Download - Monogamia jako dylemat wieznia
TEORIA GIER W
NAUKACH
SPOŁECZNYCH
Dlaczego monogamia?
Dlaczego monogamia?
Monogamia
powstała po
to, aby biednym
i brzydkim
mężczyznom
zapewnić
dostęp do
kobiet.Gary Becker
Non-Monogamy as a Collective Action
Problem
J. Hughes Department of Sociology
University oConnecticutf
(e-mail) [email protected]
http://hackvan.com/pub/stig/life/Monogamy-as-
Prisoners-Dilemma.html
Non-Monogamy as a Collective
Action Problem
Etnolodzy twierdzą, że jedynie 1-2% wszystkich gatunków jest monogamicznych (Angier, 1990).
Żaden z gatunków małp nie jest ściśle monogamiczny.
Wśród 849 społeczeństw zbadanych przez antropologa Murdocka (1967), zdecydowana większość (83%) praktykuje poligamię.
Nawet w społeczeństwach, które są technicznie monogamicznych jest często sporo nieścisłości zarówno tolerowane i tajnych.
Frequency of Marriage Types Across Cultures from the
Standard Cross-Cultural Sample of pre-industrial societies
(Murdock & White 1969)
Socjobiologiczne argumenty za
nie-monogamią
Samce mają szansę na szersze rozprzestrzenienie ich materiału genetycznego; samice – na większą odporność i zróżnicowanie genetyczne ich potomstwa.
Wiele osób odczuwa przyjemność z obcowania z wieloma partnerami.
Trzy rozpowszechnione modele
rodziny
Patriarchalna poligynia
(wielożeństwo)
Patriarchalna
monogamia z
rozpowszechnioną
męską niewiernością
Ścisła monogamia
Patriarchalna poligynia
PP nie jest strategiczną interakcją między partnerami seksualnymi, ale raczej decyzją ekonomiczną mężczyzny.
W PP kobiety mają ograniczoną możliwość podejmowania decyzji. Muszą albo zaakceptować porządek, albo popełnić samobójstwo
Możemy założyć możliwość kobiecej niewierności (która jest trudna do ukrycia i wiąże się z wysokimi karami)
Wypłaty mężczyzny zależą od ilości żon (w)
Wypłaty kobiety zależą od uciążliwości potencjalnej kary.
Patriarchalna poligynia
Wypłata mężczyzny = (popyt na
w żon) + (prestiż x w
żon)+(wartość pracy w żon) –
(koszt w żon)=f(w)>1
Wypłata kobiety = (popyt na
niewierność)-(ryzyko odkrycia x
uciążliwość kary) –
(zinternalizowane sankcje)=<0
Patriarchalna poligynia
PATRIARCHALNA
POLIGYNIA
ŻONY
WIERNENIEWIERN
E
MĘ
ŻO
WI
E
1 ŻONA1,1 1,<0
W ŻONf(w), 1 f(w),<0
Patriarchalna poligynia -
wnioski
Co się będzie działo, jeśli ryzyko odkrycia
niewierności żon będzie niskie?
Co, jeśli założymy solidarność płciową
kobiet?
Co, jeśli kobiety będą zdradzały mężom
niewierność innych kobiet?
Które strategie mężów i kobiet wyznaczają
równowagi w tej grze?
Patriarchalna monogamia z
rozpowszechnioną męską niewiernością
Od chwili swojego powstania, społeczeństwa monogamiczne były zróżnicowane: od modeli bardziej liberalnych do purytańskich.
W PMzNM, społeczeństwo generalnie nie akceptuje pozamałżeńskich relacji, jednak ściśle nie egzekwuje tych zasad (szczególnie jeśli chodzi o mężczyzn)
Często w społecznościach PMzNM mamy do czynienia z nieoficjalnym prestiżem mężczyzn nawiązujących pozamałżeńskie relacje.
Różnice między PM a PMzNM
Zinternalizowana wypłata za zachowania
niemonogamiczne jest tłumiona przez oficjalny
zakaz takich zachowań
Mężczyźni mogą korzystać z wartości pracy
tylko jednej zony, i – jednocześnie –
obdarowywać prezentami wszystkie swoje
partnerki. W PMzNM motywacja do
poszukiwania kolejnych partnerek jest
mniejsza niż w PM
Patriarchalna monogamia z
rozpowszechnioną męską
niewiernością
Wypłata mężczyzny=(popyt na
m partnerek)+(m partnerek x
prestiż)-(koszt m
partnerek)=f(m)>1
Wypłata kobiety = (popyt na
niewierność) – (ryzyko x kara)=<1
Patriarchalna monogamia z
rozpowszechnioną męską
niewiernościąPATRIARCHALNA
MONOGAMIA Z
ROZPOWSZECHNION
Ą MĘSKĄ
NIEWIERNOŚCIĄ
ŻONY
WIERNENIEWIERN
E
MĘ
ŻO
WI
E
WIERNI1,1 1,<1
NIEWIERN
If(m), 1 f(m),<1
Patriarchalna monogamia z
rozpowszechnioną męską
niewiernościąW PMzMN mężczyźni są niewierni do
tego stopnia, w jakim mogą sobie
pozwolić na utrzymywanie kolejnych
partnerek
W PMzMN kobiety są niewierne w
zależności od tego, jak wysokie jest
ryzyko kary wynikającej z ujawnienia
niewierności.
Ścisła monogamia
W ŚM, niewierność jest łatwo wykrywalna
i – w razie ujawnienia – surowo karana
Normy społeczne nie przewidują prestiżu
niewiernych mężczyzn.
Procesy równouprawnienia doprowadziły
do zwiększenia męskiej wierności:
zwiększenia kosztów niewierności i
zmniejszenia popytu na niewierność
Ścisła monogamia
Wypłata mężczyzny = (krzywa
popytu na w kobiet) – (ryzyko x
kara) – (zinternalizowane
sankcje)
Wypłata kobiety = (krzywa
popytu na p partnerów) – (ryzyko
x kara) – (zinternalizowane
sankcje)
Ścisła monogamia
ŚCISŁA
MONOGAMIA
ŻONY
WIERNENIEWIERN
E
MĘ
ŻO
WI
E
WIERNY1,1 1,<1
NIEWIERN
Y<1,1 <1,<1
Założenia upraszczające model
Relacja kobieta-mężczyzna spełnia ujednoliconą miarę potrzeb
Użyteczność relacji monogamicznej jest dla wszystkich jednakowa i wynosi 1.
Podczas gdy wartość pierwszej relacji wynosi 1, wartość każdej kolejnej jest obniżona o odpowiednią wartość krańcową (jestem mniej niż dziesięć razy szczęśliwszy z 10 relacji niż z jednej)
Kontrakty seksualne są obustronne
Wartość relacji jest pomniejszona, jeśli partner jest zaangażowany z inną relację.
Użyteczność relacji nie zmniejsza się z upływem czasu
Monogamiczna większość i
niemonogamiczna mniejszość w
społeczeństwie liberalnym
Dostrzeganie ryzyka niewierności przez większość
Istnienie mniejszości odrzucającej monogamiczne wartości i normy
Przy wstępnym wyborze (monogamia albo romans z inną osobą) wypłaty obu stron decydujących się na romans są zawsze wyższe od wypłat osób pozostających w monogamii.
Macierz wypłat w
niemonogamicznej subkulturze
PARTNER B
TYLKO Z A Z A I WIERNYM D
Z A I
ZDRADZAJĄCYM
D
PARTNER D MA
INNEGO
PARTNERA
PA
RT
NE
R A
TYLKO Z BA=1.0
B=1.0
A=0.66
B=1.75
D=0.66
A=0.66
B=1.51
D=1.51
A=0.66
B=1.51
D=1.17
Z B I WIERNYM C
A=1.75
B=0.66
C=0.66
A=1.51
B=1.51
C=0.66
D=0.66
A=1.51
B=1.17
C=0.66
D=1.51
A=1.51
B=1.17
C=0.66
D=1.17
Z B I
ZDRADZAJĄCYM
C
A=1.51
B=0.66
C=1.51
A=1.17
B=1.51
C=1.51
D=0.66
A=1.17
B=1.17
C=1.51
D=1.51
A=1.17
B=1.17
C=1.51
D=1.17
PARTNER D MA
INNEGO
PARTNERA
A=1.51
B=0.66
C=1.17
A=1.17
B=1.51
C=1.17
D=0.66
A=1.17
B=1.17
C=1.17
D=1.51
A=1.17
B=1.17
C=1.17
D=1.17
Problem złożoności
Jeśli każdy ma szansę znalezienia samotnego
partnera skłonnego do wejścia w
niemonogamiczną relację, wówczas najlepszą
strategią każdego gracza jest zerwanie
relacji z partnerami zaangażowanymi w inne
relacje i poszukiwać osób w monogamii. Ale
wówczas warunki się zmieniają!
Jeżeli nikt nie będzie angażował się relację z
kimś, kto ma innego partnera, wówczas
największa ilość partnerów zapewniających
stabilność wynosi 1.
Dylemat więźnia
Jeśli każdy zwiąże się z
dwoma
kochankami, wówczas każdy
otrzyma 1.17 (co jest lepsze
od wypłaty wiernego
zdradzanego i dla
monogamisty).
Jeżeli jednak wszyscy mogą
mieć lepiej, mając tylko
jeden romans, wówczas nikt
nie zaangażuje się w drugi (i
wszyscy otrzymają 1)
Spouse-Swapping Equilibrium
PARTNER B
TYLKO Z A RÓWNIEŻ Z C
PA
RT
NE
RA
TYLKO Z BA=1.0
B=1.0
A=0.66
B=1.51
RÓWNIEŻ
Z D
A=1.51
B=0.66A,B,C,D=1.17spouse-swapping
Ménage à trois
PARTNER B
TYLKO Z A RÓWNIEŻ Z C
PA
RT
NE
RA
TYLKO Z B 1.0,1.0 ZAKAZANE
RÓWNIEŻ Z
CZAKAZANE
Wszyscy=1.17
do 1.75
Wnioski
Trywialny: Jeśli karzemy ludzi za robienie czegoś przyjemnego, w rezultacie przestaną to oni robić
Nieoczywisty: Nawet grupa osób z silnymi skłonnościami niemonogamistycznymi jest złapana w pułapkę monogamiczności przez dylemat więźnia.
Kiedy libertyni dążą do korzystnej dla siebie sytuacji, związki niemonogamiczne upadają i wracamy do monogamii
W celu ucieczki od monogamii, libertyni musieliby tworzyć niemonogamiczne społeczności oparte na zupełnie nowych systemach norm.
Czy są jakieś pytania?
Następne zajęcia