Wilia
me
Mal
over
etak
i
20
11
MA
TA
KA
VO
U S
A C
AD
RA
MA
I
NA VAKATUTU NI KENA VAKAQAQACOTAKI NA
VEILIUTAKI KEI NA TUVATUVA KA ENA VEIVAKATOROICAKETAKI E NAVUKAILAGI
MALOVERETAKI WEC Burkina Faso West Africa
00-226-74997300
Page 2
TAUMADA
Oqo nai tuvatuva e vakatututaki tiko me vakayacori ena loma ni 3 - 5 na Yabaki mai
oqo.
Na kena totolo ga ni vakayacori na kena vinaka kina koro kei ira era muri mai.
Oqo e sega ni dua na ka e vakanananutaki ga me rawa, ia e taura na gauna na kena
vakasamataki ka vakadikevi vakamalua me yacova na kena nanumi ni rawa ni
vakayacori; ko ya sa vakatututaki kina oqo.
Sa kere me ra vakasama kina vakamalua nai liuliu ni mataqali; baleta na veisau e
dua na ka dredre; ia e taura ga na turaga ni vanua se turaga ni mataqali e rawa ni
vosota na dredre ena nona gadreva na veisau ena vukudra na wekana me
vakayacora na mataqali veisau vakaoqo.
E muri eda na qai raica na kena yaga
NAVUKAILAGI COMMUNITY LEADERSHIP & DEVELOPMENT RESTRUCTURE 2010
AI TUKUTUKU
TAUMADA NI
MALUMALUMU E
TIKO HISTORY OF
WEAKNESSES THAT
INITIATE THESE
PROPOSALS
Na koro ko Navukailagi e sa malumalumu vakalevu baleta ni sa veibataki na kena I liuliu; differences in leadership
Se bera ni vakagunuvi na “RATU” (RATU has not been installed); ka se
bera ni ra vakadeitaki nai liuliu ni vei Mataqali; (Mataqali leadership is
unclear);
Sa levu era tiko ena vanua ni cakacaka; (Many are now residing in urban
areas);
Sega ni vakadeitaki na veiliutaki vakavanua ena vanua ni cakacaka;
(unclear leadership in urban areas);
Sega ni dua na rai (vision) nai tuvatuva (plan), e tiko me qaravi; (No vision
and plan for the future);
Sega kina ni matata nai tosotoso; (we’re not sure of where we are going and
what we want to achieve);
Sega ni matata nai tukutuku vaka-i-lavo kei nai yau ni koro e tiko;
(unclear financial record resulting from abuse of office);
Sega ni matata na lewe ni vei komiti eso ka vakakina na nodra rawa ni
cakava na cakacaka vaka-komiti; (Committee members are unclear);
Sega ni levu na vuli vinaka erakayagataki (Not utilising our well educated
people);
Sega ni levu era cakacaka vinaka (many are low income earners);
Nai vakarau ni rai e sa dodonu me veisautaki me raica na bibi ni vuli
(perception needs to be transformed to understand the importance of education);
NA VAKATUTU PROPOSALS
NA KENA I VAKAMACALA KEI NA KENA YAGA DESCRIPTION AND BENEFITS
Me vakayacori
taumada na vuli ni
veiliutaki vei ira nai
liuliu ni mataqali.
Me ra na vulica na veiliutaki na turaga ni veimataqali;
Me vulici tale ga vakakina na “Rai ki Liu” (Vision)
Me vakadeitaki na Vision ni Vanua/Koro;
Me ra vulica na tuvatuva ka (Strategic Planning);
Me ra vakadeitaka na veivakatoroicaketaki cava me laurai e Navukailagi
ena loma ni 5 na yabaki mai oqo;
Page 4
Me qai soli na mandate kina komiti ni cakacaka (Executive Committee);
Me sa vakatikori na
Turaga Ratu e
Naiviqeleqele
Oqo me vakayacori ni ra sa vakatikori ko ira na Turaga ni veimataqali;
Me vakayacori oqo me vaka na lawa sa virikotori mai na NLC / FAB;
Sa vica tiko na mata-turaga, ia me na vakayacori vata kei na veitarogi
vanua me rawa ni vakadeitaki kina se ko cei vei ira na mata-turaga oqo
me na liutaka na vanua kei na tikina ko Navukailagi;
Me vakayacori me vaka na kena i vakarau dina ni vagunuvi ni Ratu; oya
me kau na bilo ni veivakagunuvi ki Dravo; ka laki sili na Ratu ena nona i
silisili mai Nasinu (Ovalau);
Me vakayacori oqo ena veivuke ni NLC/FAB.
Me vakatadumatataki kina veikoro ni tikina Navukailagi na kena i
tukutuku;
Me vakaduri ka
register na NAVUKAILAGI
URBAN
ORGANISATION
Form and register a
parent body to be known
as Navukailagi Urban
Organisation
Me da sa bosea ka lomavata vaka-koro me sa vakaduri e dua na tina ni
soqosoqo ni noda koro ena vanua ni cakacaka me yacana na Navukailagi Urban Organisation (We are to officially agree on the formation and registration of a community parent body for the urban areas to be known as
the Navukailagi Urban Organisation.
Koya oqo me na lewa nai tosotoso ni koro ena vanua ni cakacaka. This
parent Body is to rule over and represent all the undertakings of the Navukailagi
Village
O koya take ga na tabana oqo me na qai cakacakavata kei ira na tiko mai
na koro ena veivakatoro-i-caketaki. This Body will work with those in the
village for our community development;
O koya oqo me na vakalawataki na kena I tosotoso me maroroi kina na
veiqaravi kei na sasaga eda vakayacora (To be registered so as to legalise our existence)
Me vakaduri na kena veiliutaki kei na kena vei taba ni veiqaravi me ra
qarava na veika eso me qaravi (Form its Leadership Board and an Executive Team to Strategize and Implement plans).
Me vakaduri e dua
nai lawalawa
veiliutaki me
yacana na NAVUKAILAGI
LEADERSHIP
BOARD
Formation of a
Me vakaduri e dua nai lawalawa turaga veiliutaki ni koro ko Navukailagi e Suva. Oqo me liutaki keda ka liutaka tale ga na Navukailagi Urban Community (We need to form the Navukailagi
Leadership Board to lead the communtiy in the urban areas and also the Navukailagi Urban Organisation).
Me vakayacori oqo baleta ni se bera ni vakagunuvi na Turaga Ratu. Ni se bera ni dua e gunu me RATU ena suka lesu na veiliutaki vei iratou na
Page 5
Navukailagi Leadership
Board
Turaga ni Mataqali. This is needed because the “RATU” has not been
installed. Therefore the leadership will fall back onto the Turaga ni Mataqalis.
Ko ira na veimataqali me ra digitaka mai e dua na nodra Turaga ni
Mataqali me mai lewena nai lawalawa veiliutaki oqo. Kevaka sa tiko e
Suva na Turaga ni mataqali ia me sa mai lewena sara ga o koya. Ke tiko
mai na Koro ia me digitaki ga e dua na kena kawa me veisosomitaki tiko e Suva. The Navukailagi Community in Suva must appoint a Mataqali leader
to be in this “Board of Leaders”. Each nominee must be a descendant of Turaga
ni Mataqali.
Na Turaga ni Mataqali e digitaki mai me na lakovata mai kei na nona Mata-ni-mataqali. Each Mataqali is to nominate a mataqali herald.
Nai Tavi ni
Navukailagi
Leadership Board. The responsibilities of
the Navukailagi
Leadership Board
Me ratou liutaka na vanua; (E ratou lewena na Turaga ni Vanua mai Vanua)
o Me raica ni qaqaco vinaka tiko na veiwekani vakavanua kei ira na tikina, Gau, Yasana, Matanitu, Lotu ;
o Me solia nai vakasala momona eso e rawa ni vukea na nodratou veiqaravi na BoD (Board of Directors) ena rai mai na yasa ni bula
vakavanua ;
o Me ratou tuberi ira era na veiliutaki ena vanua mai muri ena sala
kei nai sema ni veiwekani ka vakakina na veiqaraqaravi
vakavanua ;
E sega ni ratou lewa nai tosotoso ni
veivakatoroicaketaki ; ia e rawa ni ratou soli vakasala ; ka dodonu me na dau
rogoci na nodatou i vakasala. Na
nodratou i vakasala me qai yavutaki kina na vakatulewa ni BoDs’ kei na Executive Team;
Me vakaduri na BOARD OF
DIRECTORS
We need to form a
Board of Directors
Me vakaduri na Board of Directors ni “Navukailagi Urban Org”. o Me ratou lewena na Turaga ni Vanua Lotu dina, vuli vinaka,
cakacaka vinaka, e vanua ni cakacaka ;
o Me ratou rogoca na cakacaka ni veiqaravi mai vua na Team Leader (CEO) ni NUO ;
o Me ratou dikeva nai tosotoso vakayabaki ni veiqaravi ni NUO;
Nai Tavi ni Board of Directors ; o Me tuva ka vakadeitaka nai vakarau ni veiqaravi (values) kei na
yavu ni veiqaravi (general policies) ni NOU ;
o Me tuva ka vakamacalataka vakamatata na sasaga (mission) ni NOU ena dua na Mission Statement;
o Me dikeva lesu na veika sa makamacalataki e cake ka raica na gagadre ni kedra veisau se vakavoui (evaluate, re-evaluate, adjust) ;
o Me raica na kena vakaqaqacotaki na nodrau veiwekani kei na timi ni cakacaka (Executive Team) ;
o Me raica ni mua donu tiko ena veigauna kece na Executive Team
kei na veiliutaki ni Executive Team Leader ;
Page 6
o Me rawa vua na Board me sema na veiwekani ni NUO kei ira na
veitabani ni veiqaravi vaka-matanitu, vakabisinisi, kei ira na NGOs’ (Therefore the Board members must provide necessary credibility
for the NUO);
o Me navuca (envision) ka liutaka (spearhead) na veisasaga
vakailavo ni NUO;
o Me vinaka na nodra veiwekani kei na Kalou, Vuvale, Vanua, kei na Lotu;
o Veituberi vei ira era rawa ni veisosomitaki mai muri ena NUO;
Me vakaduri nai
tutu ni TEAM
LEADER (Chief
Executive Officer)
Me digitaki e dua na Executive Team Leader. Na nona veiqaravi e tiko e
nai vakatagedegede ni CEO. O koya e muataka tiko na NUO Operation. o O koya e sema na veiqaravi ni BoDs’ kei na Executive Team ;
o Me vakatututaka eso na yavu ka na vakavinakataka na veiqaravi ; Policies, projects, programme, budget, and other agenda items ;
o Me vakaqaqacotaka na sala ni veitalanoa ni BoDs’ kei na Executive Team;
o Me raica ni sa vakamuri tiko na yavu eso (executive policies) ni
veiqaravi kei nai tuvatuva e tuvai ; o Me raica na kena taurivaki nai yavu raraba ni veiqaravi (general
policies) ka tuva mai na BoDs ;
o Me raica ka vakacurumi ira na dauveiqaravi vinaka era rawa ni
qarava na veitabana eso ena Executive Team ; o Me vakayaco veituberi kina nona Executive Team kevaka e raica
ni gadrevi vakakina ;
o Me raica ni vinaka tiko na veiwekani ni Executive Team kei na
vanua; o Me raica na kena toso tiko vakavinaka ki liu na veiqaravi, me
la’ki rawa kina vakavinaka na sasaga (achievement of Vision,
Purpose, Mission, Goals, & Objectives);
o Me raica ni veika e soli kina Executive Team me qarava sa vakayacori tiko (see that tasks delegated to executive team is carried
out).
Na Veiliutaki ena
taba ni veiqaravi
kei na Tuvatuva
Ka Executive Leaders &
Strategic Planning
Me ra laurai na gone vuli vinaka, lotu, tovo vinaka, ka cakacaka vinaka, me ra mai taura nai tutu vaka veiliutaki (executive leaders) ena veitabana ni
veiqaravi me ra veiqaravi vata kei na liuliu ni veiqaravi (Executive Team
Leader);
Na Strategic Planning me nodratou i tavi na Executive Leaders;
Me tuvatuva-ka taka na veika me qaravi ena nodratou gagadre na Leadership Board (Strategic Planning & Tactical Planning);
Me ratou tuva nai walewale ni kena qaravi nai tuvatuva ni veiyabaki, 3
na yabaki, lima na yabaki, kei na 10 na yabaki;
o Nai tuvatuva eso sa vakadeitaki mai vei iratou na Executive
Leaders me ratou qai dui kauta kina nodratou dui Executive
Page 7
Teams me ra la’ki cakacakataka ;
Me ratou buita vaka-i-vola nai tukutuku ni bula ni cakacaka kei na vuli ni lewe i Navukailagi e vanua ni cakacaka. Profile our community members
in urban areas. This will greatly help is decision making where fundraising is
involved.
Me ratou na vakaraica tale ga na veivuke ni veitabana vaka-matanitu kei ira na NGO’s ka dikeva na kena rawa ni vakayagataki. Look into
provisions of government assistance and NGO’s and see how we can take advantage of these provisions for development purposes.
Me vakaduri na
Navukailagi
Community
TRUST Form a Navukailagi
Community TRUST
Me vakaduri ka vakaivolataki vakalawa na Navukailagi Community
TRUST. o Na tabana oqo e vakarorogo kina BoDs;
o Oqo me maroroi keda vakalawa kei nai yau e da maroroya. We
need to form and register a “Navukailagi Community TRUST”. This will legalize our existence, protect our interest, and assist our development.
o Na lewe ni TRUST me vakaturi mai e lewe dua mai na veimataqali. The TRUST must have one representative member from each Mataqali.
o Ko ira oqo me ra qai mai dikevi vei iratou na Board of Directors ka laurai ni ganita me ra lewe ni komiti oqo. Each Mataqali will
need to submit the name of their nominee to the Navukailagi Leadership
Board who will screen the nominees for qualifications and approve their TRUST Committee Membership.
Nai Tavi ni TRUST Responsibilities of the TRUST
o Na Navukailagi Community TRUST me na nona i tavi na maroroya na i yau ni Navukailagi e Suva. This committee is to be
the trustee of our assests.
o Oqo e wili kina nai yau tudei (Fixed Assets) ka vaka kina nai yau
vakailavo. (Including fixed and financial assets)
o Na kena tauri mai nai lavo e tiko e ligadratou ena veivakadonui ni BoDs’ (The Board of Directors is to give final approval for the use of
any fund).
o E maroroya tale ga ka solia na Scholarship ena veivakadonui ni
BoDs;
Page 8
Me vakaduri e dua
na EDUCATION &
TRAINING Team
Me vakaduri na EDUCATION & TRAINING TEAM; o Na tabana oqo e vakarorogo ena veiliutaki ni Executive Team
Leader;
o Na tabana oqo me qarava na nodra vuli na nodra gone; dikeva na nodra toso o ira era biuvuli dole mai na vuli torocake (High School & Tertiary). The Education & Training is to assist in education
projects for our children and those who dropped out from high and tertiary levels;
o Me ra lewena o ira era kila na veivakatoroicaketaki ena yalava ni vuli;
Na nodratou i tavi; o Me ratou vakadikeva na vanua era mua tiko kina na noda
gonevuli ka cakacakavata kei ira ena kena rawa na nodra tatadra; Goal setting and career planning;
o Me ratou na dikeva tale ga na kena vakayacori na veimataqali
vuli / veituberi eso ena veikorokoro me baleti ira na lewe ni koro, ka na rawa ni vukea na toso ni veivakatoro-i-caketaki. Look into
facilitating and organizing of community based training that will enhance
the rate of our community development;
o Vakatoro-i-caketaka na veitabana ni vuli sa tiko rawa tiko ena
koro me vaka na Navukailagi District School & Navukailagi Kindergarten; Maitenance & Development of our existing institutions
(Navukailagi District School & Navukailagi Kindergarten).
o Me ratou raica tale ga na kena rawa ni vakaduri e dua na
Scholarship Trust Fund ka me maroroi kina e dua nai lavo me baleti ira na gone ni mataka (Establish a scholarship trust fund for our
tomorrow generation);
Na kena maroroi me tiko vei iratou na TRUST (This fund
is to be entrusted to the Trust);
Na kena i lavo me soqoni ena veiyabaki ka me sagai me rawa e $10,000 ena vei Yabaki (The fundraising for this TRUST is to be done annually with a target of $10,000);
Nai lavo oqo me vakatubutaki ka qai vakayagataki e 80% ni kena tubu ni sa oti e 3 na Yabaki (This fund is to be
invested for 3 years and and on the 3rd year 80% of the return is to
be channeled to scholarship);
Na scholarship me soli ga vei ira na vuli cakacaka ena FIT, Vocational Institutions, TPAF (Only those in FIT, and
Vocational Institutions are eligible for the scholarship);
Page 9
Me soli e liu na scholarship ki Nukubolo, tarava mai ko
Navudrau, tarava mai Yaboko, tarava sara ko Nukuirea,
sa qai otioti ko Bete.
Na lewa ni kena soli na Scholarship me tiko vei iratou na
Executive Leaders me ratou qai vola e dua na kena
scholarship policy (The executive Leaders will have to write a scholarship policy).
Na vakaktutu ni kena soli na scholarship vei ira na noda gonevuli e lako mai vei iratou na Education & Training
Team;
Me vakaduri e dua
na BUSINESS &
FINANCE Team
Me duri e dua na tabana ka me yacana na Business & Development. o Na tabana oqo me vakadikeva na veivakatoroicaketaki e cava e
rawa ni qaravi ena i yau bula nei Navukailagi. [establish a business
development executive committee].
Na nodratou i tavi; o Me ratou cakacaka mai ena “vision” ni Leadership Board ka
lavaka mai na Executive Leaders Team. [execute the objectives of
Executive Team Leaders according to the vision of the leadership board.].
o Me tiko na nodratou policy ni veiqaravi. [need to have a working
policy].
o Me ra lewe ni tabana oqo o ira era kila na veiqaravi ni veivakatoro-i-caketaki. [members are to be people who know the broad-
spectrum of Business and Development.].
o Me ratou cakacakataka nai tuvatuva sa tuvai mai vei iratou na Executive Team Leaders. [execute the Objectives of the Executive Team Leaders.].
o E nodratou tale ga na sasaga taucoko ni vakaqara I lavo, na kena wasewasei, na kena vakaivolataki vakavinaka, kei na kena vakaraitaki ena gauna ni bose. (They are also responsible for all works
of fundraising, Budgeting & Distribution, accounting and reporting).
Me vakaduri e RESOURCES &
DEVELOPMENT
Team.
Me vakaduri e dua na taba ni veiqaravi ka me yacana na Resource and
Development Team;
o Me vakarorogo na tabana oqo vua na Executive Team Leader;
Me tuvai vakavinaka na nodrau i tavi; o Me kovuti kina na kena vakadikevi na iyai bula ni vanua
Naiviqeleqele e dela ni yavu ;
Nai qoliqoli Na qele kei
Na noda baravi
Page 10
o Na cava e rawa ni vakayacori me vakayagataki kina vakavinaka
na noda i yau bula, ka rawa ni yaco me noda i vurevure ni lavo ;
o Me laurai tale ga na sasaga yaga eso ena bisinisi ni veivoli, bisinisi
ni saravanua, etc ;
Me vakaduri e CHRISTIAN
FELLOWSHIP &
WELFARE Team.
Me vakaduri e dua na taba ni veiqaravi ka me yacana na Christian
Fellowship & Welfare Team;
o Na tabana oqo e vakarorogo kina veiliutaki ni Executive Team
Leader
Me tuvai vakavinaka na nodrau i tavi; o Me kovuta na lotu e vakayacori ena vei vula;
o Kovuta nai lakolako ni lotu mai vanua me vaka na koniferedi e dau mai vakayacori e Suva ;
o Me kovuta na nodra vukei na yada me ra taura na veivuke mai na social welfare ;
o Laurai tale ga ni tiko vinaka ni veivuvale kai-Navukailagi e vanua
ni cakacaka ;
Na kena vakalawa Legal Matters
Me vakalawataki na kena duri na Navukailagi Urban Organisation (We
need to exist as a legal entity).
Me volai e dua na yavu ni vakavulewa ni Navukailagi Urban
Organisation (The need to have a constitution for the registered Navukailagi
Urban Organisation).
Me volai vata tale ga na policy ni vei-komiti ni veiqaravi (Each committee
is to have policies).
Na vei soqosoqo lalai kece me ran a curu mai ena ruku ni soqosoqo levu se ka ni koro se ka ni dua na mataqali (all sub committees whether they be
Mataqali or koro are to come under the parent body; i.e. Navukailagi Urban Organisation).
Ai Tinitini Final Comment
Na ka e vakatututaki tiko eke sa tiko oti ka sa vakayacori tale tiko ga…IA…e vakayacori tiko ena yavu ga a se raici taumada (This proposal
is not new; we have been doing these things BUT we are moving on the initial
vision, the vision of those who have gone on before us);
Sa dodonu me sa vakatoroicaketaki nai vakarau ni veiliutaki ena gauna oqo me veidonui kei na gauna eda bula donuya (Leadership needs a restructure and slight modification to suit the time we are living in, the
development we envisioned, and the result we anticipate).
Page 11
Au vakabauta ni ra tiko veikedatou o ira era rawa ni vakaituvatuvataka
vakavinaka na veivakatutu oqo:
Proposal made by
Wiliame Maloveretaki
Signature
Date
17th July 2011
NAI WASEWASE NI VEIQARAVI VOU E NAVUKAILAGI
Vanua Leadership – WHAT DO THEY DESIRE TO SEE HAPPEN? Turaga na Ratu e Naiviqeleqele Iratou na Turaga ni Mataqali
Turaga nai Vakatawa (ex-officio) Vunivola ni Vanua Liuliu ni Executive Committee (Turaga ni Koro)
Board of Directors – DRAW POLICIES TO GUIDE THE TEAM IN MAKING THINGS
HAPPEN
CEO – (Executive Team Leader) LEAD THE TEAM TO MAKE THINGS HAPPEN
Leaders – STRATEGIZE AND EXECUTE STRATEGIES TO MAKE THINGS HAPPEN
TEAMS Executive Leadership Team - Strategic Planning TEAM (Committee ni Tuvatuva) Nai liuliu ni komiti ni tuvatuva (Turaga ni Koro - Administrator)
Vukevuke ni Komiti ni Tuvatuva (Assistant Administrator) Nai liuliu kei na vunivola ni vei komiti ni cakacaka
o Yaubula & Ilavo (Resosurce & Finance) o Vuli kei na Veituberi (Education & Training) o Bisinisi & Veivakatoroicaketaki (Business & Development) o Lotu & Bula Raraba (Christian Fellowship & Welfare)
Dauniyau ni komiti ni tuvatuva
VANUA LEADERSHIP
ADVISORY BOARDBOARD OF
DIRECTORS
EXECUTIVE TEAM LEADER
EXECUTIVE LEADER BUSINESS & FINANCE
EXECUTIVE LEADER EDUCATION &
TRAINING
EXECUTIVE LEADER RESOURCE &
DEVELOPMENT
EXECUTIVE LEADER CHRISTIAN
FELLOWSHIP & WELFARE
TRUST
Executive
leadership team
For strategic
planning &
implementation
Page 13
Executive TEAMS (Committee ni Cakacaka) O ira na kedra i liuliu
O ira na kedra vunivola O ira na kedra dauniyau Tolu se Va tale na lewe ni komiti
WASEWASE NI VEIQARAVI NI TIKINA
Leadership Board ena Tikina Turaga na Tui Qarani Turaga na Takala Turaga na Ratu e Naiviqeleqele
o Nodratou dui Matanivanua Turaga nai Talatala (ex-officio)
Turaga ni Koro mai na tolu na koro Vunivola ni Tikina (Turaga ni Koro ni Tikina) Dauniyau ni Tikina Liuliu ni Executive Committee (Komiti ni Cakacaka ni Tikina)
Strategic Planning Committee (Committee ni Tuvatuva ni Tikina) Nai liuliu ni komiti ni tuvatuva (Administrator) Vukevuke ni Komiti ni Tuvatuva (Assistant Administrator)
Nai liuliu kei na vunivola ni vei komiti ni cakacaka o Yaubula & Ilavo (Resosurce & Finance) o Vuli kei na Veituberi (Education & Training) o Bisinisi & Veivakatoroicaketaki (Business & Development) o Lotu & Bula Raraba (Christian Fellowship & Welfare)
Dauniyau ni komiti ni tuvatuva
VEILIUTAKI NI TIKINA
(Tui Qarani, Ratu, Takala)
ADVISORY BOARDTIKINA BOARD
EXECUTIVE TEAM LEADER
RESOURCE & FINANCE
EDUCATION & TRAINING
BUSINESS & DEVELOPMENT
CHRISTIAN FELLOWSHIP &
WELFARE
Page 14
Executive Committees O ira na kedra i liuliu
O ira na kedra vunivola O ira na kedra dauniyau Tolu tale na lewe ni komiti
THE CURRENT STRUCTURE IN THE VILLAGE
PROPOSED STRUCTURE
MATANITU
TURAGA NI KORO
(Sema kina Fijian Administration)
vuli veivakatoroicaketaki Tabana ni Lawa Bula Raraba
TURAGA NI VANUA
(Sema vei cei?)
mataqali Tikina Yasana Lotu
TURAGA NI VANUA
MATANIVANUA
(TURAGA NI KORO)
DEVELOPMENT INSTITUTION
EDUCATION DEVELOPMENT WELFARE FINANCE
VANUA INSTITUTION
MATAQALI KORO TIKINA YASANA
Page 16
FIJIAN INSTITUTION
TURAGA
SAU
MATANIVANUA
MATAISAU LIGANIKAU GONEDAU LIGANIWAU MATAKI
BETE
Page 17