Download - Make & process magazine - Prelude Issue
“ Human Relations is waar wij het verschil maken”
BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
Magazine for executives & decision makers
ISSUE
2016FEB-MAR
148
EDITORIAL PARTNERS
www.vicre.eu p. 46
Stefaan van Thielen, Managing Director Continental
LOGISTICS & MANUFACTURING Industrie 4.0: Factory of the Future Awards
FACILITY MANAGEMENTCoworking spaces
FINANCE & LEGAL Duurzaam vermogensbeheer
HUMAN RESOURCESWage Management
GENERAL MANAGEMENTCxO Soundboard: Industrial Internet of Things
SALES & MARKETINGContact Centers
ICTDocument Management
De nieuwe generatie ARGUS rookmelders
Schneider Electric nv/sa - Klantendienst: 32(0)2 37 37 [email protected] - www.schneider-electric.be
schneider-electric.be
Ontdek nu onze oplossingen voor Industry 4.0!
Ga naar www.SEreply.com en voer de code 60600P in
De architecturen van Schneider Electric zijn collaboratieve oplossingen voor de automatiseringsbehoeften van
industriële en infrastructuurbedrijven, en voor hun groeiende vereisten in verband met energiebeheer.
Industry 4.0 van Schneider Electric
Schneider Electric biedt een oplossing voor elke sector met onder meer:
HardwareOnze nieuwe revolutionaire EPAC Modicon controllers en RTU’s, onze nieuwe generatie frequentiesturingen en motorstarters zijn allen voorzien van de nodige netwerkfaciliteiten die een perfecte integratie mogelijk maken.
SoftwareVijeo Citect, Historian en Wonderware beheren en analyseren de kritische productie informaties, en de specifi eke software confi guratietools zoals Unity Pro helpen de onderhouds en engineeringstijden drastisch te verminderen.
Netwerken en CommunicatieDe netwerken zijn voornamelijk gebaseerd op standaard Ethernet en ondersteunen de standaard apparaat- en processbussen. Standaard Ethernet biedt als groot voordeel zijn 100% openheid, zijn betrouwbaarheid en zijn volledige transparantie.
CybersecurityOnze geïntegreerde Cybersecurity oplossingen zijn topproducten die de veiligheid, de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van uw industriële besturingssystemen verbeteren.
Eindelijk kunt u perfect gebruik maken van alle mogelijkheden van uw installatie
AD_Industrie_198x276_NL_v02.indd 1 22/01/16 11:58
WILT U HET JUISTE DOELPUBLIEK BEREIKEN EN UW BUSINESS DOEN GROEIEN?
Contacteer ons! Tel: 03 889 52 59
e-mail: [email protected]
31 januari 2016 148149 29 februari 2016
31 maart 2016 150151 30 april 2016
31 mei 2016 152153 30 juni 2016
31 juli 2016 154155 31 augustus 2016
Magazine Print Magazine DigitalEditie
5 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
FEBRUARY-MARCH 2016 WWW.CXONET.BE
Driving digitalizationdrives productivity.By combining virtual and real, companies are becoming more competitive.
Manufacturing is making a comeback. Entire productionchains are becoming more flexible, thus efficient, empowe-ring companies to meet their individual customers’ demandsfaster, without sacrificing quality. And it all starts whenthe virtual and the real world merge.
Companies are setting new benchmarks as innovative soft-ware is optimizing their production chain – from productdesign and production planning to engineering, execution,and services. And they are using Siemens’ innovative
www.siemens.be/industrie
solutions and leading technologies along the way. It is aholistic approach that is truly changing the entire lifecycleof their products. Software is not only making it possible toraise customizability and scalability, but it is also drivingdown costs and increasing competitiveness.
In digital production, companies and their employees cansee the future of manufacturing come alive. Together withthem, Siemens electrifies, automates, and digitalizes theworld we live in – and makes real what matters most.
Ad Siemens industries A4 1/2016_Opmaak 1 25/01/16 15:17 Pagina 1
IS INDUSTRIE 4.0 DE JUISTE STRATEGIE VOOR EUROPA?Het artikel ‘Germany bets on Smart Factories’ (december 2015, Wall Street Journal) beschrijft de fabriek van Siemens in Arnberg, nabij Munchen, als een voorbeeld van de nieuwe Industrie 4.0 strategie. De Duitse overheid en een aantal grote ondernemingen (Siemens, Robert Bosch, …) zijn nauw betrokken in wat zij noemen: de vierde industriële revolutie. Siemens in Arnberg maakt automatische machines voor industriële bedrijven zoals BASF, Bayer, Daimler en BMW, maar ook voor hun mondiale concurrenten. 75% van de productie in deze fabriek is geautomatiseerd. De 1.150 medewerkers zijn voornamelijk operatoren die het productieproces bewaken. In het volgende decennium wil Siemens er een self-operated intelligente productie creëren die met het internet verbonden is. Deze Duitse high tech strategie heeft een significante invloed op Europa.
Toch moeten we kritisch blijven.Industrie 4.0 zet in op slimme ICT en slimme technologieën. Maar is de tranformatie van een klassieke maatschappij in een slimme maatschappij niet prioritair? Amerika heeft een project met de naam SmartAmerica. SmartAmerica richt zich op andere sectoren zoals bouw, milieu, gezondheidzorg, productie en veiligheid. Het is een overheidsproject en wordt rechtstreeks gestuurd vanuit het Witte Huis. Beeld u in dat tijdens de eerste industriële revolutie de strategie was geweest om meer aardappelen en granen te produceren in plaats van meer textiel en machines. Het had wellicht een agrarische revolutie veroorzaakt in plaats van een industriële revolutie. Misschien was de huidige wereldbevolking daar meer mee gebaat geweest. Sommige stemmen zeggen dat we moeten inzetten op de eerste kennisrevolutie in plaats van op de vierde industriële revolutie. Misschien hebben we eerst een SmartEurope Strategy nodig?
L’INDUSTRIE 4.0 EST-ELLE LA BONNE STRATÉGIE POUR L’EUROPE ?L’article ‘Germany bets on Smart Factories’ (Wall Street Journal, décembre 2015) définit l’usine de Siemens à Arnberg, près de Munich, comme un exemple de la nouvelle stratégie industrielle 4.0. Les pouvoirs publics allemands et quelques grandes entreprises (Siemens, Robert Bosch, ...) sont étroitement impliquées dans ce qu’ils appellent la quatrième révolution industrielle. Dans son usine d’Arnberg, Siemens construit des machines automatiques pour des entreprises industrielles telles que BASF, Bayer, Daimler et BMW, mais également pour leurs concurrents à l’échelon mondial. 75 % de la production de cette usine est automatisée. Les 1.150 collaborateurs sont pour la plupart des opérateurs qui surveillent le processus de production. Dans le courant de la prochaine décennie, Siemens veut créer une production intelligente autogérée qui soit connectée avec l’Internet. Cette stratégie high-tech allemande exerce une influence significative sur l’Europe.
Cependant, nous devons rester critiques. L’industrie 4.0 mise sur l’ICT intelligent et les technologies intelligentes. Or, la priorité n’est-elle pas la transformation d’une société classique en une société intelligente ? L’Amérique a un projet appelé SmartAmerica. SmartAmerica vise d’autres secteurs tels que le bâtiment, l’environnement, les soins de santé, la production et la sécurité. Il s’agit d’un projet public géré en direct depuis la Maison Blanche. Imaginez-vous que la première révolution industrielle ait eu comme stratégie de produire plus de pommes de terre et de céréales au lieu de plus de textile et de machines. Cela aurait sans doute provoqué une révolution agraire à l’inverse d’une révolution industrielle. Peut-être que la population mondiale actuelle s’en serait contentée. Certaines voix se lèvent pour clamer que nous devons engager la première révolution du savoir plutôt que la quatrième révolution industrielle. Peut-être devrait-on songer d’abord à développer une stratégie SmartEurope ?
ADVERTEERDERSLIJSTAbc groep P. 40 - Atlantae P. 43 - Avex P. 39 - Avitor P. 17 - DKV P. 40 - Global fairs P. 44
Ondernemers voor ondernemers P. 45 - Profiles P. 38 - Schneider P. 2 - Schunk P. 20-21 - Sew P. 68
Siemens P. 4 - Stepstone P. 35 - The coaching square P. 55 - Trendstop P. 19, P. 62 - Vicre P. 1, P. 25, P. 29
UITGEVER / ÉDITEUR & DIRECTEUR
Dirk Vermant
EDITORIAAL / EDITORIAL
CXO EDITORIAL EXPERTS
Jan De Kimpe
INDUSTRIE 4.0 – THE FACTORY OF THE FUTURE
ZEVEN MAAKBEDRIJVEN WINNAAR OP FACTORY OF THE FUTURE AWARDSOp 4 februari reikte Made Different, een initiatief van Sirris en Agoria, voor de tweede keer de ‘Factory of the Future Awards’ uit, dit maal in zaal Stuurboord in Antwerpen. Zeven ondernemingen uit de maakindustrie werden beloond voor hun inspanningen om de zeven Made-Different-transformaties door te voeren, die hen niet alleen verankeren in ons land, maar ook internationaal toonaangevend maken.
LEES VERDER OP PAGINA 16
LOGISTICS & MANUFACTURING
BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
PAGINA 15
Zeven maakbedrijven winnaar op Factory of the Future Awards
PAGINA 19
7 Made-Different transformaties
PAGINA 22
Human relations is waar wij het verschil maken
CXO EXPERT GROUP LOGISTICS & MANUFACTURING
Jos MarinusPresident
VIB
Luc PeetersSupply Chain
Director Nutricia-Milupa
Belgium
Robert BouteAss. Prof. of Operations
ManagementVlerick Business
School
Mike CallensVice President Sourcing Atlas
Copco Airpower nv - Oilfree Air Division
Marc SlegersVP Telenet
Procurement & Supply Chain
Erik ChabotBusiness Unit
Manager Logistics Honda Europe
Alex Van BreedamProf. KU Leuven en Universiteit
Antwerpen
Suzy CostersVP Belgium PICS
Nico VandaeleProf. dr.
KU Leuven
Nik DelmeireNationaal voorzitter
O.T.M.
Liesbet De MunckDemand Planning Coordinator WEZ
AB-Inbev
Paul VermeylenCommercial
Manager Marsh
16 17BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
FEBRUARY-MARCH 2016 FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BE WWW.CXONET.BE
Thema - artikel
FEBRUARY-MARCH 2016 FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BE WWW.CXONET.BE
LOGISTICS & MANUFACTURING
ZEVEN MAAKBEDRIJVEN WINNAAR OP FACTORY OF THE FUTURE AWARDS De uitreiking bracht ook dit jaar meer dan 300 aanwezigen en prominenten uit de industrie samen. Biobakkerij De Trog, ED&A, JTEKT, Ontex, Punch Powertrain, TE Connectivity en Van Hoecke NV volgen Continental, Dentsply Implants, Newtec en Provan op als laureaten van de awards. Met het actieplan Made Different willen de Vlaamse regering, technologiefederatie Agoria en het onderzoekscentrum Sirris de Vlaamse maakindustrie versterken en in de wereldtop laten meespelen. Het project werd opgestart door Agoria en Sirris maar wordt nu ook mee ondersteund door quasi de volledige discrete manufacturing sector, met name de voedingssector, de houtsector en de textielsector.
BIOBAKKERIJ DE TROGBiobakkerij De Trog uit Ieper kende de laatste jaren een flinke opmars, met een jaarlijkse groei van meer dan 25 procent. In nauwe samenwer-king met lokale leveranciers produceert het dag-vers ambachtelijk brood van de hoogste kwaliteit voor retail, foodservice en een uitgebreid netwerk van zelfstandige bio-detailhandel. Het combineert hierbij grootschaligheid, productflexibiliteit (300 productreferenties!) en korte time to market van nieuwe producten. Open innovatie en automa-tisering spelen een belangrijke rol - met o.a. het gebruik van eigen intern ontwikkelde software, orderpicking met smart glasses en diverse robo-ticatoepassingen. Dit alles in functie van product en kwaliteit, binnen een mensgerichte productie. Kenmerkend in het human-resourcesbeleid zijn een diepgaande opleiding, f lexibele inzetbaar-heid in een open cultuur, waarin teamwerking en betrokkenheid centraal staan. Op vier jaar tijd werd de omzet verdrievoudigd, het aantal perso-neelsleden verdubbeld, het productierendement gevoelig verhoogd en de leverbetrouwbaarheid fors verbeterd, resulterend in een gemiddelde ser-vicegraad van 99,87 procent!
PUNCH POWERTRAINWat begon als een dochter van DAF groeide uit tot Punch Powertrain, onafhankelijke ontwikke-laar en producent van automatische transmissie-systemen, met hoofdzetel in Sint-Truiden. Deze internationale speler maakt zich sterk in product-ontwikkelingen voor hybride en elektrische voer-tuigen. Kennis en innovatie in proces en produc-tie zijn de kern van het duurzame businessmodel: product- en procesontwikkeling en productie van key-componenten gebeuren in België, eindas-semblage van de transmissiesystemen in de buurt van de klant (momenteel 100 procent in de eigen Chinese fabriek). In productie zijn betrokkenheid en zelfsturing de basis voor een algeheel verbete-ringsproces. Centraal staan teamwerking, plan-ning, kennisdeling en de ontwikkeling van talent en competenties. 5S-housekeeping is de basis voor een goed georganiseerde fabriek, voor procesinno-vatie wordt Kaizen toegepast; procesverbeterin-gen worden in zelfsturende teams uitgevoerd. De komende vijf jaar zullen omzet, volume en perso-neel jaarlijks met 50-70 procent groeien. Om dit te realiseren werkt Punch onder meer samen met externe partijen op alle niveaus en in alle afde-lingen.
E.D & ADe familiale kmo E.D.&A. ontwikkelt en produceert cus-tom-made elektronische besturingen voor machines en apparaten, dit voor industriële en consumententoepassin-gen. Sinds een drietal jaar heeft de onderneming zijn eigen productie (‘insourcing’) in Kalmthout, waar het bedrijf grondig automatiseerde, zodat kwaliteit, flexibiliteit, kos-ten en interne doorlooptijden aanzienlijk verbeterden. Samenwerking is ook hier cruciaal, onder ingenieurs, pro-ductie- en testmedewerkers, over de afdelingen heen, maar ook met bedrijven - partners en klanten - uit binnen- en buitenland. Dit vertaalt zich in steeds nieuwe en innovatieve ideeën en doorbraakprojecten die het mogelijk maken ook grote reeksen in België te produceren. Naast het vergaren van kennis in eigen huis en automatisering wordt ingezet op ‘first time right’, efficiëntie, ‘lean product development’ en ecologie. Als ‘externe elektronica-afdeling van de klant’ kon E.D.&A. (Electronics, Development & Assembling) op 12 jaar tijd zijn omzet meer dan vervijfvoudigen.
VAN HOECKE NV Van Hoecke in Sint-Niklaas groeide als verdeler van meubel-beslag voor de lokale markt uit tot producent en internationale speler. In distributie was een marktaandeel van 80 procent bereikt en diversificatie in producten drong zich op. Hiervoor keek Van Hoecke naar de klanten en hun uitdagingen, om zo de complexiteit en variatie in hun productieactiviteiten snel-ler en efficiënter uit te voeren. Automatisering en technologi-sche innovatie gebeuren in functie van personeel en product. Het productieapparaat is ontworpen voor zeer kleine series en korte doorlooptijden. Digitalisering biedt voordelen binnen de fabriek en erbuiten. Zo kunnen klanten zelf orders ingeven en wijzigen, producten personaliseren. Dankzij de jongste gene-ratie producten kon de exportactieradius gevoelig uitbreiden, wat nieuwe groeimogelijkheden biedt. De komende jaren wil de onderneming zijn productiecapaciteit verhogen met extra machines, verder automatiseren en de lay-out optimaliseren.
JTEKT TORSEN EUROPEJTEKT Europe uit Strépy-Bracquegnies is wereldwijd marktleider in de productie van slipdifferentiëlen voor wagens met vierwielaandrijving. Naast produceren doet het ook aan R&D en heeft een eigen testinfrastructuur. Om zijn positie te handhaven en verder te groeien - men wil naar grotere volumes, meer diversiteit in producttypes en een groter klantenbestand - wordt geïnvesteerd in mensen en materiaal, in (lokale) R&D en technologie. Men kiest voor een doordachte aanpak van integratie en efficiëntie, auto-matisering en digitalisering, eco-conceptie en - productie. JTEKT staat voor intensieve samenwerking, met klanten waarmee en waarvoor het producten op maat ontwikkelt, en met het eigen personeel, dat kan rekenen op verantwoor-delijkheid, flexibiliteit en zelfontplooiing. De resultaten over de laatste vier jaar zijn een sterke groei in personeel en een meer dan verdubbeld volume. De energie-efficiëntie verbe-terde met meer dan 54 procent tussen 2005 en 2012, het productgewicht van verschillende differentiëlen daalde met meer dan 40 procent.
DE WINNAARS
EXECUTIVE SUMMARY
Factories of the Future 4.0 zijn
toekomstgerichte productiebedrijven
die op een coherente wijze de uitdagingen van de
vierde industriële revolutie aangaan.
CxO Redactie
INDUSTRIE 4.0 - THE FACTORY OF THE FUTURE AWARDS
18 19BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
FEBRUARY-MARCH 2016 FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BE WWW.CXONET.BEWWW.CXONET.BEFEBRUARY-MARCH 2016
Thema - artikel
FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BE
LOGISTICS & MANUFACTURING
www.trendstop.be
SANS INFORMATION VOTRE ENTREPRISEEST AVEUGLE COMME UNE TAUPE
Ouvrez vos yeux grâce à Trends Top.
Login d’essai gratuit: trendstop.be/trial
Business_Card_lig_FR_Layout 1 24/11/15 10:24 Page 1
Vandaag laten zo’n 220 industriële bedrijven in ons land zich door technologiefederatie Agoria en onderzoeksinstelling Sirris begeleiden in het kader van het Made-Different-programma. In dat programma wordt gewerkt rond 7 sleuteltransformaties die de deelnemende bedrijven klaarstomen om in de wereld van morgen zodanig flexibel, performant en kostenefficiënt te blijven dat ze op concurrentiële wijze kunnen innoveren en productieactiviteiten verankeren in ons land.
Factories of the Future 4.0 zijn toe-komstgerichte productiebedrijven die op een coherente wijze de uit-dagingen van de vierde industriële revolutie aangaan. Ze leveren pro-ducten met een hoge toegevoegde waarde en hebben de wendbaarheid om vlot in te spelen op een snel ver-anderde marktvraag. Dit laat hen toe ook in de toekomst een rol van betekenis te spelen in een dyna-misch en wereldwijd productienet-werk.
7 SLEUTELTRANSFORMATIES1. WORLD CLASS MANUFACTURING
TECHNOLOGIES Deze transformatie gaat uit van het inzetten van state-of-the-art productietoestellen
2. END TO END ENGINEERING Toekomstgerichte maakbedrijven ontwikkelen hun producten en diensten in functie van de volledige waardeketen. Dit vraagt een integrale ontwerpaanpak van processen zoals verkoop, productie, onderhoud en recyclage.
3. DIGITAL FACTORY Een fusie van de reële en de digitale wereld staat op til. Fysieke objecten worden draadloos geïntegreerd in informatienetwerken. In de fabriek van de toekomst zijn de operationele processen gedigitaliseerd en onderling verbonden via het internet.
4. HUMAN CENTERED PRODUCTION Een belangrijk kenmerk voor een lokale verankering van de productie zijn de medewerkers. De betrokkenheid van medewerkers bij de toekomstige ontwikkeling van hun bedrijf is cruciaal.
5. PRODUCTION NETWORK Bedrijven evolueren van solospelers naar genetwerkte organisaties. Dit laat toe om risico’s en kapitaal te verdelen over de verschillende onderdelen van een samenhangend netwerk. Een geoptimaliseerd ecosysteem van toeleveranciers en partners creëert ruimte voor flexibele samenwerkingsverbanden.
6. ECO PRODUCTION Duurzame productiesystemen hebben oog voor elke fase in de levenscyclus van een product, van de aankoop van materialen, over de productie en het eigenlijke gebruik, tot aan de afvalverwerking.
7. SMART PRODUCTION SYSTEMS Onze maakbedrijven moeten kunnen inspelen op een sterk veranderende marktvraag met als ultieme aanpak een productie met lotgrootte 1.
Made Different Blog: www.madedifferent.be/nl/blog
7 MADE-DIFFERENTTRANSFORMATIES
CxO Redactie
INDUSTRIE 4.0 – THE FACTORY OF THE FUTURE
ONTEXHet in Eeklo gevestigde Ontex groeide op 40 jaar uit van matrascoverproducent tot wereldspeler in de productie van babyluiers, maandverbanden en incontinentieoplossingen. De strategie? Een R&D gericht op een unieke productmix, onder-steund door proces- en productontwikkeling. Op basis van input uit product landscaping, consumer insights en conceptlabs gaan projectteams aan de slag. In productie werd einde-lijn-automatisering geïntroduceerd, wat leidde tot polyvalente mede-werkers binnen multifunctionele, zelfsturende teams. Ook Ontex gaat voor netwerking en open innovatie: het maakt deel uit van meerdere inter-nationale samenwerkingsverbanden en industri-ele associaties. Succesvolle innovatie drukt zich onder meer uit in een leverbetrouwbaarheid van 98,5 procent en 20 procent minder materiaalver-bruik in luiers sinds 2009, met verbetering van de kwaliteit. De laatste jaren werd al fors geïnvesteerd in processen, machines en nieuwe technologieën, en ook de komende jaren wil Ontex verder groeien en innoveren. Zo start het onder meer een nieuwe productielijn voor broekjesluiers op.
TE CONNECTIVITY Multinational TE Connectivity produceert in zijn vestiging in Oostkamp diverse componenten voor de automotive. Niet alleen worden de productielij-nen er zelf ontworpen en gebouwd, de site fungeert voor veel nieuwe machines en productielijnen als pilootplant en is voorloper in verschillende proces-technologieën binnen het bedrijf. Om te kunnen verder groeien zet TE Connectivity onder meer in op het efficiënt ontwerpen en maken van speci-aal-producten. Productielijnoptimalisatie, groei in productie en productiviteit, en ecologische ingre-pen staan centraal. Daarnaast zet het zeer sterk in op een wendbare en zelfsturende procesorgani-satie. De vestiging stelt zo’n 700 mensen te werk, een cijfer dat stabiel bleef ondanks een gematigde productiegroei en opeenvolgende productiviteits-tijgingen. Gemiddelde doorlooptijden werden de laatste vier jaren gehalveerd. Processen monitoren zichzelf en passen zich aan indien nodig, waar-door het aantal manuele interventies verminderde. Ondanks de groei daalden energie- en materiaal-verbruik. Door een doorgedreven samenwerking met logistiek partner DSV konden inkomende transporten worden geoptimaliseerd en geredu-ceerd.
... in uw gautomatiseerd verwerkingsssysteem
... voor uw geautomatiseerde machinebelading
... in uw klauwplaat
... voor uw modulaire montage automatisatie
... in uw machinecenter
... met mobiele grijpsystemen
Superior Clamping and Gripping – Het is tijd om volledig gebruik te maken van uw volledig machine potentieel!Met de beste componenten, vind je potentiëlen waarvan je nooit verwacht had ze te vinden in uw machine.
Ontdek nu nieuw potentieel:www.be.schunk.com/potentieel-benuttenJens Lehmann, Ambassadeur van het
merk SCHUNK, de familieonderneming
“Om 100% prestatie te bereiken, drijf ik mijn limieten op en bereik ik dikwijls meer dan ik had verwacht. Hetzelfde kan verwezenlijkt worden met jullie werktuigmachines.”
© 2
014
SCH
UNK
Gm
bH &
Co.
KG
AnzSynergie_Clamping_Gripping_460x297_BE-FL_0613.indd 1 21/01/16 10:51
22 23BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
FEBRUARY-MARCH 2016 FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BE WWW.CXONET.BE
Continental in Mechelen maakt elektronische ABS- en ESC-systemen voor zowat alle automer-ken. Oorspronkelijk onderdeel van het Duitse Alfred Teves, behoort het sinds 1998 tot de Duitse groep Continental (bekend voor haar bandenproductie) die wereldwijd 300 vestigingen en 200.000 werk-nemers telt, en vorig jaar een omzet van 39.2 miljard euro realiseerde. Continental Mechelen is binnen de groep één van de vijf vestigingen die remsystemen fabriceren. Zo’n 540 werknemers produceren er jaar-lijks meer dan twee miljoen stuks die voornamelijk voor de Europese markt zijn bestemd. Maar omwille van de verregaande automatisering, hoge kwaliteitsgraad én indruk-wekkende knowhow in het terrein, maakt de vestiging in Mechelen als enige van de Continental groep ook de meest complexe systemen. Vandaar dat zo”n 20% van haar omzet door verkoop buiten Europa wordt gegenereerd.
ORGANISCH GEGROEIDVandaag is Continental Mechelen één van de vier Belgische fabrie-ken die het label van ‘Factory of the Future’ draagt. Toch blijkt het management niet bewust naar deze titel te hebben gestreefd. Stefaan Van Thielen: “Het is een evolutie die organisch is gegroeid. Midden jaren
negentig beseften we dat een manu-ele assemblage niet langer houdbaar was door de hoge loonkosten in België. Zo zijn we gestart met zowel de productie als de logistiek stapje voor stapje te automatiseren en te digitaliseren. Niks hals over kop, maar wel doordacht en met de volle steun van het personeel. Sindsdien zijn we bezig met een proces van continue verbetering, zowel op het vlak van efficiëntie als kwaliteit.”
BLIJVEN ZOEKEN NAAR VERBETERINGHet is pas sinds twee jaar dat een volautomatische productie en logistiek werkelijk een feit is. Het management investeerde immers in nieuwe productielijnen die onder meer de 45 verschillende onderde-len van het meest complexe rem-systeem zonder enige menselijke handeling assembleren (inclusief kwaliteitscontroles). Ook de twaalf ventielen van het remsysteem (125 miljoen stuks op jaarbasis) worden op eenzelfde manier geproduceerd. Tevens gebeurt de aan- en afvoer van onderdelen/afgewerkte produc-ten met AVG’s (Automated Guided Vehicles) en beschikt Continental Mechelen over volautomatische opslagmagazijnen.”
Stefaan Van Thielen: “Deze manier van werken heeft de output sterk
uitgetest voor het inscannen van codes, maar omwille van ergono-mische problemen terug afgevoerd.”
MENSELIJK KAPITAAL IS BELANGRIJKSTOndanks de verregaande auto-matisering en digitalisering heeft Continental Mechelen nog steeds 540 mensen in dienst. En die wor-den op handen gedragen... “Zonder onze medewerkers zouden we ner-gens staan,” vertelt Stefaan Van Thielen. “Veel bedrijven die auto-matiseren, ontslaan hun ‘overtollig’ geworden personeel. Maar op die manier gooi je ontzettend veel ken-nis weg en demotiveer je de over-gebleven medewerkers. Natuurlijk heeft de automatisering ook bij ons tot een overschot aan mensen geleid. Maar herstructureringen hebben we toch voor een deel kunnen vermij-den, onder meer door de aanpassing van het werkregimes. 39,1 % van onze werknemers werkt niet meer voltijds! De rest hebben we intern omgeschoold tot operatoren met een semi-technische verantwoordelijk-heid. Omdat ze met de automatise-ring konden ‘meegroeien’, het nut ervan inzagen en de evolutie niet als een bedreiging voor hun job zagen, hebben we zelden of nooit weer-stand ondervonden. Integendeel, de verbondenheid met het bedrijf is intenser geworden omdat ze nu een job hebben waarbij ze niet meer zuiver repetitief en afstom-pend werk moeten doen, maar hun hersenen gebruiken, zelf voorstel-len tot verbetering mogen/moeten geven, verantwoordelijkheid dra-gen, fysiek niet al te vermoeid gera-ken, ... Dat laatste is trouwens een belangrijk aandachtspunt in België waar de beroepsbevolking toch een sterke vergrijzing doormaakt. Onze HR-aanpak resulteert in een grote motivatie om het “samen” alsmaar beter te doen. Natuurlijk hebben we doorheen de jaren ook extra hogere profielen moeten aantrekken, want
omgaan met automatisering en digitalisering vereist nu eenmaal werknemers die over een masterdi-ploma beschikken. Maar dat is niet ten koste van het andere personeel gegaan.”
EEN POSITIEVE SPIRAALHoewel de andere vestigingen van Continental volgens dezelfde prin-cipes werken en over quasi iden-tieke productielijnen beschikken, ligt de efficiëntie van de fabriek in Mechelen gemiddeld 10 à 20% hoger dan de rest. Volgens Stefaan Van Thielen is het geheim hiervan het human relations beleid en de manier waarop de metadata wordt aange-wend. “Iedereen kan automatiseren en digitaliseren. Maar je moet de juiste manier vinden om al je kapi-taal – en daar reken ik dus ook men-sen en informatie bij – te rentabi-liseren. Eigenlijk is het een spiraal, want door de goede resultaten die we het laatste decennium konden voorleggen, blijft het management investeren – de laatste vier jaar zo’n 85 miljoen euro, wat op zich weer vertrouwen en enthousiasme bij de werknemers genereert om het nog beter te doen.”
REEKS INDUSTRIE 4.0 (2) - CONTINENTAL ALS FACTORY OF THE FUTURE
“ HUMAN RELATIONS IS WAAR WIJ HET VERSCHIL MAKEN”
Wie over de ‘Factory of the Future’ spreekt, denkt spontaan aan automati-sering en digitalisering. Maar bij Continental, dat vorig jaar Agoria’s ‘Fac-tory of the Future Award’ wegkaapte, blijkt vooral het menselijke kapitaal een cruciale rol te spelen. “Iedereen kan automatiseren,” aldus Managing Director Stefaan van Thielen. “Het is echter de manier waarop met de megadata én de mensen wordt omgegaan, dat je een bedrijf echt toekomst-gericht maakt.”
Stefaan van Thielen: “Natuurlijk hebben we ook extra hogere profielen moeten aantrekken, want omgaan met automatisering en digitalisering vereist nu eenmaal werknemers die over een masterdiploma beschikken.”
verhoogd, maar ook de toekomst van onze vestiging verzekerd, wel-iswaar met minder werknemers dan tien jaar geleden. De kwaliteit van onze producten is er gigantisch op vooruit gegaan: vandaag bedraagt het foutenpercentage op uitgaande goederen minder dan één per mil-joen stuks. Ik kan met trots stellen dat de combinatie van efficiëntie en hogere kwaliteit erin heeft gere-sulteerd dat zelfs voor bepaalde producten de kost per stuk bij ons
aanzienlijk lager ligt dan bij onze collega’s in China! Maar we rusten niet op onze lauweren, integendeel. We blijven dagelijks zoeken naar manieren om het nog beter te doen: door een online analyse van alle parameters, een nog beter aanwen-den van de megadata, het uitprobe-ren van nieuwe technologieën, ... Dat is trouwens een traject van val-len en optstaan, want niet alles biedt onmiddellijk de verwachte resulta-ten. Zo hebben we ‘Smart Glasses’
EXECUTIVE SUMMARY Continental, dat elektronische ABS- en ESC-systemen voor zowat alle automerken maakt, kaapte vorig jaar Agoria’s ‘Factory of the Future Award’ weg. Een gesprek met Managing Director Stefaan van Thielen. “Het is de manier waarop met de megadata én de mensen wordt omgegaan, dat je een bedrijf echt toekomstgericht maakt.
Els Jonckheere
“ Je moet de juiste manier vinden om al je kapitaal – dus ook mensen en informatie – te rentabiliseren.” (Stefaan van Thielen)
LOGISTICS & MANUFACTURING
BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
GENERAL MANAGEMENT
CXO SOUNDBOARD IN KASTEEL D‘URSEL: INDUSTRIAL INTERNET OF THINGS
DE MENS BEPAALT DE SPELREGELS VAN HET INTERNET OF THINGSVolgens Wikipedia gaat het ‘Internet of Things (IoT), het Internet der Dingen, om ‘alledaagse voorwerpen die een entiteit op het internet vormen en kunnen communiceren met personen en met andere objecten, en die op grond hiervan autonome beslissingen kunnen nemen.’ Maar hoe zit het met het Industrial Internet of Things (IIoT)? CxO Magazine stelde de vraag tijdens een CxO Soundboard in het Kasteel d’Ursel.
EES VERDER OP PAGINA 42
PAGINA 41
De mens bepaalt de spelregels van het Internet of Things
PAGINA 46
Optimizing the business transformation process with expert eyes
PAGINA 48
Business Transformation (4)
PAGINA 50
Reeks vitaliserend leiderschap (3)
CXO RAAD DER WIIZEN, ZIE FOTOGALERIJ PAG 8-9
42 43BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
FEBRUARY-MARCH 2016 FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BE WWW.CXONET.BEWWW.CXONET.BE WWW.CXONET.BEFEBRUARY-MARCH 2016 FEBRUARY-MARCH 2016
Thema - artikel
GENERAL MANAGEMENT
WAT BETEKENT HET INDUSTRIAL INTERNET OF THINGS (IIOT) VOOR JULLIE?Marc Van Rompaey (MVR): “Bij het Internet of Things wordt ‘iets doods tot leven gewekt’ door er technologie aan toe te voegen. In de food processing zijn er tal van voorbeelden. Neem de bevroren frieten die we allemaal kennen van de supermarkt. Dankzij een speciale technologie, de Proces Analytical Technology, blijven die frieten gedurende het vriesproces ook 100 procent bevroren, dat is belangrijk voor de kwaliteit en het uitzicht van de frieten. Deze technologie stuurt het productieproces in de vriestun-nel zodanig aan, en dan met name de snelheid van de band, dat de friet tot in de diepste vezel bevro-ren blijft.”
Greet Stevens (GS)): “Als business transformation consultancy bedrijf werken wij voor enkele machinefa-brikanten. Het is belangrijk dat het IoT de waarde voor de klant ver-hoogt door bijvoorbeeld machines met elkaar laten communiceren. Het IoT komt in veel domeinen voor, ook in de logistiek bijvoor-beeld. Aan de basis daar staan geen sensoren maar mensen. Het onaf-hankelijk maken van mensen is daar een volgende stap.”
Paul Van de Perre (PVDP): “Een voorbeeld van die waarde voor de klanten is het rekeningrijden, waar het gebruik van de openbare weg centraal wordt gemeten en vervol-gens wordt doorgerekend. De klant zal dankzij het rekeningrijden de voor hem meest voordelige of effi-ciënte route bepalen.”
Erwin Verstraelen (EV): “Met de term Internet of Things ben ik niet zo gelukkig omdat hij veel nadruk legt op het internet. Het gaat eerder om een netwerk van dingen. Elk van die dingen levert data aan die tot
inzichten leiden. In een fabriek leve-ren sensoren gegevens af die vervol-gens worden verbonden om zo de operationele efficiëntie te verhogen, of om meer voorspellend of inno-vatiever te produceren. Met andere woorden, data worden gevalori-seerd om het productieproces beter en sneller te maken. We zitten dus eigenlijk op een goudmijn want er is een enorme berg van data voorhan-den om mee aan de slag te gaan. Het rekeningrijden wordt in mijn ogen echt interessant als de data intelli-gent worden gebruikt om vervoers-stromen intelligent te sturen, men-sen te sensibiliseren, enzovoort.”
EV: “Een volgende stap in het Internet der dingen heb je wanneer diverse overkoepelende systemen intelligent met elkaar gaan praten, bijvoorbeeld sensoren die fouten op machines signaleren, en deze fouten vervolgens aangeven aan het MES (Manufacturing Execution System), zodat het productieproces automa-tisch wordt gereshuffled.” MVR: “Klopt, het IoT genereert veel big data. Deze data moeten intelli-gent worden geïnterpreteerd, dat is het domein van de ‘artificial intelli-gence’. How to turn data into intel-ligence? Maar aan de basis hiervan staat altijd de mens, die dat proces moet programmeren en de para-meters en algoritmes instellen. De mens bepaalt nog altijd de spelregels van het IoT.”
PVDP: “Neem het proces van de diepgevroren erwtjes die worden verpakt. Aan de hand van met elkaar communicerende sensoren worden enkel de erwtjes met de juiste grootte geselecteerd en ver-pakt, maar het is de mens die de juiste algoritmes daarvoor instelt.”
MVR: “In wezen gaat het om het vertalen van kpi’s naar de processen zelf, en niet naar de corporate doel-
stellingen. Welke belangrijke para-meters maakt een industrieel proces succesvol? De gebundelde infor-matie die deze parameters ople-vert, leidt tot de zogenaamde ‘gol-den egg’, het optimum, de optimale manier van produceren. De bena-ming ‘Internet of Things’ moeten we vervangen door Communication of Things. De data van parameters worden met elkaar vergeleken. Het gaat om de interconnectiviteit.”
WAT IS HET EFFECT VAN AUTOMATISERING OP ONZE ECONOMIE? GAAN WE DOOR DE ROBOTICA IN EUROPA GOEDKOPER KUNNEN PRODUCEREN DAN IN CHINA OF DE VS?MVR: “Daar ben ik nog niet zo zeker van. Wij weten het met onze Westerse arrogantie altijd beter dan de mensen in het Verre Oosten, waar bijvoorbeeld op het gebied van big data heel wat gaande is, kijk maar naar de state-of-the-art big data centers in China.”
EV: “Door de technologische evo-lutie en het IoT schakelen we weer terug naar maatwerk. Met andere woorden, het in bulk produceren en in bulk transporteren dat in China vaak gebeurt verliest van zijn waarde. In een ‘fully automated’ Europa zullen we meer inspelen op lokale behoeften. Het bulkmodel zal ten onder gaan en ook de Chinezen zullen zich meer op kwaliteit, maat-werk en de lokale markt oriënteren. Ze zullen niet meer de ‘fabriek van de wereld’ zijn. Dat is trouwens ook niet duurzaam.”
ZIJN WE MET 3D PRINTING OP WEG NAAR EEN NIEUWE INDUSTRIËLE REVOLUTIE, WAAR IEDEREEN ZELF PRODUCENT WORDT?MVR: “3D printen moet je selec-tief gebruiken. Wij gebruiken het om speciale antennes te printen. Deze antennes vangen millime-tergolfjes op, vergelijk het met de
technologie die ook in de klassieke douanepoorten op de luchthaven wordt gebruikt. We printen deze antennes in 3D waardoor de hoek van de antennes precies kan wor-den aangepast op de juiste signalen en de juiste elektrische lading. 3D printen past helemaal in de filosofie van maatwerk en customisatie van het product.”
GS: “Waar 3D printing aanvankelijk vooral voor protypes werd gebruikt, wordt het nu ook meer en meer in serie toegepast. Denk aan het prin-ten van tandprotheses op maat.”
Paul Cools: “Door die customisa-tie en 3D printing ontstaan dage-lijks nieuwe producten die moeten gepatenteerd worden. Dat leidt tot cases in intellectual property rights (IPR). Wij doen hiervoor een beroep op een gespecialiseerde partner.”
EV: “Intellectual property is een belangrijk punt. Software is niet patenteerbaar. Dit kan doorslaan naar juridische ‘battles’ en protec-tionisme veroorzaken. We zitten in een innovatiecyclus maar door dergelijke battles rond IPR dreigt die innovatie stil te vallen.”
Mattias Dreher (MD): “ We zien dat grote internetbedrijven zoals Google kleinere, patentrijke techbedrijven kopen. Daarmee bouwen ze een database aan patenten op. De juridi-sche strijd rond de patenten die hier-uit volgt, kunnen ze door hun finan-ciële slagkracht makkelijk aangaan.”
EV: “Een andere uitdaging zijn de functionele normen, en dan spreek ik niet over de technische protocollen. Het gaat om de manier waarop gege-vens worden uitgewisseld en wat er in die data moeten zitten. Er bestaan
INDUSTRIE 4.0 OP HANNOVER MESSE (25 T.E.M. 29 APRIL 2016)
‘Integrated Industry – Discover Solutions’ is het hoofdthema van de HANNOVER MESSE 2016 in Hannover. Welkom in het tijdperk van genetwerkte industrie en ontdek de belangrijkste technologieën,
innovaties en trends rond het thema Industrie 4.0. Parallel vinden er vijf vakbeurzen plaats over de onderwerpen Factory & Process Automation, Integrated Energy Systems & Mobility, Integrated Processes & IT Solutions, Industrial Subcontracting & Lightweight Construction en R&D & Technology Transfer.
Ontvang een gratis bezoekersticket via www.hannovermesse.de/promo?mw67u
of scan de QR-code in.
Meer info over HANNOVER MESSE 2016: www.hannovermesse.de of www.global-fairs.com
Guided Tours: www.hannovermesse.de/en/program/tours/guided-tours/
Treinreizen: www.global-fairs.com/trein en
www.global-fairs.com/trein/?lang=fr
Chartervlucht: www.tradefairs.be/hannover-messe-2016-nl.html en
www.tradefairs.be/hannover-messe-2016-fr.html
Info bezoekers: [email protected]
Info exposanten : [email protected]
Deelnemers aan de dialoog waren: v.l.n.r.: Paul Van de Perre, CEO Real Estate Fund; Paul Cools, Lawyer en Partner Laon; Erwin Verstraelen, CIO Aveve; Greet Stevens, Business Transformation Consultant ViCre; Marc Van Rompaey, CEO Aquantis en Mattias Dreher, Managing Director Global Fairs.
CxO Redactie
CXO SOUNDBOARD: DE MENS BEPAALT DE SPELREGELS VAN HET INTERNET OF THINGS
STAAT U VOOR DE UITDAGINGEN VAN VANDAAG? KIES VOOR DE OPLOSSINGEN VAN MORGEN!Gecertificeerd strategisch adviseur KMO-PAnalyse van uw toekomststrategieënImplementatie van uw organisatie van morgen.
[email protected] | 0475/34.37.11 Atlantae bvba – Baarbeek 1 – 2070 Zwijndrecht03/641.16.24
bijvoorbeeld Belgische normen die bepalen hoe retailers en leveranciers informatie uitwisselen via barcodes. Ook op dit domein moeten we nog veel stappen zetten.”
MVR: “Het IIoT gaat ook om het waarnemen, meten en in real-time ingrijpen tijdens de batch. In Duitsland is GEA een fabrikant van onder andere foodprocessors. Ze hebben plannen om bij melkveebe-drijven en meer bepaald bij de melk-koeien zelf, sensoren te plaatsen die direct de kwaliteiten van de afgetapte melk kan meten. Zo kan de melk van een zieke koe meteen onderschept worden.”
GS: “Dat is een mooi voorbeeld van hoe IIoT waarde oplevert voor de klant. Dit blijft voor mij centraal
44 BUSINESS MAGAZINE ON INNOVATION, LEADERSHIP, STRATEGY AND VISION
FEBRUARY-MARCH 2016WWW.CXONET.BEWWW.CXONET.BE FEBRUARY-MARCH 2016
Thema - artikelstaan: waar kunnen we technolo-gie inzetten om extra waarde aan de klanten te geven? MVR: “Een andere belangrijke vraag is of er technologie voorhanden is om de bestaande productieprocessen zonder grote investeringen zodanig te verbeteren dat de voordelen van Industrie 4.0 worden meegenomen. Een soort van ‘add-on’ die op de machine zelf wordt geïmplemen-teerd. In de voedingsindustrie denk ik aan extra meetapparatuur op een machine die chocolade verwerkt.”
MD: “Op Hannover Messe heeft Industrie 4.0 een centrale rol. Industrie 4.0 is een visie, een manier waarop de technologie zal evolueren om meer stabiliteit, efficiëntie en kos-tenreductie in het proces te brengen.
KASTEEL D’URSEL ADELLIJKE ZOMERRESIDENTIE
Het elegante kasteel d’Ursel was bijna 4 eeuwen lang de favoriete zomerresidentie van de adellijke familie d’Ursel, een familie van bankiers en handelaars die opklom tot een van de belangrijkste geslachten
van de Nederlanden. Ook vandaag vindt het nieuwe leven van het kasteel nog inspiratie bij de voormalige bewoners. Daarnaast zijn er tal van muzikale, cultuurhistorische en feestelijke activiteiten.
Meer info vindt u op www.kasteeldursel.be.
CXO SOUNDBOARD: DE MENS BEPAALT DE SPELREGELS VAN HET INTERNET OF THINGS
Get new technology first
25 – 29 April 2016 ▪ Hannover ▪ Germanyhannovermesse.com
And finds them at one place.
HANNOVER MESSE
Industry is looking for solutions.Experience
Industrie 4.0 in action –
100 solutions
live in Hannover!
Nog meer op maat van de klant die steeds meer inspraak wenst in zijn product. Uiteraard verschillen de
kritieke succesfactoren per bedrijf.”15 jaar Ondernemers voor Ondernemers
Voorzitter Luc Bonte huldigt de partners
die Ondernemers voor Ondernemers
15 jaar lang trouw bijstonden: Burg graaf
Alfons Verplaetse, Professor Frans
Bourgois, ArcelorMittal Gent, Lotus
Baker ies, Siemens, Umicore,
Wienerberger, AB InBev, KU Leuven,
Trias ngo en de vrijwilligers die onze
werking mogelijk maken.
Véronique Goossens, anker Kanaal-Z,
engageert zich al verschillende jaren als
vrijwilligster voor Ondernemers voor
Ondernemers. “Ervoor kiezen om je tijd in
een waardevolle missie te steken, waarmee
je mensen gelukkig kan maken, geeft een
heel fi jn gevoel. En als je dat kan delen met
gelijkgestemde vrijwilligers, dan doet het
extra deugd.”
Minister Alexander de Croo kwam
zijn visie toelichten: “Als we in 2030 de
Duurzame Ontwikkelingsdoelen willen
bereiken, moeten de ontwikkelingslanden
elk jaar 7 procent groei optekenen. De
lokale kmo’s spelen daarin een belang-
rijke rol. Zij moeten het recht hebben om
te ondernemen en de lokale economie te
versterken.”
Frieda Van Wijck, ambassadrice en al
jaren vrijwilligster bij Ondernemers
voor Ondernemers met Bogdan Van
den Berghe, voorzitter 11.11.11. Van den
Berghe: “De private sector kan een deel
van de oplossing zijn, maar ngo’s kunnen
boeiende projecten aanbieden en kunnen
een brug functie vervullen, zoals bij
Ondernemers voor Ondernemers.”
Eunice Wambui vertelde tijdens één van
de workshops op het seminarie over haar
passie Afrika. Zij brengt een positieve en
andere kijk op Afrika. Hierbij staat het
leren kennen, respecteren en begrijpen
van mensen, in een andere cultuur, cen-
traal. Eunice geeft in samenwerking met
Ondernemers voor Ondernemers ook
workshops voor bedrijven.
Luc Bonte, voorzitter van Ondernemers
voor Ondernemers, kijkt vooruit:
“Vandaag kunnen we stellen dat
Ondernemers voor Ondernemers geschie-
denis heeft geschreven en met zijn
vooruitstrevende aanpak actief heeft bij-
gedragen tot een nieuwe en duurzame visie
op ontwikkelingssamenwerking en MVO.”
Op 7 oktober vierde Ondernemers voor Ondernemers haar 15-jarig bestaan en organiseerde, insamenwerking met KBC, haar eerste seminarie rond maatschappelijk verantwoord ondernemenen ontwikkelingssamenwerking. Meer dan 200 genodigden namen deel aan dit geslaagde event.
Ondernemers voor Ondernemers werkt samen met dynamische Belgische ngo’s en meer dan 100 grote en kleinere ondernemingen in België. Omdat we merken dat ondernemen het Zuiden sterk vooruit helpt. Omdat we willen dat u met uw steun iets verandert!
Wilt u een duurzaam project in het Zuiden ondersteunen? Word dan vandaag nog lid van Ondernemers voor Ondernemers en stort ¤ 500. Treed hiermee toe tot een boeiend netwerk en maak samen met ons het verschil voor ondernemende mensen in het Zuiden.
Bel Björn Macauter op 016 33 27 24 of mail naarbjorn@ondernemersvoorondernemers.be.www.ondernemersvoorondernemers.be
Foto
’s ©
Tim
Bue
lens
OvrO_CxO_advertentie_186x264_december.indd 2 23/11/15 17:01
SEW-EURODRIVE-Driving the world
A.G.V.ENERGY Efficiency
ENERGY Recycling
MECHATRONIC Industrial Gear
SEW-Eurodrive, uw partner voor de slimme fabriek van morgen
www.sew-eurodrive.be