Download - Maalderij Ontwerp
MAALDERIJ MOULARD - ONTWERP 4B - 2013-2014 - LIESE BOSMANS - DIETER SULS - WOUTER VERBIEST
INHOUDSTAFEL
01 analyse02 concept03 plannen04 snedes05 gevelingrepen06 brug07 buitenruimte08 geïntegreerd meubilair
SPEELS MINIMALISMEZowel het programma van een dansschool als de oude maalderij vragen specifieke aandacht, waarbij het moeilijk is een stabiel evenwicht te zoeken tussen de noden van dansers en het behoud van het gebouw. Belangrijk is een plek te creëren die dansers kan inspireren, die hen de vrijheid geeft om te bewegen, verschillende impressies op te doen en zich zeker niet afsluit van de buitenwereld. Het moet een dynamisch gebouw worden, dat de interactie met de buurt aangaat, zich opent voor de dansers zelf en de buurt. Bij het omgaan met het bestaande gebouw moeten we niet bang zijn om vernieuwingen aan te brengen daar waar nodig. Tegelijk moet men met respect en eerbied met het gebouw omgaan tijdens zijn omvorming naar een nieuwe bestemming. Er wordt dus bewust gewerkt met het bestaande gabariet waarbij erover gewaakt zordt dat nieuwe ingrepen geen afbraak doen aan het authentieke karakter van het gebouw. Met eenvoudige, vaak niet onomkeerbare ingrepen wordt er een nieuwe sfeer gecreërd die studenten de kans geeft zich te ontplooien. Andere projecten zoals het ABC-huis te Brussel leren dat ook meubilair mee in interactie kan gaan met de ruimtes en zo ook een educatieve rol kan spelen. Dit wordt ook in de maalderij gehanteerd om moeilijke knopen zo spelenderwijs op te lossen. Belangrijk is wel om alles zo minimalistisch mogelijk te houden en spektakelarchitectuur te vermijden in een gebouw dat van zichzelf al karakter bezit zonder voorspelbaar te zijn. Een speels minimalisme, diep geworteld in iedere plek.
OP SCHAAL VAN DE STADMaalderij Moulard is gelegen aan het kanaal ten zuidwesten van de vijfhoek van Brussel. De plek past zich in binnen een groter masterplan dat de omgeving rond het kanaal doet heropleven. Ook de dansschool Moulard kan zijn plek hierbinnen krijgen door het te openen naar de buurt met een groene binnenruimte of een publieke plint. Zoals op de schema’s te zien is bevinden zich op wandelafstand van de site verschillende groene zones, die met het herontwerpen van de kanaalzone een belangrijke rol spelen. Met het ontwerp van de dansschool is hier ook rekening mee gehouden. Belangrijke focuspunten in de buurt zoals de Atlasbrouwerij, de Erasmushogeschool, het NMBS spoorgebouw en het Abbatoir vormen samen kenmerkende landmarks voor de omgeving. Deze in aanvulling met de Maalderij spelen een grote rol in de heropwaardering van deze buurt. Verder word de site ook sterk gekenmerkt door de aanwezige spoorweg, die de site goed toegankelijk maakt.
ANALYSE
spoorlijn
OP SCHAAL VAN HET GEBOUWNiet iedere ruimte van de maalderij heeft hetzelfde karakter en ook niet iedere functie van de dansschool vraagt om dezelfde ruimte. Juist daarom wordt er in het ontwerp gezocht naar de perfecte match tussen vraag en het aanbod aan ruimtes.
Ruimtes met kolommen en balken geven ritme aan ruimtes, maar beletten het gebruik hiervan als studio.
De bakstenen muren vormen een kenmerkend karakter doorheen het gebouw. Door deze te behouden waar mogelijk wordt een sterke link met het verleden behouden.
De ruimte onder het dak was door zijn lage hoogte in eerste instantie weinig geschikt voor studio’s maar vormt door zijn karakteristieke houten spanten en de mogelijkheid tot het binnenhalen van noorderlicht via het dak een interessante optie als studio.
We werden voor de keuze gesteld om het tussenliggende gebouw te behouden of te slopen. Het slopen leek ons evident omdat het qua oriëntatie slecht gelegen is en de buitenruimte zo erg beperkt wordt. Aangezien het hier niet gaat om een essentiel kenmerk van het gebouw, staat het het karakter niet in de weg.
Door de grote studio half in te graven gaan we om met de aanwezige helling van de site waardoor er een dynamiek ontstaat. Wanneer het terrein als het ware omhoog plooit aan de binnenruimte wordt de helling geaccentueerd door de negatie hiervan. Het nieuw gevormde platform vormt zo een podium dat plaats biedt voor een meervoudig gebruik.
Door het plaatsten van een derde nieuw volume veranderen de relaties en het spanningsveld rondom de gebouwen helemaal. De tussenruimte wordt nu bepaald door drie volumes. Bij het binnenkomen door de poort kijken we meteen op het nieuwe volume. Het wordt het meest publieke deel, de foyer, zodat het goed vindbaar is voor publiek.
Een tweede nieuwe ingreep aan de gebouwen is de brug tussen de twee originele gebouwen. Er is bewust gekozen om één sterke verbinding aan te brengen daar waar deze cruciaal is. Zo blijft de ingreep beperkt en wordt de manier waarop de twee bestaande gebouwen zich tegenover elkaar verhouden behouden.
Een ontwerp is pas helemaal compleet wanneer de buitenruimte ook deel van de ontworpen ruimte vormt. Deze vormt namelijk de link tussen de buurt en de interne werking van het ontwerp.
De tussenliggende ruimte wordt ‘opgespannen’ tussen de twee bestaande volumes. Hierdoor krijg je het gevoel dat de tussenruimte L-vormig is. De aanwezige poort die als toegang zou kunnen dienen geeft zicht op de barakken achteraan het terrein.
De eerste stap in het ontwerpproces was de twee gebouwen vrijmaken in hun originele vorm. Los van de door de jaren heen gegroeide wildgroei van extra volumes en uitbreidingen.
CONCEPT
De dansstudio’s plaatsen we zo veel mogelijk bovenaan in de gebouwen. Dit geeft veel zicht, tegelijk geen inkijk en vooral geen kolommen in de ruimtes. De catering krijgt een belangrijke plek in de voorbouw tussen de straat en het binnenplein. Zo kan dit de relatie met de buurt bevorderen en een publieke plint worden. Andere functies worden in clusters samengenomen en geplaatst op een plek geschikt voor het gebruik. Administratie vooraan met het secretariaat op het gelijkvloers, het werkatelier en kostuumatelier achteraan op de onderste verdiepingen zodat leveringen goed mogelijk zijn.
De opdeling van de oude muren in de oude gebouwen behouden is een must om het karakter van het gebouw te blijven voelen. De interne circulatie zal steeds langs deze muur verlopen.
Achteraan zal het grote deel gebruikt worden voor de grote zalen, het kleine voor circulatie en sanitair. Het grote deel krijgt nieuwe vloeren die verder uit elkaar liggen waardoor een splitlevel systeem ontstaat. Dit zorgt meteen voor dynamiek en een gevoel van ‘flaneren doorheen het gebouw.’ Openheid en vrijheid zijn hier het belangrijkste.
Vooraan verloopt de circulatie ook langs de muur tussen het kleine en het grote deel. Zo zien we dat ook hierlangs een opdeling in functies ontstaat.
Belangrijk is dat de gebouwen echt als afzonderlijke identiteiten kunnen blijven gezien worden. Toch is het onmogelijk geen enkele link te maken. Het derde volume en de achterbouw worden via de grote zaal ondergronds verbonden. De studentenverdiepingen van de voor- en achterbouw worden verbonden met één enkele brug.
Door het nieuwe volume te plaatsen wordt de buitenruimtes niet afgesloten van elkaar en opgedeeld in verschillende delen. Het blijft een doorlopende en vloeiende ruimte. Toch worden op deze manier verschillende plekken beter gedefinieerd en hebben ze meer een eigen karakter. Dit gebeurt zonder dat er in de ruimtes wordt gesproken van een voor- en een achterzijde.
Het bijgebouwd volume heeft met de grote donkere zaal onderaan en de kleine lichte zaal bovenaan verschillende tegenstellingen in zich. De foyer zit tussen beiden in. Deze is helemaal in glas met de mogelijkheid zich helemaal open te plooien naar de buitenwereld toe. Om de buitenruimte dynamisch te maken en de mensenstroom zichtbaar te maken, wordt de hoek naar binnen geplooid. Zo ontstaat niet het gevoel dat je langsheen het gebouw in een gang loopt.
Dat de buitenruimte een groene plek moest worden, dat stond vast. De groene strook begint tussen beide oude gebouwen als een erg groene plek. Naar achteren toe wordt het steeds minder begroeiing en meer verharding tussenin. Het terrein grenst bovendien ook aan de dienstweg die naar achteren leidt. Deze groene ‘puzzelstukjes’ kunnen in een toekomst met herontwikkeling de aanzet zijn om het groen verder door te trekken en zo een groen pad te vormen.
PLANNEN
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
Tniveau -2
niveau -1
niveau 0
niveau 1
niveau 2
niveau 3
niveau 4
niveau 5
INPLANTINGSPLAN schaal 1/200
BERGING WASPLAATS
+1.20-4.00
- 1.40-4.00
STUDIO 350M2
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
+1.20-4.00
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
TPRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
INPL
ANTIN
GSPL
AN sc
haal
1/20
0
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
TECHNISCHE RUIMTE
WERKATELIER
STUDIO 350M2
KLEEDKAMER
+2.05 -0.20
+1.40-1.10
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
WERKATELIER
PLAN
NEN
scha
al 1/
100
- nive
au -1
KANTOOR PRODUCTIE
ONTHAAL
BERGING
CAFETARIA
+3.40+0.00
+0.00
+0.00
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
WERKATELIER
FOYER
+4.95+1.70
+4.95+2.35
+4.80+1.70
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
PLAN
NEN
scha
al 1/
100
- nive
au 0
KANTOOR PRODUCTIE
ONTHAAL
BERGING
CAFETARIA
+3.40+0.00
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
KOSTUUMATELIER
STUDIO 150M2
+9.90+5.30
+7.75+5.25
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
04 P
LANN
EN sc
haal
1/10
0 - n
iveau
1
VERGADERZAAL
KOFFIEKAMER
KEUKEN
BERGING
+6.65+3.70
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
STUDIO 210M2
KLEEDKAMER
+12.05+8.15
+10.70+8.15
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
PLAN
NEN
scha
al 1/
100
- nive
au 2
KANTOOR TECHNIEK
ADMINISTRATIE
ARCHITEF
+9.65+6.95
INKIJKSTUDIO
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCTPR
OD
UC
ED B
Y A
N A
UTO
DES
K E
DU
CA
TIO
NA
L PR
OD
UC
T
STUDIO 150M2
KLEEDKAMER
+16.28+12.45
+13.45+10.95
OMKLEEDGANG
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
STUDIO 150M2
OMKLEEDGANG
PLAN
NEN
scha
al 1/
100
- nive
au 3
KLASLOKAAL
KLASLOKAAL
VIDEOLOKAAL
KINELOKAAL
+12.90+10.00
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
STUDIO 150M2
+16.25+12.45
+13.75
OMKLEEDGANG
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
OMKLEEDGANG
PLAN
NEN
scha
al 1/
100
- nive
au 4
KLEEDKAMER KLEEDKAMER
STUDIO 120M2
+17.40+13.40
OMKLEEDGANG
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
STUDIO 210M2
+16.65
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
T
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
STUDIO 210M2
PLAN
NEN
scha
al 1/
100
- nive
au 5
ZOLDERSTUDIO
PRO
DU
CED
BY
AN
AU
TOD
ESK
ED
UC
ATI
ON
AL
PRO
DU
CT
PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
PRO
DU
CED
BY A
N A
UTO
DESK
EDU
CA
TION
AL PR
OD
UC
TPRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT
SNEDES
AE C
D
B
schaal 1/100 snede A
+13.75
+10.95
+8.15
+5.25
+1.70
- 1.1
- 4.00BERGING
KLEEDKAMER
FIETSENSTALLING
SANITAIR
KLEEDKAMER
KLEEDKAMER
+0.00
+3.70
+6.65
+10.00
+13.40STUDIO 120M2
ADMINISTRATIE
KEUKEN
CAFETARIA
schaal 1/100 snede B
GROTE STUDIO 350M2
- 0.20
+5.25
+8.15
+12.45
+16.65
- 4.00
STUDIO 210M2
STUDIO 150M2
STUDIO 210M2
KOSTUUMATELIER
WERKATELIER
schaal 1/100 snede C
+0.00
+3.70
+6.65
+10.00
+13.40 KLEEDKAMER
KLASLOKAAL
VERGADERZAAL
KOFFIEKAMER
ONTHAALKANTOOR PRODUCTIE
- 0.20
+5.25
+8.15
+12.45
+16.65
+1.70
TECHNISCHE RUIMTEWERKATELIER
WERKATELIER
KOSTUUMATELIER
STUDIO 210M2
STUDIO 150M2
STUDIO 210M2
schaal 1/100 snede D
CAFETARIA
KEUKEN
ARCHIEF ADMINISTRATIE
KLASLOKAAL
STUDIO 120M2
KINELOKAAL
+0.00
+3.70
+6.65
+10.00
+13.40
KLASLOKAAL
KLEEDKAMER
KANTOOR TECHNIEK
KOFFIEKAMER
ONTHAAL
VERGADERZAAL
schaal 1/100 snede E
GEVELINGREPEN
mouterij - BVB architects woning Heverlee - bob361
woning Heverlee - bob361
Voor het bepalen van de raamopeningen kijken we vooral naar de beleving van binnenuit en schrikken we er niet van terug om bestaande openingen te sluiten. Als voorbeeld keken we bijvoorbeeld naar de Mouterij in Leuven. In de voorbouw wordt het vaste ritme van de straatgevel geprojecteerd op de achtergevel. Zo wordt het gebouw precies vervolledigd in zijn oude stijl en krijgen de ruimtes van binnenuit een rustig en repeterend patroon van ramen.
De achterbouw wordt ook ontworpen van binnenuit, maar met aandacht voor de focuspunten van de omgeving. De vrijwel gesloten blok wordt geopend naar de omgeving met bepaalde zichten op goed gekozen plekken. Er zit geen ritme in, de openingen zijn groot en de omgeving wordt zo binnen getrokken. De nieuwe ramen doen voelen dat er iets nieuw gebeurt binnen het gebouw, maar het karakter gaat niet verloren.
Het nieuwe volume wordt erg open, maar rechtstreekse inkijk wordt tegengehouden door het strekmetaal dat voor de gevel wordt geplaatst. Zo kan het ‘s avonds een lichtbaken zijn op het terrein. Het materiaal staat ook goed in contrast met de oude bakstenen gevels.
new art museum - sanaa Dungelhoeff Lier - achtergael
In plaats van een hele circulatiekoker tussen beide gebouwen, kozen we voor 1 verbinding op 1 plek. Dit geeft een krachtig uitzicht door de minimale ingreep, maar die toch cruciaal is in de circulatie. Vormelijk inspireerde de oude foto van de maalderij ons om ook te werken met een vakwerkstructuur. Het werwijst zo naar de manier hoe het graan uit het de maalderij werd getransporteerd.
BRUG
Royal ballet school - wilkinsoneyre architects
REFERENTIEOPPERVLAKTESVoor de tussenruimte wat beter aan te voelen, vergeleken we de grootte van de binnenruimte met enkele voor ons bekende plekken.
VERSCHILLENDE SFERENHet blijft 1 vloeiende tussenruimte, maar er worden tegelijk verschillende sferen afgebakend: de tuin, de tribune, het podium en het pleint.
De tuin is de groene plek tussen de gebouwen. Je waant je even ergens helemaal anders. Met het terras aansluitend, kan je de cafetaria naar buiten doortrekken. Het wordt echt een publieke plek.
De tribune is een heerlijke plek om te zitten in de zon. Deze gaat over in het podium. Het is hoger gelegen en sluit aan op de foyer. In de zomer worden de ramen geopend en loopt binnen en buiten vlot in elkaar over. Grote tegels binnen en buiten laten dit vloeiend gebeuren.
Het pleintje achteraan is de toegangsruimte. Fietsers en leveringen gebeuren langs hier, dus verharding is noodzakelijk. Toch blijft een beetje groen aanwezig om de plek toch wat te verbeteren. Dit kan een aanzet zijn om in latere fase de dienstweg naar achteren publieker te maken en het met groen uit te breiden.
BUITENRUIMTE
P.NT2 - bob361 tahari courtyards - Michael Van Valkenburgh Associates
museum M - Stephane Beel
OSB heeft een erg tijdelijk karakter en de toepassingsmogelijkheden zijn oneindig. Het lijkt zelf in elkaar geknutseld , waardoor het de ruimte minder dwingend maakt. Trappen en andere kleine zelfbedachte meubelstukken lijken zo erg speels. Ze maken deel uit van de ruimte en creëren ook een samenhang.
GEÏNTEGREERD MEUBILAIR
ochre barn - Carl Turner
de burgemeester office - studioninedots