Download - Lek en Lingeroute - ANWB
N210
N210
N207
N228
N20
4
E31
E311A
27
E311A27
A15
E31
A15
N410
N3
N322
N214
N214
N48
1
N480
N21
6
N327
N84
8
N320
N830
N830
E25
A2
E25
A2
24 S
LIED
RECH
T-W
EST
3 D
ORD
RECH
T
IND.
DE
STA
ART
11 G
OUD
A
PAPE
ND
RECH
T
12 E
VERD
ING
EN
9 N
IEUW
EGEI
N
25 S
LIED
RECH
T-O
OST
15 G
ELD
ERM
ALS
EN
23 P
APE
ND
RECH
T
10 N
IEUW
EGEI
N-Z
UID
22 N
IEUW
END
IJK
29 L
EERD
AM
23 W
ERKE
ND
AM
CEN
TRUM
29 H
OUT
EN
11 V
IAN
EN
25 N
OO
RDEL
OO
S
26 H
ARD
INXV
ELD
-G
IESS
END
AM
26 L
EXM
ON
D
24 IN
D. A
VELI
NG
EN
28 N
IEUW
EGEI
N
14 B
EESD
13 C
ULEM
BORG
28 A
RKEL
27 H
AGES
TEIN
27 G
ORI
NCH
EM
DEI
L
EVER
DIN
GEN
GO
RIN
CHEM
Scha
ns
Kop
van
't La
nd
Kille
Loet
Ach
terb
roek
Bene
denh
eulStol
wijk
ersl
uis
Het
Beije
rsch
e
Kool
wijk
Bene
denk
erk
De
Hoe
k
Tuss
enla
nen
Zuid
broe
k Bene
denb
erg
Bove
nber
g
Kadi
jkBo
uwlu
st
Gra
a�an
d
Bove
nsta
d
Zeve
nder
Scho
onou
wen
Gou
dsew
eg
Bove
nker
k
Stei
nBo
ven-
Haa
stre
cht
Mui
sbro
ek
Roze
ndaa
l
Plat
tew
eg
Ouk
oop
Ruig
ewei
de
Lang
eLi
nsch
oten
Vlie
t
Poed
eroi
jens
ehoe
k
Mar
iënw
aerd
t
Oud
-W
ulve
n
Frie
zenw
ijk
Hon
swijk
Slui
s
De
Riet
scho
of
Ned
er-
eind
sew
eg
Zand
wijk
Den
Doo
lD
iefd
ijk
Riet
veld
Oss
enw
aard
Hee
mst
ede
Wev
erw
ijk
Kort
enho
even
De
Kooi
Loos
dorp
Broe
k
Tien
hove
n
Voge
lsw
erf
Ach
thov
en
Goi
lber
ding
en
Ach
terd
ijk
Lake
rvel
d
Kort
gere
cht
Oos
terw
ijk
Mid
delk
oop
Gee
r
Ove
rhei
cop
Rech
t van
Terl
eede
Hoo
gein
d
Dordrecht
Culembo
rg
Gorinchem
Hardinx
veld-
Giessen
dam
Pape
n-drecht
Scho
onho
ven
IJsselstein
Nieuw
egein
Werke
ndam
Leerda
mViane
n
Hou
ten
Gou
da
Sliedrecht
Oud
ewater
Bergam
bacht
Reeu
wijk
-Brug
Nieuw
-Lek
kerlan
d
Lekk
erke
rk
Moo
rdrecht
Mon
tfoo
rt
Slee
uwijk
Lopik
Lekkanaal
Scho
onre
-w
oerd
Hag
este
in
Waa
l
Jaar
svel
d
Mol
enaa
rsgr
aaf
Mee
rker
k
Haa
stre
cht
And
el
Hel
louw
Bens
chop
Wijn
gaar
den
Rum
pt
Gro
ot-A
mm
ers
Hog
ebru
g
Pape
kop
Asp
eren
Tull
en 't
Waa
l
Gou
dria
an
Am
mer
stol
Sche
lluin
en
Stre
efke
rk
Bles
kens
graa
f
Hek
endo
rp
Poed
eroi
jen
Lexm
ond
Oud
-Alb
las
Gie
ssen
Brak
el
Tien
hove
n
Nie
uwpo
ort
Gel
licum
Gie
ssen
burg
Waa
rdhu
izen
Hei
- en
Boei
cop
Heu
kelu
m
Pols
broe
kerd
am
Acq
uoy
Rijs
wijk
Hoo
gblo
klan
d
Lang
erak
Kedi
chem
Snel
rew
aard
Am
eide
Pols
broe
k
Veen
Stol
wijk
Nie
uwaa
l
Bran
dwijk
Ott
olan
d
Haa
ften
Upp
el
Gam
eren
Slui
pwijk
Wou
dric
hem
Uit
weg
Noo
rdel
oos
Ever
ding
en
Gie
ssen
-O
udek
erk
Dri
ebru
ggen
Nie
uwla
nd
Spijk
Gou
dera
k
Uit
wijk
Aal
st
Ensp
ijk
Zijd
erve
ld
't G
oy
Leer
broe
k
Vure
n
Bove
n-H
ardi
nxve
ld
Berk
enw
oude
Hoo
rnaa
r
Her
wijn
en
Caba
uw
Vlis
t
Zuili
chem
Rhen
oy
Scha
lkw
ijk
Dal
em
Oud
endi
jk
Ark
el
Lopi
kerk
apel
Bees
d
Ree
uw
ijkse
Plas
sen
Lek
Waa
l
Lin
ge
Bove
n-M
erw
ede
Lek
Lek
Am
ster
dam
-Ri
jnka
naal
Merwede-kanaal
Merwede-kanaal
Afg
edam
de
Maas
LOPI
KER
WA
AR
D
KR
IMPE
NER
WA
AR
D
ALB
LASS
ERW
AA
RD
SLIE
DR
ECH
TSE
BIE
SBO
SCH
VIJ
FHEE
REN
LAN
DEN
NED
ER-
BET
UW
E
TIEL
ERW
AA
RD
BO
MM
ELER
WA
AR
D
start
43
7
8
6
10
11
9
1
5
2
01
23
45
km
Lek en Lingeroute
Hoe gebruikt u deze routebeschrijving?Vroeger waren alle Toeristische Autoroutes bewegwijzerd, met zeskante borden. In de afgelopen jaren is de bewegwijzering komen te vervallen; mogelijk treft u nog een enkel bord aan. Om de route te volgen heeft u deze beschrijving nodig. De routeaanwijzingen (▶) worden afgewisseld met achter-grondinformatie over plaatsen en plekken onderweg; de num-mers bij die beschrijvingen zijn terug te vinden op de route-kaart.
• In verband met het veilig volgen van de routebeschrijving raden we aan om de route met minimaal twee personen te rijden. • Gebruik uw navigatieapparaat of smartphone met google maps (zonder route in te voeren) om onderweg de straatna-men en het wegverloop te zien.• Plaatsnamen worden in de route-aanwijzingen alleen aange-geven (vet) als u een plaatsnaambord passeert.• Vermelde straatnamen (tussen haakjes) zijn doorgaans on-derweg goed zichtbaar; veel navigatieapparaten geven trou-wens ook de naam van de weg aan waarop u rijdt.
Lek en Lingerouteafstand: 105 kmbegin: Arkel (bij Gorinchem)
De Lek en Lingeroute voert door oer-Hollands polderlandschap van sap-pige weiden, grazende koeien, kerktorens, boerderijen en molens langs sloten met kroos. Maar ook door hartveroverend rivierengebied met histo-rische stadjes en dorpen vol monumentale panden. De brede en bochtige Lek zorgt voor een wijds landschap waar trage binnenschepen doorheen schuiven. De uiterwaarden langs de kleinere rivieren Giessen en Linge zijn intiemer. Hier passeer je boomgaarden, mooie boerderijen en weggetjes begroeid met knotwilgen en meidoorns.
Routebeschrijving
Begin: Arkel, Stationsweg 29GPS: N51.87241 E4.99320Parkeren is daar mogelijk.Natuurlijk kunt u de route ook op een ander punt in de beschrijving begin-nen.
PoldersDe Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (het oos-telijkste deel van Zuid-Hol-land, ruwweg tussen Vianen en Leerdam) werden al in de late middeleeuwen ontgon-nen. De dorpen liggen er in een lang lint langs de dijk of ontginningsweg. Haaks daar-op liggen de weilandpercelen die honderden meters ver het land insteken. U vindt hier typische tiendweggetjes met knotwilgen, elzen, berken en meidoorns erlangs. Ze ontle-nen hun naam aan het recht van de landheer op een tien-de deel van de opbrengst van het land.
▶ Vanaf het in 2018 heropende treinstation rijdt u aan de overkant van de spoorlijn Arkel in, dus langs de bushaltes met zebrapad.
▶ Rij over de blauw-witte kanaalbrug en ga bij de sluis linksaf richting Kedichem/Leerdam (Rietveld), een jacht-haven en de Linge aan uw rechterhand. Op T-kruising rechtdoor (Lingedijk). Lingedijk volgen tot Leerdam. *NB: de Linkedijk is erg geliefd bij recreanten, het kan erg druk zijn met wandelaars, fietsers, motorrijders en auto’s – wees hierop bedacht!
1 In Leerdam werd in 1765 voor het eerst glas gebla-zen; daarmee zou het stadje landelijk bekend worden. In het Nationaal Glasmuseum kunt u zes dagen per week een glasblazer aan het werk zien (Lingedijk 28, di.-za. 10-17, zo 12-17 uur). Het stadje zelf is nog veel ouder. Ooit maakte het onderdeel uit van het persoonlijke bezit van Willem van Oranje: Prinses Beatrix is nog steeds gravin van Leerdam. De geschiedenis is ook af te lezen aan de monumenten in de Kerkstraat, zoals het Hofje van me-vrouw Van Aer den uit 1770 met tuin en binnentuin. De re-gentenkamer bevat een waardevolle collectie 17e-eeuw-se schilderijen (Huisgracht 67, mrt.-okt. wo. en za. 13-17 uur). Ook de Grote Kerk toont de geschiedenis. De laatgotische kruiskerk bevat delen van de kerk die hier eerst stond, zoals het koor uit de 15e eeuw en het onderste deel van de toren uit de 13e eeuw. Heel wat monumentale oude gebouwen zijn helaas gesloopt, zo ook de stadsmuur grotendeels. Langs de Zuidwal is gelukkig een stuk bewaard gebleven en gerestaureerd.
▶ In Leerdam bij de molen rechtsaf over brug. Neem op de rotonde de 1e rechts, richting Heukelum.
2 Tussen Leerdam en Heukelum ligt het omgrachte Kasteel Heukelum, dat in 1672 door Franse troepen van zijn glorie werd beroofd. Een gekan-teelde toren (14e eeuw) geeft het wat stijve 18e-eeuwse woonhuis een vleugje romantiek (bezichtiging alleen op afspraak).
3 De oude kern van Heukelum was vroeger ommuurd en omgracht. In 1971 werd de stadswal wegens bouwvalligheid met aarde bedekt; geld voor restauratie ontbrak. De herbouw van de stenen stadswal, een burger-initiatief uit 2013, is in 2017 afgerond.
▶ Sla in Heukelum aan het eind van de weg linksaf (Voorste Gewind). Einde weg linksaf richting Asperen/Leerdam en bij kruising met voorrangsweg rechtdoor. Bij Asperen rechtdoor en over de Linge.
4 Om zich tegen de Geldersen te beschermen, besteedden de graven van Holland veel geld aan de verdediging van het middeleeuwse Aspe-ren. Maar tegen de troepen van Karel van Gelre (1517) en het Franse leger (1672) waren ook deze muren, poorten en torens niet bestand. De vesting-
wal werd grotendeels gerestaureerd. In de na een brand gerestaureerde laatgotische kruiskerk (15e eeuw) toont een muurschildering (1609) achter het orgel de overval door de Gelderse troepen (za. 14.30-16.30 uur).
5 Fort Asperen (na de 2e sluis rechtsaf, Langendijk), was onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een 19e-eeuwse inundatiegordel rond de Randstad. Aspe-ren, nu KunstFort geheten en gesierd met een opvallen-de glazen koepel, was een van de eerste waterlinieforten met culturele activiteiten, een voorloper in de nu prach-tig ontwikkelde Waterlinie (apr.-sept. wo.-zo. 11-17 uur; taveerne ook ’s winters geopend, in het fort houden dan vleermuizen hun winterslaap). De hele Diefdijk was als ‘Diefdijklinie’ onderdeel van de Nieuwe Hollandse Wa-terlinie. Langs de hele dijk zijn dan ook veel bunkers te zien. Net voor de brug over de A2 staat een heel bijzonder exempaar: de ‘doorgezaagde bunker’ of Groepsschuil-plaats 599 is toegankelijk voor bezoekers.
▶ Sla bij het einde van de weg rechts af (Diefdijk) en neem op de rotonde de 2e rechts. De smalle Diefdijk, met boch-ten, circa 9 km volgen.
6 Mooie plek voor een wandeling: het Schoonrewoerdse Wiel, een met rietkragen omzoomd water dat ontstond bij een dijkdoorbraak in 1571. In het rivierengebied treft u veel van deze kolken aan; na de doorbraak werd de nieu-we dijk meestal om de diepe kolk heen gelegd.
▶ Ongeveer op tweederde van de lange Diefdijk gaat u over de snelweg heen. Einde weg linksaf en iets verder links met de bocht mee. U krijgt nu de Lek aan uw rech-terhand. Door Everdingen en de Lekdijk volgen, langs de stuw (Hagestein) en onder de snelweg door.
Bij Vianen ligt, iets van de route af, pal aan de Lek Pannenkoekenboerderij De Ponthoeve (Buitenstad 69). U kunt er van woensdag tot en met zondag terecht, 12-20 uur.
▶ Na een bocht naar links in Vianen op rotonde 1e rechts, groene brug over en op rotonde 3e rechts. Na ruim 400 m op rotonde 1e rechts en op vol-gende rotonde 2e rechts (‘doorgaand verkeer’).
7 Nu is Vianen een rustig forensenplaatsje. In de 15e eeuw kwam de Heerlijkheid Vianen in het bezit van het geslacht Brederode en kreeg het stadje een vooruitgeschoven positie in de strijd tussen Holland en Utrecht. Uit die tijd stammen ook monumenten als de Lekpoort, aan de noordzijde, en het stadhuis (beide uit de 15e eeuw).
BoerderijenDe meeste boerderijen in het poldergebied zijn van het type hallenhuis, en daarmee verwant aan de Saksische boerderij. Ze hebben drie als werkruimten ingerichte lang-beuken en een dwarsbeuk voor de woning. Een tussen-wand scheidt het woon- van het werkgedeelte. In de be-drijfsruimte dient de bredere middelste beuk als werkvloer (de deel), in de zijbeuken stond het vee. De staldeuren aan de achterkant waren groot genoeg om paard en wagen (of trekker) binnen te laten. De boerderijen hebben een laag aflopend schild- of za-deldak. In de Zuid-Hollandse polders waren vroeger nogal eens overstromingen, daar-om bouwden ze het woonge-deelte van boerderijen boven straatniveau. In de ruimte on-der de woning werd de kaas opgeslagen. Werd er goed geboerd, dan breidden ze het woongedeelte uit naar één kant of twee kanten; zo ont-stonden het ‘kruk’- en ‘T-huis’.
▶ Voorbij tankstation voorsorteren voor rechtdoor, onder snelweg door. Na ruim 1 km, in flauwe bocht naar links, rechts afslaan, richting Lexmond. Neem op de rotonde bij Lexmond de 2e rechts en ga onder de snelweg door. Na bijna 5 km in Meerkerk bij Chinees restaurant rechtsaf (Tolstraat).
▶ Na bocht naar links meteen rechtsaf. Voorbij watertoren rechtsaf (‘doorgaand verkeer’). Over de snelweg en rechts-af (Parallelweg). 1e weg linksaf (Broekseweg). Broekse-weg volgen tot Ameide (steeds rechts aanhouden).
8 Ameide aan de Lek verkreeg al in 1277 stadsrechten; het was speelbal tussen de graaf van Holland en de bis-schop van Utrecht, en daardoor toch ook min of meer zelf-standig. De mooie Voorstraat telt een aantal 18e-eeuwse gevels. Aan de ene kant is er een mooi zicht op de rivier vanaf de Lekdijk. Landinwaarts staat het stadhuisje (1644) op de Dam. De hervormde kerk uit de 15e eeuw heeft een laat-romaanse toren (13e eeuw); na een brand is de kerk in 1955 heropgebouwd. De markante meelfabriek aan de rand van het centrum (1915, hoge silo circa 1950) zal plaatsmaken voor woningen.
▶ In Ameide op splitsing vóór winkelcentrum rechts aanhou-den (Prinsengracht). Vóór kerk linksaf (Molenstraat). Ga aan het eind van de weg rechtsaf (Langesteinseweg). Iets omhoog de dijk op en linksaf (Lekdijk). Rijd door Langerak.
9 Ook het in de 13e eeuw gestichte Nieuwpoort lag op de grens van Hol-land en Utrecht. Bij grensconflicten werd het stadje om de haverklap ge-plunderd en gebrandschat. Na het rampjaar (1672) besloot de Prins van Oranje Nieuwpoort zwaar te versterken en onderdeel te maken van de (Oude) Hollandse Waterlinie. Die vestingwerken zijn in hun oude glorie hersteld. Bekijk het stadhuis (1697), met het koepeltorentje en de achter-liggende Waag (1696) en het forse Arsenaal (1781, Buitenhaven 11).
▶ Hou net buiten Nieuwpoort rechts aan. Ga bij de pont (naar Schoonhoven) rechtdoor. In Groot-Ammers de rivierdijk vervolgen.
In de naoorlogse uitbreiding van Groot-Ammers ligt ijssalon en lunchroom Etenstijd (Margrietstraat 15-17). U kunt hier vanaf 11 uur terecht, behalve op zondag en maandag.
10 Groot-Ammers is een typisch dijkdorp van het rivierengebied. De pit-toreske Voorstraat gaat over in Sluis, een aanwijzing dat hier ooit de rond 1350 gegraven Ammersche Boezem in de Lek uitwaterde. Als u na het laatste huis even van de route afwijkt en linksaf gaat, de Ammerse Kade op, ziet u na ca. 800 meter vier poldermolens op een rij staan aan de wete-ring. Die verzorgden tot 1965 de bemaling van de Liespolder.
ANWB Gastvrij Plus: de leukste adresjes voor onderweg
Een toertochtje wordt nog leu-ker als je fijne adresjes hebt waar je onderweg even kunt stoppen voor koffie met taart of een lekkere lunch. Die adres-jes vindt u bij ANWB Gastvrij Plus, een groeiend netwerk van locaties die variëren van cafés en restaurants tot ijssa-lons, bezienswaardigheden en pannenkoekenhuizen … ANWB Gastvrij Pluspunten zijn her-kenbaar aan een geel vignet op de deur of de winkelruit. ANWB Gastvrij Pluspunten ge-ven soms korting op vertoon van de ANWB Ledenpas. Vraag de bediening of er een actie loopt.
▶ Na Groot-Ammers de Lekdijk blijven volgen, voorbij de veerpont rechts aanhouden op de dijk. Net voor Streefkerk maakt de weg een bocht naar links, hier echter rechts aanhouden op de Lekdijk.
11 Net na Streefkerk bepalen een korenmolen en drie wipmolens aan de Beneden Tiendweg de entourage van het dorp. In een van de molens is een koffieschenkerij gevestigd: De Koffie Molen.
▶ Voorbij Streefkerk 1e weg linksaf (Zijdeweg). Einde weg rechtsaf en met-een linksaf (N481). Na ruim 4 km op rotonde 2e rechts nemen (N214). Na bijna 4 km op rotonde 2e rechts nemen. Circa 5 km verder op rotonde 1e rechts (Damseweg).
▶ In Giessen-Oudekerk bij kerk links afslaan (Oudkerkseweg), langs de Gies-sen. In Giessenburg rechtsaf over brug en meteen linksaf. Op rotonde 3e rechts (richting Goudriaan) en al snel over brug meteen rechtsaf (Slinge-landseweg).
▶ Na 3,5 km op een driesprong rechts aanhouden, over witte brug en weer rechtsaf (Grotewaard). In Hoornaar de kerk passeren en op de kruising links afslaan (Hoge Giessen).
▶ Over de snelweg, door Hoogblokland en aan het einde van de weg rechts-af (Stationsweg). In Arkel bij spoorwegovergang met stationsgebouwtje: hier eindigt de route.
12 Deze route mijdt de drukte van Gorinchem en de grote verkeerswe-gen daar. Maar vanaf het begin- en eindpunt van de route (Arkel) is het maar een minuut of tien naar de oud-Hollandse binnenstad. De ligging aan de Merwede en de monding van de Linge brachten het middeleeuw-se vestingstadje tot bloei. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de laatgotische St. Jans-toren (1517): 61,5 meter hoog en met een 47-klokkig carillon. In het voormalige stadhuis (1860) op de Grote Markt toont het Gorcums Mu-seum de geschiedenis van het stadje (Grote Markt 17, di.-za. 10-17, zo. 13-17 uur). Ook bezienswaardig zijn de Hoofdwacht (1792), de Wilhel-minafontein (1898) en het rijke renaissancepand Dit is in Bethlehem aan de Gasthuisstraat 25. Een gezellige plek is de Lingehaven, een jachthaven met vlakbij de enig overgebleven stadspoort. de Dalempoort (16e eeuw) en de walmolens De Hoop (1764) en Nooit Volmaakt (1717).