-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
1/38
1
LABORATUVARDA TEHLKELER RSKLER
VE NLEMLERRSK DEERLENDRMES
A SINIFI GVENL veSG BLM UZMANIKMYA YK. MH.
Ruhi KTEM
Sn. Mjdat AYDIN ve Sn. Hilal KINLI nn Risk Ynetimi Yahoo Grubunda yaynlanmsunularndan yararlanlmtr.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
2/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
2
Sunu Balklar
1-HANDELERTP YAKMASIN
2- Genel sorumluluklar
3- Lab. Gvenlii Kurulu
4- 6331 e Gre Risk Deerlendirmesi
5-Tehlike ve risk tanmlanmas
6- Baz Kontrol nlemleri
7- Kimyasal Aciller
8- Kimyasal Hijyen Plan
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
3/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
4/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
4
Genel Sorumluluklar
retim kurumlarnda da laboratuvarlarda sk sk
kazalar olumaktadr. Tm personelinin (tam gn ve part-time alanlar,
isi veya szlemeliler, misafir aratrmaclar,renciler, stajyerler, ziyaretiler v.b. dahil)
Kanunu ve ilgili mevzuata gre hazrlanm talimatlardorultusunda;
alma esnasnda karlalabilecek her trl risk
hakknda bilgilendirilmesi ve personelin de butalimatlara uymas gereklidir.
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
5/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
5
Yneticilerin Sorumluluklar-2
inde; hangi kimyasallarn mevcut olduunu; ne denli ve nasl tehlikeli olduklarn
aklamak;
kimyasal maruziyetten kanmayollarn gstermek ve Kayt sistemi MSDS ve Etiket tehlikeli kimyasallarla almann
risklerinin nasl azaltlacana
acil bir durumda neler yaplacana
dair alanlar eitmek,
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
6/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
6
Yeni bir kavram: Laboratuar GvenliiKurulu Neden Oluturulmasn?
1. politika belirlemek, yllk alma
planlarn yapmak, ileyii
denetlemek ve rapor hazrlamak.
2. Uygulamalarn yrtlmesindegrev alacak alma gruplarnteklif etmek; gre
v dalmlarnbelirlemek v
e bu gruplar iletoplantlardzenleyerek
almalarn izlemek.
3. Genel gvenlik eitimi mfredatnv
e eitim dokmanlarn periyodik
olarak gzden geirmek,gncellenmesini salamak.
S&G
POLTKASI
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
7/38
*SG RD Ynetmelii28512 sayl RG. 29.12.2012
Risk deerlendirmesinin yenilenmesi MADDE 12 -(1) Yaplm olan risk deerlendirmesi; tehlike snfna gre ok
tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli iyerlerinde srasyla en ge , be ve yediylda bir yenilenir.
(2) Aada belirtilen durumlarda ortaya kabilecek yeni risklerin, iyerinintamamn veya bir blmn etkiliyor olmas gz nnde bulundurularak risk
deerlendirmesi tamamen veya ksmen yenilenir: a) yerinin tanmas veya binalarda deiiklik yaplmas, b) yerinde uygulanan teknoloji, kullanlan madde ve ekipmanlarda
deiiklikler yaplmas, c) retim ynteminde deiiklikler olmas, ) kazas, meslek hastal veya ramak kala olay meydana gelmesi, d) alma ortamna ait snr deerlere ilikin bir mevzuat deiiklii olmas, e) alma ortam lm ve salk gzetim sonularna gre gerekli grlmesi, f) yeri dndan kaynaklanan ve iyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin
ortaya kmas.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
7
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
8/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
9/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
10/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
11/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
12/38
ekipmann listesi 2
kinci olarak laboratuarda kullanlan tm ekipmann
listesini karn. rnein;
etv, frn, eker ocak,
terazi, vb.
Ayrca laboratuarda kullanlan basnl hava, vakum,
Azot, Hidrojen, Propan, vb.
hatlar ve basnl tpler varsa
bunlarn trlerini ve yerlerini tanmlayn.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
12
otoklav, santrifj, mikroskop, mikrodalga
frn,
UV cihaz, szme seti
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
13/38
Taeron/ ziyaretiyi dahil ediniz
Laboratuara mesai ii/d eitli amalarla giri kyapan taeron personeli ve ziyaretiler dahil tm kiileritanmlayn. rnein;
*temizlik taeronu sabah kimse yokken temizlik
yapyor olabilir, gvenlik taeronugece/hafta sonu gelip laboratuar
kontrol ediyor olabilir,
kat grevlisi ay-kahve servisi yapyor olabilir, stajerler numune getiriyor olabilir, vb.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
13
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
14/38
*Temizlik kaygs ile bir kat(laboratuvar) hizmetlisi sizi cannzdan
etmesin. Bir hastanenin acil servisinde her sabah
geldiklerinde bir veya birka hastann lm
olduunu gren doktorlar uzunca bir aratrmasonucu geree ularlar:...
Kat grevlisi yapacan yapmtr... Nasl?
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
14
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
15/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
16/38
1-sre bazl
Sre ve sre admlar bazl tehlike verisk tanmlama; rnein;
numune alm sreci iin ayr,A deneyi iin ayr,
B deneyi iin ayr,
yer temizlii iin ayr, vb.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
16
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
17/38
2-ekipman bazl
Ekipmanbazl tehlike ve risktanmlama: rnein;
eker ocak ve eker ocakta yaplanfaaliyetler kaynakl tehlike ve riskleri
bu erevede tanmlayabilirsiniz.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
17
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
18/38
3-grevbazl
Grevbazl tehlike ve risk tanmlama:rnein; Laboratuar personelinin;
laboratuar iinde ve dndaile ilgili yapt tm faaliyetlerin
tehlike ve riskleri
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
18
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
19/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
20/38
gzlem / gr alma
1. aamada tehlike ve risk tanmlamann dierolmazsa olmaz ; gzlem ve alanlarngrlerinin alnmasdr.
rnein;
yaplan bir deneyi batan sona gzlemlemek
ve deneyi gerekletiren personelin grlerini
almakla dardan tahminibir tehlike ve risktanmlama arasnda dalar kadar fark bulunabilir.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
20
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
21/38
etki altnda kalacak kiiler i dahil ediniz
etki altnda olacak kiilerin belirlenmelidir. Bu kadar titizlikle yaklamanza ramen yine
de minimum seviyede de olsa,
ngremeyeceiniz/tanmlanamayan risklerkalacan,
bunlarn da zaman iindeki gzden
geirmelerde, denetimlerde, olay/meslekhastal vb. durumlarnda tanmlanabileceinihatrlaynz
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
21
NO kontrol listesi (check list) rnei
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
22/38
NO kontrol listesi (check list) rneiEvet Hayr Gereksiz
1 alma birimi, ayn bina iinde yrtlen dier etkinliklerden ayrlm m?
2 alanlarn ie giri ve sonrasnda periyodik olarak salk kontrol yaplyor mu ?
3 alma biriminde bulunanlarn grlebildii gzetleme penceresi veya benzeri.bir blm var m ?
4 Personel kontroll alandan ayrlmadan nce du alyor mu ?
5 "Palto, pards, ceket, apka gibi giyim eyas anta ve kitaplar laboratuar almasyaplan masalarn zerine braklyor mu ?"
6 Lab. alan gerekli kiisel koruyucularn kullanyor mu ?
7 "alma masasnn zeri, almaya balamadan nce ve alma bittikten sonradezenfektan bir madde ile siliniyor mu ?"
8 "Numune ve kltr yaplan kaplarn zerine muhakkak tarih, saat, protokol numaras venumunelerin alnd yer yazlyor mu?"
9 "Kullanlan pipet baget, lam, lamel, gibi cam eya iinedezenfektan zelti (lizol) konmu kaba atlyor mu ?"
10 "Eer kltrler (tp veya petriler) krlp dklecek olursa hemen blge dezenfektan madde ile siliniyor mu?"
11 "Laboratuar almalarna balamadan nce, kullanlan alet ve cihazlarn elektrik aksam, sayar v.b. zellikleri kontrol ediliyor mu ?"
12 Laboratuvarda yiyecek-iecek bulunuyor mu ?
13 Analiz yaplan blmler, alan personelin rahata hareket etmesine olanak salayacak ekilde dzenlenmi mi?
14 Laboratuvarlara personel haricinde giri ve k yapan alan , hasta yada temizlik grevlisi var m ?
15 Tm alanlar iyerinde kullanlan tehlikeli kimyasallar biliyor mu ?
16 Birimde kullanlan her kimyasaln rn Gvenlik Bilgi Formu'nu (MSDS) bulunduruluyor mu?
17 Her kimyasaln uygun bir ekilde etiketlenmesi salanyor mu?
18 Tbbi atklar ( kullanlm enjektr , pamuk , eldiven vb. ) krmz 'tbbi atk poetin'de muhafava ediliyor mu ?
19 Tbbi atklarn toplanmas ve atlmas uygun ekilde yaplyor mu ?
20 Tezgah , raf ve yer temizlii dzenli olarak yaplyor mu ?
21 Ekipman temizlii ve bakm yaplyor mu ?
22 Kimyasal depolama yeri saklama koullarna uygun mu ?
23 Numune kabulunde n kontrol noktas var m ?
24 Laboratuvar havalandrma sistemi ve iklimlendirmesi yeterli mi ?
25 Delici-kesici aletler ortada braklyor mu ?
26 Lab. alanlarna meslek hastalklar ve i gvenlii ile ilgili eitim verildi mi?
27 Lab. alan gvenlii salanyor mu ?28 Lab iinde ofis olarak kullanlan bir blm var m ?
29 Ofis ara gereleri ( bilgisayar , fotokopi vb ) bakm ve temizlii yaplyor mu ?
30 Laboratuvarda bulunan basnl tplerin kontrolleri yaplyor mu ?
31 Laboratuvardaki elektrik tesisat rutin olarak kontrol ediliyor mu ?
32 Laboratuvardaki yksek dolap ve raflar sarsnt esnasnda dmemesi iin sabitlenmi mi ?
33 alanlara yangn ve ilk yardm eitimi verilmi mi ?
34 Laboratuvarda uygun yangn sndrc bulunuyor mu?
35 Acil k kapsna ulam kolay m ?
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
22
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
23/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
23
Olaslk :Tehlikenin meydana gelme skl1-ok dk.2-Dk3-Orta
4-Yksek5-ok yksek.
RSK DERECELENDRME SSTEMiddet : Tehlikenin bykl ve sresidir.1-ok dk.2-Dk3-Orta
4-Yksek5-ok yksek.
DDET
OLASILIK 1 2 3 4 5
2
34
5
4
68
10
6
912
15
8
1216
20
10
1520
25
1 risk bykl 6 Kabuledilebilir risk
8 risk bykl 12 Kritikrisk
15 risk bykl 25okkritik risk
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
24/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
24
RSK ANALZKISIM: KALTE VE LETME KONTROL LABORATUVARLAR
Aktivite
ve
Tehlike
Kimler
Zarar
Grebilir
Mevcut
nlemler veTehlikeler
Kontrol Yokken
Risk Derecesi
O R
Alnacak lavenlemler
Kontrol Varken
Risk Derecesi
O R
Kostik
Hazrlama2 kii
-Tehlikeli kimyasallardan zarar
grme Eldiven kullanma Dorukaldrma teknikleri
4 2 8 -Talimat hazrlama ve eitim-Az dar bidon temini
4 1 4
Kimyasal
maddeleri
depolama
2 kii -Tehlikeli kimyasallardanzarar grme-Kimyasal maddelerin
etrafa yaylma tehlikesi
4 3 12-Uygun depolama
-Uygun ambalaj
-Eitim-MGBF
-Kimyasal maddelerin etrafa
yaylma tehlikesine kar absobanmalzeme temini ve el sprgesi
4 1 4
Recine
Gazlama
Testi
2 kii-Argon tpnn devrilmesi-DMETL ETLAMNden zarar grmebuhar kaa-patlama
4 3 12
-Argon tpnn sabitlenmesi-Reine gazlama testi talimat-ex-proof elektrik tehizat-Buhar kaaklarnn nlenmesi-Daha zarasz G5 le alma
4 1 4
Dolaptan
Malzeme
Alma
2 kii
-Bel ars-Kimyasal maddelerin yere derekyaylmas ve zarar vermesi 4 2 8
-Doru kaldrma teknikleri eitimi-Kimyasallarn tehlikeleri venlemleri talimat-Absorban malzeme ve el sprgesi-Uygun depolama
4 1 4
DZENLEYENLER
GU, H Belge No lar
ADI SOYADI
MZA VEREN
ADRES
MZA
Geerlilik Tarihi:
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
25/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
25
RSK KONTROLKISIM: KALTE VE LETME KONTROL LABORATUVARLAR
Aktivite
ve
Tehlike
Kontrol Varken
Risk Derecesi
O R
4 1 4
4 1 4
4 1 4
4 1 4
DZENLDZENLEYENLER
GU, H Belge No lar
ADI SOYADI
MZA I MZA
Alnacak lavenlemler
Alnacak lavenlemleri
Yapacak/YaptracakPersonel
Alnacak lavenlemlerin Biti
Tarihi
Kostik
Hazrlama
Kimyasal
maddeleri
depolama
Recine
Gazlama
Testi
Dolaptan
Malzeme
Alma
-Talimat hazrlama ve eitim-Az dar bidon temini
-Uygun depolama
-Uygun ambalaj
-Eitim-MGBF
-Kimyasal maddelerin etrafa
yaylma tehlikesine kar absobanmalzeme temini ve el sprgesi
-Argon tpnn sabitlenmesi-Reine gazlama testi talimat-ex-proof elektrik tehizat-Buhar kaaklarnn nlenmesi-Daha zarasz G5 le alma
-Doru kaldrma teknikleri eitimi-Kimyasallarn tehlikeleri venlemleri talimat-Absorban malzeme ve el sprgesi-Uygun depolama
F.19/Rev:0
Geerlilik Tarihi:
VEREN
ADRES
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
26/38
DDT- Van (1949)
Vanda bit ve pirelere kar DDT kullanlmas18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. Riskleri
Ruhi ktem26
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
27/38
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
28/38
28
Kimyasal Aciller
Bence en acil- hatta trafik kazalarndan 37kat daha acil bir konu
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
29/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem
29
KMYASAL GEMSZLK
Genel KurallarTabloda sol kolonda verilen maddeler, sa kolonda karlkgelen maddeler ile kazara temas etmelerine izinverilmeyecek ekilde saklanmal/depolanmal vekullanlmaldr.
Bu tr geimsiz kimyasallardan bazlar ve ortayakabilecek reaksiyonlar da aada bir rnek verilmitir;
MADDELER:Alkali metaller, rn; Sodyum,Potasyum,Sezyum ve Lityum
KAZARA KARILAMAMASI GEREKENMADDELERCO2, klorlu hidrokarbonlar, su
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
30/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem30
Basnl Gaz Tpleri
Gvenlik nlemleri
Basnl gaz tpleri her zaman gvenli bir yerde tutulmaldr.
YALI ELLE TP VEMANOMETRELERNE DOKUNMA!
KAZ LEVHASI OLMALI
OKSJEN TPSABTLENMEL
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
31/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem31
En Sk Laboratuar Kazalar
Dklmeler-salmalar ne ve dier kesici-delici yaralanmalar Bel incinmesi Patlamalar Yangnlar Ekzotermik (s veren) reaksiyonlar Toksik kimyasal buharlar Azla pipetaj srasnda yutma
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
32/38
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem32
Laboratuar alanlar Kazalar;statistiksel
Gvensiz alanlar gvenlik programlar hakknda yetersiz bilgiye sahip, ar risk alan, aceleci i yapan,
gen erkekler (17-24 ya)
Gvenli alanlar gvenlik kurallarn bilen ve iselletirmi olan,
tedbirli alma alkanlklarna sahip, potansiyel tehlikeli durumlar bilen, kadnlar ve yaa byk personel (45-64 ya)
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
33/38
33
Kimyasal Hijyen Plannn Tanm Kimyasal Hijyen Plan; laboratuar ortamlarnda bulunan ya
da kullanlan kimyasal maddelerden kaynaklanabilecektehlikelerden ve risklerden alanlarn korunmasnaynelik, politikalarn, prosedrlerin ve sorumluluklarn yerald yazlbir programdr.
Kimyasal Hijyen Plannn artlar OSHAnn OccupationalExposure to Hazardous Chemicals in Laboratories
Standardta tanmlanmtr.
retim yeleri ve laboratuar asistanlar gibi laboratuardaalanlarda risk altndadr!!!
indirek olarak renciler iin de koruma salamaktadr.
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
34/38
34
Kimyasal Hijyen Plannn Gerekli Elemanlar
standart uygulama prosedrlerinin (SUPler)hazrlanmas
Tehlikeli maddelere maruziyetin azaltlmas
iin kontrol tedbirlerinin belirlenmesi veuygulanmasna ynelik kriterler (rnein;
mhendislik kontrol tedbirleri,
idari kontroller ve hijyen uygulamalar Kiisel Koruyucu Donanm kullanm
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
35/38
35
Kimyasal Hijyen Plannn Gerekli Elemanlar
Kimyasal Hijyen Plannnuygulanmasndan sorumlu personel Kanserojen, mutajen, teratojen ve akut
toksisitesi olan kimyasallar gibi zelmaddelerle allrken alnmas gerekenilave tedbirler
Kimyasal Hijyen Plannn yllk olarakgzden geirilmesi ile ilgili dzenlemeler
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
36/38
AFF Muh. Bl. Fak. Temel lemlerLaboratuvarnda Risk deerlendirmesi almas
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem36
nce Risk DeerlendirmeEitimi sunusu yapld
r.1-2
Sonra Kontrol Listeleri ile
Laboratuvarlar gezildi
r.3
ve son olarak 5x5 e
seilen Tehlikelerin riskdeerlendirmesigsterildi r.4Program Dzenleyen SGDersi Profesr Sn. BlentAKAY (Dekan Yrd. )
r.1 r.2
r.3r.4
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
37/38
SONU
Nerden Balamal? TM Laboratuvar ieren Okul, Fabrika, antiye
vb yerlerde, Hande olay yeni bir milat olmal
Baka canlar yanmadan Topyekn birLaboratuvar Gvenlii Seferberliibalatlmaldr.
SGB nn SG Rehberi kitab tm okullar iinrehber olabilir, Kimya Mhendisleri Odamz buseferberlikte lokomotif grevi grebilir.
18.05.2013 KMO st. Sb. Lab. RiskleriRuhi ktem37
-
7/28/2019 Laboratuvarda Tehlikeler Riskler ve nlemler Risk Deerlendirmesi
38/38