1
Kennisnet Jaarverslag 2010
Inleiding
JAARVERSLAG 2010 | 3
Voorwoord Voor u ligt het Kennisnet Jaarverslag 2010. Het afgelopen jaar was voor Kennisnet het
tweede jaar binnen het meerjarenplan 2009-2012 Natuurlijk met ict! Het jaarplan
(ver)rijk onderwijs, natuurlijk met ict! gaf in 2010 richting aan de activiteiten. Zo was
er meer aandacht voor de organisatie van het onderwijs en is er fors ingezet op de
samenwerking met strategische partners en sectororganisaties.
In 2010 heeft Kennisnet goede resultaten geboekt. Hierbij is aandacht geweest voor
de kwaliteit en de kwantiteit, maar vooral ook voor een meer integrale benadering
van het onderwijs. Het onderwijs waardeert Kennisnet positief, dat blijkt onder
andere uit het Klanttevredenheidsonderzoek en de daarop gebaseerde kwaliteitsindex.
Onderzoek laat zien dat het goed benutten van ict het leren aantrekkelijker maakt en
leidt tot een efficiëntere inzet van middelen, en hogere onderwijsrendementen. Ict is
daarmee een belangrijk middel bij het realiseren van de ambities van het onderwijs.
Het Jaarverslag en de achterliggende Vier in Balans Monitor tonen echter dat er nog
stappen gemaakt moeten worden om ict echt effectief in te zetten. De integratie van
ict in het onderwijs groeit gestaag, met 2 a 3% per jaar. Dit is te langzaam.
Om de integratie van ict in het onderwijs te versnellen versterkt Kennisnet daarom in
2011 haar portfolio. Door de samenwerking met en voor het onderwijs verder te
intensiveren wordt het onderwijs geholpen haar ambities met ict te realiseren.
De directie
Inleiding
4 | JAARVERSLAG 2010
Inhoud Voorwoord ............................................................................................3
Inhoud..................................................................................................4
1. INLEIDING ................................................................................................5
Leeswijzer ............................................................................................9
2. VERANTWOORDING ..................................................................................... 10
3. PRIMAIR ONDERWIJS .................................................................................. 18
Ontwikkelingen.................................................................................... 18
Programmalijnen ................................................................................. 21
4. VOORTGEZET ONDERWIJS ............................................................................. 33
Ontwikkelingen.................................................................................... 33
Programmalijnen ................................................................................. 35
5. MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS .................................................................... 44
Ontwikkelingen.................................................................................... 44
Programmalijnen ................................................................................. 46
6. HET MINISTERIE VAN OCW EN STRATEGISCHE PARTNERS .......................................... 58
Het ministerie van OCW ....................................................................... 58
(Strategische) Partners........................................................................ 60
Internationaal..................................................................................... 62
Aanvullende programma’s en projecten ................................................. 64
7. DIENSTEN............................................................................................... 71
Kennisnet portals ................................................................................ 71
Edurep................................................................................................ 73
Entree ................................................................................................ 74
Leraar24 ............................................................................................. 75
Wikiwijs ............................................................................................. 76
8. ORGANISATIE KENNISNET ............................................................................. 78
Algemeen ............................................................................................ 78
Organisatieontwikkeling ...................................................................... 81
Sociaal Jaarverslag.............................................................................. 82
9. FINANCIËN.............................................................................................. 84
Exploitatierekening ............................................................................. 84
BIJLAGEN ....................................................................................................... 86
Uitkomsten klanttevredenheidsonderzoek.............................................. 86
Publicaties.......................................................................................... 91
JAARVERSLAG 2010 | 5
1. Inleiding
Kwalitatief hoogwaardig onderwijs is van belang om de ambities van Nederland waar
te kunnen maken. De uitdaging om het leren meer op maat in te richten, vraagt om
verbetering en vernieuwing. Ict is hierbij vanzelfsprekend niet het doel, maar wel
een onmisbaar middel binnen het onderwijs van vandaag en een belangrijke
bouwsteen voor het onderwijs van morgen. Niet voor niets was de titel van het
jaarplan 2010 dan ook ‘(ver)rijk onderwijs, natuurlijk met ict!’. In dit jaarverslag 2010
legt Kennisnet verantwoording af over de activiteiten en de in 2010 geboekte
resultaten. Daarbij wordt ingegaan op de vraag of het onderwijs beter in staat is om
gebruik te maken van de mogelijkheden die ict biedt om het rendement te verbeteren.
En in hoeverre het onderwijs die mogelijkheden ook daadwerkelijk benut. Vast staat
dat het belang van ict voor het onderwijs breed wordt gedeeld. Er moet echter meer
rendement worden gehaald uit de investeringen die scholen en anderen in de
afgelopen jaren hebben gedaan. Daar maakt Kennisnet zich hard voor. Door het laten
zien wat werkt, en wat niet, en door het aanbieden van onafhankelijke diensten.
Weten wat werkt en dit in de praktijk brengen
Onderzoek laat zien dat doordacht gebruik van ict bijdraagt aan het verbeteren van de
kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie van het onderwijs. Het gebruik van ict in het
Nederlandse onderwijs neemt langzaam maar zeker toe. De vraag is niet langer óf,
maar hóe ict op een goede manier geïntegreerd kan worden in de instelling.
Kennisnet is hierbij de partner voor alle onderwijsinstellingen in het primair-
voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs. Zij richt zich daarbij met name op de
Inleiding
6 | JAARVERSLAG 2010
(aankomende) docent als drager van het onderwijs en de manager die de docent in
staat moet stellen ict te benutten. In het primair onderwijs worden deze doelgroepen
aangevuld met de leerling voor zover het gaat om het aanbieden van een veilige speel-
en leeromgeving.
Een effectieve integratie van ict in het onderwijs hangt af van enkele essentiële
elementen. Dan gaat het om managers met een gecoördineerde onderwijsvisie waarin
ict haar plek heeft, om professionele docenten en om een overzichtelijk en
toegankelijk aanbod van digitaal leermateriaal. Deze elementen vormen onze
programmalijnen: organisatie, professionalisering en leermateriaal.
Kennisnet in 2010 In het Meerjarenplan 2009 - 2012 – Natuurlijk met ict wordt de strategie van
Kennisnet beschreven. In het jaarplan 2010 is een aantal accenten aangebracht. Zo is
de missie aangescherpt tot ‘Kennisnet ondersteunt en inspireert
onderwijsinstellingen met onafhankelijke expertise en diensten bij het effectief
gebruik van ict’. Hiermee worden twee zaken tot uiting gebracht, in plaats van
‘bieden’ is gekozen voor ‘ondersteunen en inspireren’. Kennisnet is immers een
vraaggestuurde, geen aanbodgedreven organisatie. Daarnaast is de zinsnede ‘om de
kwaliteit van het leren te verbeteren’ vervallen; daarmee wordt aangegeven dat de
inzet van ict in de secundaire processen meer nadruk krijgt dan in voorgaande jaren.
Het jaarplan sluit aan bij de door het ministerie van OCW en de sectororganisaties
gestelde speerpunten in de verschillende kwaliteits- en strategische agenda’s, zoals
’het verhogen van de productiviteit, talentontwikkeling, efficiënte
gegevensuitwisseling, bestrijden van het lerarentekort, kwalitatief goede
leermiddelen en competentiegericht onderwijs’.
Samenwerking en cocreatie
Samenwerking en cocreatie waren belangrijke uitgangspunten bij het opstellen van
het Jaarplan. Kennisnet heeft dit waargemaakt door ook in 2010 met veel verschillende
organisaties samen te werken bij het realiseren van oplossingen die aansluiten bij de
behoeften van het onderwijs. Een bijzondere rol is daarbij weggelegd voor de
sectororganisaties (PO-raad, VO-raad en MBO-raad) en de hieraan verbonden
saMBO~ICT en het IP-VO (Innovatieplatform-VO).
De gebruikers zijn nadrukkelijk betrokken bij het doorontwikkelen van de
eindgebruikersdiensten. Zo werd bij de kidsportal onder leerlingen en docenten
onderzocht waar zij behoeften aan hebben en hoe de portal hier aan tegemoet kan
Inleiding
JAARVERSLAG 2010 | 7
komen. Bij diensten zoals Leraar24 hebben de gebruikers een belangrijke stem in de
keuze van onderwerpen.
Samenwerkingsplatform Informatie Onderwijs
Samenwerking tussen verschillende onderwijssectoren is van belang om gegevens over
leerlingen en hun leerresultaten uit te kunnen wisselen. Op deze manier ontstaan
gestandaardiseerde informatiestromen tussen scholen onderling en tussen scholen en
overheidsinstellingen zoals DUO. Dit komt de efficiëntie (minder administratieve
lasten) en de effectiviteit (betere informatie over de leerling) ten goede. Kennisnet
heeft samen met SURFfoundation de sectororganisaties en het ministerie van OCW
ondersteund bij het verbeteren van de informatiehuishouding.
Expert, dienstverlener en innovator Kennisnet heeft zich in 2010 sterker geprofileerd op drie rollen: expert,
dienstverlener en innovator. Als expert biedt Kennisnet toegang tot de aanwezige
kennis in haar vakgebied en brengt professionals samen in (lerende) netwerken,
bovendien richt Kennisnet zich hierbij op het versterken van het aanwezige
wetenschappelijke fundament. Als innovator draagt Kennisnet bij aan het creëren van
de leeromgeving van de toekomst. Kennisnet verkent de relevantie, haalbaarheid en
toepasbaarheid van ontwikkelingen en innovaties voor het onderwijs.
Expert
Onderwijsprofessionals willen zowel voor het onderwijsproces, alsook voor de
ondersteunende processen weten wat werkt. Kennisnet voorziet het onderwijs van
bruikbare kennis waarmee evidence informed keuzes bij de inzet van ICT gemaakt
kunnen worden. Hiertoe vertaalt Kennisnet wetenschappelijk onderzoek naar de
praktijk. Ook worden samen met het onderwijs onderzoeken en experimenten
uitgevoerd. Bovendien heeft Kennisnet zicht op ontwikkelingen die zich in de
onderwijspraktijk voordoen en kennis over de mogelijkheden die technologie het
onderwijs biedt. Deze kennis wordt verspreid via uiteenlopende kanalen zoals via de
relatiemanagers en presentaties op conferenties, op de verschillende portals, in
publicaties en via kanalen van andere organisaties of via reguliere media.
Innovator
Om de rol van innovator steviger neer te zetten is een innovatieportal ontwikkeld
(innovatie.kennisnet.nl). De portal is er voor voorlopers op het gebied van
vernieuwingen in het onderwijs met behulp van ict en informeert, inspireert en biedt
ruimschoots mogelijkheden voor interactie. De thema’s worden geselecteerd aan de
hand van de innovatieradar van Kennisnet. Het betreft vergezichten van nieuwe
ontwikkelingen maar ook concrete pilots die vaak vorm krijgen in het
Inleiding
8 | JAARVERSLAG 2010
SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma. De innovatieportal belicht de onderwerpen
altijd met een onderwijsbril; hoe kan het onderwijs hiervan profiteren?
Naast de innovatieportal en de innovatieradar vinden er communicatieactiviteiten
plaats rondom projecten van het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma. Het
onderwijs komt onderwerpen als augmented reality en RFID of cloud computing in het
onderwijs tegen in de vorm van sessies op congressen, artikelen in vakmedia en
publicaties en video’s. Publicitair gezien was het project ‘Het Leren van de Toekomst’
in het voorjaar een groot succes. Er is veel aandacht gegenereerd voor dit innovatieve
project, onder meer via het jeugdjournaal.
Dienstverlener
Als dienstverlener maakt Kennisnet het onderscheid tussen activiteiten gericht op de
overkoepelende onderwijsbehoefte en op de activiteiten die Kennisnet meer op maat
uitserveert. Hierbij is verder onderscheid te maken tussen ‘platformdiensten’ die
erop gericht zijn de educatieve contentketen beter te laten functioneren en diensten
die direct door de docent of een manager kunnen worden ingezet. Bovendien heeft
Kennisnet ook een aantal fysieke diensten.
In 2010 zijn de platformdiensten Edurep en de Kennisnet-federatie (gebaseerd op de
Entree-techniek) verder functioneel ontwikkeld en is het aantal aanbieders dat
gebruik maakt van deze diensten sterk toegenomen. Dit maakt dat de contentketen is
versterkt.
Diensten als Wikiwijs en Teleblik vergroten het aanbod digitaal leermateriaal dat de
docent direct in de klas kan gebruiken terwijl docenten Leraar24 kunnen gebruiken om
invulling te geven aan de eigen ontwikkeling.
Lerende netwerken zijn een belangrijk instrument om gezamenlijk het benutten van ict
op een hoger niveau te brengen. Naast de online communities stimuleert en
organiseert Kennisnet daarom lerende netwerken, onder meer via de samen
deskundiger netwerken (PO) en ambassadeursprogramma’s.
Kennisnet op de lange termijn
In 2010 heeft Kennisnet een lange termijn scenariostudie afgerond. In deze studie
wordt beschreven hoe het onderwijs zich in de komende tien jaar zal ontwikkelen. De
verwachting is dat de scholen zich gaan begeven naar een situatie waarin zij – daar
waar het gaat om het gebruik van ict – in balans zijn. Dat betekent dat zij een andere
ondersteuningsbehoefte zullen hebben waardoor activiteiten en rollen van Kennisnet
zullen veranderen. Dit heeft vooral gevolgen voor de rol van dienstverlener. In plaats
van diensten voor de eindgebruikers zal Kennisnet zich in de toekomst verder
Inleiding
JAARVERSLAG 2010 | 9
concentreren op het ontwikkelen en beheren van ‘platformdiensten’ die nodig zijn om
de ict-infrastructuur van het onderwijs te laten renderen.
Leeswijzer Met het jaarverslag legt Kennisnet verantwoording af. In het jaarverslag worden de
ambities, activiteiten, effecten en context waarbinnen Kennisnet opereert beschreven.
Het jaarverslag is zowel bedoeld voor de verticale verantwoording aan de Raad van
Toezicht en de subsidieverstrekker alsook voor de horizontale verantwoording aan
klanten, partners en andere geïnteresseerden.
Het jaarverslag is als volgt opgebouwd:
In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de resultaten en effecten van Kennisnet op
basis van de uitkomsten van het klanttevredenheidsonderzoek, de Vier in
Balansmonitor en het ketenpartneronderzoek, gecompleteerd met enkele gegevens
die Kennisnet zelf heeft verzameld.
In hoofdstuk 3 tot en met 5 wordt ingegaan op de ontwikkelingen, activiteiten en
bereikte resultaten per onderwijssector.
Hoofdstuk 6 beschrijft de ontwikkelingen in relatie tot het ministerie van OCW en
strategische partners.
Hoofdstuk 7 gaat in op resultaten van de platformdiensten.
Hoofdstuk 8 beschrijft de financiën
Hoofdstuk 9 beschrijft de organisatie van Kennisnet.
In de bijlage worden de uitkomsten van het klanttevredenheidsonderzoek in meer
detail gepresenteerd en wordt een overzicht gegeven van de verschillende
publicaties die Kennisnet in 2010 heeft uitgebracht.
Verantwoording
10 | JAARVERSLAG 2010
2. Verantwoording
Kennisnet ondersteunt en inspireert onderwijsinstellingen met onafhankelijke
expertise en diensten bij het effectief gebruik van ict. De activiteiten van Kennisnet
zijn geclusterd in drie programmalijnen: organisatie, professionalisering en
leermateriaal. Daarnaast is er in het jaarplan 2010 specifiek aandacht besteed aan
innovatie en het opbouwen van expertise.
Bij de verantwoording van Kennisnet over 2010 gaat het om het duidelijk maken van
de bereikte effecten (outcome), de geboekte resultaten (output) en de gebruikte
middelen (input). Bovendien is het belangrijk om te weten hoe klanten tegen Kennisnet
aan kijken en wat onze partners vinden. Het jaarverslag gaat op al deze onderwerpen
in. Jaarlijks worden de effecten, de waardering en de gepercipieerde bijdragen
gemeten in onafhankelijke onderzoeken.
Andere gegevens die worden gebruikt bij de verantwoording zijn bijvoorbeeld
webstatistieken en het aantal deelnemers aan sessies. Deze informatie wordt door
Kennisnet zelf verzameld. De invloed van Kennisnet op de verschillende indicatoren
varieert, zo is de invloed van Kennisnet op outcome indicatoren vaak beperkt, terwijl
de invloed van Kennisnet op het gebruik van verschillende diensten veel groter is.
Bovendien is het zo dat het vaak lange tijd duurt voordat inspanningen leiden tot
wezenlijke veranderingen in het onderwijs.
Om in een oogopslag te kunnen beoordelen hoe Kennisnet gepresteerd heeft is in het
volgende schema aangegeven welke indicatoren we van belang vinden en hoe we
hierop hebben gescoord. Uiteraard wordt de beoordeling vervolgens toegelicht.
Verantwoording
10 | JAARVERSLAG 2010
2. Verantwoording
Kennisnet ondersteunt en inspireert onderwijsinstellingen met onafhankelijke
expertise en diensten bij het effectief gebruik van ict. De activiteiten van Kennisnet
zijn geclusterd in drie programmalijnen: organisatie, professionalisering en
leermateriaal. Daarnaast is er in het jaarplan 2010 specifiek aandacht besteed aan
innovatie en het opbouwen van expertise.
Bij de verantwoording van Kennisnet over 2010 gaat het om het duidelijk maken van
de bereikte effecten (outcome), de geboekte resultaten (output) en de gebruikte
middelen (input). Bovendien is het belangrijk om te weten hoe klanten tegen Kennisnet
aan kijken en wat onze partners vinden. Het jaarverslag gaat op al deze onderwerpen
in. Jaarlijks worden de effecten, de waardering en de gepercipieerde bijdragen
gemeten in onafhankelijke onderzoeken.
Andere gegevens die worden gebruikt bij de verantwoording zijn bijvoorbeeld
webstatistieken en het aantal deelnemers aan sessies. Deze informatie wordt door
Kennisnet zelf verzameld. De invloed van Kennisnet op de verschillende indicatoren
varieert, zo is de invloed van Kennisnet op outcome indicatoren vaak beperkt, terwijl
de invloed van Kennisnet op het gebruik van verschillende diensten veel groter is.
Bovendien is het zo dat het vaak lange tijd duurt voordat inspanningen leiden tot
wezenlijke veranderingen in het onderwijs.
Om in een oogopslag te kunnen beoordelen hoe Kennisnet gepresteerd heeft is in het
volgende schema aangegeven welke indicatoren we van belang vinden en hoe we
hierop hebben gescoord. Uiteraard wordt de beoordeling vervolgens toegelicht.
Verantwoording
JAARVERSLAG 2010 | 11
Input Resultaten
(output)
Relevantie1 Effecten
(outcome)2
Financiën
Organisatie
Jaarplancyclus
Imago
ketenpartners3
Imago bij klanten4
Kwaliteitsindex
(klanten)
Organisatie
Visiesessies
Onderzoeken
Lerende
netwerken (fysiek)
Bijdrage aan
visievorming
Afspraken
didactische inzet
Gebruik ict in
bedrijfsvoering
Professionalisering
Communities
(online)
Lerende
netwerken (fysiek)
Bijdrage aan
deskundigheid
Gebruik ict-
toepassingen
Vaardigheden bij
organiseren
lessen (PO)
Leermateriaal
Diensten in het
onderwijs
Platformdiensten
Bijdrage aan
digitaal
leermateriaal
Verhouding
digitaal/folio
Legenda: : zeer goed, goed, voldoende, onvoldoende, slecht
Zoals uit het hoofdstuk financiën blijkt is de financiële huishouding op orde. Op het
gebied van de organisatie zijn stappen gemaakt, maar er kunnen nog zaken worden
verbeterd. De meeste in het jaarplan 2010 voorgenomen activiteiten zijn
gerealiseerd.
Er zijn veel resultatenresultatenresultatenresultaten bereikt. Zo zijn de prestaties van de verschillende diensten op
een hoger niveau gebracht en worden de diensten die Kennisnet het onderwijs levert
positief gewaardeerd door de gebruikers. Ook de trajecten waar Kennisnet expertise
heeft geleverd aan sectororganisaties of andere partijen zijn positief ervaren. De
ketenpartners zijn in het algemeen positief over Kennisnet. Zij zien de toegevoegde
bijdrage van Kennisnet als het gaat om het verhogen van het rendement van het
onderwijs met ict.
Bij de relevantierelevantierelevantierelevantie door docenten en managers valt op dat men Kennisnet over het
algemeen positief waardeert. De kwaliteitsindex ligt in 2010 op 118, een mooie
1 Op basis van Klanttevredenheidsonderzoek 2 Op basis van de Vier in Balansmonitor 3 Op basis van Ketenpartneronderzoek 4 Op basis van Klanttevredenheidsonderzoek
Verantwoording
12 | JAARVERSLAG 2010
stijging ten opzichte van het voorgaande jaar. Uit het klanttevredenheidsonderzoek
komt naar voren dat als docenten en managers een bepaalde dienst kennen, zij deze
over het algemeen beoordelen als (zeer) relevant voor het onderwijs. Dit blijkt ook uit
de gepercipieerde bijdrage van Kennisnet aan visieontwikkeling,
deskundigheidsbevordering en het beschikbaar krijgen van leermateriaal. In het PO en
het VO is tussen de twintig en de veertig procent van de respondenten van mening dat
Kennisnet op deze terreinen een aanzienlijke bijdrage levert, in het MBO ligt dit
tussen de veertien en twintig procent. Ongeveer dertig procent van de respondenten
beoordeelt de bijdrage van Kennisnet als noch sterk, noch zwak. De kwaliteit van
dienstverlening wordt in het algemeen dus als positief ervaren, maar het aantal
docenten/managers dat hiervan profiteert zou omhoog kunnen.
Ondanks de bereikte resultaten en de waardering van gebruikers voor de
verschillende diensten blijven de beoogde effecteneffecteneffecteneffecten achter bij de verwachtingen. We
zien onvoldoende voortgang op de verschillende domeinen. Het aantal instellingen
waarop sprake is van afspraken over de didactische inzet is nauwelijks toegenomen en
de verhouding digitaal/folio verandert nog te langzaam. Het gebruik van ict door
docenten stijgt licht, in het PO is wel een forse groei waarneembaar als het gaat om
de vaardigheden bij het organiseren van lessen. Het gebruik van ict voor de
bedrijfsvoering wordt per sector anders gewaardeerd.
Het beeld van Kennisnet is dat de koers zoals uitgezet in het meerjarenplan 2009-2012
en de daaropvolgende jaarplannen zijn vruchten begint af te werpen. Docenten en
managers die een bepaalde dienst kennen, vinden deze in het algemeen relevant.
De uitdaging is de meerderheid van de docenten en managers te bereiken en onze
diensten en expertise hierbij zo effectief mogelijk in te zetten. Er blijven nu nog
kansen liggen om het onderwijs effectiever en efficiënter te maken, om zo met behulp
van de inzet van ict het rendement van het onderwijs te laten stijgen. De uitdaging
die nu op tafel ligt, is om die versnelling ook daadwerkelijk waar te maken en het
bereik van Kennisnet te vergroten. Dat vraagt om duidelijke keuzes voor die
interventies waarvan we er van overtuigd zijn dat deze het onderwijs snel een stap
verder kunnen brengen. Niet voor niets is de boodschap in het jaarplan 2011
‘versnellen’ en is een vijftal speerpunten genoemd om dit mogelijk te maken. Het gaat
er om te investeren in structurele relaties met onderwijsorganisaties, te werken aan
de bekendheid van verschillende diensten en samen met partners ervoor te zorgen dat
bestaande drempels worden weggenomen.
Verantwoording
JAARVERSLAG 2010 | 13
Toelichting op de indicatoren kennisnet
De indicatoren zijn gebaseerd op uitkomsten van onderzoek en verschillende
beschikbare gegevens rond gebruik. Onderstaand wordt per indicator kort aangegeven
waarom Kennisnet tot een bepaalde beoordeling komt. Veel van de indicatoren komen
elders in het jaarverslag nader aan de orde, bijvoorbeeld bij de sectordelen. Een
aantal indicatoren wordt specifiek toegelicht, hier wordt in de tabel naar verwezen.
Daar waar onafhankelijk onderzoek is gedaan naar een bepaalde indicator is de bron
weergegeven. 4iB staat daarbij voor de Vier in Balansmonitor, KTO voor het
Klanttevredenheidsonderzoek en KPO voor het Ketenpartneronderzoek.
Indicator Uitleg
Algemeen
Financiën Het resultaat over 2010 is grotendeels conform planning. De
voorziene taakstelling op de inzet externen is gerealiseerd.
(zie ook p. 84)
Organisatie Het medewerkersonderzoek 2010 laat een positieve
ontwikkeling zien, maar geeft ook een aantal
verbeterpunten. Deze hebben onder andere te maken met de
slagkracht van de organisatie.
Het personeelsverloop is gestabiliseerd. Het ziekteverzuim
is gedaald. (zie ook p. 82)
Jaarplancyclus De in het jaarplan 2010 voorgenomen activiteiten zijn
grotendeels gerealiseerd.
Waardering
ketenpartners
(KPO)
In 2010 heeft Kennisnet vooral een kwalitatief onderzoek
gedaan naar de waardering door ketenpartners, hierbij zijn
met 15 partners uitvoerige interviews geweest. De kern van
de uitkomsten is positief, tussen 7 en 8. Er is wel een
verschil tussen het belang dat men hecht aan Kennisnet en de
waardering voor de feitelijke uitvoering van een aantal
activiteiten, waarop lager gescoord is. Het verschil is
kleiner dan bij het vorige onderzoek. Dit neemt niet weg dat
er nog ruimte is voor verdere verbetering, de doelstelling is
om op beide een 8 te scoren.
Verantwoording
14 | JAARVERSLAG 2010
Indicator Uitleg
Kwaliteitsindex
(KTO) De kwaliteitsindex is gebaseerd op de bekendheid en
waardering voor een aantal diensten die representatief zijn
voor het Kennisnet dienstenportfolio. Voor 2010 komt de
kwaliteitsindex op 118 uit, een stijging ten opzichte van
2009. Met name in het MBO is een duidelijke stijging van de
bekendheid en waardering van de verschillende diensten
zichtbaar. De ambitie is dat de index nog verder stijgt. (zie
ook p. 87)
Imago (KTO) De waardering voor Kennisnet in de verschillende rollen ligt
iets hoger dan vorig jaar, vooral waar het gaat om de
waarden ‘publiek’ en ‘deskundig’. Tachtig procent van de
respondenten associëren de termen ‘deskundig’ en ‘publiek’
met Kennisnet, zeventig procent vindt Kennisnet ook
‘innovatief’. Onafhankelijk scoort met bijna 60 procent
lager. Op innovatief is een verdere stijging wenselijk. (zie
ook p. 89)
Organisatie
Visiesessies De visiesessies hebben in 2010 vooral een fysiek karakter
gehad waarbij maatwerk is geleverd aan de deelnemers. De
online tool is nog niet gereed, deze wordt binnenkort
opgeleverd. Bovendien volgt dan ook een gestructureerd en
gestandaardiseerd workshopprogramma.
Onderzoeken In 2010 is de hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek dat
laat zien dat ict werkt, toegenomen. Op basis van vragen van
scholen zijn in het kader van EXPO en EXMO een aantal
experimenten (10 in het PO, 10 in het Speciaal Onderwijs, 8
in het MBO) gestart waarbij scholen door onderzoekers
worden begeleid bij het in beeld krijgen van het rendement
van bepaalde ict-toepassingen. De belangstelling voor de
resultaten groeit, dit blijkt bijvoorbeeld uit het aantal
abonnees op de onderzoeksreeks dat is toegenomen tot meer
dan 2.000.
Lerende
netwerken:
fysiek, doelgroep
manager en ict-
coördinator
In het primair onderwijs is voor de samen deskundiger
netwerken landelijke dekking gerealiseerd en zijn de
beoogde doelen gehaald. In het voortgezet onderwijs is de
animo voor deelname aan het schoolleidersnetwerk lager dan
voorzien en zijn de doelen niet gehaald. In het MBO is het
ambassadeursprogramma volgens planning verlopen, 85%
van de instellingen heeft inmiddels een ambassadeur.
Verantwoording
JAARVERSLAG 2010 | 15
Indicator Uitleg
Bijdrage aan
visievorming
(KTO)
Ongeveer twintig procent van de managers geeft aan dat
Kennisnet een aanzienlijke bijdrage levert aan
visieontwikkeling op de instelling, dertig procent
beoordeelt het neutraal. Gezien de ambities om tot een
snelle integratie van ict in het onderwijs te komen is dit te
weinig.
Afspraken
didactische inzet
(4iB)
In het PO is een lichte toename van het aantal respondenten
dat aangeeft dat er afspraken zijn gemaakt over de
didactische inzet van ict in het onderwijs. In het VO en MBO
zien we een daling. Terwijl een aanzienlijke groei
noodzakelijk is om de streefwaarden voor 2012 te kunnen
waarmaken. De ontwikkeling is niet goed te duiden; vooral
de daling in het VO is opvallend te noemen omdat we in de
praktijk zien dat het thema hoog op de bestuurlijke agenda
staat. Mogelijk heeft dit te maken met de
onzekerheidsmarge.
Gebruik ict voor
bedrijfsvoering
(4iB)
In het PO ziet 75 procent van de managers de meerwaarde
van ict bij de bedrijfsvoering. In het VO en het MBO ligt dit
met 57% en 43% beduidend lager. Hoe groter de instelling,
hoe minder men de inzet van ict lijkt te waarderen. Mogelijk
vindt men de inzet van ict hier vanzelfsprekend.
Professionalisering
Communities
(online) Het aantal bezoekers aan de communities ligt vanaf
september op of boven de vastgestelde normen. Inmiddels
zijn er ongeveer 200.000 leden die in 2010 goed waren voor
2,5 miljoen downloads.
Het aantal bezoekers van Leraar24 kent een stijgende lijn, in
het laatste kwartaal bezochten maandelijks ongeveer 60.000
docenten dit platform.
Lerende
netwerken:
fysiek, doelgroep
docent
In het PO zijn de beoogde doelstellingen van het
ambassadeursprogramma gehaald en is de kwaliteit van het
programma verder verbeterd. In het VO is de doelstelling
voor de ambassadeurs niet gehaald.
De voor alle sectoren georganiseerde Summerschools zijn
succesvol geweest.
Verantwoording
16 | JAARVERSLAG 2010
Indicator Uitleg
Bijdrage aan
deskundigheids-
bevordering
(KTO)
Ongeveer een kwart van de docenten geeft aan dat Kennisnet
een aanzienlijke bijdrage levert aan hun
deskundigheidsbevordering. Dertig procent geeft aan dat de
bijdrage zwak, noch sterk is. Om te kunnen versnellen is het
van belang dat docenten gesteund worden bij hun
deskundigheidsbevordering.
Gebruik ict-
toepassingen
(4iB)
Het percentage docenten dat gebruik maakt van
verschillende toepassingen is gedaald.
Vaardigheden
organiseren
lessen (4iB)
Deze indicator, die alleen voor het PO deel uit maakt van de
verantwoording, laat een duidelijke toename zien. Docenten
zijn steeds beter in staat om ict te gebruiken bij de
organisatie van hun lessen.
Leermateriaal
Diensten in het
onderwijs
(Acadin, Teleblik,
Wikiwijs, etc.)
Kennisnet is partij in een aantal diensten die docenten
direct in het onderwijs kunnen inzetten, zoals Acadin,
Telebik en Wikiwijs. Voor deze diensten geldt dat de
verschillende doelstellingen grotendeels zijn gehaald. Zo
zijn er 700 leeromgevingen (topdomeinen) in Acadin
aangemaakt, zijn er maandelijks ongeveer 60.000 sessies in
Teleblik (waarbij in 2010 in totaal ruim 1 miljoen streams is
bekeken) en waren er in het vierde kwartaal maandelijks
ongeveer 50.000 bezoeken op Wikiwijs.
Platform
diensten In 2010 is er een grote toename zichtbaar van het aantal
collecties en aanbieders dat via Edurep en/of Entree beter
toegankelijk is geworden voor het onderwijs. Het aantal
collecties dat is ontsloten is conform of boven planning.
Momenteel zijn er 22 collecties ontsloten via Edurep,
waarvan negen collecties zijn aangesloten bij de Kennisnet-
federatie. Een groot deel van de andere collecties is vrij
toegankelijk.
Bijdrage aan
digitaal
leermateriaal
(KTO)
Ongeveer dertig procent van de docenten geeft aan dat
Kennisnet een aanzienlijke bijdrage levert aan het gebruik
van digitaal leermateriaal in het onderwijs, ongeveer
twintig procent geeft een neutraler oordeel. Gezien het
belang van dit thema en onze inspanningen streven we naar
een toename. Het zou ook kunnen zijn dat men ons
onvoldoende herkend.
Verantwoording
JAARVERSLAG 2010 | 17
Indicator Uitleg
Verhouding
digitaal/folio
(4iB)
Het aandeel digitaal leermateriaal neemt slechts langzaam
toe. Ondanks (sectorbrede) inspanningen zoals Wikiwijs en
Content-VO. Naast een rijker aanbod aan open content is het
van belang dat er sprake is van een toename van digitaal
leermateriaal dat door de educatieve uitgevers wordt
aangeboden toeneemt. Met de uitgevers zijn in 2010 verdere
afspraken gemaakt om dit te kunnen realiseren, zo is het
traject Educatieve Contentketen 2 onlangs van start gegaan.
De verwachting is dat de hoeveelheid digitaal aanbod in de
komende periode dan ook sterk zal toenemen.
Primair Onderwijs
18 | JAARVERSLAG 2010
3.Primair Onderwijs Ontwikkelingen Ict is een belangrijk middel om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen en de
ambities van de sector te kunnen waarmaken. Kennisnet is de ict-partner voor het
primair onderwijs en kiest voor een integrale benadering, met activiteiten gericht op
docenten, managers en bestuurders. De bestuurders in het PO zien dat de
mogelijkheden die ict het onderwijs biedt onderbenut blijven. Kennisnet heeft een
stevige band met de PO-raad opgebouwd om te borgen dat ict een geïntegreerd
onderdeel wordt van de kwaliteitsslag die het onderwijs doormaakt. Hierbij is er
aandacht voor het primaire en het secundaire proces.
In tien jaar naar de top
In het primair onderwijs gaat het er om dat de talenten van elk kind tot hun recht
komen. Met de beleidsagenda ‘Goed onderwijs voor elk kind’ zet de PO-raad in op
meer kwaliteit en betere prestaties. De PO-raad is van mening dat deze ambities niet
zonder ict gerealiseerd kunnen worden. Daarom is ze bezig met de vertaling van de
agenda naar ict. Ze laat zich hierbij onder andere inspireren door de ‘Denver groep’.
Deze groep van vrijdenkers uit het primair onderwijs is ontstaan uit een studiereis
die Kennisnet op verzoek van de PO-raad in de zomer van 2010 organiseerde voor
bestuurders van instellingen uit het primair (speciaal) onderwijs en
vertegenwoordigers van ondersteunende onderwijsorganisaties. Naast het opdoen van
inspiratie had deze reis het doel om hen te verenigen om zo gezamenlijk te werken
aan toponderwijs. Kennisnet coördineert deze groep. Daarnaast ondersteunt ze de PO-
raad bij het formuleren van haar strategische ict-agenda.
Primair Onderwijs
18 | JAARVERSLAG 2010
3.Primair Onderwijs Ontwikkelingen Ict is een belangrijk middel om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen en de
ambities van de sector te kunnen waarmaken. Kennisnet is de ict-partner voor het
primair onderwijs en kiest voor een integrale benadering, met activiteiten gericht op
docenten, managers en bestuurders. De bestuurders in het PO zien dat de
mogelijkheden die ict het onderwijs biedt onderbenut blijven. Kennisnet heeft een
stevige band met de PO-raad opgebouwd om te borgen dat ict een geïntegreerd
onderdeel wordt van de kwaliteitsslag die het onderwijs doormaakt. Hierbij is er
aandacht voor het primaire en het secundaire proces.
In tien jaar naar de top
In het primair onderwijs gaat het er om dat de talenten van elk kind tot hun recht
komen. Met de beleidsagenda ‘Goed onderwijs voor elk kind’ zet de PO-raad in op
meer kwaliteit en betere prestaties. De PO-raad is van mening dat deze ambities niet
zonder ict gerealiseerd kunnen worden. Daarom is ze bezig met de vertaling van de
agenda naar ict. Ze laat zich hierbij onder andere inspireren door de ‘Denver groep’.
Deze groep van vrijdenkers uit het primair onderwijs is ontstaan uit een studiereis
die Kennisnet op verzoek van de PO-raad in de zomer van 2010 organiseerde voor
bestuurders van instellingen uit het primair (speciaal) onderwijs en
vertegenwoordigers van ondersteunende onderwijsorganisaties. Naast het opdoen van
inspiratie had deze reis het doel om hen te verenigen om zo gezamenlijk te werken
aan toponderwijs. Kennisnet coördineert deze groep. Daarnaast ondersteunt ze de PO-
raad bij het formuleren van haar strategische ict-agenda.
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 19
Meer met minder
De focus op meer kwaliteit ging in het primair onderwijs gepaard met bezuinigingen.
Steeds meer scholen hebben te maken met (dreigende) financiële tekorten. Veel
staftaken zijn daardoor verschoven naar de schoolleiding. De positie van de
bovenschoolse ict-coördinatoren (BIC-ers) komt hiermee onder druk te staan. Zij
hebben minder tijd voor deelname aan lerende netwerken. Daarnaast is er een
toegenomen behoefte aan inzicht in de rendementen van investeringen in ict:
schoolleiders en bestuurders willen weten wat werkt en wat niet, tegen welke kosten.
Dit betreft niet alleen de benodigde investeringen in infrastructuur, maar ook de
kosten voor professionalisering en het aanschaffen van leermateriaal. Kennisnet
verzamelde in 2010 veel informatie over deze onderwerpen, die werd gedeeld via
onderzoekspublicaties en in de netwerken van samen deskundiger.
Lokale en regionale samenwerking
Op een aantal plaatsen ontstaan regionale initiatieven waarbij partijen als lokale
overheden, Pabo’s en onderwijsinstellingen samenwerken om het ict beleid centraler
te organiseren. Hierdoor wordt kennis beter geborgd en worden besparingen
gerealiseerd. Zo werken in het Community Learning Center (CLC) initiatief in Arnhem
verschillende schoolbesturen en de gemeente samen bij het gezamenlijk realiseren van
ict, innovatie en onderwijsbeleid op de scholen. Kennisnet heeft hier in 2010 een
belangrijke ondersteunende rol bij gespeeld.
De beste docent voor de klas
Een goede docent maakt voor de leerling het verschil. Een goede docent weet op welke
wijze hij of zij ict kan inzetten om het meeste uit de leerlingen te halen. Samen met
de relevante partijen in het onderwijs is afgesproken dat Kennisnet de regie neemt
bij het gezamenlijk vaststellen van ict-competenties. Daarnaast ondersteunt Kennisnet
de Pabo-opleidingen bij de integratie van ict- competenties in het curriculum en
heeft ze het voortouw genomen om samen met vijf Pabo-directeuren de contouren van
een nieuw soort Pabo te ontwerpen: Nyoto. Deze Pabo leidt de docent en schoolleider
van de 21e-eeuw op in een dynamische omgeving vol ict.
Brede school en Sterrenschool
In het primair onderwijs komen er steeds meer brede scholen, waarbij partijen die
zich bezig houden met opgroeiende kinderen hun krachten bundelen. Het geïntegreerd
aanbieden van alle voorzieningen op één plek staat hierbij centraal. Er zijn vele
vormen van brede scholen, van het geïntegreerd aanbieden van opvang en onderwijs
tot totaalconcepten als de Sterrenschool. Ict is in alle vormen een onmisbaar middel
Primair Onderwijs
20 | JAARVERSLAG 2010
voor zowel het leren als de organisatie. Kennisnet ondersteunt alle initiatieven,
onder andere door een aantal Sterrenscholen te ondersteunen bij het in kaart brengen
van de benodigde ict-infrastructuur.
Speciaal onderwijs en excellentie Het speciaal onderwijs staat onder druk. In de afgelopen jaren is het aantal
deelnemers aan het speciaal onderwijs, en de hiermee samenhangende budgetten, fors
toegenomen. In het regeerakkoord is een taakstelling opgelegd. Instellingen worstelen
met de vraag hoe zij de kwaliteit voor deze kwetsbare groep kinderen in stand kunnen
houden. Met de PO-raad, ketenpartners en het ministerie van OCW onderzoekt
Kennisnet op welke wijze de inzet van ict de intern begeleider en docenten kan
ontlasten.
Ook leerlingen met cognitief talent vragen extra aandacht van hun docenten. Zij
moeten bij de les worden gehouden en het plezier in het leren niet verliezen. Ict
maakt maatwerk mogelijk. De leeromgeving Acadin die Kennisnet samen met het SLO
heeft ontwikkeld sluit hier op aan.
JAARVERSLAG 2010 | 21
Programmalijnen
Organisatie
In 2010 versterkt Kennisnet de bestuurders en managers bij
visieontwikkeling zodat ict integraal onderdeel van de visie op de
onderwijsinrichting en bedrijfsvoering wordt.
Status 5555 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Afspraken over de
didactische inzet van
ict6
15% 16% 16% 17% 25%
Beoordelen van het
gebruik voor de
bedrijfsvoering7
75%
Doelstelling
In het PO is het percentage managers dat aangeeft dat er
afspraken zijn gemaakt over de didactische inzet van ict in de
afgelopen jaren vrijwel constant gebleven. Juist hierom is het van
belang dat de samenwerking met de PO-raad wordt versterkt
waarbij wordt aangesloten bij de prioriteiten van de sector.
Managers zijn van mening dat ict belangrijk is bij de
bedrijfsvoering van de instelling. Dit bevestigt het belang van de
inrichting van activiteiten gericht op het benutten van ict binnen
de secundaire processen.
Verkennen en analyseren
De kennisvragen en -behoeften van het onderwijs zijn steeds meer leidend bij de
onderzoeken en analyses:
De EXPO-regeling overstijgt verwachting zowel in hoeveelheid als in kwaliteit
van de onderzoeken. Een tiental instellingen heeft in 2010 gecontroleerde
experimenten uitgevoerd waarbij hun verwachtingen over de meerwaarde van
5 Jaarlijks wordt onderzocht wat de situatie is betreffende de integratie van ict in het onderwijs. De
Vier in Balansmonitor wordt halverwege 2011 gepubliceerd en geeft op basis van diverse indicatoren
de ontwikkelingen rond ict in het onderwijs weer. 6 Vraagstelling: Voor vrijwel alle leerstofonderdelen zijn school of sectiebrede afspraken gemaakt over
de didactische inzet van ict. De inzet van ict sluit aan bij de opvattingen die de school heeft op het
vlak van onderwijs en leren. Ict is bij alle leraren geïntegreerd in hun onderwijs. (respondent -
manager) 7 Vraagstelling: Hoe beoordeelt u het gebruik van ict voor de bedrijfsvoering van uw school zoals
schooladministratie, informatievoorziening en gegevensuitwisseling met andere instellingen? (% goed
of uitstekend, respondent manager,in 2010 voor de eerste keer gemeten)
Primair Onderwijs
22 | JAARVERSLAG 2010
specifieke ict toepassingen voor het onderwijs zijn getoetst. Er is een
publicatie in voorbereiding over de resultaten van de EXPO regeling. Met name
het experiment naar software die dyslectische leerlingen ondersteunt, heeft
geleid tot significante positieve effecten.
Er is in 2010 een EXSO-regeling uitgezet voor het (V)SO. De opzet is
vergelijkbaar met de EXPO-regeling. De experimenten worden in 2011
uitgevoerd.
Op verzoek van de PO-raad heeft Kennisnet in de zomer van 2010 een studiereis
naar Denver georganiseerd. Tijdens deze reis is afgesproken om, met de ambities
van de PO-sector zoals verwoord in de beleidsagenda ‘Goed onderwijs voor elk kind’
als uitgangspunt, een strategische ict-agenda op te stellen. Kennisnet coördineert
de groep en ondersteunt de PO-raad bij het opstellen van haar ict-agenda.
(Lerende) netwerken
Kennisnet ondersteunt verschillende lerende netwerken, virtueel en fysiek.
Kennisnet brengt deelnemers bij elkaar, organiseert bijeenkomsten en zorgt voor de
inbreng van expertise. Voor de netwerken is de focus in 2010 verschoven van de ict
coördinatoren naar de besturen en schoolleiding. De inzet is daarbij gericht op het
realiseren van een integraal ict beleid op de instellingen.
Samen deskundiger netwerken
De samen deskundiger netwerken maken een kwaliteitsslag door en zijn uitgegroeid
tot goed functionerende netwerken:
Eind 2010 waren er 15 regionale netwerken actief. Hiermee is landelijke
dekking gerealiseerd; elk schoolbestuur kan aanhaken bij een netwerk. Met deze
netwerken is een inhoudelijk programma gerealiseerd waarbij, begeleid door
de kennisnet relatiemanagers, samen is gewerkt aan bijvoorbeeld breedband en
deskundigheidsbevordering.
Een kleine kerngroep van netwerkcoördinatoren geeft richting aan de
toekomstige activiteiten van de netwerken.
Pabo netwerk
Het leren en de rol van de vakmensen in het primair onderwijs transformeert. Dit
vraagt om een andere manier van kijken naar het vak en de opleiding daartoe:
Voor de Pabo’s is in 2010 de aansluiting bij de samen deskundiger netwerken
gerealiseerd. Er zijn vijf Pabo’s bij betrokken die nauwer willen samenwerken
in netwerkverband. In het najaar zijn er verschillende sessies georganiseerd
die met name gefocust zijn op visievorming.
Samen met enkele Pabo-directeuren en onderwijsdeskundigen heeft Kennisnet
een herziene visie ontwikkeld, Nyoto, de Sterrenpabo. Het doel hierbij is om de
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 23
komende generatie topleerkrachten en hun schoolleiders vanuit een 21e eeuws
perspectief op te leiden en de huidige generatie een leven lang te
professionaliseren. In 2011 zal deze visie verder (in praktijk) worden
uitgewerkt.
(Voortgezet) Speciaal Onderwijs
Met de taakgroep ict van de landelijke vereniging cluster 3 en de WEC-raad, nu
opgegaan in de PO-raad, zijn afspraken gemaakt over het opzetten van een
expertgroep ict. Deze expertgroep wordt uitgebreid met leden uit cluster 4 en geeft
op strategisch niveau richting aan activiteiten voor het (V)SO. De taakgroep zoekt
aansluiting bij de Denver groep, om zo via coalities zelf ontwikkelingen te
initiëren. Tevens is Kennisnet aangeschoven bij het afstemmingsoverleg (V)SO, waar
de ketenpartners en OCW aan tafel zitten.
Schoolnet Brabant
In 2010 is op initiatief van de provincie het programma ‘Schoolnet Brabant’ van
start gegaan. Doel is inhoudelijke ondersteuning bij het effectief gebruik maken
van breedband. Kennisnet is partner in dit programma en levert bijdragen in de
vorm van presentaties, expertsessies en deelname aan discussiefora. Zo is een
inventarisatie uitgevoerd van het gebruik van Elektronische leeromgevingen.
Daarnaast is op initiatief van Kennisnet een overleg gestart met een aantal
sleutelpersonen in Brabant om activiteiten op elkaar af te stemmen.
Assessment en benchmarks
Didactiek in Balans , Leiderschap in Balans
Samen met het onderwijsveld heeft Kennisnet de instrumenten Didactiek in Balans
(DiB) en Leiderschap in Balans (LiB) ontwikkeld. De tools helpen bij het goed in kaart
brengen van de situatie op de eigen school en liggen aan de basis van visiesessies.
In 2010 zijn beide tools zowel binnen de Samen Deskundiger netwerken als via APS-
it diensten aan met name bestuurders en schoolleiders aangeboden.
Scholen kunnen één keer per jaar deelnemen aan de Didactiek in Balans tool.
Het blijkt dat veel deelnemers aan Didactiek in Balans dit één keer in de twee
jaar willen doen. Hierdoor is het aantal deelnemers in 2010 achter gebleven bij
de doelstelling (5.946 in plaats van 10.000). In 2011 zal er extra aandacht zijn
voor de begeleiding en presentatie van de resultaten.
Bij Leiderschap in Balans is de doelstelling van 1000 deelnemers gehaald.
Primair Onderwijs
24 | JAARVERSLAG 2010
(Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Kennisnet zet steviger in op de bestuurslaag. Middelen daartoe zijn onder meer de
schoolleidersportal, onderwijssalons, visieworkshops en praktijkdagen die vaak
tijdens de samen deskundiger netwerken worden ingezet:
De onderwijssalon is regelmatig en in verschillende vormen uitgevoerd. Deze
werkvorm , waarbij bestuurders, schooldirecteuren en ict-ers met elkaar in
gesprek komen, is zeer gewaardeerd.
De praktijkdagen waren in 2010 een gewild onderdeel van het samen deskundiger
programma. Vanuit de achterban van de netwerken werden hierbij best-practices
aangereikt.
(Open) standaarden
Vanuit het belang van lerenden en een goed onderwijsproces is het stroomlijnen van
de informatiehuishouding wenselijk. Kennisnet ondersteunt de PO-raad en andere
onderwijsraden bij het realiseren van een Samenwerkingsplatform Informatie
Onderwijs. In 2010 heeft Kennisnet samen met SURFfoundation de sectorraden
ondersteund bij het realiseren van een plan om het platform vorm te geven. Ook is het
eerste project, rond het verbeteren van de uitwisseling van doorstroominformatie
gestart.
Professionalisering
In 2010 versterkt Kennisnet de (aankomende) docent zodat hij zijn
ict-competenties beter kan inzetten in het primaire proces.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Gebruik van ict-
toepassingen8
51% 54% 55% 52% 66%
Doelstelling
Het gebruik van ict-toepassingen door docenten is ten opzichte
van voorgaande jaren licht gedaald. Omdat het hier om een
gemiddelde van het gebruik van een aantal toepassingen gaat,
wordt er gekeken hoe het gebruik van bepaalde toepassingen zich
ontwikkelt. Om het gebruik in de komende periode te doen stijgen,
is het van belang dat bestaande drempels worden weggenomen.
Daarbij gaat het er om dat docenten over de goede ict-
competenties beschikken, maar ook dat de infrastructuur op
8 Vraagstelling: Het percentage docenten dat één keer per maand of vaker gebruik maakt van de
volgende toepassingen: tekstverwerking, oefenprogramma’s, opzoeken van informatie, communicatie of
samenwerking, elektronische leeromgeving, digitaal toetsen. (van al deze toepassingen wordt het
gemiddelde genomen: respondent - docent)
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 25
instellingen hen in staat zet deze competenties in te zetten. Het T-
PACK model biedt hier aanknopingspunten voor.
(Verkennen) Assessment en benchmarks
Er is een inventarisatie naar verschillende (internationale) ict competentie
modellen in het onderwijs uitgevoerd. De uitkomsten hiervan worden meegenomen
in het proces dat van start is gegaan om te komen tot landelijke afspraken over ict-
competenties. Het gaat er om dat duidelijk is welke ict competenties een docent in
een bepaalde rol zou moeten hebben. Deze moet aansluiten op de nieuwe
deskundigheidseisen die SBL opstelt in opdracht van OCW. Kennisnet is door de
betrokkenen gevraagd de coördinatie op zich te nemen.
De in het jaarplan 2010 aangekondigde professionaliseringstool is wel ontwikkeld,
maar nog niet opgeleverd. Deze wordt in 2011 opgeleverd en via de Kennisnet-
Federatie beschikbaar gesteld zodat meer docenten er gebruik van kunnen maken.
Lerende netwerken
Zowel qua omvang als inhoudelijk hebben de ambassadeurstrajecten in 2010 goed
gefunctioneerd:
De 27 ambassadeursnetwerken lopen goed. Door strakkere coördinatie vanuit
Kennisnet zijn tien centrale thema’s (o.a. mediawijsheid) gedefinieerd en
vertaald naar kwalitatief goede bijeenkomsten. Hierdoor is zowel de kwaliteit
als de efficiency van het ambassadeursprogramma verhoogd.
Het blijkt dat het, mede vanwege de bezuinigingen, lastig is om ambassadeurs
voldoende vrij te roosteren voor hun ict verantwoordelijkheden. Dit is door de
relatiemanagers meegenomen in de gesprekken met schoolleiders en
bestuurders. Door sterker te sturen op draagvlak bij schoolleiders wordt de
kans op een duurzaam en zichtbaar resultaat vergroot.
Voor het speciaal onderwijs, en de instellingen die behoefte hebben aan
ondersteuning bij passend onderwijs zijn de ambassadeursgroepen, gericht op
het (voortgezet) speciaal onderwijs, versterkt. Eind 2010 kende Kennisnet drie
groepen voor het speciaal onderwijs.
(Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Kennisnet biedt diverse (online) tools en handreikingen die laagdrempelig
toegankelijk zijn voor alle docenten. De tools zijn te vinden via de verschillende
portals.
Leraar24
Het platform voor leraren Leraar24 heeft in 2010 meer bekendheid gekregen en is
nadrukkelijker gepositioneerd door middel van een radiocampagne en advertenties.
Daarnaast zijn diverse samenwerkingsverbanden aangegaan met onder andere
lerarenopleidingen. Samen met het ministerie van OCW brengt Leraar24 de
Primair Onderwijs
26 | JAARVERSLAG 2010
ontwikkelingen die voortkomen uit de ‘Wet kwaliteit VSO’ in beeld. De
functionaliteiten van Leraar24 zijn aangepast om de gebruikersvriendelijkheid en
de vindbaarheid van content te vergroten. In 2010 is de contentproductie goed
verlopen; Leraar24 bevat nu 156 uur aan content.
Lespakket Diploma Veilig Internet
Het lespakket Diploma Veilig Internet is vernieuwd. Met bijna 2500 downloads is de
doelstelling van 2000 downloads ruimschoots behaald.
Primair Onderwijs
26 | JAARVERSLAG 2010
ontwikkelingen die voortkomen uit de ‘Wet kwaliteit VSO’ in beeld. De
functionaliteiten van Leraar24 zijn aangepast om de gebruikersvriendelijkheid en
de vindbaarheid van content te vergroten. In 2010 is de contentproductie goed
verlopen; Leraar24 bevat nu 156 uur aan content.
Lespakket Diploma Veilig Internet
Het lespakket Diploma Veilig Internet is vernieuwd. Met bijna 2500 downloads is de
doelstelling van 2000 downloads ruimschoots behaald.
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 27
Professionalisering van de docenten: leerlingen begeleiden
ict slim te gebruiken
In 2010 versterkt Kennisnet de docent zodat hij in staat is
leerlingen op een vertrouwde en veilige wijze de mogelijkheden
van ict te laten verkennen.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Vaardigheid in
organiseren lessen9
38% 41% 44% 53% 50%
Doelstelling
Docenten geven aan beter in staat te zijn lessen waarin ict wordt
gebruikt goed te organiseren. Dit is een voorwaarde om hun
leerlingen te begeleiden bij het gebruik van ict.
Digitale gereedschappen
Kidsportal
Kennisnet biedt de leerling met de kidssite een veilige speel- en ontdekomgeving.
Het midden- en bovenbouwgedeelte is in 2010 vernieuwd en heeft een nieuwe
uitstraling gekregen.
De herziening van het onderbouwgedeelte van de kidssite zal meer tijd in beslag
nemen dan ingeschat o.a. vanwege de wens om gebruikers en doelgroep middels
cocreatie sterk te betrekken bij deze vernieuwing. Dit proces zorgt echter voor een
duidelijke positionering en betere aansluiting bij de doelgroep. De lancering staat
nu gepland in september 2011.
De bezoekersaantallen liggen onder de prognose voor 2010, onder meer doordat de
vernieuwingen (en bijbehorende campagne) pas in het derde kwartaal zijn
gerealiseerd, terwijl de oplevering gepland was in de eerste helft 2010.
Wedstrijden
De (Thinkquest junior) wedstrijden zijn in het voorjaar van 2010 voor het laatst
uitgevoerd, omdat er inmiddels voldoende marktinitiatieven zijn die hetzelfde
bieden. De wedstrijden zijn goed verlopen en afgesloten met een mooi festijn in de
Efteling.
9 Vraagstelling: kunt u aangeven hoe vaardig u bent in het organiseren van lessen waarin ict wordt
gebruikt? (% (zeer)gevorderd; respondent - docent)
Primair Onderwijs
28 | JAARVERSLAG 2010
Leermateriaal
In 2010 stimuleert Kennisnet het door de leerkracht arrangeren,
inzetten en delen van digitaal leermateriaal in het primaire proces
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Aandeel digitaal
beschikbaar
leermateriaal10
13% 15% 14% 17% 25%
Doelstelling
Het aandeel digitaal leermateriaal vertoont een stijgende lijn.
Zowel vanuit het publieke als commerciële domein zijn de
activiteiten ontplooid die hier een bijdrage aan leveren. Denk
daarbij aan de communities waar veel leermateriaal gedeeld wordt,
platformdiensten als Wikiwijs en Teleblik, en initiatieven van
educatieve uitgeverijen. De inzet van Kennisnet is er op gericht de
verschillende middelen elkaar te laten versterken. In 2011 wordt er
dan ook nauwer samengewerkt tussen de communities en Wikiwijs.
(Open) Standaarden
Om digitaal leermateriaal goed toegankelijk te maken is het gebruik van (open)
standaarden een voorwaarde. Samen met SURF is Kennisnet verantwoordelijk voor
het beheer hiervan.
Eind 2010 is het programma ECK2 van start gegaan. Daarin wordt samen met SLO en
de uitgeverijen gewerkt aan het verder verbeteren van de Educatieve Contentketen.
Speerpunten zijn de toegankelijkheid, vindbaarheid en kwaliteit van het
leermateriaal.
Platforms
De platformdiensten als Edurep, de Kennisnet-Federatie en het videoplatform zorgen
er voor dat diensten voor docenten en leerlingen goed kunnen werken;
Het aantal voor het primair onderwijs relevante collecties dat via Edurep
ontsloten wordt, is in 2010 met 22 toegenomen, dit is in overeenstemming met
de planning.
In 2010 is Entree gemigreerd naar een nieuw platform en gepositioneerd als
Kennisnet Federatie. Er worden betere koppelingen gerealiseerd met de
elektronische leeromgevingen op instellingen, waardoor met name in het PO
meer instellingen gebruik kunnen maken van Entree. De migratie heeft
vertraging opgelopen waardoor de doelstelling voor 2010 niet gehaald is; de
verwachting is dat dit in 2011 ruimschoots goedgemaakt wordt.
10 Vraagstelling: Welk deel van het leermateriaal is digitaal (respondent - docent).
Primair Onderwijs
28 | JAARVERSLAG 2010
Leermateriaal
In 2010 stimuleert Kennisnet het door de leerkracht arrangeren,
inzetten en delen van digitaal leermateriaal in het primaire proces
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Aandeel digitaal
beschikbaar
leermateriaal10
13% 15% 14% 17% 25%
Doelstelling
Het aandeel digitaal leermateriaal vertoont een stijgende lijn.
Zowel vanuit het publieke als commerciële domein zijn de
activiteiten ontplooid die hier een bijdrage aan leveren. Denk
daarbij aan de communities waar veel leermateriaal gedeeld wordt,
platformdiensten als Wikiwijs en Teleblik, en initiatieven van
educatieve uitgeverijen. De inzet van Kennisnet is er op gericht de
verschillende middelen elkaar te laten versterken. In 2011 wordt er
dan ook nauwer samengewerkt tussen de communities en Wikiwijs.
(Open) Standaarden
Om digitaal leermateriaal goed toegankelijk te maken is het gebruik van (open)
standaarden een voorwaarde. Samen met SURF is Kennisnet verantwoordelijk voor
het beheer hiervan.
Eind 2010 is het programma ECK2 van start gegaan. Daarin wordt samen met SLO en
de uitgeverijen gewerkt aan het verder verbeteren van de Educatieve Contentketen.
Speerpunten zijn de toegankelijkheid, vindbaarheid en kwaliteit van het
leermateriaal.
Platforms
De platformdiensten als Edurep, de Kennisnet-Federatie en het videoplatform zorgen
er voor dat diensten voor docenten en leerlingen goed kunnen werken;
Het aantal voor het primair onderwijs relevante collecties dat via Edurep
ontsloten wordt, is in 2010 met 22 toegenomen, dit is in overeenstemming met
de planning.
In 2010 is Entree gemigreerd naar een nieuw platform en gepositioneerd als
Kennisnet Federatie. Er worden betere koppelingen gerealiseerd met de
elektronische leeromgevingen op instellingen, waardoor met name in het PO
meer instellingen gebruik kunnen maken van Entree. De migratie heeft
vertraging opgelopen waardoor de doelstelling voor 2010 niet gehaald is; de
verwachting is dat dit in 2011 ruimschoots goedgemaakt wordt.
10 Vraagstelling: Welk deel van het leermateriaal is digitaal (respondent - docent).
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 29
De platforms vormen de basis onder een aantal diensten die Kennisnet samen met
partners ontwikkelt. Naast Wikiwijs gaat het daarbij onder meer om:
Acadin is een leeromgeving voor cognitief getalenteerde leerlingen. Acadin
heeft in 2010 een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Met 712 aangesloten
instellingen is de planning van 600 ruimschoots gehaald.
In Teleblik, de gratis audiovisuele portal, is in 2010 ruim 2.500 uur
audiovisueel materiaal geplaatst waardoor er nu 12.500 uur beschikbaar is.
Teleblik wordt veel gebruikt (in 2010 700.000 inlogsessies voor PO, VO en MBO),
dit is wel 20 procent minder dan het voorgaande jaar. Dit hangt samen met een
aantal noodzakelijke wijzigingen in het dienstenconcept en minder
marketinginspanningen11.
Digitale gereedschappen
De resultaten van de verschillende diensten tonen dat het gebruik en delen van
leermateriaal in 2010 een vlucht heeft genomen;
De communities in het PO hebben gezamenlijk meer dan 150.000 leden. Deze
maken actief gebruik van de leermiddelenbank. Vooral het downloaden heeft een
hoge vlucht genomen en is in aantal boven de 2 miljoen gestegen. Het aantal
uploads stijgt en is hoger dan vooraf ingeschat.
Via de samen deskundiger netwerken zet Kennisnet in op het delen van
leermateriaal via Wikiwijs. Uit een door Wikiwijs uitgevoerd onderzoek blijkt
dat het gebruik van digitaal (gedownload) materiaal in het PO hoger is dan in de
andere sectoren. Daarbij wordt overigens ook gebruik gemaakt van andere
platforms en diensten dan Wikiwijs. Met de nieuwe release in september en een
campagne zijn de bezoekersaantallen ook in het PO sterk gestegen.
Daarnaast is in Wikiwijs een concrete start gemaakt met het integreren van
leerlijnen. Er zijn in 2010 enkele pilots gestart om te bekijken hoe werkbaar
enkele recent ontwikkelde voorbeeldleerlijnen zijn.
De Webmakertools ondersteunen leerkrachten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
11 Zie voor een toelichting over de wijzigingen de beschrijving van Teleblik op pagina 68.
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 29
De platforms vormen de basis onder een aantal diensten die Kennisnet samen met
partners ontwikkelt. Naast Wikiwijs gaat het daarbij onder meer om:
Acadin is een leeromgeving voor cognitief getalenteerde leerlingen. Acadin
heeft in 2010 een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Met 712 aangesloten
instellingen is de planning van 600 ruimschoots gehaald.
In Teleblik, de gratis audiovisuele portal, is in 2010 ruim 2.500 uur
audiovisueel materiaal geplaatst waardoor er nu 12.500 uur beschikbaar is.
Teleblik wordt veel gebruikt (in 2010 700.000 inlogsessies voor PO, VO en MBO),
dit is wel 20 procent minder dan het voorgaande jaar. Dit hangt samen met een
aantal noodzakelijke wijzigingen in het dienstenconcept en minder
marketinginspanningen11.
Digitale gereedschappen
De resultaten van de verschillende diensten tonen dat het gebruik en delen van
leermateriaal in 2010 een vlucht heeft genomen;
De communities in het PO hebben gezamenlijk meer dan 150.000 leden. Deze
maken actief gebruik van de leermiddelenbank. Vooral het downloaden heeft een
hoge vlucht genomen en is in aantal boven de 2 miljoen gestegen. Het aantal
uploads stijgt en is hoger dan vooraf ingeschat.
Via de samen deskundiger netwerken zet Kennisnet in op het delen van
leermateriaal via Wikiwijs. Uit een door Wikiwijs uitgevoerd onderzoek blijkt
dat het gebruik van digitaal (gedownload) materiaal in het PO hoger is dan in de
andere sectoren. Daarbij wordt overigens ook gebruik gemaakt van andere
platforms en diensten dan Wikiwijs. Met de nieuwe release in september en een
campagne zijn de bezoekersaantallen ook in het PO sterk gestegen.
Daarnaast is in Wikiwijs een concrete start gemaakt met het integreren van
leerlijnen. Er zijn in 2010 enkele pilots gestart om te bekijken hoe werkbaar
enkele recent ontwikkelde voorbeeldleerlijnen zijn.
De Webmakertools ondersteunen leerkrachten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
11 Zie voor een toelichting over de wijzigingen de beschrijving van Teleblik op pagina 68.
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 29
De platforms vormen de basis onder een aantal diensten die Kennisnet samen met
partners ontwikkelt. Naast Wikiwijs gaat het daarbij onder meer om:
Acadin is een leeromgeving voor cognitief getalenteerde leerlingen. Acadin
heeft in 2010 een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Met 712 aangesloten
instellingen is de planning van 600 ruimschoots gehaald.
In Teleblik, de gratis audiovisuele portal, is in 2010 ruim 2.500 uur
audiovisueel materiaal geplaatst waardoor er nu 12.500 uur beschikbaar is.
Teleblik wordt veel gebruikt (in 2010 700.000 inlogsessies voor PO, VO en MBO),
dit is wel 20 procent minder dan het voorgaande jaar. Dit hangt samen met een
aantal noodzakelijke wijzigingen in het dienstenconcept en minder
marketinginspanningen11.
Digitale gereedschappen
De resultaten van de verschillende diensten tonen dat het gebruik en delen van
leermateriaal in 2010 een vlucht heeft genomen;
De communities in het PO hebben gezamenlijk meer dan 150.000 leden. Deze
maken actief gebruik van de leermiddelenbank. Vooral het downloaden heeft een
hoge vlucht genomen en is in aantal boven de 2 miljoen gestegen. Het aantal
uploads stijgt en is hoger dan vooraf ingeschat.
Via de samen deskundiger netwerken zet Kennisnet in op het delen van
leermateriaal via Wikiwijs. Uit een door Wikiwijs uitgevoerd onderzoek blijkt
dat het gebruik van digitaal (gedownload) materiaal in het PO hoger is dan in de
andere sectoren. Daarbij wordt overigens ook gebruik gemaakt van andere
platforms en diensten dan Wikiwijs. Met de nieuwe release in september en een
campagne zijn de bezoekersaantallen ook in het PO sterk gestegen.
Daarnaast is in Wikiwijs een concrete start gemaakt met het integreren van
leerlijnen. Er zijn in 2010 enkele pilots gestart om te bekijken hoe werkbaar
enkele recent ontwikkelde voorbeeldleerlijnen zijn.
De Webmakertools ondersteunen leerkrachten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
11 Zie voor een toelichting over de wijzigingen de beschrijving van Teleblik op pagina 68.
Primair Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 31
Communities
De communities in het PO hebben gezamenlijk meer dan 150.000 leden. Deze maken
actief gebruik van de leermiddelenbank. Vooral het downloaden heeft een hoge vlucht
genomen en is in aantal boven de 2 miljoen gestegen. Het aantal uploads stijgt, dit
jaar zijn er 1758 uploads geweest, aanzienlijk meer dan vooraf verwacht.
Primair Onderwijs
30 | JAARVERSLAG 2010
Statistieken Kidssite
In 2010 is de Kidssite voor midden- en bovenbouw vernieuwd. In het najaar is er een
communicatiecampagne geweest waardoor de bezoekersaantallen zijn gestegen. De
vooraf geformuleerde doelstellingen voor 2010 zijn niet gehaald. Dit hangt samen met
het feit dat vernieuwingen later hebben plaatsgevonden dan beoogd. Bovendien is er
een toenemend aanbod aan vindplekken op het internet voor deze doelgroep.
Het klanttevredenheidsonderzoek laat wel een stijging zien van de bekendheid van de
kidsportal en de relevantie die de docenten aan de portal toekennen.
Primair Onderwijs
30 | JAARVERSLAG 2010
Statistieken Kidssite
In 2010 is de Kidssite voor midden- en bovenbouw vernieuwd. In het najaar is er een
communicatiecampagne geweest waardoor de bezoekersaantallen zijn gestegen. De
vooraf geformuleerde doelstellingen voor 2010 zijn niet gehaald. Dit hangt samen met
het feit dat vernieuwingen later hebben plaatsgevonden dan beoogd. Bovendien is er
een toenemend aanbod aan vindplekken op het internet voor deze doelgroep.
Het klanttevredenheidsonderzoek laat wel een stijging zien van de bekendheid van de
kidsportal en de relevantie die de docenten aan de portal toekennen.
Primair Onderwijs
30 | JAARVERSLAG 2010
Statistieken Kidssite
In 2010 is de Kidssite voor midden- en bovenbouw vernieuwd. In het najaar is er een
communicatiecampagne geweest waardoor de bezoekersaantallen zijn gestegen. De
vooraf geformuleerde doelstellingen voor 2010 zijn niet gehaald. Dit hangt samen met
het feit dat vernieuwingen later hebben plaatsgevonden dan beoogd. Bovendien is er
een toenemend aanbod aan vindplekken op het internet voor deze doelgroep.
Het klanttevredenheidsonderzoek laat wel een stijging zien van de bekendheid van de
kidsportal en de relevantie die de docenten aan de portal toekennen.
Statistieken PO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 143,024 202,128 59,104 41.32%februari 286,049 372,377 86,328 30.18%maart 449,506 596,128 146,622 32.62%april 592,530 745,741 153,211 25.86%mei 694,690 858,858 164,168 23.63%juni 796,851 985,419 188,568 23.66%juli 858,147 1,057,033 198,886 23.18%augustus 1,082,900 1,194,593 111,693 10.31%september 1,328,085 1,412,732 84,647 6.37%oktober 1,573,269 1,624,175 50,906 3.24%november 1,838,886 2,043,207 204,321 11.11%december 2,043,207 2,157,947 114,740 5.62%
figuur 3, blz. 31
Downloads communities PO
2,043,207
2,157,947
-
500,000
1,000,000
1,500,000
2,000,000
2,500,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 5 van 9
Statistieken PO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 148,193 157,217 9,024 6.09%februari 296,386 305,502 9,116 3.08%maart 419,880 527,436 107,556 25.62%april 666,868 683,469 16,601 2.49%mei 913,856 771,153 142,703- -15.62%juni 1,160,844 930,591 230,253- -19.83%juli 1,284,338 1,006,449 277,889- -21.64%augustus 1,407,832 1,057,935 349,897- -24.85%september 1,531,326 1,185,455 345,871- -22.59%oktober 1,852,410 1,340,742 511,668- -27.62%november 2,222,892 1,537,177 685,715- -30.85%december 2,469,880 1,669,794 800,086- -32.39%
figuur 2, blz 30
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 85,730 88,889 3,159 3.68%februari 160,743 171,188 10,445 6.50%maart 235,757 257,476 21,719 9.21%april 310,771 319,246 8,475 2.73%mei 396,501 362,772 33,729- -8.51%juni 482,230 418,781 63,449- -13.16%juli 535,812 453,262 82,550- -15.41%augustus 589,393 489,504 99,889- -16.95%september 685,839 564,672 121,167- -17.67%oktober 825,150 641,335 183,815- -22.28%november 964,461 700,695 263,766- -27.35%december 1,071,623 752,176 319,447- -29.81%
figuur 1, blz 30
Bezoek kids midden en bovenbouw
2,469,880
1,669,794
-
500,000
1,000,000
1,500,000
2,000,000
2,500,000
3,000,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Bezoek kids onderbouw1,071,623
752,176
-
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 1 van 9
Statistieken PO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 148,193 157,217 9,024 6.09%februari 296,386 305,502 9,116 3.08%maart 419,880 527,436 107,556 25.62%april 666,868 683,469 16,601 2.49%mei 913,856 771,153 142,703- -15.62%juni 1,160,844 930,591 230,253- -19.83%juli 1,284,338 1,006,449 277,889- -21.64%augustus 1,407,832 1,057,935 349,897- -24.85%september 1,531,326 1,185,455 345,871- -22.59%oktober 1,852,410 1,340,742 511,668- -27.62%november 2,222,892 1,537,177 685,715- -30.85%december 2,469,880 1,669,794 800,086- -32.39%
figuur 2, blz 30
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 85,730 88,889 3,159 3.68%februari 160,743 171,188 10,445 6.50%maart 235,757 257,476 21,719 9.21%april 310,771 319,246 8,475 2.73%mei 396,501 362,772 33,729- -8.51%juni 482,230 418,781 63,449- -13.16%juli 535,812 453,262 82,550- -15.41%augustus 589,393 489,504 99,889- -16.95%september 685,839 564,672 121,167- -17.67%oktober 825,150 641,335 183,815- -22.28%november 964,461 700,695 263,766- -27.35%december 1,071,623 752,176 319,447- -29.81%
figuur 1, blz 30
Bezoek kids midden en bovenbouw
2,469,880
1,669,794
-
500,000
1,000,000
1,500,000
2,000,000
2,500,000
3,000,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Bezoek kids onderbouw1,071,623
752,176
-
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 1 van 9
Statistieken PO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 116 143 28 23.81%februari 196 227 31 15.61%maart 300 323 23 7.56%april 370 421 51 13.91%mei 439 536 97 22.12%juni 497 573 76 15.37%juli 554 720 166 29.87%augustus 658 827 169 25.62%september 785 1,029 244 31.02%oktober 912 1,325 413 45.21%november 1,051 1,614 563 53.56%december 1,155 1,758 603 52.21%
figuur 4, blz. 31
Uploads communities PO
1,155
1,758
-
500
1,000
1,500
2,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 6 van 9
Primair Onderwijs
32 | JAARVERSLAG 2010
Overige statistieken
planning (p) & gerealiseerd (r) Dienst Eenheid
Q1-r Q2-r Q3-r 2010-p 2010-r
Ambassadeurs Aantal groepen 27 27 27 27 26
Samen Deskundiger Aantal groepen 15 15 15 15 15
Acadin Aantal aangesloten
instellingen
128 180 221 600 712
Edurep Aantal (voor het PO
relevante) collecties
35 36 37 40 39
Kennisnet Federatie
(Entree)
Aantal aangesloten
instellingen
14 14 14 50 14
Zoals uit de tabel blijkt zijn de doelstellingen voor alle diensten gerealiseerd, met
uitzondering van de aansluiting van de instellingen op de Kennisnet Federatie (met
Entree-techniek). In 2010 is Entree gemigreerd naar een nieuw platform, waardoor
het onder meer mogelijk wordt betere koppelingen te realiseren met elektronische
leeromgevingen (ELO’s). De migratie is vertraagd waardoor de doelstelling niet
gehaald is. De verwachting is dat dit in 2011 ruimschoots goed gemaakt wordt.
De afname van het aantal ambassadeursgroepen in het vierde kwartaal komt doordat
er aan het eind van het schooljaar 2009-2010 het programma van één groep is
afgerond.
JAARVERSLAG 2010 | 33
4. Voortgezet Onderwijs Ontwikkelingen Het voortgezet onderwijs staat onder druk. De financiële ruimte is beperkt, terwijl
het rendement van het leren omhoog moet. In sommige regio’s is er sprake van
lerarentekorten, ook nemen in specifieke gebieden de leerlingenaantallen af. De
sectoragenda ‘Koersen op kwaliteit’ kent thema’s zoals het verbeteren van taal- en
rekenonderwijs, een optimale leerloopbaan voor alle leerlingen en het versterken van
de professionaliteit van het onderwijspersoneel. Ict wordt gezien als een middel om
deze ambities waar te maken. Samen met het Innovatieplatform-VO maakt Kennisnet
zich hier hard voor en ondersteunt VO-instellingen op maat.
Betere prestaties In de PISA-lijst worden de prestaties van Nederlandse leerlingen afgezet tegen de
scores van leerlingen uit 73 andere landen. De relatieve positie van Nederland is
verslechterd, waardoor Nederland uit de top tien dreigt weg te zakken. Dit kunnen we
ons niet veroorloven als we als Nederland tot de top vijf van kenniseconomieën willen
gaan behoren. De druk op het voortgezet onderwijs om beter te presteren neemt dan
ook toe. Daarbij ligt de focus op het versterken van de taal- en rekenvaardigheden en
op het tegengaan van zwak presterende scholen. De rol van de docent is hierbij
cruciaal, ict is een belangrijk instrument. Het staat onomstotelijk vast dat ict, in de
handen van een vaardige docent, een bijdrage levert aan het verhogen van de
prestaties van leerlingen. Kennisnet zorgt ervoor dat kennis over wat werkt, en wat
niet, wordt verspreid. Bovendien werkt Kennisnet samen met andere organisaties
(opleidingen, sectorraden, Stichting Beroepskwaliteit Leraren, Landelijke
Voortgezet Onderwijs
34 | JAARVERSLAG 2010
pedagogische centra, vakverenigingen, etc.) aan het in beeld brengen van de
benodigde ict-competenties en het realiseren van voldoende draagvlak voor de
registratie van deze competenties.
Digitaal leermateriaal Een neveneffect van de discussie over ‘gratis schoolboeken’ is dat het thema digitaal
leermateriaal hoog op de agenda in het VO is gekomen. Hierbij wordt gekeken of de
inzet van digitaal leermateriaal tot een besparing kan leiden, maar ook op welke
wijze een integraal leermiddelenbeleid een impuls voor de kwaliteit van het
onderwijs kan opleveren.
Samen met het Innovatieplatform-VO heeft Kennisnet er voor gezorgd dat er in het
Voortgezet Onderwijs meer digitaal leermateriaal op een eenduidige manier wordt
ontsloten.
Veranderen met minder middelen De financiële ruimte bij scholen is beperkt. Dit wordt versterkt door uitdagingen als
het lerarentekort en het organiseren van toekomstbestendig onderwijs in regio’s waar
de leerlingenaantallen krimpen en er sprake is van specifieke achterstanden. Deze
ontwikkelingen versterken de behoefte aan gerichte informatie over de bijdrage van
ict aan de onderwijsprestaties en bedrijfsvoering. Met welke investeringen worden de
beste rendementen gerealiseerd? Daarbij komt Kennisnet steeds meer vragen tegen
over de rol en vorm van leiderschap bij veranderingen in relatie tot ict. Op deze
vragen is ingespeeld door op instellingen visiesessies te organiseren voor
schoolleiders, netwerken van schoolleiders te realiseren, en via verschillende
publicaties inzichten over effectief en efficiënt ict-gebruik te verspreiden.
Samenwerking op sectorniveau Tenslotte is de samenwerking met de VO-raad met name op het gebied van innovatie
en landelijke trajecten geïntensiveerd. Zo is het Innovatieplatform-VO (IP-VO)
ondersteund bij het agenderen van ict in de toekomstplannen van de instellingen en is
het projectplan ‘het leren en de talentvolle leerling centraal’ van het
Innovatieplatform-VO 2010 met actieve medewerking van Kennisnet tot stand gekomen.
Ook heeft Kennisnet een ondersteunende rol kunnen spelen bij landelijke trajecten
gericht op een betere informatieketen (Samenwerkingsplatform Informatie Onderwijs)
en het verbeteren van de verantwoording van de instellingen (‘Vensters voor
Verantwoording’).
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 35
Programmalijnen
Organisatie
In 2010 versterkt Kennisnet de bestuurders en directie zodat zij
ict als integraal onderdeel in de onderwijsvisie gaan hanteren.
Status 12121212 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Afspraken over de
didactische inzet van
ict13
7% 4% 11% 5% 15%
(25%)
Beoordelen van het
gebruik voor de
bedrijfsvoering14
57%
Doelstelling
In het Voortgezet Onderwijs zien we een teruggang in het aantal
managers dat aangeeft dat er sprake is van sectiebrede afspraken.
Dit terwijl, mede naar aanleiding van de discussies over ‘gratis
schoolboeken’ het thema meer dan ooit op de bestuurlijke agenda
staat en het IP~VO, ondersteund door Kennisnet, steeds meer
instellingen aan zich weet te binden15. De afname ten opzichte van
vorig jaar heeft mogelijk te maken met de nauwkeurigheidsmarge
in het onderzoek. Vast staat wel dat het aantal scholen dat
afspraken heeft gemaakt nog lang niet op het gewenste niveau van
25 procent ligt. Dit vraagt ook in 2011 de aandacht van Kennisnet
en organisaties zoals het IP~VO.
Managers in het voortgezet onderwijs zijn over het algemeen van
mening dat ict van belang is bij de bedrijfsvoering. In de praktijk
zien we de meerwaarde bij projecten zoals Vensters voor
verantwoording.
12 Jaarlijks wordt onderzocht wat de situatie is betreffende de integratie van ict in het onderwijs. De
Vier in Balansmonitor wordt halverwege 2011 gepubliceerd en geeft op basis van diverse indicatoren
de ontwikkelingen rond ict in het onderwijs weer. 13 Vraagstelling: Voor vrijwel alle leerstofonderdelen zijn school of sectiebrede afspraken gemaakt over
de didactische inzet van ict. De inzet van ict sluit aan bij de opvattingen die de school heeft op het
vlak van onderwijs en leren. Ict is bij alle leraren geïntegreerd in hun onderwijs. (respondent -
manager) 14 Vraagstelling: Hoe beoordeelt u het gebruik van ict voor de bedrijfsvoering van uw school zoals
schooladministratie, informatievoorziening en gegevensuitwisseling met andere instellingen? (% goed
of uitstekend, respondent manager,in 2010 voor de eerste keer gemeten) 15 Zo hebben meer dan 200 scholen deelgenomen aan het traject integraal leermiddelenbeleid van het
IP~VO, deze scholen sturen sterker op samenwerking en afstemming rond de keuze van de leermiddelen.
Voortgezet Onderwijs
36 | JAARVERSLAG 2010
Verkennen en analyseren
Kennisnet heeft een bijdrage geleverd aan het op de agenda zetten van ict in de
toekomstplannen van de sector. Zo is in het eerste kwartaal van 2010 het
Innovatieplatform-VO (IP-VO) van de VO-raad ondersteund bij het schrijven van het
projectplan op basis waarvan zij haar innovatieactiviteiten inricht.
Samen met de VO-raad en instellingen is de publicatie ‘De prijs van digitaal
leermateriaal’ uitgegeven, die instellingen vanuit de praktijk inzicht biedt in de
kosten en baten van digitaal leermateriaal.
Met het project ‘samen bouwen aan flexibel onderwijs voor topsporters’ wordt
topsporters flexibel, tijd- en plaatsongebonden onderwijs geboden waarbij het
trainingsschema in de dagindeling centraal staat. In 2010 is een rapport met een
beschrijving van een prototype voor topsportonderwijs naar tevredenheid van de
betrokkenen afgerond. Voor een aantal onderdelen van het prototype wordt in 2011
het programma van eisen uitgewerkt en wordt het project vertaald naar andere
scholen waar meer flexibiliteit wenselijk is.
(Lerende) netwerken
Kennisnet ondersteunt verschillende lerende netwerken, virtueel en fysiek.
Kennisnet brengt deelnemers bij elkaar, organiseert bijeenkomsten en zorgt voor de
inbreng van expertise. De lerende netwerken blijken in de praktijk echter lastig te
organiseren doordat onderwijsinstellingen hun eigen planning aanhouden.
De kwantitatieve doelstelling (zeven schoolleidersgroepen) is niet gehaald.
Kennisnet heeft in 2010 onderzoek gedaan naar de opzet en het effect van de
lerende netwerken. Op basis van dit onderzoek en de behoeften van
schoolleiders zal 2011 een flexibeler programma worden aangeboden.
De themabijeenkomsten rond thema’s als cloud computing, ict beleid, en laptops
in de klas zijn goed verlopen. Deze worden verder uitgebouwd. Daarbij wordt er
gezocht naar andere vormen dan de schoolleidersnetwerken.
Bestuurders vragen Kennisnet bijvoorbeeld om hulp bij het realiseren van een
integrale en gedragen visie op ict via visiesessies. Deze visiesessies verliepen
goed en zijn druk bezocht.
Assessment en benchmarks
In 2010 zijn de tools Vier-in-Balans, Leiderschap in Balans en Didactiek-in-balans
herontwikkeld. Ze zijn gebruiksvriendelijker geworden en sluiten beter aan op de
inhoudelijke vraag, zodat ze bijvoorbeeld de visiesessies beter ondersteunen.
Ook is er in twee projecten kennis over businessmodellen bij de inrichting van de
ict infrastructuur verzameld. De resultaten van deze projecten worden vertaald in
een modelaanpak voor beslissingen die in 2011 beschikbaar komt.
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 37
(Open) standaarden
In 2010 heeft Kennisnet zowel op het niveau van de afzonderlijke instellingen, als op
overkoepelend niveau bijgedragen aan het realiseren van een betere
gegevensuitwisseling. Afspraken over standaarden, normen en indicatoren dragen
bij aan een betere inrichting van de processen en aan de gegevensuitwisseling
tussen en over instellingen.
In 2010 heeft Kennisnet de VO-raad en de andere sectororganisaties ondersteund bij
haar rol in het Samenwerkingsplatform Informatie Onderwijs. Dit traject heeft vorig
jaar richting gekregen. Het betreft de uitwisseling van gegevens en samenwerking
binnen en tussen de onderwijssectoren en de Rijksoverheid.
Voortgezet Onderwijs
38 | JAARVERSLAG 2010
Professionalisering
In 2010 versterkt Kennisnet de (aankomende) docent in het VO
zodat hij zijn ict-competenties beter kan inzetten in het primaire
proces.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Gebruik van ict-
toepassingen16
59% 60% 61% 61% 66%
Doelstelling
Het aantal docenten dat gebruik maakt van bepaalde ict-
toepassingen blijft constant. Omdat het hier om een gemiddelde
gaat, is een verdieping wenselijk. Het is van belang dat bestaande
drempels worden weggenomen. Dit vraagt om een integrale
beschouwing. Is het belangrijkste knelpunt de ict-competenties, de
infrastructuur op de instelling of de beschikbaarheid aan
(digitaal) leermateriaal?
Assessment en benchmarks
Een inventarisatie van verschillende (internationale) ict-competentiemodellen in het
onderwijs is afgerond. Er is een eerste bijeenkomst gehouden met alle relevante
partijen (inclusief SBL) waarin de wenselijkheid om te komen tot landelijke
afspraken is besproken. De conclusie was dat er grote behoefte is om in nauwe
samenwerking tot uitwerking van verschillende sets te komen zodat docenten weten
welke ict competenties noodzakelijk zijn. Kennisnet is door de betrokkenen gevraagd
de regierol op zich te nemen.
(Lerende) netwerken (fysiek en virtueel)
In het Voortgezet Onderwijs wordt voor professionalisering ingezet op lerende
netwerken. Daarbij gaat het om een combinatie van virtuele en fysieke netwerken:
Ambassadeursgroepen zijn netwerken waarbij fysieke bijeenkomsten centraal
staan. Bij aanvang van het schooljaar 2010-2011 is een aantal nieuwe groepen
gestart. Desondanks waren er in 2010 slechts vier groepen actief, waarmee de
doelstelling van tien groepen niet gehaald is. Zoals bij de ontwikkelingen
beschreven sluit het programma niet altijd aan op de individuele behoeften
doordat kennis- en ervaringsniveaus binnen de groepen uiteenlopen. Om een
groter bereik te realiseren wordt er in 2011 meer maatwerk gecreëerd. Er
wordt overgestapt op een thematische benadering met soms onderscheid naar
(ervarings-)niveau. Ook is er meer aandacht voor de vernieuwende en
16 Vraagstelling: Het percentage docenten dat één keer per maand of vaker gebruik maakt van de
volgende toepassingen: tekstverwerking, oefenprogramma’s, opzoeken van informatie, communicatie of
samenwerking, elektronische leeromgeving, digitaal toetsen. (van al deze toepassingen wordt het
gemiddelde genomen: respondent - docent)
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 39
beleidsondersteunende rol van de ambassadeurs en de aansluiting op de
schoolleidersprogramma’s. Communities zijn virtuele netwerken waar docenten
van elkaar kunnen leren en kennis delen. In overleg met Digischool zijn de
vakcommunities in 2010 verbonden aan Leraar24 en Wikiwijs, zodat de
informatie vanuit deze diensten beter gedeeld kan worden. Er wordt veel
gebruik gemaakt van de communities om kennis te delen. Het aantal downloads
bedroeg het eind van het jaar 498.093. In verhouding is het aantal uploads nog
sterker gestegen tot 1.532. Het wordt gebruikelijker om te delen. (Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Kennisnet biedt diverse (online) tools die laagdrempelig toegankelijk zijn voor alle
docenten.
Leraar24 is een multimediaal platform van en voor docenten gericht op de
ondersteuning van docenten bij de uitvoering van hun beroep. Leraar 24 biedt
informatieve video’s en verdiepende dossiers. In 2010 is Leraar24
gebruiksvriendelijker geworden. De contentproductie is sterk gestegen; het
platform omvat nu 156 uur aan content. In samenwerking met het IP-VO en de
Landelijke Pedagogische Centra (LPC’s) is een uitwisselplaats voor
professionaliseringsaanbod gerealiseerd. Deze is bereikbaar via Wikiwijs
onder de noemer ‘professionalisering’.
De Webmakertools ondersteunen docenten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 39
beleidsondersteunende rol van de ambassadeurs en de aansluiting op de
schoolleidersprogramma’s. Communities zijn virtuele netwerken waar docenten
van elkaar kunnen leren en kennis delen. In overleg met Digischool zijn de
vakcommunities in 2010 verbonden aan Leraar24 en Wikiwijs, zodat de
informatie vanuit deze diensten beter gedeeld kan worden. Er wordt veel
gebruik gemaakt van de communities om kennis te delen. Het aantal downloads
bedroeg het eind van het jaar 498.093. In verhouding is het aantal uploads nog
sterker gestegen tot 1.532. Het wordt gebruikelijker om te delen. (Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Kennisnet biedt diverse (online) tools die laagdrempelig toegankelijk zijn voor alle
docenten.
Leraar24 is een multimediaal platform van en voor docenten gericht op de
ondersteuning van docenten bij de uitvoering van hun beroep. Leraar 24 biedt
informatieve video’s en verdiepende dossiers. In 2010 is Leraar24
gebruiksvriendelijker geworden. De contentproductie is sterk gestegen; het
platform omvat nu 156 uur aan content. In samenwerking met het IP-VO en de
Landelijke Pedagogische Centra (LPC’s) is een uitwisselplaats voor
professionaliseringsaanbod gerealiseerd. Deze is bereikbaar via Wikiwijs
onder de noemer ‘professionalisering’.
De Webmakertools ondersteunen docenten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 39
beleidsondersteunende rol van de ambassadeurs en de aansluiting op de
schoolleidersprogramma’s. Communities zijn virtuele netwerken waar docenten
van elkaar kunnen leren en kennis delen. In overleg met Digischool zijn de
vakcommunities in 2010 verbonden aan Leraar24 en Wikiwijs, zodat de
informatie vanuit deze diensten beter gedeeld kan worden. Er wordt veel
gebruik gemaakt van de communities om kennis te delen. Het aantal downloads
bedroeg het eind van het jaar 498.093. In verhouding is het aantal uploads nog
sterker gestegen tot 1.532. Het wordt gebruikelijker om te delen. (Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Kennisnet biedt diverse (online) tools die laagdrempelig toegankelijk zijn voor alle
docenten.
Leraar24 is een multimediaal platform van en voor docenten gericht op de
ondersteuning van docenten bij de uitvoering van hun beroep. Leraar 24 biedt
informatieve video’s en verdiepende dossiers. In 2010 is Leraar24
gebruiksvriendelijker geworden. De contentproductie is sterk gestegen; het
platform omvat nu 156 uur aan content. In samenwerking met het IP-VO en de
Landelijke Pedagogische Centra (LPC’s) is een uitwisselplaats voor
professionaliseringsaanbod gerealiseerd. Deze is bereikbaar via Wikiwijs
onder de noemer ‘professionalisering’.
De Webmakertools ondersteunen docenten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 39
beleidsondersteunende rol van de ambassadeurs en de aansluiting op de
schoolleidersprogramma’s. Communities zijn virtuele netwerken waar docenten
van elkaar kunnen leren en kennis delen. In overleg met Digischool zijn de
vakcommunities in 2010 verbonden aan Leraar24 en Wikiwijs, zodat de
informatie vanuit deze diensten beter gedeeld kan worden. Er wordt veel
gebruik gemaakt van de communities om kennis te delen. Het aantal downloads
bedroeg het eind van het jaar 498.093. In verhouding is het aantal uploads nog
sterker gestegen tot 1.532. Het wordt gebruikelijker om te delen. (Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Kennisnet biedt diverse (online) tools die laagdrempelig toegankelijk zijn voor alle
docenten.
Leraar24 is een multimediaal platform van en voor docenten gericht op de
ondersteuning van docenten bij de uitvoering van hun beroep. Leraar 24 biedt
informatieve video’s en verdiepende dossiers. In 2010 is Leraar24
gebruiksvriendelijker geworden. De contentproductie is sterk gestegen; het
platform omvat nu 156 uur aan content. In samenwerking met het IP-VO en de
Landelijke Pedagogische Centra (LPC’s) is een uitwisselplaats voor
professionaliseringsaanbod gerealiseerd. Deze is bereikbaar via Wikiwijs
onder de noemer ‘professionalisering’.
De Webmakertools ondersteunen docenten bij het maken van lessen die
ondersteund of gestuurd worden door webtoepassingen. Omdat er veel goede
initiatieven op de markt zijn wordt het aanbod in 2011 gefaseerd afgebouwd.
Voortgezet Onderwijs
40 | JAARVERSLAG 2010
Leermateriaal
In 2010 stimuleert Kennisnet het door de docent arrangeren, delen
en inzetten van leermateriaal in het primaire proces.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Aandeel digitaal
beschikbaar leermateriaal17
16% 17% 16% 17% 33%
Doelstelling
Het aandeel digitaal leermateriaal neemt nauwelijks toe. Dit terwijl
het thema volop op de agenda van de VO-raad en individuele
instellingen staat. Initiatieven zoals Wikiwijs en Content-VO zorgen
er voor dat de hoeveelheid open digitaal leermateriaal groeit.
Gelijktijdig zien we dat educatieve uitgeverijen ook gaan investeren
in digitalisering van het leermateriaal. Eind 2010 is het programma
Educatieve Contentketen 2 van start gegaan om bestaande
belemmeringen weg te halen en de beschikbaarheid, bruikbaarheid
en toegankelijkheid van open en ‘gesloten’ materiaal te stimuleren.
De verwachting is dan ook gerechtvaardigd docenten in 2011 meer
dan ooit gebruik kunnen maken van digitaal leermateriaal.
Platforms
De ambitie van het IP-VO is een forse impuls te geven aan de ontwikkeling en het
delen van open leermateriaal. VO-content (voorheen bekend als de Landelijke Open
Leermiddelenbank) biedt voor het voortgezet onderwijs een veelheid aan kwalitatief
hoogwaardig leermateriaal. In 2010 zijn de collecties van VO-content ondergebracht
en vindbaar via Wikiwijs. De verantwoordelijkheid voor de collecties blijft bij de
VO-raad.
Samen met de VO-raad zijn er stappen gemaakt in het realiseren van een integraal
leermiddelenbeleid in het voortgezet onderwijs. Meer dan 200 instellingen koppelen
hun leermiddelenbeleid aan hun onderwijsbeleid, ruim 150 instellingen hebben
begin 2011 een leermiddelenbeleidsplan opgeleverd, ongeveer 70 instellingen
ronden het plan in de eerste helft van 2011 af.
Kennisnet vervulde in 2010 een verbindende rol op het gebied van open standaarden
en het organiseren van de Educatieve Contentketen.
De metadatering van collecties blijft voor de gehele educatieve content keten echter
een bottleneck. In 2010 is daarom samen met de uitgeverijen een programma gestart
om de Educatieve Contentketen te versterken (ECK2, zie ook hoofdstuk 6).
17 Vraagstelling: Welk deel van het leermateriaal is digitaal (respondent - docent).
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 41
Voor het VO zijn er meer collecties via Edurep ontsloten dan voorzien. De
doelstelling voor het aansluiten van VO-instellingen op de Kennisnetfederatie is
bijna gehaald. De achterliggende techniek (Entree) is gemigreerd naar een nieuw
platform. Dit betekent dat managers en docenten makkelijker toegang krijgen tot
verschillende diensten.
Digitale gereedschappen
Kennisnet biedt een aantal middelen voor docenten om zelf digitaal leermateriaal te
gebruiken, ontwikkelen, arrangeren en delen:
In 2010 is de portal schoolexamens gelanceerd. De portal is gezamenlijk met de
VO-raad, SLO en VVVO gerealiseerd en door het veld positief ontvangen. Zij sluit
aan op de VO-agenda voor de kwaliteitsverbetering van examens. De portal
wordt in 2011 verder doorontwikkeld.
Begin september is een nieuwe release van Wikiwijs gelanceerd. Daarbij is er
bij een aantal specifieke groepen van instellingen een start gemaakt met het
realiseren van leerlijnen. Een specifieke groep gymnasia is hier in 2010 al mee
begonnen. De collecties die gekoppeld zijn aan Wikiwijs zijn nog niet altijd
goed gemetadateerd. Dit belemmert het gebruik en de duurzaamheid. Daarom
wordt er extra ingezet op de kwaliteit van de metadata. Er is in 2010 een
metadateerwiki ontwikkeld waarmee collecties door collectie-eigenaren en
belanghebbenden gemetadateerd kunnen worden
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 41
Voor het VO zijn er meer collecties via Edurep ontsloten dan voorzien. De
doelstelling voor het aansluiten van VO-instellingen op de Kennisnetfederatie is
bijna gehaald. De achterliggende techniek (Entree) is gemigreerd naar een nieuw
platform. Dit betekent dat managers en docenten makkelijker toegang krijgen tot
verschillende diensten.
Digitale gereedschappen
Kennisnet biedt een aantal middelen voor docenten om zelf digitaal leermateriaal te
gebruiken, ontwikkelen, arrangeren en delen:
In 2010 is de portal schoolexamens gelanceerd. De portal is gezamenlijk met de
VO-raad, SLO en VVVO gerealiseerd en door het veld positief ontvangen. Zij sluit
aan op de VO-agenda voor de kwaliteitsverbetering van examens. De portal
wordt in 2011 verder doorontwikkeld.
Begin september is een nieuwe release van Wikiwijs gelanceerd. Daarbij is er
bij een aantal specifieke groepen van instellingen een start gemaakt met het
realiseren van leerlijnen. Een specifieke groep gymnasia is hier in 2010 al mee
begonnen. De collecties die gekoppeld zijn aan Wikiwijs zijn nog niet altijd
goed gemetadateerd. Dit belemmert het gebruik en de duurzaamheid. Daarom
wordt er extra ingezet op de kwaliteit van de metadata. Er is in 2010 een
metadateerwiki ontwikkeld waarmee collecties door collectie-eigenaren en
belanghebbenden gemetadateerd kunnen worden
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 41
Voor het VO zijn er meer collecties via Edurep ontsloten dan voorzien. De
doelstelling voor het aansluiten van VO-instellingen op de Kennisnetfederatie is
bijna gehaald. De achterliggende techniek (Entree) is gemigreerd naar een nieuw
platform. Dit betekent dat managers en docenten makkelijker toegang krijgen tot
verschillende diensten.
Digitale gereedschappen
Kennisnet biedt een aantal middelen voor docenten om zelf digitaal leermateriaal te
gebruiken, ontwikkelen, arrangeren en delen:
In 2010 is de portal schoolexamens gelanceerd. De portal is gezamenlijk met de
VO-raad, SLO en VVVO gerealiseerd en door het veld positief ontvangen. Zij sluit
aan op de VO-agenda voor de kwaliteitsverbetering van examens. De portal
wordt in 2011 verder doorontwikkeld.
Begin september is een nieuwe release van Wikiwijs gelanceerd. Daarbij is er
bij een aantal specifieke groepen van instellingen een start gemaakt met het
realiseren van leerlijnen. Een specifieke groep gymnasia is hier in 2010 al mee
begonnen. De collecties die gekoppeld zijn aan Wikiwijs zijn nog niet altijd
goed gemetadateerd. Dit belemmert het gebruik en de duurzaamheid. Daarom
wordt er extra ingezet op de kwaliteit van de metadata. Er is in 2010 een
metadateerwiki ontwikkeld waarmee collecties door collectie-eigenaren en
belanghebbenden gemetadateerd kunnen worden
Voortgezet Onderwijs
42 | JAARVERSLAG 2010
Statistieken De vakcommunities zijn in 2010 verbonden aan Leraar24 en Wikiwijs, zodat de
informatie vanuit deze diensten beter gedeeld kan worden. Het aantal downloads
bedroeg het eind van het jaar 498.093, dit ligt daarmee iets onder de ambitie.
Het aantal uploads is gestegen tot 1.532, boven het geformuleerde doel van 1.301.
Voortgezet Onderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 43
Overige statistieken
planning (p) & gerealiseerd (r) Dienst Eenheid
Q1-r Q2-r Q3-r 2010-p 2010-r
Ambassadeurs Aantal groepen 5 3 5 10 4
Schoolleidersprogramma Aantal groepen 1 1 4 7 3
Edurep Aantal (voor het VO
relevante) collecties
39 42 46 29 47
Kennisnet Federatie
(Entree)
Aantal aangesloten
instellingen
297 320 330 360 327
Zoals uit de tabel blijkt zijn de kwantitatieve doelstellingen voor de ambassadeurs- en
schoolleidersprogramma’s niet gerealiseerd. De belangrijkste reden daarvoor is dat
het programma onvoldoende aansluit bij de specifieke behoeften van de deelnemers.
Tegelijkertijd hechten onderwijsprofessionals veel waarde aan het samen leren.
Daarom wordt vanaf 2011 een meer flexibele, thematische aanpak gehanteerd voor
deze fysieke netwerken.
Er blijken meer voor het VO relevante collecties te zijn ontsloten via Edurep dan
verwacht. Dit aantal is in 2010 aanzienlijk gegroeid.
Het aantal aangesloten instellingen op de Kennisnet Federatie is in het vierde
kwartaal niet verder toegenomen omdat in het vierde kwartaal de dienst Entree is
gemigreerd naar een platform met meer mogelijkheden. De effecten hiervan zullen in
2011 zichtbaar worden.
Statistieken VO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 34,313 57,875 23,562 68.67%februari 74,345 100,026 25,681 34.54%maart 120,096 164,277 44,181 36.79%april 154,409 206,977 52,568 34.04%mei 188,722 244,041 55,319 29.31%juni 223,035 279,359 56,324 25.25%juli 240,191 290,656 50,465 21.01%augustus 308,817 314,578 5,761 1.87%september 377,443 362,421 15,022- -3.98%oktober 440,351 405,562 34,789- -7.90%november 508,977 461,346 47,631- -9.36%december 571,884 498,093 73,791- -12.90%
figuur 5, blz. 42
Downloads communities VO
571,884
498,093
-
100,000
200,000
300,000
400,000
500,000
600,000
700,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 4 van 5
Statistieken VO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 143 101 42- -29.42%februari 234 193 41- -17.58%maart 338 359 21 6.13%april 416 466 50 11.93%mei 494 556 62 12.46%juni 572 620 48 8.31%juli 637 659 22 3.37%augustus 755 679 76- -10.02%september 898 847 51- -5.65%oktober 1,028 1,143 115 11.21%november 1,171 1,393 222 18.97%december 1,301 1,532 231 17.76%
figuur 6, blz. 42
Uploads communities VO
1,301
1,532
-200400600800
1,0001,2001,4001,6001,800
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 5 van 5
Middelbaar Beroepsonderwijs
44 | JAARVERSLAG 2010
5. Middelbaar
Beroepsonderwijs Ontwikkelingen In het Middelbaar Beroepsonderwijs is de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor
de invoering van Competentiegericht Onderwijs. Daarbij zoekt de sector naar
mogelijkheden om in te spelen op de individuele talenten van de deelnemers, de
relatie met het bedrijfsleven te versterken en het onderwijs betaalbaar te houden. Ict
is een middel om het onderwijs beter te kunnen organiseren en meer maatwerk
mogelijk te maken.
SaMBO~ICT heeft zich in 2010 in samenwerking met Kennisnet ontwikkeld tot een
belangrijke nieuwe speler. De rollen van saMBO~ICT en Kennisnet zijn op elkaar
afgestemd zodat we gezamenlijk het onderwijs optimaal ondersteunen en inspireren.
Taal en rekenen Taal en Rekenen, en Loopbaan en Burgerschap zijn vakken die zowel vanuit de politiek
als de sector in 2010 hoog op de agenda stonden. Het effectief en efficiënt
implementeren van de referentieniveaus en het voorbereiden van het centrale examen
is een forse uitdaging voor de sector. Op de Marktplaats 2010 van MBO2010 en
Kennisnet delen instellingen op beleidsmatig niveau informatie over de ervaringen en
kennis bij de invoering van deze vakken. Samen met het Steunpunt Taal en Rekenen
MBO is een portaal geopend waar docenten specifiek lesmateriaal dat voorzien is van
de juiste referentieniveaus kunnen vinden. Dit portaal Taal en Rekenen sluit al nauw
aan op Wikiwijs en zal in 2011 overgaan in Wikiwijs.
Middelbaar Beroepsonderwijs
44 | JAARVERSLAG 2010
5. Middelbaar
Beroepsonderwijs Ontwikkelingen In het Middelbaar Beroepsonderwijs is de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor
de invoering van Competentiegericht Onderwijs. Daarbij zoekt de sector naar
mogelijkheden om in te spelen op de individuele talenten van de deelnemers, de
relatie met het bedrijfsleven te versterken en het onderwijs betaalbaar te houden. Ict
is een middel om het onderwijs beter te kunnen organiseren en meer maatwerk
mogelijk te maken.
SaMBO~ICT heeft zich in 2010 in samenwerking met Kennisnet ontwikkeld tot een
belangrijke nieuwe speler. De rollen van saMBO~ICT en Kennisnet zijn op elkaar
afgestemd zodat we gezamenlijk het onderwijs optimaal ondersteunen en inspireren.
Taal en rekenen Taal en Rekenen, en Loopbaan en Burgerschap zijn vakken die zowel vanuit de politiek
als de sector in 2010 hoog op de agenda stonden. Het effectief en efficiënt
implementeren van de referentieniveaus en het voorbereiden van het centrale examen
is een forse uitdaging voor de sector. Op de Marktplaats 2010 van MBO2010 en
Kennisnet delen instellingen op beleidsmatig niveau informatie over de ervaringen en
kennis bij de invoering van deze vakken. Samen met het Steunpunt Taal en Rekenen
MBO is een portaal geopend waar docenten specifiek lesmateriaal dat voorzien is van
de juiste referentieniveaus kunnen vinden. Dit portaal Taal en Rekenen sluit al nauw
aan op Wikiwijs en zal in 2011 overgaan in Wikiwijs.
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 45
Bedrijfsvoering Het realiseren van een goede bedrijfsvoering heeft in de sector in 2010 meer
aandacht gekregen. In veel MBO instellingen is de kwaliteit nog niet op het niveau dat
studenten en docenten verwachten. Bij het bereiken van een betere kwaliteit is ict
een belangrijk middel. Kennisnet heeft in samenwerking met MBO2010 en saMBO~ICT
onderzoek gedaan en rapporten opgeleverd die de instellingen gebruiken bij het
vormen van visie, het maken van keuzes en het implementeren. Het betreft hier onder
meer aan- en afwezigheidsregistratie, laptops, management informatie en customer
relationship management.
Transparante verantwoording MBO instellingen verantwoorden hun activiteiten en resultaten via een jaarverslag.
Het jaarverslag kent een aantal indicatoren die de prestaties van de instelling
weergeven, zoals uitval, diplomaresultaat en klanttevredenheid. Samen met de MBO
raad en saMBO~ICT heeft kennisnet een project ingericht om te komen tot eenduidig
beschreven definities van deze indicatoren. Via de MBO raad worden deze indicatoren
breed gecommuniceerd. Het project leidt zowel tot een meer transparante
verantwoordelijkheid en sturing alsook tot het beter en gemakkelijker berekenen van
de indicatoren.
Groen onderwijs
Kennisnet heeft in 2010 de samenwerking met partijen als de ictAOC-raad en de
Groene Kenniscoöperatie (GKC) verder verstevigd. In gezamenlijkheid is bekeken welke
centrale voorzieningen van Kennisnet onderdelen in Groen Kennisnet kunnen
vervangen. Ook is aandacht geweest voor het vormgeven van (digitaal)
leermiddelenbeleid in de AOC’s.
Middelbaar Beroepsonderwijs
46 | JAARVERSLAG 2010
Programmalijnen
Organisatie
In 2010 versterkt Kennisnet de (ict- en lijn)manager en de CvB-leden
in de visieontwikkeling en implementatie aanpak, zodat ict daar een
integraal onderdeel van uitmaakt. Het betreft hier zowel de
onderwijsinrichting als de bedrijfsvoering.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Afspraken over de didactische
inzet van ict18
28% 23% 23% 20% 50%
(25%)
Beoordelen van het gebruik
voor de bedrijfsvoering19
43%
Doelstelling
In het MBO is het aantal instellingen dat afspraken heeft gemaakt
over de didactische inzet van ict licht afgenomen. Mogelijk hangt dit
samen met de balans die instellingen zoeken bij het maken van
afspraken over didactiek en vakinhoud en relatie tot de autonomie
van docenten en teams.
Kennisnet heeft in 2010 de relatie met de bestuurders in het MBO
verstevigd. Het is nu zaak om het middenmanagement en teamleiders
aan Kennisnet te binden.
In het MBO wordt het gebruik van ict bij de bedrijfsvoering het
minst gewaardeerd, terwijl ict in vergelijking met de andere
sectoren juist hier het meest wordt gebruikt. Mogelijk ziet men ziet
men de geboekte winst niet meer of loopt men te veel tegen de
grenzen aan van wat eerder geïntroduceerde systemen kunnen doen.
Daarbij zijn dit vaak centraal gekozen systemen die niet altijd
aansluiten bij de wensen van managers en docenten. Aandacht voor
de secundaire processen en het verzilveren van het gedachtegoed
van Triple-A spelen hier op in.
18 Vraagstelling: Voor vrijwel alle leerstofonderdelen zijn school of sectiebrede afspraken gemaakt over
de didactische inzet van ict. De inzet van ict sluit aan bij de opvattingen die de school heeft op het
vlak van onderwijs en leren. Ict is bij alle leraren geïntegreerd in hun onderwijs. (respondent -
manager) 19 Vraagstelling: Hoe beoordeelt u het gebruik van ict voor de bedrijfsvoering van uw school zoals
schooladministratie, informatievoorziening en gegevensuitwisseling met andere instellingen? (% goed
of uitstekend, respondent manager,in 2010 voor de eerste keer gemeten)
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 47
Verkennen en analyseren
Gezamenlijk met het veld zijn in 2010 verschillende onderzoeken en experimenten
opgezet en uitgevoerd.
Samen met MBO2010 zijn drie verkenningen uitgevoerd die instellingen
ondersteunen bij het versterken van de bedrijfsvoering met behulp van ict. Dit heeft
geresulteerd in rapporten over de inrichting van de aan- en
afwezigheidsregistratie, managementinformatie en CRM-systemen. Met
ondersteuning van Kennisnet heeft MBO2010 een instrument ontwikkeld waarmee
instellingen zelf eenvoudig hun bedrijfsvoering kunnen analyseren. De rapporten en
het instrument zijn goed ontvangen.
Voor de volgende thema’s zijn in samenwerking met MBO instellingen verkenningen
uitgevoerd die in 2010 en begin 2011 leiden tot concrete publicaties en antwoord
geven op de volgende vragen:
Hoe kan ict ingezet worden bij de inrichting van het Nederlands in de BBL?
In hoeverre kan een docentenportal bijdragen aan het verminderen van de
administratieve lasten voor docenten en de communicatie tussen docenten
versterken?
Welke device (tablet pc, mobiele telefoon of laptop) past het best bij de taken
en activiteiten van een docent in het MBO?
Welke consequenties heeft de invoering van centrale (digitale) examens voor
Taal en Rekenen op de MBO instelling?
Met vier MBO instellingen is een verdiepend onderzoek opgezet naar het feitelijk
gebruik van- en de behoefte aan ict door docenten. Dit wordt in 2011 afgerond.
(Lerende) netwerken
De resultaten voor de lerende netwerken zijn goed;
Er zijn 56 instellingen aangesloten op het lerend ambassadeursnetwerk; dit
betreft 85 % van de MBO-instellingen. Via het netwerk weten de instellingen
elkaar goed te vinden op onderwijs en ict gebied. De kennis komt hiermee op
efficiënte wijze bij de instellingen terecht.
In samenwerking met saMBO~ICT zijn vijf themagerichte netwerken
gerealiseerd, waaronder een netwerk voor examinering rond Taal en Rekenen. .
Hiermee is de doelstelling van drie themanetwerken ruimschoots gehaald. De
activiteiten binnen de netwerken hebben geleid tot twee publicaties in de
‘Hoe?zo!-reeks’. Één over laptops en een andere over het gebruik van digitale
borden in het MBO.
De bezoekersaantallen voor de Marktplaats MBO2010 zijn gestegen van 67.000
bezoeken in 2009 tot 114.000 bezoeken in 2010 en liggen hiermee boven
Middelbaar Beroepsonderwijs
48 | JAARVERSLAG 2010
verwachting. Er zijn 257 nieuwe documenten op Marktplaats geplaatst, dit is
minder dan de doelstelling. Instellingen vinden het ingewikkeld om
beleidsgerichte documenten te delen. Er is daarom minder gefocust op het
realiseren van het aantal documenten dat gedeeld wordt en vooral ingezet op de
kwaliteit.
Middelbaar Beroepsonderwijs
48 | JAARVERSLAG 2010
verwachting. Er zijn 257 nieuwe documenten op Marktplaats geplaatst, dit is
minder dan de doelstelling. Instellingen vinden het ingewikkeld om
beleidsgerichte documenten te delen. Er is daarom minder gefocust op het
realiseren van het aantal documenten dat gedeeld wordt en vooral ingezet op de
kwaliteit.
Middelbaar Beroepsonderwijs
48 | JAARVERSLAG 2010
verwachting. Er zijn 257 nieuwe documenten op Marktplaats geplaatst, dit is
minder dan de doelstelling. Instellingen vinden het ingewikkeld om
beleidsgerichte documenten te delen. Er is daarom minder gefocust op het
realiseren van het aantal documenten dat gedeeld wordt en vooral ingezet op de
kwaliteit.
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 49
(Open) standaarden
In 2009 zijn afspraken gemaakt over de uitwisseling van kerngegevens van
deelnemers tussen applicaties binnen een MBO instelling. De oplevering van de
bijbehorende standaard Interne Uitwisseling Deelnemergegevens is echter
vertraagd en wordt in 2011 opgeleverd. De instellingen die de standaard hebben
getest, hebben veel meer tijd nodig gehad om het project in te richten en af te
ronden.
In 2010 is de borging en verdere ontwikkeling van Triple A overgedragen aan
saMBO~ICT. Om Triple A te borgen, verder te ontwikkelen en te verbreden naar de
VO sector heeft saMBO~ICT (penvoerder) samen met Kennisnet en de VO-raad een
programmavoorstel ingediend bij het ministerie van OCW dat is gehonoreerd met
een subsidie voor de periode 2010 - 2011.
Het programma kent een viertal programmalijnen die eind 2010 zijn gestart. Twee
programmalijnen worden uitgevoerd door Kennisnet. De eerste is gericht op de
begeleiding van lerenden, het andere project richt zich op de onderwijscatalogus en
daaraan gerelateerde gegevens. In 2010 is gestart met het werven van de
deelnemende VO- en MBO-instellingen.
In het kader van het versterken van de verantwoording naar de samenleving en
overheid is er een traject ingericht om te komen tot eenduidige definities van de
gegevens die MBO instellingen moeten aanleveren in hun jaarverslag. Kennisnet
ondersteunt de MBOraad hierbij en is trekker van het proces om te komen tot de
eenduidige vastlegging van de definities. Kennisnet ondersteunt samen met
SURFfoundation de sectorraden om te komen tot een gemeenschappelijke
informatiearchitectuur voor het onderwijsveld.
Samen met SURFnet heeft Kennisnet een voorstel gemaakt om elke instelling op eigen
initiatief deel te laten nemen aan het SURFnet. Dit is besproken met saMBO~ICT,
waarna besloten is in breder kader te bekijken wat SURFnet voor het MBO kan
betekenen. Er is binnen SURFnet een klantgroep opgericht om dit nader vorm te
geven.
(Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
SaMBO~ICT is ondersteund met de ontwikkeling van haar beleidsplan. In
samenwerking met saMBO~ICT en het programma Nederland Open In Verbindingen
(NOIV) heeft er daarnaast een themagerichte bijeenkomst plaatsgevonden over open
source en open standaarden. De opgehaalde vragen en voorbeelden worden verwerkt
in een publicatie die in 2011 uitkomt.
Middelbaar Beroepsonderwijs
50 | JAARVERSLAG 2010
Bij zeven instellingen zijn workshops en presentaties gegeven om het College van
Bestuur en/of de directie te ondersteunen in het (verder) ontwikkelen van hun visie
op de inzet van ict. Op verzoek van twee instellingen is feedback gegeven op hun
beleidsplannen.
Voor de vijf instellingen van de Netwerkschool zijn, samen met de andere coaches
begeleidingssessies voorbereid. Het gaat hierbij om het vertalen van de visie naar
de eigen instelling en vertalen in een uitvoerbaar programmaplan. Kennisnet vervult
hierbij de rol van coach en ondersteuner op ict gebied. Ook is er voor de
Netwerkschool is een website gemaakt, waarop de experimenterende instellingen
hun ervaringen en vragen delen.
Middelbaar Beroepsonderwijs
50 | JAARVERSLAG 2010
Bij zeven instellingen zijn workshops en presentaties gegeven om het College van
Bestuur en/of de directie te ondersteunen in het (verder) ontwikkelen van hun visie
op de inzet van ict. Op verzoek van twee instellingen is feedback gegeven op hun
beleidsplannen.
Voor de vijf instellingen van de Netwerkschool zijn, samen met de andere coaches
begeleidingssessies voorbereid. Het gaat hierbij om het vertalen van de visie naar
de eigen instelling en vertalen in een uitvoerbaar programmaplan. Kennisnet vervult
hierbij de rol van coach en ondersteuner op ict gebied. Ook is er voor de
Netwerkschool is een website gemaakt, waarop de experimenterende instellingen
hun ervaringen en vragen delen.
Middelbaar Beroepsonderwijs
50 | JAARVERSLAG 2010
Bij zeven instellingen zijn workshops en presentaties gegeven om het College van
Bestuur en/of de directie te ondersteunen in het (verder) ontwikkelen van hun visie
op de inzet van ict. Op verzoek van twee instellingen is feedback gegeven op hun
beleidsplannen.
Voor de vijf instellingen van de Netwerkschool zijn, samen met de andere coaches
begeleidingssessies voorbereid. Het gaat hierbij om het vertalen van de visie naar
de eigen instelling en vertalen in een uitvoerbaar programmaplan. Kennisnet vervult
hierbij de rol van coach en ondersteuner op ict gebied. Ook is er voor de
Netwerkschool is een website gemaakt, waarop de experimenterende instellingen
hun ervaringen en vragen delen.
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 51
Professionalisering
In 2010 versterkt Kennisnet de docent in zijn ontwikkeling van ict-
competenties en stimuleert zij de inzet van ict in het
onderwijsproces.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Gebruik van ict-
toepassingen20
70% 74% 80% 79% 75%
Doelstelling
In het MBO zien we dat bijna tachtig procent van de docenten
gebruik maakt van ict. De streefwaarde voor het MBO is hiermee
reeds gehaald. Aandacht voor effectief en efficiënt gebruik blijft
van belang.
Verkennen en analyseren
Naast de geplande onderzoekstrajecten is in 2010 de EXMO regeling opengesteld.
Aan de regeling kunnen MBO docenten, teams en opleidingen deelnemen. Doel is om
instellingen de mogelijkheid te geven via onderzoek bewijskracht te krijgen voor de
vraag of de door hen beoogde inzet van ict leidt tot hogere leeropbrengsten. Er zijn
goede voorstellen ontvangen. In 2011 wordt bij acht initiatieven bekeken wat het
rendement is van de door de instelling gekozen ict-toepassing.
Er is een inventarisatie naar verschillende (internationale) ict competentie
modellen in het onderwijs uitgevoerd. Een aantal relevante partijen heeft Kennisnet
gevraagd de regie te nemen om te komen tot een landelijke set van ict-competenties.
Deze set moet aansluiten op de nieuwe deskundigheidseisen die SBL opstelt in
opdracht van OCW.
(Lerende) netwerken
De inhoudelijke kwaliteit en opzet van drie communities is in het tweede kwartaal
verbeterd Het aantal bezoeken aan de communities en het aantal leden zijn sterk
gestegen. Eind 2010 waren er 5.390 leden, tegen 4.729 in januari. De doelstellingen
zijn daarmee vrijwel gehaald.
Assessment en benchmarks
In 2010 is de belangstelling voor de assessment tool als losstaand instrument
onderzocht. De belangstelling is beperkt gebleken, daarom wordt de tool in 2011
uitgefaseerd.
20 Vraagstelling: Het percentage docenten dat één keer per maand of vaker gebruik maakt van de
volgende toepassingen: tekstverwerking, oefenprogramma’s, opzoeken van informatie, communicatie of
samenwerking, elektronische leeromgeving, digitaal toetsen. (van al deze toepassingen wordt het
gemiddelde genomen: respondent - docent)
Middelbaar Beroepsonderwijs
52 | JAARVERSLAG 2010
(Online) workshops, handreikingen en ondersteuning
Leraar24 bevat ondertussen meer dan 70 relevante dossiers voor het MBO en meer
dan 250 video’s. Ook is er een online workshop over het zelf arrangeren en
ontwikkelen van digitaal leermateriaal gerealiseerd. Het netwerk van MBO
academies is meer betrokken bij de thematische invulling van Leraar24.
Kennisnet heeft meerdere workshops uitgevoerd voor docenten. Met vier
instellingen zijn concrete afspraken gemaakt voor een bijdrage in hun
professionaliseringsbeleid voor de eerste helft van schooljaar 2010-2011 in de vorm
van ‘train the trainer’ trajecten.
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 53
Leermateriaal
In 2010 stimuleert Kennisnet de docent in het arrangeren, inzetten
en delen van digitaal leermateriaal in het primaire proces.
Status 2007 2008 2009 2010 Streven
2012
Aandeel digitaal
beschikbaar
leermateriaal21
35% 36% 40% 44% 40%
Doelstelling
Het aandeel digitaal leermateriaal ligt in het MBO inmiddels op
44%, meer dan de streefwaarde voor 2012. Het MBO is al een
aantal jaren gestructureerd bezig met het benutten van digitaal
leermateriaal. Juist omdat er in het MBO sprake is van veel kleine
opleidingen kan hier winst op worden behaald. Het is van belang
om het beschikbare aanbod zo integraal mogelijk te ontsluiten.
Samenwerking tussen de verschillende (publieke) initiatieven en
het benutten van Edurep om collecties te kunnen doorzoeken maken
dit mogelijk.
Verkennen en analyseren
Vanuit het SURFnet/Kennisnet innovatieprogramma zijn twee verkenningen die in
2009 in cocreatie met MBO instellingen zijn uitgevoerd in 2010 afgerond met een
publicatie;
instructievideo’s op de mobiele telefoon
het efficiënt verkrijgen van digitaal leermateriaal voor kleine opleidingen
Het afronden van deze trajecten kostte meer tijd dan voorzien. Hierdoor zijn er
geen nieuwe innovatieve projecten opgestart.
In het groene onderwijs is in samenwerking met de AOC raad verkend hoe
bestuurders in een AOC hun leermiddelenbeleid kunnen opzetten en welke keuzes zij
kunnen maken om digitaal leermateriaal beschikbaar te krijgen voor docenten.
Digitale gereedschappen
Wikiwijs is voor het MBO een belangrijk instrument bij het deelbaar, beschikbaar en
vindbaar maken van digitaal leermateriaal. Er zijn twee trajecten uitgevoerd die
zich specifiek richten op de inhoud van Wikiwijs:
Voor Handel is met opleidingsmanagers en docenten gesproken over het delen
van praktijkopdrachten via Wikiwijs. De bereidheid lijkt er te zijn, maar
Wikiwijs blijkt nu nog onvoldoende aan te sluiten op de (inhoudelijke)
verwachtingen van docenten Handel. Samen met het programma Wikiwijs wordt
21 Vraagstelling: Welk deel van het leermateriaal is digitaal (respondent - docent).
Middelbaar Beroepsonderwijs
54 | JAARVERSLAG 2010
gezocht naar een aanpak om deze “hobbel” te nemen.
Voor Loopbaan en Burgerschap is een inventarisatie naar bruikbaar digitaal
leermateriaal uitgevoerd. De bereidheid om leermateriaal te delen is groot
omdat er veel vraag is naar goed leermateriaal. Samen met de MBO-raad wordt
gekeken hoe Wikwijs “gevuld” kan worden met bruikbaar materiaal dat aansluit
bij de (nieuwe) eisen.
De Portal Taal & Rekenen is in maart gelanceerd. Met behulp van Kennisnet heeft het
Steunpunt Taal en Rekenen digitaal leermateriaal geselecteerd en voorzien van de
juiste referentieniveaus. De portal is qua opzet vergelijkbaar met Wikiwijs, in 2011
wordt de portal daarom samengevoegd met Wikiwijs.
Platforms
Kennisnet wil realiseren dat zoveel mogelijk instellingen via de dienst Edurep en de
Kennisnet Federatie (met Entree techniek) toegang krijgen tot een zo rijk mogelijk
contentaanbod:
Het gebruik van Edurep en de deelname aan de Kennisnet Federatie (met Entree
techniek) zijn in 2010 stabiel gebleven. Entree is in 2010 verbeterd, zodat het
voor meer groepen instellingen mogelijk wordt om met hun Elektronische
Leeromgeving aan te sluiten. De verwachting is dat het gebruik in 2011 sterk zal
toenemen. Op bestuurlijk niveau zijn twee groepen ROC’s begeleid bij het
verbeteren van de bruikbaarheid van leermateriaal in de ELO’s. Dit moet leiden
tot een set afspraken over hoe leermateriaal optimaal gedeeld kan worden.
Middelbaar Beroepsonderwijs
54 | JAARVERSLAG 2010
gezocht naar een aanpak om deze “hobbel” te nemen.
Voor Loopbaan en Burgerschap is een inventarisatie naar bruikbaar digitaal
leermateriaal uitgevoerd. De bereidheid om leermateriaal te delen is groot
omdat er veel vraag is naar goed leermateriaal. Samen met de MBO-raad wordt
gekeken hoe Wikwijs “gevuld” kan worden met bruikbaar materiaal dat aansluit
bij de (nieuwe) eisen.
De Portal Taal & Rekenen is in maart gelanceerd. Met behulp van Kennisnet heeft het
Steunpunt Taal en Rekenen digitaal leermateriaal geselecteerd en voorzien van de
juiste referentieniveaus. De portal is qua opzet vergelijkbaar met Wikiwijs, in 2011
wordt de portal daarom samengevoegd met Wikiwijs.
Platforms
Kennisnet wil realiseren dat zoveel mogelijk instellingen via de dienst Edurep en de
Kennisnet Federatie (met Entree techniek) toegang krijgen tot een zo rijk mogelijk
contentaanbod:
Het gebruik van Edurep en de deelname aan de Kennisnet Federatie (met Entree
techniek) zijn in 2010 stabiel gebleven. Entree is in 2010 verbeterd, zodat het
voor meer groepen instellingen mogelijk wordt om met hun Elektronische
Leeromgeving aan te sluiten. De verwachting is dat het gebruik in 2011 sterk zal
toenemen. Op bestuurlijk niveau zijn twee groepen ROC’s begeleid bij het
verbeteren van de bruikbaarheid van leermateriaal in de ELO’s. Dit moet leiden
tot een set afspraken over hoe leermateriaal optimaal gedeeld kan worden.
Middelbaar Beroepsonderwijs
54 | JAARVERSLAG 2010
gezocht naar een aanpak om deze “hobbel” te nemen.
Voor Loopbaan en Burgerschap is een inventarisatie naar bruikbaar digitaal
leermateriaal uitgevoerd. De bereidheid om leermateriaal te delen is groot
omdat er veel vraag is naar goed leermateriaal. Samen met de MBO-raad wordt
gekeken hoe Wikwijs “gevuld” kan worden met bruikbaar materiaal dat aansluit
bij de (nieuwe) eisen.
De Portal Taal & Rekenen is in maart gelanceerd. Met behulp van Kennisnet heeft het
Steunpunt Taal en Rekenen digitaal leermateriaal geselecteerd en voorzien van de
juiste referentieniveaus. De portal is qua opzet vergelijkbaar met Wikiwijs, in 2011
wordt de portal daarom samengevoegd met Wikiwijs.
Platforms
Kennisnet wil realiseren dat zoveel mogelijk instellingen via de dienst Edurep en de
Kennisnet Federatie (met Entree techniek) toegang krijgen tot een zo rijk mogelijk
contentaanbod:
Het gebruik van Edurep en de deelname aan de Kennisnet Federatie (met Entree
techniek) zijn in 2010 stabiel gebleven. Entree is in 2010 verbeterd, zodat het
voor meer groepen instellingen mogelijk wordt om met hun Elektronische
Leeromgeving aan te sluiten. De verwachting is dat het gebruik in 2011 sterk zal
toenemen. Op bestuurlijk niveau zijn twee groepen ROC’s begeleid bij het
verbeteren van de bruikbaarheid van leermateriaal in de ELO’s. Dit moet leiden
tot een set afspraken over hoe leermateriaal optimaal gedeeld kan worden.
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 55
Statistieken De bezoekersaantallen voor Marktplaats MBO2010 zijn sterk gestegen, onder meer als
gevolg van een Google Ads campagne Er zijn 257 nieuwe documenten op Marktplaats
MBO2010 geplaatst. Het blijft voor instellingen lastig om beleidsgerichte documenten
te delen. De focus lag daarom meer op de kwaliteit van de informatie dan op de
kwantiteit.
Statistieken MBO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 9,100 10,818 1,718 18.88%februari 16,900 20,245 3,345 19.79%maart 26,000 31,792 5,792 22.28%april 35,100 41,306 6,206 17.68%mei 44,200 48,350 4,150 9.39%juni 54,600 57,427 2,827 5.18%juli 58,500 61,705 3,205 5.48%augustus 62,400 66,642 4,242 6.80%september 72,800 79,249 6,449 8.86%oktober 83,200 91,141 7,941 9.54%november 93,600 104,845 11,245 12.01%december 100,100 114,209 14,109 14.09%
figuur 7, blz. 55
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 50 21 29- -58.00%februari 100 50 50- -50.00%maart 150 69 81- -54.00%april 200 101 99- -49.50%mei 250 118 132- -52.80%juni 300 148 152- -50.67%juli 350 154 196- -56.00%augustus 400 166 234- -58.50%september 450 202 248- -55.11%oktober 500 229 271- -54.20%november 550 236 314- -57.09%december 600 257 343- -57.17%
figuur 8, blz. 55
Bezoek MBO marktplaats
100.100
114,209
-
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Nieuwe documenten MBO marktplaats
600
257
-
100
200
300
400
500
600
700
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 4 van 4
Statistieken MBO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 9,100 10,818 1,718 18.88%februari 16,900 20,245 3,345 19.79%maart 26,000 31,792 5,792 22.28%april 35,100 41,306 6,206 17.68%mei 44,200 48,350 4,150 9.39%juni 54,600 57,427 2,827 5.18%juli 58,500 61,705 3,205 5.48%augustus 62,400 66,642 4,242 6.80%september 72,800 79,249 6,449 8.86%oktober 83,200 91,141 7,941 9.54%november 93,600 104,845 11,245 12.01%december 100,100 114,209 14,109 14.09%
figuur 7, blz. 55
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 50 21 29- -58.00%februari 100 50 50- -50.00%maart 150 69 81- -54.00%april 200 101 99- -49.50%mei 250 118 132- -52.80%juni 300 148 152- -50.67%juli 350 154 196- -56.00%augustus 400 166 234- -58.50%september 450 202 248- -55.11%oktober 500 229 271- -54.20%november 550 236 314- -57.09%december 600 257 343- -57.17%
figuur 8, blz. 55
Bezoek MBO marktplaats
100.100
114,209
-
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Nieuwe documenten MBO marktplaats
600
257
-
100
200
300
400
500
600
700
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 4 van 4
Middelbaar Beroepsonderwijs
56 | JAARVERSLAG 2010
De inhoudelijke kwaliteit en opzet van de communities zijn verbeterd. Het aantal
bezoeken aan de communities en het aantal leden zijn sterk gestegen; eind 2010 waren
er 5.390 leden, tegen 4729 in januari. De doelstellingen zijn op 10% na gehaald.
Middelbaar Beroepsonderwijs
JAARVERSLAG 2010 | 57
Overige statistieken
planning (p) & gerealiseerd (r) Dienst Eenheid
Q1-r Q2-r Q3-r 2010-p 2010-r
Ambassadeurs Aantal aangesloten
instellingen
50 51 51 56 56
Visiesessies Aantal gehouden sessies22 4 7 8 - 11
Edurep Aantal (voor het MBO
relevante) collecties
26 27 27 24 27
Edurep Aantal aangesloten
instellingen
11 11 11 10 11
Kennisnet Federatie
(Entree)
Aantal aangesloten
instellingen
29 34 35 35 35
De voor het MBO geformuleerde doelstellingen zijn allemaal gehaald. Het gebruik van
Edurep en de deelname aan de Kennisnet Federatie (met Entree techniek) zijn in 2010
stabiel gebleven. Entree is in 2010 verbeterd, zodat het voor meer groepen
instellingen mogelijk wordt om met hun Elektronische Leeromgeving aan te sluiten. De
verwachting is dat het gebruik in 2011 sterk zal toenemen.
22 Het aantal gehouden visiesessies is cumulatief; in 2010 zijn in totaal 11 sessies gehouden.
Statistieken MBO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 11,832 12,301 469 3.96%februari 25,143 23,235 1,908- -7.59%maart 35,496 36,881 1,385 3.90%april 47,328 47,372 44 0.09%mei 57,681 57,139 542- -0.94%juni 68,034 67,882 152- -0.22%juli 76,908 73,337 3,571- -4.64%augustus 85,782 80,960 4,822- -5.62%september 99,093 96,924 2,169- -2.19%oktober 115,362 111,045 4,317- -3.74%november 133,110 125,105 8,005- -6.01%december 147,900 133,792 14,108- -9.54%
figuur 10, blz. 56
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 4,729 4,723 6- -0.14%februari 4,842 4,785 57- -1.17%maart 4,966 4,864 102- -2.05%april 5,091 4,925 166- -3.25%mei 5,215 4,960 255- -4.89%juni 5,315 5,009 306- -5.75%juli 5,364 5,009 355- -6.63%augustus 5,414 5,023 391- -7.23%september 5,551 5,051 500- -9.01%oktober 5,688 5,136 552- -9.71%november 5,850 5,366 484- -8.27%december 5,962 5,390 572- -9.59%
figuur 9, blz. 56
Bezoek communities MBO147,900
133,792
-
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
140,000
160,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Leden communities MBO
5,962
5,390
4,000
4,500
5,000
5,500
6,000
6,500
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 3 van 4
Statistieken MBO
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 11,832 12,301 469 3.96%februari 25,143 23,235 1,908- -7.59%maart 35,496 36,881 1,385 3.90%april 47,328 47,372 44 0.09%mei 57,681 57,139 542- -0.94%juni 68,034 67,882 152- -0.22%juli 76,908 73,337 3,571- -4.64%augustus 85,782 80,960 4,822- -5.62%september 99,093 96,924 2,169- -2.19%oktober 115,362 111,045 4,317- -3.74%november 133,110 125,105 8,005- -6.01%december 147,900 133,792 14,108- -9.54%
figuur 10, blz. 56
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 4,729 4,723 6- -0.14%februari 4,842 4,785 57- -1.17%maart 4,966 4,864 102- -2.05%april 5,091 4,925 166- -3.25%mei 5,215 4,960 255- -4.89%juni 5,315 5,009 306- -5.75%juli 5,364 5,009 355- -6.63%augustus 5,414 5,023 391- -7.23%september 5,551 5,051 500- -9.01%oktober 5,688 5,136 552- -9.71%november 5,850 5,366 484- -8.27%december 5,962 5,390 572- -9.59%
figuur 9, blz. 56
Bezoek communities MBO147,900
133,792
-
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
140,000
160,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Leden communities MBO
5,962
5,390
4,000
4,500
5,000
5,500
6,000
6,500
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 3 van 4
Het ministerie van OCW en strategische partners
58 | JAARVERSLAG 2010
6. Het ministerie van OCW
en strategische partners
De behoeften van het onderwijs zijn leidend voor de activiteiten van Kennisnet.
Daarbij zijn zowel de contacten met de instellingen als afstemming en samenwerking
met partijen die voor het onderwijs werken essentieel. Kennisnet is open in haar
opereren en zoekt waar mogelijk de samenwerking. Dit heeft onder meer geleid tot
een aantal strategische programma’s die samen met andere partijen worden
uitgevoerd, deze worden veelal aanvullend gefinancierd door het ministerie van OCW.
Het ministerie van OCW Het ministerie van OCW is voor Kennisnet een belangrijke relatie. Niet alleen omdat
Kennisnet als publieke organisatie vrijwel geheel door het ministerie wordt
gefinancierd, maar ook omdat beleidsmaatregelen de effectieve inzet van ict kunnen
beïnvloeden en ict het onderwijsbeleid kan versterken.
Het onderwijsbeleid en de uitvoering hiervan is steeds meer het resultaat van de
gezamenlijke inspanningen van de overheid en de relevante partijen uit het
onderwijs. De beleidsprioriteiten van de overheid en de agenda’s die de
onderwijssectoren hebben geformuleerd kennen grotendeels dezelfde prioriteiten.
Vanuit verschillende perspectieven staan thema’s als professionalisering, het
verbeteren van prestaties voor met name taal en rekenen, ruimte geven aan
verschillende talenten en de flexibilisering van het onderwijs hoog op de agenda.
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 59
De politiek in 2010 In de eerste helft van 2010 viel het kabinet Balkenende IV. Op 9 juni waren er nieuwe
Tweede Kamerverkiezingen. Op 14 oktober werd het kabinet Rutte beëdigd. De
boodschap in het regeerakkoord is helder; de prestaties moeten omhoog en er moet
effectiever en efficiënter worden gewerkt. Zo moet de overhead worden
teruggebracht. Voor het onderwijs betekent dit terug naar de kern. Meer aandacht
voor Taal en Rekenvaardigheden, harder optreden tegen zwakke scholen en meer
ruimte voor vakmanschap. De financiële crisis maakt dat de ruimte voor investeringen
beperkt is en er op verschillende posten, ook binnen de onderwijsbegroting, wordt
gesneden. Op welke wijze de taakstellingen worden ingevuld, wordt in de loop van
2011 bekend.
Aanvullende programma’s en projecten Het besef dat ict een belangrijk middel is bij het realiseren van deze ambities heeft
onder meer geleid tot het programma Leraar24 (een initiatief van SBL, RdMc, NTR en
Kennisnet gericht op de professionalisering van docenten), en het project Acadin,
waarmee Kennisnet samen met SLO een leeromgeving voor (hoog)begaafde kinderen
heeft neergezet.
In 2010 zijn zowel voor Acadin als voor Leraar24 de toekomstplannen voor na de
subsidieperiode (respectievelijk na 2011 en vanaf 2012) verder uitgewerkt en
afgestemd met het ministerie van OCW. Voor Acadin is besloten dat vervolggesprekken
in 2011 leiden tot een selectie van een scenario waarna implementatie van het
gekozen scenario zal plaatsvinden.
In 2010 is het programma ECK2 van start gegaan. Het programma richt zicht op het
verbeteren van de Educatieve Contentketen en wordt samen met SLO en de GEU
uitgevoerd. Daarnaast is een verkenning uitgevoerd voor het programma Kennisdeling
– brug tussen wetenschap en onderwijspraktijk. Dit programma beoogt het proces van
kennisdeling te stimuleren en verder te optimaliseren. Over concrete implementatie
van dit programma zal op basis van het opgestelde programmaplan begin 2011 worden
besloten.
In 2009 is het onderzoeksprogramma EXPO gestart, waarin samen met PO-scholen
onderzocht wordt in hoeverre hun verwachtingen van de meerwaarde van de door hen
in het primaire proces gebruikte ict-toepassingen kloppen. Het hoge aantal
inschrijvingen, en de bruikbare resultaten hebben er toe geleid dat het programma in
2010 herhaald is. De regeling is in 2010 ook van start gegaan in het Speciaal
Onderwijs (EXSO), Voortgezet Onderwijs en Middelbaar Beroepsonderwijs.
Het ministerie van OCW en strategische partners
58 | JAARVERSLAG 2010
6. Het ministerie van OCW
en strategische partners
De behoeften van het onderwijs zijn leidend voor de activiteiten van Kennisnet.
Daarbij zijn zowel de contacten met de instellingen als afstemming en samenwerking
met partijen die voor het onderwijs werken essentieel. Kennisnet is open in haar
opereren en zoekt waar mogelijk de samenwerking. Dit heeft onder meer geleid tot
een aantal strategische programma’s die samen met andere partijen worden
uitgevoerd, deze worden veelal aanvullend gefinancierd door het ministerie van OCW.
Het ministerie van OCW Het ministerie van OCW is voor Kennisnet een belangrijke relatie. Niet alleen omdat
Kennisnet als publieke organisatie vrijwel geheel door het ministerie wordt
gefinancierd, maar ook omdat beleidsmaatregelen de effectieve inzet van ict kunnen
beïnvloeden en ict het onderwijsbeleid kan versterken.
Het onderwijsbeleid en de uitvoering hiervan is steeds meer het resultaat van de
gezamenlijke inspanningen van de overheid en de relevante partijen uit het
onderwijs. De beleidsprioriteiten van de overheid en de agenda’s die de
onderwijssectoren hebben geformuleerd kennen grotendeels dezelfde prioriteiten.
Vanuit verschillende perspectieven staan thema’s als professionalisering, het
verbeteren van prestaties voor met name taal en rekenen, ruimte geven aan
verschillende talenten en de flexibilisering van het onderwijs hoog op de agenda.
Het ministerie van OCW en strategische partners
60 | JAARVERSLAG 2010
Landelijke informatiehuishouding Vanuit het belang van de lerenden, een soepel onderwijsproces en een brede
verantwoording naar de samenleving is stroomlijning van de informatiehuishouding
op landelijk niveau wenselijk. In 2010 heeft afstemming tussen het ministerie van
OCW en de sectorraden geleid tot een aantal tastbare resultaten. Op initiatief van het
ministerie van OCW en de sectorraden is er een verkenning uitgevoerd naar het
verbeteren van de landelijke informatiehuishouding in het onderwijs en is het
‘Samenwerkingsplatform Informatie Onderwijs’ opgericht. Het platform is een
samenwerkingsverband van de sectorraden dat wordt ondersteund door Kennisnet en
SURFfoundation. Vertegenwoordigers van het ministerie van OCW en DUO zijn als
toehoorder nauw betrokken bij het platform.
Het platform richt zich op beleidsmatige en uitvoerende aspecten in het onderwijs die
de verschillende deelsectoren in het onderwijs overstijgen. In 2010 is er, naast de
voornoemde verkenning en inrichting van de bestuurlijke organisatie, gestart met het
traject ‘doorstroommonitor’. Dit traject betreft het verbeteren van de terugkoppeling
van doorstroomgegevens tussen de verschillende sectoren. Kennisnet voert het traject
samen met de betrokken partijen uit het onderwijs uit.
(Strategische) Partners Samenwerking met bestaande partners en het verder uitbouwen van het netwerk is
één van de prioriteiten van Kennisnet. Succesvolle integratie van ict kan alleen vorm
krijgen in samenwerking met onderwijsinstellingen, sectororganisaties en
instellingen die het onderwijs ondersteunen.
Ketenpartners De samenwerking met partijen die het onderwijs ondersteunen is zowel gericht
geweest op concrete projecten en programma’s als op het versterken van de
strategische relatie. Door in ketenverband samen te werken wordt het onderwijs
beter ondersteund bij bijvoorbeeld het verbeteren van de educatieve contentketen,
kennisdeling en talentontwikkeling. Met verschillende publieke en private partijen die
actief zijn in het onderwijsdomein is in 2010 een aantal ketenpartnerbijeenkomsten
geweest waarbij op strategisch niveau kennis over ontwikkelingen op deze thema’s is
gedeeld en activiteiten op elkaar zijn afgestemd. Kennisnet heeft hiertoe het
initiatief genomen. Deelnemende partijen zijn APS, CITO, Edventure, GEU, IBM,
Kennisland, Microsoft, Ruud de Moor Centrum, NTR, SBL, SBO, SLO, SURF en TNO.
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 61
Evenals in 2009 heeft Kennisnet in 2010 laten onderzoeken hoe de ketenpartners tegen
Kennisnet aankijken. Daaruit is naar voren gekomen dat zij in het algemeen positief
zijn over Kennisnet en tevreden over de trajecten waarin men heeft samengewerkt. De
toegevoegde bijdrage als het gaat om het verhogen van het rendement van het
onderwijs met ict wordt gezien. Aandachtspunten betreffen vooral het vroegtijdig met
elkaar in gesprek gaan over mogelijke nieuwe initiatieven.
Samenwerking in de praktijk Bij het in de praktijk realiseren van een effectieve inzet van ict is ingezet op
cocreatie.
Bestaande diensten die samen met andere partijen aangeboden worden (zoals
Leraar24, Wikiwijs, Acadin, Teleblik en Mediawijzer.net) zijn in 2010 verder
uitgebouwd en verstevigd. Ook zijn er nieuwe trajecten in gang gezet, onder meer met
de GEU (branchevereniging educatieve uitgeverijen) en het nationaal
expertisecentrum leerplanontwikkeling (SLO) voor het verder versterken van de
Educatieve Contentketen (ECK2). Op deze en andere (aanvullende) programma’s wordt
in de volgende paragraaf nader ingegaan.
Samen met Agentschap NL en het ministerie van OCW en in samenwerking met de PO-
Raad en VO-Raad heeft Kennisnet de landelijke conferentie ‘Lessen uit Onderzoek’
georganiseerd. Er waren bijna 500 mensen deelnemers. Vanuit verschillende
perspectieven deelden onderzoekers, docenten en beleidsmakers uit de wetenschap,
het onderwijs, en publieke en private (onderzoeks)bureaus kennis over wat werkt in
het onderwijs.
In de zomer heeft Kennisnet samen met toonaangevende ict-bedrijven waaronder
Microsoft, IBM, Apple, HP en Smart drie Summerschools georganiseerd. Tijdens deze
dagen zijn met ruim honderd docenten, managers en bestuurders uit het primair,
voortgezet en beroepsonderwijs de laatste trends en ontwikkelingen in onderwijs
verkend, en vertaald naar hun eigen onderwijspraktijk.
Bovendien is met een aantal relevante partijen in het onderwijs afgesproken dat
Kennisnet de regie neemt bij het gezamenlijk vaststellen van ict competenties.
Samen met SURF heeft Kennisnet zich gericht op de verdere ontwikkeling en het
beheer van standaarden op het gebied van digitaal leermateriaal en toetsing. In 2010
is het harmonisatietraject NL-LOM afgerond. Hierdoor zijn de standaarden met
betrekking tot metadata over digitaal leermateriaal voor het gehele onderwijs
geharmoniseerd tot een standaard voor PO, VO, MBO en het hoger onderwijs. Vanaf
2011 worden ook de andere standaarden die ontwikkeld zijn door Kennisnet en Surf
Het ministerie van OCW en strategische partners
62 | JAARVERSLAG 2010
gezamenlijk beheerd. EduStandaard is het loket waar alle afspraken te vinden zijn en
het beheer van de standaarden voor het gehele onderwijs plaats vindt.
Internationaal Op internationaal gebied zijn er verschillende organisaties waarmee wordt
samengewerkt. Immers ook andere (Europese) landen kennen vergelijkbare uitdagingen
als het gaat om het effectief gebruik van ict in het onderwijs. De focus in de
samenwerking ligt op kennisdeling en verspreiding, en het gezamenlijk ontwikkelen
van standaarden.
Daarnaast ontvangt Kennisnet regelmatig delegaties met vertegenwoordigers uit
andere landen, zo kwamen in 2010 onder meer een Keniaanse en een Koreaanse
delegatie op bezoek. Bovendien heeft Kennisnet op verzoek van de PO-raad in 2010
een reis naar Denver georganiseerd voor PO-bestuurders en vertegenwoordigers van
ondersteunende organisaties.
European Schoolnetwork Kennisnet is voor Nederland de vertegenwoordiger in de Steering Committee van het
European School Network (EUN). Het doel van het EUN is het onderwijs verder te
brengen met behulp van technologie en innovatie. Kennisnet heeft in 2010
deelgenomen aan de Policy and Innovation Committee (PIC), die agendasettend is voor
innovatieprojecten. Op uitvoerend en adviserend niveau is er onder meer
deelgenomen aan de werkgroep EdRene die zich richt op de Educatieve Contentketen,
en het jaarlijkse congres Eminent. Op uitnodiging van Kennisnet hebben Nederlandse
docenten deelgenomen aan de docentendagen die aan het Eminent-congres gekoppeld
waren.
Onderzoek en conferenties In 2010 heeft Kennisnet meegewerkt aan verschillende internationale onderzoeken,
onder meer van de EUN. Deze waren zowel inventariserend van aard als gericht op de
opbrengsten van ict. Kennisnet coördineert de Nederlandse deelname aan het
internationaal vergelijkend onderzoek naar Computer Literacy dat wordt uitgevoerd
onder auspiciën van de International Association for the Evaluation of Educational
Research IEA.
Kennisnet heeft in 2010 actief bijgedragen aan verschillende conferenties en
internationale bijeenkomsten, waaronder:
De Far Horizon Expert meeting van de Europese Commissie.
Verschillende bijeenkomsten en conferenties van de OESO gericht op leren en ict.
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 63
Het Learning and Technology World Forum in Londen over (online) internationale
samenwerking tussen onderwijsinstellingen
De CoSN conferentie in Washington over onderwijsinnovaties in de 21ste eeuw
De Media Literacy conferentie in Skopje over Mediawijsheid.
Benchmarking Technology Use in Education, georganiseerd door het US
department of Education.
Lerend netwerk op afstand In 2010 heeft Kennisnet in Curaçao gezamenlijk met lokale onderwijsinstellingen een
lerend netwerk ‘op afstand’ opgezet. Het kleinschalige project dient voor Kennisnet
als pilot voor het opzetten en aansturen van een Lerend Netwerk op afstand in het
primair en speciaal onderwijs. Kennisnet komt ermee tegemoet aan de terugkerende
vraag uit Curaçao naar ondersteuning op het gebied van professionalisering met ict
en onderwijs. De locale coördinatie en faciliteiten zijn gefinancierd door de besturen
op Curaçao. De begeleiding van coaches en de projectleiding voor 2010-2011 zijn door
Kennisnet gefinancierd uit basissubsidie. Het evaluatierapport met een blauwdruk
voor een lerend netwerk op afstand wordt de eerste helft 2011 opgeleverd.
Het ministerie van OCW en strategische partners
64 | JAARVERSLAG 2010
Aanvullende programma’s en projecten Naast de activiteiten die gefinancierd worden uit de basissubsidie kent Kennisnet een
aantal aanvullend gefinancierde projecten en programma’s. Deze programma’s leveren
een bijdrage aan het realiseren van de doelen die in de verschillende
onderwijsagenda’s zijn beschreven. Ict wordt hierbij als middel ingezet.
Ten aanzien van de financiën is er een sterke scheiding tussen de werkzaamheden die
gefinancierd worden uit de basissubsidie en de aanvullend gefinancierde projecten
en programma’s. Ontwikkelde diensten en expertise die vanuit de basissubsidie zijn
gefinancierd worden niet doorbelast aan de aanvullende activiteiten.
De te bereiken effecten zijn echter minder goed te scheiden. De activiteiten vanuit de
basissubsidie en de aanvullende activiteiten versterken elkaar waardoor de
doelstellingen effectiever bereikt worden.
Acadin
Partner: SLO De leeromgeving voor cognitief getalenteerde leerlingen Acadin heeft in
2010 een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Begin september is versie 1.0
live gegaan. De gebruiksvriendelijkheid en hoeveelheid aangeboden
leeractiviteiten zijn aanzienlijk verbeterd. De bezoekersaantallen en het
aantal aangesloten instellingen liepen tot het derde kwartaal achter op de
planning, maar hebben in het vierde kwartaal als gevolg van een campagne
een vlucht genomen. De aanvragen voor deelname stromen binnen waardoor
de doelstellingen voor 2010 zijn waargemaakt.
Voor Acadin zijn de toekomstplannen voor na de subsidieperiode (tot eind
2011) verder uitgewerkt. De plannen zijn besproken met de Adviesraad
Acadin, het ministerie van OCW en het Platform Betatechniek.
Vervolggesprekken in 2011 leiden tot een voorkeursscenario waarna
implementatie van het gekozen scenario zal plaatsvinden.
Expertisecentrum Mediawijsheid
Stuur(kern) groep:
NPO, NIBG, ECP-EPN,
Bibliotheken
Het programma Mediawijzer.net heeft tot doel alle burgers in Nederland
mediawijzer te maken. De belangrijkste doelgroep zijn kinderen van 4 tot 18
jaar en hun sociale omgeving zoals ouders en onderwijs.
Mediawijzer.net is georganiseerd in de vorm van een netwerkorganisatie.
Dat houdt in dat er zelf geen diensten worden geleverd maar dat het
netwerk maximaal gestimuleerd wordt mediawijsheid diensten te
ontwikkelen. Het netwerk kent netwerkevenementen en expertsessies en
wisselt via de website en LinkedIn groep kennis en ervaringen uit. Ook is er
een stimuleringsregeling ingesteld.
In 2010 zijn er elf mediawijsheidprojecten gerealiseerd en zes opgestart,
vooral gericht op onderwijsinstellingen en ouderorganisaties om via hen de
Het ministerie van OCW en strategische partners
64 | JAARVERSLAG 2010
Aanvullende programma’s en projecten Naast de activiteiten die gefinancierd worden uit de basissubsidie kent Kennisnet een
aantal aanvullend gefinancierde projecten en programma’s. Deze programma’s leveren
een bijdrage aan het realiseren van de doelen die in de verschillende
onderwijsagenda’s zijn beschreven. Ict wordt hierbij als middel ingezet.
Ten aanzien van de financiën is er een sterke scheiding tussen de werkzaamheden die
gefinancierd worden uit de basissubsidie en de aanvullend gefinancierde projecten
en programma’s. Ontwikkelde diensten en expertise die vanuit de basissubsidie zijn
gefinancierd worden niet doorbelast aan de aanvullende activiteiten.
De te bereiken effecten zijn echter minder goed te scheiden. De activiteiten vanuit de
basissubsidie en de aanvullende activiteiten versterken elkaar waardoor de
doelstellingen effectiever bereikt worden.
Acadin
Partner: SLO De leeromgeving voor cognitief getalenteerde leerlingen Acadin heeft in
2010 een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Begin september is versie 1.0
live gegaan. De gebruiksvriendelijkheid en hoeveelheid aangeboden
leeractiviteiten zijn aanzienlijk verbeterd. De bezoekersaantallen en het
aantal aangesloten instellingen liepen tot het derde kwartaal achter op de
planning, maar hebben in het vierde kwartaal als gevolg van een campagne
een vlucht genomen. De aanvragen voor deelname stromen binnen waardoor
de doelstellingen voor 2010 zijn waargemaakt.
Voor Acadin zijn de toekomstplannen voor na de subsidieperiode (tot eind
2011) verder uitgewerkt. De plannen zijn besproken met de Adviesraad
Acadin, het ministerie van OCW en het Platform Betatechniek.
Vervolggesprekken in 2011 leiden tot een voorkeursscenario waarna
implementatie van het gekozen scenario zal plaatsvinden.
Expertisecentrum Mediawijsheid
Stuur(kern) groep:
NPO, NIBG, ECP-EPN,
Bibliotheken
Het programma Mediawijzer.net heeft tot doel alle burgers in Nederland
mediawijzer te maken. De belangrijkste doelgroep zijn kinderen van 4 tot 18
jaar en hun sociale omgeving zoals ouders en onderwijs.
Mediawijzer.net is georganiseerd in de vorm van een netwerkorganisatie.
Dat houdt in dat er zelf geen diensten worden geleverd maar dat het
netwerk maximaal gestimuleerd wordt mediawijsheid diensten te
ontwikkelen. Het netwerk kent netwerkevenementen en expertsessies en
wisselt via de website en LinkedIn groep kennis en ervaringen uit. Ook is er
een stimuleringsregeling ingesteld.
In 2010 zijn er elf mediawijsheidprojecten gerealiseerd en zes opgestart,
vooral gericht op onderwijsinstellingen en ouderorganisaties om via hen de
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 65
jongeren te bereiken. Het netwerk is hierdoor in 2010 spectaculair gegroeid
van 180 naar meer dan 400 organisaties.
De resultaten die Mediawijzer.net in 2010 samen met het netwerk heeft
behaald zijn uiterst positief. Het begrip mediawijsheid heeft aan
bekendheid gewonnen: 22% van de ouders en jongeren kent Mediawijzer.net,
66% van de ouders en 52% van de jongeren kan het begrip mediawijsheid
benoemen (Dialogic Behoefte onderzoek 2010).
Voor 2011 t/m 2014 is een nieuw meerjarenplan opgesteld. Het ministerie
van OCW ondersteunt de plannen van Mediawijzer.net en heeft een
bekostiging van 2 mln per jaar toegekend, startend in 2011. De twee
belangrijkste speerpunten in 2011 zijn de inbedding van mediawijsheid in
het onderwijssysteem en het vergroten van de aandacht voor
mediaopvoeding.
Groen
Partners: GKC, GKN,
WUR, OC,
Agentschap.nl
Kennisnet heeft het programma Groen Kennisverspreiding 2010 uitgevoerd
en hiervoor subsidie gekregen van het ministerie van EL&I (voorheen LNV).
Beleidsafstemming hiervoor heeft plaats gevonden met de Groene
Kenniscoöperatie (GKC) en de AOC Raad. Voor het operationele deel wordt
samengewerkt met partijen uit het groene domein zoals het
Ontwikkelcentrum en Groen Kennisnet.
Resultaten van de samenwerking met het groene domein in 2010 zijn onder
meer:
Integratie van het groene kennissysteem met de Kennisnet
infrastructuur. Het overzetten van de groene content arrangeertool
(CAT) naar de arrangeerfunctionaliteit van Wikwijs en de migratie van
de bestaande groene arrangementen.
Actieve participatie 12 groene instellingen in het MBO Kennisnet
ambassadeursprogramma.
De start van het NME programma: Groen Gelinkt, in samenwerking met
het Ontwikkelcentrum, de GKC, Agentschap.nl en Kennisnet. Op basis van
de kennisnet architectuur en infrastructuur wordt het beschikbare
leermateriaal op het gebied van natuur- en milieu educatie,
duurzaamheid en voeding toegankelijk gemaakt.
Er is in 2010 op verschillende niveaus vooruitgelopen op de toekomstige
activiteiten van Kennisnet in het groene domein:
het programma “ict in onderwijs” voor de groene instellingen is
vormgegeven. Veel van de Kennisnet activiteiten voor het groene
onderwijs zullen in de kaders van dit programma gaan vallen. Dit
programma is aanvullend op de trajecten OPK (ontsluiten publieke
kennis) voor de gemeenschappelijke infrastructuur en het NME
programma voor de groene kennisverspreiding richting overig
onderwijs.
De ontwikkeling en beschrijving van de gewenste informatie
architectuur voor Groen Kennisnet en het benodigde
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 65
jongeren te bereiken. Het netwerk is hierdoor in 2010 spectaculair gegroeid
van 180 naar meer dan 400 organisaties.
De resultaten die Mediawijzer.net in 2010 samen met het netwerk heeft
behaald zijn uiterst positief. Het begrip mediawijsheid heeft aan
bekendheid gewonnen: 22% van de ouders en jongeren kent Mediawijzer.net,
66% van de ouders en 52% van de jongeren kan het begrip mediawijsheid
benoemen (Dialogic Behoefte onderzoek 2010).
Voor 2011 t/m 2014 is een nieuw meerjarenplan opgesteld. Het ministerie
van OCW ondersteunt de plannen van Mediawijzer.net en heeft een
bekostiging van 2 mln per jaar toegekend, startend in 2011. De twee
belangrijkste speerpunten in 2011 zijn de inbedding van mediawijsheid in
het onderwijssysteem en het vergroten van de aandacht voor
mediaopvoeding.
Groen
Partners: GKC, GKN,
WUR, OC,
Agentschap.nl
Kennisnet heeft het programma Groen Kennisverspreiding 2010 uitgevoerd
en hiervoor subsidie gekregen van het ministerie van EL&I (voorheen LNV).
Beleidsafstemming hiervoor heeft plaats gevonden met de Groene
Kenniscoöperatie (GKC) en de AOC Raad. Voor het operationele deel wordt
samengewerkt met partijen uit het groene domein zoals het
Ontwikkelcentrum en Groen Kennisnet.
Resultaten van de samenwerking met het groene domein in 2010 zijn onder
meer:
Integratie van het groene kennissysteem met de Kennisnet
infrastructuur. Het overzetten van de groene content arrangeertool
(CAT) naar de arrangeerfunctionaliteit van Wikwijs en de migratie van
de bestaande groene arrangementen.
Actieve participatie 12 groene instellingen in het MBO Kennisnet
ambassadeursprogramma.
De start van het NME programma: Groen Gelinkt, in samenwerking met
het Ontwikkelcentrum, de GKC, Agentschap.nl en Kennisnet. Op basis van
de kennisnet architectuur en infrastructuur wordt het beschikbare
leermateriaal op het gebied van natuur- en milieu educatie,
duurzaamheid en voeding toegankelijk gemaakt.
Er is in 2010 op verschillende niveaus vooruitgelopen op de toekomstige
activiteiten van Kennisnet in het groene domein:
het programma “ict in onderwijs” voor de groene instellingen is
vormgegeven. Veel van de Kennisnet activiteiten voor het groene
onderwijs zullen in de kaders van dit programma gaan vallen. Dit
programma is aanvullend op de trajecten OPK (ontsluiten publieke
kennis) voor de gemeenschappelijke infrastructuur en het NME
programma voor de groene kennisverspreiding richting overig
onderwijs.
De ontwikkeling en beschrijving van de gewenste informatie
architectuur voor Groen Kennisnet en het benodigde
Het ministerie van OCW en strategische partners
66 | JAARVERSLAG 2010
informatiemanagement. Deze architectuur vormt het uitgangspunt voor
het werk van Groen Kennisnet voor de komende jaren.
Samen met de AOC Raad en het Ontwikkelcentrum is een notitie
ontwikkeld over leermiddelenbeleid in de groene instellingen. In
vervolg hierop wordt hier in de diverse instellingen een specifieke
aanpak ingezet.
SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma
Partners:
SURFfoundation en
SURFnet
In het SURFnet/Kennisnet innovatieprogramma staat de online digitale leer-
en (samen)werkomgeving van de toekomst centraal. Het programma is vanaf
2003 door het ministerie van OCW aanvullend gesubsidieerd.
In 2010 zijn er samen met onderwijsinstellingen vijftig projecten uitgevoerd
waarbij kennis en ervaring is opgebouwd over de inzet van ict-innovaties.
De resultaten worden met het onderwijs gedeeld in presentaties, workshops,
artikelen en blogs en zijn te vinden op www.surfnetkennisnet.nl.
Binnen het programma zijn bij verschillende projecten aansprekende
resultaten en innovatieve oplossingen voor vraagstukken in het onderwijs
gerealiseerd:
Bij het project Leren van de Toekomst in het PO heeft een basisschool
bijvoorbeeld drie weken lang lesgegeven in een volledig
gedigitaliseerde leeromgeving. Het onderzoek dat tijdens het
experiment door TNO is uitgevoerd heeft aangetoond dat de inzet van
ict leidt tot een gevarieerder lesaanbod en effectiever en efficiënter
onderwijs.
In het project Ruimte voor Talent (flexibel topsportonderwijs) is een
nieuw prototype ontwikkeld waardoor onderwijs plaats- en tijd
onafhankelijk en volledig op maat, kan worden gevolgd. Dit project
werd in samenwerking met NOC*NSF uitgevoerd.
Vanuit de innovatieregeling hebben projecten een stimuleringsbijdrage
ontvangen en zijn door de instellingen uitgevoerd. De resultaten tonen
de innovatiekracht van de voorlopers in het onderwijs.
Leraar24
Partners: Ruud de
Moor centrum, SBL,
NTR (voorheen
Teleac)
De afgelopen twee jaar is door de consortiumpartners van Leraar24 gewerkt
aan de doorontwikkeling voor het Leraar24 platform. Na het opstartjaar in
2009 met een officiële lancering en een optimalisatie van de werkwijze in
de contentproductie, is 2010 het jaar geweest van de bestendiging.
Eind 2010 waren er1300 video’s online en meer dan 200 dossiers
beschikbaar voor docenten. In totaal is er 158 uur aan eigen producties op
Leraar24 te vinden. De resultaatdoelstellingen voor de contentproductie in
de afgelopen jaren zijn behaald. Op dit moment is er sprake van een solide
basis van Leraar24. Op alle competenties is content ontwikkeld en de
bezoekersaantallen zijn de afgelopen jaren gestaag toegenomen. De groei is
mede te danken aan een intensieve campagne (advertenties en artikelen in
vakmedia en radiospots).
Naast de lopende activiteiten is in 2010 gestart met het vormen van ideeën
en plannen voor het voortbestaan van Leraar24 na de subsidieperiode vanaf
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 67
2012. Dit heeft geleid tot een visiestuk dat door alle betrokken partijen is
vastgesteld. Hierbij is afgesproken dat Kennisnet en het Ruud de Moor
Centrum voor de toekomst de trekkers vormen van het platform.
Programma Stimuleren Gebruik Digitaal Leermateriaal
Partners: Kennisnet
voert het programma
uit, met grote
betrokkenheid van
SBL, MBO Raad, GEU,
VO-raad, HAN,
Platform VVVO en de
PO-raad.
Het doel van het programma Stimuleren Gebruik Digitaal Leermateriaal is
het stimuleren van het gebruik van digitaal leermateriaal in het PO, VO en
MBO. Het programma is van start gegaan in 2008 met aanvullende subsidie
van OCW en wordt begin 2011 afgerond.
In 2010 zijn een aantal cruciale stappen gezet om te komen tot een goed
aanbod aan docenten die leermateriaal zoeken ter aanvulling of vervanging
van de gebruikte (folio) methode.
Vanuit het programma zijn in 2010 een aantal onderzoeken uitgevoerd naar
het functioneren van de educatieve contentketen. Dit heeft onder meer
geleid tot een rapport over metadatastromen en een verkenning over het
gebruik van leerlijnen en vocabulaires in de praktijk. Ook is er een business
case opgeleverd waarin verschillende modellen tegen het licht zijn
gehouden. Een ander tastbaar resultaat van het programma is het portaal
Taal en Rekenen, dat zich richt op content voor de vakken Taal en Rekenen in
het MBO. Dit portaal zal in 2011 overgaan in Wikiwijs.
Uit het programma is naar voren gekomen waar de knelpunten in de
Educatieve Contentketen zich bevinden en hoe docenten via diensten als
Wikiwijs bediend kunnen worden. De analyse heeft mede geleid tot het
programma Educatieve Contentketen 2, dat in 2010 van start is gegaan
Wikiwijs
Partners: Open
Universiteit (Ruud de
Moor Centrum)
Wikiwijs is een platform met een omvangrijke open leermaterialenbank waar
docenten uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en
hoger onderwijs leermaterialen kunnen vinden, gebruiken,delen en verder
kunnen ontwikkelen.
Wikiwijs heeft een veelbelovende start gemaakt wat te zien is in de
gebruikscijfers. De waardering blijkt ook uit het winnen van de
eParticipatie award 2010, Wikiwijs werd uitgekozen tot beste initiatief
vanuit de overheid waarin gebruikers kunnen deelnemen.
De belangrijkste mijlpaal was de lancering van de 1.0 release op 1
september 2010. In deze release is een start gemaakt met leerlijnen,
keurmerken en de uitrol naar het hoger onderwijs. Ook zijn veel
verbeteringen doorgevoerd op aangeven van gebruikers die
gebruikservaring van Wikiwijs sterk hebben verbeterd. Samen met de
communicatiecampagne heeft dit geresulteerd in een sterke stijging van het
gebruik. Een andere mijlpaal was de integratie van Wikiwijs met de Groene
Contentcorner. Hierdoor maken veel gebruikers uit het groene onderwijs
gebruik van Wikiwijs.
Het aantal uploads is, ondanks een succesvolle stimuleringsactie, nog niet op
het gewenste niveau. Dit heeft te maken met verschillende drempels die
Het ministerie van OCW en strategische partners
68 | JAARVERSLAG 2010
docenten ervaren bij het delen van content, zoals het proces metadateren
dat vrij tijdrovend is. Maar ook de relevantie van zelf ontwikkeld materiaal
wordt door docenten onderschat.
Wikiwijs wordt uitgevoerd door Kennisnet en de Open Universiteit (Ruud de
Moor Centrum), in opdracht van het ministerie van OCW. Wikiwijs werkt
nauw samen met tal van organisaties zoals de Groen Kennis Corporatie, SLO,
de VO-raad (IP-VO) en SURFfoundation. Het huidige Wikiwijs programma
loopt in februari 2011 af en wordt vervolgd met een programma dat
doorloopt tot eind 2013. Hiervoor is een subsidie vanuit het ministerie van
Economische Zaken, Landbouw en Innovatie toegekend.
Teleblik
Partners: NTR
(voorheen Teleac) en
NIBG
Teleblik, de gratis audiovisuele portal voor PO, VO en MBO, is in 2010 op een
aantal punten verbeterd. Er is ruim 2.500 uur audiovisueel materiaal in
Teleblik geplaatst waardoor er nu 12.500 uur beschikbaar is, er zijn nieuwe
collecties toegevoegd (filmmuseum, natuurbeelden en postbus51), er zijn een
audiospeler en historische radiouitzendingen toegevoegd, en koppelingen
met Wikiwijs en social media aangebracht.
In 2009 is het dienstconcept gewijzigd (geen fragmenten, geen vakdossiers en
geen aanvullende zoekmetadata meer) en zijn de marketinginspanningen
verminderd. Dit hangt samen met de introductie van de betaalde dienst ed*it
en afspraken die gemaakt zijn met Beeld en Geluid om de gratis dienst
Teleblik in stand te houden. Hiredoor is het gebruik in 2010 met circa 20 %
afgenomen tot ruim 700.000 inlogsessies.
In 2011 zullen zoekverbeteringen worden doorgevoerd met behulp van door
gebruikers toegevoegde zoekmetadata, en zal er meer ruimte zijn voor
promotionele activiteiten.
Teleblik werd oorspronkelijk gefinancierd met een projectsubsidie vanuit het
ministerie van OCW, maar wordt sinds 2009 gefinancierd door Kennisnet en
de partners NTR (voorheen Teleac) en het Nederlands Instituut voor Beeld en
Geluid (NIBG).
Educatieve Contentketen 2 (ECK2)
Partners: GEU, SLO GEU, SLO en Kennisnet hebben in september afstemming bereikt over de
programmalijnen van het programma Educatieve Contentketen 2 (ECK2). Het
programma loopt tot eind 2011. Het beoogde effect van het programma is een
versterking van het fundament van de Educatieve Contentketen. Concrete
doelen zijn het verbeteren van de vindbaarheid, toegankelijkheid en
bruikbaarheid van digitaal leermateriaal. Belangrijke middelen hiertoe zijn
het verbeteren en aanvullen van de huidige afspraken en het zorgen dat de
gemaakte afspraken worden toegepast.
In 2010 zijn de strategische doelen van het programma vertaald in concrete
activiteiten en is een programmamanager aangesteld. Dit leidt voor 2011 tot
de opstart van een negental projecten gericht op het vormgeven van de
Architectuur, het ontwikkelen en beheren van vocabulaires en het arrangeren
en leggen van relaties tussen methodes en open leermiddelen. Een aantal
projecten is specifiek gericht op het maken van afspraken, onder meer over
de ontsluiting en distributie van digitaal leermateriaal.
Het ministerie van OCW en strategische partners
JAARVERSLAG 2010 | 69
Samenwerkingsplatform Informatie Onderwijs
Partners: de
sectororganisaties,
het ministerie van
OCW, DUO en de
onderwijsinspectie,
SURFfoundation
Kennisnet heeft samen met SURFfoundation de sectororganisaties en het
ministerie OCW ondersteund bij het vormgeven van hun
informatiehuishouding. Doel is om sector overstijgende afspraken te maken
over het ontvangen en versturen van leerling-gegevens en leerresultaten.
Hierdoor ontstaan gestandaardiseerde informatiestromen tussen scholen
onderling en tussen scholen en overheidsinstellingen zoals DUO.
In 2010 is de bestuurlijke organisatie van het platform vormgegeven en is er
een verkenning uitgevoerd. Voor een aantal sectoroverstijgende trajecten
wordt succesvolle samenwerking kansrijk geacht. Het betreft onder meer de
horizontale verantwoording in combinatie met een benchmark,, de
inschrijving van scholieren en studenten en de overdracht van
vooropleidingsinformatie, en het verbeteren van de doorstroomgegevens
tussen de verschillende sectoren. Het traject is gericht op het verbeteren van
de doorstroomgegevens tussen de verschillende sectoren is in 2010 van start
gegaan. Kennisnet voert het traject samen met de betrokken partijen uit. De
andere trajecten starten begin 2011.
Brug tussen onderwijs en wetenschap
Partners: Ruud de
Moorcentrum,
daarnaast is de
SKOLA-
initiatiefgroep
betrokken
Om de onderwijsprofessionals te ondersteunen bij het meer evidence
informed werken is het van belang dat zij toegang hebben tot de laatste
wetenschappelijke standpunten en discussies, kennis kunnen delen met
anderen en/of met elkaar en met anderen uit de kennisketen het discours
kunnen aangaan. Ondanks het grote reservoir aan beschikbare (online)
informatie is het voor leraren en schoolleiding niet eenvoudig om voor hen
goed toepasbare kennis te vinden. Er is sprake van versnippering van de
informatie, de informatie spreekt elkaar soms tegen en wat betreft
taalgebruik en vorm sluit het vaak niet aan bij de onderwijspraktijk. Dit
wordt onderschreven door een groot aantal partijen die op dit terrein actief
zijn. Er is behoefte aan een brug tussen wetenschap en onderwijspraktijk. Dit
is een noodzakelijke voorwaarde om optimaal (of meer) “evidence informed”
te kunnen werken.
Eind 2010 is op verzoek van OCW gewerkt aan het programmaplan ‘Brug
tussen wetenschap en onderwijspraktijk’. De uitvoering van de activiteiten
binnen het programma zullen plaats vinden in 2011. In overleg met OCW is
besloten dat de activiteiten binnen dit programma af te stemmen op de
activiteiten die logisch voortvloeien uit het rapport van commissie de Graaf.
Begin 2011 zal een besluit worden genomen over de verdere vormgeving van
het programma.
Parallel aan de kwartiermakersfase is er in 2010 een verkenning gedaan naar
reeds bestaande standaarden en voorzieningen en mogelijke aanvullende
behoeften op dit gebiedt. De resultaten van deze verkenning vormen input
voor de activiteiten van het programma.
Triple-A
Partners: saMBO~ICT,
VO-raad
Kennisnet biedt in samenwerking met MBO2010, saMBO~ICT en Triple A
ondersteuning bij het omzetten van het referentie procesmodel van Triple A
Het ministerie van OCW en strategische partners
70 | JAARVERSLAG 2010
naar concrete systemen.
De borging en verdere ontwikkeling van Triple A is in 2010 goed
overgedragen aan saMBO~ICT. Samen met de Kennisnet en de VO-raad heeft
saMBO~ICT (penvoerder) hiertoe een programmavoorstel ingediend bij het
ministerie van OCW dat is toegekend.
Het programma kent een viertal programmalijnen die gestart zijn in 2010.
Twee programmalijnen worden uitgevoerd door Kennisnet, de eerste is
gericht op de begeleiding van lerenden, het andere project richt zicht zich op
de onderwijscatalogus en daaraan gerelateerde gegevens. In 2010 is er
gestart met het werven van de deelnemende VO- en MBO-instellingen.
JAARVERSLAG 2010 | 71
7. Diensten Kennisnet portals De focus heeft in 2010 gelegen op het verbeteren van de kwaliteit van een aantal
doelgroepportals. Dat de website gewaardeerd wordt blijkt ook uit de verkiezing tot
populairste educatieve website van het jaar.
In 2010 werden de Kennisnetportals gemiddeld 1.2 miljoen keer per week bezocht. Met
uitzondering van het derde kwartaal lagen de bezoekcijfers echter onder die voor
2009. Dit is hoofdzakelijk te verklaren door het beëindigen van de Thinkquest
wedstrijd. Daarnaast speelt een daling in het bezoek van de kidsportals mee. Vooral
de interactieve delen van de portal, zoals de digischool community, zijn populair.
Diensten
72 | JAARVERSLAG 2010
De gepresenteerde cijfers worden geleverd door Sitestat. Deze is vanaf het tweede
kwartaal in 2009 operationeel. Voor de daar voorafgaande periode zijn de cijfers
gebaseerd op Nettracker.
Diensten
72 | JAARVERSLAG 2010
De gepresenteerde cijfers worden geleverd door Sitestat. Deze is vanaf het tweede
kwartaal in 2009 operationeel. Voor de daar voorafgaande periode zijn de cijfers
gebaseerd op Nettracker.
Diensten
72 | JAARVERSLAG 2010
De gepresenteerde cijfers worden geleverd door Sitestat. Deze is vanaf het tweede
kwartaal in 2009 operationeel. Voor de daar voorafgaande periode zijn de cijfers
gebaseerd op Nettracker.
Diensten
JAARVERSLAG 2010 | 73
Edurep
Edurep is een centrale voorziening die digitaal leermateriaal op internet vindbaar
maakt. Het aantal content- en dienstenleveranciers dat gebruik maakt van Edurep is in
2010 verder toegenomen, waardoor het leermateriaal voor het onderwijs beter
toegankelijk is geworden. In 2010 werden in totaal 22 collecties aangesloten, twee
meer dan vooraf voorzien. In totaal komt het aantal collecties hiermee op ruim vijftig.
Om het groeiende aantal collecties te kunnen blijven ondersteunen is Edurep in 2010
onder het licht gehouden en vernieuwd. Het resultaat is een toekomstvaste en stabiele
dienst die makkelijker schaalbaar is, begin 2011 wordt Edurep Next Generation
gelanceerd.
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 1 1 - 0.00%februari 3 4 1 33.33%maart 5 6 1 20.00%april 7 7 - 0.00%mei 9 9 - 0.00%juni 11 9 2- -18.18%juli 11 11 - 0.00%augustus 13 13 - 0.00%september 14 17 3 21.43%oktober 16 17 1 6.25%november 18 17 1- -5.56%december 20 22 2 10.00%
figuur 11, blz. 73
Nieuw aangesloten collecties
20
22
-
5
10
15
20
25
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 4 van 11
Diensten
74 | JAARVERSLAG 2010
Entree
In 2010 is Entree gemigreerd naar een toekomstvast platform en gepositioneerd als
Kennisnet Federatie. De oplevering van het platform heeft vertraging opgelopen
waardoor het aantal geplande aansluitingen niet gehaald is. Dit blijkt ook uit het
aantal inlogsessies (federatieve authenticaties). De verwachting is dat dit in 2011
ruimschoots goedgemaakt wordt. Veel leveranciers van elektronische leeromgevingen
realiseren betere koppelingen met Entree. Ook neemt het aantal diensten dat via de
Kennisnet Federatie toegankelijk is toe. De Kennisnet Federatie en achterliggende
Entree techniek maken het hiermee makkelijker om toegang te krijgen tot diensten.
Diensten
74 | JAARVERSLAG 2010
Entree
In 2010 is Entree gemigreerd naar een toekomstvast platform en gepositioneerd als
Kennisnet Federatie. De oplevering van het platform heeft vertraging opgelopen
waardoor het aantal geplande aansluitingen niet gehaald is. Dit blijkt ook uit het
aantal inlogsessies (federatieve authenticaties). De verwachting is dat dit in 2011
ruimschoots goedgemaakt wordt. Veel leveranciers van elektronische leeromgevingen
realiseren betere koppelingen met Entree. Ook neemt het aantal diensten dat via de
Kennisnet Federatie toegankelijk is toe. De Kennisnet Federatie en achterliggende
Entree techniek maken het hiermee makkelijker om toegang te krijgen tot diensten.
Diensten
JAARVERSLAG 2010 | 75
Leraar24
In totaal zijn er in 2010 ruim 530.000 bezoeken geweest aan Leraar24. Gemiddeld is
dit ruim 44.000 per maand. Er is een duidelijke stijging waarneembaar gedurende het
jaar. Enerzijds komt dit doordat er steeds meer content in Leraar24 beschikbaar komt
waardoor de site interessanter wordt voor potentiële bezoekers. Bovendien is er een
campagne gevoerd om Leraar24 onder de aandacht van docenten te brengen.
Het streven was dat in 2010 20 procent van de docenten in het PO en VO en 15% van
de leraren in het MBO Leraar24 zou bezoeken. Uitgaande van 258.000 leraren in
Nederland bezoekt 22 procent van de docenten Leraar24. Het streven is daarmee
ruimschoots gehaald.
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 10,000 11,628 1,628 16.28%februari 22,000 22,715 715 3.25%maart 37,000 45,844 8,844 23.90%april 55,000 61,630 6,630 12.05%mei 70,000 72,534 2,534 3.62%juni 90,000 86,056 3,944- -4.38%juli 100,000 87,316 12,684- -12.68%augustus 110,000 88,351 21,649- -19.68%september 150,000 106,238 43,762- -29.17%oktober 185,000 124,628 60,372- -32.63%november 235,000 143,009 91,991- -39.15%december 270,000 151,872 118,128- -43.75%
figuur 12, blz. 74
Aantal federatieve authenticaties
270,000
151,872
0
50,000
100,000
150,000
200,000
250,000
300,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 3 van 11
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari - 36,755 36,755 #DEEL/0!februari - 36,690 36,690 #DEEL/0!maart - 50,085 50,085 #DEEL/0!april - 43,006 43,006 #DEEL/0!mei - 37,052 37,052 #DEEL/0!juni - 43,531 43,531 #DEEL/0!juli - 19,466 19,466 #DEEL/0!augustus - 27,005 27,005 #DEEL/0!september - 60,965 60,965 #DEEL/0!oktober - 58,496 58,496 #DEEL/0!november - 69,949 69,949 #DEEL/0!december - 47,104 47,104 #DEEL/0!
figuur 75, blz. 75
Bezoeken Leraar24 per maand
43,006 43,531
58,496
36,75536,690
50,085
37,052
19,46627,005
60,965
69,949
47,104
4,000
14,000
24,000
34,000
44,000
54,000
64,000
74,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Pagina 10 van 11
Diensten
76 | JAARVERSLAG 2010
Wikiwijs De bezoeks- en gebruikscijfers geven voor Wikiwijs een wisselend beeld. Het aantal
bezoeken op de Wikiwijs-site is achtergebleven op de vooraf geformuleerde
doelstellingen, terwijl het aantal downloads aanzienlijk boven de streefwaarden ligt.
De oplevering van de 1.0 versie in september in combinatie met een intensieve
communicatiecampagne heeft duidelijk geleid tot een forse stijging in het aantal
bezoekers en het aantal downloads.
Diensten
76 | JAARVERSLAG 2010
Wikiwijs De bezoeks- en gebruikscijfers geven voor Wikiwijs een wisselend beeld. Het aantal
bezoeken op de Wikiwijs-site is achtergebleven op de vooraf geformuleerde
doelstellingen, terwijl het aantal downloads aanzienlijk boven de streefwaarden ligt.
De oplevering van de 1.0 versie in september in combinatie met een intensieve
communicatiecampagne heeft duidelijk geleid tot een forse stijging in het aantal
bezoekers en het aantal downloads.
Diensten
76 | JAARVERSLAG 2010
Wikiwijs De bezoeks- en gebruikscijfers geven voor Wikiwijs een wisselend beeld. Het aantal
bezoeken op de Wikiwijs-site is achtergebleven op de vooraf geformuleerde
doelstellingen, terwijl het aantal downloads aanzienlijk boven de streefwaarden ligt.
De oplevering van de 1.0 versie in september in combinatie met een intensieve
communicatiecampagne heeft duidelijk geleid tot een forse stijging in het aantal
bezoekers en het aantal downloads.
Diensten
JAARVERSLAG 2010 | 77
Het aantal uploads is achtergebleven. Een actie om het aantal uploads te verhogen
heeft geleid tot een tijdelijke toename in oktober.
Het aantal docenten dat zich heeft geabonneerd op de nieuwsbrief is achtergebleven
bij de streefwaarden.
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari - - nvt nvtfebruari - - nvt nvtmaart - 3,694 3,694 #DEEL/0!april - 3,080 3,080 #DEEL/0!mei 2,000 2,565 565 28.25%juni - 2,306 2,306 #DEEL/0!juli - 990 990 #DEEL/0!augustus - 5,599 5,599 #DEEL/0!september - 9,726 9,726 #DEEL/0!oktober - 40,926 40,926 #DEEL/0!november - 48,294 48,294 #DEEL/0!december 5,000 19,475 14,475 289.50%
figuur 15, blz. 76
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari - 44 44 #DEEL/0!februari - 19 19 #DEEL/0!maart - 13 13 #DEEL/0!april - 36 36 #DEEL/0!mei 200 24 176- -88.00%juni - 14 14 #DEEL/0!juli - 10 10 #DEEL/0!augustus - 37 37 #DEEL/0!september - 34 34 #DEEL/0!oktober - 220 220 #DEEL/0!november - 157 157 #DEEL/0!december 500 111 389- -77.80%
figuur 16, blz. 77
Wikiwijs downloads per maand
2,000 5,000
19,475
-
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Wikiwijs uploads per maand
200
500
24 111-
100
200
300
400
500
600
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 7 van 11
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari - - nvt nvtfebruari - - nvt nvtmaart - 3,694 3,694 #DEEL/0!april - 3,080 3,080 #DEEL/0!mei 2,000 2,565 565 28.25%juni - 2,306 2,306 #DEEL/0!juli - 990 990 #DEEL/0!augustus - 5,599 5,599 #DEEL/0!september - 9,726 9,726 #DEEL/0!oktober - 40,926 40,926 #DEEL/0!november - 48,294 48,294 #DEEL/0!december 5,000 19,475 14,475 289.50%
figuur 15, blz. 76
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari - 44 44 #DEEL/0!februari - 19 19 #DEEL/0!maart - 13 13 #DEEL/0!april - 36 36 #DEEL/0!mei 200 24 176- -88.00%juni - 14 14 #DEEL/0!juli - 10 10 #DEEL/0!augustus - 37 37 #DEEL/0!september - 34 34 #DEEL/0!oktober - 220 220 #DEEL/0!november - 157 157 #DEEL/0!december 500 111 389- -77.80%
figuur 16, blz. 77
Wikiwijs downloads per maand
2,000 5,000
19,475
-
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Wikiwijs uploads per maand
200
500
24 111-
100
200
300
400
500
600
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 7 van 11
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari - 12,305 12,305 #DEEL/0!februari - 10,040 10,040 #DEEL/0!maart - 13,148 13,148 #DEEL/0!april - 9,833 9,833 #DEEL/0!mei 20,000 8,244 11,756- -58.78%juni - 13,503 13,503 #DEEL/0!juli - 8,892 8,892 #DEEL/0!augustus - 11,740 11,740 #DEEL/0!september - 47,660 47,660 #DEEL/0!oktober - 24,902 24,902 #DEEL/0!november - 34,274 34,274 #DEEL/0!december 50,000 27,670 22,330- -44.66%
figuur 14, blz. 76
Wikiwijs bezoeken per maand
20,000
50,000
27,670
8,244
-
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 6 van 11
Statistieken Algemeen
Planning Realisatie Verschil Verschil %januari 511 712 201 39.20%februari 989 782 207- -20.97%maart 1,589 841 748- -47.08%april 2,000 933 1,067- -53.35%mei 2,217 997 1,220- -55.04%juni 2,457 1,112 1,345- -54.75%juli 2,592 1,126 1,466- -56.56%augustus 2,865 1,284 1,581- -55.18%september 3,364 1,422 1,942- -57.73%oktober 4,046 1,461 2,585- -63.89%november 4,727 1,514 3,213- -67.97%december 5,000 1,578 3,422- -68.44%
figuur 17, blz. 77
Wikiwijs aantal nieuwsbrief abonnees (cumulatief)
5,000
1,578
-
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
Planning Realisatie
Pagina 9 van 11
Organisatie Kennisnet
78 | JAARVERSLAG 2010
8. Organisatie Kennisnet Algemeen De stichting Kennisnet werkt volgens een Raad van Toezicht model. De dagelijkse
leiding is in handen van de directie die bestaat uit drs. A.J.M.M. (Toine) Maes
(algemeen directeur) en drs. M. (Marianne) Mulder (directeur operations). De algemeen
directeur vormt tevens het
bestuur van de stichting.
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht
bestaat uit elf leden. Zes
hiervan worden
voorgedragen door de PO-
raad, de VO-raad, de MBO-
raad en de AOC-raad. Op
deze manier wordt geborgd
Organisatie Kennisnet
78 | JAARVERSLAG 2010
8. Organisatie Kennisnet Algemeen De stichting Kennisnet werkt volgens een Raad van Toezicht model. De dagelijkse
leiding is in handen van de directie die bestaat uit drs. A.J.M.M. (Toine) Maes
(algemeen directeur) en drs. M. (Marianne) Mulder (directeur operations). De algemeen
directeur vormt tevens het
bestuur van de stichting.
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht
bestaat uit elf leden. Zes
hiervan worden
voorgedragen door de PO-
raad, de VO-raad, de MBO-
raad en de AOC-raad. Op
deze manier wordt geborgd
Organisatie Kennisnet
JAARVERSLAG 2010 | 79
dat Kennisnet van en voor het onderwijsveld blijft. Door de inbreng van vijf niet
vanuit het onderwijs afkomstige leden in de Raad van Toezicht blijft de wisselwerking
met de rest van de maatschappij gegarandeerd.
In december 2010 bestond de Raad van Toezicht uit:
Drs. H.N. (Henk) Hagoort (voorzitter), voorzitter Raad van Bestuur Publieke
Omroep. Henk Hagoort heeft ir. P.P. (Paul) ’t Hoen per 1 april opgevolgd als
voorzitter.
Mr. S.J. (Simon) Steen (vicevoorzitter), algemeen directeur Verenigde Bijzondere
Scholen.
Niek Barendregt. voorzitter College van Bestuur Edudelta Onderwijsgroep.
Dr. S.G.M. (Sylvia) van de Bunt-Kokhuis, universitair docent bij de Vrije
Universiteit en Visiting Professor bij Liverpool Hope University.
Drs. H. (Han) Dieperink, algemeen directeur Instituut voor het Midden- en
Kleinbedrijf. Han Dieperink heeft drs. J.A.M. (Jan) van Velthoven per 1 april
opgevolgd.
Drs. D. (Dave) Drossaert (vanaf 1 april 2010), rector UniC.
Drs. J. (Joan) Ferrier, directeur E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin
en diversiteit.
(Ton) Hendriks, directeur Openbare Basisschool IJsselhof te Zwolle.
Drs. A.W. (Aline) Pastoor, bestuurder bij diverse publieke organisaties.
Drs. A. (Ad) van der Wiel, bestuurder van de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk
Thijm (PO en VO).
Drs. B. (Bart) Bongers is op 4 augustus 2010 overleden. Zijn plaats in de Raad van
Toezicht zal vanaf 1 april 2011 worden ingenomen door drs. B.G.M. (Ben)
Geerdink, voorzitter College van Bestuur ROC Rijn IJssel die is voorgedragen door
de MBO-raad.
Programmaraad Tevens is een programmaraad ingesteld met kamers voor het primair onderwijs,
voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. De programmaraad is een
adviesorgaan, benoemd door de Raad van Toezicht, dat adviseert aan de bestuurder
over strategische prioriteiten. Op deze manier is het voor de verschillende
onderwijssectoren mogelijk om invloed uit te oefenen op de activiteiten van Kennisnet
en wordt voeding vanuit het veld ook formeel veilig gesteld. Leden van de
programmaraad worden op voordracht van de dragende organisaties van Kennisnet
benoemd.
In december 2010 bestond de Programmaraad uit:
Organisatie Kennisnet
78 | JAARVERSLAG 2010
8. Organisatie Kennisnet Algemeen De stichting Kennisnet werkt volgens een Raad van Toezicht model. De dagelijkse
leiding is in handen van de directie die bestaat uit drs. A.J.M.M. (Toine) Maes
(algemeen directeur) en drs. M. (Marianne) Mulder (directeur operations). De algemeen
directeur vormt tevens het
bestuur van de stichting.
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht
bestaat uit elf leden. Zes
hiervan worden
voorgedragen door de PO-
raad, de VO-raad, de MBO-
raad en de AOC-raad. Op
deze manier wordt geborgd
Organisatie Kennisnet
dat Kennisnet van en voor het onderwijsveld blijft. Door de inbreng van vijf niet
vanuit het onderwijs afkomstige leden in de Raad van Toezicht blijft de wisselwerking
met de rest van de maatschappij gegarandeerd.
In december 2010 bestond de Raad van Toezicht uit:
Drs. H.N. (Henk) Hagoort (voorzitter), voorzitter Raad van Bestuur Publieke
Omroep. Henk Hagoort heeft ir. P.P. (Paul) ’t Hoen per 1 april opgevolgd als
voorzitter.
Mr. S.J. (Simon) Steen (vicevoorzitter), algemeen directeur Verenigde Bijzondere
Scholen.
Niek Barendregt. voorzitter College van Bestuur Edudelta Onderwijsgroep.
Dr. S.G.M. (Sylvia) van de Bunt-Kokhuis, universitair docent bij de Vrije
Universiteit en Visiting Professor bij Liverpool Hope University.
Drs. H. (Han) Dieperink, algemeen directeur Instituut voor het Midden- en
Kleinbedrijf. Han Dieperink heeft drs. J.A.M. (Jan) van Velthoven per 1 april
opgevolgd.
Drs. D. (Dave) Drossaert (vanaf 1 april 2010), rector UniC.
Drs. J. (Joan) Ferrier, directeur E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin
en diversiteit.
(Ton) Hendriks, directeur Openbare Basisschool IJsselhof te Zwolle.
Drs. A.W. (Aline) Pastoor, bestuurder bij diverse publieke organisaties.
Drs. A. (Ad) van der Wiel, bestuurder van de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk
Thijm (PO en VO).
Drs. B. (Bart) Bongers is op 4 augustus 2010 overleden. Zijn plaats in de Raad van
Toezicht zal vanaf 1 april 2011 worden ingenomen door drs. B.G.M. (Ben)
Geerdink, voorzitter College van Bestuur ROC Rijn IJssel die is voorgedragen door
de MBO-raad.
Programmaraad
Tevens is een programmaraad ingesteld met kamers voor het primair onderwijs,
voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. De programmaraad is een
adviesorgaan, benoemd door de Raad van Toezicht, dat adviseert aan de bestuurder
over strategische prioriteiten. Op deze manier is het voor de verschillende
onderwijssectoren mogelijk om invloed uit te oefenen op de activiteiten van Kennisnet
en wordt voeding vanuit het veld ook formeel veilig gesteld. Leden van de
programmaraad worden op voordracht van de dragende organisaties van Kennisnet
benoemd.
Organisatie Kennisnet
80 | JAARVERSLAG 2010
Drs. A. (Anke) van Kampen (voorzitter), zelfstandig adviseur en mediator.
PO kamer
C.H.M. (Lia) van Acht, ict-coördinator Werkplaats Kindergemeenschap (Kees Boeke)
te Bilthoven.
H.J.M (Hennie) Loeffen, lid College van Bestuur De Onderwijsspecialisten
M.R.M. (Margareth) Keijzer (vanaf 15 juni 2010), voorzitter van de Stichting CPOW
(Stichting Confessioneel Primair Onderwijs Waterland)
Drs. J.H.M. (Jeanette) de Heij MA (vanaf 15 juni 2010), algemeen directeur SKBA
(Stichting Katholiek Basisonderwijs Alphen aan den Rijn)
Op 15 juni 2010 hebben dhr. J. (Jos) Kooij en drs. R.J. (Robbert Jan) de Vries de
programmaraad verlaten.
VO kamer
P.R. (Peter) Beij, directeur-bestuurder Openbare Scholengemeenschap
Vlaardingen-Schiedam.
Mr. A.J.K. (Hans) Reiber, voorzitter Innovatieplatform-VO.
Drs. N.R. (Roderik) Rot, lid algemene directie Interconfessionele Scholengroep
Westland.
Drs. H. (Harold) Wiggers, algemeen directeur Liemers College.
MBO kamer
J.H. (Jan) Bartling, MIM, manager saMBO~ICT.
H. (Hans) Doffegnies, directeur ict Amarantis Onderwijsgroep.
W.J. (Willem) de Potter, lid College van Bestuur Hoornbeeck College.
Drs. P.A.J. (Paula) Sukel, lid College van Bestuur Onderwijsgroep Tilburg.
Organisatie Kennisnet
80 | JAARVERSLAG 2010
Drs. A. (Anke) van Kampen (voorzitter), zelfstandig adviseur en mediator.
PO kamer
C.H.M. (Lia) van Acht, ict-coördinator Werkplaats Kindergemeenschap (Kees Boeke)
te Bilthoven.
H.J.M (Hennie) Loeffen, lid College van Bestuur De Onderwijsspecialisten
M.R.M. (Margareth) Keijzer (vanaf 15 juni 2010), voorzitter van de Stichting CPOW
(Stichting Confessioneel Primair Onderwijs Waterland)
Drs. J.H.M. (Jeanette) de Heij MA (vanaf 15 juni 2010), algemeen directeur SKBA
(Stichting Katholiek Basisonderwijs Alphen aan den Rijn)
Op 15 juni 2010 hebben dhr. J. (Jos) Kooij en drs. R.J. (Robbert Jan) de Vries de
programmaraad verlaten.
VO kamer
P.R. (Peter) Beij, directeur-bestuurder Openbare Scholengemeenschap
Vlaardingen-Schiedam.
Mr. A.J.K. (Hans) Reiber, voorzitter Innovatieplatform-VO.
Drs. N.R. (Roderik) Rot, lid algemene directie Interconfessionele Scholengroep
Westland.
Drs. H. (Harold) Wiggers, algemeen directeur Liemers College.
MBO kamer
J.H. (Jan) Bartling, MIM, manager saMBO~ICT.
H. (Hans) Doffegnies, directeur ict Amarantis Onderwijsgroep.
W.J. (Willem) de Potter, lid College van Bestuur Hoornbeeck College.
Drs. P.A.J. (Paula) Sukel, lid College van Bestuur Onderwijsgroep Tilburg.
Organisatie Kennisnet
JAARVERSLAG 2010 | 81
Organisatieontwikkeling Om de activiteiten zoals beschreven in het jaarplan 2010 beter te kunnen uitvoeren is
in het jaarplan 2010 een aantal aandachtspunten benoemd voor de organisatie
Kennisnet. De belangrijkste daarbij is het verder betrekken van het onderwijs en
ketenpartners bij de uitwerking en realisatie van diensten. Niet alleen de
relatiemanagers moeten zich thuis voelen in de school, ook de productmanagers en
verschillende projectleiders weten wat speelt in het onderwijs en welke behoeften de
klanten hebben. Om de organisatie verder te stroomlijnen is een aantal processen
vereenvoudigd en zijn verantwoordelijkheden meer eenduidig belegd.
De lange termijn scenariostudie die Kennisnet in 2010 heeft afgerond laat zien dat de
ontwikkelingen in het onderwijs maken dat de ondersteuningsbehoefte op het gebied
van ict zal veranderen. Dat heeft op termijn gevolgen voor de rollen en activiteiten
van Kennisnet. De toekomstige financiële situatie, waarbij sprake zal zijn van
kortingen op de subsidiebudgetten, en de noodzaak om de slagkracht van de
organisatie Kennisnet verder te verhogen en de relatie met het onderwijs te
verstevigen maken dat eind 2010 een reorganisatievoorstel is aangekondigd. Deze
reorganisatie zal in 2011 worden voorbereid en op 1 januari 2012 een feit zijn.
Organisatie Kennisnet
JAARVERSLAG 2010 | 81
Organisatieontwikkeling Om de activiteiten zoals beschreven in het jaarplan 2010 beter te kunnen uitvoeren is
in het jaarplan 2010 een aantal aandachtspunten benoemd voor de organisatie
Kennisnet. De belangrijkste daarbij is het verder betrekken van het onderwijs en
ketenpartners bij de uitwerking en realisatie van diensten. Niet alleen de
relatiemanagers moeten zich thuis voelen in de school, ook de productmanagers en
verschillende projectleiders weten wat speelt in het onderwijs en welke behoeften de
klanten hebben. Om de organisatie verder te stroomlijnen is een aantal processen
vereenvoudigd en zijn verantwoordelijkheden meer eenduidig belegd.
De lange termijn scenariostudie die Kennisnet in 2010 heeft afgerond laat zien dat de
ontwikkelingen in het onderwijs maken dat de ondersteuningsbehoefte op het gebied
van ict zal veranderen. Dat heeft op termijn gevolgen voor de rollen en activiteiten
van Kennisnet. De toekomstige financiële situatie, waarbij sprake zal zijn van
kortingen op de subsidiebudgetten, en de noodzaak om de slagkracht van de
organisatie Kennisnet verder te verhogen en de relatie met het onderwijs te
verstevigen maken dat eind 2010 een reorganisatievoorstel is aangekondigd. Deze
reorganisatie zal in 2011 worden voorbereid en op 1 januari 2012 een feit zijn.
Organisatie Kennisnet
In december 2010 bestond de Programmaraad uit:
Drs. A. (Anke) van Kampen (voorzitter), zelfstandig adviseur en mediator.
PO kamer
C.H.M. (Lia) van Acht, ict-coördinator Werkplaats Kindergemeenschap (Kees Boeke)
te Bilthoven.
H.J.M (Hennie) Loeffen, lid College van Bestuur De Onderwijsspecialisten
M.R.M. (Margareth) Keijzer (vanaf 15 juni 2010), voorzitter van de Stichting CPOW
(Stichting Confessioneel Primair Onderwijs Waterland)
Drs. J.H.M. (Jeanette) de Heij MA (vanaf 15 juni 2010), algemeen directeur SKBA
(Stichting Katholiek Basisonderwijs Alphen aan den Rijn)
Op 15 juni 2010 hebben dhr. J. (Jos) Kooij en drs. R.J. (Robbert Jan) de Vries de
programmaraad verlaten.
VO kamer
P.R. (Peter) Beij, directeur-bestuurder Openbare Scholengemeenschap
Vlaardingen-Schiedam.
Mr. A.J.K. (Hans) Reiber, voorzitter Innovatieplatform-VO.
Drs. N.R. (Roderik) Rot, lid algemene directie Interconfessionele Scholengroep
Westland.
Drs. H. (Harold) Wiggers, algemeen directeur Liemers College.
MBO kamer
J.H. (Jan) Bartling, MIM, manager saMBO~ICT.
H. (Hans) Doffegnies, directeur ict Amarantis Onderwijsgroep.
W.J. (Willem) de Potter, lid College van Bestuur Hoornbeeck College.
Drs. P.A.J. (Paula) Sukel, lid College van Bestuur Onderwijsgroep Tilburg.
Organisatie Kennisnet
82 | JAARVERSLAG 2010
Sociaal Jaarverslag
Samenstelling personeel Kennisnet had op 31 december 2010 148 medewerkers in loondienst. Precies 50
procent van de populatie had een dienstverband voor minder dan 40 uur per week. Het
aantal fte’s bedroeg op 31 december 2010 135,5. Gemiddeld waren er in 2010 134,4
fte’s in dienst. In 2010 zijn 21 nieuwe medewerkers bij Kennisnet in dienst getreden
en hebben 17 medewerkers Kennisnet verlaten.
De verhouding tussen mannen en vrouwen is volledig met elkaar in evenwicht,
namelijk 50% mannen en 50% vrouwen. Kennisnet is en blijft een jonge organisatie
met veelal hoog opgeleide medewerkers. De gemiddelde leeftijd is 37 Jaar. 78,4 % van
alle medewerkers is tussen 25 en 45 jaar oud. Het overgrote deel van de medewerkers
heeft een hbo- dan wel universitaire studie genoten.
Kennisnet maakt, voornamelijk in het kader van een aantal additioneel gefinancierde
projecten, daarnaast gebruik van inhuurcontracten.
Medewerkersonderzoek Het medewerkersonderzoek 2010 laat zien dat de waardering van medewerkers voor
Kennisnet in 2010 is toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Kennisnet
scoort gemiddeld een 7,3 (in 2009 een 7,1). Naar aanleiding van het onderzoek in 2009
waren er voor 2010 een aantal aandachtspunten benoemd, inclusief bijbehorende
verbeteracties. Het onderzoek 2010 blijkt dat de effectiviteit van de organisatie is
verbeterd, evenals de klantgerichtheid. Een aandachtspunt dat uit het onderzoek naar
voren is gekomen betreft de ervaren efficiëntie van de organisatie.
Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage van Kennisnet bedroeg in 2010 5,18% (2009: 6,48%).
Kennisnet streeft naar een ziekteverzuimpercentage dat gelijk dan wel lager is dan
het landelijk gemiddelde van 4,5%. De afwijking zit vooral in het lang verzuim
(Kennisnet 2,98%, landelijk 2,25%). Vooral in het eerste half jaar van 2010 had
Kennisnet een aantal langdurig zieken, in de tweede helft van 2010 is dit percentage
gedaald tot 1,29%.
Organisatie Kennisnet
JAARVERSLAG 2010 | 83
De ziekmeldingfrequentie (aantal ziekmeldingen gedeeld door aantal medewerkers)
bedroeg in 2010 1,39. Landelijk ligt de ziekmeldingfrequentie in Nederland tussen 1,5
en 1,7 keer per jaar.
Organisatie Kennisnet
JAARVERSLAG 2010 | 83
De ziekmeldingfrequentie (aantal ziekmeldingen gedeeld door aantal medewerkers)
bedroeg in 2010 1,39. Landelijk ligt de ziekmeldingfrequentie in Nederland tussen 1,5
en 1,7 keer per jaar.
Organisatie Kennisnet
JAARVERSLAG 2010 | 83
De ziekmeldingfrequentie (aantal ziekmeldingen gedeeld door aantal medewerkers)
bedroeg in 2010 1,39. Landelijk ligt de ziekmeldingfrequentie in Nederland tussen 1,5
en 1,7 keer per jaar.
Financiën
84 | JAARVERSLAG 2010
9. Financiën Kennisnet ontvangt jaarlijks subsidie van het ministerie van OCW voor de uitvoering
van haar activiteiten. Daarnaast heeft Kennisnet er in 2010 voor gekozen om een deel
van de opgebouwde reserve aan te wenden om een aantal intensiveringen mogelijk te
maken en incidentele tegenvallers op te kunnen vangen. Hierdoor is 2010 beëindigd
met een negatief exploitatiesaldo van € 0,6 miljoen. De financiële positie van
Kennisnet is, gelet op de liquiditeit en solvabiliteit, gezond en solide.
Exploitatierekening x €1.000 Begroting 2010 Realisatie 2010 Realisatie 2009
Baten
Subsidiebaten
Basissubsidie OCW 21.847 21.847 21.325
Aanvullende
projectsubsidies
9.414 8.302 8.852
Totaal subsidiebaten 31.261 30.149 30.177
Overige baten 295 301 297
Totaal baten 31.556 30.450 30.474
Lasten
Personele lasten23 12.837 12.064 12.251
Uitbestede diensten 5.268 5.704 4.835
Afschrijvingen 915 771 1.194
Huisvestingslasten 975 937 962
Automatiseringslasten 3.955 3.502 3.843
Communicatielasten 2.488 2.531 2.526
Onderzoekslasten 3.465 3.150 2.663
Stimuleringsbijdragen 1.372 1.307 1.875
Overige lasten 914 1.435 766
Totaal lasten 32.189 31.401 30.915
Saldo baten en lasten -633 - 951 - 441
Saldo financiële baten en
lasten
325 335 744
Saldo staat van baten en
lasten
- 308 - 616 303
Totaal mutaties eigen
vermogen
- 308 - 616 303
Onverdeeld 0 0 0
23 Inclusief flexibele inhuur.
Financiën
84 | JAARVERSLAG 2010
9. Financiën Kennisnet ontvangt jaarlijks subsidie van het ministerie van OCW voor de uitvoering
van haar activiteiten. Daarnaast heeft Kennisnet er in 2010 voor gekozen om een deel
van de opgebouwde reserve aan te wenden om een aantal intensiveringen mogelijk te
maken en incidentele tegenvallers op te kunnen vangen. Hierdoor is 2010 beëindigd
met een negatief exploitatiesaldo van € 0,6 miljoen. De financiële positie van
Kennisnet is, gelet op de liquiditeit en solvabiliteit, gezond en solide.
Exploitatierekening x €1.000 Begroting 2010 Realisatie 2010 Realisatie 2009
Baten
Subsidiebaten
Basissubsidie OCW 21.847 21.847 21.325
Aanvullende
projectsubsidies
9.414 8.302 8.852
Totaal subsidiebaten 31.261 30.149 30.177
Overige baten 295 301 297
Totaal baten 31.556 30.450 30.474
Lasten
Personele lasten23 12.837 12.064 12.251
Uitbestede diensten 5.268 5.704 4.835
Afschrijvingen 915 771 1.194
Huisvestingslasten 975 937 962
Automatiseringslasten 3.955 3.502 3.843
Communicatielasten 2.488 2.531 2.526
Onderzoekslasten 3.465 3.150 2.663
Stimuleringsbijdragen 1.372 1.307 1.875
Overige lasten 914 1.435 766
Totaal lasten 32.189 31.401 30.915
Saldo baten en lasten -633 - 951 - 441
Saldo financiële baten en
lasten
325 335 744
Saldo staat van baten en
lasten
- 308 - 616 303
Totaal mutaties eigen
vermogen
- 308 - 616 303
Onverdeeld 0 0 0
23 Inclusief flexibele inhuur.
Financiën
84 | JAARVERSLAG 2010
9. Financiën Kennisnet ontvangt jaarlijks subsidie van het ministerie van OCW voor de uitvoering
van haar activiteiten. Daarnaast heeft Kennisnet er in 2010 voor gekozen om een deel
van de opgebouwde reserve aan te wenden om een aantal intensiveringen mogelijk te
maken en incidentele tegenvallers op te kunnen vangen. Hierdoor is 2010 beëindigd
met een negatief exploitatiesaldo van € 0,6 miljoen. De financiële positie van
Kennisnet is, gelet op de liquiditeit en solvabiliteit, gezond en solide.
Exploitatierekening x €1.000 Begroting 2010 Realisatie 2010 Realisatie 2009
Baten
Subsidiebaten
Basissubsidie OCW 21.847 21.847 21.325
Aanvullende
projectsubsidies
9.414 8.302 8.852
Totaal subsidiebaten 31.261 30.149 30.177
Overige baten 295 301 297
Totaal baten 31.556 30.450 30.474
Lasten
Personele lasten23 12.837 12.064 12.251
Uitbestede diensten 5.268 5.704 4.835
Afschrijvingen 915 771 1.194
Huisvestingslasten 975 937 962
Automatiseringslasten 3.955 3.502 3.843
Communicatielasten 2.488 2.531 2.526
Onderzoekslasten 3.465 3.150 2.663
Stimuleringsbijdragen 1.372 1.307 1.875
Overige lasten 914 1.435 766
Totaal lasten 32.189 31.401 30.915
Saldo baten en lasten -633 - 951 - 441
Saldo financiële baten en
lasten
325 335 744
Saldo staat van baten en
lasten
- 308 - 616 303
Totaal mutaties eigen
vermogen
- 308 - 616 303
Onverdeeld 0 0 0
23 Inclusief flexibele inhuur.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 85
Baten Het ministerie van OCW verstrekt Kennisnet subsidie voor het uitvoeren van haar
activiteiten. In 2010 ontving Kennisnet een basissubsidie van € 21,8 miljoen.
Daarnaast ontvangt Kennisnet aanvullende subsidies voor specifieke programma’s of
projecten. Deze worden veelal samen met andere organisaties uitgevoerd. In totaal
bedroegen de aanvullende subsidies in 2010 € 8,3 miljoen. Dit betrof onder andere
Acadin, Leraar24, Wikiwijs, het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma,
Mediawijsheid, EXPO/EXMO en ECK2.
Bovendien was er sprake van overige opbrengsten (€ 0,3 miljoen) waardoor de totale
baten uitkwamen op € 30,4 miljoen. Dit is gelijk aan de baten in 2009. Doordat voor
twee aanvullend gefinancierde projecten (Acadin en EXPO/EXMO) een deel van de
lasten en baten zijn doorgeschoven naar 2011 liggen de baten € 1,1 miljoen lager dan
begroot.
Lasten De totale uitgaven bedroegen € 31,4 miljoen, dat is € 0,5 miljoen meer dan in 2009.
De uitgaven in 2010 zijn € 0,8 miljoen onder de begroting gebleven. Ten opzichte van
de begroting is er sprake van lagere lasten voor personeel, met name als gevolg van
een lagere inzet van externen, zowel in de basissubsidie als in de aanvullend
gefinancierde projecten. Daarnaast liggen de automatiseringslasten lager, vooral
doordat de technische beheerslasten afnemen door meer gebruik te maken van virtuele
server technieken.
Exploitatieresultaat Het exploitatieresultaat bij Kennisnet bestaat uit drie onderdelen: resultaat uit de
ontvangen basissubsidie, resultaat op aanvullend gefinancierde projecten en resultaat
van aanwending bestemmingsfondsen of bestemmingsreserves.
De staat van baten en lasten over 2010 kent een negatief exploitatiesaldo van € 0,6
miljoen.
Financiën
86 | JAARVERSLAG 2010
Bijlagen Uitkomsten klanttevredenheidsonderzoek In deze bijlage wordt nader ingegaan op de gegevens uit het
klanttevredenheidsonderzoek die onderdeel uitmaken van de verantwoording.
Klanttevredenheid en relevantie Jaarlijks wordt in het Klanttevredenheidsonderzoek onderzocht hoe docenten en
managers Kennisnet en haar diensten waarderen. Dit vormt de basis voor de
kwaliteitindex die vanaf 2005 wordt berekend. De kwaliteitsindex is gebaseerd op de
bekendheid en relevantie van een viertal specifieke diensten per sector en per
doelgroep. Daarnaast wordt de totale waardering van Kennisnet meegenomen. De
samenstelling wordt jaarlijks bepaald op basis van de focus van de organisatie. Er
worden ook diensten meegenomen waarbij Kennisnet één van de partners is.
Samenwerking is immers een
strategische keuze van
Kennisnet.
Voor 2010 komt deze index uit
op 118. Aanzienlijk boven de
uitkomst over 2009. Vooral in
het MBO is sprake van een
stijgende waardering voor de
verschillende diensten van
Kennisnet.
Als we de waardering van de
individuele diensten bekijken
valt het volgende op:
Voor vrijwel alle diensten die deel uitmaken van de kwaliteitsindex is sprake van
een positieve lijn, zowel daar waar het gaat om de bekendheid als de relevantie.
Uitzondering hierop is de bekendheid van de communities in het PO en het VO.
De meeste diensten worden benut door twintig tot veertig procent van de
potentiële groep gebruikers. De meeste diensten in de kwaliteitsindex zijn onder
30 tot 50 procent van de docenten bekend. Diensten die meer dan de helft van de
doelgroep kennen zijn www.kennisnet.nl (alle doelgroepen), de website voor
docenten in het basisonderwijs, MBO2010 (managers MBO), communities (docenten
PO). Vooral relatief jonge diensten zoals Leraar24 zijn nog (te) weinig bekend.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 87
Voor Leraar24 geldt dat er een duidelijke groei waarneembaar is ten opzichte van
2010 en dat de vooraf geformuleerde doelstellingen zijn gehaald.
Als docenten en/of managers een bepaalde dienst kennen zijn zij over het
algemeen positief over de relevantie. De mediaanscore is voor de meeste diensten
een 7. Voor een aantal diensten ligt deze op een 6, voor andere op een 8.
Opbouw kwaliteitsindex In de onderstaande tabel zijn voor de diensten die zijn opgenomen in de
kwaliteitsindex de resultaten voor 2010 vergeleken met die van 2009. Een aantal
diensten zat in 2009 niet in het klanttevredenheidsonderzoek, hier zijn dan ook alleen
de resultaten voor 2010 opgenomen in de tabel. Een aantal andere diensten die
weliswaar geen deel uitmaken van de kwaliteitsindex maar wel relevant zijn om de
doelstellingen van Kennisnet te kunnen waarmaken zijn apart weergegeven in de tabel.
Als de (mediaan) voor relevantie is gewijzigd is dit aangegeven met een pijl. Dit is
ook gedaan als er sprake is van een forse wijziging (>10%) op de bekendheid van een
dienst.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 87
Voor Leraar24 geldt dat er een duidelijke groei waarneembaar is ten opzichte van
2010 en dat de vooraf geformuleerde doelstellingen zijn gehaald.
Als docenten en/of managers een bepaalde dienst kennen zijn zij over het
algemeen positief over de relevantie. De mediaanscore is voor de meeste diensten
een 7. Voor een aantal diensten ligt deze op een 6, voor andere op een 8.
Opbouw kwaliteitsindex In de onderstaande tabel zijn voor de diensten die zijn opgenomen in de
kwaliteitsindex de resultaten voor 2010 vergeleken met die van 2009. Een aantal
diensten zat in 2009 niet in het klanttevredenheidsonderzoek, hier zijn dan ook alleen
de resultaten voor 2010 opgenomen in de tabel. Een aantal andere diensten die
weliswaar geen deel uitmaken van de kwaliteitsindex maar wel relevant zijn om de
doelstellingen van Kennisnet te kunnen waarmaken zijn apart weergegeven in de tabel.
Als de (mediaan) voor relevantie is gewijzigd is dit aangegeven met een pijl. Dit is
ook gedaan als er sprake is van een forse wijziging (>10%) op de bekendheid van een
dienst.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 87
Voor Leraar24 geldt dat er een duidelijke groei waarneembaar is ten opzichte van
2010 en dat de vooraf geformuleerde doelstellingen zijn gehaald.
Als docenten en/of managers een bepaalde dienst kennen zijn zij over het
algemeen positief over de relevantie. De mediaanscore is voor de meeste diensten
een 7. Voor een aantal diensten ligt deze op een 6, voor andere op een 8.
Opbouw kwaliteitsindex In de onderstaande tabel zijn voor de diensten die zijn opgenomen in de
kwaliteitsindex de resultaten voor 2010 vergeleken met die van 2009. Een aantal
diensten zat in 2009 niet in het klanttevredenheidsonderzoek, hier zijn dan ook alleen
de resultaten voor 2010 opgenomen in de tabel. Een aantal andere diensten die
weliswaar geen deel uitmaken van de kwaliteitsindex maar wel relevant zijn om de
doelstellingen van Kennisnet te kunnen waarmaken zijn apart weergegeven in de tabel.
Als de (mediaan) voor relevantie is gewijzigd is dit aangegeven met een pijl. Dit is
ook gedaan als er sprake is van een forse wijziging (>10%) op de bekendheid van een
dienst.
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Kwaliteitsindex
127 122 131118 110 118
0
20
40
60
80
100
120
140
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ict op school Kennisnet Ict op school Kennisnet
Financiën
88 | JAARVERSLAG 2010
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 89
Imago
In het klanttevredenheidsonderzoek is gevraagd of docenten en managers Kennisnet
innovatief, deskundig, onafhankelijk en publiek vinden. Bovendien is gevraagd hoe
men Kennisnet in de verschillende rollen (expert, innovator, dienstverlener)
waardeert en wat de (gepercipieerde) bijdrage van Kennisnet aan de verschillende
programmalijnen is.
Bij het imago valt op dat men Kennisnet vooral deskundig vindt en ook de publieke
waarde van Kennisnet herkent. Innovatief scoort goed in het primair en voortgezet
onderwijs, maar minder goed in het MBO. Onafhankelijk scoort het minst hoog,
wederom is dit vooral in het MBO zichtbaar.
Rollen
Aan de respondenten is ook om een totaaloordeel over het aanbod van Kennisnet
gevraagd evenals om de relevantie van Kennisnet in de verschillende rollen. Het
totaaloordeel komt gemiddeld uit op een 7. De docenten MBO zijn met een 6,5 het
meest kritisch, de docenten in het PO met een 7,4 het meest positief. Hetzelfde
patroon zien we terug bij de waardering van Kennisnet in de verschillende rollen.
Innovator, gemiddeld een 6,2. Uitschieters een 5,5 door managers MBO en een 6,7
door docenten in het PO.
Dienstverlener, gemiddeld 6,6. Uitschieters een 6,0 door docenten MBO en een 7
van docenten PO
Expert, gemiddeld 6,5. Uitschieters 5,6 docenten MBO en 6,8 docenten en
managers PO.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 89
Imago
In het klanttevredenheidsonderzoek is gevraagd of docenten en managers Kennisnet
innovatief, deskundig, onafhankelijk en publiek vinden. Bovendien is gevraagd hoe
men Kennisnet in de verschillende rollen (expert, innovator, dienstverlener)
waardeert en wat de (gepercipieerde) bijdrage van Kennisnet aan de verschillende
programmalijnen is.
Bij het imago valt op dat men Kennisnet vooral deskundig vindt en ook de publieke
waarde van Kennisnet herkent. Innovatief scoort goed in het primair en voortgezet
onderwijs, maar minder goed in het MBO. Onafhankelijk scoort het minst hoog,
wederom is dit vooral in het MBO zichtbaar.
Rollen
Aan de respondenten is ook om een totaaloordeel over het aanbod van Kennisnet
gevraagd evenals om de relevantie van Kennisnet in de verschillende rollen. Het
totaaloordeel komt gemiddeld uit op een 7. De docenten MBO zijn met een 6,5 het
meest kritisch, de docenten in het PO met een 7,4 het meest positief. Hetzelfde
patroon zien we terug bij de waardering van Kennisnet in de verschillende rollen.
Innovator, gemiddeld een 6,2. Uitschieters een 5,5 door managers MBO en een 6,7
door docenten in het PO.
Dienstverlener, gemiddeld 6,6. Uitschieters een 6,0 door docenten MBO en een 7
van docenten PO
Expert, gemiddeld 6,5. Uitschieters 5,6 docenten MBO en 6,8 docenten en
managers PO.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 89
Imago
In het klanttevredenheidsonderzoek is gevraagd of docenten en managers Kennisnet
innovatief, deskundig, onafhankelijk en publiek vinden. Bovendien is gevraagd hoe
men Kennisnet in de verschillende rollen (expert, innovator, dienstverlener)
waardeert en wat de (gepercipieerde) bijdrage van Kennisnet aan de verschillende
programmalijnen is.
Bij het imago valt op dat men Kennisnet vooral deskundig vindt en ook de publieke
waarde van Kennisnet herkent. Innovatief scoort goed in het primair en voortgezet
onderwijs, maar minder goed in het MBO. Onafhankelijk scoort het minst hoog,
wederom is dit vooral in het MBO zichtbaar.
Rollen
Aan de respondenten is ook om een totaaloordeel over het aanbod van Kennisnet
gevraagd evenals om de relevantie van Kennisnet in de verschillende rollen. Het
totaaloordeel komt gemiddeld uit op een 7. De docenten MBO zijn met een 6,5 het
meest kritisch, de docenten in het PO met een 7,4 het meest positief. Hetzelfde
patroon zien we terug bij de waardering van Kennisnet in de verschillende rollen.
Innovator, gemiddeld een 6,2. Uitschieters een 5,5 door managers MBO en een 6,7
door docenten in het PO.
Dienstverlener, gemiddeld 6,6. Uitschieters een 6,0 door docenten MBO en een 7
van docenten PO
Expert, gemiddeld 6,5. Uitschieters 5,6 docenten MBO en 6,8 docenten en
managers PO.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 89
Imago
In het klanttevredenheidsonderzoek is gevraagd of docenten en managers Kennisnet
innovatief, deskundig, onafhankelijk en publiek vinden. Bovendien is gevraagd hoe
men Kennisnet in de verschillende rollen (expert, innovator, dienstverlener)
waardeert en wat de (gepercipieerde) bijdrage van Kennisnet aan de verschillende
programmalijnen is.
Bij het imago valt op dat men Kennisnet vooral deskundig vindt en ook de publieke
waarde van Kennisnet herkent. Innovatief scoort goed in het primair en voortgezet
onderwijs, maar minder goed in het MBO. Onafhankelijk scoort het minst hoog,
wederom is dit vooral in het MBO zichtbaar.
Rollen
Aan de respondenten is ook om een totaaloordeel over het aanbod van Kennisnet
gevraagd evenals om de relevantie van Kennisnet in de verschillende rollen. Het
totaaloordeel komt gemiddeld uit op een 7. De docenten MBO zijn met een 6,5 het
meest kritisch, de docenten in het PO met een 7,4 het meest positief. Hetzelfde
patroon zien we terug bij de waardering van Kennisnet in de verschillende rollen.
Innovator, gemiddeld een 6,2. Uitschieters een 5,5 door managers MBO en een 6,7
door docenten in het PO.
Dienstverlener, gemiddeld 6,6. Uitschieters een 6,0 door docenten MBO en een 7
van docenten PO
Expert, gemiddeld 6,5. Uitschieters 5,6 docenten MBO en 6,8 docenten en
managers PO.
Bij
lagen
JAARVERSLA
G 2
010 | 9
1
PO
2010
beke
nd
2010
rele
vant
2010
2009
VO
2010
beke
nd
2010
rele
vant
2010
2009
MBO
2010
beke
nd
2010
rele
vant
2010
2009
Doce
nt
Com
munit
ies
51%
8
131
134
Com
munit
ies
36%
7
106
129
Com
munit
ies
17%
7
87
81
Le
raar24
34%
7
104
77
Leraar24
24%
6
84
72
Leraar24
18%
6
78
71
Doelg
roepen
porta
l
55%
7
125
110
Doelg
roepen
porta
l
27%
6,5
92
91
Doelg
roepen
porta
l
34%
7
104
85
W
ikiw
ijs
40%
7
110
- W
ikiw
ijs
44%
7
114
- W
ikiw
ijs
29%
6
89
-
Kennis
net
alg
em
een
100%
7
170
180
Kennis
net
alg
em
een
98%
7
168
168
Kennis
net
alg
em
een
94
7
164
168
Manager
Tools
(bench
mark
s)
34%
7
104
- Tools
(bench
mark
s)
37%
7
107
107
MBO2010
64%
7
134
124
Doelg
roepen
porta
l
41%
7,5
111
113
Doelg
roepen
porta
l
28%
7
98
80
Doelg
roepen
porta
l
47%
7
117
68
W
orksh
ops,
prese
nta
ties
etc
27%
7
97
- W
orksh
ops,
prese
nta
ties
etc
36%
7
106
- W
orksh
ops,
prese
nta
ties
etc
36%
7
106
82
Publi
cati
es
37%
7
107
- Publi
cati
es
44%
7
114
- Publi
cati
es
41%
7
111
-
Kennis
net
alg
em
een
100%
7
170
170
Kennis
net
alg
em
een
100%
7
170
170
Kennis
net
alg
em
een
97%
7
167
168
In
dex P
O
123
116
Index V
O
116
117
Index M
BO
116
97
Kw
ali
teit
sin
dex
Kw
ali
teit
sin
dex
Kw
ali
teit
sin
dex
Kw
ali
teit
sin
dex
118
118
118
118
110
110
110
110
PO2010
bekend
2010
bekend
2010
bekend
2010
relevant
2010
relevant
2010
relevant
2010
2010
2010
2009
2009
2009
MBO
VO
A
Rollen
68
51
74
52
7171 69
59
71
80 8077 76
56 57
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Innovatief deskundig onafhankelijk publiek
2007 2008 2009 2010
Financiën
90 | JAARVERSLAG 2010
Programmalijnen Tenslotte is aan docenten en managers gevraagd in hoeverre Kennisnet een bijdrage
levert aan de visievorming en beleidsontwikkeling (programmalijn Organisatie), aan
de eigen deskundigheid (programmalijn Professionalisering) en aan de
beschikbaarheid van digitaal leermateriaal (programmalijn Leermateriaal).
De bijdrage wordt het meest gezien bij gebruik van digitaal leermateriaal, met name
in het primair onderwijs. Ook hier geldt dat docenten en managers in het MBO het
meest kritisch zijn.
Financiën
90 | JAARVERSLAG 2010
Programmalijnen Tenslotte is aan docenten en managers gevraagd in hoeverre Kennisnet een bijdrage
levert aan de visievorming en beleidsontwikkeling (programmalijn Organisatie), aan
de eigen deskundigheid (programmalijn Professionalisering) en aan de
beschikbaarheid van digitaal leermateriaal (programmalijn Leermateriaal).
De bijdrage wordt het meest gezien bij gebruik van digitaal leermateriaal, met name
in het primair onderwijs. Ook hier geldt dat docenten en managers in het MBO het
meest kritisch zijn.
Financiën
90 | JAARVERSLAG 2010
Programmalijnen Tenslotte is aan docenten en managers gevraagd in hoeverre Kennisnet een bijdrage
levert aan de visievorming en beleidsontwikkeling (programmalijn Organisatie), aan
de eigen deskundigheid (programmalijn Professionalisering) en aan de
beschikbaarheid van digitaal leermateriaal (programmalijn Leermateriaal).
De bijdrage wordt het meest gezien bij gebruik van digitaal leermateriaal, met name
in het primair onderwijs. Ook hier geldt dat docenten en managers in het MBO het
meest kritisch zijn.
Financiën
90 | JAARVERSLAG 2010
Programmalijnen Tenslotte is aan docenten en managers gevraagd in hoeverre Kennisnet een bijdrage
levert aan de visievorming en beleidsontwikkeling (programmalijn Organisatie), aan
de eigen deskundigheid (programmalijn Professionalisering) en aan de
beschikbaarheid van digitaal leermateriaal (programmalijn Leermateriaal).
De bijdrage wordt het meest gezien bij gebruik van digitaal leermateriaal, met name
in het primair onderwijs. Ook hier geldt dat docenten en managers in het MBO het
meest kritisch zijn.
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 91
Publicaties Deze bijlage bevat een selectie van de publicaties die Kennisnet in 2010 heeft
uitgebracht. Een groot deel van de publicaties is gebaseerd op het onderzoek dat
Kennisnet (al dan niet via regelingen) heeft laten uitvoeren. Veel van de onderzoeken
zijn samen met onderwijsinstellingen tot stand gekomen.
De meeste publicaties zijn te bestellen via bestellen.kennisnet.nl. De
onderzoekspublicaties, waaronder de onderzoeksreeks, zijn daarnaast ook
toegankelijk via onderzoek.kennisnet.nl.
Vier in balansmonitor Jaarlijks brengt Kennisnet de Vier in balansmonitor uit, deze is gebaseerd op
onafhankelijk onderzoek. Deze monitor beschrijft wat de stand van zaken op het
gebied van ict in het onderwijs is.
Rendementsonderzoeken
Onderzoeken naar rendementen van ICT in het onderwijs betroffen vooral de
meerwaarde van de inzet van bepaalde methodes en middelen, bijvoorbeeld naar de
HOREB methode, de methode slim stampen, Mobiel Engels Leren of het gebruik van
digitale schoolborden. Een voor alle sectoren relevante publicatie is:
Meerwaarde van het digitale schoolbord. Voorwaarden – voordelen – voorbeelden
(Onderzoeksreeks nr. 24)
Innovatie Binnen het SURFnet/Kennisnet programma hebben experimenten en verkenningen
geleid tot publicaties die toegankelijk zijn via surfnetkennisnetproject.nl/publicaties.
Een selectie:
NO (SURFnet/Kennisnet innovatieprogramma) Het leren van de toekomst.
Bij et project leren van de toekomst is het volledige lesprogramma van drie
bovenbouw groepen van basisschool de Schakel drie weken lang volledig met
behulp van de nieuwste technologie uitgevoerd. De deelnemende leerkrachten
ervoeren meer tijd om leerlingen individueel te begeleiden.
SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma, Cloud computing in het onderwijs.
Minder zorg om techniek, meer profijt van ICT
Het rapport toont de meerwaarde van cloud computing voor het onderwijsveld en
maakt de ontwikkelingen, mogelijkheden en toepassingen inzichtelijk.
Bijdrage Kennisnet aan…
25% 23% 27% 24% 31%
39%28%
33%29% 22%
32%42%
36%41% 41%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
uw instelling(managers)
visievorming(managers)
uw instelling(docenten)
deskundigheid(docenten)
leermateriaal(docenten)
(zeer) sterk noch sterk, noch zwak (zeer) zwak weet niet
Financiën
92 | JAARVERSLAG 2010
Naast het innovatieprogramma heeft Kennisnet generieke verkenningen naar innovatie
laten uitvoeren, zoals de Discussienota 21st Century Skills (Universiteit Twente). Op
de innovatieportal innovatie.kennisnet.nl blogt een team van deskundigen over de
belangrijkste nieuwe technologische ontwikkelingen en de betekenis van innovaties
voor het onderwijs.
Organisatie Naast de verkenningen en experimenten uit het SURFnet/Kennisnetprogramma is met
name in het Middelbaar beroepsonderwijs samen met de onderwijsinstellingen
verkend hoe de bedrijfsvoering met ICT verder versterkt kan worden. Deze worden
veelal ontsloten via marktplaatsmbo.nl. Een voorbeeld hiervan is:
M&I Partners (Kennisnet) Inrichting van aan- en afwezigheidsregistratie in het
MBO
In het voortgezet onderwijs is onderzoek gedaan naar de toepasbaarheid van het INK-
model:
Zenc (Kennisnet) Het INK-model in het onderwijs. Een onderzoek naar de
toepasbaarheid van het INK-model in het domein bedrijfsvoering van instellingen
in het onderwijs
Daarnaast is er vanuit een integraal perspectief gekeken naar de strategische
ontwikkelingen en inzet van ICT. Zo zijn er onderzoeken uitgevoerd naar de
ontwikkeling van een regionale innovatie- en onderzoeksagenda,
verantwoordelijkheden van schoolleiders bij de integratie van ICT, en het gebruik van
verschillende businessmodellen bij digitaal leermateriaal.
Professionalisering De meeste publicaties binnen de programmalijn professionalisering zijn
sectorspecifiek en worden hieronder per sector vermeld. De publicaties over TPACK en
de effecten van games zijn generiek:
Maak kennis met TPACK. Hoe kan een leraar ict integreren in het onderwijs?
(onderzoeksreeks nr. 26)
Wat weten we over… effecten van games. Een beknopt overzicht van
wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van games (onderzoeksreeks nr. 25)
Digitaal leermateriaal Het programma Stimuleren Gebruik Digitaal Leermateriaal heeft in 2010 geleid tot
extra publicaties over het gebruik en de mogelijkheden op het gebied van digitaal
Financiën
JAARVERSLAG 2010 | 93
leermateriaal. Daarnaast zijn verschillende initiatieven op het gebied van digitaal
leermateriaal gebundeld.
In opdracht van Kennisnet zijn in totaal acht kleinschalige onderzoeken naar digitaal
leermateriaal uitgevoerd. Onderwerpen waren onder andere; laptops per leerling,
rekendeficiënties in het VMBO, het digitaal schoolbord en de elektronische
leeromgeving in het wiskunde onderwijs, en de opbrengsten van digitaal
leermateriaal. Zie hiervoor digitaalleermateriaal.kennisnet.nl/publicaties en
onderzoek.kennisnet.nl. Een selectie:
Programma Stimuleren Digitaal Leermateriaal Leren arrangeren en ontwikkelen
van digitaal leermateriaal
SLO (Programma Stimuleren Digitaal Leermateriaal) Leerlijnen en vocabulaires in
de praktijk. Verkennende studie in opdracht van het Programma 'Stimuleren
Gebruik Digitaal Leermateriaal’
TNO en Verdonck, Klooster en associates (Programma Stimuleren Digitaal
Leermateriaal) Adviesrapportage metadatastromen
Sectorspecifieke publicaties
PO
Een digitaal klassenboek. Opbrengsten van een digitaal leerlingvolgsysteem voor
het ontwikkelingsgericht onderwijs (onderzoeksreeks nr. 29)
Leren met je mobiel. Engels met mobiele telefoon in het basisonderwijs
(onderzoeksreeks nr. 30)
Zelfstandig leren rekenen met het digibord (onderzoeksreeks nr. 21)
Onderzoek leerlingpercepties t.a.v. gebruik van rekensoftware in het PO (VU)
De meerwaarde van HOREB P.O. digitaal (IVA)
Scriptie over samenwerkend computerondersteund leren (stagiaire
onderzoeksafdeling)
Scriptie over gebruik digitale schoolborden in het bao (stagiaire
onderzoeksafdeling)
VO
Het leren van moderne vreemde talen. Hoe beoordeel je de meerwaarde van
digitaal leermateriaal in het moderne vreemdetalenonderwijs? (onderzoeksreeks
nr. 22)
Opbrengsten van Leren met meer effect. Twee jaar onderzoek naar
onderwijsvernieuwing met ict in het voortgezet onderwijs (onderzoeksreeks nr.
23).
Financiën
94 | JAARVERSLAG 2010
Kennisnet en de VO-raad (IP-VO), De prijs van digitaal leermateriaal. Hoe
berekenen scholen de kosten en baten van hun ict-gebruik? (onderzoeksreeks nr.
28)
Slimstampen (RuG) (VO)
Wat weten we over… ict en duurzame onderwijsvernieuwing. Onder welke
voorwaarden hebben stimuleringsmaatregelen voor onderwijsvernieuwing met ict
meer effect ? (onderzoeksreeks nr. 27)
MBO
Kennisnet en saMBO~ICT Hoe? Zo! Digiborden in het MBO
Kennivsnet en saMBO~ICT Hoe? Zo! Laptops in het MBO.
2
Stichting Kennisnet
Paletsingel 32
2718 NT Zoetermeer
Postbus 778
2700 AT Zoetermeer
T 0800 – 321 22 33
F 079 – 321 23 22
I kennisnet.nl
Kennisnet. Leren vernieuwen.