Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
1
INGENDANYI ZUBATSE
URURIRIMBO rw’ingendanyi zubatse
Icit. Ni ivy’ukuri rurahiriwe urugo Umukama Yezu yimitswemwo.
1.- Yari mu butumire bw’I kana, tumutumire mu rugo rwacu.
2.- Yame mu rugo rwose nkuko yamye mu rugo rw’I Nazareti.
3.- Dushire mu ngo zacu urweze be n’amahoro n’umutekano.
4.- Ukaristiya twohabwa yotuber’isoko ry’urukundo.
5.- Haninahazwe Butatu Bweranda Gikuriro c’ubumwe.
INTANGAMARARA
Icatumye abari mu muhari w' Ingendanyi bamaze kwubaka kubandanya kurwanira
amajambo shimikiro ane: senga, sangira, igore, ba intumwa, ni uko bazirikana ko ayo
majambo ashobora kubunganira gukurikiza amabanga bajejwe umunsi bahana Isakramentu
ry'ukubaka rukristu. Arabafasha kandi guhereza Umukama ubuzima bwabo “Nk’ishikanwa
rizimarishimwa n'Imana (Romani 12,1).
GUSENGA: Abubatse b'ukuri bama basenga hamwe mu rugo. Ibisabisho vyo mu rugo
biratsimbataza ukwemera n’urukundo mu mitima y'abarubamwo.
Birabatuma guhereza ibibabangamiye n'ibibashimisha. Bikongera bikabegereza
Umukama nk'uko yatubwiye ngo “Aho babiri canke batatu bakoraniye kw'izina ryanje ndi
hagati yabo” (Matayo 18, 20).
Ugusengera hamwe biratuma abubatse kurera rukristu abana babo, basangira ukwemera
ukwizigira n'ugukunda. Nyakubahwa Papa Yohani Paulo wa kabiri yanditse ngo “ibisabisho
vyo mu rugo biherezwa mu bumwe ugusengera hamwe ni icamwa n 'igikorw ngombwa
kubera ibatisimu 'isakramentu ry'ukwubaka rukristu.
Ibigie ibisabisho ni ibi: ibinezereza n'ibibabaza abari mu rugo, iminsi mikuru
y'abavunyi b'ibatisimu, iminsi y'ukwibuka ivuka, uruja n'uruza rw'abari mu rugo. Abavyiyi
barabwirizwa guha indero rukristu abana babo mu kubanyereza gusenga no kuganirira
Ubutatu Bweranda. Akarorero keza k'abavyeyi bariko brasengana uwira ni isoko rizofasha
abana kuvugana ukwemera ibisabisho.Ibisabisho rusagi vyo mu rugo ni ibi :
Ibisabisho biri mu gitabu c'abakritsu
Ibisomwa vyeranda
Amashemezo
Indirimbo
Udusabisho two guhezagira imfugurwa
Ishapule
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
2
GUSANGIRA : Ukwabirana kuratuma abubatse gusenyera ku mugozi umwe no
gusangira akabisi n’agahiye. Yezu mu Karistiya arabafasha kwigana ubwihevyi bwiwe bwo
ku musalaba, no gutsinda inyosha mbi y’ukwigungirako igomba kwonna ubumwe mu rugo.
Ukaristiya ni ishimikiro ry’ubugumyabanga.
Ni ho abubatse bahora basangirana ukwemera gushitse biheberanira bakihebera
ibibondo vyabo. Mu misa ,mu gihe Umukama ahereza Data inkuka y’umusalaba na bo
bahereza bari kumwe na We ibibanezereza n’ibibagora nk’ishikanwa ry’ubuzima bwabo.
Yohani Paulo wa kabiri avuga ati:” Mwebwe mwubatse mube abateramyi b’ukuri ba
Yezu ari mu Karistiya. Abakira Yezu barashobora kurwanira
Bikwiye ingeso z’ubuzima bw’ukuri:urukundo rutiziganya,ukugirira imbabazi
abatugirira nabi,ukwihebera abagowe, umutima w’ubwerentegerwa, ubwitonzi mu
bibabangamiye… Ni mwitwararike kwamana na Yezu ari mw’Isakramentu ryeranda, ni ho
muzoba abakristu nyakuri”.
KWIGORA : Abubatse rukristu bavavanura n’ukwigungirako, banezerezanya, umwe
umwe yigorera uwundi,barekuriranira, bafasha incuti n’ababanyi bagowe. ”Ubunywanyi
bw’abubatse ni bwo shimikiro ry’ubunywanyi bwagutse bw’abari mu
muryango,ubw’ababanyi n’abana,ubw’abavukanyi n’ubw’incuti n’abagenzi. Ubwo
bunywanyi burakomera bukarangurika mu buntu nya buntu”.
BA INTUMWA: Abubatse rukristu bagerageza kuba inshingwa- butumwa mu mvugo
no mu ngiro. Mu nyandiko y’inama nkuru ya Vaticano ya kabiri yitwa “ Ubutumwa
bw’abakristu basanzwe” dusoma ko ” abakristu basanzwe bafise uburyo bwinshi bwo
kurangura ubutumwa bwabo bw’ugushikiriza Ijambo ry’Imana” kanatsinda Umukama avuga
ati: “Ukwo ni ko umuco wanyu wokwibonekeza mu maso y’abantu, maze babonye ibikorwa
vyanyu vyiza bakaninahaza So wanyu ahangamye mw’Ijuru”(Matayo5,16 ). Ingendanyi
yubate irazi ko Mutima Mweranda ayifasha kuba intwari idatinya urukamvye ku musozi
ibako no kw’iparuwasi.
Isakramentu ry’ukubaka rukristu ryubaka “Ekleziya yo mu rugo”.
Kumwe Ekleziya ari umuryango uninahaza Ubutatu Bweranda, ni ko urugo rufise uruhara
rwo kubuninahaza mu bisabisho vy’abarubamwo. Kumwe Ekleziya ibona ubumwe
bw’Isakramentu ry’Ukaristiya ni ko urugo rukura ubumwe kuri iryo sakramentu.
Kumwe Ekleziya isasagaza urukundo rw’Umukama mu gufasha abagowe ni ko urugo
rufise uruhara rwo kwigorera abagowe.
Kumwe Ekleziya ibwirizwa kumenyesha Inkuru nziza mu bantu, ni ko urugo rufise
ubutumwa bw’ugukundisha Yezu mu bana barubamwo, mu babanyi no mu mirimo ya
paruwase.
AMASABO Y’UMUSHAHA WA YEZU KU NGENDANYI ZUBATSE
Ingendanyi zubatse zirahahamira Umushaha wa Yezu i muhira, ari wo soko ridakama
ry’urukundo rw’ukuri. Ibiranga urukundo bafitiye Umushaha Mweranda ni ibi:
Gutunga Isanamu canke Ishusho y’Umushaha wa Yezu,
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
3
Gushima kuvuga rimwe rimwe igisabisho c’amazina y’Umushaha wa Yezu
(Rumuri rwa 4)
Gusangira n’abari mu muhari w’Intamuheba Ibisabisho n’urweze rw’umunsi mukuru
w’Umushaha wa Yezu.
AMASABO YA BIKIRA MARIYA KU NGENDANYI ZUBATSE
Mariya ni umwizero w’abari mu rugo.Ibiranga urukundo bafitiye Umuvyeyi
w’abakristu ni ibi :
Gutunga Isanamu canke Ishusho rya Bikira Mariya bakayishariza
Kuvuga ishapure n’ukuzirikana ivyibukiro vyayo.
“Ibisabisho c’ishapule ni ic’akaroruhore mu gihe c’ugusengera hamwe mu rugo”(Papa
Paolo wa gatandatu).
UMUHARI W’INGENDANYI ZUBASTE
Abinjiramwo ni bande :
Umugabo n’umukenyezi wiwe bari ingendanyi mu buto bwabo.
Ingendanyi imaze kwabirana isanze umugenzi wayo atagiye mu ngendanyi akiri
muto ashobora kumukundisha umuhari w’ingendanyi zubatse kugira ngo bajane
mu nama.
Zigira inama ryari? Zigira inama rimwe mu kwezi, abagabo n’abakenyezi babo bari
kumwe.
Rimwe mu kwezi barateramira Ukaristiya bari kumwe n’ingendanyi z’urwaruka.
Mu gihe c’inama zigira iki ? Urutonde :
Kuririmba ururimbo rw’umuhari
Gusenga
kwumviriza Ijambo ry’Imana canke ivyakozwe n’umweranda.
Gusangira ivyiyumviro bifatiye kuri ayo majambo.
Kuvuga igisabisho
Kwihweza ivyifuzo vya Papa.
Ibendera ry’umuhari risa gute? Rikozwe mu mpuzu yera, hagati hakaba impeta zibiri
zisa n’inzahabu zikikijwe n’inyabutatu y’urwatsi rutoto na yo n’ ikimenyetso c’Ubutatu
Bweranda. Amajambo shimikiro ane yanditswe mw’ibara ritukura.
UMWAKA W’UKUZIRIKANA IVYANDITSWE MU BWUZURE
UKWEZI KWA NZERO
1. Ijambo ry’ugushikiriza: Ukwubaka rukristu kudutuma guhahamira ubumwe
budatandukanywa bw’Ubutatu Bweranda.
2. Igisomwa: Yohani 14, 23-26.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
4
3. Insiguro: Mu Butatu Bweranda, Mana Data na Mwana na Mutima Mweranda
basangiye inganji, n'ubweranda n'urukundo. Ubwo bumwe burabatuma kugerera mu
mitima y'abakurikiza amabwirizwa yabo ” tubagire ingoro yacu” (Yohani 14,23.)
Ibatisimu rituma ducudika n”Ubutatu Bweranda, Isakrmentu ry'ukwubaka rukristu
ridutuma twigana ubumwe bw'Imana.
Papa Yohani Paolo wa kabiri yanditse ngo “ Imana si inyakamwe nyabuna ni Ubutatu
Bweranda, ni Batatu dusangamwo umuryango Mweranda ushimikiye ku rukundo
nyarwo, Data, Mana, na Mutima biheberanira. Ni ko kwubaka rukristu
n'ukwiheberanira gurtyo m'u rukundo rutagira agahemo rukomoka ku Butatu
Bweranda.”
4. Ibibazo:
Tworwanira ubumwe bw'umugabo n'umukenyezi gute?
Ubw'abavyeyi n'abana?
Ubw'umuryango n”ababanyi?
UKWEZI KWA RUHUHUMA
1. Ijambo ry'ugushikiriza: Ukwubaka rukristu kuradutuma kwigana abari mu rugo
rweranda rw'i Nazareti..
2. Igisomwa: Matayo 1,18-24.
3. Insiguro: Nyenurugo Yozefu yubaha Mariya akongera akemera ubweranda bwiwe,
akanezerwa kuko Mutima Mweranda ari hagati mu rugo rwiwe. Na twe tugomba
kwiheberanira nka Yozefu na Mariya, duserure ingeso ziva kuri Mutima Mweranda arizo
z'izi “Urukundo, Akanyamuneza, Amahoro, Ukwiyumanganya, Ubuntu
n'ukwitsinda.”(Galati 5,23).
4. 3. Ikibazo : Twogira iki ngo natwe twigane Yozefu na Mariya mu buzima bwacu?
UKWEZI KWA NTWARANTE
1. Ijambo ry'ugushikiriza : Ingendanyi zubatse zishiruke ubute gusengera hamwe.
2. Igisomwa: Matayo18,19-20
3. Insiguro : Ibisabisho rusangi vyo murugo biratunywanisha n'Umukama, aza hagati yacu,
we mwami w'amahoro aratuzanira umwumvikano n'ubumwe biomoka kuri We.
4. Ibibazo : Mbega ibitubuza gusengera hamwe n'ibihe?
5. Twovuga iki mu gihe co gusengera hamwe?
UKWEZI KWA NDAMUKIZA
1. Ijambo ryo gushikiriza : Ugusenga kuradufatanya n'aberanda n'abamalayika.
2. Igisomwa : Ivyahishuwe 8. 3-4.
3. Insiguro: Ibisabisho vyacu bishkanwa ku Mana n'abamalayika barinzi n'abandi
bamalayika nk'ibimoga binezereza Rugira vyose. Ibisabisho vy'ukuri tusangamwo
ivy'ugusenga, ivy'ugukengurukira n'ivy'ugusaba.
4. Ibibazo :
Mu gihe dusenga twibuka dute aberanda n'abamalayika?
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
5
Ibisabisho vyacu bimenyesha Imana ivyiyumviro vyacu vy'ukuninahaza,
vy’ugukenguruka, vy'ugutakambira dute?
UKWEZI KWA RUSAMA
1. Ijambo ry'ugushikiriza : Ushaka kurangura amabanga y'isakramentu ry'Ukwubaka
rukristu niyegereje Yezu ari mu Karistiya, nasangire kenshi.
2. Igisomwa : Mariko 10, 2-8.
3. Insiguro: Ukaristiya ni Isakramentu ry'Urukundo rw'ukuri. Abasangirana ukwemera
n'ubwira bararonka ubukomezi bwo gukundana badahemukiranira nk'uko Yezu
atahemukiye Ekleziya, aguma hagati yayo.
4. Ibibazo : Ibituma abakristu kwahukana ni ibiki? Twogira dute kugira ngo turwanye
inyosha mbi y'ukwahukana?
UKWEZI KWA RUHESHI
1. Ijambo ry’ugushikiriza: Ugusangira ni ukuronka ubuzima bwamaho.
2. Igisomwa :Yohani 6, 65-…
3. Insiguro: Imana ni Yo rukundo, Ubuzima bw’ukuri bushimikiye ku rukundo rw’Ubutatu
Bweranda. Mu Karistiya Umukama aratwibutsa ubwihevyi bwiwe bwo ku
musalaba,akongera akatwunganira gukundana nka we.
4. Ibibazo :
Mu rugo umugabo n’umukenyezi wiwe bokwiheberanira gute?
Abavyeyi bigorera abana babo bate?
UKWEZI KWA MUKAKARO
1. Ijambo ry’ugushikiriza : Abubatse rukristu bubahana, barigoreranira.
2. Igisomwa :Efezi 5,22-28
3. Insiguro: Ingendanyi zitwararika kwigora…Paolo mweranda yarakebuye abubatse ngo
bubahane,
4. Batsinde ngeso z’ukwigungirako, barondera uburyo bwo kunezerezanya.
5. Ibibazo :
Twofashanya gute mu rugo ? Cane cane mu magume?
Twotsinda dute inyosha mbi z’ukwigungirako?
UKWEZI KWA MYANDAGARO
1. Ijambo ry’ugushikiriza: Ijambo “igore” riradutuma kwigorera abagowe.
2. Igisomwa : Matayo25,34-40
3. Insiguro : Yezu yatwigishije ko tuzobazwa n’Imana urukundo twakunze
abagowe.Turwanire ubutumwa bwogutabara abakene boku musozi tubako cane bo
kw’iparuwase.
4. Ibibazo :
Twobabara dute abagowe?
Twigisha dute abana bacu ngo ntibirengagize aboro?
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
6
UKWEZI KWA NYAKANGA
1. Ijambo ry’ugushikiriza : Ijambo “Ba intumwa”riradutuma kuba umuco w’isi.
2. Igisomwo : Matayo 5,14-16.
3. Insiguro : Yezu yiyise “umuco w’isi” ariko rero ashaka ko twomwigana na twe tube
umuco w’isi. Ekleziya yashinzwe kumurikira abantu, abubatse na bo bagira Ekleziya mu
rugo mu kumurikira ababanyi, n’abo basangiye umuryango.
4. Ibibazo : Tumurikire dute bene umuryango n’ababanyi? Tugire iki kugira ngo tube
intumwa mw’iparuwase?
UKWEZI KWA GITUGUTU
1. Ijambo ry’ugushikiriza : Ingendanyi zubatse ntizitinya gushingira intahe izina rya Kristu
2. Igisomwa : Matayo 10,28-33.
3. Insiguro : Twokwama dutanga akarorero keza mu bandi, twokongera kandi tugakundisha
Yezu mu mvugo: Gukebura abagoyagoya, kugondoza abananiranye…
4. Ikibazo: uburyo bwo gukundisha Umukama ku rurimi ni ubuhe?
UKWEZI KWA MUNYONYO
1. Ijambo ry’ugushikiriza : Ingendanyi ihayagiza urukundo ifitiye Umushaha wa Yezu.
2. Igisomwa : Yohani 19, 32-37.
3. Insiguro: Ingendanyi zirazi ko Umushaha wa Yezu wasogoswe n’ibicumuro
vy’abantu.Shetani “Yama yiyerereza nk’intambwe iroha, irondera uwo yorotsa” (Petero
5,8).
4. Twame tugavye, dukunde isakramentu ry’ikigongwe ridufasha kuvavanura n’ingeso mbi.
5. Ibibazo : Ni nde adufasha gutsinda inyosha mbi? Twebwe bene ibibondo, dufasha dute
abana bacu ngo batsinde shetani?
UKWEZI KWA KIGARAMA
1. Ijambo ry' ugushikiriza : Mariya ni we ahangaza abubatse rukristu.
2. Igisomwa : Ibikorwa vy'abatumwa 1, 13-41.
3. Insiguro : Tubona ko mu ntango y'Ekleziya Yezu amaze kwurira mw'Ijuru, Mariya
aguma hagati y'abakunzi b'Umwana wiwe. Ubu twemera ko Mariya ari we Muvyeyi
w'Imitima yacu arabandanya kudusabira,twigane ingeso nziza ziwe, tukamurikirwa na
Mutima Mweranda nka we.
4. Ibibazo : Twogira dute mu kwitura Mariya mu rugo rwacu? Tuzokundisha dute Mariya
ibibondo vyacu.
UMWAKA W'UKWIHWEZA UBUZIMA BW'ABERANDA BARI
BUBATSE.
UKWEZI KWA NZERO
1. Gusoma ubuzima bwa Prosperi Mweranda
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima: Umwete wo guhwana n'Imana mu bisabisho.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
7
3. Umutima wo guhanurana n'umukenyezi kugira ngo batezanye imbere “unkebure ubonye
ko nishira hejuru”.
4. Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA RUHUHUMA
1. Gusoma ubuzima bwa Helena Mweranda
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima : Ukwifata ruto mu ngorane.
3. Urukundo afitiye umusalaba wa Kristu.
4. Ingene twomwiganamu buzima bwacu.
UKWEZI KWA NTWARANTE
1. Gusoma ubuzima bwa Elizabeti wa Portugali Mweranda.
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima :
Ukurindirako mu magorwa y'urugo “Denisiyo yari igihumbu.” Umwete w'ugusasagaza
amahoro y ukuri mu muryango. “N'aho yari arwaye cane, yumvise ko umuhungu wiwe
yaciye Alfonse agiye kurwana n'umukwe wiwe yaciye agenda kubumvikanisha Iyo
barwanira”.
3. Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA NDAMUKIZA
1. Gusoma ubuzima bwa Leonidasi mweranda.
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima : Indero nziza aha umuhungu wiwe.
“Yaramutegetsekwiga iminsi yose ivyanditswe mu bw'uzure”.
3. Ubutwari bwiwe ntatinya gushingira intahe Umukama.
4. Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA RUSAMA
1. Gusoma ubuzima bwa Mariyusi na Marita.
2. Ivyo twagumije muri ubwo buzima:
Ingene babana mu mutekano.
Urukundo bafitiye Ekleziya mu kugenda I Roma gushemerezayo Petero na Palo
beranda ku mva yabo.
Ubutwari bw ukuremesha aba Kristu b'imbohe ata bwoba.
3. Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA RUHESHI
1. Gusoma ubuzima bwa Oreliya na Nataliya beranda
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima :
Ingene akarorero keza k'umukristu w'ukuri gahindura imitima yabo “Oreliya abona
umukristu bari baboheye ku gitwaza bamukubita”.
Ubutwari bwo gupfira Umukama.
UKWEZI KWA MUKAKARO
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
8
1) Gusoma ubuzima bwa Brigita Mweranda
2) Ivyo tugumije muri ubwo buzima:
Ugukundana n'ugusoneranira mu rugo. “umwumvikano bari bafitaniye wari agahore”.
Amaze gupfakara. Ingene yarwaniye Ekleziya.”Ubutumwa Umukama yamushinga
ntiyatevye kugenda”.
Ubutumwa bw'uruvyaro rwiwe. Arahava ajana na Katarina be n’abahungu biwe Karori
na Biger, bagira urugendo rweranda baj mu gihugu ca Yezu.”
3) Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA MYANDAGARO
1) Gusoma ubuzima bwa Monika mweranda
2) Ivyo tugumije muri ubwo buzima:
Kurinda rugabo mu ngorane zituruka ku ngeso mbi z’umugabo wiwe “ubwitonzi
n’ubutekereji vya Monika vyarahinduye imigenzo ya Patrisi”.
Intuntu yatewe nububegito bw’umuhungu wiwe Ogustino “Monika yama amusabira
iminsi yose”.
gusabira abapfuye imbere ya Altari.
3) Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA NYAKANGA
1) Gusoma ubuzim bwa Nikola de Flue mweranda.URUPAPURO 29.
2) Ivyo tugumije muri ubwo buzima:
Igishika c’ibisabisho “Gusenga Umukama Ijoro n’umutaga”.
Urukundo rw’igihug c’amavukiro “abantu benshi baramusanga bakamusaba ngo
abasabire,abakuru na bo baraamuhanuza”.
3) Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA GITUGUTU
1. Gusoma ubuzima bwa Viktoriya Rasoamanarivo mweranda
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima:
Umwete wo gushengerera Yezu ari mw’itaberenakulo.
Umwitwarariko wo gukorera Ekleziya.
Umutima wo gutabara aboro.
3. Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA MUNYONYO
1. Gusoma ubuzima bwa Elizabeti wa Hongriya.
2. Ivyo tugumije muri ubwo buzima:
1) Urukundo ntangere rwa Elizabeti n’umugabo wiwe” bari basangiye akabisi
n’agahiye kandi basangira umutima w’ugusenga n’ukwicisha bugufi”.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
9
2) Umutima w’ukwitwararika abakene “Yarihebeye aboron’abarayi”.
3. Ingene twomwigana mu buzima bwacu.
UKWEZI KWA KIGARAMA
1. Gusoma ubuzima bwa Izidori na Mariya beranda
2. Ivyo tugumije muri bwo buzima.
Umwete wo kurangura ibikorwa bashinzwe
Umwumvikano mu rugo.
Ubwira bwo gusenga.
3. Ingene twobigana mu buzima bwacu.
UBUZIMA BW’ABERANDA BAVUZWE MURI IKI GITABU
PROSPERI (390-455) Umushingantahe
Prosperi yavukiye mu Bufransa bwo mu bumanuko.Amaze kwubaka, bari kumwe
n’umugore wiwe barwaniye icese umwumvikano ushimikiye ku kwemera
kubangutse.Prosperi yarakebuye umugenzi wiwe ati: “Mugenzi nkunda , twigore kugira ngo
mu buzima bwacu dukurikize inyiisho z’umukama, tubungabungane: undemeshe mu bingora,
unkebure ubonye ko nishira hejuru.Na wewe shima impanuro zanje nk’uko dufise umubiri
umwe,tugire umutima umwe”.
Kenshi na kenshi Prosperi yarafashe inzira ija mu gisagara ca Marseille kugira ngo
yiherere mu kigo c’abihevyi babayo. Yarakunze cane gusoma ibitabu vyanditswe na Ogustino
mweranda, wa mwepiskopi wo muri Afrika ya Ruguru yanditse ibitabu vyinshi. Prosperi
yumvise ko yasandavye ararwanira inyigisho ziwe, yongera ararwana n’umwongeleza
Pelajiyo n’umwihevyi w’ikigo ca Lerins yitwa Visenti n’uwundi mugabo Rufinusi batashimye
ivyandiko vya Ogustino.
Hanyuma rero Prosperi yimukira i Roma, ashitseyo Papa Leo wa mbere mweranda
yamugenye kuba umunyamabanga wiwe .Prosperi gushika ugupfa kwiwe yarashishikaye
gukwiragiza inyandiko za Ogustino mweranda no gutahurira abakristu ubwiza bw’amazabuli.
HELENA (255-328), Umwamikazi
Helena yavutse mu muryango w’abantu batobato, ariko umunsi umwe umukuru
w’intwaramiheto amusanga aho yahora hagerewe kugaburira n’ukuraza abari ku
rugendo,aramugomwa,umugira umugore wiwe.Baravyaranye umwana yitwa
Konstantino,ariko aho uwo musirikare abereye umwami yaciye yirukana Helena yabira
umuganwakazi; Helena amaze kwirukanwa agenda mu gisagara ca Treves mu
Budagi.Hanyuma rero umuhungu wiwe konstantino akurikira se aba umusirikare.Ingabo ziwe
zaramushimye kubera ubutwari bwiwe, baramutora ngo abe umwami w’abaromani.
Ashitse ku ngoma, Konstantino ahamagara nyina wiwe aca amutazira “Ogusta” ni
ukuvuga “umwamikazi”. Mu buninahazwa bushasha bwiwe, Helena yagumye yicisha bugufi
imbere y’abantu bose n’imbere y’Imana. Amazwe kubatizwa agira umwete wo kumenyesha
izina rya Yezu-Kristumu bapagani b’ibwami. Ivyamunejereje cane mu buzima bwiwe vyabaye
bibiri: ubwa mbere umuhungu wiwe umwami Konstantino avumera ko Ekleziya ya Yezu
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
10
yokwubahwa mu bwami bwiwe bwose, arabatizwa kandi; ubwa kabiri, Helena yararonse
uburyo bw’ukugenda I Yeruzalemu.
Ashitseyo yasavye umwepiskopi Makariyo mweranda ngo bacukure ku gasozi ka
kalvariyo, barondere umusalaba babamvyeko Umukama. Babanje rero gusambura ishengero y
imana umwami w’abapagani Adriyano yari yubatseho. Bamaze gutora umusalaba mweranda,
Helena yategetse kwubwka amasengero atatu ateye igomwe, rimwe I Betlehemu irindi aho
Yezu yavukiye, irindi ahoYezu yuririye mw’ijuru.
ELIZABETI WA PORTUGALI (1271-1336), Umwamikazi.
Elizabeti yari umukobwa w’umwami Petro wa gatatu wo muri Ispaniya.Ashikanye
imyaka cumi n’ibiri, yabiriwe n’umwami w’I Portugali: Denisiyo. Yatwaye igihugu imyaka
mirongo itatu n’itandatu. Elizabeti yari umupfasoni agororokeye Yezu-Kristu na Bikira
Mariya. Yimenyereje kwisonzesha iminsi ya gatandatu yose kugirango yibuke amagorwa ya
Nyina wa Yezu, agashima kuzirikana rwose isamwa ryiwe ata gicumuro.
Elizabeti na Denisiyo ntibari bahuje imitima kuko Denisiyo yari igihumbu gushika
aho yatanguye gukeka umugenzi wiwe koyigenza nabi, ariko rero na we yitwararika gusabira
umugabo wiwe Imana yamuhaye umunsi bahawe Isakramentu ry’ukwabirana.Yavyaye abana
babiri:Konstansiya yabaye umwamikazi wo muri Ispaniya na Alfonso na we yabaye
umwami wa Portugali. Umwami denisiyo yari afise abana b’ibitwarire kandi yama atongana
n’umuhungu wiwe n’umukwe. Ni ukuri Elizabeti yarabonye ingorane nyinshi, ariko
yariyumanganije arazirindana umutima wemera. Kubera ugusenga n’utwigoro, Elizabeti
yarashoboye gushira amahoro mu muryango wiwe. Yari umwamikazi yakundwa n’abatobato
bose. Naho yari arwaye yumviseko umuhungu wiwe Alfonsoagiye kurwana n’umukwe wiwe
yaciye agenda kubumvikanisha iyo barwanira.Amagara ntiyamukundiye,yapfiriye mu
nzira.Mu gihe yriko aracikana yaranezera n’ukubona umuryango wiwe wose ushize hamwe
ukamukikiza ngo usabire umutima umwe. Bimwibutsa kandi ingene yahora agenda akomeye
kw’ifrasi umusalaba m minwe, kubuza abari mu ndwano kugwana.
LEONIDASI (+203), Umwigisha w’ishure kaminuza yapfirye Umukama
Muri iyo misi, umwami w’abaromani Severo yategetse umukuru w’intara ya Misri
yitwa Laetusi guta mw’ibohero ababatijwe. Umwe muri bo yari umushingantahe
Leonidasi.Har’ibintu bitatu vyatuma aba rurangiranwa. Ubwa mbere yari umwigisha nya
mwigisha muri Kaminuza ya Aleksandriya. Ubwa kabiri, yari afise abahungu indwi, imfura
yabo yari incabwenge yitwa Origene,nawe yabaye rumuri muri Ekleziya. Ubwa gatatu,
Leonidasi yitwararitse kurera runtu na rukristu Origene.
Yaramutegetse kwiga iminsi yose ivyanditswemu bwuzure yongera akamubarira ko
amubaza ibibazo vyose ashaka. Rimwe rimwe Leonidasi yaragenda gufukura agahungukiwe
Orogene gasinziriye, agasoma igikiriza cako, yibwira ati:” Ni ivyo ukuri, ndasoma ingoro ya
Mutima Mweranda”.Origene na we yaratangarira ubuvyeyi bwa se wiwe.
Umunsi baza gutwara Leonidasi, Origene yari ashikanye imyaka cumi n’indwi avutse,
ashaka kumuherekeza no gupfira Umukama bari kumwe. Nyina aranyegeza impuzu ziwe
kugira ngo ntagende. Hanyuma rero Origene yandikira ikete se kugirango amukebure
gushingira intahe Yezu-Kristu, ati: “Urukundo uvuga udukunda ntirugutume ureka gupfira
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
11
Umukama”.Leonidas rero akomejwe n’impanuro z’umuhungu wiwe, aremangana ubutwari
ukwemera kwiwe,barahava bamuca umutwe.
MARIYUSI NA MARITA(+288) : Abubatse bapfiriye Umukama.
Mariyusi yari umushingantahe yavukiye muri Perse. Yabatijwe kiri muto,
hanyuma yabirana n’umugore w’umutima Marita. Barabana mu mutekano, abantu bose
barabashima. Baravyarana abahungu babiri, Audifax na Abachum. Bamaze gutunganya
ivyabo, baciye biyumvira kugenda bose I Roma kugira ngo bashemerezeyo abatumwa Petero
na Paolo beranda bahambweyo.
Uruhamo rwaheze bafata inzira, ariko bashitse I romabasanga ibohero ryuzuye
abakristu kuko umwami Dioklesiyano yari yasubiye urwanya abemera Yezu-Kristu. Bamaze
gusenga ku mva y’abatumwa, Maariyusi, Marita, Audifax na Abachum baguma I Roma,
batangura kuremesha abakristu b’imbohe no guhamba abapfiriye Umukama.
Ivyo bakora bimenyekana hose.Umukuru w’intara na we nyene yumva umwete
n’ubutwari vya ba batonib Imana bane, yaciye atuma abasirikare biwe kubafata.
Arabahendahenda ngo bahakane Yezu-Kristu. Ariko rero bakomejwe n’ingingo ya Yezu ngo:
“hahiriwe abahamwa bahorwa ubutungane kuko ubwami bw’ijuru ari ubwabo” (Matayo
5,10),ntibavyemeye. Baraca umutwe Mariyusi, umugore wiwe Marita nawe baramuta mu ruzi
ngo apfe asomye nturi.
NATALIYA NA ORELIYO(+852) Abubatse bapfiriye Umukama.
Mu ntara y’ubumanuko bwa Ispaniya, mu gisagara ca Corduwa, ico gihe aba
Muhamedi barahama aba Kristu. Oreliyo n’umukenyezi wiwe Leliyoza bagira ukwo
bashoboye kwose ngo ntihagire uwumenya ko ari aba Kristu.
Ni ho rero umunsi umwe Oreliyo yariko aratembera mu gisagara ca Corduwa,
akabona umukristu bari baboheye ku gitwazi bamukubita gushika ahoava amaraso,
imbereyiwe hari umuntu aza arahogoraatetereza wa mukristu. Oreliyo ngo abone
ubwiyumanganyi n’ubutekereji bw’uyo mukristu aca araterwa isoni n’uko yahora ahisha
ubukristu bwiwe. Kuva ubwo rero, be n’umucance wiwe na bene wabo batangura kurangura
icese ivyo ibanga ry’ubukristu ritegereza.
Ntibatevye kurerwa no gutabwa mw’ibohero. Batanywe mw’ibohero
n’umushingantahe w’Umuhanga-Mana yitwa Jorji yari yaje Ispaniya avuye mu ntara zo mu
buseruko asembera kwa Oreliyo. Ni we rero yafashije abo bari babohanywe kwitegurira
gushingira intahe Yezu-Kristun’ukumupfira. Bose rero uko baribatanu:Jorji,
Felikse,Liliyoza,Nataliya na Oreliyo baracibwa umutwe.
BRIGITA (1307-1373), Umupfakazi
Brigita yavukiye mu muryango w’abapfasonibo muntara ya suwede, yabiranwa
n’umuganwa yitwa Ulf Gudmarson. Umwumvikano bari bafitaniye wari agahore, n’Imana
itako irabahezagira ibaha abana umunani. Hari igihe bagira urugendo rwerandaahantu
hitirirwa Yakobo wa Compostelle, mu gihugu ca Ispaniya, bavuyeyo baja inama ngo bihebere
ImanaUlf yinjira mu muryango wa Bene-Benedikto b’I Alvastra, Brigita na we yinjira mu
mubano wari hafi yaho nyene. Ulf Imana ntiyatevye kumurengutsa.Brigita na we Mutima
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
12
Mweranda yatanguye kumuhishuka ivyerekeye ijuru, ipurgatori n’umuriro udahera, amufasha
kandi gutegera ivyerekeye ingene Yezu yababaye.
Ubutumwa Umukama yamushinga ntiyatevyekuza arabwandika abushikiriza
abami,abapapa,abepiskopi n’abasaserdoti.Igihe Papa yari yagiye kugerera mu Bufransa,
yamwandikiye ati:”Yoborana ubwigenge Ekleziya y’Imana wigize kure ubwikunz, garuka I
Roma, ube hafi y’imva y’Umupapa wa mbere ari we Petero mweranda”.Abapatiri na bo
yabandikiye ati: ”Ubusaserdoti, umuntu ntiyobwipfuza kugira ngo aronke iteka
n’icubahiro,ivyo umusaserdoti akora nta muhanuzi canke umumalayika ashobora kubukora,
ijambo ryiwe rirahamagara Umukiza akaza, umusasrdoti agize umwe na Kristu, n’intatana”.
Mu mwaka ugira kabiri wa yubire y’Ekleziya, Brigita yagiye I Roma, ugasangwa yubile
ya mbere yari yagizwe mu mwaka w’1300, ishinzwe na Papa bonifasi w’umunani. Araheza
aratakambira Papa Klementi wa agatandatu ngo ave I Avignon mu Bufransa asubire I Roma.
Na we nyene yaciye agererayo mu kigo ca Bene-Benedikto, umwigeme wiwe Katarina wa
Suwede mweranda amusangayo. Arahava abana na Katarina be n’abahungu babiri, Karoli na
Birger, bagira urugendo rweranda baja i Palestina gusengera mu bibanza Umukama wacu
Yezu yahora acamwo. Amezi cumi n’atanu Brigita yamazeyo, yavuze ko yamubereye meza
kuruta ibindi bihe vyose yamaze kw’isi. Yahavuye agaruka I Roma haba ariho asandabira.
Muri Suwede, ataravayo yari yashinze umuryango yitiriye Umukiza Mweranda, maze
ukinjirwamwo n ‘abigeme n’abasore bakunda gusenga n’ugukoresha ubwenge be n’amaboko
yabo, bakagirako bagafasha abandi mu kubabera abatumwa. Bari mu kigo ca WADSTENA.
MONIKA (332-387), Umupfakazi.
Monika yavukiye muri Afrika yo mu buraruko. Amaze kwabirwa n’umushingantahe
yitwa Patrisi, avyara abana batatu:Abahungu babiri, Ogustinp na Navigisiyo, n’umukobwa
umwe. Monika yarabatijwe,ariko umugabo wiwe yari umupagani. Ibisabisho n’intabaro vya
Monika vyaramushavuje, be na inabukwe nk’uko Tertuliyano ngo:
“Umugore abatijwe ashobora ate gukorera Imana bari kumwe n’umugabo adasenga?”
Mugabo ubwitonzi n’ubutekereji vya Monika bwarahinduye imigenzo ya Patrisi, aca asaba
ibatisimu.
Ivyababaje Monika kuruta, n’ubugaba b’imfura yiwe Ogustino, yama yitwararika
ibinezereza vy’isi gusa: ubwishime, ubukunzi bw’inda, n’ibindi bene ivyo. Monika yama
amusabira iminsi yose; umunsi Ogustino yagenda kwigisha mu gisagara ca Milano mu
Butaliyano, aramuherekeza. Baramenyana n’umwepiskopi Ambrozi mweranda, na we
yemerera Monika ko azomufasha guhindura umutima w’umwana wiwe. Ogustino amaze
kwiyubura, akanyamuneza kaciye gasya Monika kuruta ivyo abantu bayaze.
Hanyuma rero bagomba kugaruka muri Afrika, mugabo Monika yacikaniye mu
nzira. Ogustino yadusiguriye ingene vyabaye, yanditse ati: “Twaratanguye kuganira
ivyerekeye ijuru, twibaza urweze rw’aberanda ico ari co kuko urwo rweze rutabonwa kw’isi,
hanyuma twarakumbuye rwose rya soko ridakama ry’ubuzima. Hanyuma rero mawe
yafashwe n’inyonko, yumva ko ari mu gupfa, adashobora gushika muri Afrika. Mu gihe
c’ugucikana Monika yabwiye abahungu biwe Ogustino na Navigiyusi ati: “Muzohamba
umubiri wanje aho mushaka, nta co bitwaye; nsavye kimwe gusa, ntimuzonyibagire kw’altari
imbere y’imana”.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
13
NIKOLA (1417-1487), Umushingantahe
Nikola yavukiye mu gihugu c’Ubuswisi, abavyeyi biwe bari abirimizi. Akiri umusore,
yaragiye mu rugamba rwo kurwanya abaabaganwa b’igihugu ca Autriche bashaka kwihagira
Ubuswisi. Ashikije imyaka mirongo itatu, niho yasaba umwigeme yitwa Doroteya, akamubera
umugenzi, bakavyarana abana cumi. Bari bafise urugo rumera cane, ivyo bahatera
vyarabitaba. Yari yatorewe kandi kuba umujenama w’ikigwati yabamwo, maze iryo banga
akaribangikanya n’ugusenga Umukama ijoro n’umutaga.
Ashikije imyaka mirongo itanu, yaragiye inama n’umukenyezi wiwe, araheza agenda
kugerera ku musozi uhanamiye akabande ka Melch. Abahungu biwe babiri bakuru
ntibabishimye, ariko yarabigize. Abantu benshi baramusanga muri ako kamenyabake kiwe
bakamusaba ngo abasabire, abandi na bo bakamuhanuza iyo bafise ibibabangamiye. Yahavuye
asubira kwegera ikigwati ca Ranft, abahungu biwe bari bamaze kujijuka barategera ko se
wabo ari umweranda w’ukuri, baramwubakira agasengero, arahagerera rero ahamara imyaka
cumi n’icenda, aganira n’Imana, y’isonzesha.
Ubuswisi yabugarukiye kabiri kose kubera ipmanuro ngirakamaro yaha
ababuyoboye, kubonagushikira umwidegemvyo. Umukenyezi n’abana biwe babonye Nikola
ari hafi y’ukwitaba Imana baragiye kumuremesha, baramufasha kugenda amahoro aja
kwihweza imbonankubone Kristu yari yamye akurikirana ijoro n’umutaga mu buzima bwiwe
bwose.
VIKTORIYA RASOAMANARIVO, Umupfakazi.
Yavutse mu1848 mu muryango w’abategetsi, bwami, mu gisagara ca Antananarivo mu
gihugu ca Madagascar. Amaze imyaka 13-avutse niho yamenya Yezu kuko uyu mwaka
abasaserdoti babiri n’ababikira babiri bavuye mu Bufransa niho bashika muri ico gihugu
kukimenyeshamwo Inkuru nziza.
Ababikira batanguza amahule, abavyeyi ba Rasoamanarivo barayamwandikishamwo.
Rasoamanarivo akurikirana igishika cinshi ikatekisimu, akamenyera kugenda mw’isengero
gushengererayo Umukama ari mw’Itabernakulo.
Umunsi mukuru w’aberanda bose mu 1863 arabatizwa, bamwise Viktoriya. Ashaka
kwihebera Umukama mu mubano w’ababikira ariko rero vyaramunaniye kuko yari yagenewe
kwubakana n’muhungu w’umushikiranganji wa mbere yitwa Radriyaka.
Intambamyi zibiri zabangamiye ukwemera kwa Viktoriya: Ubwa mbere umugabo
wiwe yari imborerwa, yata umuhana atora uwundi mu buhumbu,ariko ivyo ntivyabujije
Viktoriya kwifata ruto. Ubwa kabiri umwami amaze kwinjira mu baprotestanti baramuhatiye
kuba nawe umuprotestanti
Arabankira ntiyashimye guheba ukwemera kw’ibatisimu yiwe. Umunsi uri izina
radiyaka agira isanganya, yumve ko akagozi kagomba gucika, asaba umugenzi wiwe
ibatisimu. Umusaserdoti yahamagawe na Viktoriya arateba gushika, Viktoriya na we yabonye
ko umugabo wiwe ariko aracikana aramubatiza.
Yari intavyara mugabo umutima w’ikigongwe wiwe wamutumye kubera umuvyeyi
abanyororo, abashumba n’abarwayi. Amaze gupfakara aragurisha amatongo menshi yiwe
n’impuu z’igiciro yari afise, kugira ngo ashobore gutabara abakene no kwigana ubworo
bw’Umukama.
Icabaye rurangirana mu buzima bwiwe ni uko imyaka itatu yose yagenywe,
abasaserdoti bari birukanywe n’abakuru ba Leta, kurongora Eklezia yose y’igihugu ca
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
14
Madagascar, yabiranguranye umutima rugabo. Abakuru bategetse kwugara amasengero, ariko
Viktoriya yarashoboye kuyuguruza. Mu 1894 ni ho yitaba Imana, acikana ariko arasoma
ishapule.
ELIZABETI WA HONGRIYA (1207-1231) Umwamikazi.
Yavukiye muri Hongriya mu gisagara ca Presbourg, mu muryango rurangiranwa. Akiri
muto, yahurumbira Ukaristiya, mugabo ntiyafashe inzira yo kwihebera Umukama, kuko
ashikanye imyaka ine gusa yasabwe n’umwami Ludoviko wa kane arongorwa ashikanye
imyaka icumi n’ine. Ludoviko yari umusore w’igihagararo kibereye ku mubiri, n’ubupfasoni
n’ubutwari mu mutima. Ubweranda bwa Ludoviko bwiyerekana mu bantu, bari basangiye
akabisi n’agahiye kandi basangira umutima wo gusenga n’ukwicisha bugufi. Barashimye
kwigana rwose Fransisko w’Asizi mweranda. Bitwararitse kurera rukristu abana babo batatu.
Hanyuma rero Ludoviko ajana n’abasirikare benshi kugerageza kubohoza igisagara
ca Yeruzalemu cari mu minwe y’abanyislamu. Ashitse mu Butaliyano apfirayo. Muri ico gihe,
Elizabeti yatanguye gufata inzira y’umusalaba ikomeye. Yumvise urupfu rw’umugbo wiwe
akunda cane, hanyuma rero abaganwa banse ko yotwara igihugu, bavuga ko amafranga ya
Leta azoyasesagura mu gutabara aboro, baramwirukana. Elizabeti atangura kwiyererana
n’abana biwe mu bworo bwinshi cane. Umwepiskopi w’I Bamberg,yari se wabo, amuha
indaro. Ba baganwa barateba baremera ko bamudendereje, barahava barashima ko agaruka I
bwami. Elizabeti na we aranka.
Amaze kurungika abana biwe kwiga mu mashule yisumbuye, yinjiye mu mubano
w’abakristu basanzwe bakurikiza amategeko ya Fransisko w’Asizi mweranda. Aja kwiherera
mu kigwati ca Marbourg.Ashitseyo, yarihebeye abakene n’abarwayi. Muri vyose yitura kuri
Mariya ; na we, umunsi umwe, yaramubonekeye bari kumwe na Yohani mweranda
umutumwa Yezu yakunda, aramubwira ati: “ Nama ngwanira abansaba, bisabira canke
basabira abandi”. Se wiwe yumvise imigenzo yiwe, yibaza ko yasaze, amurungikira intumwa
imubaza. “Ni nde yagutumye kuba mu bworo nk’umurushwa, mbga wibagiye ko
urin’amatungo menshi kwa so”. Arayishura ati: “Nta n’umwe Atari Umwana w’Imana”
Elizabeti aruhishijwe n’utwigoro twinshi, arakenyuka yari amaze imyaka mirongo ibiri n’ine
gusa.
IZIDORI NA MARIYA
Mu mwaka1622, hari I Roma ibirori vy’akatabonetse. Umupapa Gregori w’icumi na
kane yanditse ugitabu c’aberanda abakristu rurangiranwa bane Filipo Neri, Inyasi wa Loyoba,
Fransiko saveri na Tereza w’Avila; uwa gatanu ntiyayazwe cane mu bantu, ariko yarakwiye
gushemezwa muri Ekleziya: yari umurimyi Izidori.
Yavukiye mu gisagara ca Madrid muri Ispaniya, mu muryango w’abantu batobato.
Amaze kwubaka, yaratanguye gukora kwa Yohani wa Vegas.
Mu kubaho kwiwe kwose yarimye amatongo yiwe. Shebuja yatangazwa n’ukubona ko
arima hanini ku munsi,kandi yama amubona agenda mu misa iminsi yose, amaze kwumva
imisa igihe gisigaye akagikoresha mu gushengerera Umukama ari mw’itabernakulo.
Bamwe bavuze ko Umumalayika murinzi wiwe ariwe yayobora ibimasa, bikaguma
bikwega ivyuma vy’ukurima. Abandi barazi ko ibisabisho bivyura umwete wo kurangurana
ubwira n’ingoga ibikorwa twashinzwe.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
15
Be n’umugore wiwe Mariya mweranda baritaho cane ibisabisho bakabana mu
mwumvikano. Barasangira umwete wo kurera rukristu umuhungu bavyaye bakongera
bakitwararika ubukene bw’aboro. Izidori yapfiriye I Madrid nyene, ico gisagara cari umurwa
mukuru wa Ispaniya. Umunsi umwe, umwami Filipo wa gatatu yari arwaye atumako ibisigi
vya Izidori, aca akira, arahava arasaba Papa Gregori w’icumi na kane ngo amwandike mu
gitabu c’aberanda.
Ikininahaza Dawe Ni Uko Mwokwama Vyinshi (Yohani 15,18).
INDAGANO Z’INGENDANYI ZUBATSE
1. Ikiganiro
Umusaserdoti: Mwaje gukora ik?
Ingendanyi : Twaje gukomeza urugo rwacu dushimikiye ku gatima k’umuhari
W’ingendanyi n’ibikorwa udutegeka: Senga, Sangira,Igore ba Intumwa.
Umusaserdoti: Ugusenga kuri mwebwe bubatse ni ukuvuga iki ?
Ingendanyi : Ugusenga kuri twebwe ni ukuvuga kuganira n’Imana,turi kumwe
n’umuryango.
Umusaserdoti: Ugusangira kuri mwebwe bubatse ni ukuvuga iki?
Ingendanyi : Ugusangira kuti twebwe ni ukuvuga kwakira Umukama kugira ngo
asesekaze urukundo rwiwe mu mitima yacu, ni ho tuzoshobora
kurangurana ubwira indagano z’isakramentu ry’ukubaka rukristu
twahawe.
Umusaserdoti: Ukwigora muri mwebwe bubaste ni ukuvuga iki?
Ingendanyi : Ukwigora kuri twebwe ni ukuvuga ugufashanya no kwiheberanira
mu rugo.
Umusaserdoti: Ba Intumwa kuri mwebwe bubatse ni ukuvuga iki?
Ingendanyi : Ba intumwa kuri twebwe ni ukuvuga kumurikira izindi ngo mu
mvugo no mu ngiro.
( Umugabo n’umugenzi wiwe bafata ibendera, bavuga bati:) Twebwe N…na N…
dufashijwe na Mutima Mweranda, turemeye gushingira intahe Yezu –Kristu.
Tuzogendera ibanga ry’ukubaka rukristu mu kwama dusengera hamwe n’abacu,
dusangirana ubwira, tubere akarorero bose mu mvugo no mu ngiro. Ni ho ubwami bw’Imana,
Mana Data, Mana Mwana na Mana Mutima Mweranda buzotsimbatara muri twebwe no mu
bandi. Mariya n’aturwanire mu rugendo turimwo.
Bose hamwe baravuga igisabisho c’ugushikana urugo ku Mushaha wa Yezu bati: “
Mushaha wa Yezu Wewe wishikanye ku Mana Data ku bw’urukundo udufitiye, tumurikiwe
na Mutima Mweranda dushaka kukwiturako ku rukundo. Turakweguriye ubuzima bwacu,
imiryango yacu, uko turi kose.
Turakweguriye ingo zacu n’imirimo yacu. Turagutuye ibizotunezereza
n’ibizotubabaza kugirango twigane Umuryango Mweranda w’I Nazareti,
Urukundo ry’Ubutatu Bweranda waduhishuriye rutugumemwo kandi
rudutsimbataremwo iminsi yose. Ni ho tuzokwamana na we ku rugendo ruzodushikana mu
bwami bw’Ijuru mu buninahazwa bw’Ubutatu Bweranda imyaka yose. Amen.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
16
Umuhezagiro w’Umusaserdoti : Umugisha w’Imana: Data, na Mwana na Mutima
Mwerandan’ubashungurukireko kugira ngo mugumane mu rweze no mu mahoro akomoka
kuri Yezu ubu n’imyaka yose. Amen.
INDAGANO Z’INGENDANYI ZUBATSE ARI IMWE MU RUGO.
1Ikiganiro:
Umusaserdoti :Waje gukora iki?
Ingendanyi :Naje gukomeza urugo rwanje nshimikiye k’umuhari w’ingendanyi
n’ibikorwa udutegeka :Senga, Sangira, Igore, Ba Intumwa.
Umusaseroti: Ugusenga kuri wewe ni ukuvuga iki?
Ingendanyi :Ugusenga kuri jewe ni ukuvuga kuganira n Imana iminsi yose no
kuyihereza ubuzima bwanje,ivyo nkora vyose n’abo tubana.
Uumusaserdoti: Ugusangira kuri wewe n’ukuvuga iki?
Ingendanyi : Ugusangira kuri jewe ni ukuvuga kwakira Umukama kugira ngo
asesekaze urukundo rwiwe mu mutima wanje,ni ho nzoshobora
kwihebera abandi nka we no kurangurana ubwira indagano
z’isakramentu ry’ukwubaka rukristu nahawe.
Umusaserdoti : Ukwigora kuri weweni ukuvuga iki?
Ingendanyi : Ukwigora kuri jewe ni ukuvuga ugufasha abari mu rugo
n’ababanyi no kubigorera.
Umusaserdoti: Ba Intumwa kuri wewe ni ukuvuga iki?
Ingendanyi : Ba intumwa kuri jewe ni ukuvuga kumurikira abari
mu rugo n’izindi ngo mu mvugo no mu ngiro.
2. Indagano:
(Ushaka kugira indagano afata ibendera avuga ati: )
Jewe N….. mfashijwe na Mutima Mweranda ndemeye gushingira intahe Yezu Kristu.
Nzogendera ibanga ry’ukubungabunga urugo mu kwama nsenga, nsangirana ubwira
n’ukwemera gushitse, mbere akarorero bose mu mvugo no mu ngiro. Ni ho ubwami
bw’Imana, Mana Data, Mana Mwana na Mana Mutima Mweranda buzotsimbatara muri
jewe no mu bandi. Mariya, namfashe urugendo ndimwo. Amen.
IGISABISHO KIVUGIRWA IMBERE Y’ALTARI N’ABAMAZE IMYAKA 10
BAGIZE INDAGANO Z’INGENDANYI ZUBATSE
(Altari yasharijwe n’amatara ane yaka.)
Kengurukwa Butatu bweranda. Soko ry’ivyiza vyose musangiye inganji n’urukundo.
Kengurukwa Mana Data we Rurema, we rutunga, we rukundo.
Kengurukwa Mana Data we Rurema, we Rutunga, we Rukundo.
Twebwe bubatse watwishushanijeko, turi kumwe na Wewe Rurema turatanga ubuzima
bushasha mu kuvyara ibibondo.
Turi kumwe na wewe rutunga, turatunganiriza umuryango wacu.
Turi kumwe na wewe rukundo, turasasagaza urukundo mu mibano yacu.
Igitabu c’Umuhari w’Ingendanyi zubatse
17
Kengurukwa Mana Mwana wigize umuntu ubana na twe mu masakramentu yawe cane cane
y’Ukaristiya. Muri iryo sakramentu waturonkeye ubushobozi bwo gutsinda ibitubuza
gukundana, wongera utugira umubano w’intore z’Imana mu muryango w’Ekleziya.
Kengurukwa Mana Mutima Mweranda wewe utagatifuza vyose. Watwoheje kwinjira mu
murwi w’ingendanyi zubatse haheze imyaka icumi.
Amajambo ane ngenderwako : Senga, Sangira, Igore, Ba Intumwa, yatugize nk’amatara
ane atumurikira mu nzira y’indagano z’ukwubaka rukristu twajejwe.
Ese twoba intahemuka mw’ibanga ry’ukubaka rukristu.
Ese twoba intadohoka mu kwiyegereza Yezu Kristu mu karistiya ritubera isoko
ridakama ry’urukundo nyakuri.
Ese twoba intatezuka mukwishira mu maboko ya Bikira Mariya ngo atubere umuvyeyi
yama aduhagarikira. Amen.
IMPRIMATUR:
+Mgr. Simoni NTAMWANA
28/6/91
Imprime au Centre Lavigerie
A Gitega Juillet 96
500ex.