I
Spis treści
Spis treści
Spis treści
5Wprowadzenie
I.Ogólna charakterystyka miasta7
1Środowisko naturalne9
2Z historii Mysłowic12
II.Problematyka społeczna17
1Ludność17
2Rynek pracy i bezrobocie19
3Ochrona Zdrowia23
3.1System ochrony zdrowia w Mysłowicach23
3.2Restrukturyzacja Zakładów Opieki Zdrowotnej26
3.3Wskaźniki demograficzne, epidemiologiczne oraz usługi zdrowotne27
3.4Profilaktyka i promocja zdrowia29
4Pomoc społeczna30
4.1Organizacja i jednostki systemu pomocy społecznej w mieście.30
4.2Organizacje pozarządowe działające w obrębie zadań z zakresu pomocy społecznej36
4.3Kierunki i strategia rozwiązywania problemów społecznych37
4.4Działania na rzecz osób niepełnosprawnych39
5Edukacja39
5.1Szkoły i Placówki Oświatowe na terenie Mysłowic40
5.2Szkoły niepubliczne49
5.3Promocja uzdolnionej młodzieży50
6Kultura50
6.1Jednostki kultury w Mysłowicach51
6.2Muzyczna wizytówka miasta56
7Kultura fizyczna, rekreacja i turystyka57
7.1Stowarzyszenia Sportowe60
8Bezpieczeństwo62
8.1Policja63
8.2Straż Pożarna66
8.3Straż Miejska71
8.4Sąd rejonowy w Mysłowicach72
8.5Obrona cywilna73
III.Infrastruktura komunalna76
1Infrastruktura komunikacyjna76
1.1Komunikacja drogowa76
1.2Komunikacja zbiorowa81
2Infrastruktura techniczna84
2.1Sieć wodociągowa i kanalizacyjna84
2.2System ciepłowniczy86
2.3System gazowniczy87
2.4System elektroenergetyczny88
3Zasoby mieszkaniowe i budownictwo90
3.1Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Mysłowice na lata 2003-200792
IV.Gospodarka93
1Podmioty gospodarcze w Mysłowicach93
2Kopalnie99
3Organizacje wspierania biznesu101
V.Zagospodarowanie przestrzenne103
1Struktura urbanistyczna105
2Możliwości rozwoju przestrzennego. Planowanie przestrzenne.110
2.1Możliwości podejmowania inwestycji na terenie Mysłowic110
3Dokumenty planistyczne112
3.1Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.112
3.2Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego116
3.3Inne dokumenty planistyczne.117
VI.Środowisko naturalne118
VII.Zarządzanie miastem121
1Rada Miasta Mysłowic – organ stanowiący samorządu terytorialnego121
2Organ wykonawczy - Prezydent Miasta125
3Aparat wykonawczy Prezydenta - Urząd Miasta Mysłowice125
4Jednostki organizacyjne128
5Jednostki pomocnicze Miasta130
6Mienie komunalne132
6.1Stan prawny mienia gminnego.132
6.2Stan prawny mienia powiatowego133
6.3Gospodarowanie mieniem w latach 2002 –2003134
7Budżet Miasta138
8Współpraca zagraniczna144
9Promocja Miasta144
Wprowadzenie
W niniejszym Raporcie o stanie Miasta Mysłowice dokonany został możliwie pełny przegląd wszystkich sfer funkcjonalnych miasta.
Podstawowymi celami opracowania Raportu było:
· poznanie przebiegu procesów społeczno-gospodarczych w Mysłowicach,
· stworzenie podstaw informacyjnych dla dalszych etapów prac nad strategią rozwoju miasta,
· stworzenie podstaw do utworzenia bazy informacyjnej o mieście jako całości i jego podstawowych sferach: społecznej, gospodarczej, infrastrukturalnej, ekologicznej, przestrzennej i finansowej, zawierającej stale aktualizowane i wiarygodne dane statystyczne.
Raport prezentuje stan istniejący w Mysłowicach na dzień 31 grudnia 2003 roku, z tym, że w niektórych dziedzinach analiza obejmuje okres do 31 grudnia 2002.
Zakres merytoryczny i głębokość analiz oraz ocen zawartych w Raporcie uzależnione były od zgromadzonych danych wyjściowych oraz propozycji władz miasta. Informacje pochodziły z następujących źródeł:
· Wydziały Urzędu Miasta w Mysłowicach,
· Urząd Statystyczny w Katowicach,
· Przedsiębiorstwa i zakłady komunalne,
· Instytucje funkcjonujące na terenie miasta,
· Podmioty gospodarcze.
Ponadto wykorzystywane były różnorodne dodatkowe źródła informacji, w tym: strony internetowe poświęcone miastu i regionowi; Biuletyny Informacji Publicznej; opracowania dotyczące Miasta Mysłowice, jego infrastruktury, historii; opracowania dotyczące województwa śląskiego.
Zgromadzony materiał informacyjny dotyczący kształtowania się przebiegu podstawowych procesów społeczno-gospodarczych w Mysłowicach jest bogaty i umożliwił dokonanie analizy i oceny stanu istniejącego w mieście. Brak jest kompleksowego, spójnego systemu informacji o mieście, jednolitej klasyfikacji gromadzonych danych - występują różne ujęcia, klasyfikacje i grupowanie danych w zależności od źródła informacji, co bardzo utrudniało i jednocześnie przedłużało proces ich zbierania oraz wymagało dodatkowego uściślenia i weryfikacji. W przyszłości powinien zostać stworzony zintegrowany system informacji o mieście, który będzie obejmować poszczególne sfery funkcjonalne miasta- społeczną, gospodarczą, ekologiczną, przestrzenną, infrastrukturalną i finansową, wszystkie szczeble kierowania i poziomy decyzyjne oraz wzajemne relacje miasto - jego otoczenie. System informacji ułatwi dostęp oraz stworzy możliwość przetwarzania i aktualizowania niezbędnych danych, potrzebnych władzom miasta do podejmowania decyzji dotyczących planowania, zarządzania, modyfikowania i kontroli.
Raport swym zakresem przedmiotowym obejmuje podstawowe informacje o mieście, uwzględniając dane demograficzne, dotyczące sfery społecznej i gospodarczej, infrastruktury technicznej, środowiska przyrodniczego, bezpieczeństwa publicznego, a także finansów miasta, których analiza i ocena przedstawiona jest w kolejnych rozdziałach. Raport o stanie Miasta ma charakter syntetyczny i stanowi punkt wyjścia do prac nad przygotowaniem strategii rozwoju miasta, w której zostaną zaprezentowane zarówno problemy uwarunkowań zewnętrznych jak i wewnętrznych, a także strategiczne kierunki dalszego rozwoju miasta. Należy sądzić, że dla osób zainteresowanych, a zwłaszcza dla potencjalnych inwestorów, opracowany Raport może być interesujący nie tylko z uwagi na zebrane informacje i dane, ale przede wszystkim ze względu na fakt, iż materiał ten może ułatwić podejmowanie decyzji o charakterze społecznym i gospodarczym, a także diagnozowanie sytuacji i ocenę kierunków rozwoju. Dodatkowo na bazie Raportu mogą zostać opracowane różnorodne dokumenty strategiczne gminy: Wieloletni Plan Inwestycyjny, czy Wieloletni Plan Finansowy.
I. Ogólna charakterystyka miasta
Mysłowice położone są na terenie województwa śląskiego, w południowo - wschodniej części Katowickiego Zespołu Metropolitarnego (KZM). Liczba mieszkańców miasta wynosi 75 545 według stanu na 30 czerwca 2003 roku (źródło GUS).
Mysłowice sąsiadują wyłącznie z gminami miejskimi, są to: Katowice, Sosnowiec, Jaworzno, Imielin, Lędziny.
Miasto zajmuje powierzchnię 6557 ha. Powierzchnię Mysłowic tworzą:
· tereny produkcyjno - składowe - około 6 %,
· tereny mieszkaniowo - usługowe - 10,6 %,
· lasy - ok. 28 %,
· użytki rolne - 36 %,
· inne - 19,4 %.
Mysłowice w wyniku reformy administracyjnej państwa od 1 stycznia 1999 r. są miastem na prawach powiatu, wchodzącym w skład województwa śląskiego. Charakterystyka rzeźby terenu oraz duża liczba obszarów zielonych stanowi o szczególnej atrakcyjności miasta dla obecnych jak i przyszłych mieszkańców. Na terenie miasta istnieje możliwość nabycia atrakcyjnych działek pod budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe. Niewątpliwie jest to element stanowiący podstawę do zwiększonej aktywności firm zajmujących się budownictwem mieszkaniowym.
Aspektem szczególnie wartym podkreślenia jest dogodne położenie Mysłowic w regionie. Stanowi ono znaczący atut dla przyszłych inwestorów i podnosi atrakcyjność Mysłowic. Zlokalizowanie przedsięwzięć inwestycyjnych na terenie Mysłowic pozwoli na pełne wykorzystanie korzyści płynących z tak dogodnej lokalizacji. Mysłowice są położone 10 minut jazdy samochodem od centrum Katowic, drogę do Krakowa można pokonać jadąc autostradą A4 w ciągu trzech kwadransów. W odległości 80 km znajduje się granica polsko-czeska (Cieszyn), do której prowadzi przechodząca przez miasto droga krajowa nr 1. Linie kolejowe biegną w kierunku Katowic, Wrocławia, Krakowa oraz Oświęcimia.
Kolejnym ważnym atutem świadczącym o atrakcyjności miasta jest niewielka odległość od dwóch międzynarodowych lotnisk: Portu Lotniczego Katowice-Pyrzowice zlokalizowanego 30 km od miasta, który obecnie odgrywa ważną rolę w ruchu międzynarodowym, oraz Portu Lotniczego Kraków Balice, leżącego w odległości 70 km, przy łączącej Mysłowice z Krakowem autostradzie A4.
W strukturze przestrzennej Mysłowic wyróżnia się dwie części, linię podziału wyznacza biegnąca z Katowic do Krakowa autostrada A4:
· część północną - silnie zurbanizowaną i uprzemysłowioną,
· część południową - o rozproszonej zabudowie i niewykrystalizowanej strukturze funkcjonalno – przestrzennej.
W północnej części Mysłowic znajdują się osiedla:
· Stare Miasto
· Piasek
· Bończyk - Tuwima
· Szopena - Wielka Skotnica
· Centrum (Klachowiec, Rymera, Zachęta)
· Janów Miejski - Ćmok
· Brzęczkowice i Słupna
Ta część Mysłowic jest terenem o uporządkowanej zabudowie z dominującym udziałem zabudowy wielorodzinnej, uformowanej w stosunkowo niewielkie osiedla.
Część południową tworzą osiedla:
· Brzezinka
· Morgi
· Larysz - Hajdowizna
· Wesoła - Ławki (Stara Wesoła)
· Krasowy
· Kosztowy
· Dziećkowice ( Pasieczki, Jazd)
Część południowa to przede wszystkim tereny rolnicze i mieszkaniowe, oraz tereny przemysłowe. W strukturze terenów mieszkaniowych dominuje nieuporządkowana, ekstensywna zabudowa jednorodzinna. Osiedla o bardziej uporządkowanej strukturze przestrzennej to Wesoła, Brzezinka i Kosztowy. Osiedla o charakterze typowo wiejskim to Dziećkowice, Krasowy i Ławki.
Tereny rolnicze zajmują znaczną część powierzchni ogólnej miasta. Największe kompleksy rolne występują w Dziećkowicach, Kosztowach, Krasowach oraz w Wesołej. Problemem jest częste występowanie krypto - urbanizacji, czyli wykupu terenów rolniczych z przeznaczeniem na działki budowlane. Tereny przemysłowe występują w trzech większych skupiskach - Wesołej, Brzezince oraz na Piasku.
1 Środowisko naturalne
Mysłowice leżą w obrębie Wyżyny Śląskiej. Zachodnia i północno-zachodnia część miasta znajduje się w obrębie Płaskowyżu Bytomsko-Katowickiego, wschodnia część należy do Kotliny Mysłowickiej, południowa i zachodnia do Zrębowych Pagórków Imielińskich i Lędzińskich oraz zachodniego odcinka Doliny Wisły.
Tereny te należą do obszarów płaskich, przy czym 25% miasta to tereny zupełnie płaskie o nachyleniu nie przekraczającym 1%, na 40% obszaru spadki zawierają się w przedziale od 1% do 3%. Tereny o nachyleniu przekraczającym 8% zajmują jedynie 3% powierzchni miasta. Maksymalne nachylenie wynosi 30%.
Mysłowice są położone w części Wyżyny Śląskiej bogatej w różnego rodzaju zasoby naturalne. Obszar ten zbudowany jest z łupków i piaskowców karbońskich. W północnej i środkowej części miasta warstwy węglonośne wychodzą na powierzchnię lub przykryte są cienką warstwą tworów czwartorzędowych.
Na terenie miasta występują udokumentowane złoża węgla kamiennego, dolomitów, wapieni, surowców ilastych. Zasoby węgla kamiennego są podzielone na obszary górnicze kilku kopalń, które stanowią niemal 2/3 obszaru miasta. Eksploatacja złóż jest planowana w nadchodzących latach przez pięć kopalń: Mysłowice, Wesoła, Ziemowit, Wieczorek i Staszic.
Złoża dolomitów w Mysłowicach położone są na granicy z Imielinem (złoża Imielin Pólnoc i Imielin Rek). Na terenie miasta punkty występowania i eksploatacji wapieni zlokalizowane są przede wszystkim w Dziećkowicach oraz punktowo na osiedlu Krasowy. Z kolei na osiedlach Wesoła-Ławki, Larysz - Hajdowizna i Janów Miejski-Ćmok eksploatowane są złoża surowców ilastych.
W Mysłowicach występują różne rodzaje gleb charakterystycznych dla terenów równinnych, wyżynnych oraz dolin rzecznych: gleby bielicowe, mady (przeważnie typu brunatnego i czarnych ziem).
W Mysłowicach znajduje się 2961 ha gruntów chronionych na mocy ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, tzn. gruntów klasy III o zwartych kompleksach powyżej 0,5 ha i więcej, gruntów klasy IV o powierzchni powyżej 1 ha, gruntów o glebach pochodzenia organicznego oraz wszystkich klas gruntów leśnych. Są one głównie skupione na terenie osiedli: Dziećkowice, Brzezinka, Larysz-Hajdowizna, Morgi, Krasowy, Kosztowy i Wesoła-Ławki. Największą część stanowią grunty leśne - około 57%, następnie grunty orne - około 30,5% dalej łąki około - 8,5% oraz ziemie pochodzenia organicznego - 3%, pastwiska - 1%.
Tereny Mysłowic cechuje interesująca przyroda nieożywiona związana z wilgotnymi wodnymi środowiskami dolin rzecznych, stawów i oczek wodnych, charakterystyczna dla powierzchni w tym regionie jest silna degradacja ziemi w wyniku osiadań górniczych, wyrobisk powierzchniowych i składowisk. Gleba pozostaje powierzchniowo zanieczyszczona, dlatego podejmowane są działania mające na celu ochronę środowiska. Znaczna część gruntów należących do wyższych klas bonitacyjnych podlega skutkom eksploatacji górniczej oraz jest skażona metalami ciężkimi, wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi i zakwaszona.
W województwie śląskim Mysłowice wyróżniają się szczególnie występowaniem zwartych obszarów leśnych o dużej powierzchni. Jest to zdecydowanie element wyróżniający to miasto spośród innych na Śląsku. Niewątpliwie jest to cecha, która w połączeniu z lokalizacją stanowi o dużej atrakcyjności miasta.
W strukturze środowiska przyrodniczego Mysłowic dominują dwa rodzaje użytków: lasy oraz pola uprawne. Na terenie Mysłowic lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 1854 ha - około 28% powierzchni miasta. Do elementów struktury przyrodniczej o znaczeniu regionalnym należą kompleksy leśne centralnej, południowej i zachodniej części miasta oraz pasma dolin Przemszy, Boliny, Boliny Południowej i Rowu Kosztowskiego. Zieleń nieurządzona i nieużytki stanowią zazwyczaj zbiorowiska porastające naturalne nieużytki oraz tereny zdegradowane i zdewastowane w wyniku działalności człowieka, zajmują one obszar ok. 652 ha.
Przyroda odgrywa w mieście ważną rolę mimo iż na jego terenie nie ma obszarów chronionych z mocy ustawy o ochronie przyrody, jednak ochronie podlegają pojedyncze okazy drzew pomnikowych (dąb szypułkowy i lipa drobnolistna w Dziećkowicach). Cały czas trwają działania mające na celu nadanie kolejnym drzewom statusu pomnika przyrody (4 buki zwyczajne, 3 wiązy szypułkowe, 3 dęby szypułkowe, 2 lipy drobnolistne oraz klon zwyczajny). Postulowane jest także objęcie ochroną terenów Szabelni wraz z terenami leżącymi w Katowicach i Sosnowcu jako zespołu przyrodniczo-krajobrazowego zwanego „Parkiem Sąsiedzkim”.
Na obszarze miasta znajdują się tereny zasługujące na ochronę ze względu na walory krajobrazowe, kulturowe, historyczne i naukowo - poznawcze np.:
· Wzgórze Wygonie-Kępa,
· Kamieniołom Krasowy,
· Zrębowe Pagóry Imielińskie,
· Kamieniołom wapienia w Dziećkowicach,
· Wzgórze nad Pasieczkami,
· Szybiki kopalni Dar Karola,
· Staw Hubertus IV,
· Dolina Boliny.
Wody powierzchniowe w Mysłowicach znajdują się w dorzeczu Przemszy, która jest dopływem Wisły, jedynie południowo-zachodnia część miasta jest odwadniana przez potok Przyrwa, należący do dorzecza Gostyni (dopływ Wisły).
Przez miasto przepływają rzeki:
· Czarna Przemsza,
· Przemsza,
· Brynica,
· Rawa,
· Bolina,
· Rów Kosztowski,
· Przyrwa.
Poza siecią rzeczną występuje kilka sztucznych zbiorników wodnych w wyrobiskach popiaskowych i zapadliskach górniczych (w północnej części miasta na granicy z Sosnowcem i Katowicami) oraz małe zbiorniki wodne związane z lokalnymi obniżeniami terenu i podmokłymi łąkami.
Dla miasta i regionu olbrzymie znaczenie mają wody podziemne zlokalizowane pod powierzchnią Mysłowic: zbiornik typu szczelinowo - porowego zalęgający w piaskowcu i zlepieńcach górnokarbońskich ( żytkowy poziom wód podziemnych Mikołów–Sosnowiec), zbiornik typu szczelinowo - porowego występujący w zlepieńcach górnokarbońskich (Główny Zbiornik Wód Podziemnych Tychy - Siersza), zbiornik typu szczelinowo - krasowego zalęgający w wapieniach i dolomitach (Główny Zbiornik Wód Podziemnych Chrzanów). Stanowią one rezerwuary wody pitnej i jako takie są objęte szczególną ochroną. Na całym obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Chrzanów (GZWP Chrzanów) występuje wysoka jakość wody, co stanowi podstawę do wyznaczenia w południowo - wschodniej części Mysłowic strefy najwyższej ochrony. Dlatego właśnie ochrona GZWP Chrzanów stanowi jedno z podstawowych uwarunkowań zagospodarowania tego terenu. Pozostałe rejony występowania zbiorników wód podziemnych zaliczono do obszarów zwykłej ochrony.
Pod względem klimatycznym Mysłowice charakteryzują się cechami dzielnicy klimatycznej częstochowsko - kieleckiej, zmienionej oddziaływaniem wielkich miast:
· średnia roczna temperatura powietrza: 7,50C - 80C
· średnie roczne sumy opadów atmosferycznych: 700 - 800 mm, w półroczu letnim 400 - 500 mm,
· średnia roczna liczba dni z mgłą w roku: 40-60 dni ,
· średni czas zalegania pokrywy śnieżnej: 75 dni w roku,
· przeważające wiatry: południowo-zachodnie (26%), północno-zachodnie (15,3%) i południowo-wschodnie (13,9%); cisze stanowią 14,5% czasu rocznego,
· czas trwania okresu wegetacyjnego: 210 - 220 dni.
2 Z historii Mysłowic
Nie zachowały się żadne dokumenty i świadectwa, które mówią o początkach istnienia Mysłowic. Najważniejszym źródłem mówiącym o średniowiecznych dziejach miasta jest zapis z 15 VII 1360r. W dokumencie Mikołaja I, księcia opawsko - raciborskiego pojawiają się Mysłowice jako miasto posiadające przywileje prawa magdeburskiego. Jednak już wcześniej odnaleźć można sygnały mówiące o osadnictwie na terenie dzisiejszych Mysłowic, a także istotne wzmianki z okresu panowania książąt dynastii Piastów Śląskich. Przekaz źródłowy z 1308 roku wymienia plebana imieniem Hunold, który wraz z Wacławem z Grójca występował jako świadek w kanonicznym procesie przeciw zwierzchnikowi, biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie. Kolejnym źródłem jest pierwszy rejestr Świętopietrza pochodzący z 1326 roku, odnotowany w nim został Mateusz, proboszcz z Mysłowic. (źródło: A. Sulik, Historia Mysłowic do 1922 roku, Mysłowice 2000)
Przez wieki wielokrotnie zmieniali się właściciele Miasta, których posiadłości oprócz samych Mysłowic stanowiły także wsie: Brynów, Załęże, Bogucice, Szopienice, Roździeń, Dziećkowice, Brzezinka i Brzęczkowice. Wśród nich pojawiają się takie nazwiska jak: Turzonowie, Salamonowie, Kamieńscy, Lipscy, czy wreszcie najbardziej znani, władający miastem ponad 200 lat - Mieroszewscy. Mieroszewscy, aby uniknąć rozdrobnienia majątku poprzez dziedziczenie go przez kolejnych spadkobierców, utworzyli w Mysłowicach ordynację. Przetrwała ona 161 lat, od 1678 do 1839 roku, gdy sprzedano miasto przemysłowcom Wincklerom. W tym okresie miasto zawdzięcza swój największy rozwój Janowi Mieroszewskiemu, który władał tymi ziemiami w latach 1694 – 1755, inny członek rodu - Felicjan Mieroszewski, założył pierwszą w Mysłowicach kopalnię węgla kamiennego.
Miasto w ciągu swych dziejów zmieniało również wielokrotnie przynależność państwową. W czasach, z których pochodzi najstarszy dokument o mieście (1360 roku), było we władaniu Czech. Później przeszło pod władzę Habsburgów, którzy panowali tu do lat 40-ych XVIII wieku. W trakcie wojen śląskich pomiędzy Habsburgami i Prusami w latach: 1740 - 1764 miasto przechodziło wielokrotnie z rąk do rąk. Dopiero po podpisaniu w 1764 r. w Hubertusburgu pokoju pomiędzy Austrią i Prusami, Mysłowice wraz z całym Górnym i Dolnym Śląskiem, oprócz Księstwa Cieszyńskiego i Karniowskiego, stały się ostatecznie częścią Prus.
Gdy w 1742 roku Miasto weszło w skład państwa pruskiego, utworzono urząd akcyz i ceł, mieszczanie uzyskali szereg ułatwień w handlu przygranicznym. Niestety, Mysłowice utraciły charakter miasta w sensie prawnym. Prawa miejskie przywrócono dopiero 30 marca 1857 roku (zródło: W. Długoborski, Mysłowice. Zarys rozwoju miasta, Katowice 1977). Ważnym wydarzeniem w historii Miasta było wybudowanie kolei. Uroczyste otwarcie odbyło się 1 października 1846 roku.
Granicę Miasta najwyraźniej zaznaczała rzeka. Ona też stała się miejscem historycznie znaczącym, a to za sprawą zbiegu granic trzech państw, które w XVIII w. dokonały rozbiorów Polski. Miejsce połączenia się Czarnej i Białej Przemszy do dzisiaj zwane jest "Trójkątem Trzech Cesarzy".
W dniu wybuchu I Wojny Światowej Mysłowice liczyły 18.800 mieszkańców i obejmowały obszar 8,8 km. W sierpniu 1919 roku masakra polskich górników z kopalni "Mysłowice" dokonana przez Niemców była bezpośrednią przyczyną wybuchu I Powstania Śląskiego.
W 1922 roku po wkroczeniu Wojska Polskiego Mysłowice zostają włączone do Państwa Polskiego, uroczyste przejęcie władzy przez Polaków nastąpiło 20 czerwca.
W czasie II Wojny Światowej wojska niemieckie wkroczyły do Mysłowic. Utworzono tymczasowe więzienie policyjne nad Czarną Przemszą: „Polizei-Ersatz-Gefängnis”, które znajdowało się przy ulicy Powstańców 24 (dziś teren Promenady), ponadto powstały liczne obozy pracy, m.in. przy kopalni "Mysłowice", w dzielnicach: Brzezinka i Larysz, w których przez cały okres okupacji więziono ponad 30 tys. osób z całej Polski, a także Europy. 28 stycznia 1945 roku po wkroczeniu do Miasta Armii Czerwonej, Mysłowice uwolniły się od niemieckiego agresora. Po wojnie tymczasowe więzienie przekształcono w obóz dla Ślązaków i Niemców, który funkcjonował w latach 1945-1947.
W 1951 roku Mysłowice stały się siedzibą powiatu. W kolejnych latach w związku z nowym podziałem administracyjnym przyłączano do Miasta następne obszary: Janów Miejski, Słupną, Brzęczkowice, Brzezinkę, Larysz, Morgi, Wesołą, Kosztowy, Krasowy, Dziećkowice; powierzchnia Miasta wzrosła do 66 km2. W późniejszym okresie zostały przyłączone Imielin, Chełm Śląski oraz Kopciowice. W 2000 roku Bulla Papieska nadaje miastu patrona św. Jana Chrzciciela, którego wizerunek widnieje w herbie Mysłowic.
Świadectwem historycznego rozwoju miasta są liczne zabytkowe zespoły i obiekty architektury sakralnej, przemysłowej, mieszkalnej i usługowej. Lista miejskich ewidencji dóbr kultury liczy około 500 pozycji, z tego 24 obiekty architektoniczne i układ urbanistyczny Starego miasta wpisane są do rejestru zabytków. Obiektami tymi są:
· Zespół budynków szkoły podstawowej nr 4: - budynek starej szkoły (wraz z budynkiem sanitariatów); - budynek dawnego przedszkola (obecnie zaplecze szkoły); - otaczający budynki przy ul. Boliny 10 - Gwarków 1;
· Budynek mieszkalny tzw. "bauverein" przy ul. Mikołowskiej 26,26A,28,30,32,34,36;
· Gmach Urzędu Miejskiego przy ul. Powstańców 1;
· Willa (własność prywatna) przy ul. Powstańców 13;
· Budynek byłej szkoły parafialnej przy ul. Starokościelnej 10;
· Budynek mieszkalny (własność prywatna) przy ul. Stanisława Wyspiańskiego 3;
· Kościół ewangelicko - augsburski p.w. Apostołów Piotra i Pawła przy ul. Powstańców 5;
· Kościół parafialny p.w. Św. Krzyża przy ul. Świerczyny 1;
· Kościół filialny p.w. Narodzenia N.M.P przy ul. Starokościelnej 5;
· Budynek u zbiegu Rynku z ul. Kaczą przy ul. Kaczej 2;
· Stare Miasto - układ urbanistyczny z centralnie położonym rynkiem;
· Kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa i najbliższe otoczenie wraz z ogrodzeniem przy ulicy Starokościelnej 1;
· Plebania kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa i najbliższe otoczenie wraz z ogrodzeniem przy ulicy Starokościelnej 3;
· Kaplica rodziny Klaussów usytuowana na tzw. starym cmentarzu przy ulicy Mikołowskiej;
· Kaplica grobowa księdza Markiefki usytuowana na tzw. starym cmentarzu przy ulicy Mikołowskiej;
· Budynek Zakładu Świętego Józefa (obecnie Specjalny Ośrodek Wychowawczy) wraz z otoczeniem przy ulicy Starokościelnej 8;
· Gmach Sądu Grodzkiego (obecnie Sądu Rejonowego) przy ulicy Krakowskiej 2;
· Zespół Aresztu Śledczego przy ulicy Szymanowskiego 6: (budynek aresztu i budynek mieszkalny dla radcy sądowego);
· Zespół Szpitala Miejskiego nr 1 im. Karola Boromeusza przy ulicy Mikołowskiej 1;
· Budynek dawnego Szpitala Brackiego wraz z willą mieszkalną przy ulicy Świerczyny 1;
· Gmach II Liceum Ogólnokształcącego przy ulicy Mikołowskiej 5;
· Budynek Zespołu Szkół Specjalnych im. Janusza Korczaka;
· Kamienica przy ulicy Grunwaldzkiej 20;
· Kamienica przy Placu Wolności 8;
· Kamienica przy ulicy Krakowskiej 4.
Tabela I‑1 Ewidencja dóbr kultury (obiektów - nieruchomości) proponowanych do objęcia ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków.
Lp.
Obiekt
Adres
Proponowany zakres ochrony
1
LE im. kardynała A. Hlonda
Plac Wolności 5
W granicach działki geodezyjnej
2
Poczta
Powstańców 11
W granicach działki geodezyjnej
3
Dom mieszkalny (dawna siedziba biura emigracyjnego
Powstańców 23
Obiekt wraz z przewiązką w granicach działki geodezyjnej
4
Kamienica
Plac Mieroszewskich 4 /
ul. Wierzbowa
W granicach ogrodzenia - działki geodezyjnej
5
Kamienica
Plac Mieroszewskich 3
W granicach ogrodzenia - działki geodezyjnej
6
Urząd Skarbowy
A. Mickiewicza 4
Obiekt wraz z przylegającym parkiem od strony ul. Oświęcimskiej
7
Kamienica
Rynek 2
W granicach działki geodezyjnej
8
Kamienica
Rynek 3
W granicach działki geodezyjnej
9
Kamienica
Rynek 4
W granicach działki geodezyjnej
10
Kamienica
Rynek 16
W granicach działki geodezyjnej
11
Kamienica
Rynek 17
W granicach działki geodezyjnej
12
Kamienica
Rynek 18
W granicach działki geodezyjnej
13
Kamienica
Rynek 19
W granicach działki geodezyjnej
14
Kamienica
Rynek 20
W granicach działki geodezyjnej
15
Kamienica
Rynek 21
W granicach działki geodezyjnej
16
Kamienica
Rynek 22
W granicach działki geodezyjnej
17
Kamienica
Rynek 23
W granicach działki geodezyjnej
18
Kamienica
Rynek 24
W granicach działki geodezyjnej
19
Kamienica
Rynek 26
W granicach działki geodezyjnej
20
Kamienica
Rynek 26 A
W granicach działki geodezyjnej
21
Cmentarz żydowski
Gwarków
W granicach ogrodzenia
22
Kaplica cmentarna
Cmentarz przy ul. Mikołowskiej
Obiekt w obrysie murów
Źródło: UM Mysłowice
Oprócz nieruchomości wykazanych w tabeli, w najbliższej przyszłości przewiduje się objęcie ochroną 450 zabytkowych obiektów lub zespołów obiektów w formie wpisu do ewidencji zabytków.
Ponadto, na terenie Mysłowic znajduje się 56 miejsc pamięci wykazanych w Ewidencji Miejsc Pamięci Województwa Śląskiego.
II. Problematyka społeczna
1 Ludność
W Mieście Mysłowice według stanu na dzień 30 VI 2003 r. zamieszkiwało 75545 osób, z czego mężczyźni stanowili 48,8%, a kobiety 51,2% mieszkańców ogółem. Współczynnik feminizacji wynosi 104,9 kobiet i od roku 1998 nieznacznie wzrósł. Jest to wskaźnik niższy niż w województwie śląskim, który według stanu na 30 VI 2003 wyniósł 106,6 kobiet. Pod względem ilości mieszkańców Mysłowice należą do jednego z najmniejszych miast na prawach powiatu w województwie. Liczba ludności Mysłowic jest porównywalna do liczby mieszkańców Siemianowic Śląskich, a większe są od Świętochłowic, Piekar Śląskich i Żor.
Przeciętna gęstość zaludnienia dla całego miasta wynosi 1146 osób na 1 km2. Jednakże rozmieszczenie ludności na obszarze miasta jest bardzo nierównomierne, część północna miasta charakteryzuje się dużym zurbanizowaniem i prawie dziesięciokrotnie przewyższa gęstość zaludnienia w części południowej.
Tabela II‑1 Stan ludności w ujęciu liczbowym i procentowym w latach 1998 - 2002
Rok
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
Ludnośćna 1 km2
W tys.
%
W tys.
%
1998
79 458
40,6
51,0
38,9
49,0
1 204
1999
79 255
40,5
51,0
38,8
49,0
1 201
2000
78 973
40,4
51,2
38,5
48,8
1 197
2001
78 754
40,3
51,2
38,4
48,7
1 193
2002
75 642
38,6
51,2
36,9
48,8
1 146
Źródło: GUS
Tabela II‑2 Podział ludności według grup wiekowych
Grupa wiekowa
1998
1999
2000
2001
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
0 – 2
2 096
2,64
2022
2,55
1 956
2,48
1 912
2,43
3 – 6
3 631
4,57
3360
4,24
3 124
3,96
2 979
3,78
7 – 14
10 621
13,37
10 082
12,72
9 445
11,96
8 831
11,21
15 – 19
7 031
8,85
7 188
9,07
7 377
9,34
7 469
9,48
20 – 29
10 630
13,38
11 072
13,97
11 302
14,31
11 632
14,77
30 – 39
12 380
15,58
11 623
14,67
11 179
14,16
10 740
13,64
40 – 49
13 277
16,71
13 675
17,25
13 762
17,43
13 782
17,50
50 – 59
8 749
11,01
8 906
11,24
9 131
11,56
9 266
11,77
60 – 64
3 489
4,39
3 571
4,51
3 707
4,69
3 884
4,93
Powyżej 65
7 554
9,51
7 756
9,79
7 990
10,12
8 259
10,49
Ogółem
79 458
79 255
78 973
78 754
Źródło: GUS
Tabela II‑3 Dane dotyczące przyrostu naturalnego i salda migracji w latach 1998-2002
1998
1999
2000
2001
2002
Urodzenia żywe
693
655
589
643
635
Zgony
657
711
675
675
636
Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców - Mysłowice
0,46
- 0,71
- 1,09
- 0,41
0,00
Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców – województwo śląskie
0,10
-0,50
-1,20
-0,80
-1,10
Saldo migracji na 1000 mieszkańców
- 0,16
- 1,53
- 0,11
0,60
-0,20
Źródło: GUS
Analiza danych wskazuje na ciągły spadek liczby ludności, spowodowany zahamowaniem przyrostu migracyjnego oraz coraz niższą liczbą urodzeń i zwiększającą się liczbą zgonów. Spadek liczby urodzeń jest zjawiskiem powszechnym zarówno w skali województwa, jak i kraju. Prognozy dotyczące liczby ludności nie są korzystne. Według prognozy GUS-u z 2000 roku liczba mieszkańców Mysłowic do 2030 roku systematycznie będzie malała. Tak znaczny ubytek mieszkańców Mysłowic w najbliższych latach oznacza konieczność zahamowania tendencji spadkowych, a także dostosowania się do tych niekorzystnych wskaźników demograficznych przede wszystkim w dziedzinie oświaty i rynku pracy.
Tabela II‑4 Liczba mieszkańców Mysłowic do 2030 roku, według prognozy GUS-u z 2000 roku
Rok
2005
2010
2015
2020
2025
2030
Liczba ludności
75 642
74 565
73 241
71 236
68 412
64 805
Źródło: GUS
W analizowanym okresie saldo migracji ogółem w Mysłowicach jest ujemne.
Tabela II‑5 Ludność według ekonomicznych grup wieku
Grupa ekonomiczna
1998
1999
2000
2001
2002
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
W tys.
%
Wiek przedprodukcyjny
20,8
26,2
20,1
25,2
19,1
24,2
18,1
23,0
16,5
22,0
Wiek produkcyjny
49,3
62,1
49,8
62,7
50,0
63,3
50,3
63,9
49,0
64,9
Wiek poprodukcyjny
9,3
11,7
9,6
12,1
10,0
12,5
10,2
13,1
9,8
13,1
Źródło: GUS
Struktura wieku mieszkańców Mysłowic jest korzystna ze względu na utrzymujący się wysoki udział ludności w wieku produkcyjnym i najniższy w wieku poprodukcyjnym. Należy jednak wskazać, że odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym rośnie (od 11,7% w roku 1998 do 13,1% w 2002 roku), co świadczy o postępującym procesie starzenia się ludności miasta. Ponadto odnotowuje się znaczy spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, na co ma wpływ zmniejszanie się liczby urodzeń. Rozkład według ekonomicznych grup wieku w Mysłowicach odzwierciedla tendencje panujące w województwie śląskim. Wśród osób w wieku produkcyjnym podział na płeć jest prawie równy, z nieznaczną przewagą mężczyzn.
2 Rynek pracy i bezrobocie
Tabela II‑6 Pracujący w latach 1998-2002
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
Ogółem
23 482
21 880
22 928
21 358
w tym (w tys. osób):
Przemysł i budownictwo
13,8
12,6
12,5
11,3
Usługi rynkowe
6,0
5,7
6,7
6,2
Usługi nierynkowe
3,6
3,5
3,7
3,7
Przeciętne wynagrodzenie(zł)
1504
1623
1739
1797
Źródło: GUS
W Mysłowicach 52,9% pracujących jest zatrudnionych w przemyśle i budownictwie. Taka duża liczba zatrudnionych w tym dziale gospodarki wynika przede wszystkim z faktu, iż w mieście działają dwie kopalnie: „Mysłowice” i „Wesoła”. Porównując początek analizowanego okresu z jego końcem obserwuje się zmianę w procentowej strukturze pracujących w poszczególnych sektorach gospodarki. Liczba pracujących w przemyśle i budownictwie znacząco spadła. Wynika to głównie z restrukturyzacji tego sektora gospodarki. W dalszym ciągu jednak Mysłowice odznaczają się wyższym od średniej krajowej i wojewódzkiej udziałem zatrudnionych w przemyśle i budownictwie w liczbie pracujących ogółem. Wskaźniki te są charakterystycznego dla województwa śląskiego, bowiem niemal ¼ wszystkich zatrudnionych w Polsce w przemyśle i budownictwie pracuje na Śląsku.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Mysłowicach wynosiło 1797,41 zł i jest to jedna z najniższych średnich płac wśród miast na prawach powiatu województwa śląskiego. Jedynie w Żorach średnie płace są niższe.
Problem bezrobocia dotyka wszystkie miasta województwa śląskiego, nie ominął także Mysłowic. Od 1998 roku odnotowano intensywny, utrzymujący się wzrost liczby bezrobotnych mieszkańców, szczególnie gwałtowny był on w latach 1998 – 2000. Osłabienie tempa rozwoju gospodarczego i związane z nim działania restrukturyzacyjne firm ukierunkowane na zmniejszenie kosztów działalności przyniosły zdecydowane pogorszenie się sytuacji na rynku pracy. Dodatkowo dały się odczuć skutki przekształceń w przemyśle górniczym i wkroczenie młodzieży z wyżu demograficznego na rynek pracy.
Stopa bezrobocia (czyli stosunek liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych do liczby mieszkańców aktywnych zawodowo) wynosiła w grudniu 2003 roku dla miasta Mysłowice 17,1% i była niższa o 2,9% od średniej stopy bezrobocia w kraju, wynoszącej 20%.
Tabela II‑7 Stopa bezrobocia w latach 1998-2003 dla miasta Mysłowice, woj. śląskiego i kraju
Lata
Mysłowice
woj. śląskie
Polska
1998
7,7
7,3
10,6
1999
9,8
9,9
13,1
2000
12,7
12,8
15,1
2001
15,0
15,5
17,5
2002
16,4
16,5
18,0
2003
17,1
16,4
20,0
Źródło: PUP Mysłowice
Tabela II‑8 Bezrobotni według wieku oraz płci zarejestrowani w latach 1998-2003
Grupy wieku
Zarejestrowani bezrobotni
1998
1999
2000
2001
2002
2003
15-24
801
967
1 322
1 587
1 738
1 752
25-34
629
801
945
1 188
1 288
1 364
35-44
744
978
1 125
1 283
1 269
1 258
45-54
355
521
667
856
977
1 073
55 i więcej
39
54
58
90
104
124
Bezrobotni ogółem
2 568
3 321
4 117
5 004
5 376
5 571
Kobiety
1 790
2 132
2 497
2 903
2 998
3 169
Mężczyźni
778
1 189
1 620
2 101
2 378
2 402
Źródło: PUP Mysłowice
Porównując dane dotyczące struktury wiekowej bezrobotnych z początku i końca analizowanego okresu obserwujemy, iż procentowy udział w ogólnej liczbie bezrobotnych w wieku 15-24 lat i 25-34 lata pozostał na podobnym poziomie, w grupie 35-44 lata spadł o 6,4% (tutaj spadek jest najbardziej dynamiczny), zaś w grupie wiekowej 45-54 lata wzrósł o 5,4%.
Rysunek II‑1 Bezrobotni wg płci zarejestrowani w latach 1998-2003
2 568
1790
778
3 321
2132
1189
4 117
2497
1189
5 004
2903
2101
5 376
2998
2378
5571
3169
2402
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Bezrobotni ogółem
Kobiety
Mężczyźni
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Od 1998 roku zmieniła się struktura bezrobotnych w podziale na płeć. Pozytywnym zjawiskiem jest to, iż zmniejsza się liczba bezrobotnych kobiet. Na początku omawianego okresu kobiety stanowiły 69,7% ogółu bezrobotnych, zaś na koniec 2003 roku - 55,8%.
Tabela II‑9 Bezrobotni wg poziomu wykształcenia w latach 1998-2003
Wykształcenie
1998
1999
2000
2001
2002
2003
wyższe
46
66
109
155
198
239
policealne i średnie zawodowe
550
699
942
1 210
1 286
1 377
średnie ogólnokształcące
137
169
213
242
267
290
zasadnicze zawodowe
839
1 183
1 432
1 745
1 854
1 884
podstawowe i niepełne podstawowe
996
1 204
1 421
1 652
1 771
1 781
Źródło: PUP Mysłowice
Struktura wykształcenia ludności Mysłowic nie odpowiada obecnym wymaganiom rynku pracy. Dotyczy to w szczególności wysokiego odsetka osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym i niepełnym podstawowym. Mysłowice nie odbiegają w tym zakresie od średnich wskaźników ogólnopolskich, a zwiększająca się stale na rynku pracy liczba osób z wykształceniem maturalnym i wyższym powoduje coraz większe problemy ze znalezieniem pracy przez osoby o niskich kwalifikacjach.
Tabela II‑10 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w latach 1998-2003
Czas pozostawania bez pracy w miesiącach
Zarejestrowani bezrobotni
1998
1999
2000
2001
2002
2003
do 1
225
252
285
291
315
314
1-3
569
633
760
797
739
691
3-6
424
735
757
872
878
842
6-12
432
702
861
960
1 033
943
12-24
402
456
792
1 057
1 025
1 128
powyżej 24
516
543
662
1 027
1 386
1 635
Źródło: PUP Mysłowice
W okresie 1998 – 2002 nastąpiło zdecydowane wydłużenie czasu pozostawania bezrobotnych bez pracy. Na koniec 2003 roku 49% stanowiły osoby zarejestrowane ponad rok, a w tym prawie 60% ponad 2 lata. Jest to bardzo niepokojące zjawisko, niemniej jednak jego skala odpowiada tendencjom ogólnokrajowym.
Powiatowy Urząd Pracy prowadzi różne formy zwalczania bezrobocia, wśród których najbardziej powszechne są szkolenia i przekwalifikowania bezrobotnych, realizowane poprzez programy rynku pracy subsydiowane z Funduszu Pracy. Działania podejmowane dla łagodzenia problemu bezrobocia polegają na: kierowaniu bezrobotnych do prac interwencyjnych, udzielaniu pożyczek bezrobotnym na prowadzenie działalności gospodarczej lub rolniczej oraz zakładom na tworzenie nowych miejsc pracy, szkoleniu bezrobotnych, aktywizacji absolwentów, poradnictwie zawodowym oraz prowadzeniu zajęć w klubach pracy. W roku 2003 wydano 1.709.849,88zł na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Najwięcej bezrobotnych skorzystało ze szkoleń i staży absolwenckich.
Tabela II‑11 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w 2003 roku
Forma aktywności
Liczba osób
Prace interwencyjne
87
Szkolenia
305
Roboty publiczne
60
Umowy absolwenckie
12
Staże absolwenckie
(196)* 202
Ogółem
(760)* 666
* Osoby uczestniczące w programie (skierowane w roku 2002 i 2003)
Źródło: PUP Mysłowice
Ochrona Zdrowia
2.1 System ochrony zdrowia w Mysłowicach
System ochrony zdrowia w Mysłowicach obejmuje świadczeniodawców publicznych oraz niepublicznych realizujących usługi zdrowotne w zakresie:
· lecznictwa zamkniętego
· ambulatoryjnej opieki zdrowotnej
· pomocy doraźnej
a. Lecznictwo zamknięte
Placówki lecznictwa zamkniętego funkcjonujące na terenie Mysłowic:
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 1 im Św. Karola Boromeusza Mysłowice ul. Mikołowska 1.
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 2 im. dr Tadeusza Boczonia Mysłowice ul. Bytomska 41
· "Gościna Serca Św. Teresy Od Dzieciątka Jezus" Zespół Opieki Hospicyjnej Przy Społecznym Towarzystwie Hospicjum Cordis ul. Cegielniana 7B (placówka niepubliczna)
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 1 im Św. Karola Boromeusza
W Szpitalu Nr 1 jest 5 oddziałów lecznictwa zamkniętego:
· położniczo-ginekologiczny;
· dermatologiczny;
· noworodków i wcześniaków;
· anestezjologii;
· wewnętrzny.
Działają też przyszpitalne poradnie specjalistyczne:
· Poradnia Planowania Rodziny;
· Poradnia dla Kobiet;
· Poradnia Kontroli Rozwoju Noworodka;
· Szkoła Rodzenia;
· Poradnia Cytologiczna;
· Poradnia Medycyny Pracy.
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 2 im. dr Tadeusza Boczonia
W Szpitalu Nr 2 funkcjonuje 7 oddziałów leczenia zamkniętego:
· wewnętrzny;
· rehabilitacyjny;
· laryngologiczny;
· okulistyczny;
· chirurgii ogólnej;
· chirurgii urazowo – ortopedycznej;
· anestezjologiczny.
Działają tutaj również przyszpitalne poradnie specjalistyczne:
· rehabilitacyjna;
· alergologiczna;
· laryngologiczna;
· okulistyczna;
· chirurgii ogólnej;
· chirurgii urazowo – ortopedycznej;
· gastroenterologiczna.
Dwa publiczne szpitale prowadzone przez miasto dysponują 322 łóżkami.
Zespół Opieki Hospicyjnej Przy Społecznym Towarzystwie Hospicjum Cordis
Hospicjum dysponuje 12 łóżkami opieki długoterminowej w Hospicyjnym Oddziale Stacjonarnym Dla Dorosłych i 3 łóżkami w Hospicyjnym Oddziale Stacjonarnym Dla Dzieci i Młodocianych.
b. Ambulatoryjna opieka zdrowotna
Ambulatoryjna opieka zdrowotna polega na wykonywaniu usług zdrowotnych w przychodniach lub ośrodkach zdrowia dla osób, które nie potrzebują całodobowych lub całodziennych świadczeń medycznych, przede wszystkim są to:
· ambulatoryjne świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza pierwszego kontaktu,
· ambulatoryjne świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza specjalistę,
· świadczenia pielęgniarskie.
Tabela II‑12 Zestawienie zakładów opieki zdrowotnej z terenu Mysłowic świadczących usługi w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej w roku 2004 na podstawie kontraktów z NFZ
Nazwa
Adres
Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego
Świerczyny 1
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "DERRATA"
Kopalniana 5
Zespół Gabinetów Specjalistycznych
Gen. Ziętka 74 c
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Vita-Med"
Orła Białego 29
STOMED s.c. Podstawowa Opieka Zdrowotna i Stomatologia
Tuwima 3a
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ProMed Sp.z o.o.
Powstańców 2
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "SALUS NOVA" Sp z.o.o.
11 listopada 1
N ZOZ Z. Markowski B. Jany Prywatna Praktyka Lekarska Spółka Partnerska
Długa 85
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – POZ - Danuta Gamża i partnerzy
Reja 18b
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "PRO-VITA" S.C.
Hlonda 6
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "EUROMED" Sp. z o.o.
Świerczyny 1
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska "Czwórka" Sp z o.o.
Wyspiańskiego 19
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Zdrowie" Sp. z o.o.
Różyckiego 2C
Źródło: Śląski Oddział Wojewódzki NFZ
c. Pomoc doraźna
Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe w Katowicach Filia w Mysłowicach ul. Powstańców 9.
Pogotowie ratunkowe jest jednostką prowadzoną przez województwo, dysponuje dwoma karetkami typu „W”, które obsługują również rejon gmin Chełm Śląski i Imielin.
W roku 2002 rejestrowano :
· 589 wyjazdów do wypadków, w tym 83 to wyjazdy do wypadków z udziałem dzieci,
· 6 307 wyjazdów do zachorowań, w tym 462 to wyjazdy do zachorowań dzieci,
· 12 392 porady w ambulatorium pomocy doraźnej,
· 1 133 usługi transportowe.
d. Inne zakłady opieki zdrowotnej
Żłobek Miejski w Mysłowicach, ul. Reymonta 11
Żłobek udziela świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem działania profilaktyczne i opiekę nad dzieckiem w wieku do lat 4.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach, Katowice, ul. Barbary 17
Pełni funkcję powiatowego inspektora sanitarnego łącznie dla miast Katowice, Siemianowice Śląskie i Mysłowice, sprawując nadzór nad stanem sanitarno-higienicznym.
Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Rehabilitacyjno-Opiekuńczy, ul. Laryska 7
Ośrodek jest przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim oraz z różnego rodzaju niepełnosprawnością, które potrzebują kompleksowej, wielodyscyplinarnej rehabilitacyjno – terapeutyczno – edukacyjno - rewalidacyjnej pomocy świadczonej w odpowiednich warunkach i z opieką dostosowaną do stanu podopiecznych.
2.2 Restrukturyzacja Zakładów Opieki Zdrowotnej
Z dniem 1 stycznia 1999 roku na podstawie uchwały nr XXXIX/328/98 Rady Miejskiej w Mysłowicach z dnia 18 czerwca 1998 roku Zespół Opieki Zdrowotnej w Mysłowicach został przekształcony w Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mysłowicach. Na podstawie uchwały nr VII/57/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 25 lutego 1999 zakładowi zostały przekazane w nieodpłatne użytkowanie nieruchomości, wartości niematerialne i prawne oraz ruchomy majątek komunalny. Z dniem 1 stycznia 2000 roku Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mysłowicach przekształcony został w trzy samodzielne podmioty:
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 1 im Św. Karola Boromeusza Mysłowice ul. Mikołowska 1 (uchwała nr XIII/161/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 9 września 1999 roku)
· Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Nr 2 im. dr Tadeusza Boczonia Mysłowice ul. Bytomska 41 (uchwała nr XIV/169/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 23 września 1999 roku, uchwała nr XXII/260/2000 Rady Miasta Mysłowice z dnia 8 czerwca 2000 roku)
· Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego Mysłowice ul. Świerczyny 1 (uchwała nr XIII/162/99 Rady Miasta Mysłowice z dnia 9 września 1999 roku)
Majątek został przekazany nowoutworzonym podmiotom w nieodpłatne użytkowanie.
Od marca 2001 roku realizowany jest program restrukturyzacji Samodzielnego Publicznego Zakładu Lecznictwa Ambulatoryjnego w Mysłowicach, przyjęty uchwałą nr XXXIV/336/2001 Rady Miasta Mysłowice z dnia 22 marca 2001r. Główne założenia programu restrukturyzacji to przejęcie świadczeń zdrowotnych przez niepubliczne podmioty powstałe w oparciu o pracowników przekształcanego zakładu. Zamierzonym celem restrukturyzacji jest poprawa efektywności funkcjonowania lecznictwa ambulatoryjnego. Drugim etapem przekształceń Samodzielnego Publicznego Zakładu Lecznictwa Ambulatoryjnego jest przekazanie pozostałej części świadczeń niepublicznym podmiotom, utworzenie Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Zakład Rehabilitacyjno-Opiekuńczy w Mysłowicach ul. Laryska 7 i całkowita likwidacja SP ZLA.
Rada Miasta Mysłowice uchwałą Nr XVI/180/2003 z dnia 30 października 2003 roku postawiła SP ZLA w stan likwidacji, przyjmując termin zakończenia działalności zakładu na dzień 30 czerwca 2004 roku. W ramach przyjętego programu do dnia 1 lipca 2003 roku 15 niepublicznych podmiotów utworzonych przez i w oparciu o pracowników SP ZLA, przejęło w drodze cesji kontraktu realizację świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistyki i stomatologii. Nieruchomości oraz sprzęt użytkowany przez SP ZLA oddano w dzierżawę niepublicznym podmiotom.
2.3 Wskaźniki demograficzne, epidemiologiczne oraz usługi zdrowotne
Liczba zgonów mieszkańców Mysłowic utrzymuje się prawie na tym samym poziomie z niewielką tendencją spadkową i wynosiła 636 zgonów w roku 2003.
W latach 1999 – 2002 najczęstsze przyczyny zgonów stanowiły :
· choroby układu krążenia
( w roku 2002 45 % )
· nowotwory
( w roku 2002 25,5 % )
· zewnętrzne przyczyny zgonów
( w roku 2002 9,45 % )
· choroby układu trawiennego
( w roku 2002 5,6 % )
· choroby układu oddechowego
( w roku 2002 4,9 % )
· zaburzenia wydzielania wewnętrznego( w roku 2002 2,2 % )
· inne cechy chorobowe
( w roku 2002 1,9 % )
· pozostałe przyczyny
( w roku 2002 4,8 % )
( według danych Śląskiego Centrum Zdrowia Publicznego )
Podobnie kształtują się wskaźniki charakteryzujące najczęstsze przyczyny hospitalizacji mieszkańców Mysłowic w latach 1999 – 2002.
Tabela II‑13 Najczęstsze przyczyny hospitalizacji w SPZOZ w Mysłowicach w latach 1999 – 2002
Schorzenie
Procent ogółu hospitalizowanych w danym roku
1999
2000
2001
2002
Choroby układu krążenia
16,0
17,3
19,7
19,7
Nowotwory
9,0
7,4
7,2
8,0
Choroby układu. trawiennego
9,0
9,9
10,3
9,6
Urazy, zatrucia
8,0
8,4
8,2
7,6
Choroby układu moczowo-płciowego
8,0
8,6
8,6
10,0
Choroby układu oddechowego
7,0
7,6
7,6
8,7
Choroby układu kostno-mięśniowego
7,0
7,3
6,2
7,0
Choroby oka i przydatków
4,0
3,5
3,7
3,8
Zaburzenia wydzielania wewnętrznego
3,0
2,3
2,4
3,4
Choroby skóry
2,0
1,6
1,7
1,8
Inne
18,0
18,9
17,3
16,0
Ciąża, poród połóg
8,0
7,3
7,6
7,1
Źródło : Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
Liczba hospitalizacji w latach 1999 – 2002, według danych Śląskiego Centrum Zdrowia Publicznego wynosiła odpowiednio :
Rok 1999 – 14 049 osób
Rok 2000 – 13 956 osób
Rok 2001 – 13 511 osób
Rok 2002 – 14 401 osób
Dostępność do świadczeń zdrowotnych charakteryzują m.in. wskaźniki informujące o liczbie porad udzielonych pacjentom z terenu Mysłowic oraz dane o personelu wykonującym świadczenia zdrowotne.
Tabela II‑14 Liczba ludności przypadająca na lekarza, dentystę i łóżko w szpitalu w Mysłowicach i województwie śląskim
Wyszczególnienie
Rok 2000
Rok 2001
Rok 2002
woj. śląskie
Mysłowice
woj. śląskie
Mysłowice
woj. śląskie
Mysłowice
Lekarze
409
581
368
539
357
518
Stomatolodzy
3 111
3 949
2 735
2 917
2 277
2 909
1 łóżko w szpitalach ogólnych
167
245
170
245
169
235
Źródło : Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
Tabela II‑15 Liczba porad udzielonych w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 1 mieszkańca Mysłowic i woj. śląskiego
1999
2000
2001
POZ
specjalistyka
POZ
specjalistyka
POZ
specjalistyka
Mysłowice
3,5
1,8
3,4
2,1
3,9
2,1
woj. śląskie
3,5
1,9
3,5
2,3
3,3
2,4
Źródło : Śląski Oddział Wojewódzki NFZ
2.4 Profilaktyka i promocja zdrowia
Rada Miasta Mysłowice uchwałą Nr XXVII/294/2000 z dnia 12.10.2000 roku przyjęła Program Profilaktyki i Promocji Zdrowia w Mysłowicach na lata 2001 – 2005.
Celem Programu jest poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców Mysłowic i wzrost świadomości zdrowotnej społeczności lokalnej. W ramach podejmowanych działań realizowane są programy promocji zdrowia ukierunkowane na :
· przeciwdziałanie alkoholizmowi oraz zapobieganie patologiom związanym z uzależnieniem od alkoholu (w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i rozwiązywania Problemów Alkoholowych),
· profilaktykę chorób cywilizacyjnych, w tym m.in. nowotworów, chorób układu krążenia, wad postawy,
· profilaktykę próchnicy zębów,
· szczepienia profilaktyczne nie objęte kalendarzem szczepień obowiązkowych, w tym WZW typ B dla młodzieży,
· propagowanie zdrowego stylu życia,
· działalność z zakresu promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej prowadzona jest w oparciu o jednostki publiczne, w tym Stację Sanitarno-Epidemiologiczną oraz organizacje pozarządowe i niepublicznych świadczeniodawców usług zdrowotnych.
Z tytułu wprowadzenia Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia w Mysłowicach na lata 2001 – 2005 zostały przyznane środki finansowe na realizację zadań wynikających z przyjętego programu.
Tabela II‑16 Środki finansowe na realizację zadań Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia w Mysłowicach w latach 2001 - 2003
Rok
Kwota
2001
753 616,00 zł
2002
616 842,04 zł
2003
518 183,22 zł
Źródło: UM Mysłowice
Z innych działań profilaktycznych, duże znaczenie ma Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. O szczególnej wadze tego programu świadczy nałożony na Radę Miasta, wynikający z ustawy wymóg corocznego potwierdzania odpowiednimi uchwałami programu na rok bieżący.
· 16 listopada 2000r. uchwalono program na 2001 rok (uchwała nr XXIX/300/2000)
· 18 października 2001r. uchwalono program na 2002 rok (uchwałą nr XXXIX402/2001)
· 27 grudnia 2002r. uchwalono program na 2003 rok (uchwała nr IV/21/2002)
Podstawowymi zadaniami wynikającymi z Miejskiego Programu Profilaktyki i rozwiązywania Problemów Alkoholowych są:
· kontynuowanie działań promujących zdrowie i zdrowy styl życia szczególnie wśród dzieci i młodzieży,
· rozpoznawanie problemów powodujących uzależnienia,
· podejmowanie działań składających się na wczesną profilaktykę,
· udzielanie pomocy psychologicznej, terapeutycznej i wychowawczej dla dzieci z rodzin zagrożonych alkoholizmem i wsparcie dla ich rodziców,
· wspomaganie działalności instytucji i stowarzyszeń, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
3 Pomoc społeczna
3.1 Organizacja i jednostki systemu pomocy społecznej w mieście.
Jednostki organizacyjne pomocy społecznej realizują politykę socjalną państwa związaną z niesieniem pomocy osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, jednakże bardzo często nie są w stanie samodzielnie jej rozwiązać. Współpracują w tym zakresie z organizacjami społecznymi, związkami wyznaniowymi, stowarzyszeniami o charakterze charytatywnym, fundacjami oraz osobami fizycznymi.
Podstawowe ogniwa systemu pomocy społecznej w mieście stanowią następujące jednostki :
· Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. Świerczyny 1
· Dom Pomocy Społecznej, ul. Reja 54
· Dom Dziecka, ul. Żeromskiego 2
· Świetlica Profilaktyczno-Wychowawcza ul. Gwarków 24
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
MOPS jest podstawową jednostką organizacyjną systemu pomocy społecznej w Mieście. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mysłowicach został powołany Uchwałą Nr XII/50/90 Miejskiej Rady Narodowej w Mysłowicach z dnia 01.03.1990 w sprawie utworzenia Miejskiego Zespołu Pomocy Społecznej w Mysłowicach.
Realizuje zadania określone w ustawie o pomocy społecznej oraz wynikające z innych aktów prawnych, spełnia funkcję powiatowego centrum pomocy rodzinie.
Do podstawowych zadań Ośrodka należy:
· udzielanie zasiłków o charakterze stałym i okresowym, zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, pomoc dla kombatantów, specjalistyczne usługi opiekuńcze przysługujące na podstawie przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
· pomoc dla dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i osób opuszczających niektóre placówki opiekuńcze,
· udzielanie zasiłków pieniężnych dla repatriantów,
· pokrywanie kosztów podstawowej opieki zdrowotnej dla bezdomnych,
· zasiłki celowe, świadczenie usług opiekuńczych,
· dożywianie uczniów szkół podstawowych,
· praca socjalna skierowana na pomoc osobom i rodzinom w odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie,
· podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności.
Strukturę organizacyjną MOPS tworzą:
· Punkt terenowy MOPS ul. Strażacka 9
· Punkt terenowy MOPS ul. Gwarków 24
· Punkt terenowy MOPS ul. Długa 85
· Punkt terenowy MOPS ul. Brzezińska 21
· Punkt terenowy MOPS ul. Kosztowska 55
· Punkt terenowy MOPS ul. Pocztowa 14
· Ośrodek Interwencji Kryzysowej ul. Gwarków 24
· Dom Dziennego Pobytu „Złota Jesień” ul. Świerczyny 1
· Ośrodek Wsparcia - Tymczasowe Schronienie ul. Strażacka 9
· Mieszkanie Wspólnotowe ul. Bytomska 6/1
· Pogotowie Rodzinne ul. Gwarków 24
· Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Brzezińska 21
Ośrodek Interwencji Kryzysowej
Najważniejszym zadaniem Ośrodka jest powstrzymanie przemocy domowej i interweniowanie na rzecz jej ofiar. Ośrodek daje możliwość udzielenia schronienia kobietom z dziećmi z rodzin będących w sytuacji kryzysowej, udziela wsparcia i pomocy społecznej, pedagogicznej, psychologicznej i prawnej. Przy Ośrodku znajduje się Hostel, którego zadaniem jest udzielanie tymczasowego schronienia ofiarom przemocy w rodzinie i zapewnienie im całodobowego pobytu.
Dom Dziennego Pobytu
Placówka przeznaczona przede wszystkim dla osób starszych i samotnych mających problemy z samodzielnym prowadzeniem gospodarstwa domowego. Zapewnia całodzienne wyżywienie, prowadzi terapię zajęciową, organizuje wycieczki. Dom Dziennego Pobytu realizuje również inne formy wsparcia m.in. wydawanie posiłków dla osób obłożnie chorych i niepełnosprawnych. Dysponuje 45 miejscami.
Ośrodek Wsparcia - Tymczasowe Schronienie
Udziela pomocy bezdomnym mężczyznom poprzez zapewnienie im tymczasowych miejsc noclegowych.
W ramach Tymczasowego Schronienia funkcjonuje Noclegownia i Ogrzewalnia. Noclegownia jest czasowym schronieniem dla bezdomnych mężczyzn, lokalnym ośrodkiem wsparcia, ma swoją siedzibę przy ul. Strażackiej 9. Zapewnia udzielanie doraźnej lub okresowej pomocy bezdomnym mężczyznom przebywającym na terenie miasta. Ogrzewalnia mieszcząca się przy Noclegowni jest pomieszczeniem dla bezdomnych, którzy nie mogą być przyjęci do Noclegowni głównie z powodu nie stosowania się do jej regulaminu, a nie mają innej możliwości schronienia się przed zimnem w nocy. Ogrzewalnia otwarta jest od 1 listopada do 31 marca.
MOPS udziela także pomocy bezdomnym kobietom poprzez zapewnienie im możliwości tymczasowego pobytu. Zadanie to realizowane jest w budynku przy ul. Krakowskiej 14 (3 pokoje dla bezdomnych kobiet) i budynku przy ul. Katowickiej 53, (6 pokoi dla bezdomnych kobiet z dziećmi).
Mieszkanie Wspólnotowe
Mieszkanie Wspólnotowe przeznaczone jest dla bezdomnych kobiet i kobiet z dziećmi. Zapewnia całodobowy pobyt oraz wsparcie i pomoc w prawidłowym funkcjonowaniu w środowisku rodzinnym i społecznym. Bezdomne kobiety maja prawo przebywać w nim 6 miesięcy, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach do 12 miesięcy. Ze względu na duże zapotrzebowanie na tego typu usługi MOPS organizuje kolejne mieszkania dla bezdomnych.
Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności
Zadania Zespołu to:
· orzekanie o niepełnosprawności oraz jej stopniu,
· wydawanie legitymacji osobom niepełnosprawnym,
· współdziałanie z organami administracji rządowej i jednostkami samorządu terytorialnego w sprawach pomocy społecznej i rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Samorząd miasta Mysłowice podejmuje różnego rodzaju starania zmierzające do ułatwienia dostępu do usług świadczonych przez Zespół, jednakże jednym z podstawowych problemów Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności jest niska dotacja celowa na jego funkcjonowanie. W roku 2002 wydano 1170 orzeczeń.
Pogotowie Rodzinne
Do Pogotowia Rodzinnego kierowane są dzieci doprowadzone przez Policję bądź Kuratora Sądowego na pobyt okresowy, do czasu unormowania się sytuacji życiowej dziecka, jednak nie dłużej niż na 12 miesięcy. W sytuacjach szczególnych okres 12 miesięcy może zostać wydłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące.
Pracownicy pogotowia zobowiązani są do powiadomienia Sądu Opiekuńczego i MOPS o przyjęciu dziecka. W tym samym okresie w Pogotowiu nie może przebywać więcej niż troje dzieci. Zastrzeżenie to nie dotyczy rodzeństwa.
W roku 2002 z Pogotowia Rodzinnego skorzystało pięcioro dzieci.
Struktura i liczba świadczeń udzielonych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
W roku 2003 z różnych form świadczeń udzielonych przez MOPS bezpośrednio lub pośrednio skorzystały 10 072 osoby, czyli co 8 osoba w mieście objęta jest pośrednio lub bezpośrednio pomocą społeczną. Niepokojącym zjawiskiem jest stale wzrastająca liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.
Szczegółowe informacje dotyczące struktury i liczby świadczeń przedstawiają poniższe tabele.
Tabela II‑17 Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2000 – 2003
Rodzaj świadczenia
2000
2001
2002
2003
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań własnych
2 285
2 409
2 964
3 028
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych
1 670
712
1 345
1 407
Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych
1 865
2 196
2 638
2 608
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tabela II‑18 Liczba osób w rodzinach objętych pomocą społeczną w latach 2000-2003
Rodzaj świadczenia
2000
2001
2002
2003
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i zadań własnych
7 829
7 502
9 221
9 360
Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych
5 431
2 171
4 279
4 349
Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych
6 357
6 869
8 086
8 514
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tabela II‑19 Liczba rodzin objętych pomocą społeczną według typu rodziny w latach 2000-2003
Rodzaj rodziny
2000
2001
2002
2003
Rodziny z dziećmi
1 707
1 635
1 643
1 711
Rodziny niepełne
455
341
566
482
Rodziny emerytów i rencistów
507
763
689
430
Ogółem
2 579
2 866
3 160
3 282
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tabela II‑20 Liczba rodzin z podziałem na powód przyznania pomocy społecznej w latach 2000-2003
2000
2001
2002
2003
Ubóstwo
183
185
493
501
Sieroctwo
91
97
3
2
Bezdomność
87
101
102
126
Ochrona macierzyństwa
108
172
129
155
Bezrobocie
1483
1493
2383
1 998
Niepełnosprawność
557
891
973
952
Długotrwała choroba
799
991
743
723
Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
1 771
1 959
1 439
1 144
Alkoholizm
251
251
131
482
Narkomania
2
2
2
500
Trudności w przystosowaniu po opuszczeniu zakładu karnego
26
17
28
245
Klęska żywiołowa
-
-
-
-
Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Dom Pomocy Społecznej
Zasady organizacji i funkcjonowania Domu Pomocy Społecznej oraz szczegółowy zakres działań określa Statut placówki zatwierdzony Uchwałą nr XXX/316/2000 Rady Miasta z dnia 21 grudnia 2000 roku.
DPS jest samodzielną jednostką organizacyjną o zasięgu ponadlokalnym, nie posiadającą osobowości prawnej, działającą jako wyodrębniona jednostka budżetowa Mysłowic.
Placówka jest jednostką całodobową, stałego pobytu, przeznaczoną dla osób przewlekle psychicznie chorych, dysponuje 50 miejscami. Aktualnie na przyjęcie do domu oczekują: 23 kobiety i 59 mężczyzn. W połączeniu z danymi demograficznymi (zwiększająca się liczba osób w wieku poprodukcyjnym, przedłużanie się długości życia) oznacza to konieczność podjęcia przez Władze Miasta działań zmierzających do zwiększenia liczby miejsc w DPS i poszukiwań nowych form pomocy dla osób starszych i chorych psychicznie. Miasto nie dysponuje domem pomocy społecznej dla osób starszych.
Dom Dziecka
Dom jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego o charakterze ponadgminnym. Swoim działaniem obejmuje opieką dzieci w wieku 1 do 5 lat, a w przypadkach szczególnych dzieci do lat 10. Dom dysponuje 45 miejscami. W roku 2002 dzieci z terenu Mysłowic stanowiły zaledwie 9,6% ogółu wychowanków. Tak niski wskaźnik oznacza w najbliższym czasie konieczność podjęcia decyzji o przyszłości tej placówki, biorąc pod uwagę zmianę sposobu finansowania domów dziecka oraz zasad rozliczania się pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego.
Świetlica Profilaktyczno – Wychowawcza
Świetlica obejmuje opieką dzieci w wieku szkolnym, jako placówka wsparcia dziennego – świadczy pomoc profilaktyczną dzieciom wychowującym się w warunkach niekorzystnych dla ich rozwoju.
Celem działania świetlicy jest zapewnienie opieki wychowawczej, tworzenie warunków do nauki własnej i pomocy w nauce, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień wychowanków, łagodzenie niedostatków wychowawczych w rodzinie, zapobieganie sieroctwu i niedostosowaniu społecznemu we współpracy z rodzinami, instytucjami i osobami działającymi na rzecz dzieci, jak również praca pedagogiczna z ich rodzicami (opiekunami prawnymi). Placówka dysponuje 40 miejscami.
W roku 2003 w świetlicy wdrożono do realizacji następujące programy:
· Program Wychowawczy – pełna realizacja tego programu jest przewidziana na lata 2002 – 2006
· Program Pracy Socjalnej – pełna realizacja programu przewidziana na lata 2002 – 2006
· Program Terapeutyczny – pełna realizacja programu przewidziana na lata 2003 – 2006
Przez cały 2003 rok świetlica prowadziła również dożywianie dzieci, z którego skorzystało ponad 90% jej wychowanków. Koszty wyżywienia pokrywał MOPS na podstawie wydanej decyzji. Koszt utrzymania 1 dziecka przez miesiąc w roku 2003 wyniósł 296,00 zł.
3.2 Organizacje pozarządowe działające w obrębie zadań z zakresu pomocy społecznej
W realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej uczestniczą również organizacje pozarządowe, które w znaczący sposób uzupełniają ofertę usług z zakresu pomocy społecznej i wspierają działania samorządu. Poniżej zaprezentowano klika organizacji pozarządowych, którym Miasto zleciło realizacje swoich zadań z zakresu pomocy społecznej.
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Oddział w Mysłowicach, ul. Robotnicza 6
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci prowadzi Świetlicę Profilaktyczno-Wychowawczą w Mysłowicach, obejmującą opieką dzieci w wieku szkolnym. Zapewnia pomoc i opiekę dzienną dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami. Placówka dysponuje 30 miejscami.
„CARITAS” Archidiecezji Katowickiej, ul. Gen. Ziętka 25
CARITAS prowadzi Świetlicę Profilaktyczno-Wychowawczą w Mysłowicach, dla dzieci w wieku szkolnym. Zapewnia pomoc i opiekę dzienną dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami. Placówka dysponuje 75 miejscami.
Polski Komitet Pomocy Społecznej, ul. Górnicza 17
Polski Komitet Pomocy Społecznej obejmuje opieką osoby i rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, wielodzietności, bezrobocia i bezradności życiowej. Prowadzony jest punkt pomocy osobom potrzebującym. W roku 2002 udzielono pomocy 4008 osobom.
Społeczne Towarzystwo Hospicjum Cordis, ul. Cegielniana 7
Prowadzi kuchnię charytatywną funkcjonującą przez cały rok, przez wszystkie dni tygodnia w budynku OSP przy ul. 28 Stycznia, zapewniając ciepły posiłek osobom potrzebującym, które własnym staraniem nie mogą go sobie zapewnić.
Specjalny Ośrodek Wychowawczy Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza (Boromeuszki), ul. Starokościelna 8
Ośrodek prowadzony przez SS Boromeuszki, przeznaczony jest dla dziewcząt i chłopców w wieku 3-20 lat w normie intelektualnej i umysłowo upośledzonych w stopniu lekkim, zapewniając dzieciom opiekę całkowitą przez cały rok, dysponuje 75 miejscami. Jest placówką katolicką, jednak ogólnodostępną dla wszystkich dzieci, niezależnie od wyznania. Ośrodek otrzymał w 2003 roku na bieżące utrzymanie kwotę 88 275, 27 zł z budżetu Miasta.
3.3 Kierunki i strategia rozwiązywania problemów społecznych
W roku 2000 uchwałą Nr XXV/279/2000 z dnia 7 września 2000 roku Rada Miasta Mysłowice przyjęła dokument opracowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej charakteryzujący główne problemy społeczne dotykające lokalną społeczność.
Opracowanie definiuje 7 podstawowych problemów społecznych, do których zalicza się:
· ubóstwo,
· rodziny niewydolne wychowawczo,
· bezdomność,
· bezrobocie,
· niepełnosprawność,
· uzależnienia,
· przestępczość.
Jednocześnie dokument określa priorytety i główne kierunki działania pozwalające na minimalizowanie skutków problemów społecznych oraz obszarów ich występowania. Wdrażanie przyjętej strategii z udziałem różnych partnerów społecznych stanowi szansę na zwiększenie skuteczności i efektywności dotychczas podejmowanych działań, lepsze ich skoordynowanie oraz racjonalizację gospodarowania środkami.
Tabela II‑21 Zadania i ich realizacja w ramach przyjętych strategicznych kierunków rozwiązywania problemów społecznych
Zadanie
Realizacja
Utworzenie Domu Pomocy Społecznej dla osób starszych
Obecnie z powodów braków finansowych zadanie nie jest realizowane.
Dostosowanie warunków techniczno - sanitarnych w Domu Pomocy Społecznej dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi
Zadanie to będzie sukcesywnie realizowane po uzyskaniu środków finansowych.
Utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi i Niezaradnych Życiowo
Został opracowany projekt, który będzie realizowany w latach 2004 – 2006.
Pozyskanie lokali z przeznaczeniem na zorganizowanie mieszkań chronionych
W 2001 roku oddano mieszkania chronione dla samotnych matek zagrożonych problemem bezdomności i przemocy przy ul. Bytomskiej 6, trwają prace zmierzające do uruchomienia kolejnych mieszkań.
Utworzenie schroniska dla bezdomnych kobiet
W marcu 2004 roku zostanie oddane mieszkanie chronione dla kobiet zagrożonych bezdomnością - ul. Towarowa.
Utworzenie sieci świetlic profilaktyczno -wychowawczych w oparciu o istniejącą bazę szkolną
Utworzono świetlice profilaktyczno - wychowacze przy szkołach:
Szkoła Podstawowa Nr 2 – 2 grupy
Szkoła Podstawowa Nr 3 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr 6 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr 9 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa nr 10 i Gimnazjum Nr 4 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr13 – 1 grupa
Szkoła Podstawowa Nr 15 – 2 grupy
Szkoła Podstawowa Nr 16 i Gimnazjum Nr 6 – 1 grupa
Gimnazjum Nr 3 -- 2 grupy
Gimnazjum Nr 5 – 2 grupy
Zespół Szkół Specjalnych - 1 grupa
Prowadzenie lub zlecanie prowadzenia Ośrodka Kształcenia i Opieki nad Rodzinami Zastępczymi
Działania realizowane dzięki umowie z Ośrodkiem Opiekuńczo-Adopcyjnym przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci w Katowicach.
Powiększenie bazy lokalowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz sieci punktów terenowych
Decyzją Prezydenta Miasta Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej otrzymał budynek przy ul. Gwarków 24, gdzie po remoncie ma być przeniesiona siedziba MOPS. Remont został zaplanowany na rok 2004.
Prowadzenie poradnictwa i terapii dla rodzin mających problemy wychowawcze
Przedsięwzięcie realizowane jest przy współpracy z Poradnią Pedagogiczno-Psychologiczną. Klienci poradni mogą korzystać również z usług konsultantów – pedagoga, psychologa oraz radcy prawnego w Ośrodku Interwencji Kryzysowej przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej.
Utworzenie placówki realizującej terapię zajęciową dla osób niepełnosprawnych nie kwalifikujących się do uczestnictwa w Warsztatach Terapii Zajęciowej
Obecnie zadanie to realizuje Stowarzyszenie „Skarbek”, które prowadzi sekcję „Terapii przez sztukę”.
Stopniowe usuwanie barier architektonicznych w zakresie dostępności do obiektów użyteczności publicznej
Usunięcie barier architektonicznych w budynkach Powiatowego Urzędu Pracy i Urzędu Miasta. Miejski Zespół ds. Orzekania Stopnia Niepełnosprawności oraz Sekcja ds. Osób Niepełnosprawnych MOPS zostały przeniesione do parterowego budynku przy ul. Brzezińskiej 21 - dostępnego dla osób niepełnosprawnych.
Realizowanie programów edukacyjno-wychowawczych w zakresie profilaktyki przestępczości nieletnich
Zadanie realizowane przez Komendę Miejską Policji, w tym celu został powołany Zespół ds. nieletnich i patologii, który realizuje program „Bezpieczne Gimnazjum” . Organizowane są również pogadanki, prelekcje, akcje doraźne. Tematyka dotyczy zagrożeń oraz sposobu postępowania w sytuacjach kryzysowych.
Realizowanie programów szkolenia zawodowego w zakresie przekwalifikowania i ponoszenia kwalifikacji
Obecnie wśród pracowników zatrudnionych w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej 36 posiada wykształcenie wyższe, 8 osób kontynuuje naukę na studiach wyższych, a 4 osoby na studiach podyplomowych.
Co roku ok. 70 pracowników bierze udział w szkolenia i kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe.
Źródło: UM Mysłowice
3.4 Działania na rzecz osób niepełnosprawnych
Na terenie miasta realizowany jest „Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych w Mysłowicach” na lata 2003 – 2005. Zadaniem programu jest koordynacja działań, których celem jest m.in. umożliwienie niepełnosprawnym pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym oraz przeciwdziałanie wykluczaniu społecznemu. Aby działania na rzecz osób niepełnosprawnych były skuteczne, koniecznym jest zmobilizowanie do współpracy organizacji, instytucji oraz osób prywatnych, a także promowanie pozytywnego wizerunku osób niepełnosprawnych.
Program definiuje główne zadania, które zostały podzielone na obszary tematyczne:
· działania zmierzające do dostosowania stanu infrastruktury do potrzeb osób niepełnosprawnych,
· działania zmierzające do ograniczania barier w komunikowaniu się,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z ochroną zdrowia,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z kształceniem i oświatą,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z pomocą społeczną,
· działania na rzecz osób niepełnosprawnych związane z rehabilitacją zawodową.
4 Edukacja
Od momentu reaktywowania samorządu terytorialnego w 1990 roku trwa proces reorganizacji systemu edukacji w Polsce i dostosowania go do lokalnych potrzeb.
W Mysłowicach działa 19 szkół podstawowych (w tym sportowa i specjalna), 8 gimnazjów (w tym sportowe i specjalne), 2 licea ogólnokształcące i 3 zespoły szkół ponadgimnazjalnych. W systemie szkolnictwa w Mysłowicach funkcjonuje także Zespół Szkół Specjalnych (szkoła podstawowa, gimnazjum, zasadnicza szkoła zawodowa). W sieci szkół na teranie miasta jedna ze szkół podstawowych i jedno gimnazjum tworzą Zespół Szkół Sportowych. Obsługę finansowo – księgową jednostek oświatowych, za wyjątkiem Centrum Kształcenia Praktycznego i Zespołu Szkół Specjalnych, zapewnia Miejski Zespół Obsługi Placówek Oświatowych w Mysłowicach.
Tabela II‑22 Liczba uczniów i absolwentów mysłowickich szkół w latach 1998 – 2002
Rok
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Zespoły Szkół Ponadgimna-zjalnych
Zespół Szkół Specjalnych
Zespół Szkół Sportowych
Licea Ogólno - kształcące
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
l.u. *
l.a. *
1998
9 685
1 496
0
0
1 619
387
226
39
599
67
1 222
298
1999
9 139
1 583
0
0
1 742
418
250
58
580
156
1 266
281
2000
7 478
2 277
1 306
0
1 764
415
244
42
472
150
1 347
277
2001
5 855
1 103
2 512
0
1 760
429
250
54
369
56
1 428
301
2002
5 492
1 044
3 623
1 215
1 424
455
263
77
363
67
979
357
Źródło: Wydział Edukacji UM
* l.u. – liczba uczniów, l.a. – liczba absolwentów
4.1 Szkoły i Placówki Oświatowe na terenie Mysłowic
Przedszkola
W mieście funkcjonują 23 przedszkola. Zabezpieczają potrzeby mieszkańców Mysłowic w tym zakresie, z roku na rok poprawia się ich infrastruktura oraz jakość usług, funkcjonują również odziały integracyjne w placówkach. Rośnie zainteresowanie tego typu działalnością, obecnie w mieście funkcjonują dwa przedszkola z oddziałami integracyjnymi: Przedszkole nr 1, które na 5 posiadanych oddziałów posiada 2 integracyjne, oraz Przedszkole nr 27 na 6 oddziałów 1 integracyjny. Średnia liczba wychowanków w grupie wynosi 25 dzieci, a w grupach integracyjnych 21 dzieci.
Szkoły Podstawowe
Z dniem 1 września 1999 roku rozpoczęto wprowadzanie reformy systemu szkolnego.W roku szkolnym 1999/2000 w miejsce dotychczasowych ośmioletnich szkół podstawowych powstały sześcioletnie szkoły podstawowe i trzyletnie gimnazja. Przy tworzeniu nowej sieci szkół podstawowych wzięto pod uwagę przede wszystkim, wynikający z niżu demograficznego, spadek liczby uczniów w szkołach. Szkoła podstawowa nr 13 prowadzi nauczanie integracyjne w oddziałach integracyjnych. Szkoła Podstawowa nr 5 i Szkoła Podstawowa nr 24 kończą cykl kształcenia z dniem 31 sierpnia 2004.
Tabela II‑23 Lista szkół podstawowych w Mysłowicach
Nazwa Szkoły
Adres
Telefon
Ilość oddziałów
Liczba uczniów
Szkoła Podstawowa Nr 1
ul. Wielka Skotnica 2
41-400 Mysłowice
222 25 46
25
595
Szkoła Podstawowa Nr 2
ul. Piastowska 7
41-400 Mysłowice
222 24 99
16
377
Szkoła Podstawowa Nr 3
ul.1000-lecia PP 6
41-405 Mysłowice
222 25 39
16
361
Szkoła Podstawowa Nr 5
ul. Górnicza 4
41-400 Mysłowice
222 23 52
4
90
Szkoła Podstawowa Nr 6
ul. Gen. Ziętka 116
41-412 Mysłowice
222 26 75
12
244
Szkoła Podstawowa Nr 7
ul. Stadionowa 2
41-400 Mysłowice
222 24 71
6
62
Szkoła Podstawowa Nr 9
ul. Armii Krajowej 30
41-400 Mysłowice
222 54 39
33
858
Szkoła Podstawowa Nr 10
ul. Reja 28
41-404 Mysłowice
222 53 63
13
303
Szkoła Podstawowa Nr 11
ul. Laryska 101
41-404 Mysłowice
222 27 66
6
115
Szkoła Podstawowa Nr 12
ul. Wybickiego 79
41-404 Mysłowice
222 20 57
6
129
Szkoła Podstawowa Nr 13
ul. A.Hlonda 14
41-412 Mysłowice
222 36 23
25
504
Szkoła Podstawowa Nr 14
ul.3-go Maja 19
41-408 Mysłowice
222 32 24
6
86
Szkoła Podstawowa Nr 15
ul. Piastów Śląskich 10
41-408 Mysłowice
222 47 18
20
536
Szkoła Podstawowa Nr 16
ul. Dzióbka 28
41-409 Mysłowice
222 55 74
9
181
Szkoła Podstawowa Nr 17
ul. PCK 209b
41-408 Mysłowice
222 57 48
11
198
Szkoła Podstawowa Nr 18
ul. Długa 92
41-409 Mysłowice
222 23 04
6
99
Szkoła Podstawowa Nr 24
ul. Wielka Skotnica 84a
41-400 Mysłowice
222 23 22
4
82
Szkoła Podstawowa Specjalna
ul. Plac Wolności 3
41-400 Mysłowice
222 20 56
11
108
Szkoła Podstawowa Sportowa
ul. Gwarków 1
41-400 Mysłowice
222 28 05
15
298
Ogółem
244
5 226
Źródło: UM Mysłowice
Gimnazja
Zapoczątkowana w 1999r. reforma systemu oświaty, w tym ustroju szkolnego, wprowadziła nowy typ szkoły - gimnazjum. Obecnie w mieście istnieje 8 gimnazjów, 6 samodzielnych oraz Gimnazjum Sportowe w Zespole Szkół Sportowych i Gimnazjum Specjalne w Zespole Szkół Specjalnych.
Tabela II‑24 Lista gimnazjów w Mysłowicach
Nazwa szkoły
Adres
Telefon
ilość oddziałów
liczba uczniów
Gimnazjum Nr 1
41-400 Mysłowice ul.Wielka Skotnica 84 a
222 23 22
28
721
Gimnazjum Nr 2
41-400 Mysłowice ul. Górnicza 4
222 59 57
37
920
Gimnazjum Nr 3
41-412 Mysłowice ul. Hlonda 14
223 01 02
24
562
Gimnazjum Nr 4
41-404 Mysłowice ul. Reja 28
223 70 29
12
311
Gimnazjum Nr 5
41-408 Mysłowice ul. Dzierżonia 26
222 32 85
17
451
Gimnazjum Nr 6
41-409 Mysłowice ul. Chromika 3
222 55 74
12
274
Gimnazjum Sportowe
41-400 Mysłowice ul. Gwarków 1
222 28 05
5
94
Gimnazjum Specjalne
41-400 Mysłowice ul. Plac Wolności 3
222 20 56
9
84
Ogółem:
144
3 417
Źródło: UM Mysłowice
Szkoły ponadgimnazjalne
Reforma szkolnictwa ponadgimnazjalnego jest prowadzona w ślad za realizowaną już wcześniej reformą szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego. Jej głównym założeniem jest podnoszenie poziomu wykształcenia społeczeństwa tak, aby wykształcenie średnie z zaliczonym egzaminem maturalnym zdobywało w najbliższych latach 80% młodzieży, a pozostałe 20% kończyło szkoły zawodowe. Podkreślić należy, że prowadzona jest restrukturyzacja szkół w Mysłowicach, szkolnictwo ponadgimnazjalne jest dostosowywane do potrzeb mieszkańców, a także potrzeb lokalnego rynku pracy. Należy również podkreślić fakt umieszczenia w sieci szkół ponadgimnazjalnych bardzo bogatej oferty kształcenia zawodowego w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych oraz kształcenia ogólnozawodowego w liceach profilowanych. W Mysłowicach istnieją 2 Licea Ogólnokształcące, 3 Zespoły Szkół Ponagimnazjalnych oraz Zespół Szkół Specjalnych, w ramach którego funkcjonuje Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna.
Tabela II‑25 Liczba oddziałów i uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2003/2004
Lp.
Nazwa szkoły
Liczba oddziałów
Ilość uczniów
Uwagi
1
I Liceum Ogólnokształcące
41-400 MysłowiceMickiewicza 6-8
21 + 6
605 + 170
2
Liceum Ekonomiczne
2
55
Likwidacja placówki
3
II Liceum Ogólnoks