Download - Huisstijlhandboek Gemeente Opsterland
BLISS
OPST logo C.eps
OPST logo UC.eps
OPST logo C CMYK.eps
OPST logo UC CMYK.eps
OPST logo Z-W.eps
BR
IEF
PAP
IER
C
OM
MU
NIC
AT
IED
RA
GE
RS
V
ISIT
EK
AA
RT
A3 naar A4 gevouwen
Gemeente Opsterland
Huisstijlhandboek
Inhoud
Inleiding 3
Logo 4
Digitale bestanden van het logo 4
Coated papier 4
Uncoated papier 4
Pantone 4
CMYK 4
RGB 4
RAL 4
Huisstijlkleuren 5
Basisgrid 6
Logo in wapenvorm 6
Typografie 7
Bliss 7
Arial 7
Interlinie 7
Uitlijning 7
Zetwijze 7
Papierformaten 8
Flyer, folder en brochure 8
Flyer 8
Folder 8
Brochure 8
Communicatiedragers 9
Visitekaartje 9
Bloemen-/felicitatiekaartje 9
Briefpapier 10
Etiket 11
Envelop C5 12
Giro-envelop 12
Zonder begeleidend schrijven kaart 13
Voor- en achterblad 14
Omslagmap 15
Omslagmap B&W-advies 16
Omslagmap Directieadvies 17
Vlag klein en vlag groot 18
Wagenpark 19
Communicatiedragers burgemeester 20
Briefpapier 20
Envelop EA5 21
Visitekaartje 21
Opmaakinstructies correspondentie 23
Opmaakinstructies briefpapier 23
Opmaakinstructies vervolgpapier 25
Opmaakinstructies folder/brochure 27
Folder/brochure A4 - voorkant 27
Folder/brochure A4 - binnenkant 1 28
Folder/brochure A4 - binnenkant 2 30
Folder/brochure A4 - achterkant 1 32
Folder/brochure A4 - achterkant 2 33
Folder/brochure A4 - achterkant 3 34
Nieuwsbrief A4 - voorkant 37
Folder/brochure A5 - voorkant 39
Folder/brochure A5 - binnenkant 39
Folder/brochure A4 - binnenkant 1 43
Folder/brochure A4 - binnenkant 2 43
Folder/brochure A4 - achterkant 3 43
Opmaakinstructies uitnodiging 45
Uitnodiging - buitenkant 45
Uitnodiging - binnenkant 47
Advertenties 48
Adv. 1 - A7 liggend 48
Adv. 2 - A7 staand 49
Adv. 3 - A7 staand 49
Adv. 4 - A6 staand 50
Adv. 5 - A5 staand 51
Adv. 6 - A5 staand 52
Adv. 7 - A5 staand 53
Adv. 8 - A5 liggend 54
Adv. 9 - A5 liggend 55
2
Inleiding
Huisstijlhandboek
Wat is een huisstijl nu precies?
De huisstijl is de visuele identiteit van een organisatie. Door een huisstijl kan een bedrijf/gemeente zich eenduidig presenteren in alle
uitingen, zoals briefpapier, brochures, vlaggen, website, etc.
De richtlijnen van de huisstijl van de gemeente Opsterland worden in dit handboek uitvoerig beschreven. Hierbij gaat het om
afspraken over bijvoorbeeld toepassingen van het logo, de typografie, het kleurgebruik en het stramien. In geval twijfel neem dan
altijd contact op met een medewerker van Team Communicatie.
De regels zijn zodanig flexibel dat er creatief mee kan worden gewerkt, zonder dat de eenheid in verscheidenheid verloren gaat. Een
huisstijl gaat pas leven als deze wordt gebruikt! Team Communicatie bepaalt in samenspraak met het reclamebureau hoe we de huis-
stijl doorvoeren in uitingen die niet in het huisstijlhandboek zijn uitgewerkt.
Het beeldmerk en naamgebruik zijn eigendom van gemeente Opsterland en mogen zonder toestemming op geen enkele wijze gebruikt
worden dan wel gereproduceerd worden.
3
Logo
Het logo bestaat uit drie delen:
- het wapen;
- de woorden: gemeente Opsterland;
- een geel horizontaal balkje.
Bij voorkeur het logo op een witte achtergrond plaatsen.
(Zie ook pagina 6: Logo in wapenvorm)
Digitale bestanden van het logoVan het logo van de gemeente Opsterland zijn zeven digitale
bestanden beschikbaar. Vijf van deze bestanden zijn vector-
tekeningen in Adobe Illustrator EPS formaat. Deze bestanden
zijn geschikt voor drukwerk. Ze kunnen zonder kwaliteitsverlies
worden vergroot of verkleind. Alle andere bestands formaten
kunnen worden gemaakt aan de hand van deze bestanden.
Twee bestanden zijn in JPG formaat. Deze zijn uitsluitend
bedoeld voor gebruik in de kantooromgeving (bijvoorbeeld
Micro soft Office). Een JPG bestand wordt voornamelijk gebruikt
in digitale toepassingen (beeldscherm) maar bevat voldoende
kwaliteit voor gebruik op kantoorprinters. Een JPG bestand
kan niet worden vergroot, dit gaat namelijk ten koste van de
kwaliteit.
Coated en uncoated papier kunnen een ander effect hebben op
kleuren. Zo ook op het geel in het logo van de gemeente. Daarom
is er voor elk papiertype een ‘eigen’ logo gemaakt.
Bestanden geschikt voor het drukken in Pantone®:
OPST logo C.eps (geschikt voor coated papier)
OPST logo UC.eps (geschikt voor uncoated papier)
Bestanden geschikt voor het drukken in fullcolour:
OPST logo C CMYK.eps (geschikt voor coated papier)
OPST logo UC CMYK.eps (geschikt voor uncoated papier)
Bestand geschikt voor het printen in full colour.
(geschikt voor gebruik in kantoor omgeving):
OPST logo.jpg
Bestand geschikt voor het drukken in zwart-wit:
OPST logo Z-W.eps (geschikt voor zowel coated als
uncoated papier)
Bestand geschikt voor het printen in zwart-wit
(geschikt voor gebruik in kantoor omgeving):
OPST logo Z-W.jpg
Coated papierPapier met een glad oppervlak.
Het papier is in de papiermachine door een aantal walsen geleid.
De papiervezels worden hierdoor vlak gestreken. Tevens wordt op
het papier een dunne coating (een strijklaag) aangebracht. Hier-
door krijgt het papier een gesloten oppervlaktestructuur (mat,
silk of glanzend). Deze papiersoorten worden ook wel gestreken
of MC-papier genoemd (Machine Coated).
Uncoated papierPapier dat niet gestreken is, waardoor het zijn ruwe oppervlakte
behoudt.
Pantone®Pantone® is een geregistreerd merk van Pantone Inc. en staat
voor een gestandaardiseerd kleursysteem voor drukwerk. Dit
kleursysteem bestaat uit steunkleuren. Een steunkleur is een
kleur die op een drukpers met één inkt wordt gereproduceerd.
CMYK Deze afkorting staat voor de kleuren cyaan, magenta, geel en
zwart. Deze kleuren worden gebruikt bij fullcolour drukwerk.
RGBDeze afkorting staat voor rood, groen en blauw. RGB wordt ge-
bruikt om kleurcoderingen voor digitale toepassingen (bijvoor-
beeld beeldscherm) aan te geven.
RALInternationaal kleurcoderingssysteem voor (auto)lakken.
4
Huisstijlhandboek
Op deze pagina staat een overzicht van de gebruikte huisstijlkleuren voor:
- drukwerk;
- beeldscherm;
- lakken;
- (plak)folies.
Huisstijlkleuren
Naast de vier huisstijlkleuren uit het logo, kunnen er vier andere kleuren worden gebruikt:
Paars - heide
Lichtgroen - gras / groei
Blauw - lucht / water
Bruin - grond
Zwart Groen Rood Geel
uncoated papier coated papier
Pantone® Process Black 349 186 116 1235
CMYK 0 - 0 - 0 - 100 100 - 0 - 91 - 42 0 - 100 - 81 - 4 0 -16 - 100 - 0 0 - 29 - 91 - 0
RGB 0 - 0 - 0 0 - 102 - 51 220 - 0 - 46 251 - 189 - 26
Web # 000000 # 006633 # ff0033 # ffcc00
RAL 9017 6005 3020 1003
Plakfolie 801 811 849 856
(Avery) Black Forest Green Geranium Red Dark Yellow
Paars Lichtgroen Blauw Bruin
Pantone® 2622 369 2925 1395
CMYK 57 - 98 - 0 - 46 59 - 0 - 100 - 7 85 - 24 - 0 - 0 0 - 41 - 100 - 37
RGB 90 - 15 - 86 119 - 173 - 28 0 - 146 - 208 176 - 120 - 0
Web # 660066 # 669900 # 0099cc # 996600
RAL 4007 6018 5012 8001
Plakfolie 984 956 942 973
(Avery) Dark Purple Grass Green Light Blue Mocha
5
18 mm
40 mm
Het logo van de gemeente Opsterland wordt in de folders e.d.
geplaatst in een witte ‘wapenvorm’. Het logo en de witte wapen-
vorm moeten worden gezien als één geheel. Verklein je de witte
wapen vorm dan verkleint het logo mee.
Omdat de meeste uitingen op het formaat A4 zullen worden
gemaakt, is het logo in de witte wapenvorm afgestemd op dit
formaat. Ook hieraan ligt het grid ten grondslag.
Voor uitingen in een kleiner formaat is de wapenvorm verkleind.
De hoogte is bepaald aan de hand van het grid.
Wapenvorm A4
Logo in wapenvorm
11,5
x 4
,5 m
m =
51,
75 m
m
11 x 5 mm = 55 mm
Wapenvorm A5
8,5
x 4,
5 m
m =
38,
25 m
m
Onder de layout van elke huisstijluiting ligt een denkbeeldig grid.
Dit grid is in het eindresultaat niet terug te zien, maar zorgt on-
gemerkt voor eenheid en samenhang. Het grid vergemakkelijkt
het bepalen van positie en formaat van tekstvlakken en eventu-
ele foto’s, illustraties en kleurvlakken.
Het basisgrid van de huisstijl van de gemeente Opsterland heeft:
- een verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm;
- een horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Er ontstaat als het ware een ruitjesveld met ruitjes van 2,5 mm x
4,5 mm. Het nulpunt [0,0] is linksboven in de pagina.
In opmaakprogramma’s (bijvoorbeeld InDesign) worden de hori-
zontale waarden weergegeven met een X, de verticale waarden
met een Y. De waarden van het nulpunt zijn bijvoorbeeld: X=0
en Y=0.
Het basisgrid kan voor de meest voorkomende uitingen worden
gebruikt.
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
Basisgrid
Het kan gebeuren dat een uiting heel erg klein is. In dit geval
mag van de horizontale maatvoering worden afgeweken (maat-
voering kleiner maken dan 4,5 mm).
[0,0]
40,652 mm
6
Typografie
Huisstijlhandboek
BlissDe huisstijlletter van de gemeente Opsterland is Bliss.
Bliss RegularBliss ItalicBliss BoldBliss Bold Italic
ArialHet font Arial is de zogenaamde correspondentieletter voor de
gemeente Opsterland en wordt dan ook uitsluitend gebruikt
binnen de kantoorautomatisering. Arial behoort tot de stan-
daard lettertypes van Windows en MacOs. Ook voor internet-
toepassingen dient Arial te worden gebruikt.
Arial RegularArial ItalicArial BoldArial Bold Italic
InterlinieDe interlinie, oftewel de regelafstand, wordt vaak in punten (pt)
uitgedrukt (1 pt ≈ 0,353 mm). Bij de huisstijl van de gemeente
Opsterland is echter uitgegaan van millimeters, namelijk 4,5 mm
of een veelvoud ervan. (Zie ook Basisgrid)
4,5 mm = 12,756 pt
UitlijningLinkslijnend met vrije regelval
Teksten in correspondentiemiddelen zijn linkslijnend met vrije
regelval. Bij een vrije regelval wordt een geplaatste tekst aan de
rechterkant niet uitgevuld. De tekstkolom heeft aan de rechter-
kant dus geen strakke kantlijn.
Voorbeeld:
At fugias et quis enis dellatendis pa vitatur sapiden dicipis
non resti derumque providunt pel minvend uciliti busdae.
Ut vfjoditisi aut quis moloreriti diciiss iminihiti consero que
officita di dero quas est et alignis expe magnis dus. Volut
laniquature venimpore quaspicimint rempore quia ipsam fugia
et quatquiam solupta sinctempor mo bla non.
Uitgevuld met de laatste regel links uitgelijnd
Teksten in andere uitingen, zoals folders, worden uitgevuld met
de laatste regel links uitgelijnd. Zowel links als rechts heeft de
tekstkolom een strakke kantlijn.
Voorbeeld:
At fugias et quis enis dellatendis pa vitatur sapiden dicipis non
resti derumque providunt pel minvend uciliti busdae. Ut vfjoditisi
aut quis moloreriti diciiss iminihiti consero que officita di dero
quas est et alignis expe magnis dus. Volut laniquature venimpore
quaspicimint rempore quia ipsam fugia et quatquiam solupta
sinctempor mo bla non.
ZetwijzeDe standaard zetwijze is beginkapitaal + onderkast.
Tekst/titels zo min mogelijk in zijn geheel in kapitalen plaatsen.
Moet een tekstgedeelte extra aandacht krijgen, zet deze dan in
de Bliss Bold en geef eventueel de tekst een huisstijlkleur.
Voorbeeld:
Niet: BELANGRIJKE INFORMATIE Maar: zwart Belangrijke informatie groen Belangrijke informatie rood Belangrijke informatie geel Belangrijke informatie
paars Belangrijke informatie lichtgroen Belangrijke informatie blauw Belangrijke informatie bruin Belangrijke informatie
7
Flyer, folder en brochure
Flyer Een flyer is drukwerk dat reclame- of informatieve tekst
bevat. Een flyer bestaat slechts uit twee pagina’s (voor- en
achter zijde) en is doorgaans niet groter dan A4.
FolderEen folder is een vel drukwerk dat (eventueel meerdere
malen) gevouwen is. Het aantal pagina’s is altijd een veel-
voud van twee.
BrochureEen brochure bestaat - in tegenstelling tot een folder - uit
meerdere vellen gevouwen papier, die in de rug bijeen -
gehouden worden door bijvoorbeeld nietjes.
De folders van de gemeente zijn voornamelijk A3 naar A4
gevouwen of A4 naar A5.
De brochures van de gemeente zijn voornamelijk van A4
formaat.
Papierformaten
Er zijn voor papierformaten internationale standaarden. De zoge-
naamde A-reeks is de meest toegepaste:
- A0 (841 x 1.189 mm);
- A1 (594 x 841 mm);
- A2 (420 x 594 mm);
- A3 (297 x 420 mm);
- A4 (210 x 297 mm);
- A5 (148,5 x 210 mm);
- A6 (105 x 148,5 mm).
Voor enveloppen wordt vaak gebruik gemaakt van de EA-reeks
en/of van de C-reeks. De C-reeks bestaat uit couverteerenve-
loppen. De enveloppen zijn geschikt om geautomatiseerd gevuld
te worden met de inhoud.
- EA5/6 (220 x 110 mm);
- EA5 (220 x 156 mm);
- EA4 (220 x 312 mm);
- C5 (229 x 162 mm);
- C4 (229 x 324 mm).
A0
A1 A2
A3 A4
A5
A6
A6
8
Huisstijlhandboek
BezoekadresWetterwille 5Gorredijk
PostadresPostbus 10.0009244 ZP Beetsterzwaag
Piet Pietersmaprojectleider civiele techniek
T (0513) 481 567M 06 50 63 87 09
E [email protected] www.opsterland.nl
Communicatiedragers
VisitekaartjeSchaal 1 : 1
55 x 90 mm
Op deze en de volgende pagina’s staan voorbeelden van reeds
geproduceerde communicatiedragers.
Al deze communicatiedragers zijn opgemaakt aan de hand van
het basisgrid (uitgezonderd: wagenpark).
Bloemen-/felicitatiekaartjeSchaal 1 : 1
plano 110 x 90 mm, gevouwen 55 x 90 mm
9
Bezoekadres
Hoofdstraat 82
9244 CR Beetsterzwaag
Postadres
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
F (0512) 381 875
I www.opsterland.nl
buitenkant
binnenkant
T (0512) 386 222
F (0512) 381 875
I www.opsterland.nl
Hoofdstraat 82
9244 CR Beetsterzwaag
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
Bank 28.50.06.606
BTW NL001950149B01
BriefpapierSchaal 1 : 1,25
210 x 297 mm (A4)
VervolgpapierHet vervolgpapier is gelijk aan het briefpapier.
Alleen de naw-gegevens zijn komen te vervallen.
10
Huisstijlhandboek
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
EtiketSchaal 1 : 1
148,5 x 105 mm (A6)
11
Giro-envelopSchaal 1 : 1,25
224 x 109 mm
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
Envelop C5Schaal 1 : 1,25
229 x162 mm
12
Huisstijlhandboek
Zonder begeleidend schrijven kaartSchaal 1 : 1,25
210 x 148,5 mm (A5)
Deze kaart wordt ook wel ‘with compliments card’ genoemd.
Onderwerp
Datum
Op verzoek van
N.a.v. uw brief / e-mail
N.a.v. ons telefoongesprek
Ter informatie
Naam
Contactgegevens
Bezoekadres
Hoofdstraat 82
9244 CR Beetsterzwaag
Postadres
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
F (0512) 381 875
I www.opsterland.nl
13
Voor- en achterbladSchaal 1 : 2
A4
Het voorblad heeft een venster van 110 x 40 mm
www.opsterland.nl
Bakkeveen
Beetsterzwaag
Frieschepalen
Gorredijk
Hemrik
Jonkerslân
Langezwaag
Lippenhuizen
Luxwoude
Nij Beets
Olterterp
Siegerswoude
Tijnje
Terwispel
Ureterp
Wijnjewoude
voorblad
achterblad
14
Huisstijlhandboek
www.opsterland.nl
Bakkeveen
Beetsterzwaag
Frieschepalen
Gorredijk
Hemrik
Jonkerslân
Langezwaag
Lippenhuizen
Luxwoude
Nij Beets
Olterterp
Siegerswoude
Tijnje
Terwispel
Ureterp
Wijnjewoude
OmslagmapSchaal 1 : 3
Gevouwen model is 220 x 310 mm
15
Omslagmap B&W-adviesSchaal 1 : 3
Gevouwen model is 220 x 310 mm
16
Huisstijlhandboek
Omslagmap DirectieadviesSchaal 1 : 3
Gevouwen model is 220 x 310 mm
17
Vlag grootSchaal 1 : 20
3.000 x 2.000 mm
Vlag kleinSchaal 1 : 10
1.500 x 1.000 mm
18
Huisstijlhandboek
WagenparkVoorbeeld: Volkswagen Caddy - Aardgas
Schaal 1 : 30
19
burgemeester
BriefpapierSchaal 1 : 1,25
210 x 297 mm (A4)
20
Huisstijlhandboek
Visitekaartje Schaal 1 : 1
55 x 90 mm
In tegenstelling tot de overige visite-
kaartjes heeft de achterkant van het
visitekaartje van de burgemeester een
bedrukking.
Voor de burgemeester is er een visitekaartje, briefpapier, EA5 envelop en C5 envelop. DEze communicatiedragers wijken af van de
standaard huisstijl items:
- In plaats van de vier huisstijlkleuren wordt er gebruik gemaakt van de metalic Pantone 8281. Dit is een groen-zilveren kleur.
- Adresgegevens zijn niet meegedrukt.
- Op het briefpapier is onder het logo ‘burgemeester’ toegevoegd.
- Grafische lijnen (drie bomen uit het logo).
BezoekadresHoofdstraat 82Beetsterzwaag
PostadresPostbus 10.0009244 ZP Beetsterzwaag
Francisca Ravesteinburgemeester
T +31(0)512 386 202M +31(0)6 29 35 90 59
E [email protected] www.opsterland.nl
voorkant achterkant
Envelop EA5Schaal 1 : 2
229 x 162 mm
De opmaak van de envelop is gelijk
aan die van de gemeente. Alleen het
logo en de kleur zijn gewijzigd.
Communicatiedragers burgemeester
21
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
117,0
121,5
126,0
130,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,5
17,5 25 32,5 40 47,5 55 62,5 70 77,5 85 92,5 100 107,5 115 122,5 130 137,5 145 152,5 160 167,5 175 182,5 190
T (0512) 386 222
F (0512) 381 875
I www.opsterland.nl
Hoofdstraat 82
9244 CR Beetsterzwaag
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
Bank 28.50.06.606
BTW NL001950149B01
Uw kenmerk:
Onderwerp: Beetsterzwaag,14 januari 2010Verzonden op:
Aan:
Uw brief van: Ons kenmerk: Behandeld door: Tel.nr: Bijlagen:
Geachte mevrouw Achternaam,
Conumsan ea commolor sim venim vel dolenis ad minciduis nibh exercipisim ipit, sequisi.Alismodit pratissed te et adiam in euipis euis diamconse eum vel inisl etumsan volore cor sum dolorer aessit aut wismodip exerat laorper cidunt wis nit del inis elisim zzrilissit, vel iusto coreet praessim niam, quipiscinis nim zzrilit luptat. Ut pratet, quat. Unt delendre commy nonsequipit augait lortion sequiscil iustie digniat dunt irit venim etue min ero do et atuer atue facipsum irit velisis niam volor at augiationsed moluptat erit et iniatum il er secte feu faci er at adiam, velesequi bla am quis nonummodio odolesto estrud tie feugue magna feuisi er senis nulla corerilit vercilis nos nit eugiam qui tisl ilissi tie vullam vel ipit ex ent nit utpat. Pat, velese euipit ver adiam, veniam, vulla feuguer suscin hendignim acincidui tie del irit lutetum quisi.
Em zzriure commod tie exero eritSim dolutpat iurerillan heniamet, sustrud el duiscin volore dit nulla conulla accum amcon er ing eum dolorem vulluptat alisi. Gait nostie delisim am vel in hendre vendiametue diamcon sequat ad eum quam, voloborting enim velit lobore venim nulla feum dolore facipsusci tatis del ulluptat. Dui tionsed te consectem qui erit dipit at.
Si. Esent accum verit incip esse ming ea ad ming esequat. Ure delit endipit iuscil ipsusci liquat vel dip eros aut aciduip et il ea feum iure et ad tie eugue magna feu feugiamconum velesequamet illa ad modiam, commodigna commolu tating eugait, se cor suscilit lum quam, quisis nostrud molore erilit aliquis dolorem ipisci eui blam, sim eliquatue dolore te ming eum diatie el ip ent am vel euissiscil euis accum velesectet dunt praestrud doluptat er se corerci
Met vriendelijke groet,
Voornaam Achternaamfunctie
Eerste regel van geadresseerdeTweede regel van geadresseerdeDerde regel van geadresseerdeVierde regel van geadresseerde
Eerste regel van onderwerpTweede regel van onderwerp
12345 01-01-2010 12345A Naam Achternaam (0512) 386 222 4 pagina’s
8
54
103,5
126
185
85
117,5
274,5
144
1
2
4
5
6
3
7
VOORDRUK
1 Logo
OPST logo UC.eps
Formaat 47,5 x 35 mm
Het woord ‘Opsterland’ staat op de regel 40,5 mm.
2 Adresgegevens van de gemeente Opsterland
Bliss Regular | 8 pt
Bliss Bold | 8 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
Het briefpapier van het gemeentebedrijf is identiek aan dat
van de gemeente. Alleen de contactgegevens zijn gewijzigd.
3 Horizontale balk
Groene balk > Pantone 349 UC
4 Geadresseerde
Arial regular | 10 pt
Interlinie 4,5 mm
Voor het versturen van een brief dient een envelop te
worden gebruikt met het venster rechts.
5 Algemene gegevens
Koppen Arial Bold | 8 pt
Tekst Arial Regular | 8 pt
Interlinie 4,5 mm
6 Onderwerp + datum
Kop Arial Bold | 10 pt
Tekst Arial Regular | 10 pt
Interlinie 4,5 mm
7 (Brief)tekst
Basistekst Arial Regular | 10 pt
(Tussen)koppen Arial Bold | 10 pt
Interlinie 4,5 mm
Teksten in correspondentiemiddelen zijn linkslijnend met
vrije regelval.
De tekstkolom is 160 mm breed.
Eerste regel tekst (Geachte...) begint op 144 mm.
De laatste regel is op 274,5 mm.
8 Perforatie
Houd rekening met eventuele perforatie. Plaats hier dus
geen items.
Opmaakinstructies brief
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Dit grid is verder te gebruiken voor het ontwikkelen van aanvullende formulieren en/of documenten.
Opmaakinstructies correspondentie
Huisstijlhandboek 23
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
117,0
121,5
126,0
130,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,5
17,5 25 32,5 40 47,5 55 62,5 70 77,5 85 92,5 100 107,5 115 122,5 130 137,5 145 152,5 160 167,5 175 182,5 190
8
Conumsan ea commolor sim venim Vel dolenis ad minciduis nibh exercipisim ipit, sequisi. Alismodit pratissed te et adiam in euipis euis diamconse eum vel inisl etumsan volore cor sum dolorer aessit aut wismodip exerat laorper cidunt wis nit del inis elisim zzrilissit, vel iusto coreet praessim niam, quipiscinis nim zzrilit luptat. Ut pratet, quat. Unt delendre commy nonsequipit augait lortion sequiscil iustie digniat dunt irit venim etue min ero do et atuer atue facipsum irit velisis niam volor at augiationsed moluptat erit et iniatum il er secte feu faci er at adiam, velesequi bla am quis nonummodio odolesto estrud tie feugue magna feuisi er senis nulla corerilit vercilis nos nit eugiam qui tisl ilissi tie vullam vel ipit ex ent nit utpat. Pat, velese euipit ver adiam, veniam, vulla feuguer suscin hendignim acincidui tie del irit lutetum quisi.
Sim dolutpat iurerillan heniamet, sustrud el duiscin volore dit nulla conulla accum amcon er ing eum dolorem vulluptat alisi. Gait nostie delisim am vel in hendre vendiametue diamcon sequat ad eum quam, voloborting enim velit lobore venim nulla feum dolore facipsusci tatis del ulluptat. Dui tionsed te consectem qui erit dipit at.
Si. Esent accum verit incip esse ming ea ad ming esequat. Ure delit endipit iuscil ipsusci liquat vel dip eros aut aciduip et il ea feum iure et ad tie eugue magna feu feugiamconum velesequamet illa ad modiam, commodigna commolu tating eugait, se cor suscilit lum quam, quisis nostrud molore erilit aliquis dolorem ipisci eui blam, sim eliquatue dolore te ming eum diatie el ip ent am vel euissiscil euis accum velesectet dunt praestrud doluptat er se corercienim etue min ero do et atuer atue facipsum irit velisis niam volor at augiationsed moluptat erit et iniatum il er secte feu faci er at adiam, velesequi bla am quis nonummodio odolesto estrud tie feugue magna feuisi er senis nulla corerilit vercilis nos nit eugiam qui tisl ilissi tie vullam vel ipit ex ent nit utpat. Pat, velese euipit ver adiam, veniam, vulla feuguer suscin hendignim acincidui tie del irit lutetum quisi.
Met vriendelijke groet,
Voornaam Achternaamfunctie
85
185
274,5
58,5
1
7
3
Huisstijlhandboek
Opmaakinstructies vervolgpapier
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
VOORDRUK
Het vervolgvel is gelijk aan het voorvel, echter de adresgegevens
ontbreken.
1 Logo
OPST logo UC.eps
Formaat 47,5 x 35 mm
Het woord ‘Opsterland’ staat op de regel 40,5 mm.
3 Horizontale balk
Groene balk > Pantone 349 UC
7 Brief/tekst
Basistekst Arial Regular | 10 pt
(Tussen)koppen Arial Bold | 10 pt
Interlinie 4,5 mm
Teksten in correspondentiemiddelen zijn linkslijnend met
vrije regelval.
De tekstkolom is 160 mm breed.
Eerste regel tekst begint op 58,5 mm.
De laatste regel is op 274,5 mm.
8 Perforatie
Houd rekening met eventuele perforatie. Plaats hier dus
geen items.
25
FOTO GROOT
FOTO(’S) KLEIN
3
4
18 mm
Titel(mogelijke 2e regel)
Subtitel
(mogelijke 2e regel)
www.opsterland.nl
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
117,0
121,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,5
17,5 25 32,5 40 47,5 55 62,5 70 77,5 85 92,5 100 107,5 115 122,5 130 137,5 145 152,5 160 167,5 175 182,5 190
55 mm 20 mm
55 mm
6,75 mm
42,75 mm
137,75 mm
9 mm
2,25 mm
31,25 mm
83,25 mm
4,5 mm
15,75 mm
20 mm
20 mm
20,25 mm
726
5
1
26
Schaal 1 : 3
A4
Folder/brochure A4 - voorkant
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Ook onder de layout van een brochure ligt het denkbeeldige grid.
Deze layout wordt ook gebruikt voor andere A4 leaflets/folders/
brochures.
1 Titel
Bliss Regular | 25 pt
Het corps van de titel is even groot als de tekst ‘Opster-
land’ in het logo.
De titel staat op regel 171 mm.
Bij voorkeur moeten er titels worden gebruikt die op één
regel passen. Als er toch een tweede regel nodig is, staat de
eerste regel op 159,75 mm en de tweede op regel 171 mm.
2 Eventuele subtitel
Bliss Regular | 18 pt
Interlinie 4,5 mm x 2 = 9 mm (25,512 pt)
Een eventuele subtitel staat op regel 229,5 mm.
Een tweede regel van de subtitel staat op regel 238,5 mm.
3 Foto groot
Formaat foto 210 x 137,25 mm
Dit formaat is exclusief 3 mm afloop die vereist is bij het
opmaken van drukwerk.
4 Foto(’s) klein
De nu groene balk kan worden gebruikt voor het plaatsen
van één foto of meerdere foto’s. Houd bij meerdere foto’s
eenzelfde maatverdeling aan.
Bijvoorbeeld: 5 foto’s = 210 mm / 5 = 42 mm.
5 Lijn
Witte lijn | 1 pt
De lijn staat op regel 213,75 mm.
LET OP: Als er geen foto’s worden geplaatst, dan is de balk
lichtgroen van kleur (C:59 M:0 Y:100 K:7). De witte lijn
komt hierbij dan te vervallen!
Er kan gekozen worden om in plaats van de subtitel het inter-
netadres van de gemeente en/of de namen van de 17 dorpen te
plaatsen.
6 Internetadres www.opsterland.nl
Bliss Regular | 15 pt
Het internetadres staat op regel 229,5 mm.
Tekst is 40 mm breed; even breed als de tekst ‘Opsterland’
in het logo. De verticale uitlijning is gelijk aan die van het
logo: 142,5 mm van links.
7 namen van de 17 dorpen
Bliss Regular | 8 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
Het eerste dorp (Bakkeveen) staat op regel 222,75 mm en
het laatste dorp (Wijnjewoude) staat op regel 290,25 mm.
De verticale uitlijning is gelijk aan die van de titel: 20 mm
van links.
Huisstijlhandboek
Opmaakinstructies folder/brochure
76
27
17,5 25 32,5 40 47,5 55 62,5 70 77,5 85 92,5 100 107,5 115 122,5 130 137,5 145 152,5 160 167,5 175 182,5 190
12,5 mm 5 mm
Folder/brochure A4 - binnenkant 1
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
In het binnenwerk van een folder wordt het logo in de wapen vorm
ook geplaatst (bovenaan op de rechterpagina van de spread).
De groene balk is iets minder hoog dan op de voorkant van een
brochure. De gele balk is komen te vervallen. Om de positie van
de witte wapenvorm ten opzichte van de groene balk duidelijk te
maken, staat er op deze spread een zwarte lijn om de witte vorm.
Kolommen en marges
Voor de plaatsing van tekst(kolommen) en foto’s mag er ‘ge-
speeld’ worden met het grid. Maar als basis voor de tekstkolom-
men kunnen de volgende maten worden aangehouden:
- twee kolommen van elk 82,5 mm breed;
- tussenruimte tussen de kolommen is 5 mm;
- binnen- en buitenmarges zijn 20 mm;
- de ondermarge is 18 mm, dit houdt in dat de laatste regel
tekst in de kolom mag staan op regel 279 mm.
(Dit geldt ook voor een onderschrift bij een foto).
Tekenstijlen
Koppen Bliss Bold | 13 pt
Interlinie 6,75 mm (19,134 pt)
Subkoppen Bliss Bold | 9 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
Basis tekst Bliss Regular | 9 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
Teksten in brochures e.d. zijn uitgevuld met de
laatste regel van een alinea links uitgelijnd.
(Eventuele) Bliss Regular | 9 pt
paginacijfers De paginacijfers staan op regel 292,5 mm. Het
cijfer op de linkerpagina is links uitgelijnd, het
cijfer op de rechterpagina rechts.
Titel (onderin rechterpagina - gele vlak)
Bliss Regular | 12 pt
De ondertitel staat op regel 292,5 mm.
De tekst is gecentreerd ten opzichte van het gele
vlak. (Dit vlak mag ook een andere huisstijlkleur
krijgen).
Fotobijschrift Bliss Italic | 9 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
10 mm
20 mm20 mm 82,5 mm 82,5 mm5 mm
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
126,0
130,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,528
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
117,0
121,5
126,0
130,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,5
227,5 235 242,5 250 257,5 265 272,5 280 287,5 295 302,5 310 317,5 325 332,5 340 347,5 355 362,5 370 377,5 385 392,5 400
Huisstijlhandboek
55 mm 20 mm
11,25 mm
Grafische toevoegingen kunnen naast foto’s en illustraties ook
kleurvlakken en lijnen (1 pt) zijn.
Kleurvlakken Zie voor de kleuren pagina 5 (Kleuren).
Foto in kleurvlak: kleurvlak 100%
Tekst in kleurvlak: kleurvlak 25%
Let op! De tekstkolom naast of in een kleurvlak is 80 mm i.p.v.
82,5 mm.
Lijnen Drie bomen uit het logo kunnen als lijn (1 pt) geplaatst
worden in een kleurvlak. Hierbij is ook qua grootte en
plaatsing rekening gehouden met het stramien.
10 mm
55 mm 20 mm
40,5 mm
13,5 mm9 mm
11,25 mm
40 mm
80 mm
80 mm
29
Kop
Nit praessequis nos alit dolobore tat nulla faccum eu faccum-
sandre con erostisim venibh eum dit, quam nonsecte el ea fa-
cin henit veliquisl dolumsan vel del diat, volesecte ex erosto
dunt ipit non ulputem zzriure magna aci tem doluptat ipisi tie
dit ad magna feui blam veliquam, quis nim inismod.
Subkop
Mod dolore do ea feugiam dolendrem doloreet velisl delit ve-
lismodo ex exero dipsumsandre minciliqui tio corercin et verit.
Ent inibh erci blam dolum veliquat at.
Kop
Ro conullan ut endre modolor in ea amet alit volorperos euisl
iusto odiamet luptat, veliqui ssequis nit nummy num numsan-
diat, summod elenissecte volobor sum acillan utpat. Dui bla
feugiat. Ut nos nibh essiscil ute dolorpero commy nulpute do
dolore magna facilit wisim delit augiate mod dolobortin ut lo-
rem ea feu feu faccummy non hendre magnibh erit in eraesto
conse dui blaorem dolum eummodit wisit velendit ipsuscillam
zzriustie magnibh et nonse consequat adipsusto od tie minc
Fotobijschrift
Fotobijschrift
20 mm
4,5
55 5
4,5
15 mm
Folder/brochure A4 - binnenkant 2
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Als er veel tekst in de folder/brochure moet worden verwerkt, bij voorbeeld bij een rapport, kan er voor de bovenkant van de pagina
een aangepaste opmaak worden gebruikt. De groen balk en het logo zijn een stuk kleiner en nemen dus minder ruimte in beslag.
In het onderstaande voorbeeld is een 1-koloms opmaak gebruikt (kolombreedte = 170 mm).
Een 2-kolomsopmaak mag ook (kolombreedte = 82,5 mm).
voor de toekomst. Het is onverantwoord om een volgend college te confronteren met de brokstukken van een wankel bouwwerk.
Zorgvuldigheid is voor ons leidraad geweest bij de opstelling van deze begroting. Zorgvuldigheid uit zich naar onze mening in het in
standhouden van ons sociale gezicht. Met de slagzin van het collegeprogramma in gedachten - niet alleen investeren in bakstenen,
maar ook in de sociale infrastructuur - hebben wij de strategische mogelijkheden voor de nabije toekomst afgewogen.
Een tweede peiler van onze benadering is de bestuurlijke visie Romte en Ferskaat waarin de duurzame en rechtvaardige samenleving
centraal staat. Ook willen we werken aan een betrouwbare overheid, waarin de samenwerking met de burgers op basis van vertrouwen
het uitgangspunt is. Hiervoor moet kwaliteit worden geleverd. Ook dit beginsel is voor ons een referentiekader voor het toekomstig
beleid. Dit uitgangspunt stelt hoge eisen aan de organisatie, waarover straks meer.
In maart dit jaar heeft het kabinet het aanvullende bestuurlijk akkoord “samen werken, samen leven” gepresenteerd. De dreigende fi -
nanciële consequenties voortkomend uit dit akkoord hebben wij voorafgaand aan de voorbereiding van de begroting in beeld proberen
te brengen. Een feit is dat het kabinet zich committeert aan de richtlijnen aangaande het begrotingstekort op de Rijksbegroting. Het
tekort loopt nu op door de enorme investeringen die het kabinet doet om de economie te stimuleren. Met het intreden van econo-
misch herstel zal het kabinet overgaan tot treffen van maatregelen die leiden tot begrotingsevenwicht, kortom bezuinigen. Door de
gehanteerde “samen de trap op, samen de trap af “ systematiek wordt opnieuw gekort op het gemeentefonds.
In april van dit jaar zijn het kabinet en de VNG tot een bestuursakkoord aangaande het gemeentefonds gekomen. Een akkoord waar-
tegen wij uiteindelijk nee hebben gezegd. Er is daarin afgesproken niet meer terug te komen op de vastgestelde accrespercentages tot
en met 2011. Het is de bedoeling dat vanaf 2012 de normeringsystematiek vermoedelijk weer wordt ingevoerd. Vermoedelijk, omdat
eerst in 2010 de systematiek wordt geëvalueerd. Over de periode na 2011 zijn echter door Rijk en VNG wat het accres betreft geen
afspraken gemaakt en dus geen concrete uitspraken te doen. Dat maakt het onmogelijk voor 2012 en 2013 reële begrotingen te ma-
ken. Wij hebben u in een informele bijeenkomst hierover al bijgesproken. De ontwikkeling aangaande het gemeentefonds is eigenlijk
de directe reden dat wij geconfronteerd worden met begrotingstekorten en dat wij moeten zoeken naar wegen om tot bezuinigingen
te komen.
In principe streven wij naar een sluitende meerjarenbegroting. Wij hebben met de toezichthouder onze strategie afgestemd om in
ieder geval de jaren 2010 en 2011 sluitend aan te bieden aan uw raad. De wetgeving staat toe dat de meerjarenbegroting voor de
jaren 2011, 2012 en 2013 niet sluitend is. Er is sprake van repressief toezicht als 2010 fi nancieel sluit. Door ook het jaar 2011 sluitend
te maken gaan wij nog een stapje verder dan strikt noodzakelijk is. Wij achten het bestuurlijk niet chique om het nieuwe college te
confronteren met een negatieve erfenis voor het begrotingsjaar 2011. Wel zijn hiervoor diverse keuzes voorbereid om dit te berei-
ken. Hierbij hebben wij, naast de hierboven genoemde algemene uitgangspunten van verantwoord bestuur de volgende spelregels
gehanteerd. Bij onze keuze van ombuigingsmaatregelen hebben wij de mogelijke maatschappelijke consequenties ingeschat. In ieder
geval willen wij de kwetsbare groepen in onze samenleving ontzien. Een ander belangrijk uitgangspunt is dat wij vasthouden aan de
beperking van de lasten voor de inwoners. Alleen infl atiecorrectie is wat ons betreft van toepassing.
Evenmin kiezen wij ervoor maatregelen voor te stellen die kunnen leiden tot een verzwakking van de organisatie. Deze keuze plaatsen
wij tegen de achtergrond van enkele grootschalige ontwikkelingen die onze positie en takenpakket als het loket voor de burgers als
eerste overheid beogen.
• We hebben te maken met de decentralisatie van medebewindstaken. Daarbij is er een proces gaande van uitdijende beleidsvelden,
zoals gezondheid, veiligheid, milieu, leefbaarheid en omgevingsrecht. Dit gaat gepaard met een toenemende wet- en regelgeving.
• Bovendien bevinden wij ons in een proces tot verbetering van dienstverlening en het vergroten van de effectiviteit van het beleid.
Het Rijk stelt hier eisen aan.
• De druk op de organisatie neemt toe door een groeiende behoefte van de samenleving aan maatwerk, een betere regie op proces-
sen en goede afstemming met de betrokken burgers en een groei van uiteenlopende vragen.
• Door de toenemende complexiteit van beleid moet meer in de vorm van projecten gewerkt worden. Projectmatig werken ver-
hoogt door onder andere intensiever overleg echter de werkdruk voor reguliere zaken.
• Het duale bestuursmodel stelt hoge eisen aan de organisatie voor een slagvaardige dienstverlening aan u en ons het dagelijks
bestuur.
Daarbij komt dat het behoud van de beschikbare kwaliteit en ervaring een noodzakelijke voorwaarde is voor een krachtig bestuur. Wij
achten het om deze redenen niet verantwoord te bezuinigen op de organisatie.
4. De oplossingsrichtingen
Zekerheid kunnen wij u niet bieden, maar het is nadrukkelijk onze strategie om niet op voorhand alles maar af te breken wat wij met
zijn allen hebben opgebouwd. Wij willen goed gefundeerde besluiten aan u voorleggen die zijn gebaseerd op feiten, niet op aannames.
Met de wetenschap dat er ook volgend jaar een ontwerpbegroting wordt opgemaakt, hebben wij er nu voor gekozen het begrotings-
jaar 2011 fi nancieel sluitend aan te bieden.
Wij sluiten niet uit dat er de komende tijd, afhankelijk van de effecten en de ontwikkeling van de recessie, nog departementale bezui-
nigingen zullen volgen met ingang van 2011 en 2012. Het kabinet zal wegen zoeken om het oplopend fi nancieringstekort op te lossen.
Als strategie kiezen wij voor de “hand op de knip”.
Hand op de knip. Bijstelling van het ambitieniveau is fi nancieel gezien noodzakelijk. Het behouden van ambities in moeilijke tijden
vergt daadkracht en creativiteit. In lijn met het collegeprogramma en onze bestuurlijke visie houden wij wel vast aan deze ambities
in de wetenschap dat de doelstellingen die wij nastreven alleen maar in een ander tijdpad zullen verlopen. Er staan ons bestuurlijk
moeilijke keuzes te wachten die in het licht van de onzeker fi nanciële toekomst stuk voor stuk goed moeten worden afgewogen. De
hand moet op de knip.
Een eerste stap als reactie op de economische recessie hebben wij gezet met het voorleggen van een pakket stimuleringsmaatregelen.
Bij amendement heeft u besloten de in ons voorstel voorgestelde reserves en projecten te behandelen bij de ontwerpbegroting 2010.
Wij zijn van mening dat de projecten kunnen bijdragen aan het stimuleren van de economie. Deze afweging leggen wij aan u voor
waarbij de navolgende informatie relevant is. De voeding van het eigen vermogen stagneert. De verkoop van de bouwgrond loopt aan-
zienlijke vertraging op en ook lopen de inkomsten voor bouwleges terug. Dit is een zorgelijke ontwikkeling en vraagt om een nieuwe
visie. Wij komen met een nieuwe beleidsvisie op deze problematiek.
Wij hebben er voor gekozen geen structureel nieuw beleid in onze voorstellen op te nemen. Wij adviseren u alleen nieuwe investerin-
gen te accorderen waarvan de lasten buiten de planperiode van deze begroting vallen en dus nog steeds afweegbaar zijn qua planning
en fi nanciën.
Binnen de mogelijkheden van bezuinigingen geven wij in overweging om enkele investeringen uit te stellen en bepaalde onderhouds-
budgetten uit te stellen. Wat betreft de ambities ten aanzien van beleid en de planning daarvan heeft u de vrijheid andere keuzes te
maken. Deze keuzes kunnen wat ons betreft ook betrekking hebben op de speerpunten. Wij stellen aan u voor om te overwegen om
het brede spectrum van ambities, vertaald in de 11 speerpuntprogramma’s, terug te brengen naar 3 of 4 speerpunten. Onze voorstel-
len voor bezuinigingen treft u aan in bijlage 4.4 van deze begroting.
Lopende onderzoeken, naar bijvoorbeeld accommodatiebeleid, worden nog afgerond. Over de uitkomsten ervan moet kritisch worden
gekeken, dit in relatie tot de fi nanciële mogelijkheden wat realisatie betreft. Voor nieuwe onderzoeken geldt dat eerst de consequen-
ties van de uitkomst van het onderzoek en het eventueel realiseren van nieuwe plannen moeten worden afgewogen alvorens tot een
onderzoek over te gaan. Wij moeten waken voor verwachtingen die fi nancieel niet haalbaar zullen zijn. Voorlopig zullen wij het starten
van nieuwe onderzoeken temporiseren.
Wij zijn voorstander om meer gebruik te maken een grotere fl exibiliteit van de fi nanciën. Dat wil zeggen dat waar het verantwoord is
dat incidenteel vrijkomende middelen benut worden voor beleidswensen die anders structurele druk op de begroting voor de komende
jaren veroorzaken. Wij zullen in de loop van het begrotingsjaar, onder andere bij de rapportage, u telkens de keuzes voorleggen voor
dit begrotingsbeleid.
5. Ten slotte
We hebben er nadrukkelijk voor gekozen om het volgende college in de positie te verkrijgen dat zij kan starten met een begrotings-
overschot voor het jaar 2011. Over de strategie voor het wederom gezond maken van de meerjarenbegroting zullen wij in goed over-
leg en op basis van de kaderstellende uitspraken van uw kant ons nog verder beraden. Hierbij zullen wij de al beproefde werkwijze van
denken in scenario’s opnieuw toepassen om uw kaderstellende uitspraken te vertalen om de effecten zichtbaar te maken. Dit zal ook
na de vaststelling van de ontwerpbegroting een doorlopend proces zijn.
Begroting 2010 1110
30
15,75 mm
4,25 mm
32,5 mm 20 mm11,25 mm 11,25 mm
0,0
4,5
9,0
13,5
18,0
Huisstijlhandboek
voor de toekomst. Het is onverantwoord om een volgend college te confronteren met de brokstukken van een wankel bouwwerk.
Zorgvuldigheid is voor ons leidraad geweest bij de opstelling van deze begroting. Zorgvuldigheid uit zich naar onze mening in het in
standhouden van ons sociale gezicht. Met de slagzin van het collegeprogramma in gedachten - niet alleen investeren in bakstenen,
maar ook in de sociale infrastructuur - hebben wij de strategische mogelijkheden voor de nabije toekomst afgewogen.
Een tweede peiler van onze benadering is de bestuurlijke visie Romte en Ferskaat waarin de duurzame en rechtvaardige samenleving
centraal staat. Ook willen we werken aan een betrouwbare overheid, waarin de samenwerking met de burgers op basis van vertrouwen
het uitgangspunt is. Hiervoor moet kwaliteit worden geleverd. Ook dit beginsel is voor ons een referentiekader voor het toekomstig
beleid. Dit uitgangspunt stelt hoge eisen aan de organisatie, waarover straks meer.
In maart dit jaar heeft het kabinet het aanvullende bestuurlijk akkoord “samen werken, samen leven” gepresenteerd. De dreigende fi -
nanciële consequenties voortkomend uit dit akkoord hebben wij voorafgaand aan de voorbereiding van de begroting in beeld proberen
te brengen. Een feit is dat het kabinet zich committeert aan de richtlijnen aangaande het begrotingstekort op de Rijksbegroting. Het
tekort loopt nu op door de enorme investeringen die het kabinet doet om de economie te stimuleren. Met het intreden van econo-
misch herstel zal het kabinet overgaan tot treffen van maatregelen die leiden tot begrotingsevenwicht, kortom bezuinigen. Door de
gehanteerde “samen de trap op, samen de trap af “ systematiek wordt opnieuw gekort op het gemeentefonds.
In april van dit jaar zijn het kabinet en de VNG tot een bestuursakkoord aangaande het gemeentefonds gekomen. Een akkoord waar-
tegen wij uiteindelijk nee hebben gezegd. Er is daarin afgesproken niet meer terug te komen op de vastgestelde accrespercentages tot
en met 2011. Het is de bedoeling dat vanaf 2012 de normeringsystematiek vermoedelijk weer wordt ingevoerd. Vermoedelijk, omdat
eerst in 2010 de systematiek wordt geëvalueerd. Over de periode na 2011 zijn echter door Rijk en VNG wat het accres betreft geen
afspraken gemaakt en dus geen concrete uitspraken te doen. Dat maakt het onmogelijk voor 2012 en 2013 reële begrotingen te ma-
ken. Wij hebben u in een informele bijeenkomst hierover al bijgesproken. De ontwikkeling aangaande het gemeentefonds is eigenlijk
de directe reden dat wij geconfronteerd worden met begrotingstekorten en dat wij moeten zoeken naar wegen om tot bezuinigingen
te komen.
In principe streven wij naar een sluitende meerjarenbegroting. Wij hebben met de toezichthouder onze strategie afgestemd om in
ieder geval de jaren 2010 en 2011 sluitend aan te bieden aan uw raad. De wetgeving staat toe dat de meerjarenbegroting voor de
jaren 2011, 2012 en 2013 niet sluitend is. Er is sprake van repressief toezicht als 2010 fi nancieel sluit. Door ook het jaar 2011 sluitend
te maken gaan wij nog een stapje verder dan strikt noodzakelijk is. Wij achten het bestuurlijk niet chique om het nieuwe college te
confronteren met een negatieve erfenis voor het begrotingsjaar 2011. Wel zijn hiervoor diverse keuzes voorbereid om dit te berei-
ken. Hierbij hebben wij, naast de hierboven genoemde algemene uitgangspunten van verantwoord bestuur de volgende spelregels
gehanteerd. Bij onze keuze van ombuigingsmaatregelen hebben wij de mogelijke maatschappelijke consequenties ingeschat. In ieder
geval willen wij de kwetsbare groepen in onze samenleving ontzien. Een ander belangrijk uitgangspunt is dat wij vasthouden aan de
beperking van de lasten voor de inwoners. Alleen infl atiecorrectie is wat ons betreft van toepassing.
Evenmin kiezen wij ervoor maatregelen voor te stellen die kunnen leiden tot een verzwakking van de organisatie. Deze keuze plaatsen
wij tegen de achtergrond van enkele grootschalige ontwikkelingen die onze positie en takenpakket als het loket voor de burgers als
eerste overheid beogen.
• We hebben te maken met de decentralisatie van medebewindstaken. Daarbij is er een proces gaande van uitdijende beleidsvelden,
zoals gezondheid, veiligheid, milieu, leefbaarheid en omgevingsrecht. Dit gaat gepaard met een toenemende wet- en regelgeving.
• Bovendien bevinden wij ons in een proces tot verbetering van dienstverlening en het vergroten van de effectiviteit van het beleid.
Het Rijk stelt hier eisen aan.
• De druk op de organisatie neemt toe door een groeiende behoefte van de samenleving aan maatwerk, een betere regie op proces-
sen en goede afstemming met de betrokken burgers en een groei van uiteenlopende vragen.
• Door de toenemende complexiteit van beleid moet meer in de vorm van projecten gewerkt worden. Projectmatig werken ver-
hoogt door onder andere intensiever overleg echter de werkdruk voor reguliere zaken.
• Het duale bestuursmodel stelt hoge eisen aan de organisatie voor een slagvaardige dienstverlening aan u en ons het dagelijks
bestuur.
Daarbij komt dat het behoud van de beschikbare kwaliteit en ervaring een noodzakelijke voorwaarde is voor een krachtig bestuur. Wij
achten het om deze redenen niet verantwoord te bezuinigen op de organisatie.
4. De oplossingsrichtingen
Zekerheid kunnen wij u niet bieden, maar het is nadrukkelijk onze strategie om niet op voorhand alles maar af te breken wat wij met
zijn allen hebben opgebouwd. Wij willen goed gefundeerde besluiten aan u voorleggen die zijn gebaseerd op feiten, niet op aannames.
Met de wetenschap dat er ook volgend jaar een ontwerpbegroting wordt opgemaakt, hebben wij er nu voor gekozen het begrotings-
jaar 2011 fi nancieel sluitend aan te bieden.
Wij sluiten niet uit dat er de komende tijd, afhankelijk van de effecten en de ontwikkeling van de recessie, nog departementale bezui-
nigingen zullen volgen met ingang van 2011 en 2012. Het kabinet zal wegen zoeken om het oplopend fi nancieringstekort op te lossen.
Als strategie kiezen wij voor de “hand op de knip”.
Hand op de knip. Bijstelling van het ambitieniveau is fi nancieel gezien noodzakelijk. Het behouden van ambities in moeilijke tijden
vergt daadkracht en creativiteit. In lijn met het collegeprogramma en onze bestuurlijke visie houden wij wel vast aan deze ambities
in de wetenschap dat de doelstellingen die wij nastreven alleen maar in een ander tijdpad zullen verlopen. Er staan ons bestuurlijk
moeilijke keuzes te wachten die in het licht van de onzeker fi nanciële toekomst stuk voor stuk goed moeten worden afgewogen. De
hand moet op de knip.
Een eerste stap als reactie op de economische recessie hebben wij gezet met het voorleggen van een pakket stimuleringsmaatregelen.
Bij amendement heeft u besloten de in ons voorstel voorgestelde reserves en projecten te behandelen bij de ontwerpbegroting 2010.
Wij zijn van mening dat de projecten kunnen bijdragen aan het stimuleren van de economie. Deze afweging leggen wij aan u voor
waarbij de navolgende informatie relevant is. De voeding van het eigen vermogen stagneert. De verkoop van de bouwgrond loopt aan-
zienlijke vertraging op en ook lopen de inkomsten voor bouwleges terug. Dit is een zorgelijke ontwikkeling en vraagt om een nieuwe
visie. Wij komen met een nieuwe beleidsvisie op deze problematiek.
Wij hebben er voor gekozen geen structureel nieuw beleid in onze voorstellen op te nemen. Wij adviseren u alleen nieuwe investerin-
gen te accorderen waarvan de lasten buiten de planperiode van deze begroting vallen en dus nog steeds afweegbaar zijn qua planning
en fi nanciën.
Binnen de mogelijkheden van bezuinigingen geven wij in overweging om enkele investeringen uit te stellen en bepaalde onderhouds-
budgetten uit te stellen. Wat betreft de ambities ten aanzien van beleid en de planning daarvan heeft u de vrijheid andere keuzes te
maken. Deze keuzes kunnen wat ons betreft ook betrekking hebben op de speerpunten. Wij stellen aan u voor om te overwegen om
het brede spectrum van ambities, vertaald in de 11 speerpuntprogramma’s, terug te brengen naar 3 of 4 speerpunten. Onze voorstel-
len voor bezuinigingen treft u aan in bijlage 4.4 van deze begroting.
Lopende onderzoeken, naar bijvoorbeeld accommodatiebeleid, worden nog afgerond. Over de uitkomsten ervan moet kritisch worden
gekeken, dit in relatie tot de fi nanciële mogelijkheden wat realisatie betreft. Voor nieuwe onderzoeken geldt dat eerst de consequen-
ties van de uitkomst van het onderzoek en het eventueel realiseren van nieuwe plannen moeten worden afgewogen alvorens tot een
onderzoek over te gaan. Wij moeten waken voor verwachtingen die fi nancieel niet haalbaar zullen zijn. Voorlopig zullen wij het starten
van nieuwe onderzoeken temporiseren.
Wij zijn voorstander om meer gebruik te maken een grotere fl exibiliteit van de fi nanciën. Dat wil zeggen dat waar het verantwoord is
dat incidenteel vrijkomende middelen benut worden voor beleidswensen die anders structurele druk op de begroting voor de komende
jaren veroorzaken. Wij zullen in de loop van het begrotingsjaar, onder andere bij de rapportage, u telkens de keuzes voorleggen voor
dit begrotingsbeleid.
5. Ten slotte
We hebben er nadrukkelijk voor gekozen om het volgende college in de positie te verkrijgen dat zij kan starten met een begrotings-
overschot voor het jaar 2011. Over de strategie voor het wederom gezond maken van de meerjarenbegroting zullen wij in goed over-
leg en op basis van de kaderstellende uitspraken van uw kant ons nog verder beraden. Hierbij zullen wij de al beproefde werkwijze van
denken in scenario’s opnieuw toepassen om uw kaderstellende uitspraken te vertalen om de effecten zichtbaar te maken. Dit zal ook
na de vaststelling van de ontwerpbegroting een doorlopend proces zijn.
Begroting 2010 1110
Schaal 1 : 2
Spread A4
31
17,5 25 32,5 40 47,5 55 62,5 70 77,5 85 92,5 100 107,5 115 122,5 130 137,5 145 152,5 160 167,5 175 182,5 190
Colofon
Uitgave Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Tekst Gemeente Opsterland
Foto’s Gemeente Opsterland
Oplage 1.000 exemplaren - augustus 2011
12,5 mm 5 mm11,25 mm
24,75 mm
Folder/brochure A4 - achterkant 1
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Voor de achterkant van de folder moeten dezelfde opmaak-
specificaties worden gebruikt als in het binnenwerk. Kolommen,
marges en tekenstijlen zijn gelijk aan het binnenwerk. Het colo-
fon wijkt hiervan echter van af. Dit is gedaan om de ruimte die
het colofon inneemt te beperken. Interlinie en corps zijn in het
colofon verkleind.
Tekenstijlen colofon
1 Kop
Bliss Bold | 10 pt
Interlinie 4 mm (11,339 pt)
2 Subkop
Bliss Bold | 8 pt
Interlinie 4 mm (11,339 pt)
3 Tekst
Bliss Regular | 8 pt
Interlinie 4 mm (11,339 pt)
Teksten in brochures e.d. zijn uitgevuld met de laatste regel
van een alinea links uitgelijnd.
4 Interlinie tussen Colofon en Uitgave:
4 mm x 0,5 = 2 mm (5,67 pt)
5 Het lichtgroene vlak is 25% PMS 369 (omgezet naar FC =
C:15 M:0 Y:25 B:2).
10 mm
20 mm20 mm 82,5 mm 82,5 mm5 mm
47,5 mm 35 mm
1 542
3
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
126,0
130,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,532
Huisstijlhandboek
13,5 mm
40,5 mm
2,25 mm
Folder/brochure A4 - achterkant 2
Wanneer op de achterkant meer ruimte nodig is voor tekst, dan
kan de grote afl opende foto komen te vervallen. Daarvoor in de
plaats moeten een groene en gele balk worden geplaatst.
Schaal 1 : 2
A4
33
Folder/brochure A4 - achterkant 3
Dan is er nog een derde opmaakoptie. Deze opmaak kan worden
gebruikt wanneer er qua tekst behalve het colofon, niets op de
achterkant komt te staan.
De gehele pagina is nu donkergroen op twee balken en het
colofon na. De gele balk en de fotobalk van de voorkant lopen als
het ware door op de achterkant.
Tekenstijlen colofon
Positie en tekenstijlen van het colofon blijft gelijk. De fontkleur
is wit.
Begroting 2011
Colofon
Uitgave Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Foto’s Gemeente Opsterland, Sietse de Boer
Oplage 150 exemplaren
november 2011
180 mm
31,5 mm
2,25 mm
83,25 mm
34
Huisstijlhandboek
Begroting 2011
Colofon
Uitgave Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Foto’s Gemeente Opsterland, Sietse de Boer
Oplage 150 exemplaren
november 2011Schaal 1 : 3
A4
35
Inleiding
Lortio commodiatue dionsendre minisisl utat alisi. Del eril et ea core modipsusci tio odio dolore dio dolore duis adigna adignim vul-
lut el eu feugiam, qui blan ut atet, quis enit augait ad eliqui tat. Duisi essim eugait lorem del dit iure magnim quamet wis eugiamc
orpercillaor ipit aliquis nonsectet prat aut ut lore volortissi.
Aliquis nos niate dolesto commodi ametum quat. Na feuisi. La facipsusci bla facil et lum in hendre modolore molore commolorer in
henis nos augiat irit alit vel utat do dunt incin ent wismolent adio dunt iusto consequat lum dolesenit velit wis dolum zzrit et ipsuscip
exer ip euipsum in hendipi sisisi. Lore do od tinim nit lut veliquatie doloreetue consed duipis digna facincip er ilisisse feum. Ipisit er
alis aliquip enis at vel el ea aut volut vel eugue velit, quat luptat. Volortie conum non ut ut velesequipit dipis dolorpe rcilla feumsan
eniam, si.
Titel nieuwsbrief
Riliqui blan henis
La facipsusci bla facil et lum in hendre modolore molore commolorer in henis nos
augiat irit alit vel utat do dunt incin ent wismolent adio dunt iusto consequat lum
dolesenit velit wis dolum zzrit et ipsuscip exer ip euipsum in hendipi sisisi. Lore do od
tinim nit lut veliquatie doloreetue consed duipis digna facincip er ilisisse feumWisim
eugait luptat. Do eum do odoloreet lore modio od magna consenibh enibh ea alis
num irilis dolore eugiam iusto elesequ ipisit nis dolorem dolessit pratum volore feum
iliquisi. Riliqui blan henis erosting eugait ute ming ea consect etueril delit ipisim esed
eu faccum zzrilluptat. Lendre velis et ver inciliquat.
Unt lut lam, conullute vent nibh eu facipit incin etum velis dolent velenim acing exer
aut ex elestio od dolobore dolore dio ex eugiamet esto dolor si. Diamcon eu feugait
vendignisim velendre dolorem doloreet velent lore facip et, vel in ea feugiat prat vele-
nis acipisi exeraessit lamet il iliquisi.
april 2009 • nr 3
4,5
9,0
13,5
18,0
22,5
27,0
31,5
36,0
40,5
45,0
49,5
54,0
58,5
63,0
67,5
72,0
76,5
81,0
85,5
90,0
94,5
99,0
103,5
108,0
112,5
126,0
130,5
135,0
139,5
144,0
148,5
153,0
157,5
162,0
166,5
171,0
175,5
180,0
184,5
189,0
193,5
198,0
202,5
207,0
211,5
216,0
220,5
225,0
229,5
234,0
238,5
243,0
247,5
252,0
256,5
261,0
265,5
270,0
274,5
279,0
283,5
288,0
292,5
17,5 25 32,5 40 47,5 55 62,5 70 77,5 85 92,5 100 107,5 115 122,5 130 137,5 145 152,5 160 167,5 175 182,5 190
55 mm110 mm
20 mm
3
4
6
5
42,75 mm
2,25 mm
6,75 mm
31,5 mm
11 mm
5 mm
42,75 mm
13,5 mm
18 mm
2
1
55 mm55 mm
42 mm
100 mm
nieuwsbrief A4 - voorkant
Schaal 1 : 1
Ook onder de layout van de nieuwsbrief ligt het denkbeeldige
grid.
De opmaakinstructies van de brochure zijn ook voor de nieuws-
brief van toepassing. De opzet van de voorkant van de nieuws-
brief A4 wijkt af van de opzet van de brochure A4.
1 nieuwsbrief
De tekst ‘Nieuwsbrief’ is zo opgemaakt dat het precies in/
op het grid past.
2 Datum en uitgavenummer
Bliss Regular | 14 pt
De tekst is gecentreerd ten opzichte van de twee verticale
streepjes (1 pt).
Datum en uitgavenummer staan op regel 22,5 mm.
3 Titel nieuwsbrief
Bliss Regular | 18 pt
De titel staat op regel 90 mm.
Bij voorkeur moeten er titels gebruikt worden die op één
regel passen. Als er toch een tweede regel nodig is, staat
de eerste regel op regel 159,75 mm en de tweede op regel
171 mm.
4 Kop
Bliss Regular | 13 pt
Interlinie 4,5 mm x 2 = 9 mm (25,512 pt)
5 Subkop
Bliss Regular | 9 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
6 Basis tekst
Bliss Regular | 9 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
Teksten in brochures e.d. zijn uitgevuld met de laatste regel
van een alinea links uitgelijnd. Zie ook pagina 7 (Uitlijning).
In deze opzet is afgeweken van de tweekolomsopzet. In plaats
van twee kolommen van elk 82,5 mm is hier gebruik gemaakt van
een kolom van 170 mm en een kolom van 110 mm.
Huisstijlhandboek 37
Subtitel
(mogelijke 2e regel)
Titel
FOTO GROOT
FOTO(’S) KLEIN
101,25 mm
30,375 mm
22,5 mm
53,625 mm
2,25 mm5,625 mm
5,625 mm
4,5 mm
40,652 mm 14,25 mm
14,25 mm 14,25 mm
40,652 mm
38,25 mm
10,125 mm
(mogelijke 2e regel)1
2
3
4
5
38
Huisstijlhandboek
Folder/brochure A5 - voorkant
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
1 Titel
Bliss Regular | 19 pt
Het corps van de titel is even groot als de tekst ‘Opster-
land’ in het logo.
De titel staat op regel 126 mm.
Bij voorkeur moeten er titels gebruikt worden die op één
regel passen. Als er toch een tweede regel nodig is, staat
de eerste regel op regel 117 mm en de tweede op regel
126 mm.
2 Eventuele subtitel
Bliss Regular | 14 pt
Interlinie 4,5 mm x 1,5 = 6,75 mm (19,134 pt)
Een eventuele subtitel staat op regel 166,5 mm.
Een tweede regel van de subtitel staat op regel 173,25 mm.
3 Foto groot
Formaat foto 210 x 101,25 mm
Dit formaat is exclusief 3 mm afloop die vereist is bij het
opmaken van drukwerk.
4 Foto(’s) klein
De nu groene balk kan worden gebruikt voor het plaatsen
van één foto of meerdere foto’s.
Houd bij meerdere foto’s eenzelfde maatverdeling aan.
Bijvoorbeeld: 5 foto’s = 148,5 mm / 5 = 29,7 mm.
5 Lijn
Witte lijn | 1 pt
De lijn staat op regel 156,375 mm.
LET OP: Als er geen foto’s worden geplaatst, dan is de balk
lichtgroen van kleur (C:59 M:0 Y:100 K:7). De witte lijn
komt hierbij dan te vervallen!
Folder/brochure A5 - binnenkant
Schaal 1 : 1
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Op de volgende twee pagina’s is een spread weergegeven van
een folder met eindformaat A5 (plano formaat is A4 liggend).
Tekenstijlen
De tekenstijlen voor een A4 brochure gelden ook voor uitingen
van een ander formaat, zo ook voor een A5 folder. (Zie pagina
28 en 29).
Kolommen en marges
Het gebruikelijke grid (4,5 x 2,5 mm) past niet precies op het
paginaformaat A5. Gekozen is om het grid te centreren op de
pagina. Het nulpunt is als het ware verschoven. Hierdoor vallen
de kolommen (met een tussennruimte van 5 mm) op het grid en
zijn de binnen- en buitenmarge wederom gelijk aan elkaar. De
beide marges krijgen een niet aan het grid gerelateerde waarde:
14,25 mm.
Wederom mag er gespeeld worden met de plaatsing van tekst-
(kolommen) en foto’s. Maar als basis voor de tekstkolommen
kunnen de volgende maten worden aangehouden:
- twee kolommen van elk 57,5 mm breed;
- tussenruimte tussen de kolommen is 5 mm;
- binnen- en buitenmarges zijn 14,25 mm;
- de ondermarge is 16,5 mm, dit houdt in dat de laatste regel
tekst mag staan op regel 193,5 mm.
(Dit geldt ook voor een onderschrift bij een foto).
39
Lobor susto deliquipis eugiam iriliquipit lorti-
on ulluptat. Duipsum dolorperatet ut in hen-
diatue ming euis adiat, susci tet, sed magnit,
conulputpat utem ver sim adipit exero es-
sequam zzrit at, quat. Pit volore commy nul-
lutem nibh er sequis dit nullamet nonsequam,
volorem dolumsa ndrercil inibh eum quip ex
exer accum vel etumsan eugiam in vent lup-
tatie feugue doloborem eniam, conse tisi.
Subkop
Gueraessit lam, quatie tat, consequatum
augait autpat. Ibh esequam del enis niamet,
quamcor alisim ing eu faccum qui bla faci te
faccum vendipit lor si tio ea feuisit, sim delit
lore magnis diam et iustrud tin velis aliquis
nonsendre dolortis nonum elent autem in
henibh eliquat. Im num ea auguerci blamet
wis nonsent velessim inis nonsequat illaorem
dit vullaor susto dolortis nisl ulla feu facil-
laore vel duis accum dolorpero commolore
tin utate magnissi blaortis et, sequam adigna
aliquat, consequisi.
Subkop
Minisi blam voluptatum zzrillut am non ul-
lamconsed ea aliquat ut in ut inim endio con-
sendre del irit nibh euis dolore molore euis er
sed magnim vendipit at in ver summy nulla-
metummy numsan exeros augiam vel elit do-
loboreetue tat ullut pratem ver illum autpa-
tion volessed ero dolobor peraess ismolob.
Een lange kop geplaatst in de breedte van twee kolommen
14,25 mm 14,25 mm57,5 mm 57,5 mm5 mm
12,5 mm 12,5 mm 6,75 mm5 mm
40
Subkop
Ud ea consequat. Os erit alit nissi estrud tat,
venim euisl ipsum dunt velestio consequ am-
conum nulla feu feumsan hendion hendre
min ulluptatisl elis aciliquisl il ute modit nibh
esequatem vero conse tatummy nim dolo-
reet voloreet wiscin eum alisl dipit in ullum
volent accummy nostrud tin verat. Lore dolor
sim veleseq uipsustrud er ipsuscilis nullaore
ming erat. Ut volent autat, vullummolore
minciduis eugiam iriureet, volortis nissi.
Im esse dunt wisciduisl et nullut augait wisi
tat nim in esto odolorer ipis dolor adit, vulput
ad exerat vulputem vulla accum ing ero etuer
si. Consenit ate diam dolorem quam ea au-
gait aliquam iuscinibh eniatin ulput prat.
Subkop
Ustrud mod dolum illandit luptatem ea alis-
cin utatio commodo lortie del eum num nos-
to dolesequi tet accum alissed duisim veliqui
blamcon ullandre do odigna feugait wissed
tatue tin vendreet, con velessis nonsendre
modiamet dignim inis ero con elesequisl
utpatin utpat iuscilit ad magniametuer au-
gait ea facing eugiate tionsequam, sum verit
praestin utpatumsan henim dolore dolutpat
velent nos alit laor sectet vel ulput wis nim
ipsusto dolesse quissim vel inis ex exer sim
do dunt nonum veniam iustrud dolore dolut
num ver sustrud do ex eros amconul putpat
alit lore tet doloreet.
Dunt venisisit landreraesed euguerostrud
modit nisi. Na conse min hendrerit amet er
sum il utat. Is dolenit, velissed ming eui tio
odit lorpero deliquatet pratin vulluptat. Lis-
ciduis at, quat. Met ipit vel ilisim quisis el
delit iusciliscin ut adio consequip ea feuis
doloborer sed enim augait aut autet eros au-
gait dolesenim doloreratum dolorting enibh
eraese er sum aliquip esed eum vel ilis ad
erat. Magnibh essi blaore tatet nulla.
14,25 mm 14,25 mm57,5 mm 57,5 mm5 mm 5 mm
9 mm 6,75 mm
29,5 mm
38,25 mm
14,25 mm
40,652 mm
Huisstijlhandboek 41
Lobor susto deliquipis eugiam iriliquipit
lortion ulluptat. Duipsum dolorperatet ut
in hendiatue ming euis adiat, susci tet, sed
magnit, conulputpat utem ver sim adipit
exero essequam zzrit at, quat. Pit volore
commy nullutem nibh er sequis dit nullamet
nonsequam, volorem dolumsa ndrercil inibh
eum quip ex exer accum vel etumsan eugiam
in vent luptatie feugue doloborem eniam,
conse tisi.
Subkop
Gueraessit lam, quatie tat, consequatum
augait autpat. Ibh esequam del enis niamet,
quamcor alisim ing eu faccum qui bla faci te
faccum vendipit lor si tio ea feuisit, sim delit
lore magnis diam et iustrud tin velis aliquis
nonsendre dolortis nonum elent autem in
henibh eliquat. Im num ea auguerci blamet
wis nonsent velessim inis nonsequat illaorem
dit vullaor susto dolortis nisl.
Een lange kop geplaatst in de breedte van twee kolommen
14,25 mm 14,25 mm
25,25 mm
57,5 mm
40 mm 5 mm 5 mm35 mm 35 mm
57,5 mm5 mm
12,5 mm 12,5 mm 6,75 mm5 mm
Colofon
Uitgave Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Tekst Gemeente Opsterland
Foto’s Gemeente Opsterland
augustus 2011
42
Lobor susto deliquipis eugiam iriliquipit
lortion ulluptat. Duipsum dolorperatet ut
in hendiatue ming euis adiat, susci tet, sed
magnit, conulputpat utem ver sim adipit
exero essequam zzrit at, quat. Pit volore
commy nullutem nibh er sequis dit nullamet
nonsequam, volorem dolumsa ndrercil inibh
eum quip ex exer accum vel etumsan eugiam
in vent luptatie feugue doloborem eniam,
conse tisi.
Subkop
Gueraessit lam, quatie tat, consequatum
augait autpat. Ibh esequam del enis niamet,
quamcor alisim ing eu faccum qui bla faci te
faccum vendipit lor si tio ea feuisit, sim delit
lore magnis diam et iustrud tin velis aliquis
nonsendre dolortis nonum elent autem in
henibh eliquat. Im num ea auguerci blamet
wis nonsent velessim inis nonsequat illaorem
dit vullaor susto dolortis nisl.
Sit harci restio. Ut dis corecti odignientem
am exeri core ratus venis milit, ut aut labor
rectur?
Bitiore ptatinvelis vellibus ma non corem aut
vero exerest intempo ritaquamus, is moles
aut aped quibus vitat.
Con et fugitat iandus ulparum debit et ali-
quunda prae. Elessita dolorio que sunt dolut
plaut quiatusa sintia dolorib eribusa nes
voluptatiae. Daero etur, consequae odipsum
quostrum que aut re volut explametur?
Subkop
Nulpa aligenem re simus eum id qui tem
remque enimene eaqui con res et hiliquo
vollitecum quae autet int et fugiti rest ex-
cepe etur, sandaecus aspellatqui ut mint que
sinulparumet volore optaquate ipsapiti aut
latem andicat iberis maximagnimet magna-
tem asperro ent as dolorere nobit ma cus
eati offic to tet repuda ipsum que debitaero
beari duci aut rem excepero dolorro tempore
pudae. Ore nos quos quat.
Subkop
Orenienim quos ut ut laut estium es do-
luptae pratur audant, eaquia qui vit explige
ndentioresti rest aliquo officabor abori int
dolorio nsectentiusa nimus, consedictur
audit, con et.
Een lange kop geplaatst in de breedte van twee kolommen
Colofon
Uitgave Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Tekst Gemeente Opsterland
Foto’s Gemeente Opsterland
augustus 2011
Huisstijlhandboek
Folder/brochure A5 - achterkant 1
Schaal 1 : 1
Voor de achterkant van de A5 folder moeten dezelfde opmaak-
specificaties worden gebruikt als in het binnenwerk. Kolommen,
marges en tekenstijlen zijn gelijk aan het binnenwerk. Het colofon
wijkt hier echter van af.
De opmaakspecificaties zijn gelijk aan die van het colofon van
de A4 folder (zie pagina 32). Wel is de horizontale positie van de
kolommen aangepast.
Folder/brochure A5 - achterkant 2
t
Folder/brochure A5 - achterkant 3
Ook de versie waarin de achterkant donkergroen is en een gele
en lichtgroene balk zijn geplaatst mag worden toegepast in het
A5 formaat.
9 mm
131,625 mm
53,625 mm
29,25 mm
2,25 mm
2,25 mm
22,5 mm
Schaal 1 : 2
A5
Schaal 1 : 2
A5
Colofon
Uitgave Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Tekst Gemeente Opsterland
Foto’s Gemeente Opsterland
augustus 2011
43
Utnoeging / Uitnodiging
Gemeente Opsterlân / Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 386 222
I www.opsterland.nl
Desimber / december 2010
buitenkant
1
2
4
3
44
10 mm
38,25 mm
10 mm 38,25 mm 47,25 mm
30,375 mm24,75 mm
25,125 mm
2,25 mm5,625 mm
5 mm
10 mm
10 mm
27,5 mm
9 mm
11,25 mm
5 mm
52,5 mm
Huisstijlhandboek
Opmaakinstructies uitnodiging
Uitnodiging - buitenkant
Schaal 1 : 1
De kaart heeft een planoformaat van 148,5 x 210 mm (A5).
Gevouwen is de kaart 148,5 x 105 mm (A6).
1 Titel (Utnoeging / Uitnodiging)
Bliss Regular | 19 pt
De titel staat op dezelfde regel als het woord ‘Opsterland’
in het logo.
2 Adresgegevens
Bliss Bold + Regular + Italic | 8 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
3 Logo
Het logo in wapenvorm A5 is geplaatst.
4 Witte lijnen
1 pt
De drie bomen uit het logo zijn als lijn geplaatst. Formaat
en positie zijn bepaald aan de hand van het grid.
45
Jo binne tige wolkom op ús
ResepsjeOp tongersdei 29 jannewaris 2009
yn kultureel sintrum De Skâns
Loaijersstrjitte 2, De Gordyk.
De resepsje is fan 19.30 oant 21.30 oere.
Boargemaster en wethâlders
gemeente Opsterlân
U bent van harte welkom op onze
ReceptieOp donderdag 29 januari 2009
in cultureel centrum De Skâns
Loaijersstrjitte 2, Gorredijk.
De receptie is van 19.30 tot 21.30 uur.
Burgemeester en wethouders
gemeente Opsterland
binnenkant
15 mm 15 mm13,5 mm
52,5 mm
12,5 mm 5 mm
52,5 mm
2,25 mm
25,25 mm
77,5 mm
1
1
3
46
Huisstijlhandboek
Uitnodiging - binnenkant
Schaal 1 : 1
De kaart heeft een planoformaat van 148,5 x 210 mm (A5).
Gevouwen is de kaart 148,5 x 105 mm (A6).
De breedte en de lengte van de tekstkolommen zijn afhankelijk
van de hoeveelheid tekst.
De tekstkolommen en de verticale witte lijntjes zijn vanuit het
midden geplaatst (en staan dus gedeeltelijk niet op het verticale
grid).
1 Tekst
Bliss Regular + Italic | 9 pt
Interlinie 4,5 mm (12,756 pt)
2 Kop (Resepsje / Receptie)
Bliss Regular | 19 pt
3 Witte lijnen
1 pt
47
Advertenties
Ook voor het opmaken van de advertentie(s) wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van het basisgrid.
Door de diversiteit aan advertentieformaten zal er soms van het basisgrid afgeweken moeten worden.
Verticale maatvoering in een veelvoud van 4,5 mm.
Horizontale maatvoering in een veelvoud van 2,5 mm.
Voor een A4 advertentie kunnen de opmaakinstructies van de voorkant van een folder worden gebruikt (pagina 26).
Op de volgende pagina’s volgen verschillende advertentievoorbeelden. Deze advertenties zijn een stuk kleiner dan een A4.
Daarom is het logo in wapenvorm A5 gebruikt.
Adv. 1 - A7 liggendSchaal 1 : 1
105 x 75 mm
48
De gemeente Opsterland
wenst de deelnemers van
de ‘Holle Weg Tocht’ veel
succes en plezier toe!
www.opsterland.nl
Huisstijlhandboek
Adv. 2 - A7 staandSchaal 1 : 1
105 x 75 mm
Adv. 3 - A7 staandSchaal 1 : 1
105 x 75 mm
Puur Opsterland!
Opsterland heeft volop mogelijkheden voor een leuk dagje uit in één van de 16 karakteristieke dorpen. Ontdek bos, heide, natuur- en veengebieden, sloten en kanalen en leuke attracties in dit bijzondere deel van de Friese Wouden. Vaar bijvoorbeeld eens over de Turfroute die door het prachtige landschap slingert of beleef de geschiedenis van de laagveenderij in openluchtmuseum It Damshûs in Nij Beets.
www.opsterland.nl
Puur Opsterland!Opsterland heeft volop mogelijkheden voor een
leuk dagje uit in één van de 16 karakteristieke
dorpen. Ontdek bos, heide, natuur- en veen-
gebieden, sloten en kanalen en leuke attracties
in dit bijzondere deel van de Friese Wouden. Vaar
bijvoorbeeld eens over de Turfroute die door
het prachtige landschap slingert of beleef de
geschiedenis van de laagveenderij in openlucht-
museum It Damshûs in Nij Beets.
www.opsterland.nl
49
Puur Opsterland!
Opsterland heeft volop mogelijkheden voor een leuk dagje uit in
één van de 16 karakteristieke dorpen. Ontdek bos, heide, natuur-
en veengebieden, sloten en kanalen en leuke attracties in dit
bijzondere deel van de Friese Wouden. Vaar bijvoorbeeld eens over
de Turfroute die door het prachtige landschap slingert of beleef de
geschiedenis van de laagveenderij in openluchtmuseum It Dams-
hûs in Nij Beets.
www.opsterland.nl
Adv. 4 - A6 staandSchaal 1 : 1
105 x 148,5 mm
50
Adv. 5 - A5 staandSchaal 1 : 1
105 x 148,5 mm
Zaterdag 15 november:‘Holle Weg Tocht’
www.opsterland.nl
Op zaterdag 15 november organiseert VVV Bakkeveen wederom
de ‘Holle Weg Tocht’.
De ongeveer twee uur durende wandeling begint om 14.00 uur bij
het VVV-kantoor aan de Foarwurkerwei te Bakkeveen. De wandeling
voert de deelnemers over eeuwenoude weggetjes door het natuur-
gebied de Duurswouder Heide. Men kan zich tot 12.00 uur op de
dag van de wandeling opgeven via telefoon (0516) 541 066.
De deelnamekosten bedragen e 2,- per persoon.
Huisstijlhandboek 51
Zaterdag 15 november:‘Holle Weg Tocht’
www.opsterland.nl
Op zaterdag 15 november organiseert VVV Bakkeveen de
‘Holle Weg Tocht’.
De wandeling voert de deelnemers over eeuwenoude weggetjes
door het natuurgebied de Duurswouder Heide. De Holle Weg bij
Allardsoog ligt op de zandgronden onder Bakkeveen. Het eerste
gebruik van de Holle Weg dateert al meer dan 10.000 jaar voor
het begin van de jaartelling.
Traditiegetrouw is er na afloop muziek en voor elke deelnemer
een beker warme chocolademelk en een broodje.
De ongeveer twee uur durende wandeling begint om 14.00 uur
bij het VVV-kantoor aan de Foarwurkerwei te Bakkeveen. Men
kan zich tot 12.00 uur op de dag van de wandeling opgeven via
telefoon (0516) 541 066.
De deelnamekosten bedragen e 2,- per persoon.
Adv. 6 - A5 staandSchaal 1 : 1
105 x 148,5 mm
52
Huisstijlhandboek
A7 richtingDRACHTEN (± 12 km) /
GRONINGEN
A7 richtingHEERENVEEN (± 12 km)
afrit27
Overtoom / Koaibosk(± 3 km vanaf A7)
A7
A7
GORREDIJK
N392
BADWEG
N39
KOAIBOSK
OVER
TOOM
Het Opsterlandse landschap met
bos, heide, natuur gebieden, gras-
land, kanalen en veengebieden is
uniek in de regio. Dit landschap in
combinatie met rust, ruimte en
goede bereikbaarheid via A7 en
N381 maken Opsterland tot een
erg aantrekkelijke woon- en re cre-
atie gemeente. Grote plaatsen als
Heerenveen en Drachten zijn in 10
minuten bereik baar en Groningen
en Leeuwarden binnen 30 minuten.
De gemeente opsterland is op verschillende terreinen actief
om werkgelegenheid te scheppen. De gemeente Opsterland
heeft een plezierig vestigingsklimaat voor bedrijven.
Bij Gorredijk wordt het bedrijventerrein Overtoom met een
oppervlakte van ca. 100 hectare gerealiseerd. Dit terrein is
zowel geschikt voor bedrijven van grotere omvang als het
klein- en middenbedrijf in de milieucategorie 1 t/m 4. Gorredijk
bekleedt op het gebied van werkgelegenheid en economische
ontwikkeling een centrumfunctie binnen de regio. Het terrein
heeft een ontsluiting op de doorgaande weg naar de A7. Nog
14 hectare is uitgeefbaar. Met de uitgifte van dit terrein is
inmiddels gestart.
Voor meer informatie over dit terrein of andere terreinen in de
gemeente Opsterland kunt u contact opnemen met de heer
R. de Jong, telefoon (0512) 386 301.
Opsterland: een goede plek voor een mooi bedrijf...
www.opsterland.nl
Adv. 7 - A5 staandSchaal 1 : 1
105 x 148,5 mm
53
Adv. 8 - A5 liggendSchaal 1 : 1,25
148,5 x 105 mm
www.opsterland.nl
Op zaterdag 15 november organiseert VVV Bakkeveen de ‘Holle Weg Tocht’.
De wandeling voert de deelnemers over eeuwenoude
weggetjes door het natuurgebied de Duurswouder
Heide. De Holle Weg bij Allardsoog ligt op de zand-
gronden onder Bakkeveen. Het eerste gebruik van de
Holle Weg dateert al meer dan 10.000 jaar voor het
begin van de jaartelling.
Traditiegetrouw is er na afloop muziek en voor elke
d eelnemer een beker warme chocolademelk en een
broodje.
De ongeveer twee uur durende wandeling begint om
14.00 uur bij het VVV-kantoor aan de Foarwurkerwei te
Bakkeveen.
Men kan zich tot 12.00 uur op de dag van de wandeling
opgeven via telefoon (0516) 541 066.
De deelnamekosten bedragen e 2,- per persoon.
Zaterdag 15 november: ‘Holle Weg Tocht’
54
Huisstijlhandboek
Adv. 9 - A5 liggendSchaal 1 : 1,25
148,5 x 105 mm
www.opsterland.nl
Op zaterdag 15 november organiseert VVV Bakkeveen wederom de ‘Holle Weg Tocht’.
De ongeveer twee uur durende wandeling begint om 14.00 uur bij het VVV-kantoor aan de Foarwurkerwei
te Bakkeveen. De wandeling voert de deelnemers over eeuwenoude weggetjes door het natuurgebied de
Duurswouder Heide.
Men kan zich tot 12.00 uur op de dag van de wandeling opgeven via telefoon (0516) 541 066.
De deelnamekosten bedragen e 2,- per persoon.
Zaterdag 15 november: ‘Holle Weg Tocht’
55
Colofon
Gemeente Opsterland
Postbus 10.000
9244 ZP Beetsterzwaag
T (0512) 38 62 22
I www.opsterland.nl