Download - ESTONYA - ihracatdestek.org.tr
ESTONYA
ÜLKE RAPORU
20-5-2021
Adana Ticaret Odası
Adana Ticaret Odası Sayfa 1
İçindekiler Sayfa No
1. Estonya Hakkında Genel Bilgiler 4
Coğrafi Konum 4
Siyasi ve İdari Yapı 4
Nüfus ve İstihdam 5
Doğal Kaynaklar 5
2. Genel Ekonomik Durum 5
3. Estonya Dış Ticareti 6
Genel Durum 6
Estonya’nın İhracatında Başlıca Ürünler 7
Estonya’nın İhracatında Öne Çıkan Ülkeler 8
Estonya’nın İthalatında Başlıca Ürünler 8
Estonya’nın İthalatında Öne Çıkan Ülkeler 9
4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar 10
5. Türkiye-Estonya Dış Ticareti 10
Genel Durum 10
Türkiye’nin Estonya’ya İhracatında Başlıca Ürünler 11
Türkiye’nin Estonya'dan İthalatında Başlıca Ürünler 12
6. Dış Ticaret Politikası ve Uygulamaları 13
Dış Ticaret Mevzuatı 13
İthalat Rejimi 14
İhracat Rejimi 14
Gümrük Tarifeleri ve Diğer Vergiler 14
7. Pazarın Özellikleri 14
Kamu İhaleleri 14
8. Önemli Sektörler 14
9. Adana-Estonya Dış Ticareti 15
Adana-Estonya İhracat Verileri 16
Adana-Estonya İthalat Verileri 16
Sonuç ve Değerlendirmeler 17
10. Kaynaklar 18
Adana Ticaret Odası Sayfa 2
Tablolar İndeksi
Sayfa No
Tablo 1-Başlıca Sosyal Göstergeler
4
Tablo 2-Temel Ekonomik Göstergeler
5
Tablo 3-Estonya Dış Ticareti
6
Tablo 4-Estonya’nın İhracatında Başlıca Ürünler
7
Tablo 5-Estonya’nın İhracatında Öne Çıkan Ülkeler
8
Tablo 6-Estonya’nın İthalatında Başlıca Ürünler
8
Tablo 7-Estonya’nın İthalatında Öne Çıkan Ülkeler
9
Tablo 8-Yıllar İitibarıyla Doğrudan Yabancı Yatırımlar
10
Tablo 9-Türkiye-Estonya Dış Ticareti
10
Tablo 10-Türkiye'nin Estonya’ya İhracatında Başlıca Ürünler
11
Tablo 11-Türkiye'nin Estonya'dan İthalatında Başlıca Ürünler
12
Tablo 12-Adana-Estonya Dış Ticareti
15
Tablo 13-Adana-Estonya İhracat Verileri
16
Tablo 14-Adana-Estonya İthalat Verileri
16
Adana Ticaret Odası Sayfa 3
Yönetici Özeti
Avrupa’nın kuzeydoğusunda yer alan Estonya, Rusya ve Letonya ile sınır komşusu olup Baltık Denizi’ne ve
Finlandiya Körfezi’ne kıyısı vardır. Sınırları içinde 1521 ada bulunan Estonya, Baltık Denizi’nin en büyük
limanına sahiptir.
1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan Estonya Cumhuriyeti, 2004 yılından bu
yana NATO ve Avrupa Birliği üyesi, 2010 yılından beri de OECD üyesidir.
Yaşlanan bir nüfusa sahip olan Estonya’da ölüm oranları doğum oranlarının önüne geçmiş olup; 2020 yılı
nüfus artış hızı %-0,65’tir. 1,31 milyonluk ülkede işgücü sayısı 670.200 kişidir. İşsizlik oranının %5,8 olduğu
Estonya’da, nüfusun %2,7’si tarım, %20,5’i sanayi, %76,8’i hizmet sektöründe istihdam edilmektedir.
Uluslararası kuruluşların verilerine göre Estonya; iş yapma kolaylığı açısından dünyada 18. sırada, işe
başlama açısından 14. sırada ve insani gelişmişlik endeksine göre 29. sırada yer almaktadır. Ayrıca 2020 yılı
dünya ihracatında 75. sırada, dünya ithalatında ise 79. sırada yer almıştır.
Estonya’ya 2019 yılında 3 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım girişi gerçekleşmiş ve doğrudan yabancı
yatırım stoku 27,5 milyar dolar olup; ülkedeki en önemli yatırımcılar İsveç, Finlandiya, Hollanda, Litvanya ve
Rusya’dır. Finansman ve sigortacılık faaliyetleri, gayrimenkul faaliyetleri, perakende ve toptan ticaret, bilim-
teknik faaliyetleri ise yatırımların yöneldiği başlıca alanlar olmuştur.
2007 yılında Eurozone ve Schengen Bölgesi’ne dahil olan Estonya’nın diğer Avrupa Birliği ülkeleriyle
ticaretinde malların serbest dolaşımı ilkesi geçerli olup; ülkede tamamıyla Avrupa Birliği’nin dış ticaret ve
gümrük politikası uygulanmaktadır.
Estonya’da tarım sektörünün GSYİH’deki payı düşük düzeyde olup; hayvan yetiştiriciliği ve sütçülük ön
plandadır. Estonya ayrıca, sahip olduğu ormanlar bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olup,
ülke topraklarının %49’u ormanlarla kaplıdır.
Ülkenin sanayisinde en fazla paya sahip sektör makine sektörü olup, ağaç işleme ve kağıt üretimi, gıda,
kimya, metal işleme ve hafif sanayi sektörleri diğer önem arz eden sektörlerdir. Ülkede bilgisayar, kablo,
laboratuar ekipmanı, türbinler, vinçler, tekneler, otomotiv yan sanayi gibi çok çeşitli elektronik ürünler
üretilirken, üretim rakamları birkaç yıl içinde elektronik sanayinde 8 kat, otomotiv üretiminde 2 kat
artmıştır.
Dış pazarlara açılmak isteyen üyelerimiz, hedef pazar tespiti ve hedef ülkelerde ürünlerini satmak istedikleri toptancı, perakendeci, imalatçı vb. potansiyel müşteri bilgilerini Odamız Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi’nden temin edebilmektedir.
Detaylı bilgi için:
Esra ANTEPÜZÜMÜ [email protected]
Adana Ticaret Odası Sayfa 4
1. Estonya Hakkında Genel Bilgiler1
Tablo 1-Başlıca Sosyal Göstergeler
Resmi Adı Estonya Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi Parlamenter Demokrasi
Resmi Dili Estonca (resmi dil), Rusça, Ukraynaca
Başkent Tallinn (445 bin)
Yüzölçümü 45.277 km²
Nüfus 1,2 milyon
Dini Yapı Ortodoks %16,2, Lutheran %9,9, diğer Hıristiyanlar %2,2, diğer dinler %0,9, hiçbir dine mensup olmayanlar %54,1
Büyük Kentler Tartu , Narva, Kohtla-Jarve
Uluslararası Telefon Kodu 372
Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı
Üyesi Olduğu Başlıca Kuruluşlar: Avrupa Birliği (AB-1 Mayıs 2004), Birleşmiş Milletler (BM), NATO (29 Mart
2004), OECD, Schengen Konvansiyonu, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), UNCTAD, UNESCO, IMF (Uluslararası
Para Fonu) Dünya Sağlık Örgütü, Avustralya Grubu, BA, BIS (Bank for International Settlements), CBSS
(Baltık Devletleri Konseyi), CE, EAPC, FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi
Ajansı ), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), EBRD
(Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası), ECB, EIB, EMU, ESA, ICC, ICRM, IDA, IFC, IFRCS, IHO, ILO (Uluslararası
Çalışma Örgütü), IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü), ITSO, ITU, ITUC,
MIGA, NIB, NSG, OAS (gözlemci), OIF (gözlemci), OPCW, OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı), PCA,
UNHCR, UNTSO, UPU, WCO, WIPO, WMO.
Coğrafi Konum
Estonya’nın yüzölçümü 45.277 km2’dir. Doğu Avrupa’da bulunan ülke Letonya ve Rusya arasında yer
almaktadır. Ülkenin Finlandiya Körfezi ve Baltık Denizi’ne kıyıları bulunmaktadır.
Başkent Tallinn’den Avrupa’nın önemli kentlerine hava yolu ile 3 saatte ulaşılabilmektedir. Tallinn
Helsinki’ye 85 km, Riga’ya 310 km, St. Petersburg’a 350 km, Stockholm’e 375 km uzaklıktadır.
Ülkede soğuk karasal iklim hakimdir. Başkent Tallinn’de ortalama sıcaklıklar (son 30 yıllık) Ocak ayında -5,5
°C, Temmuz ayında 16,3 °C’dir. Ülke topraklarının yarısı ormanlarla kaplıdır.
Ülke sınırları içerisinde 1521 adet ada bulunmaktadır. Saaremaa, Hiiumaa ve Muhu en büyük adalardır.
Estonya aynı zamanda bir göller ülkesidir. Ülkedeki en büyük göller Peipsi ve Võrtsjärv gölleridir. Ülkenin en
yüksek noktası Suur Munamagi (Great Egg Hill) olup, yüksekliği 318 m’dir.
Baltık Denizi’nin en büyük limanı Estonya’da bulunmaktadır.
Siyasi ve İdari Yapı
1940 yılında SSCB’ye dahil olan Estonya Sovyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte 1991 yılında bağımsızlığını yeniden kazanmıştır. Ülkenin resmi adı Estonya Cumhuriyeti’dir. Yönetim şekli parlamenter cumhuriyettir. Estonya’nın batı ile ekonomik ve siyasi ilişkileri son Sovyet birliklerinin ülkeyi terk ettiği 1994 yılında başlamıştır. Ülke NATO ve Avrupa Birliği’ne 2004 yılı ilkbaharında katılmıştır. Estonya, 2010 yılı sonunda da OECD’ye katılmıştır.
Devlet Başkanı, Parlamento ya da seçici organ tarafından seçilen cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanlığı süresi beş yıldır. Ülkenin parlamentosu Riigikogu olarak adlandırılmaktadır. Parlamento seçimleri dört yılda bir gerçekleştirilmektedir. Hükümet başkanı başbakandır.
1 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f32acbe13b876874833970b/Estonya_ulke_profili2021.pdf
Adana Ticaret Odası Sayfa 5
Cumhurbaşkanı Kersti KALJULAID 10 Ekim 2016 yılında 98 oyun 87’ini alarak ülkenin ilk kadın Cumhurbaşkanı olmuştur. Başbakan Kaja KALLAS 26 Ocak 2021’den bu yana görevini yürütmektedir.
Nüfus ve İstihdam
Estonya yaşlanan bir nüfusa sahiptir. Son yıllarda ülkedeki ölüm oranları doğum oranlarının önüne geçmiştir. Doğum oranlarında aşamalı olarak artış beklenmesine rağmen önümüzdeki yıllarda ölüm oranlarının önüne geçmemesi beklenmemekte ve nüfusun azalmaya devam etmesi öngörülmektedir.
Nüfusun yaşlara göre dağılımı şu şekildedir:
0-14 yaş: 16.22% (erkek 102,191/kadın 97,116) 15-24 yaş: 8.86% (erkek 56,484/kadın 52,378) 25-54 yaş: 40.34% (erkek 252,273/kadın 243,382) 55-64 yaş: 13.58% (erkek 76,251/kadın 90,576) 65 yaş ve üstü: 21% (erkek 89,211/kadın 168,762) (2020 tahmini)
1,31 milyonluk ülke nüfusunun %68,7’si Estonya, %25,6’sı Rus, %2,1’i Ukrayna, %1,2’si Beyaz Rus, %0,8’i Fin ve %1,6’sı diğer kökenlidir.
2020 yılında ortalama nüfus artış hızı %-0,65’tir. Nüfusun %21,1’i yoksulluk sınırının altındadır. İşsizlik oranı %5,8’dir. Nüfusun %2,7’si tarım, %20,5’i sanayi, %76,8’i hizmet sektöründe istihdam edilmektedir.
Nüfusun %69’u kentlerde yaşamaktadır. Tüm nüfusta ortalama yaşam süresi 77,4 yaştır. Ortalama yaşam süresi erkekler için 72,7 yaş, kadınlar için 82,3 yaştır.
Ülkedeki toplam işgücü 670.200 kişidir. Okuryazarlık oranı %99,8 olan Estonya’da eğitim harcamalarının GSYİH’ye oranı yaklaşık %5,2’dir. Sağlık harcamalarının GSYİH’ye oranı ise %6,4’tür. Ülkedeki hastanelerde bin kişiye düşen yatak sayısı ise 4,7’dir.
Ülkenin resmi dili Fin-Ugor ailesinden gelen ve Finceye çok benzer olan Estonya dilidir. Bunun yanında Fince, İngilizce, Rusça ve Almanca da yaygın olarak kullanılmaktadır.
15-24 yaş arası işsizlik oranı, erkeklerde %12,3, kadınlarda %11,4 ve toplamda %11,8’dir.
Doğal Kaynaklar
Bitümlü şist, fosfor, kireç taşı ve kil başlıca doğal kaynaklardır. 2. Genel Ekonomik Durum2
Tablo 2-Temel Ekonomik Göstergeler
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026
GSYİH (Cari Fiyatlar milyar $) 31,48 31,01 35,19 38,24 40,68 43,18 45,63 48,19
GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar-%) 5 -2,9 3,4 4,2 3,5 3,2 3 3
Kişi Başına Düşen Milli Gelir (Cari Fiyatlar-$)
23.720 23.330 26.470 28.767 30.610 32.510 34.383 36.346
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 2,3 -0,6 1,8 2,5 2,1 1,9 1,9 1,9
Cari Ödemeler Dengesinin GSYİH'ye Oranı (%)
2 -1 0,4 -0,5 -0,5 -0,5 -0,7 -0,3
Devletin Genel Net Borçlanmasının GSYİH'ye Oranı (%)
-2,2 0,6 10,4 16,6 21,4 25,1 27,9 29,9
Toplam Yatırımların GSYİH'ye Oranı (%)
27,7 30,7 29,8 30,4 31 31,9 32,7 33,1
İşsizliğin Toplam İşgücüne Oranı (%)
4,4 6,8 7,1 6,5 5,5 5 5 5
Nüfus (milyon) 1,33 1,33 1,33 1,33 1,33 1,33 1,33 1,33
Kaynak: IMF
İş yapma kolaylığı açısından Estonya, dünyada 190 ülke arasında 18. sıradadır. (Dünya Bankası-2020)
İşe başlama açısından Estonya, dünyada 14. sıradadır. (Dünya Bankası-2020)
2 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f32acbe13b876874833970b/Estonya_ulke_profili2021.pdf
Adana Ticaret Odası Sayfa 6
2021 yılında cari fiyatlara göre, 35,19 milyar dolar olacağı tahmin edilen GSYİH’nin 2022 yılında 38,24
milyar dolar olması beklenmektedir. (IMF-2021)
2021 yılında sabit fiyatlara göre %3,8 oranında artması beklenen GSYİH’nin, 2022 yılında %4,2 oranında
artacağı tahmin edilmektedir. (IMF-2021)
2021 yılında tahmini %1,8 olan tüketici fiyatlarına göre yıllık ortalama enflasyon oranının 2022 yılında %2,5
olacağı tahmin edilmektedir. (IMF-2021)
Ülkedeki işsiz sayısının toplam işgücüne oranının 2021 yılında %7,1 olacağı tahmin edilmektedir. (Güney
Afrika Cum. %30 ile 1.) (IMF-2021)
2021 yılında %0,4 olması beklenen cari ödemeler dengesinin GSYİH'ye oranının, 2022 yılında %-0,5
oranında olacağı tahmin edilmektedir. (IMF-2021)
2021 yılında %10,4 olacağı tahmin edilen devletin genel net borcunun GSYİH'ye oranının, 2022 yılında
%16,6 olması beklenmektedir. (IMF-2021)
İnsani gelişmişlik endeksine göre dünyada 189 ülke arasında Estonya 29. sıradadır. (Norveç 1., Türkiye 54.)
(UN-2019)
3. Estonya Dış Ticareti3
Genel Durum
Estonya, 2019 yılında dünya ihracatında 75. (%0,1 pay), dünya ithalatında 79. (%0,1 pay) sıradadır.
Estonya’nın 2020 yılında ihracatı 16,3 milyar dolar seviyesinde, ithalatı ise 17,3 milyar dolar değerinde
gerçekleşmiştir.
Tablo 3-Estonya Dış Ticareti (Bin Dolar)
YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE
2016 13.967.429 15.682.263 29.649.692 -1.714.834
2017 15.387.735 17.372.913 32.760.648 -1.985.178
2018 17.851.478 19.826.321 37.677.799 -1.974.843
2019 16.818.678 18.664.163 35.482.841 -1.845.485
2020 16.375.354 17.334.984 33.710.338 -959.630
Kaynak: ITC Trade Map
3 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f32acbe13b876874833970b/Estonya_ulke_profili2021.pdf
Adana Ticaret Odası Sayfa 7
Estonya’nın İhracatında Başlıca Ürünler
2020 yılında Estonya’nın ihracatında başlıca ürünler; telefon cihazları, taşkömürü katranından yağlar ve
diğer ürünler, petrol yağları, prefabrik yapılar, otomobiller ile ağaç ve ağaçtan marangozluk mamulleri
olmuştur.
Tablo 4-Estonya’nın İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020 İhracattaki
Payı (%) (2020)
2019-2020 Yıllarındaki
Değişimi (%)
8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar
1.235.131 1.013.379 1.314.147 8,03 30
2707 Yüksek sıcaklıkta taşkömürü katranının damıtılmasından elde yağlar ve diğer ürünler
700.543 695.435 751.163 4,59 8
2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
1.525.825 1.048.718 721.051 4,4 -31
9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen mallar 635.895 562.509 633.096 3,87 13
9406 Prefabrik yapılar 504.151 497.161 471.840 2,88 -5
8703 Otomobiller 463.391 568.885 466.037 2,85 -18
4418 Ağaçtan bina ve inşaat için marangozluk mamulleri, doğrama parçaları
367.339 359.547 391.570 2,39 9
4407 Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık > 6 mm
376.280 335.413 340.075 2,08 1
4401 Yakmaya mahsus ağaçlar, ince dilimler veya yongalar halinde ağaç, talaş, döküntü ve artıklar
261.382 265.265 244.752 1,49 -8
7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb.
225.077 244.306 235.358 1,44 -4
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler
257.369 240.095 231.049 1,41 -4
9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
249.013 234.832 220.166 1,34 -6
4409 Şekil verilmiş ağaçlar (lambalanmış, yiv açılmış, set açılmış, şevlenmiş, ortaları (V) şeklinde oluklanmış vb.)
166.999 176.857 218.370 1,33 23
8431 İş ve maden makinelerinin aksam ve parçaları 231.554 217.115 205.771 1,26 -5
7118 Metal paralar 4.621 2.158 187.717 1,15 8599
9404 Şilte mesnetleri, yatak takımı eşyası vb eşya (şilteler, yorganlar, diz ve ayak örtüleri, yastıklar, puflar vb)
209.003 185.314 183.443 1,12 -1
8537 Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, panolar, konsollar, kabinler, diğer mesnetler ve sayısal kontrol cihazları
201.563 190.115 176.855 1,08 -7
7204
Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları; demir veya çelik döküntü ve hurdalarının yeniden ergitilmesi suretiyle elde edilen külçeler
207.387 152.392 168.594 1,03 11
8708 87.01 ila 87.05 pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtların aksam, parça ve aksesuarı
177.466 162.746 166.732 1,02 2
8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer izole edilmiş elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar
186.163 169.306 158.330 0,97 -6
TOPLAM İHRACAT 17.851.478 16.818.678 16.375.354 100 -3
Kaynak: ITC Trade Map
Adana Ticaret Odası Sayfa 8
Estonya’nın İhracatında Öne Çıkan Ülkeler
Estonya’nın 2020 yılında gerçekleştirdiği ihracatta en büyük pay Finlandiya, İsveç, Letonya, ABD ve
Almanya’ya aittir. Türkiye, Estonya’nın 2020 yılı ihracatında %0,9 payla 19. sıradadır.
Tablo 5-Estonya’nın İhracatında Öne Çıkan Ülkeler (Bin Dolar)
Sıra Ülke 2018 2019 2020 İhracattaki
Payı (%) (2020)
Değişim (%) (2019-2020)
1. Finlandiya 2.698.846 2.617.818 2.552.886 15,6 -2
2. İsveç 1.855.032 1.686.351 1.701.718 10,4 1
3. Letonya 1.622.812 1.463.442 1.475.576 9 1
4. ABD 1.238.089 1.149.922 1.301.805 7,9 13
5. Almanya 1.065.110 1.013.239 1.027.173 6,3 1
6. Litvanya 931.946 984.963 941.428 5,7 -4
7. Rusya 1.556.159 1.408.238 921.989 5,6 -35
8. Hollanda 481.418 526.147 665.060 4,1 26
9. Danimarka 547.103 664.852 547.556 3,3 -18
10. Norveç 642.831 608.381 532.296 3,3 -13
11. Polonya 366.737 372.494 502.261 3,1 35
12. Birleşik Krallık 375.133 328.879 387.822 2,4 18
13. Fransa 359.415 343.180 298.564 1,8 -13
14. Çin 221.027 189.547 282.076 1,7 49
15. Belçika 290.972 310.460 248.125 1,5 -20
... ... ... ... ... ... ...
19. Türkiye 180.257 166.596 139.586 0,9 -16
TOPLAM İHRACAT 17.851.478 16.818.678 16.375.354 100 -3
Kaynak: ITC Trade Map
Estonya’nın İthalatında Başlıca Ürünler
Estonya’nın 2020 yılı ithalatında başlıca ürünler; petrol yağları, otomobiller, telefon cihazları, tedavi veya
korunmada kullanılan ilaçlar, taşkömürü katranından yağlar ve diğer ürünler, biçilmiş ağaç ile elektrik
enerjisi olmuştur.
Tablo 6-Estonya’nın İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020 İthalattaki
Payı (%) (2020)
2019-2020 Yıllarındaki
Değişimi (%)
9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen mallar 1.214.753 1.138.855 1.234.557 7,12 8
2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
1.812.758 1.526.667 991.758 5,72 -35
8703 Otomobiller 1.079.922 1.161.068 894.650 5,16 -23
8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar
673.979 538.349 539.685 3,11 0
3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
485.917 473.823 513.844 2,96 8
2707 Yüksek sıcaklıkta taşkömürü katranının damıtılmasından elde yağlar ve diğer ürünler
706.871 495.949 496.600 2,86 0
4407 Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık > 6 mm
364.404 316.624 343.578 1,98 9
2716 Elektrik enerjisi 173.286 258.256 299.285 1,73 16
7118 Metal paralar 1.102 367 190.766 1,1 51880
8708 Karayolu taşıtları için aksam ve parçalar 175.319 187.037 184.106 1,06 -2
8471 Otomatik bilgi işlem mak. bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen mak.
190.879 175.623 183.677 1,06 5
Adana Ticaret Odası Sayfa 9
Tablo 6-devamı
GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020 İthalattaki
Payı (%) (2020)
2019-2020 Yıllarındaki
Değişimi (%)
8542 Elektronik entegre devreler 339.697 271.747 163.395 0,94 -40
8536 Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı (anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler, kutular vb)
193.442 171.454 144.641 0,83 -16
7210 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişlik ≥ 600 mm (kaplanmış)
154.313 149.756 143.959 0,83 -4
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 214.621 202.217 135.797 0,78 -33
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler
149.479 146.883 133.654 0,77 -9
7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)
63.252 69.715 127.050 0,73 82
8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer izole edilmiş elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar
142.871 126.883 121.197 0,7 -4
8541
Diyodlar, transistörler ve benzeri yarı iletken tertibat; ışığa duyarlı yarı iletken tertibat; ışık yayan diyodlar (LED); monte edilmiş piezo elektrik kristaller
105.585 70.002 115.182 0,66 65
8528 Monitörler ve projektörler; televizyon alıcı cihazları
111.747 90.674 104.588 0,6 15
TOPLAM İTHALAT 19.826.321 18.664.163 17.334.984 100 -7
Kaynak: ITC Trade Map
Estonya’nın İthalatında Öne Çıkan Ülkeler
2020 yılında Estonya’nın en çok ithalat gerçekleştirdiği ülkeler Finlandiya, Almanya, Letonya, Litvanya ve
Rusya olurken; Türkiye, %0,5 payla 23. sırada yer almıştır.
Tablo 7-Estonya’nın İthalatında Öne Çıkan Ülkeler (Bin Dolar)
Sıra Ülke 2018 2019 2020 İthalattaki
Payı (%) (2020)
Değişim (%) (2019-2020)
1. Finlandiya 1.856.304 1.607.539 2.328.866 13,4 45
2. Almanya 1.973.829 1.832.759 1.775.170 10,2 -3
3. Letonya 818.806 815.248 1.616.595 9,3 98
4. Litvanya 1.191.693 1.198.847 1.555.462 9 30
5. Rusya 1.937.065 1.783.965 1.437.837 8,3 -19
6. İsveç 1.109.178 1.088.614 1.327.243 7,7 22
7. Polonya 887.919 882.724 1.192.979 6,9 35
8. Çin 1.669.652 1.512.429 856.714 4,9 -43
9. Hollanda 645.700 483.547 755.772 4,4 56
10. İtalya 535.379 512.398 432.633 2,5 -16
11. Fransa 527.146 527.097 359.535 2,1 -32
12. Birleşik Krallık 579.768 488.647 336.895 1,9 -31
13. Danimarka 300.147 294.784 328.257 1,9 11
14. Belçika 307.862 297.237 322.514 1,9 9
15. Çekya 274.414 300.093 293.507 1,7 -2
... ... ... ... ... ... ...
23. Türkiye 187.161 204.566 89.232 0,5 -56
TOPLAM İTHALAT 19.826.321 18.664.163 17.334.984 100 -7
Kaynak: ITC Trade Map
Adana Ticaret Odası Sayfa 10
4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar4
İsveç, Finlandiya, Hollanda, Litvanya ve Rusya ülkedeki en önemli yatırımcılardır.
Doğrudan yabancı yatırımların yöneldiği başlıca alanlar sırasıyla şöyledir: Finansman ve sigortacılık
faaliyetleri, gayrimenkul faaliyetleri, perakende ve toptan ticaret, bilim-teknik faaliyetleridir.
Estonya’nın Avrupa Birliği üyeliği yabancı yatırımlar için tam yasal koruma anlamına gelmektedir. Kârın ülke
dışına çıkarılması ve toprak mülkiyeti üzerinde bir engel bulunmamaktadır.
Estonya finans sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin neredeyse tamamı yabancı sermayelidir.
Doğrudan yabancı yatırımların gelecekte finansal ve ticari faaliyetlerden imalat sanayi faaliyetlerine ve bilgi
ve iletişim teknolojileri sektörlerine doğru yönelmesi beklenmektedir.
Yatırımlarda Öncelikli Alanlar
Bilgi ve İletişim Teknolojileri
Taşımacılık ve lojistik
Elektrik-Elektronik
Makine ve Metal İşleme
Hizmetler
Tıbbi Malzemeler ve ekipman
Gıda ve İçecek
Kimya
Ağaç ve Ağaç İşleme
İnşaat Malzemeleri
Tablo 8-Yıllar İtibarıyla Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Milyon Dolar)
2017 2018 2019
DYY Girişi 1.921 1.486 3.044
DYY Çıkışı 874 49 1.967
DYY Stoku 23.927 24.834 27.476
Yurt Dışı DYY Stoku 7.806 7.919 10.076
Kaynak: UNCTADSTAT
5. Türkiye-Estonya Dış Ticareti5
Genel Durum
2020 yılında Türkiye’nin Estonya’ya ihracatı 79 milyon dolar, Estonya’dan ithalatı 166 milyon dolar
değerinde gerçekleşmiştir.
Tablo 9-Türkiye-Estonya Dış Ticareti (Bin Dolar)
YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE
2016 171.580 237.536 409.116 -65.956
2017 105.824 300.080 405.904 -194.256
2018 91.706 220.199 311.905 -128.493
2019 84.399 197.240 281.639 -112.841
2020 79.037 166.251 245.288 -87.214
Kaynak: ITC Trade Map
4 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f32acbe13b876874833970b/Estonya_ulke_profili2021.pdf
5 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f32acbe13b876874833970b/Estonya_ulke_profili2021.pdf
Adana Ticaret Odası Sayfa 11
Türkiye’nin Estonya’ya İhracatında Başlıca Ürünler
Tablo 10-Türkiye’nin Estonya’ya İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020
5201 Pamuk (karde edilmemiş veya penyelenmemiş) 3097 2748 5.064
7306 Demir veya çelikten diğer ince ve kalın borular ve içi boş profiller
5.111 6.855 4.255
8702 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 4.442 3.915 3.521
7613 Sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gaz için alüminyum kaplar 737 1.487 2.981
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler
908 768 2.415
7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)
2.012 2.051 2.376
5407 Sentetik filament iplikten dokunmuş kumaşlar 2.947 2.110 2.125
8703 Otomobiller 4.620 2.065 1.917
7322 Demir veya çelikten elektriksiz merkezi ısıtmaya mahsus radyatör, motorlu hava püskürtücüler, bunların aksam-parçası
1.916 1.586 1.821
2836 Karbonat; peroksikarbonat; amonyum karbomat içeren ticari amonyum karbonat
156 465 1.740
8543 Kendine has fonksiyonlu diğer elektrikli makine ve cihazlar 13 54 1.720
6307 Diğer hazır eşya (elbise patronları dahil) 14 6 1.707
8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar
434 673 1.662
6910 Seramik musluk taşları, lavabolar, küvetler, bideler, sıhhi tesisatta kullanılan eşya, vb.
2.016 2.039 1.564
6210 Plastik, kauçuk sıvanmış, emdirilmiş elyaftan hazır giyim eşyası 31 0 1.416
7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı; inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten saclar, çubuklar, profiller, borular ve benzerleri
3.725 3.676 1.397
8479 Bu fasılın başka pozisyonlarında belirtilmeyen veya yer almayan kendine özgü bir fonksiyonu olan makineler ve mekanik cihazlar
200 102 1.349
6907 Seramikten döşeme veya kaplama karoları ve kaldırım taşları; seramikten mozaik küpler ve benzerleri; bitirme seramikleri
1.134 1.168 1.280
8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve benzeri cihazlar
1.370 1.236 1.241
6204
Kadınlar ve kız çocuklar için takım elbiseler, takımlar, ceketler, blazerler, elbiseler, etekler, pantolon etekler, pantolonlar, askılı ve üst ön parçalı tulumlar, kısa pantolonlar ve şortlar (yüzme kıyafetleri hariç)
528 888 1.154
TOPLAM İHRACAT 91.706 84.399 79.037
Kaynak: ITC Trade Map
Türkiye’nin 2020 yılında Estonya’ya en fazla ihraç ettiği ürünler; pamuk, demir veya çelikten borular ve
profiller, yolcu taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazlar için alüminyum
kaplar, elektrik transformatörleri, statik konvertörler, mücevherci eşyası ve aksamı ile sentetik filament
iplikten dokunmuş kumaşlar olmuştur.
Adana Ticaret Odası Sayfa 12
Türkiye’nin Estonya’dan İthalatında Başlıca Ürünler
Tablo 11-Türkiye’nin Estonya’dan İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)
GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020
7204 Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş külçeler
141888 95499 76.049
1001 Buğday ve mahlut 0 14.287 17.591
8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar
17.334 6.156 13.265
9027 Fiziksel-kimyasal analiz alet-cihazlar; akışkanlık, genleşme vb ölçü cihazlar; ısı-ışık-ses ölçme cihazları; mikrotomlar
1.987 5.109 10.679
8474 Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme, tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme, yoğurma, kalıplama vb. makinaları
479 592 5.846
7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)
11.526 16.516 4.523
4412 Kontrplaklar, kaplamalı levhalar ve benzeri lamine edilmiş ağaçlar
1.642 1.337 3.763
2703 Turb (turb döküntüleri dahil) 1.483 2.530 3.322
7326 Demir veya çelikten eşya 1.678 2.355 2.754
0102 Canlı büyükbaş hayvanlar (at, eşek, katır ve bardolar hariç) 4.809 4.254 2.458
2916 Doymamış asiklik ve siklik monokarboksilik asitler ve bunların türevleri
4.800 2.267 2.340
7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)
5.552 14.296 2.178
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler
6.823 4.549 2.097
8479 Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer makinalar ve mekanik cihazlar
85 4.880 1.715
3824 Dökümhane maçalarına veya kalıplarına mahsus müstahzar bağlayıcılar, kimya ve bağlı sanayide kullanılan diğer kimyasal ürünler
1 30 1.026
3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
0 2 982
8537 Elektriğin kontrol veya dağıtımına mahsus tablolar, panolar, konsollar, masalar, kabinler ve diğer mesnetler ve sayısal kontrol cihazları
434 566 697
8439 Lifli selülozik maddelerden kağıt hamuru imaline veya kağıt veya karton imaline veya finisajına mahsus makina ve cihazlar
24 93 634
3812
Vulkanizasyonu çabuklaştırıcı müstahzarlar; kauçuk ve plastikler için, tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan plastifiyan bileşikler; oksidasyonu önleyici müstahzarlar ve kau çuk veya plastikleri dayanıklı hale getirmede kullanılan diğer stabilizatör bileşikler
659 608 631
8526 Radar cihazları, telsiz seyrüsefer yardımcı cihazları ve uzaktan kumanda etmeye mahsus telsiz kontrol cihazları
281 406 628
TOPLAM İTHALAT 220.199 197.240 166.251
Kaynak: ITC Trade Map
Türkiye’nin 2020 yılında Estonya’dan en çok ithal ettiği ürünler; dökme demir, demir veya çeliğin döküntü
ve hurdaları, buğday ve mahlut, telefon cihazları, fiziksel-kimyasal analiz alet ve cihazları, toprak, taş, metal
cevheri ayıklama kırma makineleri, mücevherci eşyası ve aksamı ile kontrplaklar ve kaplamalı levhalar
olmuştur.
Adana Ticaret Odası Sayfa 13
6. Dış Ticaret Politikası ve Uygulamaları6
Dış Ticaret Mevzuatı
2004 yılında Avrupa Birliği’ne üye olmasının ardından 21 Aralık 2007 tarihinde Eurozone ve Schengen
Bölgesi’ne dahil olan Estonya, Avrupa Birliği’nin dış ticaret ve gümrük politikasını tamamıyla
uygulamaktadır.
Estonya ile diğer AB üye ülkeleri arasındaki ticaret, malların serbest dolaşımına dayanmaktadır. AB üye
ülkeleri arasında malların serbest dolaşımı sadece Birlik malı statüsüne sahip mallar için geçerli olup ticaret,
gümrük kontrolü, gümrük vergileri, izin ve miktar sınırlaması veya eş etkili önlemler olmaksızın
gerçekleştirilir.
AB üyesi olmayan ülkelerden ithal edilen ürünler için Avrupa Birliği’nin ortak gümrük tarifeleri
uygulanmaktadır.
Avrupa Birliği Ortak Dış Ticaret Politikası
Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında tesis edilen Gümrük Birliği çerçevesinde, üye ülkeler üçüncü
ülkelerden ithalatta ortak kurallar uygulamaktadır.
Bu çerçevede, ticaret politikası münhasıran Avrupa Birliği’nin yetki alanına girmekte ve “Ortak Ticaret
Politikası (OTP)” olarak adlandırılmaktadır. OTP, ortak gümrük tarifeleri; çok taraflı, bölgesel ve ikili ticaret
anlaşmaları; üçüncü ülkelere uygulanan tek taraflı tavizler ve ticari savunma araçlarını kapsamaktadır. OTP
çerçevesinde, mal ticaretinin yanı sıra hizmetler, ticaretle bağlantılı fikri mülkiyet hakları ve doğrudan
yabancı yatırımlar AB’nin münhasır yetki alanında yer almaktadır.
Bu doğrultuda:
AB üyesi ülkelerce ortak gümrük tarifesi ve ticari savunma araçları uygulanmakta olup, ürünlere uygulanan
gümrük vergileri ve varsa, ürünler üzerinde bulanan ticari savunma araçlarına aşağıdaki adresten erişim
sağlanabilmektedir.
(https://ec.europa.eu/taxation_customs/dds2/taric/taric_consultation.jsp?Lang=en)
Ayrıca, AB tarafından üçüncü ülkelere karşı yürütülen ve tamamlanan damping, sübvansiyon ve korunma
önlemleri soruşturmalarına aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir.
(https://trade.ec.europa.eu/tdi/index.cfm)
AB, ikili ticaret anlaşmaları bağlamında aktif bir ticaret politikası izlemektedir. AB tarafından yeni nesil
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) ile mal ticaretinin yanı sıra, hizmetler, kamu alımları, fikri mülkiyet
hakları, sürdürülebilir kalkınma gibi ticaret ile ilgili alanları da içeren kapsamlı STA’lar müzakere edilmekte
ve akdedilmektedir. AB’nin STA’ları hakkında detaylı bilgiye aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir:
(https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/negotiations-and-agreements/)
AB, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında Gelişme Yolundaki Ülke ve En Az Gelişmiş Ülkelere
(EAGÜ) belirli dönemler için geçerli olacak şekilde tek taraflı olarak vergi tavizleri sağlamaktadır. Halihazırda
uygulanan GTS Rejimi, düşük ve düşük orta gelirli ülkeler için gümrük tariflerini tamamen ya da kısmen
kaldıran Standart GTS Rejimi; sürdürebilir kalkınma ve iyi yönetişimin sağlanmasını teşvik etmek üzere GTS
Rejimi ekinde sayılan Uluslararası Konvansiyonları onaylamaları ve uygulamaları şartıyla gelişmekte olan
ülkeler için tarifeleri sıfırlayan GTS + ve silah ve mühimmat hariç olmak üzere en az gelişmiş ülkelerden
gelen diğer malların vergisiz ve kotasız olarak AB pazarına girmesine imkan tanıyan Silahlar Hariç Her Şey
6 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f117a7413b87614f041ac86/Danimarka_pazar_bilgileri.pdf
Adana Ticaret Odası Sayfa 14
(Everything But Arms-EBA) düzenlemelerini içermektedir. Güncel GTS yararlanıcısı ülkelerin listesine
aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir:
(https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/development/generalised-scheme-of-
preferences/)
İthalat Rejimi
Ürün ithalatı, malların üçüncü bir ülkeden AB gümrük bölgesine girişi anlamına gelir. Belirli mal türleri için
öngörülen veterinerlik, bitki sağlığı veya diğer kontrollerin yapıldığına dair belgelerin beyannamelere
eklenmesi gerekmektedir.
İhracat Rejimi
Malların ihracatı, Topluluk mallarının Avrupa Birliği'nin gümrük bölgesinden üçüncü bir ülkeye (Avrupa
Topluluğunu kuran Antlaşmanın uygulanmadığı arazi veya bölge) veya Avrupa Birliği'nin gümrük bölgesinin
bir parçası olmayan üçüncü bir bölgeye çıkarılması anlamına gelir.
Mallar üçüncü ülkelerin gümrük bölgeleri üzerinden bir Üye Devletten diğerine aktarıldığında, ihracat
prosedürü kullanılmaz.
Gümrük Tarifeleri ve Diğer Vergiler
Diğer üye ülkeler gibi Estonya AB Ortak Gümrük Tarifesini uygulamaktadır. İthalatta Avrupa Toplulukları
Birleştirilmiş Gümrük Tarifesi’ne (TARIC) göre ortak gümrük tarifesi uygulanmakta, ithalatta alınan vergiler
KDV oranları dışında aynı olmaktadır.
Avrupa Birliği'nde yürürlükte bulunan gümrük vergileri hakkında TARIC Veritabanı’ndan bilgi
alınabilmektedir. Söz konusu veritabanı, madde tanımı veya gümrük tarife istatistik pozisyonu (GTİP)
bazında arama yapılmasına olanak tanımakta, ayrıca varsa ilgili ürüne ilişkin başka kısıtlamaları da
göstermektedir.
7. Pazarın Özellikleri7
Kamu İhaleleri
Estonya'daki Kamu İhale alanı, Kamu İhale Yasası ile düzenlenir ve Estonya hükümetinin çeşitli
düzenlemeleri ile desteklenir. Maliye Bakanlığı, Kamu İhale politikası, yasa hazırlama, denetim ve
danışmanlık sağlamadan sorumlu kurumdur.
Kamu İhale duyuruları, ihalelerin sunulması ve sözleşmelerin verilmesi için yenilikçi biresatın alma ortamına
ev sahipliği yapan Merkezi Kamu İhale Başvurusu sayfasında yayınlanmaktadır.
(https://riigihanked.riik.ee/rhr-web/#/)
COVID-19 ile ilgili AB Kamu İhalelerine de https://simap.ted.europa.eu/web/simap/covidrelated-tenders
bağlantısından ulaşılabilmektedir.
8. Önemli Sektörler8
Tarım ve Hayvancılık
Tarımın GSYİH’deki payı çok düşük düzeydedir (yaklaşık %4). Toplam çalışan nüfusun %3,3’ü tarım
sektöründe istihdam edilmektedir. Sektör büyük ölçüde hayvan yetiştiriciliğine dayanmaktadır. Sütçülük de
7 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5fb7bdf813b87651bcfb110c/Estonya%20Pazar%20Bilgileri.pdf
8 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5fb7bdf813b87651bcfb110c/Estonya%20Pazar%20Bilgileri.pdf
Adana Ticaret Odası Sayfa 15
sektörde önemli yere sahiptir. Çiftliklerin çoğu küçük ölçekli olmakla birlikte yeniden yapılandırma süreci
devam etmektedir.
Sanayi
Sanayide en fazla paya sahip olan sektör makine sanayidir. Makine üretimini ağaç işleme ve kağıt üretimi
takip etmektedir. Gıda, kimya, metal işleme ve hafif sanayi sektörleri imalat sanayinde önem arz eden diğer
sektörlerdir. Makine ve metal işleme sektörleri son yıllarda büyük gelişme kaydederek ağaç işleme ve kağıt
sanayini geride bırakmıştır. Hafif sanayinin imalat sanayindeki payı giderek azalmaktadır.
Ülkede 2000 yılında faaliyet göstermeye başlayan uluslararası elektronik şirketi Elcoteq iş ortamı ve
yatırımların gelişimine önemli katkıda bulunmuştur. Şirketin ülkede üretime başlaması ile birlikte diğer
yabancı kuruluşların da Estonya pazarına ilgisi artmıştır.
Makine ve ekipman sektöründeki gelişme çok hızlı olmuştur. Üretim rakamları birkaç yıl içinde elektronik
sanayinde 8 kat, otomotiv üretiminde 2 kat artmıştır.
Ülkede çok çeşitli elektronik ürün üretimi gerçekleştirilmektedir. Bunlar arasında bilgisayar, kablo,
laboratuar ekipmanı, türbinler, vinçler, tekneler, otomotiv yan sanayi gibi ürünler başta gelmektedir.
Son yıllarda laboratuar ekipmanı ve medikal ürünler ile optik ürünler üretimi de artış göstermiş, Estonya
dünyadaki az sayıda üretici arasına girmiştir.
2000’li yıllarda metal işleme sanayi üretiminde artış olmuştur. AB üyeliği sonrasında Estonyalı üreticiler
Avrupa pazarına kolay giriş yapma şansına sahip olmuştur. Estonya, Ukraynalı ve Rus ham madde
tedarikçileri ile yıllar içerisinde geliştirdiği uzun vadeli ilişkileri ve pazara giren yabancı yatırımlar sayesinde
sektör gelişme kaydetmiştir. Yabancı yatırımlar sektörde önemli pay sahibidir. Buna karşılık yerel sermayeli
işletmeler de bulunmaktadır. BLRT isimli şirket bunlardan biridir. Yerel sermayeli BLRT ülkedeki en büyük
gemi inşa firmasıdır. Şirketin Litvanya, Finlandiya ve Norveç’te de üretim tesisleri bulunmaktadır.
Estonya demirli ve demir dışı metallerden üretilen çok sayıda ürünü ihraç etmektedir.
Ormancılık
Estonya sahip olduğu ormanlar bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Ülke topraklarının
%49’u ormanlarla kaplıdır.
9. Adana-Estonya Dış Ticareti9
Adana’nın 2020 yılında Estonya’ya ihracatı 2,7 milyon dolar seviyesinde, Estonya’dan ithalatı ise 1,1 milyon
dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece Adana’nın Danimarka’yla dış ticaret hacmi 3,8 milyon dolar
seviyesinde gerçekleşirken, Adana 1,6 milyon dolar dış ticaret açığı vermiştir.
Tablo 12-Adana-Estonya Dış Ticareti (Dolar)
YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE
2016 3.355.720 129.895 3.485.615 3.225.825
2017 3.452.854 804.423 4.257.277 2.648.431
2018 2.921.399 533.218 3.454.617 2.388.181
2019 762.978 2.412.180 3.175.158 -1.649.202
2020 2.753.998 1.086.153 3.840.151 1.667.845
Kaynak: TÜİK
9 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
Adana Ticaret Odası Sayfa 16
Adana-Estonya İhracat Verileri
Tablo 13-Adana-Estonya İhracat Verileri (Dolar)
Ürün Grubu 2018 2019 2020
Araçlar, hava araçları, gemiler ve ilgili taşıma araçları 1.664.448 242.330 2.581.835
Gıda sanayii müstahzarları - 31.725 78.379
Dokumaya elverişli maddeler ve bunlardan mamul eşya 1.213.948 397.556 43.271
Makineler ve mekanik cihazlar; elektrik malzemeleri 18.725 44.447 30.808
Adi metaller ve adi metallerden eşya 8.019 32.734 17.484
Plastik ve plastik ürünleri; kauçuk ve kauçuk ürünleri 3898 4.477 1.214
Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya; seramik mamulleri; cam veya cam eşya
5.890 1.750 650
Optik alet ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazları, tıbbi veya cerrahi alet ve cihazlar
2.121 2.658 220
Muhtelif mamul eşya - - 137
Deriler, köseleler, postlar, kürkler ve bu maddelerden mamul eşya - 3.211 -
Kimya sanayii ve buna bağlı sanayii ürünleri 4350 2090 -
Genel Toplam 2.921.399 762.978 2.753.998
Kaynak: TÜİK
2020 yılında Adana’nın Estonya’ya ihracatının neredeyse tamamını araçlar, hava araçları, gemiler ve ilgili
taşıma araçları oluştururken; gıda sanayi müstahzarları, dokuma maddeleri ve bunlardan mamul eşya,
makineler ve mekanik cihazlar; elektrik malzemeleri, ihracatta diğer önemli ürün grupları olmuştur.
Adana-Estonya İthalat Verileri
Tablo 14-Adana-Estonya İthalat Verileri (Dolar)
Ürün Grubu 2018 2019 2020
Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler 183.552 218.912 663.350
Bitkisel ürünler - - 361.500
Kimya sanayii ve buna bağlı sanayii ürünleri - 161 37.597
Mineral ürünler - 37.781 20.728
Optik alet ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazları, tıbbi veya cerrahi alet ve cihazlar
- - 2.643
Plastik ve plastik ürünleri; kauçuk ve kauçuk ürünleri - - 308
Makineler ve mekanik cihazlar; elektrik malzemeleri; 162.630 1.440.669 22
Odun veya diğer lifli selülozik maddeler 186.174 711.521 5
Adi metaller ve adi metallerden eşya 862 3136 -
Genel Toplam 533.218 2.412.180 1.086.153
Kaynak: TÜİK
2020 yılında Adana’nın Estonya’dan ithalatında en çok payı olan ürün grupları; canlı hayvanlar ve hayvansal
ürünler, bitkisel ürünler, kimya sanayisine bağlı ürünler ile mineral ürünler olmuştur.
Adana Ticaret Odası Sayfa 17
Sonuç ve Değerlendirmeler
Estonya’nın ekonomik göstergeleri incelendiğinde, GSYİH’sinin 2021 yılında %3,8 oranında artarak 35,19
milyar dolar olması, 2022 yılında da %4,2 oranında artarak 38,24 milyar dolar olması beklenmektedir.
Estonya’nın dış ticareti incelendiğinde, dış ticaret hacminin son yıllarda 35 milyar dolar civarında seyrettiği
ve devamlı dış ticaret açığı verdiği göze çarpmaktadır. 2020 yılında, ihracatının bir önceki yıla göre 450
milyon dolar azalarak 16,3 milyar dolar, ithalatının da bir önceki yıla göre 1,3 milyar dolar azalarak 17,3
milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. Böylece 33,7 milyar dolarlık bir ticaret hacmine
ulaşmış ve 1 milyar dolara yakın bir dış ticaret açığı vermiştir.
Estonya’nın 2020 yılı dış ticaretine ürün bazında bakıldığında, telefon cihazları, taşkömürü katranından
yağlar ve diğer ürünler, petrol yağları ile prefabrik yapıların ihracatında; petrol yağları, otomobiller, telefon
cihazları ile tedavi veya korunmada kullanılan ilaçların ise ithalatında öne çıkan ürünler olduğu
görülmektedir.
Estonya’nın 2020 yılı dış ticaretinde pay alan ülkeler incelendiğinde, Finlandiya, Letonya, Almanya ve
İsveç’in, Estonya’nın en önemli dış ticaret ortakları olduğu görülmektedir. Türkiye, Estonya’nın ihracatında
%0,9 payla 19. sırada, Estonya’nın ithalatında ise %0,5 payla 23. sırada yer almıştır.
Estonya’da doğrudan yabancı yatırımların gelecekte finansal ve ticari faaliyetlerden imalat sanayi
faaliyetlerine ve bilgi ve iletişim teknolojileri sektörlerine doğru yönelmesi beklenmektedir. Yatırımlarda
öncelikli alanlar, bilgi ve iletişim teknolojileri, taşımacılık ve lojistik, elektrik-elektronik, makine ve metal
işleme, hizmetler tıbbi malzemeler ve ekipman, gıda ve içecek, kimya, ağaç ve ağaç işleme ile inşaat
malzemeleri alanlarıdır.
Ülkemizin Estonya’yla ikili ticaretine bakıldığında, ikili ticaret hacminin düşük olduğu söylenebilir. Ayrıca ikili
ticaret dengesinin ülkemiz aleyhine olduğu görülmektedir. 2020 yılında Türkiye’nin Estonya’ya ihracatı 79
milyon dolar, Estonya’dan ithalatı ise 166 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. İkili ticaretteki
açığımızın Estonya’ya ihracatımızın üzerinde olması, önemli bir nokta olarak göze çarpmaktadır.
Türkiye’nin 2020 yılında Estonya’ya ihracatında başlıca ürünler, pamuk, demir veya çelikten borular ve
profiller, yolcu taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazlar için alüminyum
kaplar olurken; Estonya’dan ithalatında başlıca ürünler, dökme demir, demir veya çeliğin döküntü ve
hurdaları, buğday ve mahlut, telefon cihazları, fiziksel-kimyasal analiz alet ve cihazları olmuştur.
Ülkeler düzeyinde düşük olduğu görülen dış ticaret hacmine bağlı olarak, ilimizin de Estonya’yla ikili ticaret
hacminin 3-4 milyon dolar seviyesinde olduğu görülmektedir. 2020 yılında Adana Estonya’ya 2,7 milyon
dolar değerinde ihracat gerçekleştirirken, Estonya’dan 1,1 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. İkili
ticaretimizdeki ürün gruplarına bakıldığında, Estonya’ya ihracat tutarımızın tamamına yakınını araçlar, hava
araçları, gemiler ve ilgili taşıma araçlarının oluşturduğu; Estonya’dan ithalatımızda öne çıkan ürün
gruplarının ise canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler ile bitkisel ürünler olduğu görülmektedir.
Adana Ticaret Odası Sayfa 18
10. Kaynaklar
T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f32acbe13b876874833970b/Estonya_ulke_profili2021.pdf
T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5fb7bdf813b87651bcfb110c/Estonya%20Pazar%20Bilgileri.pdf
International Trade Center – Trade Map, https://www.trademap.org/
UNCTADSTAT, https://unctadstat.unctad.org/EN/
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)