![Page 1: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/1.jpg)
ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ
ЗОХИЦУУЛАХ ХОРОО
Улаанбаатар хот
2017 он
ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ САЛБАР
БА ХЭМНЭЛТИЙН
БОДЛОГО
ЭРЧИМ ХҮЧ ХЭМНЭЛТИЙН
ГАЗРЫН ДАРГА Ц.АТАРЖАРГАЛ
![Page 2: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/2.jpg)
2
1. Эрчим хүчний хэмнэлт гэж юу вэ?
2. Эрчим хүчний хэмнэлтийн хуулийн гол гол
заалтууд
3. Эрчим хүч хэмнэхийн ач холбогдол үр шим
4. Эрчим хүч хэмнэлтийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд
хувийн хэвшлийн оролцоо, хувь нэмэр
![Page 3: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Google: Надад бүх юм байгаа!
Facebook: Би бүгдийг нь танина!
Wikipedia: Би бүгдийг нь мэднэ!
Internet: Би байхгүй бол та нар байхгүй!
Цахилгаан: Хүүхдүүд ярьж л байдгийн
![Page 4: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/4.jpg)
4
САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
55
48
33
51
30
47
16
0
10
20
30
40
50
60
ДЦС-2 ДЦС-3 ДЦС-4 ДДЦС ЭДЦС ДоДЦС ДзДЦС
жи
л
Эх үүсвэрийн насжилт
1961 1968 1983 1965 1986 1969 2000
3.4% 5.4% 7.9% 0.4% 7.6% 5.9% 9.1% 18.9% 8.8% 2.9%
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
0
2000
4000
6000
8000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
сая к
Вт.
ц
ДЦС Ус Салхи Нар Дизель Импорт Өсөлтийн хувь
Эрчим хүчний хэрэглээний өсөлтийн судалгаа, сая кВт.ц
![Page 5: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/5.jpg)
5
ББЭХС
АУЭХСТЭХС ДБЭХС
Өмнөд говийн
бүс
Монгол Улсын 329 сумын 328 нь төвлөрсөн цахилгаан эрчим хүчний сүлжээнд
холбогдсон ба эдгээрийн 8 сум ОХУ, БНХАУ-аас импортын цахилгаан эрчим
хүчээр, Говьалтай аймгийн Алтай сум сэргээгдэх эрчим хүчээр хэрэгцээгээ хангаж
байна.
ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ НЭГДСЭН СИСТЕМ
![Page 6: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/6.jpg)
6
ХӨГЖЛИЙН ХАНДЛАГА, ТААЦ
4,769 4,989 5,422 5,826 6,544 6,980
10,726 10,726 10,726
12,201 12,201 12,701
13,862
15,231
16,740
18,440
4,769 4,989 5,288 5,817
6,399 7,038
7,742 8,517
9,368 10,305
11,336 12,469
13,716
15,088
16,596
18,256
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030
ЦЭХ-ний үйлдвэрлэл, хэрэглээ /таац-2/
Үйлдвэрлэл Хэрэглээ
![Page 7: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/7.jpg)
7
ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ХЭМНЭЛТ ГЭЖ ЮУ ВЭ?
ТАНЫ СОНГОЛТ
БИДНИЙ ИРЭЭДҮЙ
![Page 8: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Нийт үйлдвэрлэл: 5541,7 сая кВт.ц
Импорт: 1393,8 сая кВт.ц
Дотоод хэрэгцээ: 738,4 сая кВт.ц
13,9%
Нийт борлуулалт: 4239,3 сая кВт.ц
Дам, Түг алдагдал:740,3 сая кВт.ц
17,5%
Үйлдвэр,
барилга
47%
Тээвэр,
холбоо
3%
Хөдөө аж
ахуй
1%
Өрх, орон сууц,
нийтийн аж ахуй
19%
Бусад
7%
Түгээлтийн болон
шугамын алдагдал
12%
Цахилгаан станцын
дотоодын хэрэглээ
11%
![Page 9: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/9.jpg)
9
70%
15%
10%
5%
Халаалт Хоол, цай Гэрэлтүүлэг Бусад
Ахуйн хэрэгцээнд хэрэглэж байгаа эрчим хүчний 70 %-ийг
халаалтад, 15 %-ийг хоол цай чанахад, 5 %-ийг ахуйн
цахилгаан техник хэрэгсэл ажиллуулахад, 10%-ийг
гэрэлтүүлэгт хэрэглэдэг.
![Page 10: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Хуулийн хамрах хүрээ:
Эрчим хүчний салбар
Байгаль орчны салбар
Барилгын салбар
Аж үйлдвэрийн
салбар
Эрчим хүчний
зохицуулах
хороо
Зохицуулах харилцаа:
ЭХЗХ
Төрийн байгууллага
Эрчим хүчний Аудит
ESCOЭрчим хүч
хэмнэлтийн менежер
Үүрэг хүлээсэн хэрэглэгч
ЭРЧИМ ХҮЧ ХЭМНЭЛТИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬ
Эрчим хүч хэмнэлтийн тухай хууль
2015 оны 11 сарын 26-нд УИХ-аар батлагдсан.
![Page 11: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Засгийн газрын бүрэн эрх
• 5.1.1.эрчим хүч хэмнэлтийн талаарх төрийнбодлого, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийгзохион байгуулж, хангах;
• 5.1.2.эрчим хүч хэмнэх үндэсний хөтөлбөрбатлах;
• 5.1.3.энэ хуулийн 9.1.9-т заасан журам батлах.– Үүрэг хүлээсэн хэрэглэгчтэй холбоотой,
– Эрчим хүчний Аудит хийхтэй холбоотой,
– Аудитор, менежер бэлтгэх, мэргэшүүлэх сургалт,гэрчилгээ олгохтой холбоотой,
– Аудитын байгууллага, Мэргэжлийн байгууллагыгмагадлан итгэмлэхтэй холбоотой,
![Page 12: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Хуулийн төслийн талаар
Эрчим хүч хэмнэлтийн тухай хуулийн гол
үзэл баримтлал нь Албадлагын шинжийг
агуулсан, ҮҮРЭГ ХҮЛЭЭЛГЭХ замаар эрчим
хүчийг хэмнүүлэх юм.
Зорилтот бүлэг:
-ҮҮРЭГ ХҮЛЭЭСЭН ХЭРЭГЛЭГЧ
Эрчим хүчний жилийн хэрэглээ нь Засгийн газрын тогтоосон
хэмжээнээс илүү гарсан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага.
![Page 13: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Хуулийг яаж хэрэгжүүлэх вэ?
Хуулийн зорилтот бүлэгт эрчим хүч
хэмнэлтийн чиглэлээр ажиллах орон тооны
ажилтан байна.
Хэмнэлтийн менежер
Энэ бол шинэ орон тоо үүсгэх асуудал биш бөгөөд
тухай ажил үүргийн чиглэлийн дагуу хавсран
гүйцэтгэх бүрэн боломжтой юм.
![Page 14: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Хуулийг яаж хэрэгжүүлэх вэ?
Хуулийн төслийн зорилтот бүлэгт хандсан;
• Эрчим хүчний хэрэглээнд нь дүн шинжилгээ хийх
• Дүгнэлт гаргах
• Үр ашгийг тооцох
• Эрчим хүч хэмнэх зөвлөмж өгөх
• Тайлан гаргах
ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ
Аудит, Аудитын байгууллага, Аудитор
Хараат бус үйл ажиллагаа
![Page 15: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Хуулийг яаж хэрэгжүүлэх вэ?
Үүрэг хүлээсэн хэрэглэгч болон хүсэлт гаргасан хэн
бүхэнд Эрчим хүчний аудитын зөвлөмжийн дагуу
хэмнэлт, үр ашгийн бүхий л үйлчилгээг үзүүлэх
байгууллага.
Эрчим хүчний үр ашгийн үйлчилгээ
үзүүлэх мэргэжлийн байгууллага
/ESCO/
Эрчим хүчний Аудитын дүгнэлтийг үндэслэн өөрийн
хөрөнгө оруулалтаар тухайн байгууллагын үр ашгийг
дээшлүүлж, хэмнэлтийг бий болгоно.
![Page 16: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Судлах
Боловсруулах
Хэлэлцүүлэх
Батлах
• “Үүрэг хүлээсэн хэрэглэгчийн эрчим хүчний босго хэмжээг тогтоох” тухай
Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 294 дүгээр тогтоол;
• “Журам батлах тухай” Монгол Улсын Засгийн газрын 2016 оны 295 дугаар
тогтоол;
• “Сургалтын хөтөлбөр батлах тухай” Эрчим хүчний зохицуулах хорооны
2016 оны 160 дугаар тогтоол;
• “Үүрэг хүлээсэн хэрэглэгчийг тодорхойлж, бүртгэх тухай” Эрчим хүчний
зохицуулах хорооны 2016 оны 232 дугаар тогтоол;
Хуулийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай
эрх зүйн зохицуулалтыг бүрдүүлэх чиглэлээр
![Page 17: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/17.jpg)
17
• Сургалтын хөтөлбөрийг баталсан;
• Сургагч багш нарыг бэлтгэсэн;
• Эрчим хүч хэмнэлтийн менежерүүдийг бэлтгэсэн;
• Эрчим хүчний аудиторуудыг бэлтгэж байна.
Эрчим хүчний аудитор, Эрчим хүч хэмнэлтийн менежер
бэлтгэх, мэргэшүүлэх сургалт явагдаж байна
![Page 18: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Төсөөлж буй үр дүн
• Эрчим хүчний хэмнэлтийн үр дүнд 610,5 сая кВт.ц буюу
70-75МВт чадлын эх үүсвэрийг бий болгоно;
• 610,5 сая кВт.ц гэдэг 604,4 мянган тн СО2 хүлэмжийн хийг
агаар мандалд ялгаруулахаас урьдчилан сэргийлнэ;
• 610,5 сая кВт.ц гэдэг 200,0 мянган өрхийн жилийн эрчим
хүчний хэрэглээ;
• Хэрэглэгч талдаа үйл ажиллагааны зардлаасаа 83 орчим
тэрбум төгрөг хэмнэнэ.
Үүрэг хүлээсэн хэрэглэчдийн эрчим хүчний хэрэглээ
Цахилгаанд: 4070,2 сая кВт.цДулаанд: 263514,7 Гкал/жил
15% хэмнэлт гаргахад
![Page 19: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Эрчим хүч хэмнэлтийн хуулийн ач холбогдол
эрчим хүчний хэмнэлт нь - эрчим хүчний эх үүсвэр болно,
эрчим хүч хэмнэлтийн талаар улс орны хэмжээний төрийн нэгдсэн
бодлоготой болно,
үйлдвэрлэл - дамжуулалт, түгээлт – хэрэглээний түвшинд эрчим
хүчний үр ашиг дээшилнэ,
улс орны хөгжлийг хурдасгана, (шинэ техник-технологи нэвтрэх
боломж бүрдэнэ),
мэргэжлийн боловсон хүчний чадавхи сайжирна,
ажлын байр нэмэгдэнэ,
эрчим хүчний бизнест өрсөлдөх, зах зээлийн харилцаанд шилжихэд
түлхэц болно,
эрчим хүчний үнийн өсөлтөд нийгмийн зүгээс гарч буй сөрөг хандлага
буурна,
хэрэглэгч хэрэглээгээ ухаалгаар удирдах, зохицуулах боломж бүрдэнэ,
нийтийн боловсролд зохих хувь нэмрээ оруулна,
хүлэмжийн хийг бууруулна – хүн амын эрүүл мэндэд шууд бус
байдлаар эерэг нөлөө үзүүлнэ...
![Page 20: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/20.jpg)
20
ЭРЧИМ ХҮЧ ХЭМНЭХ ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨР боловсруулж,
батлуулах, хэрэгжүүлэх /Хуулийн 5.1.2, 9.1.2/;
Цахилгаан бараанд эрчим хүчний хэрэглээний ангилал, зэрэглэл
тогтоох, ШОШГОЖУУЛАХ, хяналт тавих ЖУРАМ /Хуулийн 9.1.9.г/;
Эрчим хүчний хэмнэлт гаргасан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад
дэмжлэг үзүүлэх, УРАМШУУЛАЛ ОЛГОХ ЖУРАМ /Хуулийн 9.1.9.е/;
Гадаад хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх замаар ТӨСӨЛ, ХӨТӨЛБӨР
хэрэгжүүлэх;
ҮҮРЭГ ХҮЛЭЭСЭН ХЭРЭГЛЭГЧИЙГ мэргэжил арга зүйн
удирдлагаар ханган, эрчим хүчний хэмнэлт хийх үйл ажиллагааг нь
дэмжиж ажиллах;
Эрчим хүч хэмнэлтийн чиглэлээр ажиллах мэргэжилтнүүдийг
ЧАДАВХЖУУЛАХ /сургагч багш, аудитор, менежерүүд/;
Эрчим хүч хэмнэлтийн талаар МЭДЭЭЛЛИЙН САН БИЙ БОЛГОХ,
хөгжүүлэх, олон нийтэд СУРТАЛЧЛАХ;
Цаашид хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа
Цаашид:
![Page 21: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Эрчим хүч хэмнэлтийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд хувийн
хэвшлийн оролцоо, хувь нэмэр
1. Эрчим хүч хэмнэх үндэсний хөтөлбөр боловсруулах
явцад идэвхи санаачлагатай ороцлож, өөрсдийн санал,
зөвлөмжийг тусгах;
2. Үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд аль болох
оролцоогоо ханган, хамтран ажиллах;
3. Альваа хөрөнгө оруулалт хийхдээ эрчим хүчний
хэмнэлттэй, үр ашигтай эсэхэд анхаарч, сонголтоо хийж
хэвших;
4. Бусад бизнес эрхлэгчдэд өөрийн байгууллагын сайн
туршлагыг таниулах арга хэмжээнд идэвхитэй оролцох;
5. Хууль болон үндсэний хөтөлбөрийг төрийн дарамт биш
төрийн чиглэл, боломж гэж харах.
![Page 22: Energy Conservation: Opportunities for the Private Sector](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022032711/58ea28da1a28abf9018b5e9b/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Монгол Улсын
Эрчим хүчний зохицуулах хороо нь
Эрчим хүчний үйлдвэрлэл, хэрэглээнээс бий болж буй
хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах,
байгаль, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалахаар
дэлхийн улс орнуудын нэгэн адил
Эрчим хүчний үр ашигтай хэрэглээнд суурилсан
хэмнэлтийн нэгдсэн бодлогыг хэрэгжүүлэнажиллаж байна.
АНХААРАЛ
ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА