1. saioaEzagutuTIX&LOY
IRAKASLEAREN GIDALIBURA
1Ezagutu Tix & Loy
EEnergia hazteko
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
2
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
3
1Ezagutu Tix & Loy
E
Energia hazteko
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
4
FITXA TEKNIKOA
HELBURUAK> Tix eta Loy ezagutzea.> Ikasleen bizi-ohiturak ezagutzea.
DENBORA30 MINUTU: pertsonaiak aurkeztea.25 MINUTU: galdetegia.
TALDEKATZEA> Talde osoa/ Banakako lana.
TOKIAK> Ohiko ikasgela.
BALIABIDEAK> Ikaslearen koadernoa/Komikia/Galdetegia.
JARDUERAK> Pertsonaiak aurkeztea: Ikasleek Tix
eta Loyren komikia irakurriko dute, eta lagun berri horiek zer iruditzen zaizkien azalduko diote elkarri.
> Galdetegia. Hasierako ebaluazioa. Ondoren, landuko den gaiarekin zerikusia duten galderei erantzungo diete ikasleek. Azkenik, haien erantzunak eta iritziak bateratzeko saioa egingo da.
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
5
1/ SARRERAUnitate Didaktiko honen hasiera errazagoa izan dadin, komeni da, lanari ekin baino egun batzuk lehenago, irakasleak azalpenak ematea ikasleei eta zer egingo duten adieraztea.
Programa nolakoa den ere azalduko die irakasleak ikasleei. Alde batetik, 5 saioa egingo dira ohiko ikasgelan; beste saio batean, supermerkatura joango dira, eta ikasgelan ikasi duten guztia erakutsi beharko dute goiz osoan zehar. Eta, azkenik, wiki bat egingo dute informatika-gelan.
Azkenik, ikasleei azal dakieke azken bi saioetan taldean lan egingo dutela, eta wiki bat sortuko dutela informatika-gelan, eta eskolen arteko lehiaketa batera aurkez dezaketela beren wikia.
Irakasleak Tix eta Loyren pertsonaiak hartuko ditu gidari, eta bi horiek elikatzeko eta bizitzeko ohitura osasungarrien berri emango diete ikasleei 8 saiotan. Zenbait gai landuko dituzte bi lagun horiekin, eta jarduera entretenigarriak egingo dituzte, lagun berri horiek erakutsi dietena eguneroko bizitzan txertatzea oso garrantzitsua dela jabetu daitezen eta horren kontzientzia har dezaten.
Tix eta Loy pertsonaien komikia irakurriz hasiko gara (ikasleen koadernoan dago). Irakasleak ikusiko du nola irakurri: banaka, taldeka, ozenki eta txandakatuz.... Komikia irakurri ondoren, iritziak bateratzeko saio egingo da.
Azkenik, elikatzeko ohiturei eta aisialdiko ohiturei buruzko galdetegi bati erantzun diezaiotela eskatuko zaie. Gure proposamena da galdetegi horiek Programaren Idazkaritza Teknikora bidal ditzazuela, modu anonimoan betiere (T: 94 607 28 41 | 9:00-18:00); horietatik abiatuta, inguru bakoitzeko neska-mutilen egoera nolakoa den aztertuko dugu. Ikastetxearekin partekatuko ditugu azterketa horren emaitzak.
3
1. SAIOA: Ezagutu Tix & Loy
TIX & LOY - Energia hazteko
Kaixo, Tix naiz. Hamaika urte ditut, eta zurekin ikasi nahi dut zein garrantzitsua den modu osasungarrian elikatzea eta dieta orekatua egitea.
Kaixo, Loy naiz. Nik ere 11 urte ditut, eta erakutsi nahi dizuet ariketa fisikoa egitea ezinbestekoa dela ohitura osasungarri batzuk lortzeko.
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
6
4
1. SAIOA: Ezagutu Tix & LoyTIX & LOY - Energia hazteko
Eskolarteko txapelketa
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
7
5
1. SAIOA: Ezagutu Tix & Loy
TIX & LOY - Energia hazteko
Eskolako taldea
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
8
2/ PERTSONAIAK AURKEZTEA
Tix eta LoyTix eta Loy neska-mutil gazte eta kirolariak dira, eta modu osasungarrian elikatzeko ahalegina egiten dute. Tix eta Loy izango ditugu gidari Unitate Didaktiko honetan, eta haien laguntzarekin ikusiko dugu zer den elikadura orekatua egitea eta zein mesedegarria den ohitura osasungarriak izatea.
Orain zuek ezagutzea gustatuko litzaiguke eta jakin nahi genuke zenbat dakizuen elikatzeko eta
bizitzeko ohitura osasungarriei buruz. Horretarako, eguneroko ohituren
inguruan galdetuko dizuegu.
Goazen elkar ezagutzera!
Badakizue zertxobait gehiago
guri buruz…
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
9
3/ HASIERAKO EBALUAZIOA
Hasierako ebaluazioa egiteko galdetegia da honako hau, eta horren bidez jakingo dugu zer oinarri eta abiapuntu duten ikasleek nutrizio-gaietan, elikadura orekatuan eta aisialdiko ohitura aktiboetan. Galdetegia ikasgelan bete dezakete edo etxean (familiarekin edo banaka). Programaren Idazkaritza Teknikotik eskatzen dizuegu (T: 94 607 28 41 | 9:00-18:00)galdetegi horiek bete ondoren guri bidaltzeko, modu anonimoan, inguru horretako neska-mutilen elikatzeko ohiturak eta aisialdiak nolakoak diren aztertzeko. Ikastetxearekin partekatuko ditugu azterketa horren emaitzak.
Goazen elkar ezagutzera!
7
1. SAIOA: Ezagutu Tix & Loy
TIX & LOY - Energia hazteko
1. Zer egin ohi duzu eskolatik ateratzen zarenean? Azal ezazu zer egiten duzun asteko egun arrunt batean (astelehenetik ostiralera) eskolatik irten ondoren.Astelehena: ..............................................................................................................
Asteartea: ..................................................................................................................Asteazkena: ............................................................................................................
Osteguna: ..................................................................................................................Ostirala: ......................................................................................................................
2. Egiten al duzu kirolen bat? Zenbat aldiz astean?..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. Kirola ez den beste ekintzarik egiten al duzu eskolaz kanpo? Zein?
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Elkartzen al zara ikaskideekin edo lagunekin eskolatik aterata?
Bai
Ez. Zer egiten duzue? .....................................................................................................................................................................................................................
5. Zer zaletasun edo afizio maite duzu gehien?..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Zer egiten duzu asteburuetan?.............................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
7. Demagun gaur aukera duzula gehien gustatzen zaizuna jateko… Zein izango litzateke hainbeste gustatzen zaizun menu hori?
Lehen platera ..........................................................................................................Bigarren platera ....................................................................................................Postrea..........................................................................................................................
8. Idatz itzazu gehien atsegin zaizkizun 5 elikagaiak:1. .......................................................................................................................................2. .......................................................................................................................................3. .......................................................................................................................................4. .......................................................................................................................................5. .......................................................................................................................................
jarduera
k
j
arduerak
JARDUERAK
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
10
8
1. SAIOA: Ezagutu Tix & LoyTIX & LOY - Energia hazteko
jarduera
k
ja
rduerak
9. Buruari eragiteko garaia da orain… Zer jan zenuen atzo?
10. Idatz itzazu askorik gustatzen ez zaizkizun 5 elikagai:
12. Zer edaten duzu bazkaritan eta afaritan? Gauza bera edaten al duzu asteko egunetan eta asteburuetan?
13. Non jaten duzu astean zehar? Eskolako jantokian. Etxean.
Beste nonbait. Non?
11. Zer edari maite duzu gehien?
Gosaria
Hamaiketakoa
Bazkaria
Askaria
Afaria
Ez nuen gosaldu
Ez nuen hamaiketakoa hartu
Ez nuen bazkaldu
Ez nuen askaria hartu
Ez nuen afaldu
1.
2.
3.
4.
5.
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
11
9
1. SAIOA: Ezagutu Tix & Loy
TIX & LOY - Energia hazteko
jarduerak
ja
rduerak
14. Bakarrik jaten duzu edo beste norbaitekin? Beste norbaitekin jaten baduzu, zeinekin egiten duzu?
Adieraz ezazu otordu bakoitzean zein den egoera:
- Bazkarietan:
- Afarietan:
- Asteko egunetan:
- Asteburuetan:
15. Adieraz ezazu zenbateko maiztasunez jaten dituzun honako elikagai hauek:
Ia in
oiz
ere
ez
((ast
ean
behi
n ba
ino
gutx
iago
tan)
)
Gutx
itan
(ast
ean
2-3
aldi
z)
Ia b
eti
(egu
nero
)
Berdura
Haragia
Arraina
Fruta
Arrautzak
Ogia, zerealak, pasta, arroza...
Esnea, gazta, jogurta...
Gozoak, opilak...
16. Litxarreriak jatea gustatuko zaizu agian… noiz jaten dituzu?
Egunero.
Asteburuetan.
Egun berezietan: urtebetetzeak, festak...
Zer eratako litxarreriak jaten dituzu? Koadro bat baino gehiago marka dezakezu.
Zorroko patatak, gusanitoak...
Gominolak.
Opilak.
Beste batzuk. Zein?
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
12
10
1. SAIOA: Ezagutu Tix & Loy
TIX & LOY - Energia hazteko jarduera
k
j
arduerak
17. Elikagairen batek sortzen al dizu alergiarik edo intolerantziarik? Bai. Zeinek? Ez.
18. Zure ustez, zer litzateke dieta osasungarri bat?
19. Ezagutzen al duzu piramide nutrizionala? Jakingo al zenuke esaten zertarako balio duen?
20. Idatz ezazu menu osasungarri bat:
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
13
4/ INKESTA EGIN ONDORENGO DINAMIKAInkesta bukatzen denean, irakasleak galdera batzuk egin ditzake talde osoak gogoeta egin dezan ea beraiek modu orekatuan elikatzen diren eta bizitzeko ohitura osasungarriak dituzten.
IRAKASLEARENTZAKO IRADOKIZUNA
> Galdetegian ohitura osasungarriei buruz hitz egin digute. Zuen ustez, zer da hori? Zertaz ari direla uste duzue?
> Garrantzitsuak al dira gure bizitzan? Zergatik?
> Zer gertatuko litzateke ohitura horiei jarraituko ez bagenie?
> Zuek egiten duzue? Nola? Izango zenukete hobetzeko modurik? Nola?
> Ziur aski, entzun izango duzue Mediterraneoko Dietari buruzko zerbait. Zer da? Zer eliikagai hartzen ditu?
> Bakarrik jatea gustatzen zaizue edo norbaitek lagunduta? Zergatik?
> Ba al duzue nahiko denbora etxean edo eskolan jateko? Zergatik izango ote da garrantzitsua lasai jatea?
> Gustatzen al zaizue ‘fast food’ edo janari lasterra? Zuen ustez, zer abantaila ditu? Eta zer alderdi txar?
> Entzun al duzue ‘slow food’ edo janari mantsoaren inguruko zerbait? Zer da? Zergatik egin ote dute elikatzeko modu horren alde?
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
14
Saio honetan, lagun berriak ezagutu dituzte ikasleek, Tix eta Loy, eta ikusi dute bi horiek zer ohitura dituzten elikatzeko eta kirola egiteko. Hurrengo saioan, elikadura askotarikoa eta orekatua nola egin daitekeen erakutsiko digute, eta jarraibide batzuk eskaini eta horien bidez
lagunduko digute modu osasuntsuan hazteko ohitura batzuk hartzen.
Hurrengo saioan elkartuko gara!
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
15
Elikadura eta Ohitura Osasungarrei buruzko Heziketa Programa 1. SAIOA
16