Bouw en functie van de gewrichten van de
schoudergordel
DE SCHOUDER
Via deze button kun je telkens terug naar dit menu
Menugewrichten van de schoudergordel
Projecties benige structuren schoudergordel
Gewrichten romp – arm, overzicht
Bouw en functie schoudergordel
Gewrichtskapsel art. humeri
Schoudergewricht
Slijmbeurzen rond art. humeri
Bewegingen schoudergewricht
Bewegingsketen: scapulohumerale ritme
MENU
Schouder in vooraanzicht, benoem de botdelen onder de huid
clavicula
scapula met processus coracoideus en acromion
caput humeri met tuberculum majus
en tuberculum minus
sternum
MENU
Schouder in achteraanzicht, Benoem botdelen onder de huid
spina scapulae
acromion
caput humeri
MENU
De romp - arm verbinding bestaat uit 3 gewrichten:
• art. sternoclavicularis
• art. acromioclavicularis
• art humeri
MENU
De romp - arm verbinding bestaat uit 3 gewrichten:
• art. sternoclavicularis tussen sternum en clavicula
• art. acromioclavicularis tussen clavicula en scapula
• art. humeri tussen scapula en humerus (arm)
• functioneel kogelgewricht, anatomisch tweekamerig door discus articularis
Gewricht: Kenmerk:
• functioneel kogelgewricht vrij platte gewrichtsdelen met dik kraakbeen ertussen
• anatomisch kogelgewricht functioneel kogelgewricht
MENU
Benoem de hier aangegeven bewegingen van de schoudergordel:
dorsaal
ventraal
retractie
protractie
deze bewegingen vinden plaats in de art. sternoclavicularis
MENU
600
cleido-scapulaire hoekdeze hoek varieert met de positie van de schoudergordel (protractie of retractie) t.o.v. de ribben
dorsaal
ventraal
bovenaanzicht borstkas (= thorax) met schoudergordel
MENU
Benoem de met een pijl aangegeven bewegingsrichtingen van de schoudergordel (in de art. sternoclavicularis)
begin boven en ga dan linksom
neutrale positie
elevatie ±350
retractie ±250
depressie 50
protractie±200
realiseer je dat aan het uiteinde van de clavicula de scapula vastzit en dus meebeweegt!
MENU
De derde beweging is rotatie om de clavicula lengteas, deze beweging
wordt nooit als afzonderlijke beweging gemaakt, maar treed bij
de meeste schoudergordel bewegingen passief op
1e rib
rib kraakbeen
art. sternoclavicularis(tweekamerig gewricht) lig. interclaviculare
lig. sternoclaviculare anterius
discus articularis
lig. costo-claviculare
Gewrichtsverbinding schoudergordel - romp
sternum
clavicula
MENU
art. sternoclavicularis
lig. interclaviculare
sternum
Doordat het gewrichtskapsel rondom
aan de discus is bevestigd, ontstaan er twee
gewrichtsruimten, elk ter weerskanten van de
discus
clavicula
MENU
art. acromioclavicularis
• functioneel kogelgewricht
• relatief dik kraakbeen
• gewrichtsspleet
kenmerken:•
•
•
MENU
labrum articularis
bicepspees “in gewrichtskapsel”
bursa subacromialis
spier-pees overgang m. biceps brachii
spier-pees overgang m. supraspinatus
gewrichtsspleet met gewrichtskraakbeen
recessus axillaris
art. humeri
MENU
recessus articularisaan bovenkant
recessus axillaris in okselholte (fossa axillaris)
bicepspees, loopt door bovenkant van kapsel en voorkomt inklemming van kapsel in gewrichtsspleet tijdens abductie
neutrale positie abductiestand
Doorsnede art. humeri
MENU
clavicula lig. coracoacromiale
processus coracoideus
lig. coraco- claviculare
lig. acromioclaviculare
aanhechting caput longumm. biceps brachii
aanhechting caput longumm. triceps brachii
labrum glenoidale
cavum glenoidale
lateraalaanzicht art. humeri
tendo m. biceps brachii caput longum
humerus verwijderd:
MENU
Achteraanzicht art. humeri
lig. transversum scapulae superius
dorsale gewrichtskapsel er zijn geen versterkte delen (ligamenten)
MENU
pees m. subscapularis (deel van rotator cuff) uitstralend in kapsel
pees m. biceps brachii(caput longum) in sulcus intertubercularis
lig. coracoclavicularemet slijmbeurs ertussen
kapsel met banden van art. acromioclavicularis
acromion
lig. coracoacromiale
processus coracoideus
Ventraalaanzicht art. humeri
Ook ventraal zijn er geen duidelijke ligamenten
MENU
processus coracoideus
ventraaldorsaal
Lateraalaanzicht art. humeri
acromion
bursa subacromialis(slijmbeurs onder acromion)
tuberculum majus
MENU
tendo caput longum m. triceps brachii
tendo m. infraspinatus
tendo m. supraspinatus
Benoem in deze afbeelding de per muisklik aangegeven delen:
acromion
clavicula
spina scapulaeangulus superior
angulus inferior naar volgende scherm
MENU
Benoem in deze afbeelding de per muisklik aangegeven delen:
tendo caput longum m. biceps brachii tendo caput longum
m. triceps brachii
tendo m. subscapularis
clavicula
processus coracoideus
lig. coracoacromiale
naar volgende scherm
MENU
bursa onder acromion en m. deltoideus
m. deltoideusdeels weggesneden
m. biceps brachiicaput longum
bursae
synoviale omhullingvan bicepspees = onderdeel van kapsel
Slijmbeurzen (bursae) van de art. humeri
MENU
Benoem de bewegingen (pijlen) en de erbij horende asseneerst beweging no 1, dan 2, dan 3
1
2
3
abductie adductie
retroflexie
anteflexie
exorotatie endorotatie
12
31: longitudinale as
2: sagittale as
3: transversale as
MENU
Bewegingsmogelijkheden:
• art. sternoclavicularis tussen sternum en clavicula
• art. acromioclavicularis tussen clavicula en scapula
• art humeri tussen scapula en humerus (arm)
• protractie - retractie
• elevatie - depressie
• laterorotatie -mediorotatie andere bewegingen worden niet benoemd !
• anteflexie - retroflexie
• abductie - adductie
• endorotatie- exorotatieMENU
Bewegingsketens:
Per gewricht: hoe groter de bewegingsuitslag, hoe geringer de stabiliteit
Behouden stabiliteit in gewricht, bij bewegingen met grote uitslagen
Verdelen bewegingsuitslagen over meerdere gewrichten
Gewrichten werken in veel gevallen met elkaar samen in een keten, om een beweging tot stand te brengen.
Uitgangspunt:
•
Doel:
•
Middel:
•
MENU
Om met de hand als uiteinde van de arm, zowel grote als ingewikkelde bewegingsuitslagen te kunnen maken zoals die in het dagelijkse leven voorkomen, is samenwerking tussen alle schoudergordelgewrichten en het schoudergewricht zelf, een voorwaarde.
Deze samenwerking noemen we het scapulohumerale ritme.
voorbeelden: Naar voren reiken: anteflexie in schoudergewricht en tegelijk protractie van de schoudergordel.Op de rug krabben: retroflexie en endorotatie in het schoudergewricht samen met retactie in de schoudergordel
Bewegingsketen: scapulohumerale ritme
MENU
arm met schoudergordel arm (humerus) alleenbeweging in art humeri,art. acromioclavicularis en art. sternoclavicularis
beweging in art. humeri
scapulohumerale ritme
Het donkergrijze gebied op de gele bol is de bewegingsuitslagMENU
afvoeren (abductie) van humerus als voorbeeld
scapulohumerale ritme
beginhoek + zuivere abductiehoek= alleen abductie
beginhoek scapula-humerus
In elke afbeelding is:
De werkelijke verplaatsing van de humerus ten opzichte van de romp, = afvoeren, dit is een combinatie van laterorotatie van de scapula en zuivere abductie van de humerus
LATEROROTATIEscapula
ABDUCTIEhumerus
AFVOEREN
klik voor de animatie
pijltjestoets voor herhaling of ga naar volgende scherm
MENU
scapulohumerale ritme
Het volledige scapulohumerale ritme omvat, uitgaande van zijwaarts afvoeren van de arm, de volgende bewegingen:
(Benoem eerst zelf, klik dan)
Humerus t.o.v. scapula (in art. humeri):
Schoudergordel (scapula) :
abductie, na ± 30° afvoeren wordt dit gecombineerd met:
exorotatie, nodig omdat anders het tub. majus tegen het acromion stoot
elevatielaterorotatie
MENU
scapulohumerale ritme
exorotatie, nodig om te voorkomen dat het tuberculum majus tegen het acromion (of lig. coracoacromiale) stoot.
neutrale positie tuberculum majus stoot tegen acromion
Door de humerus te exoroteren, kan deze tot ± 120° (zuiver) abduceren
dorsaal aanzicht
MENU
abductie elevatie
laterorotatieexorotatie
scapulohumerale ritme
humerus (arm): schoudergordel:
MENU
scapulohumerale ritme
Om de arm(en) volledig tot langs de oren omhoog te heffen, is ook voldoende beweeglijkheid in de rug (wervelkolom en wervelrib gewrichten) noodzakelijk.
Ook deze beweeglijkheidis te beschouwen als behorend tot het scapulohumerale ritme
Bij het heffen van één arm, roteren de processus spinosi van de geheven zijde weg.
Bij tweezijdig armheffen dient de wervelkolom gestrekt te kunnen worden.
MENU
afvoeren (abductie) van humerus als voorbeeld
scapulohumerale ritme
<- arm van het lichaam afvoeren (Let op: afvoeren is geen officiële anatomische term) ->
<- abductie -> < abductie + exorotatie art humeri en elevatie + laterorotatie scapula >
.. beweeglijkheid in de thoracale wervelkolom ..
<- In de totale beweging is de verhouding abductie : laterorotatie = ± 2 : 1 ->
arm ± 30°afgevoerd
MENU
röntgenfoto van schoudergewrichttracht de verschillende botdelen te herkennen
MENU
• ventrale zijde
• boven zijde (lateraal)
• onder zijde (mediaal)
• dorsale zijde
• dorsale zijde
• ventrale zijde
Aan welke zijde van het gewricht liggen de spieren die de volgende bewegingen maken?
• anteflexie:
• abductie:
• adductie:
• exorotatie:
• retroflexie:
• endorotatie:
EINDE SchoudergordelMENU