1
Banki, króna, evraESB fundur SA, 31. janúar 2008
Edda Rós KarlsdóttirForstöðumaður Greiningardeildar Landsbankans
2
Krónan kom okkur vel í upphafi útrásar bankanna
• Íslenska krónan og verðtryggingin eiga stóran þátt í sveigjanleika íslenska hagkerfisins
• Fjármálakerfið er byggt upp í umhverfi sveiflna og hefur sýnt mikinn styrk
• Bankarnir njóta þess erlendis að vera kerfis-bankar (og fyrrverandi ríkisbankar eða fjárfestingasjóðir ríkisins). Lánshæfiseinkunnir hafa tekið mið af því og verið mjög háar
• Bankarnir hafa haft góðan aðgang að fjármagni á alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum og sögulega fengið mjög góð lánakjör
– þó hafa kjörin verið eitthvað lakari en kjör “sambærilegra” banka erlendis (5 til 10 punkta)
• Sterk króna framan jók kaupmátt bankanna erlendis
• Í sveiflum felast tækifæri og sérhæfing, sem hægt er að nýta sér í útrásinni
3
Útlán banka og sparisjóða, árslok 2008
Innlendir aðilar62%
Erlendir aðilar38%
Íslensk króna31%
Erlend mynt69%
• 60% af heildartekjum stóru bankanna koma erlendis frá• 50% lána til innlendra aðila er í erlendri mynt
– Fyrirtæki 62% af heildarlánum í erlendri mynt– Heimili 17%– Sveitarfélög 30%
• Um 75% tekna bankanna eru í erlendri mynt
Heimild: Seðlabanki Íslands
4
Í kjölfar útrásar: Hlutfallslega dýrt að reka krónu-banka
• Kostnaður hingað til:– Dýrt að verja eigið fé gegn sveiflum
í krónunni
– Óvenjulegar sveiflur í vaxtatekjum vegna verðtryggingarójafnaðar
• Kostnaður til framtíðar– Meiri sveiflur í tekjum og efnahag
– Hlutabréf bankanna í krónum eru ekki vinsæl sem greiðsla við sameiningar og yfirtökur erlendis
– Vantrú hefur skapast á getu Seðlabankans sem lánveitanda til þrautarvara
– Íslenska áhætta er verðlögð afar há og endurspeglast í hærri lánskjörum – ekki eingöngu í höndum bankanna sjálfra að hafa áhrif á
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4
2006 2007
Sveiflur í tekjum vegna verðtryggingarójafnvægis
Heimild: Greiningardeild Landsbankans
5
Eigið fé(150 ma.ISK)
Íslenskar eignir 30%
Erlendar eignir 70%
Erlendar eignir 76%
Dæmi: 70% af efnahag er í erlendri mynt
6
Eigið fé(150 ma.ISK)
Íslenskar eignir 30%
Erlendar eignir 70%
ISK 24%
Erlendar eignir 76%
25% veiking krón-unnar
Dæmi: 70% af efnahag er í erlendri mynt
7
Bankarnir verja eigið fé með 535 ma.kr gjaldeyrisstöðu
• Íslensku bankarnir hafa valið að verja eiginfjárstöðuna með stórum gjaldeyrisstöðum
– Allir alþjóðlegir bankar þurfa að skoða varnir vegna gjaldeyrissveiflna
• Kostnaðurinn er skammtímavaxtamunurinn við útlönd og hann er hár á Íslandi
• Þetta má leysa með því að heimila færslu eigin fjár í erlenda mynt
0
100
200
300
400
500
600
jan.04 jan.05 jan.06 jan.07
Gjaldeyrisstaða bankanna
Heimild: Seðlabanki Íslands
8
Vörn evru-banka gagnvart pundi kostar lítið – eða ekkert
Flökt krónu, evru og pundsVaxtamunur krónu-evru og evru-punds
króna-pund evra-pund
króna-evra
Source: Reuters EcoWin
99 01 02 03 04 05 06 07
-5,0
-2,5
0,0
2,5
5,0
7,5
10,0
12,5
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
jan.2000 jan.2002 jan.2004 jan.2006 jan.2008
EUR/GBP EUR/ISK GBP/ISK
Heimild: Reuters EcoWin
9
Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu
• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka
– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár
10
Góð lausafjárstaða
EUR ma
Lausafjárstaða
Q4
Fjármögnunarþörf
2008
Endurgreiðslurog hlutfall af efnahag
Innlánog hlutfall af útlánum
Kaupþing 13,4 3,5(6% af efnahag)
15,2 (42% af útlánum)
Glitnir 6,0 3,5(11% af efnahag)
7,9(37% af útlánum)
Landsbanki 9,0 0,8(2% af efnahag)
15,6(70% af útlánum)
Heimild: Ársreikningar 2007 frá Kaupþingi, Glitni og Landsbanka
0
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029
bn EUR
0
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029
bn EUR
0
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029
bn EUR
55%(af efnahag)
61%(af efnahag)
31%(af efnahag)
11
Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu
• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka
– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár
• Erlendir markaðsaðilar setja spurningarmerki við getu SÍ sem lánveitanda til þrautarvara
– Eignir bankakerfisins eru nú 10x landsframleiðsla. Var 1,8x árið 2003. Endurspeglast m.a. í miklum skuldum þjóðarbúsins erlendis (brúttó 500% af VLF)
– Moody’s segir að frekari vöxtur bankakerfisins setji lánshæfi íslenska ríkisins í hættu. Dótturfélag fremur en útibú
12
Skuldatryggingar í hæstu hæðum
KaupþingGlitnir
Landsbanki
Íslenska ríkiðITRAXX Financials
13
Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu
• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka
– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár
• Erlendir markaðsaðilar setja spurningarmerki við getu SÍ sem lánveitanda til þrautarvara
– Eignir bankakerfisins eru nú 10x landsframleiðsla. Endurspeglast m.a. í miklum skuldum þjóðarbúsins erlendis (brúttó)
– Moody’s segir að frekari vöxtur bankakerfisins setji lánshæfi íslenska ríkisins í hættu
• Miklar og viðvarandi sveiflur í hagkerfinu og hár vaxtamunur við útlönd veldur því að íslenska krónan er í dag flokkuð meðal nýmarkaðsmynta
– Áhættuþáttur í sjálfu sér
14
Skuldatryggingaálög (CDS) á nokkur hávaxtalönd
15
16
Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu
• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka
– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár
• Erlendir markaðsaðilar setja spurningarmerki við getu SÍ sem lánveitanda til þrautarvara
– Eignir bankakerfisins eru nú 10x landsframleiðsla. Endurspeglast m.a. í miklum skuldum þjóðarbúsins erlendis (brúttó)
– Moody’s segir að frekari vöxtur bankakerfisins setji lánshæfi íslenska ríkisins í hættu
• Miklar og viðvarandi sveiflur í hagkerfinu og hár vaxtamunur við útlönd veldur því að íslenska krónan er í dag flokkuð meðal nýmarkaðsmynta.
– Áhættuþáttur í sjálfu sér
• Íslenska áhættuálagið mun reynast bönkunum of hátt til framtíðar– Hætta á að einhver (lítill) hluti sé kominn til að vera – Mjög líklegt að íslenska áhættuálagið verði alltaf hlutfallslega hátt á
umrótatímum á alþjóðamörkuðum
17
Af hverju er evra bankavæn?
• Ef óbreyttar aðstæður í gjaldeyrismálum – Frekari stækkun bankanna illmöguleg, nema með flutningi höfuðstöðva
(gerast erlendur banki) – Öfug yfirtaka líklegri, vegna lakari fjármögnunarkjara íslenskra banka
• Bætt umgjörð getur bætt samkeppnisstöðu íslensku bankanna á ný– Heimild til uppgjörs í erlendri mynt og skráningar hlutafjár í erlenda mynt– Aukinn gjaldeyrisvarasjóður SÍ og samningar við erlenda seðlabanka um
aðgang að lausu fé– Frekari vöxtur bankakerfisins verður þó erfiður. Á meðan ekki er
“ótakmarkaður” aðgangur að lausafé verða bankarnir áfram viðkvæmir fyrir alþjóða-sveiflum
• Upptaka evru– Tvímæli tekin af varðandi lán til þrautarvara. Þó einungis ef evra er tekin
upp með inngöngu í EMU og þar með ESB– Líklegt að “íslenska áhættan” verði tjúnuð niður í samræmi við hlutfall
íslenskra tekna bankanna