Download - Atsız Mecmua - Sayı 6
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
1/25
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
2/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:2
OsmanldevletiniveonamaltndaensonTrkimparatorluunubatransebeplerinbirincisi,mnevverlerimizinahlakszlvehrszlolmutur.Enyakntarihimizebaknz;halkmzbtnmkellefiyetininamuskaranederkenmnevverlerimiz,koyuvekarabirahlakszlkiinde
millitarihimizilekelemilervebugnbiziirendirenhadiseleriindeyuvarlanpgitmilerdir.
***
Tanzimatdevrinebaknz:ReitPaaGlhanehatthmayununuokuduktanvebumemleketteAvrupaiinklpbaladktansonrazamannsadrazamnnrvetalrkenyakalandngrrsnz.
***
SultanHamitdevripaalar
n
nhenzhepimiziniiteceikadaryaknzamanlardadilleredestanolanhrszlklarvesefahatlerihatrmzdadr.
Merutiyettekivebilhassabykharptekihrszlklarnvehepimizinekmeindenalnanservetlerinirenhikyevemevzularunutulmamtr.
Dahadn,Cumhuriyetinklbnyapanlardanbirvekilindivanaekilmesiiimiziburkanacbirhatradr.Buyoldakanunpenesinedenlerigrmeklenekadarsevinirsek,niinbyle
oluyordiyeokadaracmamzvednmemizlazmdr.Hibirmilletinmnevverzmresi,halknnfaziletvefedakrlkarsndabukadardejenereolmamtr.
***
Genler,enyakntarihimizinengzebatanirenhadiselerizerindednnz...Trkmilletininhalkiindekendinizeenbykveenyksekfaziletvefedakrlkrnekleribulacaksnz.
***
Her eydennceahlakmznveseciyenizinkuvvetineistinatediniz.Her eydenncememleketinizvemilletiniziinalnz.Buyoldayrrkenbudala,safdil,aptaldiyecekveyaogzlebakacakkurnazlara
vezppelererastgeleceksiniz.
Genler...Aptallvesafdillii,hrszlkveahlakszlatercihediniz.
***
OsmanldevletinivemerutiyetTrkiye'sinilekeleyenirkefleriCumhuriyettarihinebulatrmamakenbykmefkrenizolsun.Enkkmemuriyetlerdenenbykmakamlarakadargeeceinizyollardadrstolunuz.Arkanzdakaranlk,amurluveirkeflidedikodularyerineberrak,temiz,nurluvesitayiliizlerbrakmayaalnz.
***
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
3/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:3
Birkazamandrcemiyetimizibirpanikistiletmitir:mevcutitimanizamlartehlikededir.Yenibiritimanizamteekkletmektedir.
KarlMark'sniratveiaretleritahakkukedecek;mtereksosyalistliksonzafernoktasndadr!...
Bugnhkmetveaileesaslarnaistinatedenitimainizamtamamendeierekitirakilikveyahutproleterizmhkimolarakailetelakkiveteamlleriyerinecinsitiraklereinhisaredenbirserbesti ahsimlkiyetve ahsistihsalneticevevastalaryerinemterekistihsalkaimolacaktr.
Fertlerin ahshrriyetiortadankalkarakcemiyetlehinemecburibiralmahslolacak,insanlararasndakitabimsavatszlcemiyetinmecburmsavatistihlfedecektir.
olamayacagibi,birfertdenekadartembel;nekadarmsrifolursaolsunaslafakirolmayacak;dierlerigibicemiyetinistihsallerindenistifadeedecektir.
Btnbuitimatebeddlleriin,bugnkcemiyetnizamlarnveyatedricbir ekildeolsunortadankaldrlarakinsanlarmes'utvemreffehbirhaleykseltmeklazmdr.
teyukardabirkasatrlaifadeettiimizfikirler1848senesinde,KarlMarks'nuzunbirtetkiktensonravardneticedir.
Marksagrebtnbuneticelerbugnkcemiyettehkimolanhdiselerintabivemecburbirneticesidir.
FilhakikaKariMarks18481850senelerinedoruokmhimveokmehurikikitapnerederekcemiyetisalhakavuturacak
ehitTayyareciErknharpYzbaKmi'ninBykHtrasna
Gerilirzorlubiryay AlrtallgllerOkufrlatmakiin; Arlartatmakiin.Gecegktedoaray GseiektaklrYkselipbatmakiin, Soluncaatmakiin.Mecnuninler,kann TanrkzlaryaratmLeylyakalmakiin. Erleresatmakiin.Cilveyaparsevgili nsanbyrbeikteGnlkanatmakiin. Mezardayatmakiin.airnettengameker? Veiiryaratmakiin. KahramanlarcanverirDadaniinbarlr? Yurduyaatmakiin...Feleeatmakiin. Atsz
Buyeninizamagre;fertlerkendivarlklarnabalolanmesai
ekilleri;
ihtiyarlar
hilafna
fakat
ister
istemez
cemiyetlehinealacaklardr.
***Yinebuyeninizamlaragre,hibirfertkendimesaisinineklini,mddetini,mahallinitayinedemeyecek;herkescemiyetnamnahareketettikleriniiddiaedenbirka efinkumandasndabiraskergibialacaktr.
Cemiyet;fertlerinmesaisimukabilindeonlarasarfvehelakettiklerikalorinisbetindedeil;mesai ekilvemiktarneolursaolsunbtnefradaaynmiktar,aynmahiyetteeyaveyiyecekverecektir.Buyenicemiyettetambiradaletfikrihkimolacak;herkes
birbirinekarayn ekildemsavi;ayn ekildebahtiyarolacaktr.Biradamnekadaralkan;
fikirleriniortayaatmtr.Bukitaplardanbiri"Lamiseredelaphilosophie"
olup,
Prodhun'un
"La
philosophie
de
lamisere"atleserinecevaptr.
kinciside"Lacritiquedel'economiepolitique"tir.KarlMarksbuikincikitabnmukaddemesindeilkdefaolarakbirfikirortayaatp,bunatarihmaddecilikzihniyetiadnvermektedir.
Marks,tarihteninsanlarntisinigrmektedir.Onagrebugnkbircemiyetkendiarasndayarnnyaatmaktadr.
Marksagreinsanlararasndakiadlmnasebetler;hkmetalkaverabtalar;itimahadiselernebalbalarnanedeyekdieriyletetkikedilebilirler.Bunlar,
ancakmevcutmaddi eraititetkikileanlalrlar.KarlMarksdiyorki;
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
4/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:4
"mevcutlarnnistihsalizmnndainsanlaryekdierleriylenihayetsizmnasebetleregirerler.Bumnasebetleronlarniradelerindenharitir.Buistihsalimnasebetlerheyetiumumiyesiilecemiyetiniktisadbnyesinitekileder.Maddhayatnistihsalt,cemiyetinitima,siyasvebilhassaakl
hayatlarnabaldr,insanlarnvicdanlar" e'niyetideil;bilkis e'niyetlerinsanlarnvicdanlarntayineder."
Marksagre;istihsallerininkiafneticesi,mstahsillerleistihslmembalarmnasebetlerindebazihtilflaraderler.
Bugnkburjuvaistihsalmenbalarilehdbirsurettemuhasamahalindedir.Bumuhasamahalindebilhassafertlerinitimamevcudiyetlerimevzuubahistir.
Filhakikaburjuvacemiyetlerdekiistihsalkuvvetleribumuhasamaybertarafedebilmekiinareleraramaktadr.Mtereksosyalizm;komnizmbugnknizamvedetlerideitirereksonbiritimaekilileinsanlaramevcudiyetlerinemteallikmadderaititeminedecekvebugnkcemiyetintamamenteminedemediirefahvesaadetibulacaktr.
II
BukehanetiMarka,bundantaraseksenylyanitakribenbirasrevvelyapmtr.FakatbilhassaMarks'nFredrichEngels,Wolfgang,Benstein,Heinegibienyakntalebesibileonunmutlakolarakmaddhdiseler(iktisad)nazariyesiniterkederekcemiyetinveahlkfikirlerinin inkiafnazariyesinesaplandlar.
Marks'ntarihmaddeciliknazariyesi
KarlMarks'ntarihmaddeciliknazariyesinitenkidegirimeyeceiz.Marks'nnazariyesibugnancakonutamamenanlayamayan,ihataedemeyenkimseleriinmanaveheyecanverebilir.
ktisadveitimaherhdiseninnndebirfikir,bir
zihniyetvardr.Bufikir,buzihniyetler
hdiseleriaydnlatr;cemiyetfertlerinegidilecekyollargsterir.
Hdiselerinhusulegelmesiyenifikirlereyenizihniyetleredelleteder.Yenifikirveyenizihniyetleritimadeiiklikleremilolurlar.
ddiamzamisalolarakbilhassa1789Franszihtillinizikredebiliriz.
Bykihtillyalnzsiyasbirihtillolmaklakalmaypitimaveiktisadhdiselerindedeimesinimucipoldu.Mteamilhdiseleribertarafederekyerineyenilerinikoydu.Feodalidareyerinekanunmuvacenesindehrriyet,adalet,msavatprensiplerini:fikirvevicdanserbestlini, ahsimlkiyetesaslarnvazetti.Btnbuitimahdiselerindeimesindeyukardaiaretettiimiz
vehilefikirler;zihniyetlermilverehberolmulard
r.
Franszihtillinindourduuitimaveiktisadhdiseler17ncive18inciasrlarnbykveyksekfelsefesinin,cokunfikirhayatnnenvecizveenbarizbirneticesidir.
Fransz;ihtillidiermesutcemiyetlereaitolanusulvemesseselerihendesveriyazbir ekildeFranszcemiyetineyamamamtr.BilkisMonteskiy,Volter,bataDidroolmakzereansiklopedistlervebilhassaJ.J.Rusobibibykfikirveilimadamlarnnilimlerinden,kuvvetlinurlarndanistifadeedilerekvcudagetirilmitir.
ktisaddeiikliklerahlkiveitimadeiikliklerintabiibirneticesidir.
Binaenaleyhiktisadhdiselerdesalhancakveancakahlkveitimahdiselerinsalhylammkndr.YoksaKarlMarks'nzannettiigibicemiyetinsalhiktisadsalhlarlateminedilemez.
Esaretikimilgaetti?..ktisadihtiyalarm?..
phesizki,hayr...Bilkisinsanlarnahlk,ruhinkiaflaresaretiilgayasaikolmutur.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
5/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:5
Kadnerkekmuvacehesindekiaavaziyettenkimkurtard? ktisadihtiyalarm?Hayr...Bilkisinsanlarn"Hak"kamteallie,ahlkadairduygularnninkiafkadnerkeklemsavibirseviyeyeykseltmitir.
Btnbuhdiselerdekideiikliklerbittabitedricvetekmlbirsuretteolmutur,itimaveahlkdeiikliklerilkinsandanbugnekadardevametmektedir.Btnbudeiikliklerdefikirvezihniyetlerennsaftabulunmaktadrlar.Dintamamenmetafizik,tamamenahlakbirtelakkolmasitibarylainsannihtiyalarzerinehibirtesiryapmam midir?...Kiminkredebilir?..
Tarih,bilhassaeskitarihveortadevirdintelkkileri
vekilise,insanlarveinsanlarnahlakvemaddihtiyalarzerindemessirrolleroynadna ahittir,insanlarmuhtelifdevirlerdevemuhtelifekillerdekanunmuvacehesindemsavat,esaretin"servage"lnkibarlarahasimtiyazlarnlgasn,ferdmlkiyetle ahshrriyetiistemiler,bununiin
mcadeleleregirimilerdir.Fakathibirzamanitimamsavat,yaniferthrriyetinin ahsmlkiyetin,sermayeveistihsalvastalarnnlgasylacemiyetesaretinivemecburalmayistememilerdir.
nk, ahsmlkiyetinilgas;cemiyetesareti,mecburialmavesaireinsanntabiatnamuhaliftir.Bumcerretfikirtarihtezaferkazanamadgibi,askbirhakikathalinegelemeyecektir.(Bitmedi)
Trkiye'dekiDillerstatistikumummdrl,istatistikyllnam
altndanckitabndaneretti"1930".Hereydennce,bukymetlieserikaranlartebriketmekborcumuzdur.
Malzemeitibarylapekzenginolanbukitabnherbahsizerindeayrayrdurmak,dnmekvebazneticelerevarmak,ilerisiiindeonagretedbirleralmakmecburiyetindeyiz.Bizbusaydanitibarenistatistikrakamlarzerindednerekburiyaziesaslarnbugnkveyarnkineticelerininnelerolabileceinidnmeevebazcihetleritebarzettirerekkymetlendirmeealacaz.
I
UmumheyetiitibarylaAnadolu'da%86.42Trke,%8.69krte,%0.70erkesceve%4.19dasairlisanlarkonuulduunuanlyoruz. statistikyllAnadolu'dakimuhtelifdillerinmfredatndatesbitetmitir.
Bizonuekseriyetsrasylayazyoruz:
Trke 11777810
Krte 1184446
Arapa 134273
Rumca 119822
Sair,mehullisanlar 110469
erkese 95901
Yahudice 68900
Ermenice 64745
Arnavuta 21774
Bulgarca 20544
Tatarca 11465
Franszca 8406
talyanca 7248
ngilizce 1938
Acemce 1687
Kiitarafndankonuulmaktadr.1Bu statistiintasnifesasndabykbiryanllkilkhamledegzearpmaktadr.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
6/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:6
Trke'yleTatarca'yayracakkadarincebrtasniflstutanbuistatistik,krteilezazacaytefriketmekihtiyacnbileduymamtr.BavekletemerbutbirmesseseolmasdolaysylaAnadolu'dakrtnamaltndamtaleaedilenzmreniniindeayrcabirzazakavmibulunduunubilmeklzmdr.
zazalarnetnografiktetkikleri,bulunduklarmntkalar,ayrcatarih,itimaveetnografikbirertetkikmevzuudur.Bizsadeceburadaonlarnayrbirmilletolduklarnisbatedecekdelillersralyalm.
A.Zazalarnkonutuulisankrtnamnverdiimizkrrmanlardanayrlr.Nezazakrdvenedekrtzazayanlar.Ancakkrtlerinbirksmzazadilinibilirlersedezazalarkrtedenhibir eyanlamazlar.
B.Zazalarlakrtlerarasnda,ahlak,an'ane,detveyaay farkvardr.Zazalardahaatlgan,evik,
tamamendal
,iyiat
c
,mteass
p,dindar,nisbetendahatemizinsanlardr.Kendielbiseveihtiyalarnalelekserkeiklndandokumakumalarlakendileriteminederler.Krtlerisedahamunis,dahamutidahatembel,cevvaliyetveevikliklerinoksandr.Dintaassuplardahikoyubircehaletiindedir.zazalaranazarandahageridirler,ihtiyalarmharitenteminederler.
C. arkvilayetlerimizdeki zazaveKrmanmntkalartamamenbirbirindenayrlmtr;hattaKrmanmntkasndagrlecektektkzazalaralkaptaklr,vezazaHseyin,zazaAhmetilh.gibiyadedilir.
D.Zazalariindesarnmavigzlolanlarvardr;vebunlarmtenasipendaml,elmacklarmtebariz,burunlarmtevasstinsanlardr.Umumiyetlegzlerieladr,Brakyosefaldirler. krtlerdahaesmer,ekseriyetlekaragzl,boylardahaksa,bilhassavecihtenasplerinaksanveburunlarfazlamtebarizdir.KafateekklfcdaAcemlereyaklaacakkadardolikosefaldirler.
Ksacatesbitettiimiz uesaslaranazaran,krtlerlezazalararasndalisan,itimadin,tabiveantropolojikfarklarvardr.Tarihesaslarhenzherikisinindemsbetdenecek ekildehalledilememitir.
uhaldebirmilyonksurtelkkiedilenkrte,zazaca
iletaksimolunmayaveondansonramutlakbirrakammahiyetinialmayamecburdur.Halbukibuistatistikteyukardakaydettiimizrakamlarmutlakolarakilnedilmitir.
***
2. statistiinRumcahanesindekiyeknudatetkiketmeklzmdr.Malmdurki,sondefambadeledolaysylaGirit'tenmuhacirolarakbirokrkdamzgelmitir.Bunlarbilhassayenigeldiklerizamanlardave1027'dedahaziyadeRumcakonuuyorlard. u
haldeRumcameyan
ndazikrolunanrakamlariinde,okolduklarhalde,RumcakonuanTrklerdedahilolmuturvebinaenaleyhlisantaksimatgsterenburakamlarmilltaksimatntammukabiliolarakkabuledilemezler.Ezcmle1927'de zmir'de7531Rumcakonuangsterilmitirki,butarihte zmirde,hattaecnebitab'allevantenlerdeithaledilseyedibinkstrRummevcutdeildi; uhaldebuyeknunbykksmdaTrklereaittir.
3TrkoTatarlisanlarnheryerdebirliktemtaleaetmekmutat,vebucihetilimadamlartarafndandakabuledilmikenTrkiye'delisanistatistiiyaparkenayrcabirdeTatarcahanesiamakzannmzcaenhafifmanasylabykbirgafleteseriolabilir.
4LisaniyatitibarylakrteninTrkiye'dekiintiardaokgeni grlmektedir.HemenTrkiye'ninhertarafndaazmikdarda.daolsakrtekonuulduuanlalmaktadr.Bucihethakkndadamutlakrakkamlarsylenirkenihtirazhibirkaytzikredilmemitir.Halbuki
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
7/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:7
1927senesindevenfustahririesnasndaidarsebeplertesiriylemuhtelifarkvilyetlerimizdenyzlerceailegarpvilyelerimizin muhtelifmntkalarnanakledilmi buluyorlard.Buistatistiktegrlenrakkamlaroailelereaittir.Halbukibilharebuailelertamameneskimeskenlerineiade
edilmilerdir. uhaldebugnTrkiye'ninhertarafndakrtekonuulmamaktadr.Bucihetindeistatistiktetasrihilzmgelirdi.
***
5.BtnbunlararamenTrkiye'deTrke'ninyinekahirbirekseriyetlekonuulmastebarzetmibirneticedir.Ancakbuyakardakinoksanlardanazardikkatealacakolursak,Trkedenbakakonuulandillerinhimesabesindeolduuanlalyor.Bunlardan,bugnk ekliveekseriyetsrasylayalnz
krtevearapailemcadelemecburiyetiolduugzearpmaktadr.
***
6.Dillerinmuhtelifvilyetlerimizegretaksimatdaayrcadikkate ayandr.MeselVan,Siirt,Hakkri,Diyarbekirvilayetlerimizde krteninhkim,lisanolduunugryoruz;Mardin'dekrtevesonraArapaekseriyettir.Elsiz'dekrtcehafifbirekseriyetledahafazlabulunmaktaMalatya'daveErzincan'dabununaksineolarakTrkdilizayfbir
ekseriyetlehkimvaziyetegemektedir.Kars'takrte,Trkenindrttebiriderecesindedir.
Urfa'dakkbirfarklakrte,Trkedenfazladr.FakatarapadainzimamedinceTrkebudillerenazaranakalliyettekalmaktadr. uhaldebusaydmzmntkalardakidevlettekiltna,enbyndenenknekadarbtnmemurlarmza,muhtelifcemiyetlerimizevebilhassa
halkterbiyesiilemillikltrilerinizerinealm olanhalkfrkasnadenvazifelerbyktr.
***
Trkdilininakalliyettekaldveyazayfbirekseriyettekilettiimntkavevilyetlerimizde vakitgeirmedentekiltyapmakveusullbirprogramlaalmakmecburiyetivardr.
Herhangibirmlhazailebumcadeleyigeciktirmekdorudeildir.Millistikbalmillinsicamdandoar.
Bunudadilbirlii,dilekbirliivenihayetdinbirliitemineder.Bunlarniindeenmhimivehepsindenncegelenihi phesizdilbirliidir.
***
Ufak,kkvemahduttaolsa,bumntkalardaistikbalmcadelesibalamaldrGenler,bumntkalardavazifealanveyaalacakolangenler,hangimeslektenolursanzolunuz,oralardakiilkiinizTrkdilininhakimiyetiniteminealmakolsun
CevatEkrem
TrkAntropolojisineMethalTrkiye'deantropoloji,1925'tebirantropolojiprofesrnn stanbul'uziyaretisrasndadarlfunundaverdiibirkonferanslabalar.Trkiye'ninbusahadabo bulunduunugrenvehalenTpFakltesindemderrisbulunanMsyMueismindebirFranszprosektrbukonferanstabulunarakantropolojiileal
kadarolmu veTpFakltesindebirantropolojimessesesiamtr.Bumesseseninbandareis,zailh.diyeovakitilnedilenTrkprofesrler,hidebumevzuilealkadarzevatdeildiler.BumessesealtaydabirTrkeveFranszcaksmlarnihtivaetmekzerenefisbir ekildebaslm birmecmua
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
8/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:8
karm,fakatbilhassabidayette stanbulmekteplerindekiRum,ErmeniveYahudiocuklarnngsgenilikleriniveboyalarnlmekleiebalamt.BilharabirTrkdoktorudabuilemegulolarakAvrupa'yagnderilmi veTpFakltesindehalenbirkrsdersivaziyetinegetirilmiti.Trkiye'debumevzulakendiliindimalkadarolanilkTrk,doktorOsman evkiBeynamndabirzattr.BunudaHayatmecmuasndaintiaredenmakalelerindenanlyoruz,Trkolarakbuiebalamak erefiozataaittir.
Memleketimizdekiantropolojitetkiklerineaitilkhareketlerinbuokksaicmaliniyaptktansonramevzuumuzageebiliriz.
I
Trkantropolojisihakknda imdiyekadarneredilenyerliveecnebieserlerpekmahduttur.Bunlardanyerli
olanlarTrkantropolojimecmuas
yladoktorOsmanevkiBeyinyukardazikrettiimizmakalelerindenibarettir.
Ecnebineriyatmeyannda,TrklerzerindeilkantropolojiktetkikibirRuslimininyaptnveAnadolu'muzda63kadar ahsltnanlyoruz.
BundansonraEugenePittardBalkanlarahalisizerindevebilhassaDobruca'datetkikatyaparakDobrucamslmanlarndan300kadar ahslm vebumesaisini1920'deneretmitr[1]
Bundanbaka,mehurantropolojisiTopinard'neserindeumumiTrkantropolojisinedairksamalmatmevcuttur[2]..
NihayetyineEugenePittard1928'deTrkiye'deuzunbirseyahatyapm veneticedebir
____________________[1]EugenePittard;RecherchesanthropologiquesdanslesBalkans,specialementdanslaDobroudja1920Tome:1.Paris:EditionsLeroux23RueBonaparte.[2]Dr.PaulTopinardL'anthropologie1922.Paris:AlferdCostes,editeur8.RueMonsieurLePrince.
seyahatnameneretmitir[3].Bueserdedeantropolojikizahatvermi isedeasl,Ankara'dabiralayefradarasndakitetkikatnTrkantropolojimecmuasndabastrmtr.
TrkantropolojisihakkndakendimemleketimizdevebilhassaAnadolu'muzdayaplantetkikatnneticelerinineretmedenevvel,builimyoluylatahakkukettirilmekistenilenbazecnebineriyattetkikvetahliletmekmecburiyetindeyiz.
BykharptemuhtelifcephelerdevemuhtelifmilletlerdenmteekkilAvrupaordularkarsndaneekildeharbettiimizigrenmilletler,bizimhltarihverkasaletimiziveonalyk evkitabiilerimizimuhafazaetmekteolduumuzugrncehayretedmlervehattapaylamakistedikleriAnadolu'muzuhlmdafaaetmekteolanbirTrkmilletininmevcudiyetinehiddetlenmilerdir.
Pekalmalmdurkimilletleriikiyollatahripveimhaetmekmmkndr;bunlardayasiyasetveyakuvvettir.
Dmanlarmzbykharptemillbenliimizisilhveate kuvvetiyleldremedikleriniveldremeyeceklerinianlayncaiisiyassahayaintikalettirmilerdir.
Bugnkmevzuumuzatemas tibaryla,bizetevcihedilensiyaskastcepkesininFranszlaraaitolanksmndanbahsedeceiz.
Suriye'yiistilederekSivas'akadaruzanmakgayretiyleimaleykselenFranszkt'alarAdana,Mara,Kilis,GaziAyntapveUrfa'datamamenmillveumumibirmukavemethareketinemaruzkalmlardr.
phesizbuhareket,karsndakuvvetleriyenidenbirTrkkalesinearparakerimi vebundansonragerilemitir.Kuvvetyoluylaelimizdenalamadklar
____________________[3]EugenePittard;LevisagenouveaudelaTurquie1931.Societed'editionsgeografques,Maritimesetcoloniales.134.BoulevardSaintGermainVI.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
9/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:9
Kafkas Suriye Sakarya Dumlupnar Ar
ehitTayyareciErknharpYzbaKM
sylenirkenihtirazhibirkaytzikredilmemitir.Halbuki
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
10/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:10
Anadoluyaylasnsiyasetleeldeetmekyolunakoyulmulardr,KarslarndadayanankuvvetTrkMilliyetidir; uhaldeevvelbumilliyetiparalamak,rkvetarihiverasetindenalkalarnkeserekmaneviyatnykmakesaszerindeyrmeebalamlardr.
tebutarihtenitibarenFranszlarilimyoluylakoynumuzagirmek,millbnyemiziparalamakvebizitarihrkmzdanayrbirmilletolarakkendimizevednyayakabulettirmeksevdasnakaplmlardr.
BykharpteTrkharbinamludakieseriyazanFranszerknharpBinbasLarer[1],eserinin24'ncsahnesinde unlarsylyor:
TrklerAnadolu'nundahaBizansdevrindekiHintAvrupalhalkylakaynamalarneticesiolarakkendi
rklar
ndantekmltvedtahayliuzaklam
larveOsmanlTrklerinamylatarihbirrkdiervcudagetirmilerdi.
Dikkate ayanolarakaynfikrebuseferdahakuvvetlibirnazariyehalindeEugenePittard'neserindetesadfediyoruz.DobrucamslmanlararasndatetkikakyapanbuantropolojilimiDobrucamslmanlarnnRumlarapekokbenzediiniiddiaileiebalyor;hattaantropolojiktetkiklerdebudavayisbatyolundayaplmtr.YaniFranszsiyasetineuygunbirFranszilmi...EugenePittard,bueserinin258'incisahifesinde"TrkveKumlarnbazbedenvasflarnnmukayesesi"namylaayrcabirbahisayor.BuradabatanaaindvesbjektifnazariyelerlebizimkadimyunanllarnAnadoluda'kibakayasileihtilletmi veonlaraimtisaletmi yenibirmilletolduumuzuisbataalyor.
Buyazlarbizimistikllharbimiz
_________________[1]BykharpteTrkharbiLarer.eviren:KaymakamNihatBeyMerhum.
esnasndayazanbulimEugenePittardhattadahaileriyegiderek,neyazkkiaynasldanolanbuikimilletbugnAnadoluyaylaszerindemcadelehalindedir,demeekadarnazariyesiniilerletiyor.
Oerknharplebulimindavalarbasittir.Bizgemi
zamanlarntarihinikaplayanTrklerdeiliz;sadecekadimYunanllarnAnadolu'dakibakayasylakarm,Rumlam,rkvetarihverasetinikaybetmi birmilletiz. uhaldetarihimizleverkmzlaalkamzkeserekkanmzakan,medeniyetimizemedeniyetkatanbuyenidamzlkrkayaniYunanllarayaklamalyz.
Faciabukadarladabitmiyor.Tarihimizleverkmzlaalkamzkesmeematufbucaniyanetaarruzuyapanadam stanbul'dakiTrkantropolojicemiyetvemessesesininfahrireisiilnolunuyor.nko
zaman,omesseseninba
ndadabizimkaragzlerimizevesempatimizehayranolarakigalordularylaberaber stanbul'agelipFakltemizegirenbirFranszprofesrvard.
Trkgenci...Nekadarmteyakkzolmaknekadarokokumakvenekadarokalmakmecburiyetindeolduunuanla.
Propaganda,btnilimlerinstndeayrbirilimolmutur.Propaganda,ilimlere,rklara,tarihlere,dinlerevemefkrelerekadarelatansinsibircanavardr.
Trkgenci...Trkantropolojisini.tetkikyoluylaiinesokulanbumehurlimlerinmaksadn,buyazlartakipettikedahaiyianlayacaksn.
GeleceksaylardaEugenePittard'nmemleketimizdekiantropolojiktetkikleri"nin mahiyeti,gzlerininnndedahakuvvetlecanlanacakvegenileyecektir.
AhmetRza
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
11/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:11
EskiTarihte:Mektup
IBtn arkkavmlarndadin,talimveterbiyezerindekuvvetlibirroloynam;inde,Hindistan'da,Msr'da,Yahudilerarasndarahiplerterbiyeninnzmvemdiriolmulardr.
***
in'deterbiyevetahsil ekilleritamamenharicidi.ocukahlkveafakbilgilerdenmahrumKonfuiyustelekkilerineananelerinesadkolarakyetitirilmekteidi.Eskiin'dekiterbiyeninesasocuutoprandetlerinesmskbal,ecnebiharsvemedeniyetekardayanklbirhaldehatrlamayamstenitti.
hdisemuzirdi.Buitibarla,velevkimenfibir ekildeolsun,inlileraratandamahremveskbirahlktesantvard,itebumuhafazakarvemahremterbiyeneticesidirkibugn,aradanbirkabinylgemesineramen,inayninolarakkalmtr.
***
Msr'daveHindistan'daterbiyekastzerinekurulmutu.Hindistandabrahmanlar,Msrdarahiplerterbiyeninnzmidiler.Hindistan'dabrahmanlar,Msr'darahiplergenlieitimavaziyetleriilemtenasibenonlarnmensupbulunduklanahalisnflarnakaralkarnvecibevehaklarn
Neslimin arks
Aceptaanbirnehirneleryapmazbuhzda?
AsrlaracanverentemizdamarmzdaElem,kedervehzn;marazdknearar,Bumecradaerkeketaan,coanbirkanvar.Bylebirneslinbanaslgkleredemez?Sorarnhangisiba verip,boyunemez?Grelimhangihilyoldanevirirbizi?Tutuanbirimnlayugurdukazmimizi.Bizhibirgnguruptankalkpilhamalmadk,Szgngzlerimizlehlyalaradalmadk.Kalbimizenebiryas,nebirkaradlkdoldu,Mefkremizzulmetiparalayannuroldu,Biziminzivadeilcemiyettiryerimiz,
Yalnzbuakurundaarpyorkalplerimiz.Nebirba belsna,nedeferdetaparz,"OrtadaBen,Sen,Oyok..Cemiyetvar,Bizvarz."
FeritRagp
Buterbiyedehkimolanruh;hertrlyeniliekarmcadeleci,mevcutitimaimessselerikorumaktamenfaattard.Gayeailearasndakitesandtakviyevedevlettekilatndakikuvvetitarsinetmekti.ocukbydzamanaldterbiyenintesiriylekanaatkrvemuhafazakr;bulunduutopraneniptidadetlerinesadkvehrmetkrolurdu.ine,inliyeait
olmayanher ey,heryabancfikirve
retmekteidiler.BuitibarlaHindstan'daveMsrdaterbiyeveterbiye ekillerikastlarnsayma,mahiyetinegredeiirdi.Fakatumumiyetitibarylagenlik,hayattakendisinelzmoandetvemerasimlerirenir,asrnnadamolmaaalrd.
Yahudilerarasndakiterbiyemesseseleriikivehe
arzederler:
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
12/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:12
1Mukaddeskitaplardevriki sa'dan550ylncesine,Babilesaretinekadaruzanr.
2Rabinlerdevridir;Babiiesaretinden, sapeygamberindouundan500ylsonraya,yani"Talmud"unyazlnakadarsrer.
lkdevreterbiyesininesas,ozamankiYahudileriinokkuvvetlibirmnifadeedenailetesandnnbalarnsalamlatrmakt.Buterbiyesistemindemilolanmezhepveablakunsurlardr.Zihnvebedenterbiyebusisteminikinciplnntekileder.Builkdevreterbiyetelekkilerinin gayesievvelAllahtankorkan,dintelakkileresadkinsanlar:sonradavatandalarteminetmekti.Budevirdeterbiyetamamenailereislerineverilmiti.Hususveyaumummahiyettehibrmektepyoktu.MehurmsteriklerdenMunk'agreYahuudikurallarndan
Ezechiasyksektahsilhevesindebulunanlar
narzularntatminetmekgayretiylemektepleramtr.Buralarda iir,felsefevehitabettedrisedilmekteidi.
kincidevredeRabinler70yllkbiresaretneticesiimtiyazveselhiyetlerindenbirounukaybetmilerdi.Bunamukabilmuharrirler, limler,mstensihlerkuvvetve hretkazanarak,halka,unutmaktaolduklar"birallahlk"(monotheisme)telkinealtlar.Sonralardin,edebiyat,millkanunlartedrisedenmekteplerald.Fakatbumesseselerihtiyacayetimiyordu.Halknbykbirksmcehaletvedinsizlikiindeydi.
KralieSalomen'inkardeiilkdefaolarakKuds'teyoksulocuklariinresmbirmektepat.Birmilletinkuvvetininterbiyeilekaimolacananlayanrabinlerruhanidarelerimntkalardahilinde1617yan
dakiocuklariinmektepler,amaabaladlarvebuhususunteminiiinkanunlaryaptlar.Bumekteplerenceleritahsilcegeri,yaaileriolanocuklartopladlar.Fakatbumekteplerlebutalebedevirmeusulmspetbirneticevermedi.
Meyyidelmaarifvemekteptekiltnailkdefaolmakzere sa'dan64ylsonrabynrabinYousebenGamalazamanndatesadfediliyor,Buadamherehirdebirermektepalmasnemretti.Buemrintatbikindetekslgsterenlerinaforozedileceiniilanetti. ehirvekylerfakiroluptamektepaamayacakvaziyettebulunduklartakdirdesinagoglarnmektebeevrilmeleridebumukarreratcmlesindend.Kezatalebesi25tenaamekteplerbirmuallimle,2540talebelilerbirmuallimvebirmuallimmuaviniyle,40tanyukarmevcutlularikiermuallimleidareedilecekti.Mektepamaypaforoz
edilen ehirlerdeoturanlarbykbirgnahilemisaylrd.
lkveyksekmekteplerdetedrisatparaszd.Muallimlerhayatlarnkazanmakiinbakabirileuramakmecburiyetindeidiler,ilktahsilmecburivemeccanolduuiinilkmekteplerekfimiktardamuallimbulunamyordu. lkmekteplerinbuihtiyacntatminedebilmekiinilkmektephocalarnabirmiktarparaverilirdi.Fakatbuparamuallimliktenziyadeocuklaranezaretettikleriiinveyagramergibimecburolmayanderslermukabilindeverilirdi.Builkveresmmektepleryanndacemaatlertarafndanidareedilenmekteplerledierserbestmekteplervardkiresmimekteplerleaynhakvevecibeleremaliktiler.
SafaattinRzastanbulveBkre
HukukFakltelerindenmezun
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
13/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:13
Baslmam Bektai iirleriToplayan:M. akir
5ErvhezeldedvnhakdaSecdeidemietdimdegeldimHemdembalkdanyaratldkdar'unsurlibsngiydimdegeldin
***
KetiNhilegirdimtufanaBirdem smilegeldimKurbanaYakubve hayliddmefganaYsufKen'nbuldumdageldim
***
TurdaMsiledivnadurdumHakkntecellisinbenandagrdmRuhulmukaddesden ncilokudumTflMeshybildimdegeldim
***
MahbbHudyavahyolduKur'nHemyazdokuduolhmerdinMi'rcaMuhammedgittiizamanLeyleimi'rcgrdmdegeldim
Muhammed'AlninnkifermanKrklarmeydanndagrdmerkn"Nihn"byledirderdimindermanBudemdevrnsrdmdageldim
6EvveladnkulhuvallahHemezelsinezelbillahCmlederdedermanAllahAlbillahAlivallah'Alahmdreyvallah
....bdepinhnoldunSadklara'iynoldunMnkirlerenihnoldun'Albillah'Alvallah'Alahmdreyvallah
..........rehnmsn
..........medrsnM'minlerinpenhsn'Albillah'Alvallah'Alahmdreyvallah
....birnrbakirsinEvvelhrpkthirsin
Khbtnkhzahirsin'Alibillah'Alvallah'Aiahmdreyvallah
'Albbpenhmdr"Nhn"Kbleghmdrki'lemde ahmdr'Alibillah'Alvallah'Alahmdreyvallah
7geldiolmhmuharremruzmatemm'mininAqnndurmayubefganEderleryHseynkkitsinenihasretileeyleeninnkiddKerbeltopranaolnazeninGeldibudemki ehdoldusultandinGeldibudemkisiyehp oldueshbdnFirkatinlealayubhiteygnlnleybgzyandimrevniteygnlHemHseyninrhnakendin'iyniteygnl
CanneylefedaztnnihaniteygnlGeldibudemki ehdoldusultndnGeldibudemkisiyehp oldueshbdnAlaol ehdiKerbelnnaknaDalacisminnremiMurtaznnaknaaladeryalargibiolshibvefnnaknaNakdicannklfedahemolRznnaknaGeldibudemki ehdoldusultndnGeldibudemkisiyehp oldueshbdnSensehinhakasdetdiYezdibhayVahnaslKydsanahemolpeldibvefHasretiVveyleninlergnlvfirfenaEy"Nihn"gzlerindenkanlya dkdimaGeldibudemkehdoldnsultandnGeldibudemkisiyehpu oldueshbBin
8EhlidillerKeivahdetdeisknoldularElvirpbirdilberinKuyundamihmnoldularMlmlkdndevletkllieyadangebHrkap tc'abaltndapinhnoldularNefsinekulolmadangemi hudyayztutubHeft klim ehridiltahtndasultnoldularEytozukozanlayanfehmehligr tekimCnserdengedilerhepsanmainnoldularPbrehmeba akbuyoldayzbinsineki(?)
SendenakdemeyPerian*kiperianoldularBitmedi
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
14/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:14
HalkEdebiyatrnekleri
MemleketManileriSafranboluManileri KerkkManileriToplayan:A.Baha Toplayan:MderrisZadeSalhattin
AydoaalumazmGndoabulunmazmBuderttinbenlyomNamazmglunmazm
***
GidendayberibqGulanaderidqBendensangamefayoqGalan[1]garnaeyibaq
***
AyuqdugarnluqGamalaradayanduq
YrgeliyadeynceDaluyqudanuynduq
***
BostanaguzugediTyqmzgediAnasnarkenGoynumagzgedi
Atmayataataeftelisatasata
BendedaatgalmadYalunguzyatayata
DengizdibtekneliinegulekmeliGcektenyrsevenBirazzahmatekmeli____________________[1]"galan"rabtedatdr.okkullanlr.Hercmledekimnyagrekymetalr.Burada"gitde"mnsndakullanlmtr.
Arxa[1]balarSugelirarxabalarBlbleirsqaluptur[2]Arxayaarxaalar
***
Sudamar[5]Kimin[4]Zlfa[5]sudamarkiminSenmeniyandrupsanYaasudamar[6]kimin
***
Xarbe[7]gzlerBayqu Xarabegzler
GzmhblargruptrBaqmazXarba[8]gzler
***
BinoqaAtkemandanbinoyuBilenebirszyeterBilmeyenebinoqu
Esmerea [9]yararSinemeda [10}yarar
BayquaXarbelerBlbleba yara____________________
[1|"ark"a [6]damlar[2]Kalmtr[7]Harabe[3]Ylan [8]"Harap"a[4]gibi [9]ak[5]zlfn [10]yara
Tashih:GeensaydakiKerkkmanilerindeikincimanininilkkelimesi"Blbln"olacaktr
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
15/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:15
Trkler'deAileninTekmlveBunda"Kadn"I TrkMitolojisindeErkek KadnveAileMefhumlar
Trkdestannnbtnparalarmeydanakarlphenzbirbirinebalanm deildir.Bununlaberaberbugneldemevcutolanlardazenginmevatgsterir.BugnkTrkdestanbalcadrtbykparadanibarettir.
1Dnyannyaradl usturesi,2Kun=Ouzdestan,3GkTrkdestan,4DokuzOuz"Uygurdestan"BuesasdestannetrafndabirokdatlidestanlarvardrkienmehurlarKrolu,Manas,Battalgazi,DanimendGaziiveDedeKorkutdestanlardr.
BugnyalnzYakutTrklerindeyaayanTrkkozmogonisinegrekinathalkedilmedenevvellemdenizdenibaretti."TanrKaraHan"budenizinzerindetekbanadnyordu.NihayetKaraHanyalnzlktanusand.Neyapaymdiyednmeye
balad.Ozaman,denizde"AkAna"grnd.KaraHana"Yarat!"dedivekayboldu.KaraHanAkAnadanaldilhamilekainatyaratt[1]
***
DemekTrkmaervicdannnyarattenesaslefsanede"Kadn"birilhammenbaoluyor.Kadnadestandabukadarmhimbirmevkiverenmilletinbufikributezdedaimagznndetutulmaslzmbirnoktaolacaktr.
YineTrkkozmogonidestannagregk17tabakadanmrekkeptir.Enstkatolan17'ncitabakadaTanrKaraHanoturur.Kadnolan"GnAna"yanigne 7'ncikatta,erkekolan"AyAta"yani
____________________[1]TrkYurducilt4;numara22;1926saysndaAbdlkadrBeyin"TrkMitolojisindeveHalkEdebiyatndakadn"unvanlmakalesi.S.305..
ayise6'nckattaoturur[1].
Grlyorkidahamhimolangne kadntelakkiediliyorvegktekimevkiideaydandahayksekoluyor..
TrkdestannnikincibykparasolanOuzdestannda,destankahramanveTrklerinbykhkmdarolanOuzunikigzelkzlaevlendiinigryoruz[2].
HattabudestannislmiyettensonratahrifedilenekillerindeOuzunamcasnnkzylaevlendiinigryoruz.BunuhibirzamanTrklerdekadnnmevkiininkkolduu eklindeanlamamaldr.nkftuhatdevirlerindeTrkbyklerininbirdenfazlakadnalmaskablelislmdevirlerdebiledetti.DokuzOuzdestanndada
hkmdar"BuuHan"yenidiniveher eyisemavbirkzdanrenir[3].
ZateneskiTrklerinitimaimesseselerininbakiyelerinihlsaklayanAltayTrklerindekadnnmevkiiokbyktr.Kahramanlarkarsnnyahuthemiresininsadakatvegayretisayesindefelketlerdenkurtulurlar.HattaAltaydalarndakibirtepeninismi"Kadn"dr."Buda hakkndabirokhikyelersylenir[4]
KaraKrgzlararasndasylenen"Manas"destannda
kadnevinnamusununbekisidir.Erkeksoukkanllnkaybederekfenabiri yapacazamanonukadnkurtarr.Kadnnszndin
____________________[1]ZiyaGkAlp;Trkmedeniyetitarihi,S.69.[2]KprlzadeFuat;Trkedebiyattarihi,S.51?.[3]ZiyaGkAlp:Trkmedeniyetitarihi.S.72 73.[4]Abdlkadir:AynmakaleS.307.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
16/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:16
lemediizamandadakahramannlmgelmitir[5].Kadnnyksekmevkii slmiyettensonrayazlm olanDedeKorkutkitabndadapekbarizdir.Mesel:KahramanfakakdelibirTrkbeyiolan"DeliDumrul"Azrailemeydanokuyor.Fakatmcadeledemalupoluyor.Ozamanzrailediyorki:"Mademkiher eyiyaratan,canverenAllah'tryleisebenimdecanmoalsn,senbuiekarma!"Buszler
DedeKorkutkitabndakadnlar ylecedrdeayrlyor:
***
IISabahleyinkalkar,eliniyznykamadantkabasayemekyer,elinibrnevurur.Bueviharapolaserkeevaraldanberikarnmdoymad,ayampamak,yzmyamakgrmedi,diye ikyeteder.Budasolduransoydur.
BirKibritAlevAld
Nederlersedesinler,gurup:kpkzlkandr.Benliiminevindenkopupyananvolkandr.Gurubabakabakabirkibritalevald.
Birkibritcdeuald.Ne.derlerse,desinler!stersebanabununaksinigstersinler,Parlayphalkahalkabirkibritalevald.
Kzgnbirdemirbenimdaladcierimi,HkrangzyalardoldurursayerimiTrbeminba ucunabirkibritalpyakn!
stersenizkouanrzgryarayara,
BendenuzakdizilinkarmdakidalaraYalvarrmsizlerebeniyalnzbrakn!.
CellStk
Allah'aho geliyor.Azrailediyorki:"EerDeliDumrulkendiyerinecannverecekbirinibulursaonulmdenaffederim."AzrailbunuDeliDumrul'atebli ediyor.Deli Dumrulsevinerekbabasna:kouyor,iianlatyor..Babaskabuletmiyor.Anasnakouyor.0dakabuletmiyor.ozamanAzrailDeliDumrul'uncannalmakistiyor.DeliDumrulAzraildenmsadeistiyor:"Brkarmlaikiolancmvar,onlardabirgreyimdesonracanmal!"diyor.Karsnaanlatyor,diyorki:"Btnmalmmlkmseninolsun.Bendensonra,gznkimitutarsagynnkimiseverseonavar,ikiolanmkszbrakma."
***
Kadnburadabyklngsteriyor."Senldktensonrabenmalmlkneylerim,bengzapsenigrdm,gnlveripsenisevdim.Korkakananbabanbircandanevarkivermemiler.Yergk ahitolsunbencanmsanaverdim"diyor...Azrailkarsnncannalmayageliyor.DeliDumrulAllah'ayalvaryor."Alrsanikimizincannal.Brakrsanberaberbrak."diyor.Allahtaonlaraffediyor[6].
____________________[5]bdkadir,aynimakale,S.307.[6]Evindayaolanlar:evemisafirgelse,erkekevdeolmasaoonuyedrir.iirir,arlargnderir.
III Kalkncaeliniyznykamadansokaakar,obannbirucundanbirucunagezer,leyinevinegelincehrszkpeinevinibirbirinekattngrr.Komukadnlaraniyeevimebakmadnzdiyeatar.
***
IVNicesylersenbayaolanlar:evinemisafirgelseerkeievdeolsaveonaekmekgetiryiyelimdese;"Neyapalmbuyklasevdeunyokelekyok"der.Negelirsebenimsoframagelsindiyeernearkasnevirir.Szndinlemez.
***
ONuhpeygamberineeiaslndandr[2].Sutasnifbizekadnlarnhrriyetiniveerkeemsaviliinigstermekitibarylamanidardr.nkerkekevdebulunamadzamankadnmisafiriarlyor,evinekabuledebiliyor.
____________________[1]KitabDedeKorkud;S.3795.[2]KitabDedeKorkud;S.56.
stanbulKzLisesiFelsefeStajiyeriMehpareNihl
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
17/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:17
BizdeKoroveRepertuar
IKoro,yanigruphalinde arlasylemeksan'at,tarih
kadareskidirdenebilir.Kurunuvustakilisekorolarmemleketimizdebugnekadareksikolmad.ElyevmOrtaAsyaTrklerininbirazdan arksylemeibilmediklerinebaklrsabusan'atnAsyameneine
inanmakbirazgolursada,Burhan
Kat
lgat
nagrehiristiyankorolarnn rantopraklarndadavaktiylekullanldnkabuletmeklzmgelir(Yani,sonradanrabettendmtr).Mezkrlgatinverdiimalmat udur:"Binkadarbyk,kkehasnbirazdan arksylemelerineErganonderler.Dierbazlarnagrede,yetmi kznhepbirden arksyleyipsazalmasnaErganondenir"[1].ErganonunesasmanasmarufmusikialetiolduunavegarptaeniptidaikiseslikilisemusikinedevaktileOrgamumdenildiinebaklrsa,IranErganonkorosununhiristiyanmeneineinanlr.BelikalrahipseyyahRbrkis'inGrgn[Trkmenistan] Nesturi'lerininErganonsazmnaldklarndanbahsediyor(XIII'ncasr):ohavalideel'anikisesliorganummusikilerininyaadanlalpbiroklarnnnotayaalnm olmas,hemkoroamalnnvaktiyleouzakTrkdiyarlarnakadargirdiini,hemdeRbrkis'inhakknayrcateslimeder.
***
____________________[1]Garpllarnsonzamanlardadikkatinicelbedenbu
rankorotarifleri, ifahvetahrirhaylimnakaalarmucipoldu.ProfesrMargoliouth, koromanasnagelenErganonkelimesininErmenice(erk=tegann)ve(noin=birlikte)kelimelerindenmrekkepolmasihtimaliniilerisrmtr!
uhalde, koro,Trklerinpekeskinasdr.Hammer,bundanasrlarcaevvelineaitmkemmel stanbulTrkkorosundanbahsediyor,Hora[1](yanikoro)tabirikianaslRumcadr,lgatlarmzda,vehalkarasnda,el'ankullanlmaktaisede,birazdan arksylemekdeil,yalnztoplucaraksetmekmanasn
saklam
t
r.Hammer,acaba,baz
dinimerasimimizdetekseszerinefakatbirazdanokunanyet,ilhgibiahenklerimikastetmekistemiti?Esasenmemleketimizinyerlikiliselerindede,korohey'etleri,sonzamanlarakadartekseszerineokuyup,drtseszerinearmonizeedilmi ilhilerokunmasyepyenibirharekettir.
***
ErmeniveRumkiliselerindearmonizeedilmimusikilerkullanlmasmnakaalar,aayukarellisenelikbirmeseledir;tatbikatsahasnda,garpkilisesiilealkalardolaysylaErmenilermuvaffakoldular.Sinagoglarise,dahailerigiderekikisenedenberiorgudamerasimeitirakettirmeebalamlardr[2].Buyenilik
***
____________________[1]Horatepmek,denir.[2]Sinagogda"irticaialetiolarakkullanlmas"kaydileOrgunve"fevkaldemukaddessaz"saylanHarpa'nnalnmaabalamasvegarpstatlarndan
Halevy,YovahimRossini,M.BruchvehattaBeethoven'denbazmusikilerindinrepertuaraalnmas,bundanellisenekadarevvelParissinagogundatakarrrvetatbikolunanbirnevi ntibahhareketininneticesidir.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
18/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:18lerinkiliseharicindedetesirigrleceitabiidi;netekimmillbrkorohey'etikurmakistediimizzamanbilhassatecrbegrm kilisekoristlerindenyardmaryoruz:mkemmelbirfrsat,hikarmamalyz.
***
Butarihegsteriyorki,Trkiye'ninkorohayat,kilisedahilindenharicinebirtekmlseyritakipetmekteolup,entabicereyandr:nk,herasrdaveheryerdekininayndr;garptadadiniliksafhasndan"likbirmessese"halineistihaleetmitir:mesel,BykihtillhadiseleriarasndakapatlanFransa'daki"matrise"[3]namkilisehanendesimekteplerindekikorolarnilgas,(orpheon)namFranszhalkkorolarnnmodaolmasihtiyacndourmutu....
Bilhassa stanbulErmenikilisesindekiistihaleikimhimnoktadanbizialkadarettiiiinilerlemesi
temenniolunur:
1) stanbulErmenikilisesininmusikisiXVIII'inciasrbalarndaTrklemeyebalam,sonlarndaise,BabaHamparsumelindeTrkmusikisininbnyeitibarylabir ubesihalinegelmitir,Hamparsum,BoosZenneveyaMaskalacYaghuthiyon'untalebesiolup,mteakipkilisemusikicileriheponunyolundayrdler;alaturkams arakanlar,(kilise
___________________[3]"Maitrise"kelimesiile"Medrese',kelimesi
aras
ndakilgatvetarzmabehetidikkatimicelbetti.EndlsAraplarnnToled,KorduveSevilMedreselerindekibirokAvrupallar,hattarahiplerbile,bumedreselerdetahsilekouyorlard.Musiki(Organum)datedrisolunmaktaidi.Devrin spanyolmuharrirlerindenVirgiliusCordubensis,Philosophia'snda,mezkrmedreselerindersplnlannanlatrken,bunu ucmleiletespitetmitir:"etduomagistrilegebantdemasica(deistaartequaediciturorganum...)".Buvak'ayabakanbazAvrupalmellifler,Kurunuvustakiliselerindekoroileokunanorganumsan'atnnAraplardangemi olmasihtimalizerindednmektedirler[H.O,Farmer,CleusfortheArabian nfluenceonEuropeanMusicalTheory,1925,London].
ilhileri)EmiyatzinKilisesinedegeti[1].Sonzamanlardaise,KomitasWartabet,Anadoluezgileriniterviceyolamt;Komitas,KtahyalbirksmErmenileriseAnadoluluolduklariin,buyenislpdaaralarndaoktutuldu,itebahsettiimizdrtseslikorolarbuTrkazlarzerindeyapld.KomitasdinolmayanEinvedieryerlerazlarndandakorolaryazd[2].Yani,birksmkilisehanendeleri,memleket
slbundakinameleriarmonikbir ekildeokuyabilmekseviyesinikazanyorlar.
2)Yalnz stanbulErmenikiliselerindesekizkoroheyetivardr;azalartabiatylaTrke'dedetemizbirekildetaganniedebiliyorlar.Hemadet,hemdeseviyeleriartmaktadr;kiliseharicindekikorolarntutunmasnayardmetmeideistemektedirler.
Bundan uneticekyorki, ehirkorolarnnteekklndebuhanendelerinksmenyardmndanistifadeetmekimknnamalikiz.Gerisessolistlii
sahasndateknikyksektahsilgrm olanlaryoksada,koristliktehaylitecrbesahibidirler, ilerindelisetahsiligrmlerdevardr.''OperaCemiyeti"ksmenbukoristlerinyardmylakurduukoroheyetindeoksemerelineticeleredinmeyebaladki,ilktecrbedir.
***
ehirimizkatolikkiliselerindekikorolardatecrbegrenkoristlerdendeistifadedaimammkndr.
Koronun arktakimazivehalini,veileridoruhamle
edebilmesinin,yani"likvemillbirterbiyemessesi"halinegeebilmesinin artlarngsterdik.Fakat,istikbalehazrlkmaddesininbaz artlandahavardr.
I.Koristliktehitecrbegrmemi,grenektenmahrummusikicileriiebalamaktasraredersekbeyhudeyerebrkatecrbesenesikaybedeceiz.Binaen___________________[1]BuhususlardaLavgnacMusikiKamusuna
baknz.Cilt,I.[2]Komitas'nhayatvetecrbelerinden (Musiki)de
bahsedeceim.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
19/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:19aleyh,yukardagsterdiimizimknlarvarken,bugibi[velikhususmesseselerdeneticesinisabrszlanpdalmadanbeklemekgolacak]tecrbedevrelerindenkanmaamecburuz.Korosan'atndatecrbesahibiecnebilerdenbileyardmbeklemeliyim.Kuvvetlitekiltbunabaldr[1].
***
II.Teknikveusulhususundacidddavranmaklzmdr.
III.Birkorohey'etininhazrlayacaeserlerrepertuarkolaydangcedoruelealmaknekadarmecburise,hitapedilecekhalkncinsiyetveseviyeleriylemtenasip,vezevkineuyguneserlerefazlaehemmi____________________[1]Konservatuvar korosununtekilindebile;grenektenmahrumiyetindertler:ekiliyor.
yetvermekdeokadarhassasbirmaddedir:millrepervuvarmeselesiitebudur.
Birincimaddehakkndabakacaszmzkalmad,ikincimaddehakkndaise,M.EugeneBorrel,Ankara'nn(Musiki)mecmuasnda[VI'ncnumarasndakacaktr]mhimbiryazneredeceindenbizeayrcaszdmez:alkadarlar
orayabaksnlar.[2].Binaenaleyh,gelecekksmlarda"Millkororepertuvar"meselesinednmekleiktifaedeceiz.____________________[2]Bartngazetesindedevametmektebulunanyazmda(bilhassaaustosnushalarnabaknz].Kkehirlerimiziinteklifettiimkkkoroteekklterindenbahsediyorum.Buradaisebilhassa stanbulmevzuubahistir.
KsemihalZadeMahmutRagp
SeyahatNotlar HatraDefterinden23Haziran1931.Dzce:TalebemdenPertevleberaberAbantveKarduzyaylalarna,budalarnimalindendorugidiyoruz.Dnerkendecenubundan,Mudurnuayzerindendnmekniyetindeyim.Budalar imdidenokadarmuhteemgrnyor;tepelerinekarsakneolacak.
24Haziran:Bolu Mudurnu osesizerindesaat12:30.22 28'incikilometrelerarasnyayagetik.Yoltamiredenkyllerlebirazhendektemizledik,veresimlerinialdk.Sa tarafmzdayineAband'n
tepelerigrnyor.Benkarakolunsolundakitepeyektm.
Saat15:30:Mudurnu'dayz(840metre)Saat17dekasabann imalindekikalelere,saat19dacenubundaki eyhmrantepesine(1100metre),Filibeli eyhinmezarna,EvliyalardanKulaklDedeyektk.Kasabanngenleriyleberaberkonutuk.Saat23'tekaymakamAbdurrahmanNailiveBelediyereisiSabriBey
lerleberaberiz;onlarbudalaraolanseyahatimizihayrlfalsayyorlarvebundansonraartkdarlfnunlularvemnevverlerindalarahervakitgeleceklerinimitediyorlar.Seyahatmarrutunutesbitediyoruz.
***
25Haziran:Pertev,benveMudurnulugenlerdenStk,sandkeminininoluMehmet.Alpagot,epnikylerindengeereksaat19:30daAbantGl
sahilinde,ormanbekisiAhmetEfendininevinegeldik.Birisiburadabalklkediyor.Orduludediklerivilyat arkiyemuhacirlerindendir,BuradakiOrdulular,erke.Abaza,Lazmuhacirlerindenayrsaylyorlar,veTrk'trler.Bustlahn,ozamanhkmetmerkezi(Ordu) arkvilyetlerindeolduuiinMoollarzamanndakm olmashatrageliyor."NaslkiosamanlaraaitkaytlardameselKonya'danarkvilyetlerineTebriz'egidenlerveoralardangelenlerhakknda
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
20/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:20tabirlerikullanlyordu.DrdncOrdutabiriiseOsmanldevrindekiordutaksimatitibarylaolsagerektir.
Akamoktatlbalkyedikvesonraglzerindeayndakaykgezintisiyaptk.
***26Haziran:Sabahleyingldetekrarbirazkrekektik.Saat10'daSamatyaylasndayz.Burada"gelik"tesmiyeolunan"alauk"larzerindetetkikattabulunduk.Temrsefernamelerinde,ErzurumTrkmenkalesi"Evnik"infethinde" alayedilenalauklaritebunlardr.Malmdurki"alauk"Altay,OrtaTiyanan,UralgibidalkmntkalardakiTrklerdebulunur.Ural'dakiBakurtalauklulardaTemrsefernamelerindemezkrdur. imdiburadagrdklerimizdetpkBakurtalauklargibidir,;uzunluu46metre,genilii45,ykseklii12metre.BunlardaBakurtalauklargibiayrmadedikleriyanntomruklardanyaplmtr.zerlerinirtenyarmatahtalardaBakurtlarnkininayndr.Yarma,hardama,kztahtas,ksaolursa
bedevretesmiyeolunuyor.Kurut=ke vebunukurutmavasaitiBakurtlaranisbetledahaiptidadir.Eksergnetekuruturlarm.BuradayaylahayatBakurtlar'anisbetleokbasit,iptidadir;orada,zenginlerinalauklarndagrlenihtiamburadayok.Alauklarn,Bakurtlar'nkindenfarklciheti,ekserisindehayvanlariin,evlerinaltndayerbulunmasveyanndadaabdesthaneolmasdr.BunlarelbetteTrklergarbAsya'yageldiktensonrailaveedilmitir.Bakurtlar'dahayvanalvedamlaralauktanokuzaktabulunur.Alaukayaknyerdeabdestbozmakmutasavverdeildir.
***
Samatyaylasndaalvedamneczaveteferruatnaaitstlahlarkaydettik.
***
Saat1:"Yabasan"yaylasndayz.
Saat2:ErenlerDoruu(doruk=tepe)naktk.ErknharpbinbasCevatBeyin1747metreolaraktayinettii"Abanttepesi"buolsagerek.Hava
okgzel. arktakarl"Krolu"(2315),garpta"Kardz"(Leonhardt'agre1900),cenupta"nedimeninBa"bunlarnhepsipekakgrnyor;ayaklarmznaltndada"Abantgl";kendimiziokyukarlardahissediyoruzveseviniyoruz;Pertev, airSabahattin'in:
lhlarnbasgibibalardiktir,Budalarsaransonsuzbirgeniliktir;BendekatpvcudumubugenilieBakyorumaalardakalanhilie..
iiriniokuyor.Buradabirsaatkadarkaldk.Burasak,etraftakigrormanlararasndagze!Trkyaylalargrlyor.NegzelyerlerivarbuTrkiye'nin.
***
Saat3:30:epniyaylasndayz.Bykayrnortasnda,bykayrndibindetamBakurtusulndebirtabiicamiminaresinar,duvarbiravlarlaribaret.Eskidenbtncivaryaylalarnahalisicumagnbucamide
toplan
rlarm
.Yan
ndakia
kda "Trkmenal
"tesmiyeediliyor.YayladaAliEfendiismindebirisi,yaylannnndekibykayrnortasndabizebinzahmetleaypiiripiirdi;buaybizeoktatlgeldi.
***
Saat67:"Saryer","rencik"kylerinin"ErenlerDoruu"nave"Abantgl"nenazryksekyaylalarnageldik.rencikyaylasndageceyigeirmekzerekalacaz.Kuzukestirecektik,srleruzaktakaldndanbulamadk.Akam"re"yedik.Gecesaat12'yekadarate bandayaylasohbetleriettik.Buralarnahalisiok
akgz,zekiinsanlar;hattaobanlanbile.
27Haziran:Gedikler,sonraPeldzyaylalarndangeerekAvusturyaAlplarndakiormanlarabenzeyenyksekve kkaraam,hlamur,meeormanlarnageldik.Buormanlar,fevkaldegzelvetabiatitibarylafevkaldezenginyerler.YoldaKaraMustafaismindebirYrklegrtkfakatadrlarnagidemedik;kadnna,kendisiniokkibarsaydndan"kadnkar"deniliyormu:demekki"kadn"eski"Xatun"yerindekullanlyor.Saat12'deGneykynegeldik.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
21/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:21KynsakinleriTingiloullar,Caqanoullarsllelerindendir.Kardakigzelmanzaralkoy"HarmanSekisi"tesmiyeediliyor.Seki(=platform)Bakurtlar'dakimanadakullanlyor.
adrnetrafnagerilenpala,yaniBakurtakirege,buradaMahmutKagar'deolduugibigergitalffuzolunuyor,ledensonra ukylerdengeiyoruz:
Haclar,Gkveren(buradamektepvar), neciler,Sofular,Tekirler,Ortaky(buradacamivar;birdetamUraldalarndakievlerusulndebirahapevgrdk),ayky(buradaayranitik),Sarot(buradalcayagirdik).Saat18'deBektemirlerkynegeldik.Havayamurluolduundan20HaziransabahnakadarburadaNuriEfendininevindemisafirkaldk.Kyveyaylahayatna,civardakislleisimlerine,yemekenvamaaitmalmatveky,yaylahayatnadairstlahlartopladk.Bunlarngeliklerininaltndaahrbulunmuyor,vedierlerinenisbetentemizcedir.Avlannenvavardr,klKazkdedikleriiftkazn
arasnauzunaalan,bazanaralanaaivilerleayrlarakdizmeksuretiyleyaplanbiravla,vermeavlatamamenBakurtlar'daveAltaylardaolduugibidir.Trkistan'datekmledenyaylavekyhayatburayaolduugibinakledilmi olduunda phekalmyor.
***
SakaryahavzasndaAlaDaKroludalarmntkasnngarbndakiksmlarnTrklemesi1298senesikndaBayncarveSlemi idaresialtnda
Kara
denizErelisi'nedoruilerleyenMoolordusununharektilebalamtr.MudurnukarsndakiAbantdalarndakarlk, imdibulunduumuzkynismiolanBektemirlerGney'inbiraynnismiolanPulat,slleismiTingil,kyisimleri:Alpagut,epni,Tarakl,Mangrlar,Ayman(Nallhantaraflarnda),rencik;yama(aramba'da)gibiisimlerburadakiTrklerinetnikheyetininnedenibaretolduunu
gsterebilir.Bunlar;Trkmen,KpakveMooldevrindegelenmuhtelifarkTrkveMoolairetlerindenibarettir.BuralardapekokgrlenAlpautlar,birdeBektemirler,Bulat,rgenci,AymanairetleriMoollarordusundabulunanairetlerolsagerek.(baknz;Alpaut,Reidddn,1259;Bektemir,Reidddin,165ve242;Bulat,TarihiReidiHaydarMirzangilizcesi,rgenci,Hanikof,Buharaseyahatnamesi).
***
Bunlarnda mntkalarndayaylaypgeinenlerininbirksmihtimaldahaTrkistan'daikendalyerlerdealauklardaoturmulardr.AlaukunteferruatnnBakurtlar'nkineuymasbunugsterir.YanaairetiortaTiyanan'normanlkmntkasndaTeke nehrihavzasndayaayanbirairetti.Dierleri.Trkmenairetleridir,BtngrdmzTrkkyveyaylaahalisindeburadakieskigayriTrkunsurlakarmaalametiolacakhibirhususiyetetesadfedilmiyor.
Prof.AhmetZekiValidi
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
22/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:22Hikye
K ONBAIGaliya 1917
Otuzadmaralkla,ikisaattenberikarkaryaduruyorlar.Avusturyallarsilipspren,AlmanlarlaMacarlarkaldrpgeriatanRusdalgas,Trksiperlerininotuzadmnndebekliyor.
kihattanbirbirinebombalarhediyeediliyor...Ve...Keskinkfrler.
Birtaraftanverilenkumandabryandandaiitiliyor.Snglertaklm...Buypratcdurumdankurtulmaklzm.
***
lkdavran Trklerdenoluyor...Karbirsaldrladmanatmakiinfrlyorlar.Fakatkartaraftankeskinbirtakrdama...Makinallarcepheyitaryorve
frlayanlarbirdahakalkmamakzereyatyorlar...Ruslarcesaretleniyor.Otuzadmileriyeatlabilirlersemeselehallolunacak...Ve,ikincisaldr onlardanoluyor.FakatbuseferileyenlerTrkmakinaltfekleridir...Ve...Frlayanlaryereyatmayamecburoluyor.Buonlarnsonyatdr...
***
Tekrarbombalarbalyorvearadakeskinkfrler...Yaralananlarniniltileri...Artkakamdaoluyor.Gkteincibirayvar...
OnunRussiperlerindenTrksiperlerinekadarolanbtnalandakitmseklereglgeleryapyorvesiperlerdekiaskerlerebirerdevgrnveriyor...
Galiyaartkftihvebarbarrknbayranaba eenbirlkedeil...Fakatoradayinekahramanbarbarlarnordusuarpyorvebuordutnerelerdengelerekarkadalarnayardmetmekvelm birmilletidiriltmekiindvyor...
***
kitarafbirbirineotuzadmyaklancatoplarsusmutu. imdigeceoluncamakinallardasusuyor.Artkszsylemeksrasyalnzbombalarlasnglerindir...Siperlerdensiperlerefrlatlansonbombalarpatlyorveikitarafsngdavranarak
birbirinegiriyor...
Bombalarsavrulurkenkfrlerdeberabersavruluyordu. kitarafbirbirinedorukoarkensavanaralarhaykrldve imdisngsngyevuruuluyor...
ubirincitrlseslerdrt yapanveelensnglerinbirbirinearparkenkarddonuksestir,ikincitrlseslerhedefinibulansnglerininsanetlerinedalarkenkardmatemlisedadr...ncsesleryaralananlarnhaykrvedrdncler
arpanlarnsolumasdr.Busolumabirsaatlikuzaktaniitiliyor...
***
Asrlkdmanlarnkaranlktaboumas...Bu,heybetlibirmanzaradr.Sngsngye...Gsgse...Boazboaza...
Bykbirglleninatbykbirukurunbandabe altkiibouuyor.Sngler...Drtler...eliler...Kfrler...Vesertbirdipikvuruu...Biraz
sonraayaktahikimseyok...Denlerdenikitanesiyava yava glleukurunayuvarlanyorlarvekesikkesikinleyerekoradakalyorlar...Onlarbirbirlerineokadaryaknkielleriniuzatsalarbirbirlerinitutacaklar.Aynngirmediibukuytuukurdaonlarbirbirlerininyzlerinigremiyorlar...Fakatikisidebiliyorkiyanndayatanyaralbirazncegrtlaklatdmanordusundanbirisidir...
Birmddetikisidebaygnyatyor...Veartkharpmeydanndahibirsesyok...
***
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
23/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:23Yalnzarasrauzaktangelenbiryaralsesi...ukurdakileryava yava kmldanyor.Birisiglklematarasnkaryor.Kurumu dudaklarnagtrerekikiyudumiiyor...Sonratekineuzatyor.Odaiiyor...
kiyudumsuyunhibirdeeriyoktur.Fakateerbuikiyudumuieninsanbirukurayuvarlanm bir
yaralysaveyanndaeivehikimsesiyoksaozamanoikiyudumsuonatazebirhayatverebilir.nko,bilmesebilesezerki udakikadayarasnonaracakefkatlibirelingelmesiihtimaliyoktur...Yarasnkendisisarmayamecburdur...Ve...ikinciaskerellerititreyerekantasndansargsnkaryor...Ellerititreyerekyarasnsaryorvesargnnkalanntekineuzatyor...
***
Onlardeminyaamakiinbouuyorlard. imdi
yaamakiinbirbirlerineyardmediyorlar.
Onlarikionbadr.BiriyalnAnadolukylerindengelmi, ehitlersoyundanbirTrkonbas...teki,Polonya'nnyeilovalarndabym vekaderinevkiyleRusordusundahizmetemecburolmu birLehlionba...
Onlar imdibukaranlkgecede,bukimseleringrmediiukurdainliyorlar.Yaralarndanakankantopranstndenszarakukurunenderinyerindebirbirinekaryor...Veonlarngzlerindebirzleyi!..
***
Birbirinindilinianlamadankonuuyorlar...Trk:"Yaranokszlyormu"diyesoruyor.Lehliinliyorvemetinolmayaalarak:"SizTrklervaktiylebizimiinharbettinizdi"diyor.LehlionbabunubiliyorveTrklerLehistanovalarndayineatoynattklariinLehistandirilecekdiyeseviniyor.FakatTrkonbasnnbundanhihaberiyok.O,kendikahramanlndanhabersizolduugibiatalarnnyaptbykldebilmiyor...Yalnz,onunbolbolakmayaalm olantemizkan, imdi uradada, uyabanctopraktadabiryabancnnkannakararakbolbolakyor...
Ermeydanndakiukuruniindeikidostonbainliyor...BiriningzlerindesarnMarya'nnaksi,biriningzlerindeceylanbaklAye'ninhayalivar...Birbirininyzngrmeyenikiyaralnnyattukurdanbirhasretseyyalesiuzanyor.BuseyyaleAnadolu'danPolonya'yakadargidiyor.Buseyyaledeparalanm birmidinkrntlarvar...mitlmez.mitensonrabraklan eydir...Fakatikiaskerdepek
iyibiliyorlarkikendileriylevegzlerindekiakislerleberaber,ensonmitleridebuukurdagmlkalacak...Veihtimalbirazsonrayanbalarndapatlayacakolanyenibirglle,topraktaatyenibirukurakarlk,kendizerlerinirterekonlaraadszsanszbirmezaryapacak...
***
ukuruniindeikidostonbainliyorveonlarbirazsonraleceklerinibiliyorlar.Buradabylecelecekleriiinonlardabirpimanlkvarm?Hayr!..Onlarbir
greviin,grevdendahayksekbirdnceiinleceklerinibiliyorlar...
***
Birbirlerinehibirdmanlklarolmadhaldebylesnglemelerindebykbirsebepolduunuanlyorlar.Veofikriapaydngremedikleriiinonadahaokinanyorlar.Enbykhaklarolanhayattanayrlmakfedakrlndabununiinyapyorlar...
***
Eysava!..Senacvekorkun,kanlveberbat,irkinveypratcsn...Fakatsenbykveazametlisin...Bununiindirkiinsanlarsanaebediyentapnacaklardr.
***
kidostonbannnabzlaryava yava arlayorveonlarbubykdakikadabirbirlerinecesaretvermekiinbirbirlerineyaknolankollarnuzatarakeleletutuuyorlar.Lehlionbagzleriniancagnkaranlkboluundabirkgryor.Bukbtngkaplyor.OrtasndaMarya,elindebillurbirbardaklasututuyor.
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
24/25
www.atsizcilar.com
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:24VeTrkonbas"Marya!..Marya!.."diyebir eylersayklayanarkadannldnseziyor.TrkonbasnnanlayamadbusayklamalarLehlionbannvasiyetidir.
***
teki,arkadannldn,kendikorkun
yalnzlnanlayncahkryor.Kendidiliyle,kendilehevekendi ivesiyle:"Hayat!Seninsanlarbukadargmbrakrsn"diyednyor.Vebiraznceboutuklarukuruntepesindenkendinekollarnaangrbzocuasevgiylebakyor.Kalkmak,onunyannagitmek,onukucanaalmakistiyor.Fakatah!..Birstnkumandasolsa!.Birdendnyakararyor.Onbanngzlerindekyeaitsonbirhayalparlaypsnyor...
Vesonra:Sonsuzuyku...
Dakikalargeiyor... kibeklenenartkdnmeyecek...Fakatdnyadadeienbir eyyok...
***
Birdenbirebykukurunttepesindebiraydnlatma
fieipatlyorvenikidostonbannzerineserpiyor...Onlarhleleletutuuyorlar...HlLehlionbanngzlerindeikidamlaya duruyor...VehlTrkonbasnndudaklarndabirmitglmseyiivar...
Y.D
ZiyaGkalp'inHayatVeMaltaMektuplarkbalKtphanesi, stanbul1931111sahife,75kr.
BueseriAliNzhetBeyneretti.Ba tarafta
KprlzadeFuat.Beyinbirtakrizinigryoruz.BundansonramerhumGkalp'indoduutarihmuhittavsifolunuyor.ZiyaBeyinailemuhiti,ocukluu,feraseti,ilktahsili,genlii,arkadalarnnvehocalarnntesiri,ilkyazlarndanolan aki brahimdestan,ZiyaBeyin stanbul'agidisi,dn,ittihatveterakkiyeintisabylaGenKalemlerdekineriyat,TrkOcandakihayatndansonrabykharpksacageilerekbilhassamtarekedensonraMalta'dakihayattafsiledilmekte,merhumunMalta'dankzlarSenihaveHrriyetHanmlarayazdmektuplaraynenneredildiktensonraMaltadn
Diyarbekir'dekihayatvefaaliyetleritetkikolunmaktavenihayethastalkgnleriveUluTrk'nlmneaitachatralardansonraonunumumtasviriniyapanbirneticeilebalanmaktadr.
ZiyaBeyhakknda imdiyekadarmteaddittetkikeserlerivemakaleleri
yazlmtr.Bunlarnendikkate ayanolanlar,Saffeti
ZiyaBeyinZiyaGkalpvemefkreatleseriyle,Edebiyat,zmresindenbirtalebeningayrmatbutezi.ZiyaGkalp'inlmnmteakipbiraderiNihatBeyin stanbulTrkOcandaverdiikonferans,MerhumuneskimuaviniNecmettinSadkBeyintetkikivenihayetAkoraoluYusufBeyinTrkYlndaGkalp'atahsisettiisayfalardr.
AliNzhetBeyinbuyenieseri,dierlerinenazaranmhimhususiyetleriihtivaetmektedir.BueserdeZiyaBeyinailehayatnaait imdiyekadarbilmediimiztafsiltvardr.Eserissleyenresimlerdenbykbir
ksmdabumeyandadr.MaltamektuplarbizegreeserinenbykservetinitekiletmektevebufilozofveidealistTrknenbuhranlzamanlardabilekendindenok,milletini,memleketini,ailesinidndnbirdefadahaisbatetmektedir.Bumektuplardabykbirimanveistikbalmidi
-
8/14/2019 Atsz Mecmua - Say 6
25/25
Say:6 ATSIZMECMUA Sayfa:25iindenikbinolanZiyaBey,kzlarnkarsnda tutarakbtnmemleketgenliinehitapetmektedir.Bilhassarefikasnahitabenyazdsatrlardamaddihtiyalarnteminiiinbiricikservetiolankitaplarnnsatlmasntavsiyeetmesinekadarsamim,nekadaracvenekadarasildir.
***
ZiyaBeyinvefatndansonraAnkara'dabirGkalpcemiyetiteesssetmiti.Bucemiyetdoduveld.BugnekadarZiyaBeyiinbir eyyaptniitmedik.Tabutunutamakiinyerindenoynayan stanbul,ancakbirikisenesaylbirkagencinteebbsylemezarbandaanlmasnabileitiraketmedi.ZiyaBeyidoduuyerdesevenlerisepekenderdir.Bubykvefedakrinsanniinbukadarabukunutuldu?BununbiroksebepleriolmaklaberaberarkistikllmahkemesindebazhainmahkmlarnGkalp'asinsibirkrtlkizafeetmelerideamil
oldu.
***
AliNzhetBeyineseriZiyaBeyipekiyitetkiketmemiolanlarndtkleribumantkszveinsafsz phedenkurtaracakmalmatdaihtivaetmektedir.EvvelceNihatBeyinverdiikonferansvenihayetAliNzhetBeyinbueserde
Gkalp'inverasetineveermik'tiolanailesinedairverdiimalmatenkymetlihaberlerdir.
Eserinbizcekkikinoktadakigrlerihataldr.ZiyaBeyinDiyarbekir'dekkmecmuaykarrkentafsiledilenhayatndamuhitininkendisineolansoukmuamelesimesktgeilmitir.OsralardaZiyaBeyDiyarbekir'defenafikirlerbesleyeninsanlarn
tehditlerinevesoukmuamelelerinemaruzkalmt.
***
kincinoktadaAliNzhetBeyinhernedenseZiyaBeyienbuhranlzamanlardaziyaretedenlerdenveailesinisoranlardanbirinindeM.ZekeriyaBeyolduunutebarzettirmekistemesidir.Bubirkadirinaslkeseriolabilir,fakatherhaldeZiyaBeyinruhubuduygudadeildir.BirkasenenceailesiniziyaretedenlerinbirmddetsonrakomnistpropagandasyapmalarnZiyaBeyho grmezveaffetmezdi.
BizimtaptmzenbykmridimizZiyaBeyhakkndabukymetlieseriyazanAliNzhetBeyikuvvetletebrikveherTrkgencininbueserdenmuhakkakbirtaneedinmesinitavsiyeeder,Gkalpimiz'erahmetdileriz.
NamkKemal
NeriyatTerbiyeveMaarif:Dr.VictorPanchetGenkalmnz,(shheserler
serisi1) stanbul,AhmetHalitKtphanesi.1931;168s.,75k.Dr.VictorPauchetSaadetyolu,(shheserlerserisi2) stanbul,AhmetHaliitKtphanesi,1931,300s.125k.Dr.VictorPauchetocukhayatanaslhazrlanmal(shheserlerserisi3) stanbulAhmetHalitKtphanesi,1931,210s.100k.ocukedebiyat:AsafMkremMonologlar,stanbul,Remzi,Ktphanesi,193L,50s..15k.Edebiyat:Cenap ahabeddinVilem ekspiver;stanbulkanaatktpanesi1S31;194s.RifatAhmet,H.Sruri,SleymanSddk,CelalEnver,MahmutNedim,
OsmanUlu,ErefSabtYediveren.(iirvenesirmecmuas)s; zmir193150k.
HaimNezihi,NahitNafiz,Mustafa evket,KmranCezmi,FeritRagp,CezmiTahir,A,Adnan. zmir'den.Sesler(iirvenesirmecmuas) zmir1931;84s.30.k.zmirligenlerin iirvenesirmecmuas(zmirgenlerbirliineriyatndan);9Eyll, stanbul1931,38s.;25k.PeyamiSafa,FatihHarbiye(Roman) stanbul,SuhuletKtphanesi,1931,149s.100k.
AliNzhet,ZiyaGkalp'inhayatveMaltamektuplar(Gkalp'inhayatnnmuhtelifsalhalarnaaitresimlerileKprlzadeMehmetFuatBeyinufakbirmukaddimesinihavi); stanbul,ikbalKtphanesi,1931,191s.;75k.