สำรบญ
บทท 1โครงสรางอะตอม 6
บทท 2พนธะเคม 31
บทท 3ปรมาณสารสมพนธ 55
บทท 4ของแขง ของเหลว แกส 70
บทท 5อตราการเกดปฏกรยาเคม 88
บทท 6สมดลเคม 101
บทท 7กรด-เบส 108
บทท 8ไฟฟาเคม 121
บทท 9เคมอนทรย 142
บทท 10สารชวโมเลกล 166
���� word by word.indd 4 5/16/2561 BE 10:10 AM
บทท 11ปโตรเลยม 216
บทท 12พอลเมอร 235
Index ค�ำศพท 251
���� word by word.indd 5 5/16/2561 BE 10:10 AM
โครงสรางอะตอม
บทท
Template_�������������_�������.indd 6 5/14/18 11:11 AM
7
ค�ำศพท ควำมหมำย
Atom อะตอม สวนทเลกทสดของธาต ภายในมนวเคลยสซงประกอบดวยโปรตอนและนวตรอน ภายนอกมอเลกตรอนซงแตละตวมพลงงานตางกนเคลอนทอยรอบๆ(ดโมครตสเปนนกวทยาศาสตรคนแรกทใหนยามอะตอม ตามทฤษฎของเขา อะตอมคอสงทไมสามารถแบงแยกไดอก แตตอมาทฤษฎดงกลาวกถกลบลางไป)
Matter สสำร สงมมวลทตองการทอย เปนไดทงสงทมองเหนและมองไมเหน มกแบงออกเปน 4 สถานะ ไดแก ของแขง ของเหลว แกส และพลาสมา เชน อากาศ ธาต โมเลกล น�า กระดาษ หนงสอ ฯลฯ
Particle อนภำค มาจากภาษาละตน แปลวา สวนเลกๆ ในทางวทยาศาสตรใชค�าวาอนภาคแทนสวนเลกๆ ทตามองไมเหนซงประกอบขนมาเปนสสารทมมวล เชน โมเลกล อะตอม ไอออน นวตรอน อเลกตรอน ฯลฯ
Level 3 : เจอในขอสอบมาก Level 2 : เจอในขอสอบปานกลาง Level 1 : เจอในขอสอบนอย
1. แบบจ�ำลองอะตอมของนกวทยำศำสตร
1.1 แบบจ�ำลองอะตอมของดโมครตส (Democritus)
���� word by word.indd 7 5/16/2561 BE 11:40 AM
8
คาศพท ความหมาย
Substances สาร ธาตหรอสารประกอบทมลกษณะทางกายภาพเปนเนอเดยวกน เชน เกลอแกง แกสออกซเจน ผงชรส ฯลฯ
• เราไมใชคาวาอนภาคแกมมา แตใชคาวารงสแกมมา เพราะแกมมาไมมมวล อยาลมวาอนภาคตองเปน สงทตามองไมเหนและมมวล
ระวง
อนภาค : เปนคาทเจอในขอสอบบอยๆ เชน อะตอมแคลเซยมม จานวน 6.02 × 1023 อนภาค โมเลกลแกสออกซเจน 2 อนภาค ไอออนฟลออรน 3 อนภาค อนภาคฮเลยม
สสารกบสาร : สารเปนสวนหนงของสสาร เชน ใบไมเปนสสาร คลอโรฟลลในใบไมเปนสาร
อะตอมกบธาต : คาวาอะตอมกบธาตมความหมายใกลเคยงกน บาง ครงสามารถใชแทนกนได เชน อะตอมโซเดยมสามารถเรยกวาธาต โซเดยมได
สงทมกเจอในข�อสอบ
���� word by word.indd 8 5/16/2561 BE 3:01 PM
9
มาก ปานกลาง นอย
ค�ำศพท ควำมหมำย
Element ธำต สารทไมสามารถสลายตวเปนสารชนดอนไดอก ไมวาจะดวยวธทางกายภาพหรอทางเคม และตองเกดจากอะตอมชนดเดยวกนเทานน เชน ธาตเหลกประกอบดวยอะตอมของเหลกเพยงอยางเดยว
Molecule โมเลกล อนภาคทเลกทสดของสาร ซงประกอบดวยอะตอม 2 อะตอมขนไป จะเปนอะตอมของธาตชนดเดยวกนหรอตางชนดกได (ยกเวนโมเลกลของธาตหม 8 ทมอะตอมเดยวแต แสดงพฤตกรรมเปนโมเลกลแกส) โมเลกลทประกอบดวย 1 อะตอม เรยกวา Monoatomic molecule เชน Na, Ca, Li โมเลกลทม 2 อะตอม เรยกวา Diatomic molecule เชน O2, H2, F2 โมเลกล ทมมากกวา 2 อะตอมขนไป เรยกวา Polyatomic molecule เชน H2O, NaCl, C6H12O6
สมบตเดนของธำตหม 7 : ธาตหม 7 เปนธาตทมลกษณะเปนโมเลกล 2 อะตอม (Diatomic molecule) ธาตเหลานจะอยในธรรมชาตได กตอเมอประกอบดวย 2 อะตอม เชน F2, Cl2, Br2, I2 (ยกเวน At)
โมเลกลและอะตอม : จอหน ดอลตน กลาววาโมเลกลตองประกอบ ดวยอะตอมตงแต 2 อะตอมขนไป เชน โมเลกลของออกซเจน ประกอบดวยอะตอมของออกซเจน 2 อะตอม
สงทมกเจอในขอสอบ
1.2 แบบจ�ำลองอะตอมของจอหน ดอลตน (John Dalton)
���� word by word.indd 9 5/16/2561 BE 3:02 PM
10
• แกส : เม�อใชคาวาแกส นนหมายถงเรากาลงพดถงโมเลกล ของธาตนนๆ อย สงสาคญคอเราตองเขยนสญลกษณให ถกตอง เชน แกสออกซเจน (O2) แกสไฮโดรเจน (H2) แกส คารบอนไดออกไซด (CO2)
ระวง
คาศพท ความหมาย
Cathode ray รงสแคโทด รงสลบ นกวทยาศาสตรคนแรกทคนพบคอทอมสน ปจจบนเรยกอเลกตรอน มคณสมบตเดนคอ มคาประจตอมวลคงท (1.76 × 108 คลอมบตอกรม)
Anode ขวแอโนด ขวไฟฟาบวก
Cathode ขวแคโทด ขวไฟฟาลบ
Electrode ขวไฟฟา ขวไฟฟาเปนโลหะหรออโลหะทสามารถนาไฟฟาได เชน โลหะ Fe, Cu, Zn อโลหะแกรไฟต (ไสดนสอ)
Charge-to-mass ratio
คาประจตอมวล อตราสวนประจตอมวลของอเลกตรอน มคาคงทเสมอคอ 1.76 × 108 คลอมบตอกรม เปนคาทไดมาจากการทดลองนาสนามแมเหลกไฟฟาวางครอบหลอดรงสแคโทด
1.3 แบบจาลองอะตอมของเซอร� โจเซฟ จอห�น เจ. เจ. ทอมสน (Sir Joseph John “J. J.” Thomson)
���� word by word.indd 10 5/16/2561 BE 3:04 PM
11
มาก ปานกลาง นอย
หลอดรงสแคโทด : เครองมอศกษาโครงสรางอะตอมตามแบบจ�าลอง ของทอมสน เปนหลอดแกวสญญากาศ ภายในบรรจแกสและโลหะ ซงเปนตวน�าไฟฟาตอเขากบขวแคโทดและขวแอโนด เหตผลทเรยก วาหลอดรงสแคโทดกเพราะเมอท�าการทดลองจะมรงสพงออกจาก ขวแคโทด (ขวลบ) ไปยงขวแอโนด (ขวบวก)
รงสแคโทด : รงสลบททอมสนคนพบจากการทดลอง เกดขนในหลอด สญญากาศและเคลอนทเขาขวบวก (ขวแอโนด) ปจจบนเรยกวา อเลกตรอน เปนองคประกอบทพบในทกธาต พสจนแลวดวยการท�า การทดลองซ�าแตเปลยนโลหะทใชเปนขวแคโทดและแอโนด และ เปลยนชนดของแกสทใชบรรจในหลอดสญญากาศ พบวารงสแคโทด ยงคงพงเขาหาขวแอโนดเหมอนเดม อกทงเมอน�าขวไฟฟาบวกและ ลบประกบเพมทภายนอกหลอดรงสแคโทด รงสดงกลาวกยงคงเบน เขาหาขวไฟฟาบวก และมคาประจตอมวลคงท คอ 1.76 × 108 คลอมบตอกรม (ออกขอสอบทกสนามสอบ)
การเกดและการพสจนรงสแคโทด
แคโทด แอโนด แผนเรองแสง
รงสแคโทด
แหลงก�าเนดไฟฟา
พลงงานต�า
แหลงก�าเนดไฟฟาพลงงานสง
สงทมกเจอในขอสอบ
Template_�������������_�������.indd 11 5/14/18 11:11 AM
12
สงทมกเจอในขอสอบ
รงสแคแนล : ขอสอบมกถามความแตกตางระหวางรงสแคแนลกบรงสแคโทด เพราะใชหลอดรงสแคโทดในการทดลองเหมอนกน รงสแคแนลเกดจากการทอเลกตรอนถกดงออกจากแกสในหลอดทดลองจนเหลอแคประจบวกทสามารถเคลอนทเขาหาขวแคโทด สวนรงสแคโทดเกดจากอเลกตรอนของโลหะทใชท�าขวแคโทดทหลดออกมาพรอมกบแกสทบรรจในหลอดทดลอง
• การเปลยนชนดแกสในหลอดรงสแคโทดไมมผลกบคาประจตอมวล• ขวแคโทดตำงจำกรงสแคโทด เพราะขวแคโทดคอโลหะทตอเขากบขว ไฟฟาลบ แตรงสแคโทดคออนภาคลบทหลดออกมาจากโลหะทใชท�า ขวแคโทดและแกสทบรรจเขาไปในหลอดรงสแคโทด
ระวง
ค�ำศพท ควำมหมำย
Canal ray รงสแคแนล รงสบวก ปจจบนเรยกโปรตอน เกดขนเมออเลกตรอนถกดงออกจากอนภาคแกสในหลอดรงสแคโทด
1.4 แบบจ�าลองอะตอมของออยเกน โกลดสไตน (Eugen Goldstein)
Template_�������������_�������.indd 12 5/14/18 11:11 AM
13
มาก ปานกลาง นอย
• คาประจตอมวลของรงสแคแนลจะเปลยนไปเม�อเปลยนชนดของ แกสในหลอดรงสแคโทด
ระวง
คาศพท ความหมาย
Alpha particle อนภาคแอลฟา อนภาคบวกทประกอบดวย 2 โปรตอน และ 2 นวตรอน เกดจากการสลายตวของธาตกมมนตรงส เชน ยเรเนยม (U) เรเดยม (Ra) ใชสญลกษณ 42He2+ มอานาจการทะลทะลวงตา สามารถวงผานอากาศไดเพยง 3-5 เซนตเมตร
Nucleus นวเคลยส องคประกอบหนงของอะตอม ประกอบดวยโปรตอน นวตรอน และอนภาคอ�นๆ มความหนาแนนสง เปนทรวมมวลเกอบทงหมดของอะตอม
1.5 แบบจาลองอะตอมของเออร�เนสต� รทเทอร�ฟอร�ด (Ernest Rutherford)
10V.
แคโทด (-) แอโนด (+)
รงสแคแนล
รงสแคโทด
- -
+ +
���� word by word.indd 13 5/16/2561 BE 4:37 PM
14
อนภำคแอลฟำ (รงสแอลฟำ) : อนภาคแอลฟาและโปรตอนตางกมประจบวก แตอนภาคแอลฟามประจไฟฟา +2 และเกดจากการสลายตวของธาตกมมนตรงส สวนโปรตอนมประจไฟฟา +1 เปนอนภาคหนงของทกธาตกำรทดลองรทเทอรฟอรด : รทเทอรฟอรดทดลองยงอนภาคแอลฟาใสแผนทองค�าทมแผนเรองแสงรองรบ และสรปผลการทดลองวาภายในอะตอมประกอบดวยทวางและนวเคลยสทภายในมประจบวก
• ประจในนวเคลยสมเพยงประจบวก นนคอประจของโปรตอน• นวเคลยสในอะตอมของธาตทกธาตตองมโปรตอนเปนสวนประกอบ แตอาจไมมนวตรอนกได เชน 11H• ถาเปลยนแผนทองค�าเปนแผนโลหะอนทหนาเกน 0.00004 เซนตเมตร อนภาคแอลฟาจะไมสามารถทะลผานได ท�าใหไมเกด ผลใดๆ
ระวง
แผนเรองแสง
แผนทองค�า
แหลงก�าเนดรงสแอลฟา
รงสแอล
ฟา
สงทมกเจอในขอสอบ
Template_�������������_�������.indd 14 5/14/18 11:12 AM
15
มาก ปานกลาง นอย
ค�ำศพท ควำมหมำย
Spectrum สเปกตรม อนกรมของแถบส เชน แสงทมาจากดวงอาทตยไมมสเรยกวาแสงขาว เราสามารถใชแทงแกวปรซมแยกแสงขาวนนออกเปนแถบสตางๆ เรยกสเปกตรมนนวา สเปกตรมแสงขาว สเปกตรมแบงเปน 2 ประเภท 1. สเปกตรมแบบตอเนอง (Continuous spectrum) คอ สเปกตรมทมลกษณะเปนแถบสตอเนองคลายสายรง มกเกดจากการแยกแสงขาว เชน แสงจากดวงอาทตย 2. สเปกตรมไมตอเนอง (Discontinuous spectrum) คอ สเปกตรมทมแถบสไมตอเนอง มลกษณะเปนเสนๆ และเกดเปนชด การเกดสเปกตรมแตละชดขนอยกบพลงงานของแตละธาต มกเกดจากแกสและการเปลงแสงของโลหะ
1.6 แบบจ�าลองอะตอมของนลส โบร (Niels Bohr)
สเปกตรมไมตอเนอง
สเปกตรมตอเนอง
wavelength
Template_�������������_�������.indd 15 5/14/18 11:12 AM
16
สเปกตรม : นลส โบร คนพบวาอเลกตรอนเคลอนทรอบนวเคลยสเปนชนๆ ตามระดบพลงงาน โดยอเลกตรอนทอยในชนท 1 (ชนทใกลนวเคลยสทสด) จะมพลงงานตาทสดและเสถยรทสด เรยกวา สภาวะพน อเลกตรอนจะเคลอนท ไปชนนอก หรอสภาวะกระตนเมอดดพลงงานเขาไป และจะคายพลงงานออกไปในรปคลนแมเหลกไฟฟาซงมองเหนเปนเสนสเปกตรมสตางๆ เพอกลบเขามายงชนขางใน เราสามารถตรวจหาชนดของธาตหนงๆ ได โดยการศกษาอนตร-กรยาระหวางพลงงานการแผรงสกบสารทเรยกวา สเปกโทรสโกป (Spectroscopy)
แบบจาลองอะตอมของนลส โบร
สงทมกเจอในข�อสอบ
ดดพลงงานคายพลงงาน
สภาวะกระตน
สภาวะพน
���� word by word.indd 16 5/16/2561 BE 11:27 AM
17
มาก ปานกลาง นอย
ค�ำศพท ควำมหมำย
X-ray รงสเอกซ รงสแมเหลกไฟฟา มอ�านาจการทะลทะลวงสงเนองจากมพลงงานและความถสง เมอยงรงสนผานตวกลางทเปนอากาศหรอแกสใดๆ อะตอมในตวกลางดงกลาวจะแตกตวเปนไอออนบวกและลบ สามารถท�าใหวตถบางชนดทมสารเรองแสงเรองแสงได สามารถทะลผานเนอเยอมนษยและสตว ได นยมน�ามาใชประโยชนทางการแพทย เชน การเอกซเรยรางกายเพอตรวจสอบอวยวะภายใน
Ion ไอออน อะตอมทไมเปนกลางทางไฟฟา อาจแสดงประจบวกหรอลบ เชน โซเดยมไอออน คอ Na+
ออกซเจนไอออน คอ O-2
1.7 แบบจ�ำลองอะตอมของโรเบรต แอนดรวส มลลแกน (Robert Andrews Millikan)
กำรทดลองของมลลแกน : การทดลองหาประจของอเลกตรอนดวยการพนละอองหยดน�ามนในสนามไฟฟา และฉายรงสเอกซเขาไปเปนตวชวยใหอะตอมในอากาศแตกตวเปนไอออนเพอเพมประจบวกและลบใหกบหยดน�ามนแตละหยด จากการทดลองนสามารถค�านวณคาประจของอเลกตรอนไดเทากบ 1.602 × 10-19 คลอมบ และยงท�าใหทราบคามวลของอเลกตรอน คอ 9.108 × 10-28 กรมดวย
สงทมกเจอในขอสอบ
���� word by word.indd 17 5/16/2561 BE 3:08 PM
18
การทดลองหยดน�ามนของมลลแกน
หวฉดน�ามน
รงสเอกซ
หยดน�ามนทสงเกต
แผนไฟฟา (-)
ละอองน�ามน
แผนไฟฟา (+) เจาะร
สนามไฟฟาปรบคาได
กลองจลทรรศน
สงทมกเจอในขอสอบ
Template_�������������_�������.indd 18 5/14/18 11:12 AM