t
,.11u.\11,- /r-
(urtartBrxv,i: Tfryurn)
0{a { r uil : u nou n'r :fr- o r : otril :vrfi uU nnai , Lqy o o
r?rarret't et{ l?r or:{9t1umrisil:vrn m?urnr:
9t 1 [ t?l U { ?,t U 1 Ut A ? T 1 T }l r 1 U'l Cl.! Rl : }l tfl U ( 6 r U n r : vl g r u r a f,auhJ )
r?o'rfirauo1#rJ:vrfiuio, o A it
1. ru a { I u Yt rlj u 9{ a fl I : 9l'l I u u {'l u Yl r.l I u l.l 1
r.r nr : 6 o r#o rJ : v ri r m da s s r u<A(ICWN) l:{}rulu1anlndu
9,, A A4l A v 4 tv I 61 9,raf t a a i2.'l, o l dl.r o uu ? fi o ? fi fl 1 : [ ?\t o v{ 9}l u 1 { 1 il ?16 o rJ Yu rJ : q q r u1 * ru rJ : v GrYt fi R l v[ rJ t n r u
a
i cry 6r v ytl ^ X {
rSoq nr:lfiltn:nt: Isolation Precaution'lunr:fi'onr:fr{laufiotfrofrosr Carbapenem
Resistance Enterobactereceae (CRE)
rduolou
aAdul{dilil€t { Tl?IUtJ{fla
r;irttrnusfl u1ulaaslcBfl oirurrynr: (olunl:?,lu1lJ1a)
(rirunrjsrard :usr. srz)
dl r u n r : u cr r u r a I: q il u r il r a fl r nau eir #n nr : I ln m d
I
,.11u.\4 '*' /L-
(urrarrorxrry: Ifi'yurn)
ila{1uil:vnounr:fi or:euril:vtfi uuanaq
j , Lorg, o o r I Ar?[0 t [9r { 9r.t I n o r : { gl r t t?l u {l lJ : u I fl Yl ? T 1 n 1 :
o t A al o A ,Yri r ufi ri { T,t u'r il aJ y r r ?'t r I u 1 q fl I : ?I tfl u (d r u n r : vl u r u r a flauhJ )
rtosfirauol#rJ:vrfiuEtdt o A all
1. ru A { 1 U Tl llj U 9{ A n 1 : O'l I U U.1'l U Yl i'l 1 U tJ'l
runr:fi ordorJ:v,irmri?u{t1r
<A(ICWN) l:{ilU1urAfl1ndu
9, ^ ad A v 4 ,v | 61 9al I A A &
2. IJOtGrUO uU?nO ?finl:rytOytellut{tuiltorJYurhsqrulfrruu:vGrYrfiRlv'DJtflfluq
joe6rvytl^&X[:o{ nt:tTtItgt:fl1: Isolation Precaution'lunr:flonr:fr{Jaufiorfrooogt Carbapenemg
Resistance Enterobactereceae (CRE)
IflUOIflU
ur{dilfifis fiild}r{fla
o t A 4
uo
.,d r ufi u.n t t l u
-l o i T ri v't ti r u r q n r : (9t 1 u nl r il u tu 1 a )
(rilrmdstatd:Y{n. rz)
rlh s nr :vr s r u 1 a I: { il u I il r a fl I nau iil #n n r : uvt yt ti
ผลงานท�เปนผลการดาเนนงานท�ผานมา
1. ช�อผลงาน การประเมนโครงการการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน (ICWN)
โรงพยาบาลตากสน
2. ระยะเวลาท�ดาเนนการ 6 เดอน (วนท� 1 เดอนกมภาพนธ 2558 ถง วนท� 31 กรกฎาคม 2558)
3. ความรทางวชาการหรอแนวคดท�ใชในการดาเนนการ
การศกษาเร� อง การประเมนโครงการการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจา
หนวยงาน โรงพยาบาลตากสนน�ไดศกษาขอมลจากตารา เอกสารทางวชาการ และงานวจยท�เก�ยวของ ดงน�
ความรเก�ยวกบการควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล
หนวยงานปองกนโรคตดตอในสหรฐอเมรกา (Centers for Disease Control and Prevention:
CDC) ไดใหความหมายของโรคตดเช�อในโรงพยาบาล (Healthcare Association Infection: HAI) วาคอ การ
ตดเช�อท�เปนผลมาจากการท�ผปวยไดรบเช�อ หรอพษของเช�อขณะรบการรกษาในโรงพยาบาล โดยท�ผปวยไม
มการตดเช�อน�นมากอน หรอการตดเช�อน�นไมอยในระยะฟกตวของโรค และผปวยสวนใหญรบการรกษา
ในโรงพยาบาลต�งแต 2 วนข�นไปนอกจากน�นถาผปวยมการตดเช�อชนดเดมท�ตาแหนงใหมขณะรกษาใน
โรงพยาบาล หรอมการตดเช�อท�ตาแหนงเดม และมสาเหตจากเช�อตวใหม โดยอาการและอาการแสดง และ
ผลการตรวจทางหองปฏบตการช� วาการตดเช�อกอนหนาน�นหายแลวถอวาเปนการตดเช�อในโรงพยาบาล
คร� งใหม (Centers for Disease Control and Prevention, 2015)
การปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาลมวตถประสงคเพ�อใหผปวยและญาต
ไดรบความปลอดภย ลดการปนเป� อนในส�งแวดลอม บคลากรในทมสขภาพปลอดภยไมมการตดเช�อ โดยม
องคประกอบท�สาคญ 8 ประการ (ศรลกษณ อภวาณชย, ถนอมวงศ มณฑจตร, และกาธร มาลาธรรม, 2552)
1. การเฝาระวงการตดเช�อในโรงพยาบาล (Surveillance of Nosocomial Infections) หมายถง
การตดตามสงเกตการณการตดเช�อในโรงพยาบาลอยางเปนระบบ และตอเน�อง โดยมระบบบรหารจดการ
ขอมลอยางถกตอง เหมาะสมและเช�อถอได
2. การกาหนดนโยบาย และแนวทางปฏบต (Setting and Recommending Policies and
Procedures) คณะกรรมการปองกนและควบคมการตดเช�อ จะตองกาหนดนโยบาย และแนวทางปฏบตตางๆ
ในการปองกนและควบคมการตดเช�อพรอมท�งปรบพฒนาใหเปนปจจบน และผปฏบตสามารถปฏบตได
3. การกากบดแลใหบคลากรปฏบตตามมาตรฐาน หรอแนวทางท�เปนสากล (Compliance
with Regulation and Guidelines) บคลากรท�ทางานเก�ยวกบการปองกน และควบคมการตดเช�อสามารถเขาถง
ขอมลตางๆ ท�งทางดานบคลากร และนโยบาย รวมท�งการประสานงาน หรอใหความรวมมอกบกระทรวง
สาธารณสขเก�ยวกบการรายงานขอมลโรคตดเช�อในชมชน และการควบคมการแพรกระจายโรคตดเช�อตางๆ
4. การดแลสขภาพบคลากร (Employee Health) คณะกรรมการปองกน และควบคมการ
ตดเช�อ มสวนรวมในการดแลสขภาพบคลากรในโรงพยาบาล บางสวนจะตองประสานงานกบหนวยงานอ�น
2
ท�ปฏบตงานดานน�นโดยตรง (The Facility’s Employee Health) เชน การใหวคซนตบอกเสบ บ การตรวจหา
การตดเช�อวณโรคแฝงในบคลากร ดวยการทดสอบทางผวหนง การดแลสขภาพบคลากรเม�อไดรบอบตเหต
สมผสเลอด และส�งคดหล�งของผปวย และโรคตดเช�อตางๆ ท�เกดข�นในบคลากร เปนตน
5. การปองกนการตดเช�อ และการแพรกระจายเช�อ (Direct Intervention to Prevention
Transmission of Infectious Diseases) คณะกรรมการปองกนและควบคมการตดเช�อของทกโรงพยาบาลควร
มความสามารถจาแนก หรอสบคนการระบาดของโรคตดเช�อในโรงพยาบาล และสอบสวนการระบาดของ
โรค ตดตาม และวางมาตรการในการควบคมการตดเช�อไดอยางเหมาะสม ท�งในสถานการณท�มการระบาด
และสถานการณปกต
6. การใหความรแกบคลากร (Education and Training of Healthcare Workers) ควรมการ
พฒนาความร และทกษะเก�ยวกบการปองกนและควบคมการตดเช�อใหแกบคลากรในโรงพยาบาลอยาง
ตอเน�อง สวนพยาบาลควบคมการตดเช�อ ควรมความรพ�นฐานทางดานระบาดวทยา และโรคตดเช�อตางๆ
และมการแสวงหาความรอยางสม�าเสมอ
7. การพฒนาคณภาพการปองกน และควบคมการตดเช�อ (Performance Improvement) เพ�อ
เพ�มความปลอดภย และพฒนาการปฏบตงานของบคลากร
8. การจดการทรพยากรบคคลเก�ยวกบการควบคมการตดเช�อ (Infection Control Resources)
เพ�อใหการดาเนนงานการควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาลเปนไปอยางมประสทธภาพ ทกโรงพยาบาลตอง
มพยาบาลควบคมการตดเช�อ (Infection Control Nurse: ICN) ท�ผานการอบรมหลกสตรการพยาบาลควบคม
การตดเช�อเปนผรบผดชอบ และมเพยงพอกบขนาดของโรงพยาบาล การดาเนนงานปองกนและควบคมการ
ตดเช�อในโรงพยาบาลเก�ยวของกบบคลากรในทมสขภาพทกภาคสวน ตองอาศยการประสานงานซ� งโดยสวน
ใหญจะอยในรปของคณะกรรมการปองกนและควบคมการตดเช�อ โดยมพยาบาลควบคมการตดเช�อเปน
ผรบผดชอบโดยตรงในการสารวจขอมลการตดเช�อของผปวยและบคลากร ตลอดจนกาหนดนโยบายการ
ปองกนการตดเช�อ
การประเมนผลโครงการ
การดาเนนงานตามโครงการ จะตองมการวางแผนโครงการโดยกาหนดวตถประสงค และ
เปาหมายไวเพ�อคาดหวงผลลพธท�จะเกดข� นภายหลง ซ� งหมายถง กระบวนการท�มงแสวงหาคาตอบวา
นโยบาย/ แผนงาน/ โครงการน�นบรรลวตถประสงค และเปาหมายท�กาหนดหรอไม เพยงใด โดยมมาตรฐาน
และเคร�องมอในการวดท�แมนตรง เช�อถอได โดยมจดมงหมายของการประเมนผลโครงการ (เยาวด รางชยกล
วบลยศร, 2551) ดงน�
1. เพ�อสนบสนนหรอยกเลก การประเมนผลจะเปนเคร�องมอชวยตดสนใจวาควรจะยกเลก
โครงการ หรอสนบสนนใหมการขยายผลตอไป ดงน� นถาประเมนผลแลวโครงการน� นสาเรจตาม
วตถประสงคและเปาหมายท�กาหนด กควรดาเนนการตอไป แตถาโครงการน�นมปญหา หรอมผลกระทบ
เชงลบมากกวา กควรยกเลกโครงการน�นไป
3
2. เพ�อทราบความกาวหนาของการปฏบตงานตามโครงการ วาโครงการน�นสาเรจตาม
วตถประสงค และเปาหมาย หรอกฏเกณฑ หรอมาตรฐานท�กาหนดไวเพยงใด
3. เพ�อปรบปรงงาน ถานาโครงการไปปฏบตแลว พบวาบางโครงการไมไดเสยท�งหมด แต
กไมบรรลวตถประสงคท�กาหนดไวทกขอ เราควรนาโครงการน�นมาปรบปรงใหดข� น โดยพจารณาวา
โครงการน�นมขอบกพรองในเร�องใด จะไดปรบปรงแกไขใหตรงประเดน
4. เพ�อศกษาทางเลอก โดยปกตการนาโครงการไปปฏบตน�น ผบรหารโครงการจะพยายาม
แสวงหาทางเลอกท�ดท�สด อยางนอย 2 ทางเลอก ดงน�นการประเมนผลจะเปนการเปรยบเทยบทางเลอก
กอนท�จะตดสนใจเลอกทางเลอกใดไปปฏบต ท�งน� เพ�อลดความเส�ยงใหนอยลง
5. เพ�อขยายผล ในการนาโครงการไปปฏบต
ประเภทของการประเมนโครงการ
การประเมนโครงการแบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ (สมบต สวรรณพทกษ, 2531) ดงน�
1. การประเมนกอนการดาเนนงาน เปนการประเมนท�จดมงหมายเพ�อการตดสนใจ เก�ยวกบ
การกาหนด และเลอกทาโครงการ โดยพจารณาความเหมาะสมของการทาโครงการ และ การวเคราะห
ผลตอบแทนของโครงการ
2. การประเมนในระหวางการดาเนนงาน เปนการประเมนท�เกดข�นในชวงระยะเวลาของ
การปฏบตงานโครงการ โดยมจดมงหมายเพ�อการตรวจสอบวาการดาเนนงานเปนไปตามแผนท�กาหนด
หรอไม มปญหาอปสรรคอะไรบาง เปนหนาท�ของผรบผดชอบโครงการท�ตองหาขอมลตางๆ เพ�อนามา
ปรบปรงการดาเนนโครงการ จงเรยกการประเมนแบบน� วาเปนการประเมนเพ�อการปรบปรง หรอการ
ประเมนผลยอย
3. การประเมนภายหลงการดาเนนงาน เปนการประเมนท�จดทาเม�อการปฏบตงานโครงการ
ไดเสรจส�นแลว การประเมนน�จะพจารณาตอบคาถามในเร�องตอไปน�
3.1 การดาเนนของโครงการ สามารถบรรลจดมงหมายท�กาหนดไวเพยงใด สาเรจตามท�
คาดหวงไวเพยงใด เปนการพจารณาผลผลตของโครงการ
3.2 เปนการตรวจสอบผลกระทบของโครงการท� งทางดานบวก และดานลบ เชน
ผลกระทบท�มตอสงคม เศรษฐกจ การเมอง ความเช�อ คานยม และการปรบปรง
คณภาพชวต
3.3 เปนการสรปผลรวมของการดาเนนงานของโครงการวา วตถประสงคของโครงการ
เปนอยางไร ทรพยากรในโครงการเปนอยางไร การดาเนนโครงการไดผลอยางไร ม
ความสาเรจและความลมเหลวเพยงใด มอปสรรคอยางไร จะตองปรบปรงในสวน
ใดสาหรบการดาเนนโครงการคร� งตอไป โดยการรวบรวมขอมลตางๆท�ไดประเมน
ไวต�งแตเร�มดาเนนงาน จงเรยกการประเมนในลกษณะน�วาเปนการประเมนผลสรป
4
ทฤษฎและโมเดลการประเมน
ทฤษฎการประเมนมหลายทฤษฎ แตละทฤษฎมวตถประสงคเฉพาะของการใชในการ
ประเมนท�แตกตางกน มจดเดน และขอจากดตางกน ในการศกษาคร� งน� ผศกษาไดนารปแบบการประเมน
แบบ CIPP Model มาเปนกรอบในการประเมน
รปแบบของการประเมนผลแบบ CIPP Model
การประเมนแบบ CIPP Model เปนการประเมนท�เปนกระบวนการตอเน�อง โดยมจดมงเนน
ท�สาคญ คอใชควบคกบการบรหารโครงการ เพ�อหาขอมลประกอบการตดสนใจอยางตอเน�องตลอดเวลา
วตถประสงคของการประเมน คอการใหสารสนเทศเพ�อการตดสนใจ กาหนดประเดนการประเมนออกเปน
4 ประเภท ตามอกษรภาษาองกฤษตวแรกของ CIPP Model (เยาวด รางชยกล วบลยศร, 2549) ดงน�
1. การประเมนบรบท (Context Evaluation: C) คอการประเมนปจจยแวดลอมของโครงการ
เพ�อพจารณาหลกการ และเหตผล ความจาเปนท�ตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของ
เปาหมายโครงการ ชวยในการกาหนดวตถประสงคของโครงการ โดยเนนถงความสมพนธท�เก�ยวของกบ
ส� งแวดลอม ความตองการ เง�อนไขท� เก�ยวของกบระบบการเมอง ระบบเศรษฐกจ และระบบสงคม
สภาพการณการแกไขปญหาทรพยากร ซ� งชวยวางแผนยทธศาสตรใหเปนตามตองการ
2. การประเมนปจจยนาเขา (Input Evaluation: I) เปนการประเมนทรพยากรตางๆ ท�นามา
ใชในเปนแนวทางอยางเหมาะสม หรอมประสทธภาพ และจะอานวยใหยทธศาสตรดาเนนไปตาม
วตถประสงคท�ตองการ การประเมนปจจยนาเขาของโครงการจะชวยใหขอมลท�จะตดสนใจวาโครงการน�นๆ
เหมาะสมและเปนไปไดในทางปฏบตมากนอยเพยงใด และจะทาใหโครงการบรรลวตถประสงคหรอไม
3. การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation: P) เปนการประเมนเก�ยวกบวธการจดการ
กจกรรมของโครงการหรอยทธศาสตร การนาปจจยนาเขามาใชอยางเหมาะสม กจกรรมท�จดตรงกบ
วตถประสงคท�ต� งไว หรอมปญหาอปสรรค เพ�อนาผลท�ไดมาปรบปรงกระบวนการดาเนนงานใหม
ประสทธภาพมากข�น
4.การประเมนผลผลต (Product Evaluation: P) เปนการประเมนเพ�อวดผลสาเรจของ
โครงการ หรอแผนยทธศาสตรท�เกดข�น การประเมนผลผลตจะมการนาไปเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานท�
กาหนดไว เพ�อเปนขอบงช�ความสาเรจของโครงการจะเกดข�นในระหวาง และหลงโครงการ
Stufflebeam (2007) ไดเสนอรปแบบ CIPP Model วาเปนการประเมนกระบวนการอยาง
ตอเน�อง ซ� งไมเพยงแตประเมนวาบรรลวตถประสงคหรอไม แตยงเปนการประเมนเพ�อใหรายละเอยดตางๆ
เพ�อชวยในการตดสนใจเก�ยวกบการเลอกเปาหมาย / จดมงหมาย การดาเนนงาน การกาหนดยทธวธ แผนงาน
รวมท�งการปรบเปล�ยนใหมความเหมาะสม และการตดสนใจเก�ยวกบการปรบเปล�ยน คง-ขยาย/ ยบ-เลก
นอกจากน�ยงไดเสนอประเภทของการตดสนใจท�สอดคลองกบประเดนท�ประเมน ดงน�
1. การตดสนใจเพ�อการวางแผน (Planning Decisions) เปนการตดสนใจท�ใชขอมลจากการ
ประเมนสภาพแวดลอมท�ไดนาไปใชในการกาหนดจดประสงคของโครงการ ใหสอดคลองกบแผนงาน
5
2. การตดสนใจเพ�อกาหนดโครงสรางของโครงการ (Structure Decisions) เปนการตดสนใจ
ท�ใชขอมลจากปจจยนาเขาท�ไดนาไปใชในการกาหนดโครงสรางของแผนงาน และข�นตอนของการ
ดาเนนการของโครงการ
3. การตดสนใจเพ�อนาโครงการไปปฏบต (Implementation Decisions) เปนการตดสนใจท�
ใชขอมลจากการประเมนกระบวนการ เพ�อพจารณาควบคมการดาเนนการใหเปนไปตามแผน และปรบปรง
แกไขการดาเนนการใหมประสทธภาพมากท�สด
4. การตดสนใจเพ�อทบทวนโครงการ (Recycling Decisions) เชน การตดสนใจเพ�อใชขอมล
จากการประเมนผลผลต (Output) ท�เกดข�น เพ�อพจารณายต / ลมเลก หรอขยายโครงการท�จะนาไปใชใน
โอกาสตอไป
4. สรปสาระสาคญของเร�องและข�นตอนการดาเนนการ
4.1 สรปสาระสาคญของเร�อง
การตดเช�อในโรงพยาบาลเปนปญหาสาคญทางสาธารณสข มผลกระทบโดยตรงกบการเกด
ทพลภาพ ระยะเวลาในการนอนในโรงพยาบาล รวมท�งอตราการตาย ในแตละปประเทศไทยตองสญเสย
คาใชจายในการรกษาพยาบาลผปวยท�เกดจากการตดเช�อในโรงพยาบาลเปนจานวนมาก จากการสารวจใน
ป พ.ศ. 2554 พบวาประเทศไทยมความชกของการตดเช�อเฉล�ยรอยละ 6.9 ระยะวนนอนเฉล�ยเพ�มข�น 11 วน
ใชยาปฏชวนะคดเปนจานวนเงนเฉล�ยปละประมาณ 4,000 ลานบาท (กระทรวงสาธารณสข, 2556)
การดาเนนงานปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาลเปนส�งท�สาคญมากในการชวยลดปญหาเร�อง
การตดเช�อในโรงพยาบาลคอ การลดคาใชจาย ลดความเส�ยงตอการตดเช�อขณะรบการรกษาในโรงพยาบาล
ซ� งมองคประกอบหลายอยางท�ชวยทาใหการดาเนนงานปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล
ประสบความสาเรจ บรรลวตถประสงคท�ต� งไว คอ มการกาหนดตวช� วด เพ�อลดอตราการตดเช� อใน
โรงพยาบาล ผบรหารสนบสนนการใชงบประมาณสาหรบจดสรรทรพยากรในการปองกนและควบคมการ
แพรกระจายเช�อ มการประเมนงาน และการปรบปรงคณภาพงาน มองคกรควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล
มกลมบคลากรสหสาขาวชาชพเปนสมาชกขององคกร ดาเนนงานในรปของคณะกรรมการ โรงพยาบาลตาก
สน เปนโรงพยาบาลท�มขนาด 461 เตยง สถตการมารบบรการของผปวยในปงบประมาณ 2558 มผปวยนอก
มารบบรการ 713,909 ราย เฉล�ยวนละ 395 ราย และผปวยในจานวน 19,811 ราย (งานสถตโรงพยาบาล
ตากสน, 2559) มพยาบาลวชาชพควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล (ICN) 3 คน มบทบาทตามภารกจหลก
คอ การเฝาระวงการตดเช�อผปวยทกรายในโรงพยาบาล บรหารจดการดแลระบบการเฝาระวง และควบคม
กากบระบบการปองกน และควบคมการแพรกระจายเช�อในโรงพยาบาล สอบสวนและควบคมโรค การ
ระบาดของโรคอบตใหมอบตซ� า นอกจากน�นยงมบทบาทในการเปนผวจย ผสอนและใหคาปรกษา เปนตน
ซ� งภารกจดงกลาว ทาใหพยาบาลควบคมโรคตดเช�อในโรงพยาบาล (ICN) ไมสามารถดาเนนการเฝาระวงการ
ตดเช�อในผปวยทกรายได จงไดจดใหมพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน (ICWN) เพ�อชวยทา
หนาท�เฝาระวงการตดเช�อในหนวยงานตนเอง มหนาท�ในการเกบรวบรวมขอมลการตดเช�อในหอผปวย
6
วเคราะหขอมล และแปลผลการตดเช�อเบ�องตน บนทกในแบบเฝาระวงและวนจฉยการตดเช�อ รวมสอบสวน
การระบาดกบพยาบาลควบคมการตดเช�อ และสหสาขาวชาชพ นานโยบาย และมาตรการการปองกนและ
ควบคมการตดเช�อไปปฏบตในหอผปวย ตลอดจนชวยดแลส�งแวดลอมภายในหอผปวย ดงน�นพยาบาล
ควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน (ICWN) จาเปนจะตองมความร ความสามารถในการดาเนนงานเฝาระวง
ปองกนและควบคมการตดเช�อเปนอยางด เพ�อจะไดเปนผนาในการปองกนและควบคมการตดเช�อของ
หนวยงานตนเองได และบรรลวตถประสงคของการปองกนการตดเช�อในโรงพยาบาล ผปวยปลอดภย
ลดคาใชจาย ลดจานวนวนนอน พยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานจาเปนตองไดรบการพฒนา
ศกยภาพในการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล และมองคความรในการทางานดานการ
ปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล จากความสาคญดงกลาว ผศกษาจงจดโครงการการพฒนา
ศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน และประเมนผลโครงการตามรปแบบการประเมน
CIPP Model
4.2 ข�นตอนการดาเนนการ
1. ศกษาคนควาความรเร� องการประเมนโครงการ การปองกนและควบคมการตดเช�อใน
โรงพยาบาล มาตรฐานการพยาบาลควบคมการตดเช�อจากตารา ผลงานทางวชาการ และงานวจยท�เก�ยวของ
2. ประชากรและกลมตวอยางท�ศกษาเปนกลมเดยวกน คอพยาบาลควบคมการตดเช�อ
ประจาหนวยงาน จานวน 71 คน
3. เคร�องมอท�ใชในการศกษา ในการศกษาคร� งน� เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบประเมนท�
ผศกษาไดสรางข�น โดยครอบคลมวตถประสงคของการศกษา แบบประเมนประกอบดวย 4 สวน ดงน�
สวนท� 1 ขอมลท�วไปของประชากร ไดแก เพศ อาย หนวยงาน ตาแหนง วฒการศกษา
ประวตการเขารบการอบรมเร�องการปองกนและการควบคมการแพรกระจายเช�อ
สวนท� 2 แบบประเมนตามกรอบแนวคด CIPP Model คอ ดานบรบท ดานปจจยนาเขา
ดานกระบวนการ และดานผลผลต
สวนท� 3 แบบประเมนความรเก�ยวกบการปองกนและควบคมการตดเช�อ
สวนท� 4 แบบประเมนเจตคตท�มตอการดาเนนงานปองกนและควบคมการตดเช�อใน
โรงพยาบาล
4. การเกบขอมลในการศกษาคร� งน� ผศกษาไดดาเนนการประเมนโครงการดวยตนเอง โดย
ใชแบบประเมนในการเกบขอมล ทาการเกบขอมลการประเมนความร และเจตคตของพยาบาลควบคมการ
ตดเช�อประจาหนวยงาน กอนการอบรมใหความรเร� องการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล
วนท� 18 กมภาพนธ 2558 และเกบอกคร� งภายหลงการอบรมในวนท� 27 กมภาพนธ 2558 รวมท�งทาแบบ
ประเมนโครงการตาม CIPP Model
5. การวเคราะหและการแปลความหมายของขอมล ผ ศกษาไดว เคราะหขอมลสวนท� 1
ขอมลท�วไปของประชากรโดยใชจานวน และรอยละ สวนท� 2 แบบประเมนตามกรอบแนวคด CIPP Model
7
ใชสถตคาเฉล�ย และสวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน มเกณฑการแปลผลขอมลคอ คาเฉล�ย 3.68-5.00 หมายถง ผลการ
ประเมนโครงการอยในระดบสง คาเฉล�ย 2.33-3.67 หมายถงคาเฉล�ยอยในระดบปานกลาง และคาเฉล�ย 1.00-
2.32 อยในระดบต�า สวนท� 3 แบบประเมนความร และแบบประเมนเจตคตใชสถต Dependent t-test โดยม
เกณฑการแปลความหมาย คอคาเฉล�ย 3.68-5.00 หมายถงผลการประเมนอยในระดบสง คาเฉล�ย 2.33-3.67
หมายถงผลการประเมนอยระดบปานกลาง และคาเฉล�ย 1.00-2.32 หมายถงผลการประเมนอยในระดบต�า
6. สรปผลการศกษา จดทารปเลมเอกสารทางวชาการ นาเสนอกรรมการตามข�นตอน
5. ผรวมดาเนนการ ไมม
6. สวนของงานท�ผเสนอเปนผปฏบต เปนผดาเนนการท�งหมดดวยตวเองรอยละ 100 โดยมรายละเอยดการ
ดาเนนการดงน�
ผศกษาไดศกษาความรจากตารา เอกสารทางวชาการ และงานวจยท�เก�ยวของ จดโครงการการ
พฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน โดยมวตถประสงคเพ�อประเมนโครงการพฒนา
ศกยภาพของพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานตามกรอบแนวคด CIPP Model และศกษาความร
เร�องการปองกนและควบคมการตดเช�อ และเจตคตของพยาบาลควบคมการตดเช�อ ตอการดาเนนการปองกน
การตดเช�อในโรงพยาบาล การดาเนนการประกอบดวย
กลมตวอยาง
ประชากร และกลมตวอยางเปนกลมเดยวกนคอพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน
โรงพยาบาลตากสนท� เขาโครงการการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช� อประจาหนวยงาน
โรงพยาบาลตากสนท�งหมดจานวน 71 คน
เคร�องมอท�ใชในการดาเนนการ
การประเมนโครงการคร� งน� เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบประเมนท�ผศกษาไดสรางข�น
โดยครอบคลมวตถประสงคของการศกษา แบบประเมนประกอบดวย 3 สวน ดงน�
สวนท� 1 ขอมลท�วไปของประชากร ไดแก เพศ อาย หนวยงาน ตาแหนง วฒการศกษา
ประวตการเขารบการอบรมเร� องการปองกนและการควบคมการแพรกระจายเช�อ ขอคาถามเปนแบบ
เลอกตอบ จานวน 5 ขอ
สวนท� 2 แบบประเมนตามกรอบแนวคด CIPP Model คอ ดานบรบท ดานปจจยนาเขา
การประเมนกระบวนการ การประเมนผลผลต ขอคาถามเปนแบบ 5 ตวเลอก ดงน� 5 คอเหนดวยมากท�สด
4 คอเหนดวยมาก 3 คอเหนดวยปานกลาง 2 คอเหนดวยนอย และ 1 คอเหนดวยนอยท�สด ท�งหมดจานวน
24 ขอ มเกณฑการใหคะแนนแปลผลขอมลคอ คาเฉล�ย 3.68-5.00 หมายถง ผลการประเมนโครงการอยใน
ระดบสง คาเฉล�ย 2.33-3.67 อยในระดบปานกลาง และคาเฉล�ย 1.00-2.32 อยในระดบต�า
สวนท� 3 แบบประเมนความรเก�ยวกบการปองกนและควบคมการตดเช�อ ขอคาถามเปนแบบ
เลอกตอบ คอตอบผดให 0 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ท�งหมดจานวน 24 ขอ มเกณฑการแปลผลขอมล
8
คอ คาคะแนนระหวาง 25-36 หมายถงมความรในระดบมาก คาคะแนนระหวาง 12-24 หมายถงมความรใน
ระดบปานกลาง คาคะแนนระหวาง 0-11 หมายถงมความรในระดบนอย
สวนท� 4 เจตคตตอการดาเนนงานดานการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล
ขอคาถามเปนแบบ 5 ตวเลอกดงน� 5 คอเหนดวยมากท�สด 4 เหนดวยมาก 3 เหนดวยปานกลาง 2 เหนดวย
นอย และ1 เหนดวยนอยท�สด ท�งหมดจานวน 24 ขอ มเกณฑการแปลผลขอมลคอ คาเฉล�ย 3.68-5.00
หมายถง ผลการประเมนโครงการอยในระดบสง คาเฉล�ย 2.33-3.67 หมายถงคาเฉล�ยอยในระดบปานกลาง
และคาเฉล�ย 1.00-2.32 อยในระดบต�า
การดาเนนการ แบงออกเปน 2 ชวง คอ
ชวงท� 1 ในวนท� 18 กมภาพนธ 2558 เปนการอบรมใหความรเร�องการปองกนและควบคม
การตดเช�อในโรงพยาบาล โดยกอนการอบรมใหพยาบาลควบคมการตดเช�อท�เขาโครงการทาแบบประเมน
ความร และเจตคตตอการดาเนนงานการปองกนและควบคมการตดเช�อ
ชวงท� 2 วนท� 26-27 กมภาพนธ 2558 เปนการประชมเชงปฏบตการ โดยแบงเปนฐานความร
ตางๆเก�ยวกบการปองกน และควบคมการแพรกระจายเช�อ การทาใหปราศจากเช�อ การปองกนโรคอบตใหม
อบตซ� า เช�อด�อยา โดยการยกตวอยางสถานการณจาลอง และใหโจทยในการแกไขปญหาเก�ยวกบการปองกน
และควบคมการแพรกระจายเช�อ เม�อเสรจส�นการประชมเชงปฏบตการแลวใหพยาบาลคบคมการตดเช�อ
ประจาหนวยงานทาแบบประเมนความร และเจตคตตอการดาเนนงานการปองกนและควบคมการตดเช�อซ� ง
เปนแบบประเมนชดเดยวกบท�ประเมนกอนการอบรมใหความรในวนท� 18 กมภาพนธ 2558 รวมท�งทาแบบ
ประเมนโครงการตามกรอบแนวคด CIPP Model ดวย
การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล
ผศกษาไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยใชแบบประเมนความร และเจตคต
ตอการดาเนนงานการปองกนและควบคมการตดเช�อ และแบบประเมนโครงการตามกรอบแนวคด CIPP
Model โดยประเมนความร และเจตคต กอนการอบรมใหความรในวนท� 18 กมภาพนธ 2558 และประเมนผล
อกคร� งภายหลงการอบรมในวนท� 27 กมภาพนธ 2558 รวมท�งประเมนโครงการตาม CIPP Model หลงจาก
น� นนาแบบประเมนมาตรวจสอบความครบถวน บนทก และวเคราะหขอมลทางสถตดวยโปรแกรม
คอมพวเตอรสาเรจรป ดงน�
สวนท� 1 ขอมลท�วไปของประชากร นามาวเคราะหดวยสถตเชงพรรณนา ไดแก จานวน
และรอยละ
สวนท� 2 การประเมนโครงการตามรปแบบ CIPP Model นามาวเคราะหโดยใชสถต
เชงพรรณนา จานวน คาเฉล�ย และรอยละ
สวนท� 3 ประเมนความรกอนและหลงการเขาโครงการ นามาวเคราะหโดยใชสถต
เชงพรรณนาโดยใช คาเฉล�ย และสวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบความรกอน และหลงการเขา
โครงการดวยสถต Dependent t-test (Paired t-test)
9
สวนท� 4 เจตคตตอการดาเนนงานดานการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล
นามาวเคราะหโดยใชสถตเชงพรรณนาโดยใชคาเฉล�ย และสวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบความร
กอน และหลงการเขาโครงการดวยสถต Dependent t-test (Paired t-test)
7. ผลสาเรจของงาน
การศกษาคร� งน� เปนการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจา
หนวยงาน โรงพยาบาลตากสน สรปผลการศกษาไดดงน�
1. ผลการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน
ดานบรบทโดยรวม อยในระดบปานกลาง ( x =3.29 S.D. = .603) เม�อพจารณารายขอ พบวาขอท� 2โครงการ
พฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานน� มวตถประสงคชดเจนอยในระดบสง เพยงขอ
เดยว ( x =3.73 S.D. = .446) สวนในขออ�นๆอยในระดบปานกลาง
2. ผลการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน
ดานดานปจจยนาเขาโดยรวม อยในระดบปานกลาง ( x =3.36 S.D. = .697) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวาการ
ประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานดานปจจยนาเขาอยในระดบ
ปานกลางทกขอ
3. ผลการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน
ดานกระบวนการโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x =3.33 S.D. = .704) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวาการ
ประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานดานกระบวนการอยในระดบ
ปานกลางทกขอ
4. ผลการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน
ดานผลผลตโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( x =3.31 S.D. = .699) เม�อพจารณาเปนรายขอพบวาการประเมน
โครงการพฒนาศกยภาพพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานดานผลผลตอยในระดบปานกลางทกขอ
5. ผลการประเมนความรของพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน กอนเขา
โครงการ พบวาสวนใหญมระดบความรเก�ยวกบการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาลอยใน
ระดบมาก จานวน 52 คน คดเปนรอยละ 73.24 รองลงมามระดบความรเก�ยวกบการปองกนและควบคมการ
ตดเช�อในโรงพยาบาลในระดบปานกลางจานวน 19 คน คดเปนรอยละ 26.76
6. ผลการประเมนความรของพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงานหลงเขา
โครงการพบวาสวนใหญมระดบความรเก�ยวกบการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาลอยใน
ระดบสง จานวน 71 คน คดเปนรอยละ 100
7. ผลการเปรยบเทยบคะแนนความรเฉล�ยเก�ยวกบการปองกนและควบคมการตดเช�อ
พบวากอนและหลงเขาโครงการ มความรเฉล�ยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบความเช�อม�น .05
8. ผลการประเมนเจตคตของพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน พบวาคะแนน
เฉล�ยดานเจตคตกอน และหลงการเขาโครงการแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบความเช�อม�น .05
10
8. การนาไปใชประโยชน
1. เพ�อนาผลการประเมนโครงการพฒนาศกยภาพของพยาบาลควบคมการตดเช�อประจา
หนวยงาน ท�งดานบรบท ปจจยนาเขา กระบวนการ และผลผลตไปพฒนาปรบปรงในการจดโครงการอ�นๆ
2. เพ�อนาผลการประเมนท�ไดไปเปนแนวทางในการจดการอบรมใหความร เพ�อพฒนา
ศกยภาพของพยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน ใหมประสทธภาพตอไป
9. ความยงยาก ปญหา อปสรรคในการดาเนนการ
1. พยาบาลควบคมการตดเช�อประจาหนวยงาน มภาระงานมาก ทาใหมเวลาในการหา
ความรดานการปองกนและควบคมการตดเช�อเพ�มเตมนอย
2. ชองทางการสบคนขอมลงานวชาการในหนวยงาน มไมเพยงพอและเขาถงยาก
3. ไมมหนวยงานท�ใหคาปรกษาดานการเขยนผลงานทางวชาการ หรองานวจยท�ชดเจน
10. ขอเสนอแนะ
1. เพ�มชองทางการสบคนขอมลงานวชาการในหนวยงาน เชน การจดใหมชองทางการ
สบคนงานวจยฉบบสมบรณ
2. ควรสงเสรมใหมการทา R2R ในหนวยงาน
3. ควรสนบสนนใหมผเช�ยวชาญ ปรกษาการเขยนผลงานงานวชาการดานการพยาบาลของ
โรงพยาบาลท�ชดเจน
ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ
เอกสารอางอง
เยาวด รางชยกล วบลยศร. (2549). การประเมนโครงการแนวคดและแนวปฏบต (พมพคร� งท� 5). กรงเทพฯ:
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ศรลกษณ อภวาณชย, ถนอมวงศ มณฑจตร และกาธร มาลาธรรม. (2552). การปองกนและควบคมการ
ตดเช�อในโรงพยาบาล. รามาธบดพยาบาลสาร,15(1), 98-110.
สมบต สวรรณพทกษ. (2531). การประเมนโครงการ: ทฤษฎและการปฏบต (พมพคร� งท� 2). กรงเทพฯ:
ครสภาลาดพราว.
Centers for Disease Control and Prevention. (2014). CDC/NHSN Surveillance Definitions for
Specific Types of Infections Retrieved Jun 15, 2014, from http://www.cdc.gov/nhsn/PDFs/
psc/manual/17psc/nosInfDef_current.pdf.
Stufflebeam, D. L., &Shinkfield, A. J. (2007). Evaluation theory, models, & applications.
San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
ขอเสนอ แนวคด วธการเพ�อพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากข�น
ของนางสมหญง ทพยมงคล
เพ�อประกอบการแตงต�งใหดารงตาแหนง พยาบาลวชาชพชานาญการพเศษ (ดานการพยาบาลท�วไป)
(ตาแหนงเลขท� รพต. 332) สงกดฝายการพยาบาล โรงพยาบาลตากสน สานกการแพทย
เร�อง การใชมาตรการ Isolation Precaution ในการจดการผปวยตดเช�อด�อยา Carbapenem Resistance
Enterobactereceae (CRE)
หลกการและเหตผล
เช� อด� อยาตานจลชพกาลงเปนปญหาในระดบนานาชาตท� มแนวโนมเพ�มสงข� นเร� อย ๆ
ประเทศไทยใชยาปฏชวนะมมลคามากกวาปละ10,000 ลานบาทในชวง 10 ปท�ผานมา (พ.ศ. 2543-2554)
พบเช�อด�อยาปฏชวนะมากข�น และด�อยาหลายขนานคนไทยตดเช�อด�อยามากกวาปละ 100,000 คนตองนอน
รกษาตวในโรงพยาบาลนานข�นมากกวา 1 ลานวน และเสยชวตมากกวาปละ 30,000 รายกอใหเกดความ
สญเสยทางเศรษฐกจเปนมลคามหาศาล (สถาบนวจยระบบสาธารณสข, 2555)
การตดเช�อ Carbapenem Resistance Enterobacteriaceae (CRE) เปนภาวะวกฤตของการรกษา
ภาวะตดเช�อแบคทเรยซ� งด�อตอยาปฏชวนะ Carbapenem ตวใดตวหน�ง ปจจบนยากลม Carbapenemไดถกใช
เปนหลกในการรกษาผปวยหนกท�มภาวะตดเช�อ เพราะมประสทธภาพสง ตอเช�อกอโรคในโรงพยาบาล ซ� ง
จะผลตเอนไซม Extended Spectrum Beta-lactamase (ESBL) ทาใหด�อตอยากลม Cephalosporin ท�งหมด
เม�อเช�อ Enterobacteriaceae เร�มมการด�อ Carbapenem ข�น จงเปนท�กงวลใจวาในอนาคตอนใกลเราอาจถงจด
ท�ไมมยาจะรกษาโรคตดเช�อรนแรงในโรงพยาบาลไดเลย มการศกษาพบวาการตดเช�อ CRE มความสมพนธ
กบอตราการตายท�เพ�มข�น ท�งน� เพราะยาปฏชวนะท�ใชในการรกษากอนทราบผลเพาะเช�อมกไมไดผล ผใหญ
ท�ตดเช�อ K.pneumoniae ท�ด�อตอยาปฏชวนะ Carbapenem มอตราการเสยชวตสงข�น 4 เทา เม�อเทยบกบการ
ตดเช�อน� ท�ไมด�อยา (สถาบนวจยระบบสาธารณสข, 2555)
จากการศกษาในโรงพยาบาลตากสน พบการตดเช�อ CRE มแนวโนมสงข�นในป พ.ศ. 2556 จาก
รอยละ 0.81 เปนรอยละ 1.27 ในป พ.ศ. 2557 ดงน� นจงสนใจท�จะพฒนาการใชมาตรการ Isolation
Precaution ในการจดการผปวยตดเช�อด�อยา Carbapenem Resistance Enterobactereceae (CRE)
วตถประสงคและหรอเปาหมาย
วตถประสงค
1. เพ�อเพ�มประสทธภาพในการดแลผปวยเช�อด�อยา CRE
2. ผปวยตดเช�อด�อยา มความรความสามารถในการดแลตนเอง และครอบครวมากกวารอยละ 80
3. เพ�อนาผลการศกษาท�ได กาหนดแนวทางการใชมาตรการ Isolation Precaution ในการจดการ
ผปวยตดเช�อด�อยา CRE
2
เปาหมาย
บคลากรในโรงพยาบาล สามารถปฏบตตามแนวทางการใชมาตรการ Isolation Precaution ใน
การจดการผปวยตดเช�อด�อยา CRE ไดอยางถกตอง
กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอ
การปองการแพรกระจายเช� อในโรงพยาบาลในการดแลผ ปวยโรคตดเช� อหรอโรคตดตอ
มวตถประสงค คอจะตองปองกนไมใหโรคตดเช�อน�นตดตอไปยงบคลากรเอง และปองกนมใหโรคตดเช�อ
ตดตอไปยงผปวยรายอ�น
การแยกผปวยในโรงพยาบาล (Isolation Precautions) เปนการปฏบตเพ�อปองกนการแพรกระจาย
เช�อจลชพจากผปวยท�มการตดเช�อหรอผท�มเช�ออยแตไมปรากฏอาการ (Carrier หรอ Colonized) ไปสผปวย
อ�นบคลากร หรอญาตผปวยโดยมวธการปฏบตอย 2 ประการ (นตยาจาร กตตเดชา และคณะ, 2546)
1. หลกการปองกนการแพรกระจายเช�อแบบมาตรฐาน (Standard Precautions) เปนหลกท�ใช
ปฏบตกบผปวยทกคนเหมอนกนไมวาผปวยคนน�นจะมการตดเช�อหรอไมโดยปฏบตกบเลอดสารคดหล�งใน
รางกายทกชนด (Body Fluid) น�าท�หล�งออกจากอวยวะ (Secretions) ส�งขบถาย (Excretion) ยกเวนเหง�อโดยท�
ยงไมทราบวถทางแพรกระจายของเช�อ(Centers for Disease Control and Prevention, 1996 และสถาบน
บาราศนราดร, 2556) มรายละเอยด ดงน�
1.1 การลางมอ
1.2 การสวมถงมอ
1.2.1 ใหสวมถงมอท�สะอาดเม�อคาดวาหรอมความเส�ยงท�จะสมผสกบเลอด
สารคดหล�งหรอน�าท�ออกมาจากอวยวะส�งขบถายและของใชท�มการปนเป� อน
1.2.2 สวมถงมอท�ปราศจากเช�อกอนท�จะสมผสกบเย�อบและผวหนงท�มรอยแยก
1.2.3 ใสถงมอทกคร� งท�มอมบาดแผลกอนการใหการดแลผปวย
1.2.4 ถอดถงมอทนทหลงการสมผสสารคดหล�งอยางระมดระวงท�งถงมอในถงขยะ
ตดเช�อทนทท�ถอดออก
1.2.5 เปล�ยนถงมอและลางมอทกคร� งเม�อจะปฏบตกจกรรมใหมเม�อเปล�ยนการ
สมผสตางตาแหนงในผปวยคนเดยวกนหรอดแลผปวยรายใหมเลอกถงมอให
สอดคลองกบกจกรรม
1.3 ถงมอปราศจากเช�อ (Sterile Glove) ใชเพ�อปองกนการนาเช�อโรคไปสผปวยในการทา
กจกรรมตางๆ เชน การเยบแผลการใสสายสวนปสสาวะ การตรวจท�ตองการความปราศจากเช�อ เปนตน
1.4 ถงมอสะอาด (Cleaned Glove) ใชเพ�อปองกนบคลากรทางการแพทยไมใหรบเช�อโรค
หรอสารพษในการทากจกรรมใหกบผปวย ไดแก การสมผสเลอดสารคดหล�งของผปวย
1.5 ถงมอยางหนาหรอถงมอแมบาน (Heavy Duty Glove) ใชลางอปกรณเคร�องมอทาง
การแพทยทาความสะอาดพ�นหองน�า
3
1.6 เส�อคลม (Gown)
1.6.1 การสวมเส� อคลมควรพจารณาตามกจกรรมท�ปฏบตเพ�อปกปองผวหนงและ
ปองกนส� งสกปรกเปรอะเป� อนเส� อผาระหวางการทาหตถการและการใหการ
พยาบาลท�อาจมการกระเดนของสารคดหล�ง
1.6.2 การถอดเส�อคลมตองถอดอยางระมดระวงโดยจบมวนใหดานในอยดานนอกนา
เส�อคลมไปใสในถงท�กาหนดอยางถกตองแลวลางมอใหสะอาด
1.6.3 ไมควรใสเส� อคลมตลอดเวลาท�ปฏบตงานในหอผปวยเพราะจะเพ�มโอกาส
แพรกระจายเช�อไปสผปวยและส�งแวดลอมไดงายและมากข�น
1.7 การควบคมดแลส�งแวดลอมโดยทาความสะอาด และทาลายเช�อในส�งแวดลอม ท�นอน
เตยง ท�ก�นเตยง โตะขางเตยง ของผปวยอยางถกตอง และการกาจดมลฝอยอยางถกวธ
1.8 การปองกนการเกดอบตเหตจากของมคมเชนเขมแทงมดบาดโดยปฏบตดงน�
1.8.1 การใชเขมฉดยา และเจาะเลอดชนดใชคร� งเดยวท�งหามสวมปลอกเขมกลบ
1.8.2 ใชอปกรณ / เคร�องมอในการปลด และท�งหวเขม
1.9 การจดการผาเป� อนสารคดหล�งเพ�อปองกนการสมผสกบผวหนงเย�อเมอกซ� งอาจทาให
เกดการแพรกระจายเช�อไปสผปวย และส�งแวดลอม
1.10 การจดสถานท�ใหผปวยท�มการตดเช�อ ถาไมมหองแยกใหจดสถานท�ใหผปวยอยในท�ๆ
เหมาะสม อาจจดบรเวณใหผปวยอยมมใดมมหน� งของหอง และควรมฉาก หรอมานก�นเปนสดสวน ควรม
อากาศถายเทไดสะดวก
2. หลกการปองกนการแพรกระจายเช�อตามวถทางการแพรกระจายเช�อ (Transmission-based
Precautions) เปนหลกการท�ใชกบผปวยท�ทราบ หรอสงสยมการตดเช�อซ� งเช� อน� สามารถแพรกระจาย
ทางอากาศฝอยละอองน� ามกน� าลาย หรอโดยการสมผสเม�อทราบวถทางการแพรกระจายเช�อโรค (สมหวง
ดานชยวจตร, 2548) ดงน�
2.1 Airborne Precautions เปนการปฏบตเพ�อลดความเส�ยงตอการแพรกระจายเช�อทาง
ฝอยละอองขนาดเลก (<5 micron หรอเลกกวา) ซ� งลองลอยอยในอากาศเปนเวลานาน หรอฝ นละอองท�ม
เช�อโรคอยใชหลกการน�ไดกบผปวยท�เปนโรคหด อสกอใส วณโรค ไขหวดนก ไขหวดมรณะโดยปฏบตดงน�
2.1.1 จดใหผปวยอยในหองแยกโรคผปวยตดเช�อ (Negative Pressure Room)
2.1.2 ในกรณหองแยกโรคผปวยตดเช�อไมวาง ใหจดเตยงผปวยไวบรเวณท�มอากาศ
ถายเทไดด เชน รมหนาตาง และควรอยใตลม
2.1.3 ใหสวมอปกรณปองกนการหายใจท�มประสทธภาพกรองสง (N95) ทกคร� งท�ให
การดแลผปวย
2.2 Droplet Precautions เปนหลกการปฏบตเพ�อลดความเส�ยงตอการแพรกระจายเช�อทาง
ฝอยละอองขนาดใหญ (>5 micron) ซ� งเกดจากผท�เปนแหลงโรคไอจาม หรอพด และเพ�มความเส�ยงมากข�น
4
เม�อทากจกรรมท�กอใหเกดการฟงกระจายฝอยละออง เชน ดดเสมหะโดยวถทางน�ผรบเช�อจะตองอยใกลกบ
ผท�เปนแหลงโรค เน�องจากฝอยละอองน�แขวนตวในอากาศไดไมนาน และจะกระจายไปทางอากาศหางจาก
ผท�เปนแหลงโรคในระยะส�นไมเกน 3 ฟตหลกการน�สามารถใชไดกบผท�เปนโรค Pneumonia Diphtheria
Pertussis Bronchitis Influenza Streptococcus Pharyngitis Meningitis Mump Rubella
2.3 Contact Precautions เปนการปฏบตเพ�อลดความเส�ยงตอการแพรกระจายเช�อทางการ
สมผสท�งทางตรง และทางออม การแพรกระจายเช�อทางตรง ไดแก การสมผสผวหนงท�มบาดแผล เชน
Scabies Herpes simplexs Viral /Hemorrhagic Conjunctivitis การสมผสทางออมเกดจากการสมผสส�งของท�
ปนเป� อนเช�อโรคท�มชวตอยในส�งแวดลอมไดนาน เชน E. coli Shigella Hepatitis A
ข�นตอนในการดาเนนการมดงน�
1. เสนอการจดทาแนวทางการใชมาตรการ Isolation Precaution ในการจดการผปวย
ตดเช�อด�อยา CRE ตอผบงคบบญชา
2. วางแผนการจดทาแนวทางการใชมาตรการ Isolation Precaution ในการจดการผปวย
ตดเช�อด�อยา CRE โดยการทบทวนวรรณกรรม และแนวคดท�เก�ยวของ ประกอบดวย โรคตดเช�อใน
โรงพยาบาล การปฏบตเพ�อปองกนการแพรกระจายเช�อ การทาความสะอาดมอ แนวทางการปองกนการ
แพรกระจายเช�อด�อยา
3. จดทาแนวทางการจดการผปวยตดเช�อด�อยา CRE ตามแผนท�กาหนดไว และนาไปให
ผเช�ยวชาญตรวจสอบความถกตอง และความตรงทางเน�อหา พรอมท�งแกไขตามท�ผเช�ยวชาญใหคาแนะนา
4. ประชมช� แจงใหหวหนาหอผปวย และพยาบาลวชาชพท�เปนพยาบาลควบคมการ
ตดเช�อประจาหนวยงานเพ�อนาไปใช
5. ประเมนผลการใชแนวทางการจดการผปวยตดเช�อด�อยา CRE ทก 3 เดอน เพ�อนามา
ปรบปรงแกไข
ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ
1. ผปวยท�มารบในโรงพยาบาลตากสนไดรบการดแลตามแนวทางการจดการผปวยตดเช�อ
ด�อยา CRE ท�กาหนด
2. เปนแนวทางในการนเทศงานการจดการเช�อด�อยา โดยเฉพาะเช�อ CRE แกพยาบาล
วชาชพท�ปฏบตงานในหอผปวย/หนวยงาน และหองตรวจผปวยนอก
3. เพ�อเปนแนวทางแกพยาบาลวชาชพท�ปฏบตงานในหอผปวย/หนวยงาน และหองตรวจ
ผปวยนอกในการใหความรผปวย และญาตเก�ยวกบการปองกนการแพรกระจายเช�อด�อยา ท�งจากผปวยไป
ญาต และชมชน
5
ตวช�วดความสาเรจ
1. พยาบาลวชาชพท�ปฏบตงานในหอผปวย/หนวยงาน และหองตรวจผปวยนอกปฏบตการ
พยาบาลในการจดการผปวยตดเช�อด�อยา CRE ไดถกตองรอยละ 100
2. ผปวยตดเช�อด�อยา ปฏบตตนในการปองกนการแพรกระจายเช�อไดอยางถกตองรอยละ 100
3. มแนวทางในการดแล และจดการเช�อด�อยา CRE ภายในป 2560
เอกสารอางอง
สถาบนบาราศนราดร. (2556) คมอปฏบตการปองกนและควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล.กรงเทพฯ:
ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจากด.
นตยาจารกตตเดชาและคณะ. (2546). การปองกนการตดเช�อและควบคมการแพรกระจายเช�อในสถาน
บรการสาธารณสขสาหรบพยาบาล. กรงเทพฯ : องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.
สมหวงดานชยวจตร. (2548). วธปฏบตเพ�อการปองกนและควบคมโรคตดเช�อในโรงพยาบาล. กรงเทพฯ :
อกษรสมย.
Centers for Disease Control and Prevention. (1996). Standard precautions. Retrieved Jun 15, 2015 from
http://www.cdc.gov/ncidod/hip/ISOLAT/Std._prce_excerpt.htm.
สถาบนวจยระบบสาธารณสข. (2555). เช�อด�อยาปฏชวนะวกฤตและทางออกของสงคมไทย [จลสาร HSRI
Forum]. นนทบร: สถาบนวจยระบบสาธารณสข.