![Page 1: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/2.jpg)
11 Genen
![Page 4: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/4.jpg)
AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA
AUG = startcodon
UAA = stopcodon
Valine
Arginine
Lysine
Histidine
Arginine
Methionine
Een codon (triplet) komt overeen met een bepaald aminozuur of duidt start en stop aan.
![Page 5: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/5.jpg)
GEN
EIWIT (enzym)
KENMERK
GENEN
EIWITTEN (enzymen
)
KENMERK
![Page 6: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/6.jpg)
VERBAND GEN - ERFELIJK KENMERK
![Page 7: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/7.jpg)
Vb.
![Page 8: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/8.jpg)
Maar ook: één gen meerdere eiwitten
![Page 9: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/9.jpg)
B Genregulatie
Elke cel bevat alle genen
Meeste zijn inactief ‘standby’
Andere komen tot ‘expressie’
![Page 10: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/10.jpg)
B.1 Genregulatie door inductie (prokaryoot)
Een ‘inductor’ activeert de genexpressie
Geen inductor structuurgenen niet actief
![Page 11: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/11.jpg)
inductor aanwezig repressor niet actief
transcriptie van de structuurgenen
![Page 12: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/12.jpg)
B.2 Genregulatie door repressie (prokaryoot)
Een ‘repressor’ stopt de genexpressie
de ‘repressor’ is inactief genexpressie
![Page 13: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/13.jpg)
de ‘repressor’ is actief geen genexpressie
![Page 14: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/14.jpg)
B.3 Genregulatie bij eukaryote cellen
de transcriptie wordt gereguleerd door een integratorgen dat zelf onder controle staat van een sensor die gevoelig is voor oa. hormonen
![Page 15: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/15.jpg)
B.4 De epigenetische code
Dubbele helix onder de duim??
Verborgen erfelijke code laat genen zwijgen De volgorde van de vier bouwstenen van de dubbele helix is niet het enige wat iemands erfelijke eigenschappen bepaalt. Zelfs wat de moeder eet tijdens de zwangerschap kan invloed hebben!
DNA-code is de blauwdruk van het leven maar..
![Page 16: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/16.jpg)
Allerlei epigenetische ‘labels’ fungeren als een soort volumeknop waarmee de activiteit van de genen kan gereguleerd worden
![Page 17: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/17.jpg)
organisatie chromatine
euchromatine
heterochromatine
DNA sterk gecondenseerd
Nucleosomen verder uit elkaar
Genexpressie mogelijk
![Page 18: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/19.jpg)
chemische labels aan de histonenChemische aanhangsels op de histonen kunnen de expressie van genen …onderdrukken
bv. methyl (CH3)
bevorderen
bv. acetyl (COCH3)
![Page 20: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/21.jpg)
metylmerkers op DNAMetylgroepen hechten zich op een nucleotide C die gevolgd wordt door een nucleotide C
ACTACGAGTAGGATTTTCGATTGTCCCA
H-C-H
H HH
H-C-H
Gen gedeactiveerd
![Page 22: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/23.jpg)
transposons ‘jumping genes’Klonen zichzelf en sturen kopieën over het ganse genoom. (oa. afkomstig van virussen)kunnen in genen terechtkomen en mutaties veroorzaken of genexpressie onderdrukken of stimuleren
DNA beschermt zich hiertegen door methylering
![Page 24: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/25.jpg)
imprintingImprinting verandert genen in de geslachts-cellen waardoor die genen inactief worden. Bij maternale imprinting wordt het gen dat van moeder is geërfd inactief gemaakt en komt dat van vader juist tot uitdrukking.
Imprinting van het gen van vaders kant (paternale imprinting) zorgt ervoor dat het gen vaders kant inactief wordt en dat van moeder tot uitdrukking komt.
![Page 26: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/26.jpg)
hypotetisch vb. van imprintingLinks: maternale imprinting voor het gen van huidskleur; het ‘blank-gen’ van de moeder komt niet tot expressie bij de nakomelingen
Rechts: paternale imprinting
![Page 27: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/27.jpg)
lijger
![Page 28: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/28.jpg)
Lijger
♀ : tijger
♂ : leeuw
Tot 500 kg!
![Page 29: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/29.jpg)
teeuw
♂ tijger x ♀ leeuw
![Page 30: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/30.jpg)
RNA-interferentie (RNAi)Genonderdrukking door dubbelstrengs RNA.
•De ‘sense’-sequentie van mRNA bindt zich met de ‘antisense’-sequentie (=dsRNA).
•Dit dsRNA bindt zich dan aan een eiwitcomplex Dicer (=‘snijmachine’) dat het in kleinere stukken hakt
•Één RNA-streng bijft aan een ander eiwitcomplex (RISC) hangen en vormt een val voor nieuw mRNA geen translatie mogelijk.
![Page 31: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 33: 11 Genen A Van gen tot kenmerk AUG GUA CGA AAA CAC CGU UAA AUG = startcodon UAA = stopcodon Valine Arginine Lysine Histidine Arginine Methionine Een](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070315/5551a0ee4979591f3c8b6f51/html5/thumbnails/33.jpg)