KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 29
MODULE TH
KÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch
bµi häc theo h−íng
d¹y häc tÝch cùc
PHÙNG NHƯ THỤY
13
30 | MODULE TH 13
A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
L!p k% ho(ch bài h-c là m0t công vi6c quan tr-ng c;a ngh< d(y h-c.
Công vi6c này có thB ví vDi công vi6c thi%t k% c;a ngEFi kG sE.
L!p k% ho(ch bài h-c là m0t y%u tI quan tr-ng trong d(y h-c phát huy
tính tích cKc và tELng tác c;a h-c sinh. Module này sO làm rõ cách phân
lo(i, triBn khai và thi%t k% mSi lo(i bài h-c theo hEDng phát huy tính tích
cKc h-c t!p c;a h-c sinh.
N0i dung chELng trình giáo dVc WEXc thB hi6n cV thB nhYt và WZy W;
nhYt trong các bài h-c và ho(t W0ng giáo dVc. Do v!y, WB gi\ng d(y tIt
n0i dung giáo dVc, giáo viên ph\i chu^n b_ kG k% ho(ch d(y h-c, hay còn
g-i là thi%t k% giáo án.
K% ho(ch d(y h-c là b\n thi%t k% sE ph(m cho m0t bài h-c, trong Wó thB
hi6n n0i dung và phELng pháp d(y h-c, mVc tiêu, ý Wc sE ph(m c;a
giáo viên.
K% ho(ch d(y h-c là s\n ph^m sE ph(m W0c Wáo c;a giáo viên; qua k%
ho(ch d(y h-c, có thB nh!n bi%t WEXc trình W0 khoa h-c, kinh nghi6m sE
ph(m và ý thec ngh< nghi6p c;a giáo viên.
K% ho(ch d(y h-c là công cV WB giáo viên lên lDp. SK thành b(i c;a giF d(y
phV thu0c rYt nhi<u vào vi6c chu^n b_ k% ho(ch d(y h-c c;a giáo viên, cho
nên “có k% ho(ch d(y h-c tIt là thành công m0t nha c;a giF d(y”.
Vi6c l!p k% ho(ch d(y h-c theo hEDng d(y h-c tích cKc vkn chEa WEXc
m0t sI giáo viên chú tr-ng. M0t sI giáo viên chEa bi%t cách xác W_nh
Wúng mVc tiêu bài d(y, mVc tiêu bài d(y là k%t qu\ mà h-c sinh ph\i
W(t WEXc sau khi h-c xong bài d(y che không ph\i là mVc tiêu vi%t cho
giáo viên. M0t sI giáo viên khi xác W_nh mVc tiêu bài d(y chEa bám sát
vào Chu^n ki%n thec, kG nnng trong chELng trình nên có nhong mVc
tiêu quá npng so vDi trình W0 c;a h-c sinh. M0t sI giáo viên chEa bi%t
cách xác W_nh n0i dung và cYu trúc bài d(y, chEa bi%t cách xác W_nh
ngucn gIc thông tin phVc vV cho ho(t W0ng d(y h-c. M0t sI giáo viên
chEa bi%t cách lKa ch-n phELng pháp d(y h-c theo hEDng d(y h-c
tích cKc...
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 31
Vì v$y, vi(c h+,ng d0n giáo viên l$p k7 ho8ch d8y h9c theo h+,ng d8y
h9c tích c=c là h7t s@c cAn thi7t. Module này sE giúp giáo viên bi7t cách
l$p k7 ho8ch d8y h9c mIt bài h9c cJ thK theo h+,ng d8y h9c tích c=c.
Module gLm 5 nIi dung chính sau:
— Khái ni(m chung vR l$p k7 ho8ch d8y h9c theo h+,ng phát huy tính tích
c=c h9c t$p cSa h9c sinh.
— Các b+,c thi7t k7 k7 ho8ch bài h9c theo h+,ng phát huy tính tích c=c
h9c t$p cSa h9c sinh.
— Cách triKn khai lo8i bài xây d=ng ki7n th@c m,i.
— Cách triKn khai lo8i bài luy(n t$p.
— Th=c hành thi7t k7 mIt sY bài trong môn Toán tiKu h9c.
B. MỤC TIÊU
H!c xong module này, h!c viên có kh6 n7ng:
— Phân bi(t \+]c các lo8i bài h9c ̂ tiKu h9c và yêu cAu cSa m_i lo8i bài h9c.
— Bi7t cách triKn khai m_i lo8i bài h9c trên l,p theo h+,ng d8y h9c phát
huy tính tích c=c cSa h9c sinh.
— Nêu \+]c các b+,c, yêu cAu thi7t k7 k7 ho8ch bài h9c theo h+,ng phát
huy tính tích c=c h9c t$p cSa h9c sinh.
32 | MODULE TH 13
C. NỘI DUNG
Nội dung 1
KHÁI NIỆM CHUNG VỀ LẬP KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG
DẠY HỌC PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
Hoạt động: Tìm hiểu khái niệm chung về lập kế hoạch dạy học
theo hướng dạy học phát huy tính tích cực học tập của
học sinh
I. NHIỆM VỤ
B!n $ã t'ng l*p k- ho!ch d!y h3c, ho5c có th7 $ã $3c nh8ng tài li;u v>
l*p k- ho!ch d!y h3c theo h@Ang d!y h3c tích cCc. Hãy nhA l!i, trao $Hi
vAi $Ing nghi;p $7 thCc hi;n mKt sM nhi;m vN sau:
— K- ho!ch d!y h3c là gì?
— Ý nghUa cVa l*p k- ho!ch d!y h3c.
— Phân bi;t k- ho!ch d!y h3c theo h@Ang d!y h3c tích cCc vAi giáo án
truy>n thMng.
— Yêu c]u cVa mKt b^n k- ho!ch d!y h3c theo h@Ang d!y h3c tích cCc.
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
1. Khái niệm về lập kế hoạch dạy học
K- ho!ch d!y h3c (hay còn g3i là thi-t k- giáo án) là k- ho!ch (hay giáo
án) cVa mKt ti-t h3c th7 hi;n tinh th]n cb b^n cVa ch@bng trình môn
h3c, th7 hi;n $@dc mMi liên h; h8u cb gi8a mNc tiêu, nKi dung, ph@bng
pháp và k-t qu^, $@dc g3i là 4 thành tM cb b^n cVa bài h3c.
L*p k- ho!ch d!y h3c là xây dCng k- ho!ch d!y h3c cho mKt bài h3c cN
th7, th7 hi;n mMi quan h; t@bng tác gi8a giáo viên vAi h3c sinh, gi8a
h3c sinh vAi h3c sinh nhim giúp h3c sinh $!t $@dc nh8ng mNc tiêu cVa
bài h3c.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 33
2. Ý nghĩa của lập kế hoạch dạy học
B!t kì m't bài h,c nào c0ng c2n th3i gian chu6n b7, ngay c: khi sách giáo
khoa hay tài li>u c?a bài h,c ngày hôm Aó Aã có sDn thì th3i gian lEp kG
hoHch dHy h,c c0ng vKn Aóng m't vai trò r!t quan tr,ng trong vi>c Ong
dPng nhQng nguRn tài li>u !y vào bài gi:ng m't cách khoa h,c. LEp kG
hoHch dHy h,c có m't vai trò AUc bi>t quan tr,ng, bVi nó giúp giáo viên
qu:n lí th3i gian dành cho mZi A[n v7 bài h,c A\]c t^t h[n. Quan tr,ng
h[n, lEp kG hoHch dHy h,c có tác dPng vHch ra rõ ràng A[n v7 bài h,c c2n
A\]c chú tr,ng — ph2n tr,ng tâm mà h,c sinh bct bu'c ph:i biGt — td Aó
giáo viên se df dàng h[n trong vi>c Aigu chhnh khung th3i gian, ting
gi:m n'i dung gi:ng dHy Aj Ag phòng các tr\3ng h]p thiGu th3i gian,
thda th3i gian…
M't kG hoHch dHy h,c t^t se cung c!p cho giáo viên m't h\mng Ai rõ
ràng. Nó nh\ m't th3i khoá biju và b:n AR dKn A\3ng cho h\mng Ai c?a
m't tiGt h,c vEy.
KG hoHch dHy h,c cung c!p cho giáo viên m't nguRn tham kh:o. KG
hoHch dHy h,c chh ra n'i dung c?a bài h,c và giúp A:m b:o trEt tp khoa
h,c c?a thông tin, A\a ra kq ning h,c tEp A\]c sr dPng trong gi3 và các
ph\[ng ti>n hZ tr] c2n thiGt theo yêu c2u. Vi>c cung c!p thông tin theo
m't trEt tp khoa h,c se giúp h,c sinh hiju và nhm nhQng thông tin Aó
m't cách khoa h,c.
LEp kG hoHch dHy h,c theo h\mng dHy h,c tích cpc giúp cho gi3 h,c
phát huy A\]c tính tích cpc, tp giác, ch? A'ng, sáng tHo c?a c: giáo
viên và h,c sinh nhum nâng cao tri thOc, bRi d\vng ning lpc h]p tác,
ning lpc vEn dPng tri thOc vào thpc tifn, bRi d\vng ph\[ng pháp tp
h,c, tác A'ng tích cpc AGn t\ t\Vng, tình c:m, Aem lHi hOng thú h,c
tEp cho ng\3i h,c.
3. Phân biệt kế hoạch dạy học theo hướng dạy học tích cực với giáo án
truyền thống
DHy và h,c tích cpc Aòi hxi ng\3i giáo viên ph:i Aóng vai trò là ng\3i
thiGt kG, ty chOc, h\mng dKn các hoHt A'ng A'c lEp hoUc theo nhóm nhx
Aj h,c sinh tp lpc chiGm lqnh n'i dung h,c tEp, ch? A'ng AHt A\]c các
34 | MODULE TH 13
m!c tiêu ki)n th,c, k. n/ng, thái 23 theo yêu c7u c8a ch:;ng trình.
Tr:@c kia, theo mô hình dCy hDc th! 23ng, giáo viên 2óng vai trò thông
báo, giIng giIi ki)n th,c, truyJn th! m3t chiJu, sL d!ng ph:;ng pháp
dCy hDc thuy)t trình là chính, giáo viên ch8 y)u 23c thoCi; còn hDc sinh
th! 23ng ti)p thu bRng cách ghi nh@ máy móc, hDc thu3c lòng. STi m@i
ph:;ng pháp dCy hDc theo h:@ng tích cUc hoá hoCt 23ng nhVn th,c c8a
hDc sinh 2òi hWi hDc sinh phIi tU tìm ki)m, khám phá ki)n th,c d:@i sU
tT ch,c, h:@ng dXn c8a giáo viên thông qua viZc ph[i h\p các ph:;ng
pháp dCy hDc truyJn th[ng v@i các ph:;ng pháp dCy hDc tích cUc, sL
d!ng các ph:;ng tiZn dCy hDc hiZn 2Ci có ,ng d!ng công nghZ thông tin.
Chính vì vVy, cách lVp k) hoCch dCy hDc theo h:@ng 2Ti m@i ph:;ng
pháp dCy hDc c^ng có nhiJu 2Ti m@i:
Ph"#ng pháp truy-n th.ng /0i m3i theo h"3ng tích c8c
1. Xác &'nh m+c tiêu
— M!c tiêu giIng dCy.
— M!c tiêu chung.
— M!c tiêu mong mu[n 2Ct t@i.
2. So3n n4i dung
— TVp trung vào hoCt 23ng c8a
giáo viên.
— HoCt 23ng dCy → hoCt 23ng hDc.
— Thông tin tc giáo viên → hDc sinh.
3. Trên l;p
— Giáo viên hoCt 23ng là chính.
— Giáo viên thuy)t trình, giIng giIi.
— HDc sinh th! 23ng nghe, ghi.
1. Xác &'nh m+c tiêu
— M!c tiêu hDc tVp.
— M!c tiêu phát trien.
— M!c tiêu phân hoá.
— M!c tiêu khI thi, c/n c, 2e 2ánh giá.
2. So3n n4i dung
— TVp trung vào hoCt 23ng c8a hDc sinh.
— HoCt 23ng hDc → hoCt 23ng dCy.
— Giáo viên ↔ hDc sinh → ki)n th,c +
ph:;ng pháp.
— HDc sinh ↔ hDc sinh.
3. Trên l;p
— HDc sinh hoCt 23ng là chính.
— HDc sinh thUc hiZn các công viZc 23c lVp/
theo nhóm.
— Giáo viên tT ch,c, h:@ng dXn các hoCt
23ng c8a hDc sinh.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 35
4. Yêu cầu của một kế hoạch dạy học theo hướng dạy học tích cực
+ Th$ hi&n ()*c m-c tiêu c1a ch)3ng trình.
+ Chú ý (;n vi&c phát huy tính tích cAc c1a hBc sinh.
+ Th$ hi&n ()*c (D c)3ng c1a nEi dung bài giIng.
+ Th$ hi&n ()*c vi&c tJ chKc hoMt (Eng c1a hBc sinh trong giN hBc.
+ PhIi sP d-ng dQ dàng khi lên lTp.
+ PhIi mang tính chUt mV.
Nội dung 2
CÁC BƯỚC THIẾT KẾ KẾ HOẠCH BÀI HỌC THEO HƯỚNG PHÁT HUY
TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
MỤC TIÊU:
Sau khi hoàn thành nEi dung này, ng)Ni hBc có khI nZng:
— N^m ()*c các b)Tc thi;t k; k; hoMch mEt bài hBc.
— N^m ()*c m-c tiêu trong dMy hBc tích cAc.
— Bi;t cách chu`n ba trong dMy hBc tích cAc.
— Bi;t cách tJ chKc các hoMt (Eng trong dMy hBc tích cAc.
TIẾN TRÌNH:
Hoạt động 1: Tìm hiểu mục tiêu bài học
I. NHIỆM VỤ
BMn hãy nghiên cKu tài li&u (K; hoMch mEt bài hBc, Sách giáo viên...) và
()a ra mEt sf thông tin sau:
— M-c tiêu c1a bài hBc là gì?
— TMi sao phIi vi;t m-c tiêu bài hBc?
— Phân bi&t m-c tiêu trong dMy hBc tích cAc và trong dMy hBc th- (Eng.
BMn có th$ trao (Ji vTi (kng nghi&p vD nhlng ý ki;n c1a mình.
36 | MODULE TH 13
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
Vi"c xác '(nh m,c tiêu c0a bài h4c c5n ph7i c8n c9 vào Chu=n ki?n th9c,
kA n8ng 'ã 'DEc quy '(nh trong chDIng trình gKm ki?n th9c, kA n8ng và
thái 'L c5n hình thành M h4c sinh sau bài h4c. Tuy nhiên, 'Q xác '(nh
m,c tiêu bài h4c, c5n phân bi"t 'DEc m,c 'ích và m,c tiêu.
M,c 'ích và m,c tiêu 'Uu muVn nói tXi k?t qu7 hDXng '?n c0a mLt quá
trình thYc hi"n mLt công vi"c nào 'ó.
M,c 'ích là muVn nói tXi k?t qu7 hDXng '?n mLt cách khái quát, dài
h]n, có tính chi?n lDEc. Ví d,: m,c 'ích c0a nUn giáo d,c Vi"t Nam t`
nay '?n n8m 2020...
M,c tiêu là muVn nói tXi mLt k?t qu7 c, thQ, ngcn h]n, có thQ ']t 'DEc
trong thdi gian ngcn, do cá nhân hoec tfp thQ nhg thYc hi"n, ví d,: m,c tiêu
bài h4c, m,c tiêu chDIng... Nói cách khác, m,c tiêu là nói vU vi"c ngDdi h4c
sh nhD th? nào hoec có kh7 n8ng làm 'DEc gì sau khi k?t thúc bài h4c.
Theo quan 'iQm “công ngh"” thì m,c tiêu là “'5u ra”, là “s7n ph=m”, t9c
cmng là cái 'ích c, thQ c0a mLt quá trình hay mLt công 'o]n s7n xunt.
M,c tiêu là cI sM 'Q 'ánh giá k?t qu7 cuVi cùng, vì vfy c5n ph7i xác '(nh
m,c tiêu c, thQ, rõ ràng, phù hEp.
Theo quan 'iQm “d]y h4c hDXng vào h4c sinh” thì m,c tiêu 'U ra là cho
h4c sinh ch9 không ph7i cho giáo viên. Vì vfy, ph7i vi?t: “H4c xong bài
này, h4c sinh ph7i: Xác '(nh 'DEc...”, không vi?t: D]y bài này, giáo viên
ph7i: Xác '(nh 'DEc...”.
— Khi lfp k? ho]ch mLt bài d]y, c5n xác '(nh m,c tiêu c0a bài, bMi lh:
+ Giúp 'ánh dnu cho quá trình d]y t` 'iQm khMi '5u '?n 'iQm k?t thúc.
+ Giúp ngDdi d]y có thQ lYa ch4n phDIng pháp và kA thuft d]y h4c phù hEp.
+ T]o 'iUu ki"n cho vi"c chu=n b( giáo án 'DEc tVt hIn.
+ Giúp cho vi"c 'ánh giá k?t qu7 bài d]y, hay vi"c 'ánh giá l]i m,c tiêu
c0a bài d]y.
— M,c tiêu c, thQ: C5n ph7i có ba y?u tV cnu thành:
+ Làm gì: Mô t7 hành 'Lng mà ngDdi h4c có kh7 n8ng làm 'DEc sau khi
'DEc truyUn ']t ki?n th9c (cuVi bài h4c).
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 37
! di%n '(t 'i*u này, ph1i dùng các '6ng t7 hành '6ng có th! quan sát
'<=c ho?c 'o l<Ang '<=c.
+ i*u kiEn: Nêu ra các 'i*u kiEn và giKi h(n quy 'Lnh các hành vi sM di%n ra.
+ Tiêu chuOn: SQ dRng tiêu chí hay tiêu chuOn thTc hiEn 'òi hVi ng<Ai hWc
ph1i '(t '<=c X mZc '6 nào thì ch\p nh]n '<=c.
— MRc tiêu cR th! dành '! vi`t cho ng<Ai hWc:
ó là nhang chb ý s< ph(m miêu t1 k`t qu1 mong '=i. ó là hiEu qu1
mong '=i cba nhà qu1n lí 'di vKi giáo viên và hWc sinh. Th<Ang '<=c
di%n '(t d<Ki d(ng ki`n thZc cen '(t, thái '6 mong '=i, nfng lTc có '<=c
sau mgi bài hWc.
Ví dR: “Sau khi hWc xong, hWc sinh cen '(t '<=c nhang ki`n thZc, nfng
lTc mKi trong llnh vTc…”.
— MRc tiêu chung vi`t cho ng<Ai d(y hay nhà qu1n lí:
+ Quy tpc vi`t mRc tiêu “SMART”:
S — CR th!.
M — o '<=c.
A — (t '<=c.
R — ThTc t`/phù h=p.
T — GiKi h(n v* thAi gian.
Cen phân biEt rõ mRc tiêu trong d(y hWc thR '6ng và mRc tiêu trong d(y
hWc tích cTc, cR th! là:
M!c tiêu trong d-y h0c th! 12ng M!c tiêu trong d-y h0c tích c4c
Nêu nhiEm vR và công viEc cen làm
cba giáo viên và hWc sinh.
Là 'ích cba bài hWc, hWc sinh cen '(t
'<=c v* ki`n thZc, kl nfng, thái '6
trong và sau khi hWc bài hWc.
MRc tiêu bài hWc '<=c xác 'Lnh m6t
cách chung chung cfn cZ vào n6i
dung sách giáo khoa.
MRc tiêu cba bài hWc '<=c xác 'Lnh
cfn cZ vào ChuOn ki`n thZc, kl nfng
và yêu ceu v* thái '6 cen '<=c hoàn
thành trong ch<zng trình giáo dRc.
38 | MODULE TH 13
M!c tiêu trong d-y h0c th! 12ng M!c tiêu trong d-y h0c tích c4c
Các m%c tiêu c*n ,-t ,./c c0a h3c
sinh ch.a ,./c l./ng hoá, khó quan
sát ,./c và không “cân, ,ong, ,o,
,Am” ,./c.
Các m%c tiêu ,./c biEu ,-t bFng các
,Gng tH hành ,Gng c% thE, có thE l./ng
hoá và quan sát, “,o”, “,Am” ,./c.
Hoạt động 2: Tìm hiểu phương tiện dạy học
I. NHIỆM VỤ
B-n hãy nghiên cLu tài liMu và cho biAt mGt sN thông tin sau:
— LiMt kê mGt sN ph.Sng tiMn d-y h3c th.Ung dùng W tiEu h3c.
— X.a ra mGt vài ph.Sng tiMn d-y h3c tZ làm mà giáo viên có thE s[ d%ng
trong bài h3c.
B-n có thE trao ,\i v]i ,^ng nghiMp v_ nh`ng ý kiAn c0a mình.
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
— Các ph.Sng tiMn và h3c liMu ,./c ho-ch ,cnh theo ba tiêu chí cS bfn sau:
+ Có nh`ng yAu tN m]i, không ngang bFng và càng không ,./c nghèo nàn
hSn tình tr-ng thông th.Ung. Các ph.Sng tiMn thông th.Ung phfi có bit
cL lúc nào, W bit cL môn và bài h3c nào nh. bfng, sách giáo khoa, th.]c
tính, các d%ng c% h3c tkp bao g^m th.]c kl, bút, vW, giiy… thì ,.Sng
nhiên phfi chunn bc. Nh.ng khi thiAt kA bài h3c thì tr3ng tâm là ho-ch
,cnh nh`ng ph.Sng tiMn và h3c liMu ,pc thù c0a bài ,ó.
+ X./c xác ,cnh v_ chLc nrng mGt cách c% thE. Nghsa là mti thL hàm chLa
giá trc gì và khi s[ d%ng thì nó có tác d%ng gì. ChLc nrng ,./c quy ,cnh
thành 3 nhóm: ht tr/ giáo viên, ht tr/ h3c sinh, ht tr/ ,^ng thUi cf giáo
viên và h3c sinh. Trong mti nhóm nh. vky, c*n phân biMt nh`ng chLc
nrng c% thE hSn n`a. Chwng h-n, các ph.Sng tiMn ht tr/ giáo viên g^m
các lo-i: cung cip t. liMu tham khfo, h.]ng dxn gifng d-y, tr/ giúp lao
,Gng thE chit, ht tr/ giao tiAp và t.Sng tác gi`a th*y và trò, t-o lkp môi
tr.Ung và ,i_u kiMn s. ph-m… Nh`ng ph.Sng tiMn ht tr/ h3c sinh czng
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 39
có nhi&u lo*i +,-c chia theo ch1c n2ng: h5 tr- tìm ki:m và khai thác
thông tin, sA kiBn, minh ho*; công cD ti:n hành ho*t +Eng (nhGn th1c,
giao ti:p, quJn lí); h5 tr-, t,Mng tác vNi giáo viên và vNi nhau; tr- giúp lao
+Eng thQ chRt; h,Nng dTn hUc tGp;…
+ Có hình th1c vGt chRt cD thQ. Tiêu chí này +òi h]i sA xác +_nh rõ ràng
v& bJn chRt vGt lí, t1c là lo*i vGt liBu, kích th,Nc, cRu t*o, sb l,-ng,
khbi l,-ng, màu scc, hình d*ng… và nhdng +ec +iQm kf thuGt khác; v&
bJn chRt sinh hUc và tâm lí, t1c là nhdng +ec +iQm có liên quan +:n
th_ giác, thính giác, các cJm giác nói chung, +:n s1c khoh, thQ hình và
vGn +Eng, +:n các quá trình trí tuB, xúc cJm và tính tích cAc cá nhân;
v& bJn chRt xã hEi, t1c là nhdng +ec +iQm thjm mf, v2n hoá, +*o +1c,
chính tr_…
— Các ph,Mng tiBn và hUc liBu th,lng +,-c thi:t k: theo mEt sb quy tcc sau:
+ Tuân thm nguyên tcc thi:t k: và sn dDng vbn có cma ph,Mng tiBn n:u +ó
là ph,Mng tiBn kf thuGt và thi:t b_ công nghiBp, nh,ng có thQ khai thác
thêm nhdng ch1c n2ng cD thQ cma ph,Mng tiBn n:u +i&u +ó không làm
nó h, h*i.
+ H5 tr- triBt +Q cho các mDc +ích ho*t +Eng cma giáo viên trên nhi'u m*t:
khai thác và phân tích nEi dung hUc tGp, áp dDng ph,Mng pháp, biBn
pháp và kf thuGt d*y hUc, +ánh giá, tp ch1c, quJn lí lNp… phù h-p vNi
mDc tiêu bài hUc.
+ Chm y:u +óng vai trò công cD trong ho*t +Eng cma ng,li hUc, t1c là có
tính t./ng tác cao ch1 không chr +Q minh ho* và ch1a +Ang thông tin.
+ Tính +a d*ng và tiBn sn dDng cma ph,Mng tiBn, tr,Nc h:t là 4a n5ng.
Không nên l*m dDng mEt chmng lo*i hay kiQu ph,Mng tiBn, kQ cJ nhdng
th1 rRt hiBn +*i, chtng h*n: phun m&m giáo dDc, tài liBu +iBn tn, camera
kf thuGt sb...
+ LAa chUn ,u tiên nhdng ph,Mng tiBn và hUc liBu ph7 bi9n, thông th.<ng,
gi=n d? và có thB tC tDo t./ng 4Ei nhanh chóng, chF 4Gng. wó là câu h]i,
40 | MODULE TH 13
trích &o(n sách báo hay tranh /nh, trích &o(n b1ng hay &3a ghi âm, b1ng
hay &3a hình, các mô hình t9 xây d9ng, các &< ho( t9 thi=t k=, các tài liAu
t9 sCu tDp, các &< vDt sGn có xung quanh. HiAn nay, câu hLi và phi=u hMc
tDp là nhNng phCOng tiAn rPt có hiAu qu/ &Q tR chSc các biAn pháp d(y
hMc tích c9c hoá trên cO sU các k3 thuDt thông thCVng nhC lVi nói, thông
tin, s9 kiAn, th/o luDn, nghiên cSu, &iWu tra, luyAn tDp... nhCng l(i chCa
&CXc quan tâm &úng mSc.
Chu#n b' trong d-y h/c th1 23ng Chu#n b' trong d-y h/c tích c5c
LiAt kê các &< dùng d(y hMc c\a
giáo viên.
LiAt kê &< dùng d(y hMc cho giáo viên, cá
nhân và nhóm hMc sinh.
HC]ng d^n hMc sinh làm bài tDp
vW nhà.
HC]ng d^n hMc sinh chu_n b` bài hMc
(chu_n b` bài, làm bài tDp, th9c hành k3
n1ng gbn ki=n thSc v]i th9c ticn, &Mc tài
liAu và chu_n b` &< dùng hMc tDp cdn thi=t).
Sg dhng phii hXp các phCOng pháp
d(y hMc, các hình thSc, các k3 thuDt
d(y hMc thCVng &On &iAu, ch\ y=u
là “&Mc”, “chép”, “thuy=t trình”.
Sg dhng phii hXp các phCOng pháp d(y
hMc, các hình thSc, các k3 thuDt d(y hMc
tích c9c khác nhau.
Hoạt động 3: Tìm hiểu việc thiết kế nội dung học tập
I. NHIỆM VỤ
B(n hãy nghiên cSu tài liAu và cho bi=t mot si thông tin sau:
— Nguyên tbc thi=t k= noi dung hMc tDp.
— stc trCng c\a phCOng pháp d(y hMc tích c9c.
— Cách thi=t k= noi dung hMc tDp theo hC]ng d(y hMc tích c9c.
— Phân biAt tR chSc ho(t &ong d(y hMc tích c9c và d(y hMc thh &ong.
B(n có thQ trao &Ri v]i &<ng nghiAp vW nhNng ý ki=n c\a mình.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 41
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
N"i dung bài d*y theo nguyên t1c ho*t 3"ng 345c hi6u là hình thái 3:i
t45ng hoá c;a m>c tiêu, t@c là sB diCn 3*t m>c tiêu d4Di hình th@c các
3:i t45ng ho*t 3"ng (nhFn th@c, giao tiGp, quJn lí, vFn 3"ng th6 chMt, lao
3"ng, nghN thuFt, chOi, quan hN xã h"i…). N"i dung bài d*y là 3:i t45ng
c;a ho*t 3"ng hUc tFp. NGu m>c tiêu là ý th@c W giáo viên và trong
ch4Ong trình giáo d>c thì n"i dung là tYn t*i khách quan bên ngoài giáo
viên và ch4Ong trình giáo d>c. Trong v\n bJn ch4Ong trình hay ngôn ng^
c;a giáo viên ch_ có sB mô tJ n"i dung, không có n"i dung thBc sB. NGu
ch_ lanh h"i 345c sB mô tJ này thì 3ó chính là hUc vbt, vì lanh h"i sB mô tJ
n"i dung hoàn toàn ch4a phJi là lanh h"i n"i dung và tMt nhiên ccng
ch4a phJi là hUc.
1. Nguyên tắc mô tả và thiết kế nội dung học tập của bài dạy
+ Ch_ rõ thBc chMt c;a quá trình, sB vFt hay sB kiNn tg nh^ng khía c*nh có th6
có th6 có c;a chúng: hình th@c, cMu trúc, lôgic, ch@c n\ng, thBc th6, 3jc
3i6m, dMu hiNu, hành vi, 3"ng lBc, xu thG… Ví d>: 3jc 3i6m c;a hình thang;
tính th6 tích hình h"p ch^ nhFt… Tg lâu, trong sách giáo khoa 3ã th6 hiNn
rõ quy t1c này qua cách 3jt tên ch4Ong, bài và các m>c c;a bài hUc.
+ Tn ch@c có hN th:ng nh^ng thành phon c;a khái niNm trong toàn th6
m*ng khái niNm ch@a nó. Ví d>: tính chMt c;a tam giác vuông npm
trong m*ng t@ giác — hình ch^ nhFt — tam giác — tam giác vuông.
Thông th4rng v\n bJn sách giáo khoa và sách giáo viên ccng trình
bày và mô tJ khái niNm theo lôgic nhMt 3snh, chtng h*n theo con
34rng quy n*p hojc diCn dsch. Nh4ng dù theo lôgic nào thì vvn phJi
3"ng ch*m 3Gn m*ng khái niNm. Không th6 lanh h"i 345c các 3snh
nghaa, khái niNm nGu không lanh h"i nó trong tnng th6 nh^ng 3snh
nghaa gon gci thu"c m*ng khái niNm.
+ DB kiGn 345c cMu trúc và tính chMt c;a các ho*t 3"ng mà ng4ri hUc phJi
thBc hiNn. Nói cách khác, các ho*t 3"ng là môi tr4rng bên ngoài ch@a
n"i dung hUc tFp. Hojc có th6 hi6u: N"i dung hUc tFp là 3:i t45ng c;a
các ho*t 3"ng c;a ng4ri hUc. Cách mô tJ n"i dung con g5i ra 345c cMu
42 | MODULE TH 13
trúc, c& c'u, tính ch't và c./ng 12 c3a các ho7t 12ng, nh.ng không nh't
thi;t ph=i 'n 1>nh các ho7t 12ng m2t cách c@ng nhAc.
CDn cE gAng quy chuyHn các thành phDn n2i dung trJu t.Kng thành sM
mô t= hành 12ng hoNc kO nPng hành vi, hoNc 1Ei t.Kng c=m tính. QiRu
này 1ã 1.Kc các nhà khoa hTc phân tích r't chu 1áo khi trình bày các
giáo trình chuyên môn hoNc sách chuyên kh=o. QH làm 1iRu này, ph=i có
kO nPng s[ d\ng các mô hình, biHu tr.ng, 1] ho7, s& 1]… và bi;t lMa
chTn kiHu lo7i, sE l.Kng nh_ng công c\ nh. th; 1H mô t= càng c\ thH
càng tEt.
M\c 1ích c3a d7y hTc tích cMc là nham phát triHn b ng./i hTc nPng lMc
sáng t7o, nPng lMc gi=i quy;t v'n 1R, do 1ó 1R cao vai trò c3a ng./i hTc.
HTc bang ho7t 12ng, thông qua ho7t 12ng c3a mình, ng./i hTc se chi;m
lOnh ki;n th@c, hình thành nPng lMc và nh_ng phfm ch't c3a ng./i lao
12ng. Giáo viên gi_ vai trò là ng./i th ch@c, h.ing djn, giúp 1k, t7o 1iRu
kiln tEt cho hTc sinh có thH thMc hiln các ho7t 12ng hTc tmp m2t cách
hilu qu=.
2. Một số đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực
D7y hTc thông qua th ch@c các ho7t 12ng cho hTc sinh, chú trTng rèn
luyln ph.&ng pháp tM hTc.
M2t trong nh_ng yêu cDu c3a d7y hTc tích cMc là khuy;n khích ng./i hTc
tM lMc khám phá nh_ng 1iRu ch.a bi;t trên c& sb nh_ng 1iRu 1ã bi;t.
Tham gia vào các ho7t 12ng hTc tmp, ng./i hTc 1.Kc 1Nt vào nh_ng tình
huEng, 1.Kc trMc ti;p quan sát, th=o lumn, trao 1hi, làm thí nghilm, 1.Kc
khuy;n khích 1.a ra các gi=i pháp gi=i quy;t v'n 1R theo cách c3a mình,
1.Kc 12ng viên trình bày quan 1iHm riêng c3a mri cá nhân. Qua 1ó,
ng./i hTc không nh_ng chi;m lOnh 1.Kc ki;n th@c mà còn phát huy
1.Kc tính tM ch3 và sáng t7o có c& h2i 1.Kc b2c l2, rèn luyln.
Th ch@c các ho7t 12ng hTc tmp cho hTc sinh ph=i trb thành trung tâm
c3a quá trình giáo d\c. Giáo viên cDn bi;t lmp k; ho7ch d7y hTc 1H h.ing
djn hTc sinh phát triHn các nPng lMc cDn thi;t trong cu2c sEng trong và
ngoài nhà tr./ng, b hiln t7i ctng nh. trong t.&ng lai.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 43
D!y h%c bám sát các v-n /0 c1a th3c ti5n, áp d9ng ki<n th=c vào gi@i
quy<t v-n /0 c1a th3c ti5n thay cho viCc nhDi nhét ki<n th=c, /ó chính là
quá trình giúp h%c sinh nhLn th=c, thông hiNu và vLn d9ng ki<n th=c vào
cuOc sPng th3c t<. Ri0u này sS làm cho h%c sinh hiNu, t3 lí gi@i mình cTn
ph@i h%c nhUng gì và vì sao ph@i h%c chúng. Khi /ã xác /Ynh /Z[c nhu
cTu và /Ong c\ h%c tLp /úng /]n, h%c sinh sS tích c3c, t3 giác tham gia
các ho!t /Ong h%c tLp do giáo viên t_ ch=c.
D!y h%c tích c3c tLp trung tr%ng tâm vào ho!t /Ong h%c, t!o ra chuyNn
bi<n ta h%c tLp th9 /Ong sang h%c tLp ch1 /Ong, phát huy kh@ nbng t3
h%c ngay ta nhUng lcp nhd e trZfng ph_ thông, t3 h%c không chg trong
gif lên lcp dZci s3 hZcng dhn c1a giáo viên mà c@ e nhà và trong các
ho!t /Ong ngoài gif lên lcp khi không có s3 hZcng dhn c1a giáo viên.
Trong d!y h%c tích c3c, các bài tLp e nhà cTn khuy<n khích h%c sinh vLn
d9ng ki<n th=c /ã h%c vào /i0u kiCn th3c t< t!i gia /ình. T!o /i0u kiCn
thuLn l[i /N các em có thN rèn luyCn các kl nbng /ã h%c là mOt hình th=c
có ý nghla, giúp liên hC các ki<n th=c /ã h%c vào th3c t<, liên hC giUa gia
/ình và nhà trZfng mOt cách chnt chS.
3. Yêu cầu trong thiết kế nội dung dạy học tích cực
Chú ý tbng cZfng ho!t /Ong h%c tLp c1a mpi cá nhân, phPi h[p vci
h%c nhóm.
Trong khi thi<t k< nOi dung d!y h%c tích c3c, giáo viên cTn quan tâm /<n
s3 phân hoá v0 trình /O nhLn th=c, cZfng /O, ti<n /O hoàn thành các
nhiCm v9 h%c tLp c1a mpi h%c sinh. Trên c\ se /ó, xây d3ng các nhiCm
v9/bài tLp, m=c /O hp tr[ phù h[p vci kh@ nbng c1a mpi cá nhân nhsm
phát huy kh@ nbng tPi /a c1a ngZfi h%c.
RN ngZfi h%c có /i0u kiCn bOc lO, phát triNn kh@ nbng c1a mình, cTn /nt
h% vào môi trZfng h%c tLp h[p tác trong các mPi quan hC thTy — trò, trò —
trò. Trong các mPi quan hC /ó, ngZfi h%c không chg h%c qua thTy mà còn
/Z[c h%c qua b!n, s3 chia sv kinh nghiCm sS kích thích tính tích c3c, ch1
/Ong c1a mpi cá nhân, /Dng thfi hình thành và phát triNn e ngZfi h%c
nbng l3c t_ ch=c, /i0u khiNn các kl nbng h[p tác, giao ti<p, trình bày, gi@i
44 | MODULE TH 13
quy#t v'n )*... và t-o môi tr34ng h7c t9p thân thi<n. Tuy nhiên )? h7c
t9p h@p tác có hi<u quC, giáo viên cEn hình thành cho ng34i h7c thói
quen h7c t9p tH giác, tôn tr7ng, giúp )J lLn nhau. NOng th4i nhi<m vP
)3@c giao phCi rõ ràng, cP th?. MSi thành viên trong nhóm )*u )3@c
phân công, xác )Unh rõ nhi<m vP, trách nhi<m cVa mình )? tránh tình
tr-ng dHa dLm, X l-i hoYc có nhZng bi?u hi<n không h@p tác, “phá r^i”
làm cho ho-t )`ng h@p tác m't th4i gian, kém hi<u quC.
Khái ni<m h7c t9p h@p tác, ngoài vi<c nh'n m-nh vai trò quan tr7ng cVa
ho-t )`ng cá nhân trong quá trình h7c sinh làm vi<c cùng nhau, còn )*
cao sH t3fng tác và ràng bu`c lLn nhau giZa các h7c sinh. SH phân chia
nhi<m vP và công vi<c trong nhóm th? hi<n mhc )` h@p tác trong h7c
t9p. Vi<c h7c t9p h@p tác )òi hji h7c sinh làm vi<c và h7c t9p vki nhZng
nguyên li<u thu )3@c tl các thành viên cVa nhóm. SH h@p tác nhmm phát
tri?n n h7c sinh nhZng ko npng nh9n thhc, ko npng giao ti#p xã h`i, tích
cHc hoá ho-t )`ng h7c t9p và t-o cf h`i bình )sng trong h7c t9p.
4. Cách thiết kế nội dung học tập theo hướng dạy học tích cực
— Thi#t k# ho-t )`ng d-y h7c chú tr7ng )#n sH quan tâm và hhng thú cVa
h7c sinh:
D3ki sH h3kng dLn cVa giáo viên, h7c sinh )3@c chV )`ng lHa ch7n v'n
)* mà mình quan tâm, ham thích, tH lHc ti#n hành nghiên chu giCi quy#t
v'n )* và trình bày k#t quC. Nó chính là )Yc tr3ng l'y h7c sinh làm trung
tâm theo nghoa )Ey )V cVa thu9t ngZ này. Vi<c nghiên chu có th? theo cá
nhân hoYc nhóm nhj.
Các n`i dung tìm hi?u, nghiên chu có th? do h7c sinh tH )* xu't hoYc lHa
ch7n trong s^ các n`i dung do giáo viên giki thi<u, )Unh h3kng. Các n`i
dung cEn gxn vki nhu cEu, l@i ích cVa ng34i h7c cyng nh3 cVa thHc tizn
xã h`i. Ni*u này làm cho ki#n thhc có tính hng dPng cao và ng34i h7c
hi?u )3@c giá trU, tác dPng, sH cEn thi#t cVa nhZng ki#n thhc )ó trong
cu`c s^ng thHc tizn xã h`i.
D-y và h7c chú tr7ng )#n sH quan tâm, hhng thú cVa h7c sinh nhmm
phát huy cao )` tính tích cHc, tH lHc, tH rèn luy<n cách làm vi<c )`c l9p,
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 45
phát tri'n t) duy sáng t/o, k3 n4ng t5 ch7c công vi:c, trình bày k>t qu@
cAa hCc sinh.
E' thFc hi:n G)Hc vi:c này, khi thi>t k> ho/t GIng d/y hCc, giáo viên cKn
ph@i thi>t k> các tình huLng hCc tMp sao cho kích thích, lôi cuLn G)Hc sF
tham gia tích cFc, tF chA cAa ng)Qi hCc và G@m b@o nguyên tRc phân hoá
trong d/y hCc.
— Thi>t k> ho/t GIng hCc tMp coi trCng h)Vng dWn tìm tòi:
Vi:c thi>t k> ho/t GIng hCc tMp coi trCng h)Vng dWn tìm tòi là giúp cho
hCc sinh phát tri'n k3 n4ng gi@i quy>t v\n G] và nh\n m/nh r^ng hCc
sinh có th' hCc G)Hc ph)`ng pháp hCc thông qua ho/t GIng. D\u hi:u
Gbc tr)ng này có th' áp dcng ngay cho hCc sinh ti'u hCc n>u có sF giúp
Gd cAa giáo viên.
MIt nhi:m vc hCc tMp tLt là nhi:m vc Gbt ra thách th7c GLi vVi ng)Qi
hCc. Nhi:m vc mà giáo viên G)a ra không nên quá dg và chng không nên
quá khó, bii lj n>u dg quá dg sj gây cho ng)Qi hCc sF nhàm chán, còn
n>u quá khó thì gây tâm lí hoang mang lo lRng, Gbc bi:t là tâm lí sH th\t
b/i GLi vVi hCc sinh. Vì th> G' G/t G)Hc sF cân b^ng thì các nhi:m vc cKn
Ga d/ng và thi>t k> cho tkng GLi t)Hng, tkng trình GI hCc sinh trong Gi]u
ki:n cho phép. MIt nhi:m vc thách th7c sj t/o ra nhu cKu cKn hm trH GLi
vVi hCc sinh. Khi thFc hi:n, giáo viên cKn chú ý quan sát G' hm trH kpp
thQi cho hCc sinh. SF hm trH cAa giáo viên là nhrng can thi:p tích cFc.
— Thi>t k> ho/t GIng d/y hCc k>t hHp vVi sF Gánh giá cAa thKy và tF Gánh
giá cAa trò:
Trong d/y hCc thc GIng, Gánh giá là vi:c cAa giáo viên, hCc sinh là GLi
t)Hng G)Hc Gánh giá. Eánh giá tMp trung vào k>t qu@ hCc tMp cAa hCc sinh
qua Gi'm sL cAa các bài ki'm tra. Cách Gánh giá nh) vMy do Gó, cách hCc
thc GIng, hCc vtt, hCc tA, hCc GLi phó vVi vi:c ki'm tra dWn G>n k>t qu@
d/y hCc G/t hi:u qu@ kém, không Gáp 7ng G)Hc nhu cKu cAa xã hIi.
Trong d/y hCc tích cFc, vi:c Gánh giá không chw nh^m mcc Gích nhMn
Gpnh thFc tr/ng và Gi]u chwnh ho/t GIng hCc tMp cAa hCc sinh mà còn
46 | MODULE TH 13
!ng th'i t)o i+u ki.n nh/n 0nh th1c tr)ng và i+u ch6nh ho)t 7ng
d)y c:a giáo viên.
T1 ánh giá là m7t hình thCc ánh giá mà hDc sinh t1 liên h. phGn
nhi.m vH ã th1c hi.n vJi các mHc tiêu c:a quá trình hDc t/p. HDc sinh
sM hDc cách ánh giá các nN l1c tiOn b7, nhìn l)i quá trình và phát hi.n
nhRng iSm cGn thay Ti S hoàn thi.n bUn thân. T1 ánh giá không ch6
Xn thuGn là t1 mình cho iSm sY mà còn là s1 ánh giá nhRng nN l1c,
quá trình và kOt quU, mCc 7 cao hXn là hDc sinh có thS phUn h!i l)i quá
trình c:a mình.
Cùng vJi t1 ánh giá, giáo viên cGn thiOt kO ho)t 7ng S hDc sinh ánh
giá l^n nhau, hay còn gDi là ánh giá “ !ng `ng”. bánh giá !ng `ng là
m7t quá trình mà trong ó các nhóm hDc sinh cùng 7 tuTi hocc cùng
lJp sM ánh giá kOt quU hDc t/p l^n nhau. PheXng pháp này ch: yOu dùng
S hN trf hDc sinh trong quá trình hDc. Ví dH: Cjn cC vào kOt quU t1 ánh
giá, ánh giá l^n nhau c:a hDc sinh và ánh giá c:a giáo viên, cho thky
a sY hDc sinh không hiSu bài. Nhe v/y vkn + ct ra là do hDc sinh
không hDc bài hay cách d)y c:a giáo viên chea phù hfp. Trên cX sm ó,
giáo viên cGn suy nghn và nhìn nh/n l)i cách d)y c:a mình và i+u ch6nh
k0p th'i. b!ng th'i hDc sinh cong xem l)i cách hDc c:a mình. Nhe thO,
kOt quU d)y và hDc chrc chrn sM efc nâng cao.
5. Phân biệt cách tổ chức hoạt động trong dạy học tích cực và dạy học
thụ động
T! ch%c trong d,y h.c th/ 01ng T! ch%c trong d,y h.c tích c3c
The'ng xukt phát ts n7i dung hDc t/p
trong sách giáo khoa.
The'ng xukt phát ts mHc tiêu bài hDc
kOt hfp vJi vYn kinh nghi.m hiSu biOt
c:a hDc sinh.
T/p trung treJc hOt vào ho)t 7ng d)y
c:a giáo viên.
T/p trung và nhkn m)nh vào ho)t
7ng hDc c:a hDc sinh, sau ó là ho)t
7ng d)y c:a giáo viên nhtm hN trf
ho)t 7ng hDc c:a hDc sinh.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 47
T! ch%c trong d,y h.c th/ 01ng T! ch%c trong d,y h.c tích c3c
Ti"n trình d*y h,c th.c hi/n theo 5
b45c lên l5p: :n ;<nh l5p, ki?m tra bài
cC, h,c bài m5i, cDng cF, giao bài tGp
vI nhà.
Ti"n trình d*y h,c theo các ho*t ;Lng
h,c tGp cDa h,c sinh. Các b45c :n
;<nh t: chOc, ki?m tra bài cC, ;ánh giá
k"t quR h,c tGp, cDng cF ki"n thOc
;4Sc th.c hi/n linh ho*t và ;an xen
nhau trong quá trình d*y h,c.
TGp trung vào cách thOc tri?n khai
ho*t ;Lng d*y cDa giáo viên, ít chú ý
;"n ho*t ;Lng h,c tGp cDa h,c sinh,
n"u có thì th4Yng mang tính áp ;Zt.
Ch[ng h*n: giáo viên chu\n b< câu h^i
và chu\n b< s_n câu trR lYi cDa h,c
sinh (câu h^i th4Yng ;ã có trong sách
giáo khoa).
TGp trung vào cách thOc các ho*t ;Lng
h,c tGp cDa h,c sinh, v5i mci ho*t
;Lng chd rõ:
— Tên ho*t ;Lng.
— Mhc tiêu ho*t ;Lng.
— ThYi l4Sng ;? th.c hi/n ho*t ;Lng.
— Cách ti"n hành ho*t ;Lng, bao gim
cR d. ki"n nhjng khó khkn mà h,c
sinh dl gZp, các tình huFng có th? nRy
sinh và các ph4mng án cnn giRi quy"t.
— K"t luGn cDa giáo viên cnn th?
hi/n rõ:
+ NLi dung ki"n thOc, kr nkng, thái ;L
cDa h,c sinh trong bài h,c;
+ Nhjng tình huFng th.c tiln có th?
vGn dhng ki"n thOc, kr nkng, thái ;L ;ã
h,c ;? giRi quy"t;
+ Nhjng sai lnm th4Yng gZp, nhjng
hGu quR có th? xRy ra n"u không có
cách giRi quy"t phù hSp...
48 | MODULE TH 13
Nội dung 3
CÁCH TRIỂN KHAI LOẠI BÀI XÂY DỰNG KIẾN THỨC MỚI
MỤC TIÊU:
Sau khi hoàn thành n+i dung này, ng01i h2c có kh5 n6ng:
— L:p <0=c k> ho?ch lo?i bài xây dDng ki>n thEc mGi.
— NJm <0=c yêu cLu l:p k> ho?ch <Mi vGi lo?i bài xây dDng ki>n thEc mGi.
TIẾN TRÌNH:
Hoạt động 1: Tìm hiểu việc lập kế hoạch cho loại bài xây dựng kiến
thức mới
I. NHIỆM VỤ
B?n hãy nghiên cEu m+t sM bài d0Gi <ây và cho bi>t m+t sM thông tin sau:
— Các b0Gc <U l:p k> ho?ch cho lo?i bài xây dDng ki>n thEc mGi.
— M+t sM l0u ý khi l:p k> ho?ch cho lo?i bài xây dDng ki>n thEc mGi.
— Các ph0Xng pháp khi thDc hiYn trong bài xây dDng ki>n thEc mGi.
B?n có thU trao <[i vGi <\ng nghiYp v] nh^ng ý ki>n c_a mình <Mi vGi các
van <] sau:
Bài 1: So sánh các số có hai chữ số
CÁC HOeT ghNG CHj YlU
a. So sánh các s* có hai ch- s* và có ch- s* hàng ch1c gi*ng nhau (d5ng
82 < 87)
— Giáo viên cho h2c sinh làm viYc theo nhóm nho:
+ LLn <Lu, mqi nhóm lay 82 que tính (g\m 8 thw chxc hoyc 8 bó, mqi bó 10
que tính và 2 que tính r1i). C5 nhóm tr5 l1i câu hoi: SM 82 g\m may chxc
và may <Xn v}? (sM 82 g\m 8 chxc và 2 <Xn v}).
+ LLn sau, mqi nhóm lay 87 que tính (g\m 8 thw chxc hoyc 8 bó, mqi bó 10
que tính và 7 que tính r1i). C5 nhóm tr5 l1i câu hoi: SM 87 g\m may chxc
và may <Xn v}? (sM 87 g\m 8 chxc và 7 <Xn v}).
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 49
So sánh s' 82 v+i 87, chúng cùng có 8 ch4c và vì 2 < 7 nên 82 < 87 (:;c là:
82 bé h@n 87).
HoDc 87 > 82 vì cùng 8 ch4c và vì 7 > 2 nên 87 > 82 (:;c là: 87 l+n h@n 82).
— Giáo viên viHt lên bJng: 82 < 87
87 > 82
— G;i h;c sinh :;c kHt quJ so sánh.
— Giáo viên nêu mOt ví d4 khác, chRng hSn: so sánh 52 và 56.
H;c sinh so sánh rWi viHt kHt quJ so sánh: 52 < 56
56 > 52
b. So sánh các s* có hai ch. s* (d1ng 73 > 58)
— Giáo viên cho h;c sinh làm theo nhóm nhY. Nhi[m v4 c\a m^i nhóm là
so sánh hai s' 73 và 58 rWi giJi thích kHt quJ so sánh.
— M^i nhóm có tha lby ra 73 que tính (7 thd ch4c hoDc 7 bó, m^i bó 10 que
tính rgi) và 58 que tính (5 thd ch4c hoDc 5 bó, m^i bó 10 que tính và 8
que tính rgi).
Có tha ch;n mOt trong hai cách so sánh 73 que tính và 58 que tính
nhi sau:
+ 70 que tính nhiku h@n 58 que tính nên 70 > 58. Mà 73 > 70 nên 73 > 58.
Ti@ng tm 58 < 73.
+ HoDc 73 que tính có 50 que tính và 23 que tính; 58 que tính có 50 que
tính và 8 que tính nên 73 que tính nhiku h@n 58 que tính, toc là 73 > 58.
Ti@ng tm ta có 58 < 73.
— H;c sinh có tha không dma vào :W dùng h;c tqp (que tính) :a so sánh 73
và 58.
ChRng hSn, h;c sinh có tha giJi thích nhi sau:
+ 73 gWm 7 ch4c và 3 :@n vs; 58 gWm 5 ch4c và 8 :@n vs.
7 ch4c toc 70 l+n h@n 58 nên 70 > 58; mà 73 > 70 nên 73 > 58. So sánh
ti@ng tm ta có 58 < 73.
50 | MODULE TH 13
+ Ho$c: 73 g*m 5 ch.c và 23 23n v5; 58 g*m 5 ch.c và 8 23n v5. Hai s< cùng
có 5 ch.c, mà 23 > 8 vAy 73 > 58. TD3ng tF ta có: 58 < 73.
c. Th%c hành so sánh các s+ có hai ch/ s+
Bài 1: Giáo viên có th0 ch1n hai c3t 45u c7a bài 1 40 h1c sinh vi:t k:t qu=
so sánh vào v>.
ChIng hJn:
47 < 49 66 < 69
54 > 50 77 = 77
43 = 43 73 > 71
26 < 30 78 < 98
81 > 75 31 > 15
Bài 2: Giáo viên ch1n hai bài tAp c7a bài tAp sC 2, chIng hJn:
a. 72, 68, 80. b. 91, 87, 69.
2R hSc sinh tAp tìm s< lWn nhXt trong tZng nhóm các s<. Khi làm bài, hSc
sinh có thR tr] l^i mi_ng, chIng hJn:
a. Khoanh vào s< 80. b. Khoanh vào s< 91.
Bài 3: Cho h1c sinh làm bài tAp a) và vi:t k:t qu= vào v>.
ChIng hJn: a) 38, 64, 72.
d. H23ng d5n làm bài khi t% h;c
HSc sinh làm các bài tAp còn lJi cba các bài tAp trong sách giáo khoa,
chIng hJn:
Bài 1: C3t 2. Bài 2: c) và d).
Bài 3: a); b); c); d). Bài 4: b).
Bài 2: DiNn tích hình tam giác.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 51
Th"i
gian
N)i dung Ho.t 0)ng c2a th3y Ho.t 0)ng c2a trò
3 — 4’
1. Bài c' — V& '()ng cao t(0ng
1ng v3i 'áy BC c9a hình
tam giác ABC.
— Nêu 'Bc 'iCm c9a hình
tam giác.
— Có mEy dGng hình tam
giác? Là nhKng dGng nào?
— 2 hMc sinh lên v&.
— 1 hMc sinh nêu: … 3
cGnh, 3 'Tnh, 3 góc.
— 1 hMc sinh nêu: 3 dGng
hình:
+ … có 3 góc nhMn.
+ … có 1 góc tù và 2 góc
nhMn.
+ … có 1 góc vuông và 2
góc nhMn.
2’
2. Bài m*i
2.1. Gi&i thi)u bài
TiYt hMc tr(3c ta 'ã biYt
'(]c 'Bc 'iCm, các dGng
hình và cách v& '()ng
cao c9a tam giác, v^y
mu_n tính dian tích hình
tam giác thì phci làm nh(
thY nào, bài hMc Di#n tính
hình tam giác hôm nay s&
giúp các con 'ieu 'ó.
— HMc sinh ghi vg.
3 — 4’
2.2. Hình thành
quy t2c, công th7c
tính di)n tích
hình tam giác
a) So sánh dian
tích hình tam
giác EDC v3i
dian tích hình
chK nh^t ABCD
— Giáo viên h(3ng dmn
hMc sinh:
+ Ko '()ng cao EH c9a
tam giác EDC.
+ Cpt theo cGnh DE và
CE, '(]c hai hình tam
giác → ránh s_ 1; 2.
— HMc sinh làm theo
h(3ng dmn c9a giáo viên.
52 | MODULE TH 13
Th"i
gian
N)i dung Ho.t 0)ng c2a th3y Ho.t 0)ng c2a trò
— Giáo viên v) hình tam
giác lên b3ng.
— Giáo viên yêu c7u h8c
sinh so sánh:
+ Con có nh>n xét gì vA
diCn tích hình tam giác
EDC vGi tHng diCn tích
hình tam giác 1 và tam
giác 2?
+ Làm thN nào OP biNt
OiAu Oó?
— G8i h8c sinh lên b3ng
gQn hình.
— Giáo viên nhRn slide
hiCn cách ghép và hUi:
V>y diCn tích hình tam
giác EDC so vGi diCn tích
hình chW nh>t ABCD là
nhZ thN nào?
— DiCn tích hình tam giác
EDC b[ng tHng diCn tích
hình tam giác 1 và tam
giác 2.
— \]t hai hình tam giác 1
và 2 lên hình tam giác
EDC thRy trùng nhau.
— 1 h8c sinh lên gQn.
— DiCn tích hình tam giác
b[ng 1/2 diCn tích hình
chW nh>t.
2’ b) Dca vào diCn
tích hình chW
nh>t ABCD OP
tính diCn tích
hình tam giác
EDC
— Yêu c7u h8c sinh trình
bày vào b3ng nhóm.
— G8i 1 nhóm trình bày
kNt qu3:
Di#n tích hình ch* nh+t
ABCD là DC × AD.
Di#n tích hình tam giác
EDC là
×DC AD
2
.
— H8c sinh th3o lu>n
nhóm 4.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 53
Th"i
gian
N)i dung Ho.t 0)ng c2a th3y Ho.t 0)ng c2a trò
— Giáo viên nh*n xét bài
c1a h3c sinh và h5i:
+ Nh*n xét 9áy và 9;<ng
cao c1a tam giác EDC vBi
chiCu dài và chiCu rGng
c1a hình chI nh*t ABCD?
+ V*y diNn tích hình tam
giác EDC là thQ nào?
— Giáo viên chR lSi 1 lUn
trên máy cSnh 9áy DC,
chiCu cao AH và h5i: CUn
l;u ý gì vC các 9Yn vZ 9o
c1a cSnh 9áy và chiCu cao?
— ChiCu dài DC c1a hình
chI nh*t chính là cSnh
9áy c1a tam giác EDC.
— ChiCu rGng AD b\ng
chiCu cao EH c1a tam giác.
— 1 h3c sinh lên b]ng viQt
×
=
DC EH
2
.
— … cùng mGt 9Yn vZ 9o.
7 — 8’ c) Hình thành
quy tec, công
thgc tính diNn
tích hình tam
giác
— Yêu cUu h3c sinh dia
vào kQt qu] trên 9k phát
biku quy tec tính diNn
tích hình tam giác; giáo
viên viQt quy tec trên
b]ng lBp.
— 2 h3c sinh nêu: Mupn
tính diNn tích hình tam
giác ta lqy 9G dài 9áy
nhân vBi chiCu cao (cùng
9Yn vZ 9o) rti chia cho 2.
— Giáo viên ku 9;<ng cao
c1a hình tam giác h3c
sinh 9ã gen w phUn a lúc
tr;Bc trên b]ng lBp; giBi
thiNu các kí hiNu S là diNn
tích, a là 9G dài 9áy, h là
chiCu cao, sau 9ó yêu cUu
h3c sinh:
54 | MODULE TH 13
Th"i
gian
N)i dung Ho.t 0)ng c2a th3y Ho.t 0)ng c2a trò
+ Hãy nêu công th-c tính
di1n tích hình tam giác.
+ G8i h8c sinh nh:c l<i
công th-c tính di1n tích
hình tam giác.
— Cho h8c sinh nh@m
nhanh: Tính di1n tích
hình tam giác có c<nh
Dáy 5m, DGHng cao 4m.
→ Kh#c sâu cùng +,n v. +o.
— H8c sinh nêu: S =
2
ha×
.
— 2 — 3 h8c sinh nh:c l<i.
— H8c sinh nêu kOt quQ:
10m
2
.
7 — 8’
2.3. Th&c hành
* Bài 1:
Tính di1n tích
hình tam giác
— G8i h8c sinh D8c DZ bài.
— Yêu c]u h8c sinh t^
làm các ph]n vào va.
— TrGcc khi chda bài cho
h8c sinh, giáo viên De 2
bài chiOu trên máy hfi:
Nhhn xét gì vZ sk li1u bài
ph]n a và ph]n b?
— Giáo viên chiOu bài
cma 4 h8c sinh trên máy
(moi ph]n 2 h8c sinh)
→ Chda bài.
— 1 h8c sinh D8c.
— H8c sinh làm bài.
— … ph]n a: sk t^ nhiên
Ph]n b: sk thhp phân.
— Nhhn xét.
— h8c sinh Dti va chda
chéo bài cho nhau.
4 — 5’ * Bài 2a:
Tính di1n tích
hình tam giác
— G8i h8c sinh D8c DZ bài
và hfi:
+ Bài này khác bài 1 a
Diem nào?
+ Ta phQi làm gì trGcc
khi áp dung công th-c
tính?
— Yêu c]u h8c sinh làm bài.
— 1 h8c sinh D8c.
— vw dài Dáy và chiZu cao
không cùng mwt Dyn vz Do.
— … ta phQi Dti vZ cùng
Dyn vz Do.
— H8c sinh làm bài.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 55
Th"i
gian
N)i dung Ho.t 0)ng c2a th3y Ho.t 0)ng c2a trò
— Yêu c&u h(c sinh t- ./i
và làm bài vào v6.
— Chi9u 2 bài h(c sinh
ch;a → H>i cách làm khác.
— Giáo viên ch;a bài, k9t
luCn và nhDn mEnh:
Nh"ng bài toán th,c t. /0
bài h1i di3n tích 5 /6n v8
nào thì ph;i /<i ra luôn
/6n v8 /ó. CEn nhF /G vHn
dIng các ti.t hJc sau.
— H(c sinh .Gi chi9u bài,
ch;a.
4 — 5’ 2.4. C%ng c),
d,n dò
— Cho h(c sinh chKi trò
chKi “Ai nhanh — Ai .úng”.
— NhCn xét ti9t h(c.
— Ghi nhV cách tính diYn
tích hình tam giác .[ vCn
d\ng vào th-c t9.
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
1. Các bước thiết kế một giáo án
— BMFc 1: Xác /8nh mIc tiêu cSa bài hJc c]n c^ vào Chu_n ki9n th^c, k`
n]ng và yêu c&u vb thái .c trong chdKng trình. BdVc này .dfc .gt ra
b6i viYc xác .hnh m\c tiêu cia bài h(c là mct khâu rDt quan tr(ng, .óng
vai trò th^ nhDt, không th[ thi9u cia mni giáo án. M\c tiêu (yêu c&u)
vra là cái .ích hdVng tVi, vra là yêu c&u c&n .Et cia gis h(c; hay nói
khác .i, .ó là thdVc .o k9t quu cia quá trình dEy h(c. Nó giúp giáo viên
xác .hnh rõ các nhiYm v\ sx phui làm (dyn dzt h(c sinh tìm hi[u, vCn
d\ng nh;ng ki9n th^c, k` n]ng nào; phEm vi, m^c .c .9n .âu; qua .ó
giáo d\c cho h(c sinh nh;ng bài h(c gì).
— BMFc 2: Nghiên cUu SGK và các tài li3u liên quan .[ hi[u chính xác, .&y
.i nh;ng nci dung cia bài h(c; xác .hnh nh;ng ki9n th^c, k` n]ng, thái
56 | MODULE TH 13
! c$ b&n c(n hình thành và phát tri2n 3 h4c sinh; xác 8nh trình t9 lôgic
c=a bài h4c.
BABc này ADc Et ra b3i n!i dung bài h4c ngoài ph(n ADc trình bày
trong SGK còn có th2 ã ADc trình bày trong các tài liOu khác. TrABc hRt,
nên 4c kU n!i dung bài h4c và hABng dVn tìm hi2u bài trong SGK 2
hi2u, ánh giá úng n!i dung bài h4c rYi mBi ch4n 4c thêm tA liOu 2
hi2u sâu, hi2u r!ng n!i dung bài h4c. M\i giáo viên không ch] c(n có kU
n^ng tìm úng, tìm trúng tA liOu c(n 4c mà còn c(n có kU n^ng 8nh
hABng cách ch4n, 4c tA liOu cho h4c sinh. Giáo viên nên ch4n nh_ng tA
liOu ã qua tham 8nh, ADc ông &o các nhà chuyên môn và giáo viên
tin cby. ViOc 4c SGK, tài liOu phdc vd cho viOc soen giáo án có th2 chia
thành 3 cgp ! sau: 4c lABt 2 tìm n!i dung chính, xác 8nh nh_ng kiRn
thjc, kU n^ng c$ b&n, tr4ng tâm, mjc ! yêu c(u và phem vi c(n et; 4c
2 tìm nh_ng thông tin quan tâm nhA các mech, s9 bk cdc, trình bày các
mech kiRn thjc, kU n^ng và ddng ý c=a tác gi&; 4c 2 phát hiOn và phân
tích, ánh giá các chi tiRt trong tmng mech kiRn thjc, kU n^ng.
Khâu khó nhgt trong 4c SGK và các tA liOu là úc kRt ADc phem vi, mjc
! kiRn thjc, kU n^ng c=a tmng bài h4c sao cho phù hDp vBi n^ng l9c c=a
h4c sinh và iou kiOn dey h4c. NRu nqm v_ng n!i dung bài h4c, giáo viên
sr phác hoe nh_ng n!i dung và trình t9 n!i dung c=a bài gi&ng phù hDp,
có th2 c&i tiRn cách trình bày các mech kiRn thjc, kU n^ng c=a SGK, xây
d9ng m!t hO thkng câu hsi, bài tbp giúp h4c sinh nhbn thjc, khám phá,
vbn ddng các kiRn thjc, kU n^ng trong bài m!t cách thích hDp.
— B#$c 3: Xác *+nh kh/ n0ng *áp 3ng các nhi5m v8 nh9n th3c c;a h=c sinh,
gYm: xác 8nh nh_ng kiRn thjc, kU n^ng mà h4c sinh ã có và c(n có; d9
kiRn nh_ng khó kh^n, nh_ng tình hukng có th2 n&y sinh và các phA$ng án
gi&i quyRt.
BABc này ADc Et ra b3i trong git h4c theo 8nh hABng vi mBi phA$ng
pháp dey h4c, giáo viên không nh_ng ph&i nqm v_ng n!i dung bài h4c
mà còn ph&i hi2u h4c sinh 2 l9a ch4n phA$ng pháp dey h4c, phA$ng
tiOn dey h4c, các hình thjc tv chjc dey h4c và ánh giá cho phù hDp.
NhA vby, trABc khi soen giáo án cho git h4c mBi, giáo viên ph&i lAtng
trABc các tình hukng, các cách gi&i quyRt nhiOm vd h4c tbp c=a h4c sinh.
Nói cách khác, tính kh& thi c=a giáo án phd thu!c vào trình !, n^ng l9c
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 57
h!c t%p c'a h!c sinh, -./c xu2t phát t4: nh6ng ki9n th:c, k; n<ng mà
h!c sinh -ã có mAt cách chBc chBn, v6ng bEn; nh6ng ki9n th:c, k; n<ng
mà h!c sinh ch.a có hoHc có thI quên; nh6ng khó kh<n có thI nLy sinh
trong quá trình h!c t%p c'a h!c sinh. B.Rc này chS là sU dU ki9n; nh.ng
trong thUc tiWn, có nhiEu giX h!c do không dU ki9n tr.Rc, giáo viên -ã
lúng túng tr.Rc nh6ng ý ki9n không -\ng nh2t c'a h!c sinh vRi nh6ng
biIu hi]n r2t -a d^ng. Do v%y, dù m2t công nh.ng mai giáo viên nên
dành thXi gian -I xem qua bài so^n c'a h!c sinh tr.Rc giX h!c k9t h/p
vRi kiIm tra, -ánh giá th.Xng xuyên -I có thI dU ki9n tr.Rc khL n<ng
-áp :ng các nhi]m vc nh%n th:c cdng nh. phát huy tích cUc vfn ki9n
th:c, k; n<ng -ã có c'a h!c sinh.
— B!"c 4: L(a ch+n ph!.ng pháp d2y h+c, ph!.ng ti7n d2y h+c, hình th9c
t: ch9c d2y h+c và cách th9c =ánh giá thích h?p nh@m giúp h+c sinh h+c
tDp tích c(c, chE =Fng, sáng t2o.
B.Rc này -./c -Ht ra bhi trong giX h!c theo -inh h.Rng -ji mRi ph.kng
pháp d^y h!c, giáo viên phLi quan tâm tRi vi]c phát huy tính tích cUc, tU giác,
ch' -Ang, sáng t^o, rèn luy]n thói quen và khL n<ng tU h!c, tinh thnn h/p
tác, k; n<ng v%n dcng ki9n th:c vào nh6ng tình hufng khác nhau trong h!c
t%p và trong thUc tiWn; tác -Ang -9n t. t.hng và tình cLm -I -em l^i niEm vui,
h:ng thú trong h!c t%p cho h!c sinh. Trong thUc tiWn d^y h!c hi]n nay,
các giáo viên vpn quen vRi lfi d^y h!c -\ng lo^t vRi nh6ng nhi]m vc h!c
t%p không có tính phân hoá, ít chú ý tRi n<ng lUc h!c t%p c'a t4ng -fi
t./ng h!c sinh. qji mRi ph.kng pháp d^y h!c sr chú tr!ng cLi ti9n thUc
tiWn này, phát huy th9 m^nh tjng h/p c'a các ph.kng pháp d^y h!c,
ph.kng ti]n d^y h!c, hình th:c tj ch:c d^y h!c và cách th:c -ánh giá
nhsm t<ng c.Xng sU tích cUc h!c t%p c'a các -fi t./ng h!c sinh trong giX h!c.
— B!"c 5: ThiKt kK giáo án.
qây là b.Rc ng.Xi giáo viên bBt tay vào so^n giáo án — thi9t k9 nAi dung,
nhi]m vc, cách th:c ho^t -Ang, thXi gian và yêu cnu cnn -^t cho t4ng
ho^t -Ang d^y c'a giáo viên và ho^t -Ang h!c t%p c'a h!c sinh.
Trong thUc t9, có nhiEu giáo viên khi so^n bài th.Xng chS -!c SGK, sách
giáo viên và bBt tay ngay vào ho^t -Ang thi9t k9 giáo án; th%m chí, có giáo
viên chS c<n c: vào nh6ng g/i ý c'a sách giáo viên -I thi9t k9 giáo án mà
58 | MODULE TH 13
b! qua các khâu xác ,-nh m0c tiêu bài h5c, xác ,-nh kh7 n8ng ,áp ;ng
nhi<m v0 h5c t>p c?a h5c sinh, nghiên c;u nAi dung dCy h5c, lFa ch5n
các phGHng pháp dCy h5c, phGHng ti<n dCy h5c, hình th;c tJ ch;c dCy
h5c và cách th;c ,ánh giá thích hLp nhMm giúp h5c sinh h5c t>p tích
cFc, ch? ,Ang, sáng tCo. Cách làm nhG v>y không thS giúp giáo viên có
,GLc mAt giáo án tUt và có nhVng ,iWu ki<n ,S thFc hi<n mAt giX dCy h5c
tUt. VW nguyên tZc, c[n ph7i thFc hi<n qua các bG\c 1, 2, 3, 4 trên ,ây,
sau ,ó m\i bZt tay vào soCn giáo án c0 thS.
2. Cấu trúc của một giáo án
Cbu trúc c?a mAt giáo án thGXng gcm các nAi dung sau:
— M!c tiêu bài h+c:
+ Nêu rõ yêu c[u h5c sinh c[n ,Ct vW kiin th;c, kj n8ng, thái ,A;
+ Các m0c tiêu ,GLc biSu ,Ct bMng ,Ang tl c0 thS, có thS lGLng hoá ,GLc.
— Chu.n b0 v2 ph45ng pháp và ph45ng ti8n d:y h+c:
+ Giáo viên chunn b- các thiit b- dCy h5c (tranh 7nh, mô hình, hi<n v>t,
hoá chbt...), các phGHng ti<n dCy h5c (máy chiiu, ti vi, ,[u video, máy
tính, máy projector...) và tài li<u dCy h5c c[n thiit;
+ HG\ng dtn h5c sinh chunn b- bài h5c (soCn bài, làm bài t>p, chunn b- tài
li<u và ,c dùng h5c t>p c[n thiit).
— T> ch?c các ho:t ABng d:y h+c: Trình bày rõ cách th;c triSn khai các hoCt
,Ang dCy — h5c c0 thS. V\i mwi hoCt ,Ang c[n chx rõ:
+ Tên hoCt ,Ang;
+ M0c tiêu c?a hoCt ,Ang;
+ Cách tiin hành hoCt ,Ang;
+ ThXi lGLng ,S thFc hi<n hoCt ,Ang;
+ Kit lu>n c?a giáo viên vW: nhVng kiin th;c, kj n8ng, thái ,A h5c sinh c[n
có sau hoCt ,Ang; nhVng tình huUng thFc ti{n có thS v>n d0ng kiin th;c,
kj n8ng, thái ,A ,ã h5c ,S gi7i quyit; nhVng sai sót thGXng g}p; nhVng
h>u qu7 có thS x7y ra niu không có cách gi7i quyit phù hLp...
— H4Dng dEn các ho:t ABng tiFp nGi: Xác ,-nh nhVng vi<c h5c sinh c[n ph7i
tiip t0c thFc hi<n sau giX h5c ,S c?ng cU, khZc sâu, m� rAng bài c� ho}c
,S chunn b- cho vi<c h5c bài m\i.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 59
3. Thực hiện giờ dạy học
M!t gi& d(y h+c nên /01c th2c hi3n theo các b08c c9 b:n sau:
B!"c 1. Ki)m tra s/ chu2n b5 c6a h7c sinh.
— KiAm tra tình hình nEm vGng bài h+c cI và nhGng kiKn thLc, kN nOng /ã
h+c có liên quan /Kn bài m8i.
— KiAm tra tình hình chuUn bV bài m8i (so(n bài, làm bài tXp, chuUn bV tài
li3u và /Z dùng h+c tXp c\n thiKt).
L!u ý: Vi3c kiAm tra s2 chuUn bV c_a h+c sinh có thA th2c hi3n /\u gi&
h+c ho`c có thA /an xen trong quá trình d(y bài m8i.
B!"c 2. T= ch>c d@y và h7c bài m"i.
— Giáo viên gi8i thi3u bài m8i: nêu nhi3m vc h+c tXp và cách thLc th2c
hi3n /A /(t /01c mcc tiêu bài h+c; t(o /!ng c9 h+c tXp cho h+c sinh.
— Giáo viên te chLc, h08ng dfn h+c sinh suy nghN, tìm hiAu, khám phá và
lNnh h!i n!i dung bài h+c, nhgm /(t /01c mcc tiêu bài h+c v8i s2 vXn
dcng ph09ng pháp d(y h+c phù h1p.
B!"c 3. LuyEn tFp, c6ng cJ.
Giáo viên h08ng dfn h+c sinh c_ng ch, khEc sâu nhGng kiKn thLc, kN
nOng, thái /! /ã có thông qua ho(t /!ng th2c hành luy3n tXp có tính
teng h1p, nâng cao theo nhGng hình thLc khác nhau.
B!"c 4. Lánh giá.
— Trên c9 sm /hi chiKu v8i mcc tiêu bài h+c, giáo viên d2 kiKn m!t sh câu
hni, bài tXp và te chLc cho h+c sinh t2 /ánh giá vo kKt qu: h+c tXp c_a
b:n thân và c_a b(n.
— Giáo viên /ánh giá, teng kKt vo kKt qu: gi& h+c.
B!"c 5. H!"ng dPn h7c sinh h7c bài, làm viEc R nhà.
— Giáo viên h08ng dfn h+c sinh luy3n tXp, c_ng ch bài cI (thông qua làm
bài tXp, th2c hành, thí nghi3m...).
— Giáo viên h08ng dfn h+c sinh chuUn bV bài h+c m8i.
60 | MODULE TH 13
Hoạt động 2: Thiết kế một kế hoạch bài học cho bài hình thành
kiến thức mới theo hướng dạy học tích cực
I. NHIỆM VỤ
— B#n hãy thi*t k* m-t k* ho#ch bài h2c (môn Ti*ng Vi8t, Toán ho;c Khoa
h2c...) cho bài hình thành ki*n thAc mBi theo hDBng d#y h2c tích cGc.
— Trao IJi vBi b#n ILng nghi8p vN k* ho#ch bài h2c cOa b#n.
— TG sQa chRa l#i k* ho#ch bài h2c.
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
TrDBc h*t, cTn cUn cA vào yêu cTu IJi mBi phDXng pháp d#y h2c.
ChDXng trình và sách giáo khoa Iã phTn nào t#o IiNu ki8n IZ giáo
viên và h2c sinh thGc hi8n phDXng pháp tích cGc hoá ho#t I-ng cOa
h2c sinh, trong Ió giáo viên Ióng vai trò ngD]i tJ chAc IZ d^n d_t h2c
sinh quan sát, tìm tòi, thu nhan ki*n thAc và hình thành kb nUng. Giáo
viên cTn cUn cA vào trình I- h2c sinh trong lBp, IiNu ki8n lBp h2c IZ
xây dGng k* ho#ch bài h2c.
Mgc Iích cOa gi] h2c không phhi là giáo viên truyNn thg l]i gihng cOa
mình — h2c sinh nghe, ghi nhB, nh_c l#i. Mgc Iích cao nhit là làm sao IZ
chO thZ h2c sinh, dDBi sG hDBng d^n cOa giáo viên, chi*m lbnh IDjc tri
thAc, hình thành và phát triZn IDjc kb nUng.
Các ho#t I-ng trong bài hình thành ki*n thAc cTn IDjc thi*t k* theo
hDBng phát huy tính tích cGc cOa h2c sinh, trong Ió h2c sinh chO I-ng,
tG tìm tòi, chi*m lbnh ki*n thAc, giáo viên là ngD]i tJ chAc, hDBng d^n.
Quá trình tG tìm tòi, khám phá ki*n thAc sl giúp h2c sinh rèn luy8n tính
chO I-ng, sáng t#o trong h2c tap. Các em sl hiZu sâu, nhB lâu ki*n thAc
do chính mình (ho;c cùng các b#n) tìm ra ki*n thAc Ió.
Trong quá trình hDBng d^n h2c sinh tG tìm tòi, khám phá, chi*m lbnh
ki*n thAc mBi, cTn lDu ý:
— Cách gji mr, nêu vin IN IZ thu hút sG chú ý cOa h2c sinh.
— Cách cOng cs ki*n thAc ct, huy I-ng vsn ssng IZ h2c sinh tG gihi quy*t
vin IN.
— TJ chAc, hDBng d^n h2c sinh I-c lap suy nghb, thho luan có hi8u quh.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 61
— Quan sát, theo dõi quá trình h3c sinh t5 tìm tòi, khám phá, chú ý <=n nh>ng
d@u hiAu nhBn bi=t h3c sinh có th5c s5 tìm tòi, khám phá hay không.
— HIng viên, khuy=n khích h3c sinh kiên trì, vMNt khó khOn, tích c5c h3c tBp.
— SQ dRng thi=t bS dTy h3c mIt cách hNp lí, phát huy tính tích c5c, chV
<Ing cVa h3c sinh.
— LMu ý <=n nh>ng khó khOn thMXng gYp cVa h3c sinh và tìm cách kh[c phRc.
Nội dung 4
CÁCH TRIỂN KHAI LOẠI BÀI LUYỆN TẬP
MỤC TIÊU:
Sau khi hoàn thành nIi dung này, ngMXi h3c có kh\ nOng:
— LBp k= <MNc hoTch cho loTi bài luyAn tBp.
— N[m <MNc yêu c_u lBp k= hoTch <`i vai loTi bài luyAn tBp.
TIẾN TRÌNH:
Hoạt động: Tìm hiểu cách triển khai loại bài luyện tập
I. NHIỆM VỤ
BTn nghiên ccu mIt s` bài dMai <ây và cho bi=t mIt s` thông tin sau:
— Các bMac <f lBp k= hoTch cho loTi bài th5c hành.
— MIt s` lMu ý vh lBp k= hoTch khi xây d5ng loTi bài th5c hành.
— Các phMjng pháp khi th5c hiAn trong bài th5c hành.
BTn có thf trao <ki vai <lng nghiAp nh>ng ý ki=n cVa mình vh th5c hiAn
các bài minh hoT sau:
M!t s% bài minh ho- v/ l1p k4 ho-ch bài th6c hành:
LUY#N T'P CHUNG (Ti#t phân ph*i ch,-ng trình: 172)
I. MnC TIÊU
— Giúp h3c sinh cVng c` ti=p vh tính giá trS bifu thcc; tìm s` trung bình cIng;
gi\i các bài toán liên quan <=n tt s` ph_n trOm, toán chuyfn <Ing <hu.
— HS tích c5c, t5 giác làm bài.
62 | MODULE TH 13
II. #$ DÙNG D)Y H,C
III. CÁC HO)T #1NG D)Y H,C
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
Nêu cách nhân, chia m=t h?n
sA vCi m=t phân sA.
— Giáo viên nêu yêu cHu kiJm tra.
— HLc sinh lên bOng trình bày; lCp viTt vào nháp.
— HLc sinh và giáo viên nhUn xét và Xánh giá.
B. Bài m:i
1. Gi$i thi(u bài
— Giáo viên giCi thiYu bài, ghi XHu bài.
2. N.i dung
* Bài 1. Tính. (SGK — 177)
a) 0,08; b) 9 gif 39 phút.
— HLc sinh nêu yêu cHu cia bài tUp.
— HLc sinh tj làm bài vào vk, sau Xó nêu kTt
quO và nêu thn tj thjc hiYn các boCc tính
trong biJu thnc.
— HLc sinh và giáo viên nhUn xét và chpa bài.
* Bài 2. Tìm sA trung bình c=ng.
(SGK — 177)
a) 33; b) 3,1.
— HLc sinh nêu yêu cHu cia bài tUp; nêu cách
tìm sA trung bình c=ng.
— 1 hLc sinh lên bOng làm bài; lCp làm vào vk.
— HLc sinh và giáo viên nhUn xét và chpa bài.
* Bài 3. GiOi toán. (SGK — 177)
2áp s6: 47,5% và 52,5%
— HLc sinh XLc bài toán, phân tích Xu, xác
Xvnh dxng toán, nêu hoCng giOi.
— HLc sinh: nêu cách tìm tz sA phHn tr{m cia
hai sA.
— 1 hLc sinh lên bOng làm bài; lCp làm vào vk.
— HLc sinh và giáo viên nhUn xét và chpa bài.
* Bài 4. GiOi toán. (SGK— 177)
2áp s6: 8.640 quyJn sách.
— HLc sinh XLc bài toán, phân tích Xu, xác
Xvnh hoCng giOi.
— Giáo viên hoCng d}n hLc sinh Xoa vu dxng
toán “Tìm hai sA khi biTt t�ng và hiYu cia hai
sA Xó”.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 63
N!i dung Cách th-c ti.n hành
— 1 h$c sinh lên b,ng làm bài; l1p làm vào v5.
— H$c sinh và giáo viên nh9n xét và ch=a bài.
* Bài 5. Gi,i toán. (SGK — 177)
áp s%: 23,5km/giM; 4,9km/giM.
— H$c sinh P$c bài toán, phân tích PS, nêu
hU1ng gi,i.
— 1 h$c sinh lên b,ng làm bài; l1p làm vào v5.
— H$c sinh và giáo viên nh9n xét và ch=a bài.
3. C*ng c% — d0n dò
— H$c sinh nhVc lWi nXi dung bài.
— Giáo viên cZng c[ lWi bài.
— Giáo viên nhVc h$c sinh ôn bài; chu]n b^ bài
sau.
LUY#N TOÁN: ÔN LUY#N V, NHÂN M0T S2 TH3P PHÂN
V5I M0T S2 T7 NHIÊN
I. MaC TIÊU
— Giúp h$c sinh cZng c[ kg nhng thic hành phép nhân mXt s[ th9p phân
v1i mXt s[ ti nhiên.
— HS có thói quen c]n th9n khi tính toán.
II. mn DÙNG DrY HtC
III. CÁC HOrT mwNG DrY HtC
N!i dung Cách th-c ti.n hành
1. Gi5i thi8u bài
— Giáo viên gi1i thixu bài; ghi
Pyu bài.
2. Ôn luy8n
* Bài 1. mzt tính r|i tính.
4,6 × 9; 2,87 × 3; 0,425 × 6
2,35 × 7; 32,8 × 16; 0,5 × 251.
— H$c sinh nêu yêu cyu cZa bài t9p.
— H$c sinh nêu quy tVc nhân mXt
s[ th9p phân v1i mXt s[ ti nhiên.
— 3 h$c sinh lên b,ng làm bài; l1p
làm vào v5.
64 | MODULE TH 13
N!i dung Cách th-c ti.n hành
— H#c sinh và giáo viên nh/n xét
và ch3a bài.
* Bài 2. Vi;t s< thích h>p vào ô tr<ng.
ThCa s< 4,23 9,03 0,67 41,912
ThCa s< 3 6 28 100
Tích 12,69 54,18 18,76 4191,2
— H#c sinh nêu yêu cPu cQa bài t/p.
— H#c sinh làm bài vào vT sau Uó
U#c k;t quY.
— H#c sinh và giáo viên nh/n xét,
ch3a bài.
* Bài 3. GiYi toán.
May m\t b\ quPn áo h;t 3,25m vYi. H]i
may 20 b\ quPn áo nh^ th; thì cPn bao
nhiêu m vYi? (65m)
— H#c sinh U#c Uc bài; phân tích
Uc; nêu h^fng giYi.
— 1 h#c sinh lên bYng làm bài; lfp
làm vào vT.
— H#c sinh và giáo viên nh/n xét
và ch3a bài.
* Bài 4.
Thay a, b b'ng các ch, s. thích h1p trong
m6i phép tính:
a) 1,01 × ab = 8b,a4 (a = 8, b = 4).
b) a,b × 5 = 3a,b (a = 7, b = 5).
— HGc sinh HGc IJ bài; phân tích
IJ; nêu hPQng giRi.
— HGc sinh làm bài vào vU, sau Ió
IGc kXt quR và trình bày cách làm.
— HGc sinh và giáo viên nh[n xét
và ch,a bài.
3. C$ng c( — d+n dò
— Giáo viên c^ng c. l_i bài.
— Giáo viên nh`c hGc sinh ôn bài;
chubn bc bài sau.
LUY#N T'P CHUNG (Ti#t phân ph*i ch,-ng trình: 173)
I. MfC TIÊU
— Giúp hGc sinh ôn t[p, c^ng c. vJ:
+ Tl s. phmn trnm và giRi bài toán vJ tl s. phmn trnm.
+ Tính dipn tích và chu vi c^a hình tròn.
— Phát trisn trí tPUng tP1ng không gian c^a hGc sinh.
II. Ht DÙNG DxY HzC
PhiXu hGc t[p cá nhân (phmn 1).
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 65
III. CÁC HO'T )*NG D'Y H/C
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
Vi2t công th9c tính di<n tích, chu
vi c@a hình tròn.
— Giáo viên: nêu yêu cKu kiMm tra.
— 2 hPc sinh lên bTng vi2t; lVp vi2t vào nháp.
— HPc sinh và giáo viên nhYn xét và \ánh giá.
B. Bài m:i
1. Gi$i thi(u bài
— Giáo viên giVi thi<u bài và ghi \Ku bài.
2. N.i dung
PhKn 1. Hãy khoanh vào ch` \at
trbVc câu trT ldi \úng
* Bài 1. (SGK — 178): Khoanh vào C.
* Bài 2. (SGK — 178): Khoanh vào C.
* Bài 3. (SGK — 178): Khoanh vào D.
— HPc sinh nêu yêu cKu c@a phKn 1.
— HPc sinh làm bài phi2u, sau \ó mpt sq
hPc sinh nêu \áp án và giTi thích cách làm.
— HPc sinh và giáo viên nhYn xét và ch`a bài.
PhKn 2.
* Bài 1. GiTi toán. (SGK — 179)
2áp s6: a) 314cm
2
.
b) 62,8cm.
— HPc sinh \Pc bài toán, phân tích \u và
nêu hbVng giTi.
— Giáo viên gvi ý \M hPc sinh tbxng tbvng
ra hình ghép ty phKn \ã tô màu.
— HPc sinh làm bài vào vx, sau \ó 1 hPc
sinh \Pc bài làm c@a mình.
— HPc sinh và giáo viên nhYn xét và ch`a bài.
* Bài 2. GiTi toán. (SGK — 178)
2áp s6: 48.000 \{ng.
— HPc sinh \Pc bài toán và phân tích \u.
— Giáo viên gvi ý \M hPc sinh vi2t \bvc t| sq
c@a hai sq và xác \}nh \bvc d~ng toán.
— 1 hPc sinh lên bTng làm bài; lVp làm vào vx.
— HPc sinh và giáo viên nhYn xét và ch`a bài.
3. C:ng c6 — d=n dò
— HPc sinh nh�c l~i npi dung bài.
— Giáo viên c@ng cq l~i bài.
— Giáo viên nh�c hPc sinh ôn bài; chu�n b}
bài sau.
66 | MODULE TH 13
II. THÔNG TIN PHẢN HỒI
! thi&t k& m)t k& ho+ch bài h/c cho bài luy3n t5p theo h89ng d+y h/c
tích c=c, c?n l8u ý các b89c ti&n hành khi thi&t k& k& ho+ch bài h/c cho
bài luy3n t5p theo h89ng d+y h/c tích c=c:
— Giao vi'c cho h*c sinh: nhCm giúp tEt cF h/c sinh trong l9p IJu nKm
vMng yêu c?u c?n luy3n t5p (k&t hPp v9i m/i thông tin cR bFn, quan
tr/ng khác, n&u có). N)i dung cY th! là:
+ Cho h/c sinh trình bày yêu c?u c]a câu h_i, bài t5p trong SGK (HS t= I/c
thành ti&ng hodc I/c th?m; giáo viên không làm thay, chf nêu yêu c?u,
giFi thích trong tr8gng hPp c?n thi&t). H/c sinh có th! I/c nguyên vhn
câu h_i, bài t5p. Sau Ió, giáo viên IJ nghi các em nêu tóm tKt yêu c?u
c]a câu h_i, bài t5p Ey.
+ Cho h/c sinh th=c hi3n m)t ph?n câu h_i, bài t5p trong SGK (làm thj, làm
mku), n&u nhi3m vY Idt ra trong nhMng câu h_i, bài t5p Ey là khó hodc
m9i v9i h/c sinh. L8u ý: Trong tr8gng hPp giáo viên làm mku thì tnt nhEt
là giáo viên voa làm mku voa k&t hPp v9i giFi thích cho h/c sinh hi!u. Sau
Ió, giáo viên tp chqc chMa bài I! giúp h/c sinh nKm I8Pc cách làm.
+ Tóm tKt nhi3m vY, nêu nhMng Ii!m h/c sinh c?n chú ý khi làm bài.
— Giúp h*c sinh ch0a m2t ph4n bài t7p (n9u c4n thi9t).
— T> ch?c cho h*c sinh luy'n t7p:
+ HS có th! luy3n t5p cá nhân hodc theo nhóm phY thu)c vào n)i dung
c]a ti&t h/c.
+ C?n l8u ý ki!m tra h/c sinh nhCm mYc Iích:
Xem h/c sinh có làm vi3c không, n&u h/c sinh không chiu làm vi3c thì
c?n tìm hi!u lí do, I)ng viên các em làm vi3c I! IFm bFo yêu c?u tích
c=c hoá ho+t I)ng c]a ng8gi h/c. Tìm cách hs trP phù hPp tong Ini
t8Png h/c sinh I! các em có th! t= mình hoàn thành nhi3m vY (n&u ho+t
I)ng cá nhân) hodc hPp tác hi3u quF v9i b+n (n&u ho+t I)ng nhóm).
Xem h/c sinh có hi!u vi3c phFi làm không, n&u h/c sinh không hi!u vi3c
phFi làm thì c?n giFi thích, h89ng dkn l+i cho h/c sinh làm I! ho+t I)ng
c]a các em I+t I8Pc mYc Iích IJ ra. ( ây là thgi gian giáo viên có th!
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 67
quan tâm nhi*u h+n ,-n nh.ng h0c sinh y-u kém, giúp các em th;c hi<n
,úng yêu c>u c?a bài tBp ,C các em t; tin, ti-n bD).
TrI lKi thLc mLc c?a h0c sinh (n-u có).
— T# ch&c cho h(c sinh báo cáo k/t qu3 tr56c l6p:
Các hình thQc có thC là: báo cáo tr;c ti-p vUi giáo viên; báo cáo trong
nhóm; báo cáo trWUc lUp.
Các bi<n pháp có thC là: báo cáo bXng mi<ng hoYc bXng bIng con, bIng
lUp, phi-u h0c tBp...; thi ,ua gi.a các nhóm hoYc trình bày cá nhân.
LWu ý: Báo cáo k-t quI làm bài là ho]t ,Dng c?a h0c sinh. Giáo viên chú ý
không báo cáo thay h0c sinh, không làm thay h0c sinh nh.ng vi<c h0c
sinh có thC t; làm.
— T# ch&c cho h(c sinh :ánh giá k/t qu3:
Các hình thQc ,ánh giá có thC là: h0c sinh t; ,ánh giá, h0c sinh ,ánh giá
nhau trong nhóm; h0c sinh ,ánh giá nhau trWUc lUp; giáo viên ,ánh giá
h0c sinh.
Nội dung 5
THỰC HÀNH THIẾT KẾ MỘT SỐ BÀI TRONG MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC
NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
MỤC TIÊU:
Sau khi hoàn thành nDi dung này, ngWKi h0c có khI nbng:
— LBp ,Wdc k- ho]ch d]y h0c mDt bài h0c theo hWUng phát huy tính tích
c;c h0c tBp c?a h0c sinh.
— GiIi quy-t mDt sf vgn ,* nIy sinh trong quá trình d]y h0c.
TIẾN TRÌNH:
Hoạt động: Tìm hiểu việc thực hành thiết kế một số bài trong
môn Toán ở tiểu học nhằm phát huy tính tích cực học tập
của học sinh.
NHIỆM VỤ
— B]n hãy tham khIo mDt sf bài trong tài li<u và th;c hành thi-t k- mDt
ti-t d]y trong môn Toán i tiCu h0c.
68 | MODULE TH 13
— Ti$n hành d)y th, -. rút kinh nghi3m.
Sau -ây là m;t s= bài thi$t k$ d)y h?c nhAm phát huy tính tích cEc cFa
h?c sinh trong môn Toán I ti.u h?c:
LUY#N T'P CHUNG (Ti#t phân ph*i ch,-ng trình: 163)
I. MMC TIÊU
— Giúp h?c sinh ôn tRp, cFng c= ki$n thTc và kV nWng tính di3n tích, th. tích
m;t s= hình -ã h?c.
— HS tích cEc, tE giác h?c tRp.
II. [\ DÙNG D`Y HbC
III. CÁC HO`T [eNG D`Y HbC
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
Vi$t công thTc tính di3n tích cFa
hình chg nhRt, hình tam giác.
— Giáo viên nêu yêu ciu ki.m tra.
— 2 h?c sinh lên bkng vi$t; lmp vi$t vào nháp.
— H?c sinh và giáo viên nhRn xét và -ánh giá.
B. Bài m:i
1. Gi#i thi'u bài
— Giáo viên gimi thi3u bài, ghi -iu bài.
2. N.i dung
* Bài 1. Giki toán. (SGK — 169)
2áp s6: 2.250kg.
— H?c sinh -?c bài toán, phân tích -z, xác
-{nh h|mng giki.
— Giáo viên g}i ý -. h?c sinh tính chizu dài
hình chg nhRt khi bi$t chu vi và chizu r;ng.
— 1 h?c sinh lên bkng làm bài; lmp làm vào vI.
— H?c sinh và giáo viên nhRn xét và chga bài.
* Bài 2. Giki toán. (SGK — 169)
2áp s6: 30cm.
— H?c sinh -?c bài toán, phân tích -z, xác
-{nh h|mng giki.
— Giáo viên g}i ý -. h?c sinh tính chizu cao
cFa hình h;p chg nhRt khi bi$t chizu dài,
chizu r;ng và di3n tích.
— 1 h?c sinh lên bkng làm bài; lmp làm vào vI.
— H?c sinh và giáo viên nhRn xét và chga bài.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 69
N!i dung Cách th-c ti.n hành
* Bài 3. Gi(i toán. (SGK — 170)
áp s%: 170m; 1.850m
2
— H:c sinh >:c bài toán, quan sát hình vF,
phân tích >J, xác >Lnh hMNng gi(i.
— 1 h:c sinh lên b(ng làm bài; lNp làm vào vR.
— H:c sinh và giáo viên nhSn xét và chUa bài.
3. C*ng c% — d0n dò
— Giáo viên cVng cW lXi bài, nhSn xét tiYt h:c.
— Giáo viên nhZc h:c sinh ôn bài; chu\n bL bài sau.
M!T S% D'NG BÀI TOÁN /Ã H2C
(Ti#t phân ph*i ch,-ng trình: 164)
I. M_C TIÊU
— Giúp h:c sinh:
+ Ôn tSp, hh thWng mit sW dXng bài toán >ã h:c.
+ Rèn ko npng gi(i bài toán có lri vpn R lNp 5 (chV yYu là phMtng pháp
gi(i toán).
— HS tích cuc, tu giác làm bài.
II. vw DÙNG D{Y H}C
III. CÁC HO{T v�NG D{Y H}C
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
ViYt công th�c tính chu vi, dihn
tích cVa hình vuông, hình chU
nhSt, hình tam giác.
— Giáo viên nêu yêu c�u ki�m tra.
— 3 h:c sinh lên b(ng viYt; lNp viYt vào nháp.
— H:c sinh và giáo viên nhSn xét và >ánh giá.
B. Bài m:i
1. Gi5i thi8u bài
— Giáo viên giNi thihu bài, ghi >�u bài.
2. N>i dung
a) T�ng h�p mit sW dXng bài toán
>ã h:c: (SGK — 170)
— H:c sinh và giáo viên nêu mit sW dXng bài
toán >ã h:c.
— H:c sinh nêu cách gi(i t�ng dXng toán trên.
70 | MODULE TH 13
N!i dung Cách th-c ti.n hành
b) Luy&n t)p.
* Bài 1. Gi2i toán. (SGK — 170)
Bài gi2i:
Quãng ?@Ang xe ?Dp ?i trong giA
thG ba là:
(12 + 18) : 2 = 15 (km)
Trung bình mSi giA xe ?Dp ?i
?@Tc quãng ?@Ang là:
(12 + 18 + 15) : 3 = 15 (km)
áp s%: 15km.
— HYc sinh ?Yc bài toán, phân tích ?^, xác
?_nh dDng toán và nêu h@cng gi2i.
— 1 hYc sinh lên b2ng làm bài; lcp làm vào ve.
— HYc sinh và giáo viên nh)n xét và chga bài.
* Bài 2. Gi2i toán. (SGK — 170)
áp s%: 875m
2
.
— HYc sinh ?Yc bài toán, phân tích ?^, xác
?_nh h@cng gi2i.
— Giáo viên h@cng dhn hYc sinh ?@a v^ dDng
toán “Tìm hai sj khi bikt tlng và hi&u cma
hai sj ?ó”.
— 1 hYc sinh lên b2ng làm bài; lcp làm vào ve.
— HYc sinh và giáo viên nh)n xét và chga bài.
* Bài 3. Gi2i toán. (SGK — 170)
Bài gi2i:
1cm
3
kim loDi cân npng là:
22,4 : 3,2 = 7 (g)
4,5cm
3
kim loDi cân npng là:
7 × 4,5 = 31,5 (g)
áp s%: 31,5g.
— HYc sinh ?Yc bài toán, phân tích ?^, xác
?_nh dDng toán (bài toán tr l&), nêu h@cng gi2i.
— 1 hYc sinh lên b2ng làm bài; lcp làm vào ve.
— HYc sinh và giáo viên nh)n xét và chga bài.
3. C*ng c% — d0n dò
— HYc sinh nhsc lDi nti dung bài.
— Giáo viên cmng cj lDi bài.
— Giáo viên nhsc hYc sinh ôn bài; chuvn b_
bài sau.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 71
LUY#N T'P (Ti#t phân ph*i ch,-ng trình: 165)
I. M$C TIÊU
— Giúp h/c sinh ôn t5p, c7ng c9 ki;n th<c và k? n@ng giAi mCt s9 bài toán
có dIng JKc biLt.
— HS tích cPc, tP giác làm bài.
II. RS DÙNG DWY HYC
BAng nhóm (Bài t5p 4).
III. CÁC HOWT R`NG DWY HYC
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
Vi;t công th<c tính diLn tích xung
quanh, diLn tích toàn phfn và thg
tích c7a hình hCp chi nh5t, hình
l5p phjkng.
— Giáo viên nêu yêu cfu kigm tra.
— 2 h/c sinh lên bAng vi;t; lqp vi;t vào nháp.
— H/c sinh và giáo viên nh5n xét và Jánh giá.
B. Bài m:i
1. Gi$i thi(u bài
— Giáo viên giqi thiLu bài, ghi Jfu bài.
2. N.i dung
* Bài 1. GiAi toán. (SGK — 171)
2áp s6: 68cm
2
.
— H/c sinh J/c bài toán, quan sát hình vy,
phân tích J{, xác J|nh dIng bài toán và nêu
hjqng giAi.
— 1 h/c sinh lên bAng làm bài; lqp làm vào v}.
— H/c sinh và giáo viên nh5n xét, chia bài.
* Bài 2. GiAi toán. (SGK — 171)
2áp s6: 5 h/c sinh.
— H/c sinh J/c bài toán, phân tích J{, xác
J|nh dIng bài toán và nêu hjqng giAi.
— 1 h/c sinh lên bAng làm bài; lqp làm vào v}.
— H/c sinh và giáo viên nh5n xét và chia bài.
* Bài 3. GiAi toán. (SGK — 171)
2áp s6: 9l.
— H/c sinh J/c bài toán, phân tích J{, xác
J|nh dIng bài toán và nêu hjqng giAi.
— H/c sinh làm bài vào v}, sau Jó 1 h/c sinh
J/c bài làm c7a mình.
— H/c sinh và giáo viên nh5n xét và chia bài.
72 | MODULE TH 13
N!i dung Cách th-c ti.n hành
* Bài 4. Gi(i toán. (SGK — 171)
áp s%: Gi4i: 50 h9c sinh;
Trung bình: 30 h9c sinh.
— H9c sinh E9c bài toán, quan sát biIu EJ,
phân tích EN, xác EPnh dRng bài toán và nêu
hUVng gi(i.
— Giáo viên gWi ý: Theo biIu EJ, ta có thI tính
EUWc ph[n tr\m h9c sinh lVp 5 x_p loRi khá.
— Giáo viên chia lVp thành 5 nhóm, giao
nhiam vb, phát b(ng nhóm.
— H9c sinh th(o lucn làm bài theo nhóm.
— dRi dian nhóm trình bày bài làm
cfa nhóm.
— H9c sinh và giáo viên nhcn xét và chha bài.
3. C*ng c% — d0n dò
— H9c sinh nhic lRi nji dung bài.
— Giáo viên cfng ck lRi bài.
— Giáo viên nhic h9c sinh ôn bài; chumn bP
bài sau.
LUY#N T'P (Ti#t phân ph*i ch,-ng trình: 166)
I. MpC TIÊU
— Giúp h9c sinh ôn tcp, cfng ck ki_n thuc và kv n\ng tính vN gi(i toán vN
chuyIn Ejng ENu.
— Rèn cho h9c sinh thói quen cmn thcn trong tính toán.
II. dy DÙNG D}Y H�C
III. CÁC HO}T d�NG D}Y H�C
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
Vi_t công thuc tính quãng
EU�ng, vcn tkc, th�i gian.
— Giáo viên nêu yêu c[u kiIm tra.
— 3 h9c sinh lên b(ng vi_t; lVp vi_t vào nháp.
— H9c sinh và giáo viên nhcn xét và Eánh giá.
B. Bài m:i
1. Gi5i thi8u bài
— Giáo viên giVi thiau bài, ghi E[u bài.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 73
N!i dung Cách th-c ti.n hành
2. N$i dung
* Bài 1. Gi(i toán. (SGK — 171)
*áp s.: a) 48km/gi:;
b) 7,5km;
c) 1,2 gi: hay 1 gi: 12 phút.
— HFc sinh HFc bài toán, phân tích tKng phLn
cMa HN, xác HPnh hQRng gi(i.
— 1 hFc sinh lên b(ng làm bài; lRp làm vào vV.
— HFc sinh và giáo viên nhWn xét và chYa bài.
* Bài 2. Gi(i toán. (SGK — 171)
*áp s.: 1,5 gi:.
— HFc sinh HFc bài toán, phân tích HN, xác HPnh
hQRng gi(i.
— 1 hFc sinh lên b(ng làm bài; lRp làm vào vV.
— HFc sinh và giáo viên nhWn xét và chYa bài.
* Bài 3. Gi(i toán. (SGK — 172)
*áp s.: V
B
: 54km/gi:.
V
A
: 36km/gi:.
— HFc sinh HFc bài toán, phân tích HN, xác HPnh
hQRng gi(i.
— Giáo viên hQRng d_n các bQRc gi(i.
— 1 hFc sinh lên b(ng làm bài; lRp làm vào vV.
— HFc sinh và giáo viên nhWn xét và chYa bài.
3. C2ng c. — d5n dò
— Giáo viên cMng c` lai bài, nhWn xét tibt hFc.
— Giáo viên nhcc hFc sinh ôn bài; chufn bP bài sau.
LUY#N T'P (Ti$t phân ph*i ch,-ng trình: 167)
I. MiC TIÊU
— Giúp hFc sinh ôn tWp, cMng c` kibn thnc và ko npng gi(i bài toán có nri
dung hình hFc.
— Rèn cho hFc sinh thói quen cfn thWn trong tính toán.
II. yz DÙNG D~Y H�C
III. CÁC HO~T y�NG D~Y H�C
N!i dung Cách th-c ti.n hành
A. Ki3m tra bài c8
Mrt ngQ:i Hi xe máy trong 3
gi: HQ�c quãng HQ:ng 90km.
Tính vWn t`c cMa ngQ:i Hó?
— Giáo viên nêu yêu cLu ki�m tra.
— 1 hFc sinh lên b(ng làm; lRp làm vào nháp.
— HFc sinh và giáo viên nhWn xét và Hánh giá.
74 | MODULE TH 13
N!i dung Cách th-c ti.n hành
B. Bài m3i
1. Gi%i thi(u bài
— Giáo viên gi*i thi-u bài, ghi 23u bài.
2. N.i dung
* Bài 1. Gi8i toán. (SGK — 172)
2áp s6: 6.000.000 2Ang.
— HCc sinh 2Cc bài toán, phân tích 2I, xác 2Knh
hL*ng gi8i.
— HCc sinh nêu công thNc tính S
HCN
, S
h%c sinh
.
— 1 hCc sinh lên b8ng làm bài; l*p làm vào vR.
— HCc sinh và giáo viên nhSn xét và chUa bài.
* Bài 2. Gi8i toán. (SGK — 172)
2áp s6:
a) 16m.
b) Wáy l*n: 41m; 2áy bé: 31m.
— HCc sinh 2Cc bài toán, phân tích 2I, xác 2Knh
hL*ng gi8i.
— HCc sinh nêu công thNc tính S
Hình thang
.
— 1 hCc sinh lên b8ng làm bài; l*p làm vào vR.
— HCc sinh và giáo viên nhSn xét và chUa bài.
* Bài 3. Gi8i toán. (SGK — 172)
2áp s6: a) 224cm;
b) 1.568cm
2
;
c) 784cm
2
.
— HCc sinh 2Cc bài toán, quan sát hình v`, phân
tích 2I, xác 2Knh hL*ng gi8i.
— HCc sinh nêu mat sb công thNc c3n áp ddng
trong bài.
— Giáo viên hL*ng dfn các bL*c gi8i.
— 1 hCc sinh lên b8ng làm bài; l*p làm vào vR.
— HCc sinh và giáo viên nhSn xét và chUa bài.
3. C:ng c6 — d=n dò
— Giáo viên: cgng cb lhi bài, nhSn xét tiit hCc.
— Giáo viên nhjc hCc sinh ôn bài; chukn bK bài sau.
D. TỰ ĐÁNH GIÁ
1) Bhn hãy cho biit c3n lLu ý nhUng gì khi thiit ki ki hohch bài hCc cho bài
hình thành kiin thNc m*i theo hL*ng dhy hCc tích cpc.
2) Bhn hãy cho biit c3n lLu ý nhUng gì khi thiit ki ki hohch bài hCc cho bài
luy-n tSp theo hL*ng dhy hCc tích cpc.
KÜ N¡NG LËP KÕ HO¹CH BµI HäC THEO H¦íNG D¹Y HäC TÝCH CùC | 75
E. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH
1. D$ án Phát tri,n giáo viên ti,u h2c, !i m%i ph()ng pháp d.y h0c 2
ti4u h0c, NXB Giáo d)c, 2006.
2. B0 Giáo d)c và 3ào t5o, Ph()ng pháp d.y các môn h0c 2 ti4u h0c,
NXB Giáo d)c, 2007.
3. B0 Giáo d)c và 3ào t5o, Ph()ng pháp d.y các môn h0c 2 l%p 1,
NXB Giáo d)c, 2007.
4. B0 Giáo d)c và 3ào t5o, Ph()ng pháp d.y các môn h0c 2 l%p 2,
NXB Giáo d)c, 2007.
5. B0 Giáo d)c và 3ào t5o, Ph()ng pháp d.y các môn h0c 2 l%p 3,
NXB Giáo d)c, 2007.
6. B0 Giáo d)c và 3ào t5o, Ph()ng pháp d.y các môn h0c 2 l%p 4,
NXB Giáo d)c, 2007.
7. B0 Giáo d)c và 3ào t5o, Ph()ng pháp d.y các môn h0c 2 l%p 5,
NXB Giáo d)c, 2007.
8. D< án Vi?t — BA, D.y và h0c tích cCc — MFt sH ph()ng pháp và kJ thuKt
d.y h0c, NXB 35i hCc SE ph5m, 2010.
76 | MODULE TH 13