ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ∆ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ∆ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΜΑΡΑΣΛΕΙΟ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΕΙΟ ∆ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
Σχέδιο εργασίας laquoΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΟΥraquo
Νίκη Λαmicroπροπούλου
Mάιος 1998
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Επιλογή του συγκεκριmicroένου θέmicroατος
Το σχέδιο εργασίας laquoΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΟΥraquo είναι microια προσπάθεια να
προσεγγίσουmicroε το θέmicroα της υγιεινής του στόmicroατος
Απευθυνόmicroαστε στα παιδιά σχολικής ηλικίας όντας πεπεισmicroένοι ότι η
υγεία και οι κίνδυνοι που την απειλούν αποτελούν σήmicroερα οξύ κοινωνικό
πρόβληmicroα και η προληπτική υγιεινή είναι απαραίτητα στοιχείο για τη
σύγχρονη σχολική εκπαίδευση
Το έναυσmicroα νrsquo ασχοληθούmicroε στην τάξη microε τα δόντια το πήραmicroε από
microία εκποmicroπή της προηγούmicroενης ηmicroέρας έναρξης των εργασιών laquoΤο παιδί
microου κι εγώraquo όπου αναλύονταν οι microέχρι τώρα τρόποι προληπτικής
ιατρικής στα σχολεία Η πίστη microας για τη σηmicroασία της προσωπικής
έρευνας και microάθησης microε την παρατήρηση τη σύγκριση την ανακάλυψη
την εmicroβάθυνση πάνω στο συγκεκριmicroένο θέmicroα οδηγεί κάποιον στο να
διαπιστώνει να καταλήγει και τέλος να πείθεται γιrsquo αυτό και
απευθύνουmicroε την έρευνά microας αυτή στους microικρούς microας φίλους και τους
γονείς
Επιλέξαmicroε ιδιαίτερα αυτό το συγκεκριmicroένο θέmicroα επειδή παρατηρείται
το φαινόmicroενο πολλά παιδιά να έχουν χαλασmicroένα δόντια από πολύ νωρίς
στη ζωή τους Αυτό οφείλεται στην άγνοια η οποία έχει σαν αποτέλεσmicroα
την κακή διατροφή αλλά και την έλλειψη βουρτσίσmicroατος ή σωστού
βουρτσίσmicroατος των δοντιών microε ταυτόχρονη ευθύνη και των γονέων
Πιστεύουmicroε ότι αυτή η εργασία θα είναι ένα ερέθισmicroα τόσο για τα παιδιά
όσο και για τους γονείς και στοχεύει στην αλλαγή της διατροφής και της
συmicroπεριφοράς για την εντατική περιποίηση των δοντιών των παιδιών
τους και των ιδίων
Επίσης σκεφτήκαmicroε πως η στοmicroατική υγιεινή παίζει σηmicroαντικό ρόλο
στη ζωή microας επειδή
bull ∆ίνει ευεξία στο άτοmicroο και το αφήνει απερίσπαστο για δηmicroιουργικές
δραστηριότητες
bull Του προσδίδει ωραία εmicroφάνιση άρα και προσωπική αυτοπεποίθηση
Η στοmicroατική υγιεινή δεν πρέπει να επιβάλλεται από εξωτερικούς
παράγοντες αλλά να είναι αποτέλεσmicroα ελεύθερης βούλησης Προς
αυτήν την κατεύθυνση το σχολείο ως φορέας αγωγής και
προετοιmicroασίας για τη ζωή έχει microεγάλη ευθύνη
Στόχοι του προγράmicromicroατος
Οι στόχοι του προγράmicromicroατος laquoΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΟΥraquo είναι κατά πρώτον
οι γενικότεροι στόχοι της Αγωγής Υγείας
Ειδικότερα οι στόχοι του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος είναι
1 Ευαισθητοποίηση των microαθητών απέναντι σε θέmicroατα που αφορούν την
υγιεινή των δοντιών Ιδιαίτερα προσπαθήσαmicroε να εστιάσουmicroε το θέmicroα
της σχέσης microεταξύ της υγιεινής των δοντιών και των διαιτητικών τους
συνηθειών
2 Να γνωρίσουν οι microαθητές τα δόντια τους να microάθουν να τα
ονοmicroάζουν
3 Να γνωρίζουν τις ασθένειες των δοντιών και τον τρόπο προφύλαξής
των από αυτές
4 Να microάθουν το σωστό τρόπο βουρτσίσmicroατος και τα είδη που είναι
απαραίτητα για τη σωστή περιποίησή τους
5 Να εντοπίσουν τα λάθη της διατροφής τους λάθη που ευθύνονται για
την κακή κατάσταση των δοντιών τους και να microάθουν να τα
αποφεύγουν
6 Να ευαισθητοποιηθούν για τις κακές επιδράσεις ορισmicroένων τροφών
σε σχέση microε άλλα που ενεργούν εποικοδοmicroητικά για τα δόντια
7 Να microάθουν να microην επηρεάζονται από τα προϊόντα που διαφηmicroίζει η
τηλεόραση τα οποία συνήθως είναι βλαβερά για τα δόντια
8 Να πάψουν να θεωρούν τον οδοντίατρο laquomicroπαmicroπούλαraquo νοοτροπία που
έχουν περάσει οι γονείς στα παιδιά
9 Τέλος περιmicroένουmicroε microε την προσπάθειά microας αυτή να ενεργοποιήσουmicroε
τα παιδιά να laquoερευνούνraquo καυτά θέmicroατα που προβληmicroατίζουν τη
σύγχρονη κοινωνία και να συmicroβάλλουmicroε έτσι στη διαmicroόρφωση
αυριανών πολιτών που θα έχουν συνείδηση των προβληmicroάτων και
συmicromicroετέχουν στη δοmicroή ενός κόσmicroου ίσως καλύτερου του σηmicroερινού
Ευαισθητοποίηση των παιδιών
Μπορούmicroε να ξεκινήσουmicroε
bull Από ένα microάθηmicroα της Γλώσσας ή της Μελέτης Περιβάλλοντος που
αναφέρεται σrsquo αυτό το θέmicroα
bull ∆ίνοντας εικόνες από τις οποίες οι microαθητές ζωγραφίζουν αυτή που
προτιmicroούν (φύλλο εργασίας 1)
bull ∆ιαβάζοντας microια ιστορία ή ένα σχετικό παραmicroύθι (φύλλο εργασίας
11)
bull Αφορmicroή microπορεί επίσης να σταθεί ένας πονόδοντος της δασκάλας ή
του παιδιού
bull Ζητώντας από τους microαθητέςτριες να γράψουν microια ιστορία σε σχέση
microε εικόνα που τους δίνουmicroε (φύλλο εργασίας 11)
Η κέντριση του ενδιαφέροντος των microαθητώντριών για το θέmicroα της
στοmicroατικής υγιεινής είναι το πιο σηmicroαντικό βήmicroα στην πορεία της
δουλειάς microας Επιδιώκοντας να κεντρίσουmicroε το ενδιαφέρον τους ακόmicroα
περισσότερο θα πρέπει να γίνει ενηmicroέρωση για τη δηmicroοσιοποίηση της
δουλειάς τους στους γονείς τους τους συmicromicroαθητές τους τους δασκάλους
του σχολείου τους και άλλους σχολικούς κι εξωσχολικούς παράγοντες
Τρόπος εργασίας Τα βήmicroατα που θα ακολουθήσουmicroε είναι τα εξής
1 Χωρισmicroός της τάξης σε οmicroάδες microε διακριτικό όmicroως τρόπο Μπορούmicroε
να προτείνουmicroε να χωριστούν σε οmicroάδες microε κριτήρια το χρώmicroα των
παπουτσιών τους το microήνα γενεθλίων τους την προτίmicroησή τους για
κάποιο φαγητό κλπ
2 Γνωριmicroία των microελών της οmicroάδας Κάθε παιδί ίσως έχει ιδιαίτερες
προτιmicroήσεις στο συγκεκριmicroένο θέmicroα ή αρέσκεται να εργάζεται microε
έναν ιδιαίτερο τρόπο διευκολύντας έτσι τον καταmicroερισmicroό της
εργασίας
3 Ορίζεται ο συντονιστής κάθε οmicroάδας και υπολογίζεται ο χρόνος που
microπορεί να διατεθεί σε κάθε δραστηριότητα
4 Εξηγούmicroε στους microαθητές τον τρόπο που microπορούν να δουλέψουν και
δίνονται γενικές κατευθύνσεις
Ο δάσκαλοςλα θα είναι πάντα κοντά τους microε ρόλο συντονιστικό και
καθοδηγητικό χωρίς όmicroως συνεχείς παρεmicroβάσεις ∆ίνει ερεθίσmicroατα και
αφήνει τους microαθητές να σκεφτούν δηmicroιουργικά οδηγούmicroενη στην
ανακάλυψη laquoνrsquo ακονίσουν το microυαλό τους και να κατεβάσουν ιδέεςraquo
Σύνταξη ερωτηmicroατολογίων
Στο τέλος της εργασίας οι microαθητέςτριες microπορούν να συντάξουν
ερωτηmicroατολόγια που απευθύνονται
α) στους γονείς (ερωτηmicroατολόγιο 1)
β) στους συmicromicroαθητές τους ( raquo 2)
Τα ερωτηmicroατολόγια που συντάσσονται microε τη βοήθεια του δασκάλουλας
(αν ζητηθεί) ή την επίβλεψή του microοιράζονται αναλύονται τα δεδοmicroένα
τους και εξάγονται συmicroπεράσmicroατα τα οποία οι microαθητέςτριες
ανακοινώνουν
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Επιλογή του συγκεκριmicroένου θέmicroατος
Το σχέδιο εργασίας laquoΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΟΥraquo είναι microια προσπάθεια να
προσεγγίσουmicroε το θέmicroα της υγιεινής του στόmicroατος
Απευθυνόmicroαστε στα παιδιά σχολικής ηλικίας όντας πεπεισmicroένοι ότι η
υγεία και οι κίνδυνοι που την απειλούν αποτελούν σήmicroερα οξύ κοινωνικό
πρόβληmicroα και η προληπτική υγιεινή είναι απαραίτητα στοιχείο για τη
σύγχρονη σχολική εκπαίδευση
Το έναυσmicroα νrsquo ασχοληθούmicroε στην τάξη microε τα δόντια το πήραmicroε από
microία εκποmicroπή της προηγούmicroενης ηmicroέρας έναρξης των εργασιών laquoΤο παιδί
microου κι εγώraquo όπου αναλύονταν οι microέχρι τώρα τρόποι προληπτικής
ιατρικής στα σχολεία Η πίστη microας για τη σηmicroασία της προσωπικής
έρευνας και microάθησης microε την παρατήρηση τη σύγκριση την ανακάλυψη
την εmicroβάθυνση πάνω στο συγκεκριmicroένο θέmicroα οδηγεί κάποιον στο να
διαπιστώνει να καταλήγει και τέλος να πείθεται γιrsquo αυτό και
απευθύνουmicroε την έρευνά microας αυτή στους microικρούς microας φίλους και τους
γονείς
Επιλέξαmicroε ιδιαίτερα αυτό το συγκεκριmicroένο θέmicroα επειδή παρατηρείται
το φαινόmicroενο πολλά παιδιά να έχουν χαλασmicroένα δόντια από πολύ νωρίς
στη ζωή τους Αυτό οφείλεται στην άγνοια η οποία έχει σαν αποτέλεσmicroα
την κακή διατροφή αλλά και την έλλειψη βουρτσίσmicroατος ή σωστού
βουρτσίσmicroατος των δοντιών microε ταυτόχρονη ευθύνη και των γονέων
Πιστεύουmicroε ότι αυτή η εργασία θα είναι ένα ερέθισmicroα τόσο για τα παιδιά
όσο και για τους γονείς και στοχεύει στην αλλαγή της διατροφής και της
συmicroπεριφοράς για την εντατική περιποίηση των δοντιών των παιδιών
τους και των ιδίων
Επίσης σκεφτήκαmicroε πως η στοmicroατική υγιεινή παίζει σηmicroαντικό ρόλο
στη ζωή microας επειδή
bull ∆ίνει ευεξία στο άτοmicroο και το αφήνει απερίσπαστο για δηmicroιουργικές
δραστηριότητες
bull Του προσδίδει ωραία εmicroφάνιση άρα και προσωπική αυτοπεποίθηση
Η στοmicroατική υγιεινή δεν πρέπει να επιβάλλεται από εξωτερικούς
παράγοντες αλλά να είναι αποτέλεσmicroα ελεύθερης βούλησης Προς
αυτήν την κατεύθυνση το σχολείο ως φορέας αγωγής και
προετοιmicroασίας για τη ζωή έχει microεγάλη ευθύνη
Στόχοι του προγράmicromicroατος
Οι στόχοι του προγράmicromicroατος laquoΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΟΥraquo είναι κατά πρώτον
οι γενικότεροι στόχοι της Αγωγής Υγείας
Ειδικότερα οι στόχοι του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος είναι
1 Ευαισθητοποίηση των microαθητών απέναντι σε θέmicroατα που αφορούν την
υγιεινή των δοντιών Ιδιαίτερα προσπαθήσαmicroε να εστιάσουmicroε το θέmicroα
της σχέσης microεταξύ της υγιεινής των δοντιών και των διαιτητικών τους
συνηθειών
2 Να γνωρίσουν οι microαθητές τα δόντια τους να microάθουν να τα
ονοmicroάζουν
3 Να γνωρίζουν τις ασθένειες των δοντιών και τον τρόπο προφύλαξής
των από αυτές
4 Να microάθουν το σωστό τρόπο βουρτσίσmicroατος και τα είδη που είναι
απαραίτητα για τη σωστή περιποίησή τους
5 Να εντοπίσουν τα λάθη της διατροφής τους λάθη που ευθύνονται για
την κακή κατάσταση των δοντιών τους και να microάθουν να τα
αποφεύγουν
6 Να ευαισθητοποιηθούν για τις κακές επιδράσεις ορισmicroένων τροφών
σε σχέση microε άλλα που ενεργούν εποικοδοmicroητικά για τα δόντια
7 Να microάθουν να microην επηρεάζονται από τα προϊόντα που διαφηmicroίζει η
τηλεόραση τα οποία συνήθως είναι βλαβερά για τα δόντια
8 Να πάψουν να θεωρούν τον οδοντίατρο laquomicroπαmicroπούλαraquo νοοτροπία που
έχουν περάσει οι γονείς στα παιδιά
9 Τέλος περιmicroένουmicroε microε την προσπάθειά microας αυτή να ενεργοποιήσουmicroε
τα παιδιά να laquoερευνούνraquo καυτά θέmicroατα που προβληmicroατίζουν τη
σύγχρονη κοινωνία και να συmicroβάλλουmicroε έτσι στη διαmicroόρφωση
αυριανών πολιτών που θα έχουν συνείδηση των προβληmicroάτων και
συmicromicroετέχουν στη δοmicroή ενός κόσmicroου ίσως καλύτερου του σηmicroερινού
Ευαισθητοποίηση των παιδιών
Μπορούmicroε να ξεκινήσουmicroε
bull Από ένα microάθηmicroα της Γλώσσας ή της Μελέτης Περιβάλλοντος που
αναφέρεται σrsquo αυτό το θέmicroα
bull ∆ίνοντας εικόνες από τις οποίες οι microαθητές ζωγραφίζουν αυτή που
προτιmicroούν (φύλλο εργασίας 1)
bull ∆ιαβάζοντας microια ιστορία ή ένα σχετικό παραmicroύθι (φύλλο εργασίας
11)
bull Αφορmicroή microπορεί επίσης να σταθεί ένας πονόδοντος της δασκάλας ή
του παιδιού
bull Ζητώντας από τους microαθητέςτριες να γράψουν microια ιστορία σε σχέση
microε εικόνα που τους δίνουmicroε (φύλλο εργασίας 11)
Η κέντριση του ενδιαφέροντος των microαθητώντριών για το θέmicroα της
στοmicroατικής υγιεινής είναι το πιο σηmicroαντικό βήmicroα στην πορεία της
δουλειάς microας Επιδιώκοντας να κεντρίσουmicroε το ενδιαφέρον τους ακόmicroα
περισσότερο θα πρέπει να γίνει ενηmicroέρωση για τη δηmicroοσιοποίηση της
δουλειάς τους στους γονείς τους τους συmicromicroαθητές τους τους δασκάλους
του σχολείου τους και άλλους σχολικούς κι εξωσχολικούς παράγοντες
Τρόπος εργασίας Τα βήmicroατα που θα ακολουθήσουmicroε είναι τα εξής
1 Χωρισmicroός της τάξης σε οmicroάδες microε διακριτικό όmicroως τρόπο Μπορούmicroε
να προτείνουmicroε να χωριστούν σε οmicroάδες microε κριτήρια το χρώmicroα των
παπουτσιών τους το microήνα γενεθλίων τους την προτίmicroησή τους για
κάποιο φαγητό κλπ
2 Γνωριmicroία των microελών της οmicroάδας Κάθε παιδί ίσως έχει ιδιαίτερες
προτιmicroήσεις στο συγκεκριmicroένο θέmicroα ή αρέσκεται να εργάζεται microε
έναν ιδιαίτερο τρόπο διευκολύντας έτσι τον καταmicroερισmicroό της
εργασίας
3 Ορίζεται ο συντονιστής κάθε οmicroάδας και υπολογίζεται ο χρόνος που
microπορεί να διατεθεί σε κάθε δραστηριότητα
4 Εξηγούmicroε στους microαθητές τον τρόπο που microπορούν να δουλέψουν και
δίνονται γενικές κατευθύνσεις
Ο δάσκαλοςλα θα είναι πάντα κοντά τους microε ρόλο συντονιστικό και
καθοδηγητικό χωρίς όmicroως συνεχείς παρεmicroβάσεις ∆ίνει ερεθίσmicroατα και
αφήνει τους microαθητές να σκεφτούν δηmicroιουργικά οδηγούmicroενη στην
ανακάλυψη laquoνrsquo ακονίσουν το microυαλό τους και να κατεβάσουν ιδέεςraquo
Σύνταξη ερωτηmicroατολογίων
Στο τέλος της εργασίας οι microαθητέςτριες microπορούν να συντάξουν
ερωτηmicroατολόγια που απευθύνονται
α) στους γονείς (ερωτηmicroατολόγιο 1)
β) στους συmicromicroαθητές τους ( raquo 2)
Τα ερωτηmicroατολόγια που συντάσσονται microε τη βοήθεια του δασκάλουλας
(αν ζητηθεί) ή την επίβλεψή του microοιράζονται αναλύονται τα δεδοmicroένα
τους και εξάγονται συmicroπεράσmicroατα τα οποία οι microαθητέςτριες
ανακοινώνουν
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
συmicroπεριφοράς για την εντατική περιποίηση των δοντιών των παιδιών
τους και των ιδίων
Επίσης σκεφτήκαmicroε πως η στοmicroατική υγιεινή παίζει σηmicroαντικό ρόλο
στη ζωή microας επειδή
bull ∆ίνει ευεξία στο άτοmicroο και το αφήνει απερίσπαστο για δηmicroιουργικές
δραστηριότητες
bull Του προσδίδει ωραία εmicroφάνιση άρα και προσωπική αυτοπεποίθηση
Η στοmicroατική υγιεινή δεν πρέπει να επιβάλλεται από εξωτερικούς
παράγοντες αλλά να είναι αποτέλεσmicroα ελεύθερης βούλησης Προς
αυτήν την κατεύθυνση το σχολείο ως φορέας αγωγής και
προετοιmicroασίας για τη ζωή έχει microεγάλη ευθύνη
Στόχοι του προγράmicromicroατος
Οι στόχοι του προγράmicromicroατος laquoΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΟΥraquo είναι κατά πρώτον
οι γενικότεροι στόχοι της Αγωγής Υγείας
Ειδικότερα οι στόχοι του συγκεκριmicroένου προγράmicromicroατος είναι
1 Ευαισθητοποίηση των microαθητών απέναντι σε θέmicroατα που αφορούν την
υγιεινή των δοντιών Ιδιαίτερα προσπαθήσαmicroε να εστιάσουmicroε το θέmicroα
της σχέσης microεταξύ της υγιεινής των δοντιών και των διαιτητικών τους
συνηθειών
2 Να γνωρίσουν οι microαθητές τα δόντια τους να microάθουν να τα
ονοmicroάζουν
3 Να γνωρίζουν τις ασθένειες των δοντιών και τον τρόπο προφύλαξής
των από αυτές
4 Να microάθουν το σωστό τρόπο βουρτσίσmicroατος και τα είδη που είναι
απαραίτητα για τη σωστή περιποίησή τους
5 Να εντοπίσουν τα λάθη της διατροφής τους λάθη που ευθύνονται για
την κακή κατάσταση των δοντιών τους και να microάθουν να τα
αποφεύγουν
6 Να ευαισθητοποιηθούν για τις κακές επιδράσεις ορισmicroένων τροφών
σε σχέση microε άλλα που ενεργούν εποικοδοmicroητικά για τα δόντια
7 Να microάθουν να microην επηρεάζονται από τα προϊόντα που διαφηmicroίζει η
τηλεόραση τα οποία συνήθως είναι βλαβερά για τα δόντια
8 Να πάψουν να θεωρούν τον οδοντίατρο laquomicroπαmicroπούλαraquo νοοτροπία που
έχουν περάσει οι γονείς στα παιδιά
9 Τέλος περιmicroένουmicroε microε την προσπάθειά microας αυτή να ενεργοποιήσουmicroε
τα παιδιά να laquoερευνούνraquo καυτά θέmicroατα που προβληmicroατίζουν τη
σύγχρονη κοινωνία και να συmicroβάλλουmicroε έτσι στη διαmicroόρφωση
αυριανών πολιτών που θα έχουν συνείδηση των προβληmicroάτων και
συmicromicroετέχουν στη δοmicroή ενός κόσmicroου ίσως καλύτερου του σηmicroερινού
Ευαισθητοποίηση των παιδιών
Μπορούmicroε να ξεκινήσουmicroε
bull Από ένα microάθηmicroα της Γλώσσας ή της Μελέτης Περιβάλλοντος που
αναφέρεται σrsquo αυτό το θέmicroα
bull ∆ίνοντας εικόνες από τις οποίες οι microαθητές ζωγραφίζουν αυτή που
προτιmicroούν (φύλλο εργασίας 1)
bull ∆ιαβάζοντας microια ιστορία ή ένα σχετικό παραmicroύθι (φύλλο εργασίας
11)
bull Αφορmicroή microπορεί επίσης να σταθεί ένας πονόδοντος της δασκάλας ή
του παιδιού
bull Ζητώντας από τους microαθητέςτριες να γράψουν microια ιστορία σε σχέση
microε εικόνα που τους δίνουmicroε (φύλλο εργασίας 11)
Η κέντριση του ενδιαφέροντος των microαθητώντριών για το θέmicroα της
στοmicroατικής υγιεινής είναι το πιο σηmicroαντικό βήmicroα στην πορεία της
δουλειάς microας Επιδιώκοντας να κεντρίσουmicroε το ενδιαφέρον τους ακόmicroα
περισσότερο θα πρέπει να γίνει ενηmicroέρωση για τη δηmicroοσιοποίηση της
δουλειάς τους στους γονείς τους τους συmicromicroαθητές τους τους δασκάλους
του σχολείου τους και άλλους σχολικούς κι εξωσχολικούς παράγοντες
Τρόπος εργασίας Τα βήmicroατα που θα ακολουθήσουmicroε είναι τα εξής
1 Χωρισmicroός της τάξης σε οmicroάδες microε διακριτικό όmicroως τρόπο Μπορούmicroε
να προτείνουmicroε να χωριστούν σε οmicroάδες microε κριτήρια το χρώmicroα των
παπουτσιών τους το microήνα γενεθλίων τους την προτίmicroησή τους για
κάποιο φαγητό κλπ
2 Γνωριmicroία των microελών της οmicroάδας Κάθε παιδί ίσως έχει ιδιαίτερες
προτιmicroήσεις στο συγκεκριmicroένο θέmicroα ή αρέσκεται να εργάζεται microε
έναν ιδιαίτερο τρόπο διευκολύντας έτσι τον καταmicroερισmicroό της
εργασίας
3 Ορίζεται ο συντονιστής κάθε οmicroάδας και υπολογίζεται ο χρόνος που
microπορεί να διατεθεί σε κάθε δραστηριότητα
4 Εξηγούmicroε στους microαθητές τον τρόπο που microπορούν να δουλέψουν και
δίνονται γενικές κατευθύνσεις
Ο δάσκαλοςλα θα είναι πάντα κοντά τους microε ρόλο συντονιστικό και
καθοδηγητικό χωρίς όmicroως συνεχείς παρεmicroβάσεις ∆ίνει ερεθίσmicroατα και
αφήνει τους microαθητές να σκεφτούν δηmicroιουργικά οδηγούmicroενη στην
ανακάλυψη laquoνrsquo ακονίσουν το microυαλό τους και να κατεβάσουν ιδέεςraquo
Σύνταξη ερωτηmicroατολογίων
Στο τέλος της εργασίας οι microαθητέςτριες microπορούν να συντάξουν
ερωτηmicroατολόγια που απευθύνονται
α) στους γονείς (ερωτηmicroατολόγιο 1)
β) στους συmicromicroαθητές τους ( raquo 2)
Τα ερωτηmicroατολόγια που συντάσσονται microε τη βοήθεια του δασκάλουλας
(αν ζητηθεί) ή την επίβλεψή του microοιράζονται αναλύονται τα δεδοmicroένα
τους και εξάγονται συmicroπεράσmicroατα τα οποία οι microαθητέςτριες
ανακοινώνουν
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
3 Να γνωρίζουν τις ασθένειες των δοντιών και τον τρόπο προφύλαξής
των από αυτές
4 Να microάθουν το σωστό τρόπο βουρτσίσmicroατος και τα είδη που είναι
απαραίτητα για τη σωστή περιποίησή τους
5 Να εντοπίσουν τα λάθη της διατροφής τους λάθη που ευθύνονται για
την κακή κατάσταση των δοντιών τους και να microάθουν να τα
αποφεύγουν
6 Να ευαισθητοποιηθούν για τις κακές επιδράσεις ορισmicroένων τροφών
σε σχέση microε άλλα που ενεργούν εποικοδοmicroητικά για τα δόντια
7 Να microάθουν να microην επηρεάζονται από τα προϊόντα που διαφηmicroίζει η
τηλεόραση τα οποία συνήθως είναι βλαβερά για τα δόντια
8 Να πάψουν να θεωρούν τον οδοντίατρο laquomicroπαmicroπούλαraquo νοοτροπία που
έχουν περάσει οι γονείς στα παιδιά
9 Τέλος περιmicroένουmicroε microε την προσπάθειά microας αυτή να ενεργοποιήσουmicroε
τα παιδιά να laquoερευνούνraquo καυτά θέmicroατα που προβληmicroατίζουν τη
σύγχρονη κοινωνία και να συmicroβάλλουmicroε έτσι στη διαmicroόρφωση
αυριανών πολιτών που θα έχουν συνείδηση των προβληmicroάτων και
συmicromicroετέχουν στη δοmicroή ενός κόσmicroου ίσως καλύτερου του σηmicroερινού
Ευαισθητοποίηση των παιδιών
Μπορούmicroε να ξεκινήσουmicroε
bull Από ένα microάθηmicroα της Γλώσσας ή της Μελέτης Περιβάλλοντος που
αναφέρεται σrsquo αυτό το θέmicroα
bull ∆ίνοντας εικόνες από τις οποίες οι microαθητές ζωγραφίζουν αυτή που
προτιmicroούν (φύλλο εργασίας 1)
bull ∆ιαβάζοντας microια ιστορία ή ένα σχετικό παραmicroύθι (φύλλο εργασίας
11)
bull Αφορmicroή microπορεί επίσης να σταθεί ένας πονόδοντος της δασκάλας ή
του παιδιού
bull Ζητώντας από τους microαθητέςτριες να γράψουν microια ιστορία σε σχέση
microε εικόνα που τους δίνουmicroε (φύλλο εργασίας 11)
Η κέντριση του ενδιαφέροντος των microαθητώντριών για το θέmicroα της
στοmicroατικής υγιεινής είναι το πιο σηmicroαντικό βήmicroα στην πορεία της
δουλειάς microας Επιδιώκοντας να κεντρίσουmicroε το ενδιαφέρον τους ακόmicroα
περισσότερο θα πρέπει να γίνει ενηmicroέρωση για τη δηmicroοσιοποίηση της
δουλειάς τους στους γονείς τους τους συmicromicroαθητές τους τους δασκάλους
του σχολείου τους και άλλους σχολικούς κι εξωσχολικούς παράγοντες
Τρόπος εργασίας Τα βήmicroατα που θα ακολουθήσουmicroε είναι τα εξής
1 Χωρισmicroός της τάξης σε οmicroάδες microε διακριτικό όmicroως τρόπο Μπορούmicroε
να προτείνουmicroε να χωριστούν σε οmicroάδες microε κριτήρια το χρώmicroα των
παπουτσιών τους το microήνα γενεθλίων τους την προτίmicroησή τους για
κάποιο φαγητό κλπ
2 Γνωριmicroία των microελών της οmicroάδας Κάθε παιδί ίσως έχει ιδιαίτερες
προτιmicroήσεις στο συγκεκριmicroένο θέmicroα ή αρέσκεται να εργάζεται microε
έναν ιδιαίτερο τρόπο διευκολύντας έτσι τον καταmicroερισmicroό της
εργασίας
3 Ορίζεται ο συντονιστής κάθε οmicroάδας και υπολογίζεται ο χρόνος που
microπορεί να διατεθεί σε κάθε δραστηριότητα
4 Εξηγούmicroε στους microαθητές τον τρόπο που microπορούν να δουλέψουν και
δίνονται γενικές κατευθύνσεις
Ο δάσκαλοςλα θα είναι πάντα κοντά τους microε ρόλο συντονιστικό και
καθοδηγητικό χωρίς όmicroως συνεχείς παρεmicroβάσεις ∆ίνει ερεθίσmicroατα και
αφήνει τους microαθητές να σκεφτούν δηmicroιουργικά οδηγούmicroενη στην
ανακάλυψη laquoνrsquo ακονίσουν το microυαλό τους και να κατεβάσουν ιδέεςraquo
Σύνταξη ερωτηmicroατολογίων
Στο τέλος της εργασίας οι microαθητέςτριες microπορούν να συντάξουν
ερωτηmicroατολόγια που απευθύνονται
α) στους γονείς (ερωτηmicroατολόγιο 1)
β) στους συmicromicroαθητές τους ( raquo 2)
Τα ερωτηmicroατολόγια που συντάσσονται microε τη βοήθεια του δασκάλουλας
(αν ζητηθεί) ή την επίβλεψή του microοιράζονται αναλύονται τα δεδοmicroένα
τους και εξάγονται συmicroπεράσmicroατα τα οποία οι microαθητέςτριες
ανακοινώνουν
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
Ευαισθητοποίηση των παιδιών
Μπορούmicroε να ξεκινήσουmicroε
bull Από ένα microάθηmicroα της Γλώσσας ή της Μελέτης Περιβάλλοντος που
αναφέρεται σrsquo αυτό το θέmicroα
bull ∆ίνοντας εικόνες από τις οποίες οι microαθητές ζωγραφίζουν αυτή που
προτιmicroούν (φύλλο εργασίας 1)
bull ∆ιαβάζοντας microια ιστορία ή ένα σχετικό παραmicroύθι (φύλλο εργασίας
11)
bull Αφορmicroή microπορεί επίσης να σταθεί ένας πονόδοντος της δασκάλας ή
του παιδιού
bull Ζητώντας από τους microαθητέςτριες να γράψουν microια ιστορία σε σχέση
microε εικόνα που τους δίνουmicroε (φύλλο εργασίας 11)
Η κέντριση του ενδιαφέροντος των microαθητώντριών για το θέmicroα της
στοmicroατικής υγιεινής είναι το πιο σηmicroαντικό βήmicroα στην πορεία της
δουλειάς microας Επιδιώκοντας να κεντρίσουmicroε το ενδιαφέρον τους ακόmicroα
περισσότερο θα πρέπει να γίνει ενηmicroέρωση για τη δηmicroοσιοποίηση της
δουλειάς τους στους γονείς τους τους συmicromicroαθητές τους τους δασκάλους
του σχολείου τους και άλλους σχολικούς κι εξωσχολικούς παράγοντες
Τρόπος εργασίας Τα βήmicroατα που θα ακολουθήσουmicroε είναι τα εξής
1 Χωρισmicroός της τάξης σε οmicroάδες microε διακριτικό όmicroως τρόπο Μπορούmicroε
να προτείνουmicroε να χωριστούν σε οmicroάδες microε κριτήρια το χρώmicroα των
παπουτσιών τους το microήνα γενεθλίων τους την προτίmicroησή τους για
κάποιο φαγητό κλπ
2 Γνωριmicroία των microελών της οmicroάδας Κάθε παιδί ίσως έχει ιδιαίτερες
προτιmicroήσεις στο συγκεκριmicroένο θέmicroα ή αρέσκεται να εργάζεται microε
έναν ιδιαίτερο τρόπο διευκολύντας έτσι τον καταmicroερισmicroό της
εργασίας
3 Ορίζεται ο συντονιστής κάθε οmicroάδας και υπολογίζεται ο χρόνος που
microπορεί να διατεθεί σε κάθε δραστηριότητα
4 Εξηγούmicroε στους microαθητές τον τρόπο που microπορούν να δουλέψουν και
δίνονται γενικές κατευθύνσεις
Ο δάσκαλοςλα θα είναι πάντα κοντά τους microε ρόλο συντονιστικό και
καθοδηγητικό χωρίς όmicroως συνεχείς παρεmicroβάσεις ∆ίνει ερεθίσmicroατα και
αφήνει τους microαθητές να σκεφτούν δηmicroιουργικά οδηγούmicroενη στην
ανακάλυψη laquoνrsquo ακονίσουν το microυαλό τους και να κατεβάσουν ιδέεςraquo
Σύνταξη ερωτηmicroατολογίων
Στο τέλος της εργασίας οι microαθητέςτριες microπορούν να συντάξουν
ερωτηmicroατολόγια που απευθύνονται
α) στους γονείς (ερωτηmicroατολόγιο 1)
β) στους συmicromicroαθητές τους ( raquo 2)
Τα ερωτηmicroατολόγια που συντάσσονται microε τη βοήθεια του δασκάλουλας
(αν ζητηθεί) ή την επίβλεψή του microοιράζονται αναλύονται τα δεδοmicroένα
τους και εξάγονται συmicroπεράσmicroατα τα οποία οι microαθητέςτριες
ανακοινώνουν
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
Τρόπος εργασίας Τα βήmicroατα που θα ακολουθήσουmicroε είναι τα εξής
1 Χωρισmicroός της τάξης σε οmicroάδες microε διακριτικό όmicroως τρόπο Μπορούmicroε
να προτείνουmicroε να χωριστούν σε οmicroάδες microε κριτήρια το χρώmicroα των
παπουτσιών τους το microήνα γενεθλίων τους την προτίmicroησή τους για
κάποιο φαγητό κλπ
2 Γνωριmicroία των microελών της οmicroάδας Κάθε παιδί ίσως έχει ιδιαίτερες
προτιmicroήσεις στο συγκεκριmicroένο θέmicroα ή αρέσκεται να εργάζεται microε
έναν ιδιαίτερο τρόπο διευκολύντας έτσι τον καταmicroερισmicroό της
εργασίας
3 Ορίζεται ο συντονιστής κάθε οmicroάδας και υπολογίζεται ο χρόνος που
microπορεί να διατεθεί σε κάθε δραστηριότητα
4 Εξηγούmicroε στους microαθητές τον τρόπο που microπορούν να δουλέψουν και
δίνονται γενικές κατευθύνσεις
Ο δάσκαλοςλα θα είναι πάντα κοντά τους microε ρόλο συντονιστικό και
καθοδηγητικό χωρίς όmicroως συνεχείς παρεmicroβάσεις ∆ίνει ερεθίσmicroατα και
αφήνει τους microαθητές να σκεφτούν δηmicroιουργικά οδηγούmicroενη στην
ανακάλυψη laquoνrsquo ακονίσουν το microυαλό τους και να κατεβάσουν ιδέεςraquo
Σύνταξη ερωτηmicroατολογίων
Στο τέλος της εργασίας οι microαθητέςτριες microπορούν να συντάξουν
ερωτηmicroατολόγια που απευθύνονται
α) στους γονείς (ερωτηmicroατολόγιο 1)
β) στους συmicromicroαθητές τους ( raquo 2)
Τα ερωτηmicroατολόγια που συντάσσονται microε τη βοήθεια του δασκάλουλας
(αν ζητηθεί) ή την επίβλεψή του microοιράζονται αναλύονται τα δεδοmicroένα
τους και εξάγονται συmicroπεράσmicroατα τα οποία οι microαθητέςτριες
ανακοινώνουν
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Τι θα διάλεγες για το δεκατιανό σου Χρωmicroάτισέ το
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
1 Όταν βλέπεις τέτοιες φωτογραφίες ποιες
λέξεις σου έρχονται στο νου
2 Έχεις βρεθεί κι εσύ ποτέ σrsquo αυτή την κατάσταση
Περιέγραψε τι ένιωθεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
3Περιέγραψε τι σκεφτόσουνhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Πες microας πώς το αντιmicroετώπισεςhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
∆ηmicroιουργία κι εmicroφάνιση των δοντιών
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο πρέπει ν αρχίζουmicroε να φροντίζουmicroε τα
δόντια ενός παιδιού πριν ακόmicroα εmicroφανιστούν
Τα πρώτα δόντια δηmicroιουργούνται microεταξύ του 3ου και του 4ου microήνα της
εγκυmicroοσύνης Αυτός είναι ένας σηmicroαντικός λόγος για να προσέχουν τη
διατροφή τους οι εγκυmicroονούσες microε πρωτεύοντα ρόλο στο σχηmicroατισmicroό
των δοντιών του microωρού
Το microωρό γεννιέται microε δόντια ∆ε φαίνονται όmicroως επειδή καλύπτονται
από τα ούλα του Από τον 6ο microήνα της ζωής του αρχίζει η λεγόmicroενη
ανατολή των δοντιών του και microέχρι 3 ετών το microωρό θα έχει εmicroφανίσει
όλα του τα δοντάκια που λέγονται νεογιλά
Τα νεογιλά διατηρούνται στο παιδί ως την ηλικία των 10-12 ετών Από
6 ετών και microετά αρχίζει να εmicroφανίζεται το πρώτο microόνιmicroο δόντι του
Η σωστή αγωγή ξεκινά από το σπίτι
bull Η microίmicroηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να microάθει το παιδί να
βουρτσίζει τα δόντια του σωστά Από την ηλικία των 2 έως 3 ετών
microαθαίνει να βουρτσίζει τα δόντια του παρατηρώντας τους γονείς
Αρκεί βέβαια οι γονείς να εφαρmicroόζουν ένα σωστό τρόπο
βουρτσίσmicroατος
bull Συνηθίστε το παιδί να βουρτσίζει τα δόντια του 2 φορές την ηmicroέρα
και να χρησιmicroοποιεί οδοντικό νήmicroα
bull Μέχρι τα οκτώ του χρόνια θα πρέπει να έχει microάθει να χρησιmicroοποιεί
σωστά την οδοντόβουρτσα και το νήmicroα
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
bull Αν κατά τη διάρκεια κάποιου παιδικού παιχνιδιού κάποιο δόντι βγει
microαζί microε τη ρίζα microην πανικοβληθείτε διατηρείστε το δόντι σε κρύο
γάλα ή νερό και microέσα σε microισή ώρα πηγαίνετέ το στον οδοντίατρο Ο
γιατρός microπορεί να εmicroφυτεύσει πάλι στο στόmicroα του παιδιού
Γνωριmicroία microε τον οδοντίατρο
Ποτέ δεν είναι αρκετά νωρίς για να κάνει το
παιδί τη γνωριmicroία του microε τον οδοντίατρο Όταν
συmicroπληρώσει το 1ο έτος της ζωής του είναι
καιρός να του συστήσετε τον οδοντίατρό του
Εκείνος θα εξετάσει τα πρώτα του δοντάκια και
θα προλάβει τα microικροπροβλήmicroατα πριν γίνουν
microεγαλύτερα Μην περιmicroένετε ν αποκτήσει το
παιδί σας τερηδόνα για να επισκεφθεί τον
οδοντίατρο
Σηmicroασία του φθορίου και του ασβεστίου στο χτίσιmicroο και
διατήρηση γερών δοντιών
Το φθόριο (fluoride) είναι ένα φυσικό microεταλλικό στοιχείο που
δυναmicroώνει το σmicroάλτο των δοντιών και τα προστατεύει από την τερηδόνα
Το ασβέστιο είναι το φυσικό στοιχείο από το οποίο αποτελούνται τα
κόκαλα και τα δόντια του ανθρώπου Το έχει ανάγκη σε όλη του τη ζωή
Το φθόριο και το ασβέστιο είναι απαραίτητα στοιχεία στην
καθηmicroερινή microας διατροφή Πολύ περισσότερο στη διατροφή των βρεφών
και των παιδιών Τροφές πλούσιες σε φθόρια είναι όλα τα θαλασσινά
(ψάρια οστρακοειδή) και πλούσιες σε ασβέστιο όλα τα γαλακτοκοmicroικά
(γάλα γιαούρτι τυρί) Φροντίστε όmicroως ώστε το παιδί σας να παίρνει
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
καθηmicroερινά microε την τροφή του τα παραπάνω στοιχεία Έτσι θα είστε
σίγουροι ότι χτίζει γερά δόντια και όmicroορφο χαmicroόγελο
Για δόντια γερά Όχι γλυκά Πλύσιmicroο - βούρτσισmicroα ΤΑΚΤΙΚΑ
Ο microεγάλος εχθρός των δοντιών είναι η
τερηδόνα και ο microεγάλος φίλος της
τερηδόνας είναι τα γλυκά
Το βούρτσισmicroα είναι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεmicroηθεί η
τερηδόνα Να χρησιmicroοποιείτε τη βούρτσα σας σωστά και να πλένετε τα
δόντια σας πάντα microετά το φαγητό και ιδιαίτερα το βράδυ
Πηγαίνετε δύο φορές το χρόνο στον
οδοντογιατρό για απλή εξέταση και
αmicroέσως microόλις σας πονέσει ένα δόντι
ή microατώνουν τα ούλα
Από την υγεία των δοντιών
εξαρτάται το καλό microάσηmicroα της
τροφής η ωραία εmicroφάνιση του
προσώπου και η σωστή άρθρωση
Αλλά ακόmicroη περισσότερο
εξαρτάται η υγεία γενικότερα
Σου το λέω για το καλό σου σαν πηγαίνεις στον οδοντίατρό σου που είναι φίλος σύmicroβουλός σου έχεις σίγουρα κερδίσει Την υγεία των δοντιών σου
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
Το ήξερες αυτό
1 Η Ο∆ΟΝΤΙΚΗ ΠΛΑΚΑ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ
∆ΟΝΤΙΩΝ
Η οδοντική πλάκα είναι microια ουσία microε εκατοmicromicroύρια ζωντανά
microικρόβια που σχηmicroατίζεται κάθε microέρα από τα υπολείmicromicroατα των φαγητών
που τρώmicroε Είναι άσπρη σαν κρέmicroα και δηmicroιουργείται πάνω από τα
δόντια Τα microικρόβια που ζουν στην οδοντική πλάκα microαζί microε τη ζάχαρη
που τρώmicroε παράγουν οξέα Τα οξέα αυτά λιώνουν ή διαλύουν το σmicroάλτο
των δοντιών δηλαδή δηmicroιουργούν τερηδόνα
2
Η ΤΕΡΗ∆ΟΝΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΥΛΗ ∆ΡΑΣΗ ΤΗΣ
Η τερηδόνα καταστρέφει
πρώτα το σmicroάλτο των δοντιών (1) Μετά επεκτείνεται
microέσα στην οδοντίνη (2) που είναι πιο microαλακή Αν ο οδοντογια- τρός δεν καθαρί- σει και κλείσει την
τρύπα της τερηδόνας
πληθαίνοντας
προκαλούν
φλεγmicroονή στον
πολφό και τότε το
δόντι πονάει πολύ
Για να σωθεί
πρέπει να το δει
αmicroέσως
ο γιατρός
Αυτή προχωρεί ακόmicroα πιο κάτω και αρχίζει να καταστρέφει τον πολφό (3) Ο πολφός
αποτελείται από νεύρα και αγγεία από τα οποία
τρέφεται το δόντι Τα microικρόβια της
τερηδόνας
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΟΥΛΙΤΙ∆Α ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΕΧΘΡΟΣ ΤΩΝ ∆ΟΝΤΙΩΝ
3
Εκτός από τα δόντια την ίδια εξίσου φροντίδα χρειάζονται και τα
ούλα Καλό τρίψιmicroο microε οδοντόβουρτσα microέσα κι έξω Τα ούλα
είναι τα microέρη όπου φυτρώνουν τα δόντια Εάν δεν τα φροντίζουmicroε microε
επιmicroέλεια αρχίζουν να κοκκινίζουν να πρήζονται και στη συνέχεια να
microατώνουν Τότε αρχίζουν να πονάνε και υπάρχει κίνδυνος τα δόντια να
πέσουν
Αυτή τη φλεγmicroονή των ούλων την ονοmicroάζουmicroε ουλίτιδα
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
4
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ
ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Ναι
Μπορούmicroε και πρέπει να προστατεύουmicroε τα δόντια microας Αν
φροντίζουmicroε καθηmicroερινά να τα κρατάmicroε καθαρά και δεν τρώmicroε πράγmicroατα
που τους κάνουν κακό τότε η ύπουλη πλάκα και η ύπουλη τερηδόνα ∆ε
θα τολmicroήσουν να πλησιάσουν
5
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΤΡΩΜΕ
Μερικές τροφές όπως το γάλα το τυρί
τα φρούτα τα λαχανικά οι φρέσκοι χυmicroοί και οι ξηροί
καρποί περιέχουν βιταmicroίνες ασβέστιο και άλλα θρεπτικά συστατικά που
βοηθούν τα δόντια να microένουν γερά Αντίθετα τα πολλά γλυκά επειδή
περιέχουν ζάχαρη προκαλούν τερηδόνα
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
6
ΠΩΣ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΙΓΟΥΡΟΙ ΟΤΙ ΤΑ ∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν καθαρίζουmicroε τα δόντια microας καλά microε οδοντόκρεmicroα που περιέχει
φθόριο χρησιmicroοποιούmicroε οδοντικό νήmicroα και προσέχουmicroε τι τρώmicroε τότε
ο κίνδυνος από την τερηδόνα είναι microικρός Θα πρέπει όmicroως να
πηγαίνουmicroε στον οδοντογιατρό κάθε έξι microήνες για να βλέπει αν όλα πάνε
καλά και να προλαβαίνει την τερηδόνα πριν κάνει ζηmicroιά στα δόντια microας
7
ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΖΟΥΜΕ ΤΑ
∆ΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Οι οδοντίατροι συνιστούν να βουρτσίζουmicroε τα δόντια microας microετά
από κάθε κανονικό γεύmicroα Ιδιαίτερα απόλυτοι πρέπει να είmicroαστε γύρω
από το βραδινό φαγητό Το παιδί πριν καληνυχτίσει τους γονείς του
πρέπει να έχει βουρτσίσει τα δόντια του και οι γονείς του πρέπει να
ενισχύουν αυτή τη συνήθεια microε επαίνους
Συγκριτικός πίνακας δοντιών τεσσάρων ζώων και του ανθρώπου
Γορίλας Ζέβρα Άλογο Ελέφαντας Άνθρωπος
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
Οι κατάλληλες κινήσεις για ένα αποτελεσmicroατικό βούρτσισmicroα των δοντιών
Εικ 1
1ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 2
2ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα πάνω
δόντια
Εικ 3
3ο βήmicroα Βουρτσίζω
εξωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
Εικ4
4ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα κάτω
δόντια
Εικ5
5ο βήmicroα Βουρτσίζω
εσωτερικά τα
microπροστινά δόντια
πάνω και κάτω
Εικ 6
6ο βήmicroα Βουρτσίζω
τις microασητικές
επιφάνειες των πάνω
και κάτω δοντιών
∆οκίmicroασε κι εσύ στο σπίτι σου
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Η ακροστοιχίδα της Ο∆ΟΝΤΟΣΤΟΙΧΙΑΣ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ∆ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Τ __ __ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Τ __ __ __ __ __ Ο __ __ __ Ι __ __ __ __ __ __ Χ __ __ __ __ __ __ __ __ Ι __ __ __ __ Α __ __ __ __
1 Πάmicroε σ αυτόν όταν πονάει το δόντι microας 2 Είναι απαραίτητα για τη microάσηση 3 Το δόντι στην hellip καθαρεύουσα 4 Εκτός από την οδοντόβουρτσα χρησιmicroοποιούmicroε και το οδοντικό helliphellip 5 Ασθένεια των δοντιών 6 Πάνω σ αυτήν βάζουmicroε την οδοντόκρεmicroα 7 ∆όντια που microοιάζουν microε του σκύλου hellip 8 ∆εν κάνει να τρώmicroε συχνά απ αυτήν 9 Πάνω σ αυτά φυτρώνουν τα δόντια 10 Είναι και το οδοντιατρείο 11 Πονάει το δόντι όταν είναι helliphelliphelliphellip 12 Αυτοί δεν έχουν δόντια (αντιστρ) 13 Είναι κι αυτή ασθένεια των δοντιών (αντιστρ)
ΛΥΣΕΙΣ Οδοντίατρος δόντια οδόντας νήmicroα τερηδόνα οδοντόβουρτσα σκυλόδοντα τούρταούλα ιατρείο χαλασmicroένο γέροι πέτρα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7
Η ακροστοιχίδα της ΤΕΡΗ∆ΟΝΑΣ
Τ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ε __ __ __ __ Ρ __ __ __ __ __ __ Η __ __ ∆ __ __ __ __ Ο __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ν __ __ __ Α __ __ __ __ __ __ __ __ __
1 Ένα δόντι
2 Μας κάνει ο οδοντογιατρός για να microην πονάmicroε hellip
3 Με Σ και φ στο κεφάλι microπαίνει σε χαλασmicroένο δόντι
4 Μ αυτό microπροστά του ο οδοντίατρος αλλάζει hellip φύλο
5 Είναι ο φρονιmicroίτης
6 Κρέmicroα για τα hellip δόντια
7 Απαραίτητο για το ολοκληρωmicroένο καθάρισmicroα των δοντιών
8 Μια οδοντιατρική εργασία
ΛΥΣΕΙΣ Τραπεζίτης ένεση πάγισmicroα ήτα δόντι οδοντόκρεmicroα νήmicroα απονεύρωση
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8
- AringetheacuteeumliumlatildeTHORN ocirciumlotilde oacuteotildeatildeecircaringecircntildeeacuteigraveYacuteiacuteiumlotilde egraveYacuteigraveaacuteocirc
-
- Oacuteocircuumldivideiumleacute ocirciumlotilde ethntildeiumlatildentildeUumligraveigraveaacuteocirciumlograve
- Aringotildeaacuteeacuteoacuteegraveccedilocirciumlethiumlszligccediloacuteccedil ocircugraveiacute ethaacuteeacuteaumleacutethorniacute
- Ocircntildeuumlethiumlograve aringntildeatildeaacuteoacuteszligaacuteograve
-
- Oacuteyacuteiacuteocircaacuteicircccedil aringntildeugraveocircccediligraveaacuteocirciumleumliumlatildeszligugraveiacute
-