Download - التفسير العلمي بين القبول والرد "عرض ودراسة"
-
??????????????????????????????"??????????? "
?????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????
Scientific Interpretation of the Holy Qura'n between Approval andprefusal
Abstract :This study deals with the scientific interpretation of the Holy Qura'nicverses. this interpretation is intended to be a clear-cut evidence that theHoly Qura'n was revealed by Allah ( SWT ) and thus could lead to theguidance of non-Arabic speakers. To clarify the contradictory opiniouns ofscholars who approve or disapprove such interpretation , four differentopinions of proponents and opponents are illustrated. The study concludeswith some rules and guidelines that control scientific interpretation.
???????:
?????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????.
????????? ?????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????.
?????
?????????????????????????????????????????? ????????????????????? ??????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
101
?????????????????????????????????????????????????:
?????????? ?????????? ?????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????? ??? ??? ???????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
???????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????? " :??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? " ...)1(
?????????????? ???????? ???????????????????????????????????????? ??????????????????????? ???????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
???????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????.
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
102
???????? ??????????????????????????????????????????????????????? ??????? ??????????? ??????????????????????????????????????????????. ?????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????:
????? :???????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????? :?????????????????????????????????????????????????.
???????????:???????????????????????.?????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????? :?????????????????????????.?????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????? :??????????????????????????????????.??????????????????????????????????????????????????????.
??????? : ?????????????????????????????????????????? ??????? ?????????????? ??????????????????????????????.
?????????????
????????????????????????????????????????????????????:
)????????????????-????????????????-???????????????(
1-???????????????:
??????? : ???????????????????????????????????????????????????????????????????????.??????? : ???????????????????????????????????????????????? ???????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
103
??????????????????????????????????)2(.
2-???????????????:
??????? :????????????????????????????????????????????????????)3(.
????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????.
3-??????????????:
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????:
" ?????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")4(.
????????????????????????????????????????????? " :??????????????????????????????????? ??????????????? ????????????????????????????????????????????????????? ????????
?????????????????????????????????? ")5(
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? .
???????????
???????????????????????
???????????????????? ????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????? ??? ??????????????????
??????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
104
?????????????????????????????? ?????????????????? ??????????????????????????????????????????????????.
???? :?????????????????????)6(: ??????????????????????????????????????????????????????????????????????" ?????????????
????????????? " ??????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????:
" ?????????????????????????????????????????????????????????????????????")7(?? ????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????)8(. ?????? ?????????????????????????????????????????????????????" : ???????????????????
????????????????????????????????????-?????????-?????????????????????: ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????- ??????????????????????????????- ????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
)9( ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????. ???????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ..??????????????????????????? ")10(.
???????????" : ????????????????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
105
???????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????.
????? : ?????????????????????????????????????????????- ???????????????????????????????????- ???????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????")11(.??????????????????:
??????????????????????????????????????????r????????????????????????????r??????? ?????? ????????????? ????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????
?? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????.
??????????????????????????r??????????????????????????????????????????????????????????????.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????)12(? ??????????????????????????"???????????????? "??? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????)13(.
?????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????)14(.
?????? :????????????????????????????)15(:
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
106
????????????????????????????"?????????????????? " ??????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????? ???????????????????????????? ??????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????.
1-???????????????:
?????? : ???????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????? ???????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????? ?????
???????????????..
2-???????????????:
?????? : ??????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????..
3-?????????????????:
?????? : ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
107
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????..
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????)16(.
????????????????????????:
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
??????????????????????????????????} ????????????????????????????????????????????{)17(?? ?????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????
??????????????? ????????????????????????????????????? ??????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? :)??????????? ???????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
108
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????()18(
??????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????? ??????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????
????????????????????????????????.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????
?????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????.
???????????????????????????" : ???????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????")19(.
?????????????????????????????????????????????????)20(" : ???????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
109
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????? .. ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")21(.
????????????????????? ??????????????????????????????????????????????? .. ?????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????.
????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? :?????????????????????????)22(:
??????????????????????????????????????????????????????????????????????? ? ????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????:
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????? :] .. ?????????????????????????????????????????..[)23(
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???? ..???????????????????????????????????????????:
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
110
????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????)24(.
??????????????? : ???????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????? ?????????????????? ?????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????
????????????????????????????????????????????????????????????????- ?????????????????
????????????:
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????? ?? ????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
111
?????????????????" : ???????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????"..)25(.
??????????????????????????????????" : ????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? .
???????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????? ")26(.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
??????????????????????????????????????? .." ????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????? .. ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")27(.
??????????????????????????????????????????????????? ????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? :????????????????????)28(:
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????" : ???????????????????)29( ???????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
112
????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????? ..?????????????????????????????????????????????????????? .. ?????????????????????????? .. ????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????"..)30(.
????????????????:
????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????? ???????? ??????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? . ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
113
?????- ?????????????????????????- ??????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????
???????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????.
???????? ??????????? ??????????????? ???????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????.
???? :?????????????????)31(:
??????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????:
" ??????????????????? :?????????????????????????????????????????????? " ??????????? ???????????????????????????????????????????????" : ??????????????????????????????
?????? "??????????????????? :???????????????????????????????????????????.
??????????? : ?????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????r :} ??????????????????????????????????????{)32( . ???????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
114
???????" : ?????????????????????????????????????????")33( . ???????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????)34(.
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????"?????????????????????????????????????????????????????")35(.
???????????????????????????????????????????"????????????? "?????" : ??????????????????? ???????????????????????"?????????????" : ????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")36(
???????????" : ??????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????
?????????????")37(.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????)38(.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????)39(?????????????????????????????????????????????????????????.
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
115
?????? :??????????????????????)40(:
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????"???????????? " ??????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????)41(.
????????????????? ????????????????????" : ????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????")42(.
??????????????????????????????????????????????????)43( ???????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????? .. ????????????????
???????" : ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? :???????????
??????????? ")44(.
??????????????????? :" ?????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????")45(.
???????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? :?????????????????)46(:
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
116
???????????????????" ????????????????????? " ????????"??????????????? " ??????????????????????????????????"????????????????????????????."
???????????????????????????????" ?????????????????????????? "????????" :????????? :]?????????????? ????????????????????????..[)47(????? :] .. ?????????????????????????? ??????????????????????????????..[)48( ??????r :
} ?????????????? : ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????? {]??????????????[)49(??????")50( . ?????????????????????????????????????????????????
????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????:" ?????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????? .. ?????????????????????????????????????")51(.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????
???????.
????????????????????:
???? : ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????? ????????????? ??????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
117
??????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????
???????????????????????? .???????????????????????????????????????? :] .. ???????????? ?????????????..[ ???????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????" :???????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????")52( . ????????????????????????????????????????????? :] ???????????????????? ???????????????[ ??????????????????????????????????????????????????????????? ?????
????????????????????????????:
??????? :???????????????????????????????
??? : ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????r ???????????????????????? .. ??????????????????????
???????????????????????????????????????")53(.
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????.
???????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
118
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????" : ???????????????- ????????????- ????????????????????????????
??????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????? .. ?????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ..??????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????? .. ??????????????????????????????????????? ????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????? ..????????????????????????????????]???????????????????????????)54([")55(.
??????????????????????" : ?????????????????????????????????????? ???????????????????? ?????????????????????????????????????????????? .. ????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????"..)56(.
?????? :??????????????????????)57(:
????????????????????????" ??????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????" ????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????:
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
119
" ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????? . ?????????????????????????????
?????????????? : ??????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")58(.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????
" ?????????????????????? " ?????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????)59(.
????????????? ???? ????????????????????????????????????????????????????????? :" ???????????????????????????????????????????????? .. ??????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????].. ???????????????????????????????????????????..[)60( . ???????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????? .. ????????????] ..
???????????????????[)61( ??????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????"..)62(.
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
120
???????????????????????: ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????:" ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????-
????????- ????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")63(.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????? ??????? ??????????????? ????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
121
???????????????????. ?????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????
?????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.?????????????
?????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????
??? : ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
???? :???????????????????)64(:
?????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
122
???????????????????????????????????????????????? :????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????)65(.
???????????????????????????????" : ???????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????? ..????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????r ??????????????????????????????
?????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????")66(.
????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????" :??????????????????????????")67(:
" ???????????????????????????????????????????????????- ????????????????????- ??? ??????????????? : ?????????????????????????????????????????????????????????????
?? ?????????????????????????????????? : ???????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????")68(.
?????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????)69(.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
123
???????????????????????" ???????????????????????????????????????????????????????????????????"????? "?????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????")70(.
????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????.
?????? :??????????????????)71(:
?????????????????????????????????? ????" ????????????? " ????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????" ????????
??????????????? " ???????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????? :]?????????????????????????????????????????????[)72(???????????:
" ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????- ???????????????????- ????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
124
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????")73(.
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? :??????????????????????????????)74(:
???????????????????????????????????????"?????????????????" ?????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????:
" ?????????????????????????????????????????????????????? :?? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")75(.
???????????" : ???????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????] .. ??????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????[)76(??????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????? :] ..???????????????????????????????????????????????????????????..[
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
125
)77(?????????????????????????????????????????????????????????????????????????")78(.
?????? :???????????????????????????)79(:
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????? ???????????????????????????? ?????????????????????????????? ?????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????????????" :??????????????? ???????????????????????????????? .. ????????????????? ..?????????????????????????????
?????? .. ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????")80(.
???????????" :???? ??????????????????????????? .. ??????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????")81(.
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
126
????????????????????????? ??????????????? ?????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????????????????????????.
???????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????.
??????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????? ??????????????????????????????????????????.??????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????. ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
127
??????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
- ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????:
???? : ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ???????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ??????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????.
?????? : ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
128
????????????????????????????????????.
?????? : ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ?????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????? : ????????????????? ??? ??????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????? : ??????????????????????????????????????????? ???????????????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????.
?????????? : ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????? : ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????? : ????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????? : ??????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
129
?????????? : ???????????? ??????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????????" : ???????????????????????????????????????????????????????"..)82(.
?????????? : ????????????? ??????????????????????????????????????? ?????????????????????.
????????????????? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????.
?????????????????????
)1(???????????????)53.()2( ???????????????????? ??????????????????????????????26 ?????????????????
?????????????.)3( ?????????????????????? ???????????????????????????????31 ??????????????
?????????????1391???-1972?.)4( ???????????????????? ?????????????????????52 ???????????????????? ?????
?????????????????????1400???-1980?.)5( ???? : ????????????????? ??????????????????????????1??474- ???????
????????????????? ??????????????1396 ??-1976 ? ????????????????????????????? ?????? ????????????????????????????447 ?????????????????????????????
???????????????1402???-1982?.
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
130
)6( ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????790 ?? / ???? ????????????????????1-??118 ?????
????????????1379???-1960?.)7( ????????????????????????? ??????????????????????????2??69 ??????
????????????????????? ?????????????????????????? ????????????????????????????????????.
)8(??????????????2??69-71.)9( ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????.)10(???????????????????????????2??79-80.)11(???????????????2??81-82.)12( ???? : ??????????????????????????????????????? ??????????????????????
1380???-???????????)32 (??463-464.)13( ???? : ???????????????? ??????????????????????1??44 ????????????????
??????.)14( ???? : ?????????????????????????????????????????????? ???????????????????260264 ???????? ????????????????? ????????????????????????????????
1386?????1966??.)15( ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????????????????????????????????? ??????????????????????1397 ???? ???????1977????????????????????) : ??????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????? /???? : ???????????????????????????????????474??????)1397-1415?? ( )19771995?. (
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
131
)16(?????"????????????????? "?2???491-493.)17( ??????????? ???????????????????? ?????????????????? ????)14 (?5?172 ??????????????? ????????1401??-1981?? .????????????????? )?????
????. ( ???????????????????????? / ????????????????????????????????? ????? ?????????????????? ?12 ????74 ???????? ??????1410 ??-1990 ? ??????
?????????????.)18(???????????????)53. ()19( ???????????? ?????????????????????? ?67 ???????????????????????????
??????????????????????1982??.)20(????????????????????????????????????????????????????.)21( ??????????????????????????? ??????????????????????8?????????????????
1401???-1981??.)22( ?????????????????????????????????1918 ?????????????????????????????????
???????????????1958 ???????????????????????????????????????????????1310 ?????????????1383???????????1963? .?????-?????????7?173.
)23(???????????????????)38. ()24( ???? : ???????????? ?????????????????????? ??????)408 ( ?581 ?580 ?
???????????????????? ??????????????????? "- ??????????????????-??11-13????????????????????????????????????????????????1394???-1974??.
)25( ?????????? ????????????1368 ??-???????)20 (??164 ??????????????????????????.
)26(??????????????????????????????8??????????.
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
132
)27( ????????????????????????????? ???????????????????? ? ?206207???????????????????????????????????????????????????????1393???-1973??.
)28( ????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????????????? .?????? : ?????
?????????????? ??????????????????9-15 ???????????????? ??????????????? .??????????????????????????.
)29(????????????????????????.)30( ????????????????????? " ?????????? ?????????????????? ?10
??????????????????????????????1390???.)31( ?????????????????????????????????????????????????????????????????????????
?????????????? ????????????????????1450 ?????????????505 ?? / ?????? ???????????????????7 ?22 " ??????????????????????????????????????????
??????????????????????? "???????????????????????????????????????1979??.)32( ?????????????????????? .. ???????????? ???? ???????????????????????1??91
????????????????????????????????????????????.)33( ???? : ?????????????????????? ???????????????????????1??454 ??????
??????????????????????????????????????????????1391???.)34(?????????????????-?1??255??????????.)35(???????????????1??256.
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
133
)36( ???????????? ???????????????????????25 ???????????????????????????????????????????????1979??.
)37(????????????????26.)38(????????????????27??26.)39( ???? :?????????????????? ?????????????????????????????????2??474
?????????????????????????????????????????1396???-1976??.)40( ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????543 ???????????????
606?? /?????????????-??????????-?11?79??????????.)41( ???? : ??????????????????????????????? ?????????????????????????? ?251
?????????? .????????????????????????????????????2?484??????????.)42( ??????????? ??????????????????????2??116 ????????????????????????
?????????????????????.)43(????? :???????????????????????????????)68??69 (??????????????.)44( ????????????????????????????????????1?341??????????????????????
?????????????1328???.)45( ???????????????????-??????????????????????- ???????????????-?1?7????
????????????????????????????????????????????.)46( ??????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
134
??????????????????????????????????????????????????????????????849 ???????????????911?? /?????-???????-?3?301.
)47(??????????????????)38.()48(?????????????????)89.()49(????????????????????????????????????.)50( ????????????????????? ?????????????????-?2??125 ?126 ????????????
?????????????????????????????????????????????????????.)51(??????????????-?2?129??130.)52(???????????? ??????????????????-??2??17 ???????????????????????????
?????)53(???????????????2?424)54(??????????????????)78.()55( ????????????????????????????????????? ????????????????????????????19
?????????????????????????????????1400???-1983??.)56("????????????????????????????????????????????????"-?????????-?48??49.)57( ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????1287 ?????????????1309?? / ???????????????-?????????-?5?42.
)58( ?????????????????????????????? ????????????-??1??3 ?????????????????????????????????????????????????1350??.
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
135
)59( ?????????? : ??????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????1371???-1951??.
)60(????????????????????)6.()61(??????????????????)7.()62(???????????????????????????????-?1?237??238.??????????.)63( ??????????- ????????????????1380 ??- ??????)32 (?465 ???????????
????????????????.)64( ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????
?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????? ?????????????????????????????????????????1266????
??????????1323???-????????????? /???????????11?126.)65(???? :?????????????????-????????2?567??????????.)66(???????????????????????????????-?129??130??????????.)67(?????????????????)5.()68( ????????? ?? ???????????????-??73 ????????????????????????????????
?????????????????????????????.)69(????? :????????????????120.)70( ????"??????????? " ????????????????????????-??23-26 ????????????????????????
????????????????????????1398???-1978?.
-
"??????????????????????????????? "????????????????????????????????????????
?????????????????????????
????????????????????????????????????????
136
)71( ????????????????????????????????"???? " ?????????????????????????????????? ????????????????????? ?????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????????????????"?????????????? " ??????????????1948?-1951??? ????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
??????????????????????????? ??????????????1953 ?????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????????????????????????????????????????????????????????????????????????"?????????????"??????????1324??????????????1387??-?????-???????-?3?147.
)72(??????????????????14.)73(" ????????????? " ???????-?6??3451- ?????????? ????????????????
???????????????1400???-1980?.)74( ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
????? ?????????????????1932 ????????????? ?????????????????? ???????????1296 ?????????????1393?? /??????-???????-?6?174.
)75(???????????????????????????????????????????-?1?127??????????.)76(??????????????????)82.()77(???????????????)49.()78(??????????????????????-?1?129-??????????.)79( ??????????????????????????????????????????????????????????????????????????
???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??????????????????????????????????????????????????????? ?????????????????????????????
???????????????????????????????????????1419 ????????????1998? .???? :?????
-
????????????????
????????????????????????????????????????????????
?????????????? /???????????2005????????????????????????????????????
137
??????????????????? ??????????????????????????????? : ???????????????????40??62??????????????????????????????????????????????????.
)80(???? ??????????????????????????? ????????????????????-??16 ????????????????????????????????1980??.
)81(?????????????????43.)82 (?????????????????)53.(