66 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

İSO SANAYİ l 67

EKONOMİLERİNİN LOKOMOTİFİNDE

OLAN ÜLKELER HIZLI BÜYÜYORELEKTRONİKELEKTRONİK

İSİSOİ

Dünyada elektronik ve dijital yaşam ile bilişim ve iletişim teknolojilerine hayatın her alanında artan bağımlılık, elektronik ürünler

pazarını hızla geliştiriyor. Öte yandan 2023 yılı için yapılan tahminlerde dünya ihracatının 34 trilyon dolara, elektronik

ihracatının 7 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor. Bu rakamlar şimdi olduğu gibi gelecekte de elektronik ihracatının ne kadar önemli olduğunun bir göstergesi. Elektronik sanayisine öncelik vererek politika izleyen ülkelerin kısa sürede gelişmişlik düzeyinde önemli bir ilerleme kaydettiği bu pazarda, Türkiye ise halen net ithalatçı konumunu

sürdürüyor.

68 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

Montaj sanayisinin gelişmesiyle Türkiye ekonomisinde kendine yer bulan elektronik, son yıllarda hızla gelişerek bütün sanayi dalları için vazgeçilmez bir konuma ulaştı. Sürekli gelişen elektronik

sanayi, aynı zamanda hızlı bir değişim ve dönüşüm içine girdi. Yüzyılın en nitelikli işgücünü barındıran elektronik sanayi, tek başına bir sektör olmaktan çıkarak, artık diğer tüm pazarların gelişimine katkıda bulunan ve verimlilik artışını sağlayan bir üretim alanına dönüştü. Türkiye’de elektronik sanayi, 600 civarındaki girişim sayısı, 27 bini aşan istihdamı, 7.5 milyar dolarlık ihracatı ve yüzde 1,6’ya yaklaşan Türkiye imalat sanayi katma değeri içindeki payı ile ekonomiye katkısını sürdürüyor. Dünyada elektronik ve dijital yaşam ile bilişim ve iletişim teknolojilerine hayatın her alanında artan bağımlılık, elektronik ürünler pazarını hızla geliştiriyor. Bu gelişim içinde ise Türkiye’nin üretim kabiliyeti oldukça zayıf. Elektronik ürünlerin imalatı sanayinde açık ara farkla net ithalatçı konumda yer alan Türkiye’nin dünya elektronik ürünler ihracatı içindeki payı ise özellikle TV ihracatında karşılaşılan pazar kaybının etkisiyle yüzde 0,13 gibi oldukça düşük seviyede.

REKABET TEKNOLOJİK İLERLEMELERLE MÜMKÜNElektronik sanayinde rekabetin temel unsuru, teknolojik ilerlemelere dayanıyor. Bu ilerlemeyi sağlayan unsuru da teknoloji faaliyetlerini yürüten insan kaynağı oluşturuyor. Bu insan kaynaklarının yetiştirilmesi mühendislik eğitimi, ara eleman-teknisyen eğitimi, AR-GE mühendisleri ve uzmanlarının eğitimi, varlığı ve tecrübeleri önem taşıyor.Türkiye’de bu konuda iyi üniversiteler olmakla birlikte, mezun sayıları, piyasanın taleplerini karşılayamıyor ve ara eleman konusunda sıkıntılar yaşanıyor. Yine girdilerde yurt dışına bağlı olunması ve kendi üretim teknolojisine sahip olunmaması da sektörün gelişimini sınırlıyor. Standart dışı, kalitesiz, çalışma ve iş koşullarına uyulmadan üretilmiş, taklit, kayıt dışı ve merdiven altı ürünler iç ve dış pazarlarda rahatlıkla haksız rekabet yaratabiliyor. Yerli firmalar haksız rekabet ile karşı karşıya kalıyor. Fikri mülkiyet haklarının korunması da önemli bir rekabet

unsuru oluyor. Yabancı sermaye

yatırımları ise korunmanın yüksek

olduğu ülkeleri tercih ediyor. Sektörün önde

gelen uzmanları, Türkiye’de hukuki çerçevenin bulunmasına

rağmen, uygulamada iyileştirmelerin gerekli olduğuna dikkat çekiyor. Sektörün maliyet bileşenleri yerli firmaların küresel rakipleri ile rekabet edebilmeleri açısından oldukça önemli. Türkiye’de işgücü maliyeti AB ile kıyaslandığında düşük olmasına rağmen Uzak Doğu ve özellikle

İSO SANAYİ l 69

de Çin ile rekabet edebilecek seviyede değil. Ayrıca çok dinamik bir sektör olan elektronikte, küresel bazda rekabet için AR-GE harcamalarına büyük önem vermek gerekiyor. Bu harcamalar firmalar için maliyet oluşturuyor. Bununla birlikte enerji, makine-teçhizat, ham madde ve malzeme de sektör için önemli maliyetlere sebep oluyor.

SEKTÖRÜ ARKASINA ALAN ÜLKE BÜYÜYOR Dünyada elektronik sanayi, hızla büyüyen ve gelişen bir yapıya sahip. Elektronik sanayine öncelik vererek bir politika izleyen ülkelerin, kısa sürede gelişmişlik düzeyinde önemli bir ilerleme kaydettiği görülüyor. Malezya, Singapur, Güney Kore gibi ülkeler kalkınmalarını elektronik sektörüne yaptıkları ve yapılacak yatırımlara

bağlıyor. Batı Avrupa ülkeleri Uzak Doğu ve Kuzey Amerika ile yine elektronik sanayi ile yarışıyor. Özellikle, Finlandiya ve İsveç gibi ülkeler bu alanda çok başarılı örnekler sergiliyor. Bu politikanın temelinde ise AR-GE’ye verilen önem ve destek yer alıyor. Sektör, dünya üretim hacminde çalıştırdığı işçi sayısı, sanayinin tüm alanları üzerindeki etkisi nedeniyle dünyanın lider sanayilerinden biri. Dünyanın önde gelen elektronik ihracatçı ülkeleri arasında Çin, ABD, Güney Kore, Hong Kong, Japonya, Almanya ve Singapur yer alıyor. 2023 yılı için yapılan tahminlerde, dünya ihracatının 34 trilyon dolara, elektrik-

7.5 milyar 7.5 milyar dolar ihracatdolar ihracat

Türkiye’de elektronik sanayi, 600 civarındaki girişim sayısı, 27 bini

aşan istihdamı, 7.5 milyar dolarlık ihracatı ve yüzde 1,6’ya yaklaşan Türkiye imalat sanayi katma değeri içindeki payı

ile ekonomiye katkısını sürdürüyor.

70 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

elektronik sektörü ihracatının ise 7 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor. Bu rakam, sektör ihracatının toplam ihracata oranının yüzde 21’e çıkacağına işaret ediyor.

İSTİHDAM ARTIŞ EĞİLİMİNDESektör yıllık yaklaşık 163 bin kişilik istihdam ile reel sektörler arasında önemli bir yer işgal ediyor. 2014 yılında sektörle ilgili mühendislik ve hizmet alanında da 20 milyar dolar iş hacmi ve 103 bin kişilik istihdam yaratılmıştı. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre sektörün işyeri sayısı 2014 yılı itibarıyla 6 bin 142 oldu. Elektronik ürünlerin imalatı sanayinde istihdam, üretimdeki değişime paralel bir gelişim gösteriyor. İstihdam, 2005 yılından 2009 yılına kadar üretimde yaşanan gerilemeye bağlı olarak yüzde 21,1 gerilerken, izleyen yıllarda yeniden artış eğilimine girdi. 2005 yılında 100 olarak ölçülen istihdam endeksi, 2012

yılında 91 olarak kayıtlara geçti. İstihdamın gelişimi alt sektörler itibarıyla incelendiğinde bilgisayar ve çevre birimleri imalatı ile tüketici elektroniği ürünlerinin imalatı en çok istihdam

kaybeden alt sektörler oldu. Ölçme, test ve seyrüsefer amaçlı alet ve cihazların imalatı ile iletişim ekipmanları imalatı alt sektörlerinde ise

önemli ölçüde istihdam artışı gerçekleşti. Bu gelişmeler sonucunda elektronik

ürünleri imalat sanayinde ölçme, test ve seyrüsefer amaçlı alet ve cihazların imalatı en çok istihdam yaratan alt sektör haline geldi. Bu alt sektörü iletişim ekipmanları imalatı alt grubu izledi.

Romanya 990 407 2.525 28.877 884 12.876 148 912Bulgaristan 406 981 713 12.420 265 3.452 80 358Hırvatistan 357 118 539 10.801 228 185 65 68Ukrayna 456 273 1.604 4.308 791 4.819 105 571Rusya 8.388 755 14.962 40.057 7.187 6.715 759 1.198Kazakistan 1.115 1.404 1.427 7.354 814 20.865 73 906Türkmenistan 411 4.814 845 46.227 611 14.237 62 2.328Azerbaycan 88 10.710 203 17.095 295 40.054 13 2.327Gürcistan 155 734 221 8.804 75 6.834 16 598Irak - 13.360 - 24.635 - 39.255 - 4.282İran - 4.497 - 5.056 - 32.307 - 8.259S. Arabistan - 878 - 2.867 - 17.887 - 284BAE - 1.931 - 4.060 - 7.163 - 2.251Katar 2 328 2 241 2 471 2 32Mısır 648 685 1.734 6.291 549 8.765 123 329Fas 489 338 692 12.337 310 1.774 99 165Cezayir 582 218 1.262 11.425 310 3.559 77 64Tunus 442 324 669 6.714 483 2.432 66 248Libya - 236 - 11.490 - 6.925 - 450

Ülke İthalat Türkiye’nin İthalat Türkiye’nin İthalat Türkiye’nin İthalat Türkiye’nin (Milyon $) İhracatı (Milyon $) İhracatı (Milyon $) İhracatı (Milyon $) İhracatı (Bin $) (Bin $) (Bin $) (Bin $)

Büro Makineleri ve Otomatik Veri İşleme Makineleri

Haberleşme, Ses Kaydetme ve Sesi Tekrar Vermeye

Yarayan Cihazlar

Başka Yerde Belirtilmeyen Mesleki, İlmi, Kontrol alet

ve Cihazları

Fotoğraf ve Sinemacılıkta Kullanılan Alet, Cihaz ile

Optik Eşya

Türkiye’nin Yakın ve Komşu Ülkelerinde Elektronik Ürünler İthalatı ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (2012)

Kaynak: Trade MAP ve TÜİK verilerinden hesaplanmıştır.

Sektörde Sektörde 6 binden fazla 6 binden fazla

işyeri varişyeri varSektör, yıllık 163 bin kişilik istihdamıyla

reel sektörler arasında önemli bir yer işgal ediyor.

İSO SANAYİ l 71

ALT SEKTÖRLERDE EN YÜKSEK PAYI TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİ ALDIElektronik ürünlerin imalat sanayisinde son yapılan araştırmalarda üretim değerlerinin alt sektörler itibarıyla dağılımında en yüksek payı televizyon üretimini de kapsayan 3.3 milyar TL üretim değeri ile tüketici elektroniği ürünlerinin imalatı grubu alıyor. İkinci sırada 1.7 milyar TL üretim değeri ile ölçme, test ve seyrüsefer amaçlı alet ve cihazların imalatı grubu, üçüncü sırada ise 838 milyon TL üretim değeri ile bilgisayar ve bilgisayar çevre birimlerinin imalatı grubu yer alıyor. Elektronik ürünleri imalat sanayinin genel imalat sanayi içinde aldığı pay sanayinin büyüklüğü ve gelişme aşaması için önemli bir gösterge. Buna göre girişim sayısı itibarıyla alınan pay son üç yıl hemen aynı kalarak, yüzde 0,18 ile göreceli düşük gerçekleşti. Dünyada elektronik ithalatında önemli ülkeler arasında Çin, ABD, Hong Kong, Almanya, Singapur, Japonya, İngiltere, Meksika ve Güney Kore bulunuyor. Sektörde üretim, yoğun olarak televizyon alıcılarında gerçekleşirken, bu ürün grubunu diğer tüketim cihazları izliyor.

EN GENİŞ ALT PAZAR CEP TELEFONLARI Elektronik ürünler iç pazarının gelişimi, elektronik ürünlerin imalatı sanayi için önemli bir gösterge. İç pazarın büyümesi imalat sanayindeki sektörlerin gelişimi için önemli itici bir güç oluyor. Bu itibarla

değerlendirildiğinde Türkiye’de elektronik ürünler iç pazarının büyüklüğü, nihai ürünler ile ara girdiler için veriliyor. Elektronik ürünler iç pazarında tüketicilerin nihai olarak kullandıkları ürün pazarı bilgisayarlar, ofis ekipmanları, iletişim ekipmanları (cep telefonları, akıllı telefonlar vb.) tüketici elektroniği (televizyonlar vb.) ile fotografik görüntüleme ürünlerinden oluşuyor. Bu pazarın büyüklüğü 2012 yılı itibarıyla 16.5 milyar TL olarak ölçüldü. Pazar büyüklüğü 2007 yılında 10.6 milyar TL olduktan sonra 2008 ve 2009 yıllarında küçülerek, ardından hızlı bir genişleme gösterdi. Elektronik ürünleri pazarında en geniş alt pazarı, 7.2 milyar TL ile iletişim ekipmanları oluşturuyor. Cep telefonları ve akıllı telefonlar bu gruptaki en önemli ürünler olarak karşımıza çıkıyor. Tüketici elektroniği 4.2 milyar TL ile ikinci büyük alt pazarı oluşturuyor. Pazarın büyük bölümünü panel televizyonlardan meydana geliyor. 3D, LED televizyonları, video kameralar, navigasyon aletleri ve MP3/4 müzik çalarlar en önemli ürün grubundan biri. Bilgisayarlar ise 4.2 milyar TL ile üçüncü büyük alt pazar grubuna ait.

72 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

NEREDEYSE PETROL KADAR PARA ÖDÜYORUZ

CEP TELEFONUNACEP TELEFONUNA

Elektronik sanayisinde net ithalatçı olan Türkiye, her şeye rağmen ihracattaki ivmesini artırıyor. Sektör uzmanlarına göre, 2014 yılını 13.4 milyar dolar ihracatla kapatan Türkiye, 2015 yılının ilk sekiz ayında 7.5 milyar dolarlık dış satış gerçekleştirdi. Türk elektronik

sanayinin ithalatı ise 2015 yılının ilk sekiz ayında 15.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Elektronik ürünlerin hemen hemen tüm alt

gruplarını ithal eden Türkiye’de, vatandaşlar en çok mobil telefon ile televizyon satın alıyor. Özellikle cep telefonlarına neredeyse

petrol kadar para ödeniyor.

10.53410.5349.1589.158

10.26610.266

11.82111.821

18.44318.44316.20916.209 19.60919.609

22.44522.445

-7.909-7.909 -7.051-7.051-9.343-9.343

-10.624-10.624

2008 2009 2010 2011

İSO SANAYİ l 73

12.64712.64712.94612.946 13.42913.429

7.4897.489**

21.88321.883 24.25124.251 24.64424.644

15.40515.405**

-9.236-9.236-11.305-11.305 -11.215-11.215

-7.916-7.916

2012 2013 2014 2015*

Elektronik Ürünler İmalat Sanayi İhracat Pazarları (Milyon Dolar)

İhracat İthalat Dış Ticaret Dengesi

Kaynak: TÜİK - *2015 yılı rakamları ilk 8 aylık rakamlarıdır.

74 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

Elektronik sanayi 2015 yılının ilk sekiz aylık dönemini yaklaşık 7.5 milyar dolar ihracatla kapattı. Buna karşılık sektörün aynı dönemdeki ithalatı yaklaşık 15.4 milyar dolar oldu. Sektörün önde gelen uzmanları 2015 yılı

toplam ihracatının 14 milyar doları bulacağını öngörüyor.Elektronik sanayi 2008 yılında 10.5 milyar dolar ihracat yaptıktan sonra gerileme eğilimine girdi ve 2009 yılında 9.1 milyar dolara indi. İzleyen yıllarda ise ihracat yeniden artış göstererek, 2012 yılında 12.6 milyar dolara yükseldi. Elektronik ürünler ihracatı Türkiye’nin toplam ihracatı içinde 2005 yılında yüzde 4,57 pay alırken, bu pay 2012 yılında yüzde 2,08’e geriledi.Uluslararası pazarda sektörün önemli ithalatçılarından olan Türkiye, 2010 yılında 19.6 milyar dolar olan ithalatını 2011 yılında 22.4 milyar dolara çıkardı. Bu rakam 2012’de 21.8 milyar dolar, 2013 yılında ise 24.2 milyar dolara ulaştı. 2014 yılında 24.6 milyar dolarla en yüksek ithalata ulaşan Türkiye’nin henüz belli olmayan 2015 yılı rakamının ise yükseliş trendinde olacağı tahmin ediliyor. Elektronik ürünlerinin hemen tüm alt gruplarını ithal eden Türkiye, en çok mobil telefon ile televizyon satın alıyor. Son yapılan araştırmalara göre Türkiye bu grup için yılda 5.8 milyar dolarlık ithalat yapıyor. Bilgisayarların ve büro makinelerinin yer aldığı otomatik veri işleme makinelerinde yıllık 3.42 milyar dolarlık ithalat gerçekleştiren Türkiye; mesleki, ilmi, kontrol alet ve cihazlarının ithalatı için ise 2.93 milyar dolar harcıyor.

TÜRKİYE’DE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ PAZARININ BÜYÜKLÜĞÜ 8.7 MİLYAR DOLARÖzellikle elektronik ürünlerin imalatı sanayindeki ürünlerin içinde yer alan gömülü yazılımlar, elektronik ürünler sanayinin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği, yazılım ve hizmet pazarı büyüklüğünü toplam 5.64 milyar TL olarak açıkladı. Yazılım Sanayicileri Derneği’nin yazılım sektörüne ilişkin verilerine göre ise Türkiye’de donanım, hizmet ve yazılım alt kademelerinden oluşan bilişim teknolojileri pazarının büyüklüğü 8.7 milyar dolar oldu. Bunun 2 milyar doları yazılım pazarı olarak değerlendiriliyor. Yazılım Sanayicileri Derneği’nin verilerine göre sektörde yer alan 2 bin 316 yazılım ve hizmet firmasının önemli bir bölümü KOBİ ölçeğinde faaliyet gösteriyor.

TÜRKİYE’NİN DÜNYA İHRACATINDAKİ PAYI DÜŞÜYORTürkiye’nin dünya elektronik ürünleri ihracatı içinden aldığı pay yıllar itibarıyla geriledi. 2005 yılında yüzde 0,20

olan pay, 2008 yılında yüzde 0,13’e indi. 2010 ve 2011 yıllarında yüzde 0,11’e düşen pay son verilerde tekrar yüzde 0,13 oldu. Türkiye’nin, dünya elektronik ürünleri ihracatı içindeki payı oldukça küçük. Son yıllarda ortaya çıkan gerileme, payın daha da düşmesine neden oluyor. Gerilemenin temel nedenini, TV ihracatında karşılaşılan pazar kaybından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Diğer tüm ürün gruplarında çok küçük paylara sahip olunması nedeniyle, temel belirleyici TV ihracatı ve onun aldığı pay oluyor. Türkiye küresel ölçekte 2005 yılında TV ihracat pazarından yüzde 5,15 pay alırken, bu oran son yapılan araştırmalara göre yüzde 2,28’e kadar düştü. Türkiye’nin TV ihracatının

İSO SANAYİ l 75

yanında diğer ürün gruplarında da ihracatını ve ihracat payını artırması gerekiyor.

İHRACATTA ALMANYA İLK SIRAYI ALIYORTürkiye’nin ihracat pazarlarının ilk sıralarında Almanya, İngiltere, Fransa, İspanya, İtalya, İsveç ve Hollanda yer alıyor. Irak, Azerbaycan, Türkmenistan ve İran gibi ülkeler ise ilk 15’e giren komşu pazarlarımızı oluşturuyor. Polonya, Macaristan ve Rusya da yine ilk 15 içindeki pazar ülkeleri arasında bulunuyor. Yakın ve komşu ülkelere yönelik ihracat artışına rağmen, AB ülkeleri hâlâ sektörün ana pazarları olmayı sürdürüyor.

DÜNYA ELEKTRONİK ÜRÜNLERİHRACATI 2.4 TRİLYON DOLARDünya elektronik ürünlerin ihracatı yıllar itibarıyla

düzenli artışını sürdürüyor ve dünya mal ticaretindeki büyümeyi de destekliyor. Dünya elektronik ürünlerin ihracatı son yapılan araştırmalara göre 2.4 trilyon dolara yükseldi. Elektronik ürünler ihracatının dünya mal ticareti içinden aldığı pay yüzde 13,6 olup en geniş ticaret yapılan alt ikinci sektörü oluşturuyor. Dünya elektronik ürünler ihracatı alt sektör grupları itibarıyla değerlendirildiğinde en çok ihracat 690 milyar dolar ile haberleşme, ses kaydetme ve sesi tekrar vermeye yarayan cihazlar grubunda gerçekleşiyor. Büro makineleri ve otomatik veri işleme makineleri 620 milyar dolar ihracat ile ikinci sırayı alıyor. Yarı iletkenler ve elektronik devreler ihracatı 562 milyar dolar, mesleki, ilmi, kontrol alet ve cihazların ihracatı 383 milyar dolar, fotoğraf ve sinemacılıkta kullanılan alet, cihaz ve optik eşyalar ihracatı ise 131 milyar dolar olarak gerçekleşiyor. Elektronik ürünler sanayinin hemen tüm alt ürün gruplarında önemli ölçüde ihracat yapılıyor. Bilgisayarlar, elektronik devreler, mobil telefonlar ve televizyonlar en çok ihraç edilen ürün grubuna giriyor.

1 Almanya 708 21,1 1 Almanya 598 18,82 İngiltere 597 17,8 2 İngiltere 554 17,43 Hollanda 347 10,3 3 Fransa 262 8,24 İtalya 280 8,3 4 İspanya 154 4,95 İspanya 239 7,1 5 İtalya 146 4,66 Fransa 239 7,1 6 İsveç 121 3,87 İsveç 87 2,6 7 Serbest Bölgeler 85 2,78 Romanya 75 2,2 8 Irak 82 2,69 Serbest Bölgeler 57 1,7 9 Hollanda 77 2,410 Macaristan 49 1,5 10 Azerbaycan 70 2,211 Yunanistan 49 1,5 11 Türkmenistan 68 2,112 Belçika 46 1,4 12 Polonya 56 1,813 Danimarka 43 1,3 13 İran 50 1,614 Rusya 39 1,2 14 Rusya 49 1,515 Polonya 37 1,1 15 Macaristan 46 1,4

ÜLKELER TUTAR PAY ÜLKELER TUTAR PAY (2005) (%) (2012) (%)

Türkiye’nin İhracat Pazarları

Kaynak: BM Ticaret Veri Tabanı, Dünya Ticaret Örgütü ve TÜİK verilerinden hesaplanmıştır.

76 l MAYIS 2016

DOSYAGörüş

Neta Elektronik Cihazlar San. ve Tic. AŞ Koordinatörü Hüseyin Uran Tiryakioğlu:

ELEKTRONİK VE YAZILIM

Elektronik ve bilişim sanayisinde 150 bin nitelikli kişinin istihdam edildiğini söyleyen Neta Elektronik Cihazlar San. ve Tic. AŞ Koordinatörü Hüseyin Uran Tiryakioğlu, bu rakama sektör dışı yan sanayiler ve üretime destek

hizmetlerinin ek istihdamı da eklendiğinde, toplam istihdamın 220 bin kişiye ulaştığını açıkladı. Tiryakioğlu, Sanayi dergimiz aracılığıyla elektronik ve

bilişim sanayisine yönelik şu mesajları verdi...

220 BİN KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLIYOR

Elektronik ürünlerin, cihazların ve yazılımların uzaydan eve, fabrikadan kişisel gereçlere, oyuncaklara, makinelerden iletişime kadar tüm ürünlerde, ayrıca hizmetlerde ve

iletişimde girmediği çevre, olay, nesne yok gibi.Bilimsel araştırma, teknoloji geliştirme, ölçüm, veri kaydı, analizi, her şeyin hesaplanması, işlem görebilmesi, proseslerin yürütülebilmesi, otomasyonu, kontrolü, makinelerin birbirleri ile iletişimi, elektronik cihazlar ve yazılımla mümkün oluyor.Endüstri 4.0 devriminin temeli; nesnelerin interneti (IoT), mekatronik, yapay zekâ; yani elektronik ve yazılımdır.Uluslararası harmonize sistem 2013 verilerine göre 18.2 trilyon dolar olan elektriksel ve elektronik cihazlar toplam ülke ihracatları içinde 2.1 trilyon dolar (%11,5) ile petrolden sonra ikinci sırada yer alıyor. Buna karşılık, aynı ürün grubu 151 milyar dolar olan ülkemiz ihracatında 9.6 milyar dolar (%6,3) ile dördüncü konumda yer alıyor.Türkiye’de üretim GTİP bazında kaydedilemediğinden, elektronik cihaz üretiminin GSMH içindeki oranı ölçülemiyor. Ancak, TESİD hesaplarına göre 2013 sektör üretimi 13 milyar dolar, mühendislik ve müteahhitlik hizmetleri ile bütünleşik düşünüldüğünde 33 milyar dolar; yazılım ve ilgili hizmetler de düşünülürse toplam 40 milyar dolar boyut tahmin edilebilir.

İSO SANAYİ l 77

Sektörde 150 bin nitelikli kişi istihdam ediliyor. Buna sektör dışı yan sanayiler, üretime destek hizmetlerinin ek istihdamı da eklendiğinde toplam istihdamın 220 bin kişi olduğu tahmin ediliyor.Sektörün dünyada ülkeler arası ihracatları içindeki payı ikinci, Türkiye ihracatında ise dördüncü sırada yer alıyor. Stratejilerin sektörün ihracatımız içindeki payını dünyadaki gibi ikinci sıraya yükselebilmesi gerekiyor.

ELEKTRONİK ÜRÜNLERDE ÇİN, KORE VE TAYVAN YAZILIMDA İSE HİNDİSTAN ÖNDEDış çevre incelendiğinde elektronik ürünlerde Çin, Kore ve Tayvan’ın yoğun rekabeti görülüyor. Yazılımda ise gelişmiş ülkelerin teknolojik destek ve koordinasyonunda Çin ve Hindistan rekabeti risk olarak öne çıkıyor. Sektörde rekabet gücü yüksek, yıllık satışları birçok ülke milli gelirinden fazla olan dev şirketleri incelersek, bunların çok geniş bir ürün/hizmet yelpazesinde anahtar teslimi büyük projeler yaptıkları görülüyor. Faaliyet alanlarına bakıldığında; enerji ve kontrol sistemleri kuran dev mühendislik ve müteahhitlik; robotlar, otomasyon sistemleri ve ilişkili yazılımlar; telekomünikasyon; “Big Data” depolama, işleme, raporlama ve kullandırma hizmetleri; firmalara yatırım malı ve tüketicilere yüksek katma değerli cihaz üretimi gibi ileri teknoloji uygulamalarında çalıştıkları izleniyor. Gelişmiş ülkelerin Exim kredisi destekli şirketlerinin diğer ülkelerde yaptığı anahtar teslimi büyük projeler, gelişmekte olan ülkelerin göreceli küçük şirketlerine karşı önemli rekabet üstünlüğü ve risk oluşturuyor. Yurt içinde ve seçili dış pazarlarda özel uygulamalı sistemler, cihazlar ve yazılım içeren yatırım projelerini planlayıp oluşturarak birçok önemli fırsat yaratılabilir. Temelde; riskleri azaltıp fırsatları değerlendirmek, artırabilmek, bu yolla yüksek katma değerli inovatif ürünler üreterek ve sistemler kurarak rekabet gücünü geliştirebilmek şart. Sektörde teknolojik düzeyi artırmak, Endüstri 4.0 uyumlu teknolojileri geliştirmek için strateji alanlarını belirlemek, alt stratejiler kurgulamak, kaynak yaratmak ve kullanmak gerekli.

“SEKTÖR, TEKNOLOJİSİ, YÜKSEK KATMA DEĞERİ VE İHRACATI İLE ÖNE ÇIKIYOR”Temelde, sektörün ileri teknoloji ve yüksek katma değer yaratan, rekabetçi, üretim ve ihracat maksimizasyonuna dayalı, büyüyen, dolayısıyla istihdam artıran özelliği öne çıkmalı. Bu doğrultuda elektronik ve yazılım sektörü için: “Bölgesel alanda öncü olarak kabul edilen; teknolojisini, ihracatını artırarak sürdürülebilir şekilde büyüyen bir

sektör olmak” gibi bir konum önerilebilir…Sektör, bu konuma paydaşlarıyla beraber onların da desteğiyle ulaşabilir. Paydaşlar sektör firmalarının üye olduğu rekabet üstü kuruluşlar (Sektör dernekleri, sanayi odası meslek komiteleri) ve ilgili devlet kurumları (Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, İhracatçı Birlikleri, yerel yönetimler ve ülkemizin önde gelen sistem kullanıcıları) sayılabilir.Stratejiler çoğunlukla SWOT sonrası kuvvetli yönlerin kullanımı, fırsatların yaratılması ve/veya değerlendirilmesi, zayıf yönlerin telafisi ve tehditlerin etkisizleştirilmesi yönünde oluşturulmalı.Sektör stratejileri uygulamaya geçirilirken bunlarla paralel ve uyumlu olarak Türkiye’nin sanayi stratejileri ve şirket stratejileri de göz önüne alınmalı. Stratejiler üst düzeyde strateji alanları içinde gruplanabilir.

Şekil: Hedef konumu sağlamaya yönelik strateji alanları.

Söz konusu strateji alanları ve alt açılımları şöyle özetleyebiliriz...

a- Daha yüksek katma değerli alanlara giriş● AR-GE faaliyetlerini M2M, IoT, mekatronik, yapay zeka, üzerinde yoğunlaştırarak Endüstri 4.0 için inovatif çözümler yaratmak.● Enerjiyi ve enerji kalitesini kontrol eden sistemler tasarlamak ve kurmak,● İleri teknoloji yüksek katma değerli haberleşme cihazları ve yazılımlar yapmak.

78 l MAYIS 2016

DOSYAGörüş

● Big data kullanan yüksek katma değerli yazılımlar ile sistemler tasarlamak ve kurmak.● Askeri sistemler, otomotiv, tıp, alanlarında yüksek katma değerli elektronik cihazlar yazılımlar yapmak, sistemler kurmak.b- Elektronik sektörü için kent içi yerleşiminin sağlanması Sektörün fabrikaları ve yazılım şirketleri kentle uyumlu, malzeme giriş çıkışı az, ürünleri çok küçük ve hafif. Ayrıca atığı yok, kent içinde kolayca yerleşir ve civar konut alanlarından trafik yükü getirmeden yoğun istihdam sağlar.Bu doğrultudaki stratejiler:● Sektörün tehlike sınıfının “tehlikeli”den, “az tehlikeli”ye düşürülmesi ve uzun süreli ruhsat verilmesi ile yerleşim seçenekleri arttırılması,● Belediye meclisi kararları ile çevre düzeni planı veya planlarda, plan lejantlarına bilgisayar, elektronik ve yazılım sanayinin kurulabileceği notunun eklenmesi.c- Elektronik sektörüne ihtisas OSB kurmak ve kümelenme oluşturmak● İstanbul metropolitan alanda iki yeni OSB açılması,● İstanbul’da Dudullu OSB işlevi değiştirmenin durdurulması, (Örneğin, Gebze’ye Elektronik İhtisas OSB kurulması…),● İstanbul Teknokent alanında 50 bin metrekare kümelenme oluşumu yaratılması (Komponent, üniversite, tasarım, uluslararası tanınmış akredite test laboratuvarı, kritik yan sanayi ve üretim),● Elektronik alanında EN normlarının tümüne yönelik ortak, akredite test laboratuvarları kurulması.d- Yeni teknolojiyi hızlı ve düşük maliyetli geliştirmek● Rekabet öncesi teknolojik işbirliklerini geliştirmek, oluşturmak,● AR-GE merkezi mevzuatında iş kanunu saat tatil düzeni ile örtüştürülmesi, mali denetim detaylarının basitleştirilmesi,● Mühendislik eğitimlerinde sektör odaklı müfredat oluşturularak, ilişkili projeler yapmak, bitirme ve doktoraları sanayi uygulamaları üzerine vermek,● Sektör derneklerinin ilgili uluslararası standart belirleme komitelerine etkin katılımı,● Değişik teknoloji desteklerini Türkiye çapında basitleştirip koordine etmek,● OSB’lerde meslek yüksek okulları kurulumunu artırmak.e- Ölçek büyüterek maliyet düşürmek● Yerli malı tebliğinde elektronik sektörü için yüzde 51 yerine yüzde 30 kullanılmasını sağlamak,● İhracatı az bürokrasili metodlarla desteklemek, elektronik sektöründe DİR kapatmalarını kolaylaştırmak,

● Anahtar teslimi büyük yatırımların projelerinin Türk firmalarınca hazırlanarak buralarda yerli malına uygun şartnameler yazılmasını sağlamak, yatırımının bölünerek elektronik ve yazılım kısımlarının ayrı ihalelere çıkılmasını sağlamak,● Türkiye’de sektöre ilişkin önemli yatırımların uluslararası ihale yerine, yıllara yayılmış AR-GE projesi şeklinde verilmesini sağlamak,● Yazılım KDV’sini ilk elde yüzde 1 ve nihai kullanıcıda yüzde 8’e çekmek suretiyle son kullanıcı fiyatını düşürmek, kullanımı arttırmak.f- Sektör yatırımlarında maliyet düşürmek● Orta İleri teknoloji tanımına giren elektronik ve yazılım sektörüne Türkiye’nin herhangi bir yerinde olası desteklerin en fazlasını (5. bölge) vermek, ● Finansal kiralama tebliğine ek yapılarak elektronik sektörü temel makinelerini yüzde 1 KDV’li finansal kiralama kapsamına almak,● Amortisman sürelerini, fabrika binalarında 15 yıla, bilgisayarları iki yıla indirmek, kalıpların faydalı ömrünü yüzde 50 azaltmak.g) Sektörde komponent girdi maliyetlerini düşürmekRekabet üstü ortak satın alma şirketi kurmak (veya mevcut kurulmuş sisteme, şirkete katılmak.)● Elektronik sektörü için ithal bağımlılığı yüksek ara malların yerli üretimini desteklemek. (GİTES) Yerli komponent sanayisinde konsolidasyon ve ölçek büyütmek,● Türkiye’de yapılmayan ve ölçek nedeniyle hiçbir zaman yapılamayacak olan ve çok kullanılan komponentlerin KDV oranlarını yüzde 8’e düşürerek, girdi maliyetlerini, prefinansman yükünü azaltmak.

SONUÇSonuç olarak birçok ülkede olduğu gibi sektörün gelişimi; AR-GE’ye dayalı inovatif teknolojilerin yaratılması, yüksek katma değer, rekabet gücü artışı; iç talep ve ihracat destekli ölçek büyümesi getirir. Yukarıda anlatılan stratejilerin kaynak yaratılarak hızla uygulanması; iddialı gelişme için devlet koordinasyonunda örgütlü ve etkin çalışmamız gerekiyor.

80 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

İSO SANAYİ l 81

Dünya genelinde 2015 yılını büyüyerek geçiren bilişim sanayisi, bu hareketliliğini

Türkiye’de de gösterdi. 2014 yılında yüzde 12,1

büyüyen sektör 70 milyar lira ciro gerçekleştirdi. Yaklaşık 100 bin kişiye

istihdam sağladığı tahmin edilen sektörün yüzde 58’i

üniversite mezunundan oluşsa da eğitimli ve nitelikli

insan kaynağı açığı dikkat çekiyor.

BİLİŞİM BİLİŞİM SANAYİSANAYİ

İSTİHDAMI 100 BİN KİŞİYE İSTİHDAMI 100 BİN KİŞİYE CİROSU 70 MİLYAR LİRAYA ULAŞTICİROSU 70 MİLYAR LİRAYA ULAŞTI

82 l MAYIS 2016

DOSYAElektronik ve Bilişim Sanayi

Bilişim sanayisinin dünyada olduğu gibi ülkemizde de rekabet gücünün artırılması, refah düzeyinin yükseltilmesi ve nitelikli istihdamın geliştirilmesi bakımından taşıdığı önem giderek artıyor. Başta mobil cihaz ve

internet olmak üzere, küresel düzeyde hızla yaygınlaşan bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımıyla birlikte, bilgi yoğun ürün ve hizmetlere olan talep de artıyor. Ayrıca ülkelerin bilgi tabanlı ekonomilere dönüşümleri de hızlanıyor.Bilişim sanayi, 2015 yılını dünya genelinde hareketli geçirdi. Dünyada büyümeye devam eden bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT), 2014 yılında yaklaşık 5 trilyon dolar seviyesine ulaştı. Dünyada bilişim sanayinin geleceğini “Büyük Veri”, “Kurumsal Sosyal Ağlar”, “Mobil Çözümler”, “Güvenlik” ve “Bulut”un belirlemesi bekleniyor. İnternete bağlı cihaz sayısı da artıyor. Bilişim sanayisinde 142 ülke içinde 52’nci sırada yer alan Türkiye ise 2015 yılında yaklaşık 80 milyar TL’lik büyüklüğe ulaştı. 2013 yılında 61 milyar TL büyüklüğe sahip olan bilişim sanayi, 2014 yılında yüzde 12,1 büyüyerek 68.3 milyar TL’ye yükseldi. Alt kategorilere baktığımız zaman bilgi teknolojileri alanında bir önceki yıla göre yüzde 10,9 büyüyen sektör, 2014 yılında 20.4 milyar TL oldu. İletişim teknolojileri ise yüzde 12,6 büyüyerek 48.9 milyar TL’ye ulaştı.

TOPLAM İHRACAT 1.34 MİLYAR TL2014 yılında toplam 1.34 milyar lira ihracat gerçekleştiren bilişim sanayisinin 2015 yılı ihracatı yaklaşık 1.40 lira oldu. Bilişim sanayi ulaştığı bu büyüklükle, en çok ihracat yapan öncelikli sektörler arasında yerini aldı. 2014 yılı toplam ihracatının yüzde 20,4’ü bilgi teknolojileri sektörüne, yüzde 48,9’u ise iletişim teknolojileri sektörüne ait. Bilgi teknolojileri sektörünün alt kategorilerine bakılacak olursa ihracatın yüzde 10,6’sı donanım, yüzde 6,3 yazılım ve yüzde 3,6’sı ise hizmet alanında gerçekleşti. İletişim teknolojileri sektörünün alt kategorilerinde ise en büyük payı yüzde 35,5’le elektronik haberleşme alırken, donanıma ayrılan pay ise yüzde 13,4 oldu.En fazla ihracat yapılan ülkeler arasında sırasıyla Azerbaycan, Almanya, Türkmenistan, ABD, Hollanda, KKTC, Kazakistan, Angola, Ukrayna, Kuveyt, Irak, Bulgaristan ve Arjantin yer aldı.

İSTİHDAM 100 BİNİ AŞTI2015 yılında yapılan araştırmalar sonucunda bilişim sanayisi istihdamı yaklaşık 100 bin rakamını aştı. Araştırmalar 2006 yılından bu yana yıllık ortalama büyümenin yüzde 4 olduğunu gösteriyor. Sektörün

istihdamındaki bu artışa rağmen bilişim sanayinin toplam istihdam içindeki payının ise toplam istihdamdaki artış sebebiyle, bu dönemde aynı seviyede (yüzde 1,7) kaldığı görülüyor. İstihdam edilenlerin yüzde 26’sı kadın, yüzde 74’ü erkek. Üniversite mezunu çalışan oranı ise yüzde 58. Bilişim alanında üniversitelerde ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim görmüş insan kaynağı arzı son dönemde giderek arttı. Mezun sayısı

İSO SANAYİ l 83

2006 yılından bu yana yüzde 60,9 artış kaydetti. Bunun yanında, uluslararası yazılım firmaları tarafından desteklenen sertifika programları kapsamındaki yazılım geliştirme becerisi kursları, üniversiteler, belediyeler ve STK’lar tarafından yapılan çalışmalarla bu alanda istihdamı artırmaya yönelik kurslar veriliyor. Sertifika programları ve mesleki bilişim eğitimleri sektördeki insan kaynağının yeni yetkinliklerle donatılmasını, yetkinliklerin güncel tutulmasını ve diğer sektörlerden insan kaynağı akışını sağlıyor.

NİTELİKLİ İNSAN KAYNAĞINA İHTİYAÇ VARBilgi teknolojileri sektöründe güçlü bir piyasa yapısının tesis edilmesi oldukça önemli. Bu alandaki donanım harcamalarında etkinliğin sağlanmasına, katma değerli yazılım ve bilgi teknolojileri hizmetleri kullanımına ağırlık verilmesine de ihtiyaç var. Bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründeki bir diğer ihtiyaç, nitelikli insan kaynağı alanında yaşanıyor. Ülkemizde bilişim alanındaki işgücü talebi artıyor, yeni meslek tanımları ve nitelik gereksinimleri oluşuyor. Bu gereksinimler doğrultusunda, bilgi teknolojilerindeki ihtiyaç duyulan insan kaynağının yetiştirilmesinde eğitim programlarının içeriğinin, ortaya çıkan yeni meslekler de dikkate alınarak, piyasa talebini karşılayabilecek şekilde yapılandırılması gerekiyor.Bilişim sanayisinin büyümesinde rol alacak en önemli faktörler arasında, ilk sırada yüzde 78 ile AR-GE yatırımı ve inovasyon, ikinci sırada yüzde 48 ile daha yüksek kurumsal yönetişim standartları, üçüncü sırada yüzde 31 ile kamu alımları, dördüncü sırada yüzde 29 ile artırılmış

teşvikler, beşinci sırada yine yüzde 29 ile satın alma, birleşme ve ortaklıklar

ve son sırada yüzde 26 ile ihracat yer alıyor.

Söz konusu verilere göre sektörde yaşanan sorunlar ise ilk sırada yüzde 76 ile nitelikli işgücü açığı, ikinci sırada yüzde 56 ile fiyat odaklı kamu ihale politikaları, üçüncü sırada yüzde 36 ile AR-GE teşvikleriyle

ilgili uygulamalarında karşılaşılan sorunlar,

dördüncü sırada yüzde 28 ile yüksek ve karmaşık

vergi yapısı girişim sermayesi eksikliği, beşinci sırada yüzde 27

ile girişim sermayesi eksikliği ve son sırada yüzde 25 ile üniversite-sanayi işbirliğinin yetersizliği geliyor.

84 l MAYIS 2016

DOSYAGörüş

Casper Bilgisayar Sistemleri AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Necat Saldanlı:

BİLİŞİM VE TEKNOLOJİSon 10-20 yılda dünyada fark yaratan ülkelerin başarı hikayelerinde Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü’nün (BİTS) rolünün açıkça görüldüğünü

söyleyen Casper Bilgisayar Sistemleri AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Necat Saldanlı, “Gelecekte mevcut ürünlerde, üretim süreçlerinde, toplumsal hayatta BİTS’in

olanaklarının kullanımı giderek artacak ve gelişecek. Bu yarışta geri kalan ülkeler ise kalkınma yarışında geri kalmaya mahkum olacak” dedi.

KULLANMAYAN ÜLKELER GERİ KALMAYA MAHKUM

Bilgi ve İletişim Teknolojileri sektörünün (BİTS) gelişmesiyle Türkiye’nin büyüme hedefine ulaşabileceğini söyleyen Casper Bilgisayar Sistemleri AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Necat Saldanlı, BİTS’in firmalara

sağladığı verim artışının önemli olduğunu belirtti. Son 10-20 yılda dünyada fark yaratan ülkelerin başarı hikayelerinde BİTS’in rolünün açıkça görüldüğüne dikkat çeken Saldanlı, “Gelecekte mevcut ürünlerde, üretim süreçlerinde, toplumsal hayatta BİTS’in olanaklarının kullanımı giderek artacak, gelişecek. Bu yarışta geri kalan ülkeler, kalkınma yarışında geri kalmaya mahkum olacak” diye konuştu. Turizm, imalat sanayisi, inşaat ve finansın, Türkiye’nin kişi başına 10 bin dolar gelir yaratmasına en fazla güç veren sektörleri arasında yer aldığını kaydeden Saldanlı, bu sektörlerin kişi başına geliri 25 bin dolara çıktığında da rekabet gücünü korumaları için bilgiyi ve teknolojiyi iş süreçlerinde etkin kullanmalarıyla mümkün olacağını anlattı. Ülkedeki refah ve büyümenin arttıkça, rekabetçilik için daha çok yenilik, daha çok AR-GE ve daha çok katma değer ihtiyacı oluşacağını bildiren Saldanlı, gelişmiş ülkelerdeki değişimi izleyerek bunu görebileceğimizi kaydetti.

“TEKNOLOJİ KULLANIMI TÜM İŞ KOLLARINA KATMA DEĞER SAĞLIYOR”Küresel ekonominin genel seyrinin, döviz kurlarındaki hareketliliğin, yerel dinamikler ve tüketici finansmanına yönelik düzenlemelerin, tüm sektörleri, özellikle de

bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünü etkilediğini söyleyen Saldanlı, “Sektör bu ortamda büyümeye devam etti. Teknoloji kullanımı tüm iş kollarına katma değer sağlamasının yanı sıra, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü kendi büyümesiyle Türkiye’nin ekonomik performansına da doğrudan değer katıyor” diye konuştu.Özellikle yazılım sektöründeki sürekli büyüme ve ihracatın katkısının oldukça sevindirici olduğuna dikkat çeken Saldanlı, yazılımın, etkileyici gelişim ivmesiyle büyümeye ve ihracat kapasitesini genişletmeye devam ettiğini belirtti. Saldanlı, şöyle konuştu:“İnovasyon ve AR-GE konularının iş dünyası açısından artan önemi ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nin olumlu etkisi, Türkiye’de yazılımın gelişimini de destekliyor. Yazılım tarafında, özellikle Anadolu’da yaygın küçük oluşumların markalaşma ve büyüme iştahlarının teşvik edilmesiyle, daha fazla büyüme elde edilecek. Öte yandan hizmet sektörünün toplam bilgi teknolojileri pazar büyüklüğü içindeki payının küçük kalmaya devam etmesi ve yüzde 5 seviyesinde gerçekleşen büyüme oranı maalesef tatmin edici değil. Sektör oyuncularının da sıklıkla ifade ettiği nitelikli işgücü açığı ve fiyat odaklı kamu

İSO SANAYİ l 85

ihale politikaları gibi belli başlı sorunların giderildiği bir ortamda, hizmet sektöründe de bir atılım öngörülüyor.”

BİT, 5 TRİLYON DOLARA KOŞUYORDünyada büyümeye devam eden BİT sektörünün, 2014 yılında yaklaşık 5 trilyon dolara ulaştığını söyleyen Saldanlı, Türkiye BİT pazarının ise 1.2 trilyon dolar büyüklüğündeki Avrupa BİT pazarının yüzde 2’sinden, 4.1 trilyon dolarlık küresel pazarın da yüzde 0,75’i oranında pay aldığını kaydetti. Saldanlı, Küresel Bilişim Teknolojileri (BT) pazarının yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan bilişim hizmetleri ve yazılım sektörlerinin toplamının Türkiye’de dörtte bir oranına bile ulaşamadığını bildirdi. Saldanlı, şöyle devam etti: “Geleceğe dair yapılan her türlü öngörü ve çalışmada, mevcut durumdaki BT kullanım kapsamını önemli şekilde değiştirmediği sürece, Türkiye’nin BT alanında sadece bir tüketici ülke olarak yer almaya devam edeceği öngörülüyor. Bu nedenle BT sektörünün yalnız ekonomik kalkınmanın değil, sosyal kalkınmanın da motoru olduğunun kabul edilmesi gerekir.” Dünyada bilişim sektörünün geleceğini “Büyük Veri”, “Kurumsal Sosyal Ağlar”, “Mobil Çözümler”, “Güvenlik” ve “Bulut”un belirleyeceğini belirten Saldanlı, “İnternete bağlı cihaz sayısı artıyor. 2009’da 900 milyon olan cihaz sayısı, 2020’de 24 milyar olacak. Bu yükseliş 4.5 trilyon dolar katma değer yaratacak. Kişi başı cihaz adedi ise 4’e çıkacak. Nesnelerin internetinin farklı sektörlerde 4-11 trilyon dolar arasında pazar yaratması bekleniyor” dedi.

DÜNYADA 1 MİLYAR AKILLI TELEFON VARMobilin yaygınlaştığını kaydeden Saldanlı, dünyada bugün 1 milyar akıllı telefonun varlığına işaret etti. Türkiye’de satışı yapılan her 10 telefondan dokuzunun akıllı olduğunu anlatan Saldanlı, bulut teknolojileri pazarının büyüdüğünü söyledi. 2015 yılında bulut bilişimin dünyada 14 milyon yeni iş fırsatı yaratacağını söyleyen Saldanlı, “1.1 trilyon dolara yakın bir gelir sağlayacak. 2016’da G20 ülkelerinde bilişim ekonomisi 4.2 trilyon dolarlık bir paya sahip olacak. Türkiye, BİT ürün ve hizmetleri açısından net ithalatçı pozisyonunda bulunuyor. Türkiye’nin bilişim toplumuna dönüşebilmesi, ancak ve ancak, toplumun geniş kesimlerinin BT sektöründeki ürün ve hizmetlerden yararlanmasıyla mümkün. Bunun en önemli koşulu ise devlet eliyle gerçekleştirilen işlemlerde BT araçlarının yaygın ve elverişli bir şekilde kullanılması” diye konuştu.

86 l MAYIS 2016

DOSYAGörüş

Koyuncu Elektronik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Kenan Koyuncu:

BİLİŞİMDEBilişim sektöründe genç nüfus girişimciliğinin teşvik edilmesini isteyen Koyuncu Elektronik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Koyuncu, bu

amaçla gençlere, kuracağı işletmeler için hibe ve uygun koşullarla devlet kredisi kullandırılması gerektiğini belirtti. Koyuncu, sektörün güçlenebilmesi için, AR-GE’ye ayrılan kaynakların artırılmasının da önemine dikkat çekti.

GENÇ GİRİŞİMCİLER TEŞVİK EDİLMELİ

İSO SANAYİ l 87

Bilişim sektöründeki mevcut büyüme hızının umut verici olduğunu söyleyen Koyuncu Elektronik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Kenan Koyuncu, sektörün iş ve istihdam yaratma potansiyeline dikkat çekti.

İthalata dayalı yapı yerine, ülke içinde üretimi cazip hale getirmenin önemli olduğunu anlatan Koyuncu, “Bu amaçla etkin kamu politikaları ile kamu alımlarının verimliliğinin ve etkinliğinin gözetilerek, yurt içinde üretimi teşvik edecek şekilde kullanılması önem arz ediyor” dedi. Bilişim sektöründe genç nüfus girişimciliğinin teşvik edilmesini isteyen Koyuncu, bu amaçla gençlere, kuracağı işletmeler için hibe ve uygun koşullarla devlet kredisi kullandırılması gerektiğini söyledi. Sektörün güçlenebilmesi için, AR-GE’ye ayrılan kaynakların artırılmasının önemli olduğunu belirten Koyuncu, üniversite-sanayi işbirliğinin etkin bir şekilde kullanılması gerektiğini kaydetti. Koyuncu, şöyle konuştu: “AR-GE teşviklerinin özellikle yazılım sektöründe spesifik özellikleri taşır hale getirilmesi ve Türkiye İş Kurumu’nun nitelikli bilişim elemanı yetiştirme faaliyetlerinde, eğitim standartlarını uluslararası standartlara yükseltmesi oldukça önemli. Ekonomik açıdan dünyanın 18’inci büyük ekonomisi olan Türkiye’nin hem nüfusunun hem de ekonomisinin dünya genelindeki payı yüzde 1’in üzerinde. Buna rağmen, global Türkiye Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) pazarından aldığı payın yüzde 0,75’te kalıyor olması, sektörün büyüme potansiyeline işaret ediyor.”Deloitte tarafından TÜBİSAD için yapılan çalışmaya göre BİT sektör büyüklüğünün 2013 yılında 61.6 milyar TL’den 2014 yılında 69.4 milyar TL’ye ulaştığını anlatan Koyuncu, sektörde 102 bin 900 kişiye istihdam sağlandığını bildirdi. Alt kategoriler bazında Bilgi Teknolojileri’nin 20.4 milyar TL pay alırken, İletişim Teknolojileri payının ise 48,9 milyar TL’de kaldığını kaydeden Koyuncu, “Raporda AR-GE yatırımı ve inovasyon, yüzde 78 ile sektörün büyümesinde rol alacak en önemli faktör olarak belirtiliyor. Sektörde yaşanan en büyük zorluk ise yüzde 76 ile nitelikli işgücü açığı olarak kaydedilmiş” dedi.

“BİLİŞİMİN PAYI ARTIYOR”Yakın gelecekte tüm iş kollarında bilişim sektörü payının yükseleceğinin tahmin edildiğini söyleyen Kenan Koyuncu, bilişim sektörünün yüksek istihdam potansiyeli ve yarattığı katma değerle ekonominin yeni kalkınma gücü olarak değerlendirildiğini belirtti. Özellikle yazılım sektörünün, düşük yatırımla yüksek

istihdam ve katma değeri yaratan bir sektör olması itibarıyla büyük bir öneme haiz olduğunu vurgulayan Koyuncu, “Ekonominin tüm kollarını etkileyen bu sektör, sayısal uçurumu kapatarak bilgi toplumu olmayı kolaylaştırırken, ulusal güvenliğin de en önemli unsurlarından birini oluşturuyor. Yazılımı üretmek için en önemli girdi, akıl ve yaratıcı güç iken, bu üretimde hiçbir ithal girdi ya da yüksek enerji tüketimi söz konusu değil” diye konuştu. Koyuncu sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu özellikleriyle tüm gelişmekte olan ülkelere bir fırsat oluşturan yazılım alanına; ekonominin gelişmesi, toplumsal refahın sağlanması, işsizliğin azaltılması, güvenilir ve sürdürülebilir ekonomik dinamiklerin yakalanması, dijital uçurumdan kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesi ve bilgi devrimine yetişilmesi açısından Türkiye’de de yatırım yapılması büyük öneme haiz. Bilgi ve iletişim sektöründeki yüzde 10’luk büyüme, GSMH’ye yüzde 1-2 arasında katkı sağlıyor. Bilgi ve iletişim sektöründeki büyüme, ekonomik büyümede çarpan ve çoğaltan etkisi yaratıyor. Bilgi ve iletişim sektöründeki yatırımlar ekonomik iyileşme, istihdam ve büyüme indikatörü olarak görülüyor. Bilgi ve iletişim sektörü ile pozitif makro büyüme arasında doğrudan bir ilişki kuruluyor.”

69.4 69.4 milyar TL ciromilyar TL ciro

BİT sektör büyüklüğünün 2013 yılında 61.6 milyar TL’den 2014 yılında

69.4 milyar TL’ye ulaştığını söyleyen Kenan Koyuncu, sektörde 102 bin 900

kişiye istihdam sağlandığını belirtti. Koyuncu, alt kategoriler bazında bilgi teknolojilerinin 20.4 milyar TL pay

alırken, iletişim teknolojileri payının ise 48.9 milyar TL’de kaldığını bildirdi.