1

Dokumenti i Nisms pr hartimin e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr Bregdetin

(PINS) t territorit t Shqipris

2

PRMBAJTJA

I. Hyrja3

II. Studimi....7 1. Sfond.8

2. Situata Ekzistuese..11

3

3. Qllimi.....17

4. Objektivat...........22

III. Plani i Veprimeve....26 1. Metodologjia, prmbajtja dhe forma..26

Metodologjia e Zonimit dhe Prdorimit t Toks....26

Parimet gjithprfshirse t zonimit ..26

Prmbajtja e PINS.27

Struktura dhe formati i PINS......29

Prmbledhje e Strategjive....32

Baza ligjore e Planit t Integruar Ndr Sektorial (PINS)35

Prmbledhje e planeve kombtare, rajonale e vendore..37

Integrimi dhe prputhshmria...37

Baza e t dhnave38

2. Procesi...40

Fazat dhe hapat kryesore....41

Strukturat..43

Prmbyllje......45

Buxheti...45

3. Instrumenti i posam i pezullimit....45

4. Prfundimi i dokumentit t Nisms......47

I. Hyrje

Nisma pr hartimin e Planit t Integruar Ndr Sektorial (PINS) pr bregdetin merret nga

Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit (MZHUT) n bashkpunim me Agjencin Kombtare

t Planifikimit t Territorit (AKPT) e Agjencin Kombtare t Bregdetit (AKB) dhe paraqitet pr

miratim n Kshillin Kombtar t Territorit (KKT).

MZHUT, AKPT dhe AKB jan autoritetet prgjegjse pr fillimin, mbarvajtjen deri n

prfundim t instrumentit kombtar t planifikimit, n kt rast Plani i Integruar Ndr Sektorial

pr bregdetin.

N baz t nenit 29 t Ligjit Nr. 10119, dat 23.04.2009 Pr Planifikimin e Territorit, i

ndryshuar, Instrumentet e planifikimit t integruar prcaktojn zhvillimin e balancuar e t

4

integruar ndrmjet nivelit vendor dhe kombtar dhe krijimit t objektivave t rndsis dhe

interesit t prbashkt t nj apo m shum autoriteteve kombtare dhe vendore t planifikimit.

Kto instrumente prdoren pr zonat bregdetare, t trashgimis kulturore, natyrore, mjedisore e

peizazhit, si dhe n zona t tjera t rndsis ose interesit t prbashkt.

N rastin konkret Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit nprmjet Agjencis Kombtare t

Planifikimit t Territorit, i paraqet Ministrive q do prfshihen n kt proces dhe njsive

vendore t prfshira ne zonn e interesit, krkesn pr marrjen e nisms pr hartimin e PINS s

bashku me dokumentacionin shoqrues.

Krkesa pr marrjen e nisms, prmban:

Studimin q prcakton faktet dhe problemet, t cilat shprehin nevojn pr nj plan t

integruar ndrsektorial;

Planin e veprimeve pr hartimin e planit t integruar ndrsektorial, prfshir afatet,

prshkrimin e proceseve t pjesmarrjes, bashkrendimit, dgjimit publik, koordinimit

dhe miratimit;

Buxhetin pr hartimin e planit t integruar ndrsektorial;

Kufijt dhe prcaktimin n hart t zons q do t studiohet, bazuar n prcaktimet e

VKM Nr. 459, dat 16.6.2010 Pr miratimin e standardeve t prbashkta gjeodezike

dhe GIS.

Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit s bashku me Agjencin Kombtare t Planifikimit t

Territorit, kan organizuar takime me gjitha njsit vendore pr t prezantuar iden pr hartimin

e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, per t sqaruar objektivat, afatet dhe t tjer

element prbrs t tij. Takime t tjera prezantuese dhe kshilluese do t pasojn n vijim dhe

do t realizohen edhe me ndihmn e Agjencis Kombtare t Bregdetit.

Duhet patur parasysh q:

Gjat hartimit t planit, Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit (MZHUT) s bashku me

Agjencin Kombtare t Planifikimit t Territorit (AKPT) dhe Agjencin Kombtare t Bregdetit

(AKB) duhet t sigurojn nj proces dialogu, bashkpunimi dhe bashkrendimi, horizontal e

vertikal, me do autoritet t planifikimit e pal t interesuar, n fillim t procesit dhe gjat

hartimit t tij. MZHUT s bashku me AKPT-n dhe AKB-n kshillohen me palt e interesuara,

t cilat i bjn me dije periodikisht pr ecurin e procesit t hartimit t PINS. AKPT-ja ndihmon

dhe propozon prmirsimet e nevojshme t planit t veprimeve dhe t instrumentit kombtar t

planifikimit.

N baz t nenit 36, t Ligjit t Planifikimit, proesi i bashkrendimit dhe kshillimit t projektit

t PINS, sipas situatave specifike dhe kompleksitetit t tij, zhvillohen sipas fazave t mposhtme:

5

Kshillimi i ides ose i pjesve t veanta t projektit; Kshillimi n trsi i projektit.

1. MZHUT, AKPT dhe AKB zgjedhin, sipas rastit, nse do t kryejn bashkrendim dhe

kshillim me nj apo dy faza, brenda t cilave do t organizohen nj apo m shum seanca

dgjimi publik.

2. Afatet e shprehjes s qndrimit nga autoritetet e tjera t planifikimit dhe palt e interesuara

fillojn t nesrmen e dats s botimit n regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit t

projektit prfundimtar t PINS nga autoritetet prgjegjse t planifikimit dhe jan si m posht:

30 dit, n rastin e bashkrendimit e kshillimit t ides ose t do pjese t veant t

projektit;

60 dit, pr bashkrendimin e kshillimin trsor t projektit.

3. do autoritet i planifikimit, sipas sfers s juridiksionit dhe prgjegjsis s prcaktuar nga

legjislacioni n fuqi, ose pal e interesuar ka t drejt t paraqes vrejtje apo propozime pr

projektin e PINS gjat periudhs s bashkrendimit e kshillimit t tij. Vrejtjet apo propozimet

botohen n regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.

4. do vrejtje e br duhet t jet e argumentuar dhe t shoqrohet me sugjerime t qarta, n

mnyr q ti jap mundsi autoriteteve prgjegjse pr hartimin e instrumentit t kuptojn

prmbajtjen e saj e t mund t bjn ndryshimet prkatse, pr trajtimin n mnyr t arsyeshme

t vrejtjes.

5. Mosparaqitja e vrejtjeve apo propozimeve, brenda afateve t prcaktuara n kt nen,

vlersohet si pranim i heshtur i projektit t instrumentit kombtar t planifikimit, prve rasteve

t pamundsis pr shkaqe t prligjura e t pavarura nga subjekti n fjal, t cilat duhet t

njoftohen n mnyr t argumentuar, sipas prcaktimeve t Kodit t Procedurave Administrative,

pr rivendosjen n afat.

6. Pr qllimet e bashkrendimit e t kshillimit, Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit

nprmjet Agjencis Kombtare t Planifikimit t Territorit shqyrton vrejtjet apo propozimet e

autoriteteve t tjera t planifikimit, palve t interesuara ose publikut, brenda 30 ditve nga

mbarimi i afateve t prcaktuara n kt nen.

7. N rastet kur, si pasoj e procesit t bashkrendimit e t kshillimit, vrejtjet apo propozimet e

bra prekin ndjeshm elemente thelbsore dhe prmbajtjen baz t projektit t PINS, autoritetet

prgjegjse, kryesisht ose me krkes t autoriteteve t planifikimit dhe/ose propozim t palve

t interesuara, kryejn nj proces t dyt bashkrendimi ose kshillimi. Ato shqyrtojn vrejtjet

6

apo propozimet dhe ndryshojn projektin, ose shprehin qndrimin e tyre t argumentuar t

mosprfshirjes n projekt t vrejtjeve apo propozimeve prpara paraqitjes s tij pr miratim.

8. Prmbledhja e vrejtjeve apo propozimeve, gjat procesit t bashkrendimit, kshillimit dhe

dgjesave publike i bashklidhen projektit t PINS, t paraqitur pr miratim dhe botohet s

bashku me t n regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.

Pas hartimit t gjith dokumentacionit t msiprm dhe proesit t kshillimit, bashkrendimit

dhe dgjimit publik, do t prgatitet dokumentacioni pr miratim. Relacioni i Planit t Integruar

Ndr Sektorial pr bregdetin prmban:

Vizionin strategjik dhe hapsinor t zhvillimit t territorit;

Gjetjet kryesore t analizs;

Nj prmbledhje t planit t propozuar t prdorimit t toks;

Paraqitjen e nyjave, strukturave dhe rrjeteve kryesore t infrastrukturave;

Vlersimin strategjik mjedisor;

Vlersimin ekonomik, financiar, fazat e zbatimit dhe nevoja pr ndryshime t rndsishme administrative dhe ligjore.

Rregullorja e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, q prmban:

Prmbledhje t koncepteve kryesore t prdorura gjat hartimit t planit, prkufizime pr

terminologjin e prdorur, shpjegim t sistemit t koordimit t prdorur n prputhje me

kt rregullore;

Orientime pr rregulloret e planifikimit q do t hartohen nga autoritetet vendore t

planifikimit, duke udhzuar specifikisht pr do element t rregulloreve t planifikimit

sipas prcaktimit t nenit 22 t ligjit nr.10 119, dat 23.4.2009 Pr planifikimin e

territorit t ndryshuar, dhe sipas prcaktimit t ksaj rregulloreje pr rregulloren e

planifikimit t PPV;

Prcaktimin e standardeve dhe rregullave pr hartimin dhe zbatimin e projekteve dhe

planeve t detajuara vendore nse PINS propozon t tilla;

Prcaktimi i standardeve dhe rregullave pr zbatimin e instrumenteve speciale t

kontrollit t zhvillimit;

Prcaktimin e standardeve kufizuese minimale pr shtje t rndsis kombtare t

prcaktuara n nenin 6 t ligjit nr.10 119 dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit, t

ndryshuar,sipas prcaktimeve t legjislacionit t posam n fuqi;

Hartat kryesore t tematikave t ndryshme. (Plani i prdorimit t toks, Rrjeti rrugor etj).

7

II. Studimi

Bregdeti shqiptar ka nj gjatsi 418 km dhe laget nga deti Adriatik dhe deti Jon. Gjatsia e

bregdetit q laget nga deti Jon sht 150 km dhe fillon nga gjiri i Ftelias dhe mbaron n Kepin e

Gjuhzs, ndrsa pjesa q laget nga deti Adriatik sht 268 km dhe fillon nga Kepi i Gjuhzs

dhe mbaron n derdhjen e lumit Buna. Pjes e bregdetit shqiptar mjaft me vler prsa i prket

vlerave natyrore dhe mjedisore jan edhe lagunat q kan nj siprfaqe 10 000 ha. Ndr m

kryesoret jan: Laguna e Karavastas (3900 ha), Laguna e Narts (2800 ha) dhe Laguna e

Butrintit (1600 ha). N disa studime rezulton q nse merren parasysh edhe lagunat, gjatsia e

vijs bregdetare arrin n 450 km.

Plani do t siguroj zhvillimin e qndrueshm t turizmit bregdetar, duke mundsuar prdorim t

balancuar t resurseve prgjat vijs bregdetare me shtrirje veri- jug. Pr shtje t lehtsis s

menaxhimit t proesit, brezi bregdetar do t menaxhohet n 4 nnzona, sipas tipareve t

ngjashme territoriale, por vizioni i zhvillimit dhe politikat e hartimit t Planit Ndr Sektorial t

Turizmit Bregdetar do t jen nj mbules e vetme pr t gjith brezin bregdetar, dhe sht

m e rndsishme, do t jen t integruara me vizionin dhe politikat e Planit t Prgjithshm

Kombtar.

Zona 1: Velipoj Derdhja e Lumit Mati

Zona 2: Derdhja e Lumit Mat Derdhja e Lumit Shkumbin

Zona 3: Derdhja e Lumit Shkumbin Derdhja e Lumit Vjos

Zona 4: Derdhja e Lumit Vjos Butrint

Vendimi i KKT-s pr masat emergjente t ndrhyrjes rehabilituese dhe mbrojtse n brezin

bregdetar prcakton paralelisht edhe rendsin kombtare t ksaj zone t Shqipris me nj

shtrirje rreth 420 km veri- jug dhe rreth 1-6 km n drejtim t toks. Rendsia e ktij brezi lidhet

fillimisht me bukurit dhe pasurit mjedisore q prmblidhen brenda tij, dhe si rrjedhoj

potencialin pr zhvillimin e turizmit, q ai ofron.

8

1. Sfond

Pozicioni gjeografik i Shqipris n Basenin e Mesdheut dhe hapsira e gjr n Detin Adriatik

dhe Jon, ka krijuar mundsi t mdha pr zhvillimin e turizmit n Shqipri. N vendin ton

ekzistojn t dy llojet e brigjeve detare, si bregu i cekt ranor (kreysisht pjesa e detit Adriatik),

por edhe ai me shkmbinj t lart (pjesa q laget nga deti Jon), t cilt krijojn shum mundsi

pr zhvillimin e turizmit. Bregdeti shqiptar ka pejsazhe t spikatura dhe pamje mahnitese q

mbizotrojn riviern shqiptare dhe prbjn nj nga zonat m t bukura t vendit ton. Arsyeja

kryesore e turistve q zgjedhin Shqiprin si destinacion turistik lidhet drejtprdrejt me mjedisin

natyral bregdetar. Bregdeti prbn pasurin ton kryesore pr zhvillimin e turizmit.

Ekosistemet toksore dhe detare t Shqipris jan pjes e zinxhirit Mesdhetar dhe Ballkanik t

ekosistemeve natyrore. Madje duhet thn se nj pjes e konsiderueshme e ktyre ekosistemeve

n Shqiperi ruhet n nj gjendje gati natyrore.

Pavarsisht ksaj, brezi bregdetar prbn terrenin me vulnerabl prsa i prket presionit q

ushtrohet nga zhvillimi dhe si rrjedhim menaxhimi ksaj zone ngelet ende nj sfid pr vendin

ton. sht detyr dhe prgjegjsi kryesisht e organeve n nivel qndror dhe njsive t qeverisjes

vendore por edhe e shoqris civile, komunitetit t biznesit, individve dhe pronarve t trojeve

q t dim si ti prdorim, ti ruajm dhe zhvillojm sa m n mnyr t qndrueshme kto

potenciale t zons bregdetare.

Ndr problemet kryesore q kan shkaktuar nj zhvillim jo t qndrueshm dhe n disa raste

kaotik mund t prmendim: strukturat e dobta administrative, mungesa e politikave integruese,

mungesa e burimeve financiare, zhvillimet e ndjeshme social-ekonomike gjat periudhs s

tranzicionit, levizja demografike, znia e pakontrolluar e territorit, urbanizimi pjesrisht i

planifikuar dhe n disa zona kaotik e informal.

Duke e par n nj kontekst m t gjr, menaxhimi i integruar i bregdetit mbetet nj sfid dhe

shtje kombtare. Sa m sipr, vendi yn sbashku me vendet e Ballkanit Prendimor dhe

Italin, jan prfshir n nj nga programet kryesore t Bashkimit Europian pr zhvillimin

e integruar t bregdeteve dhe zonave ujore t detit Adriatik dhe detit Jon. (Integrated

Maritime Spatial Planning).

Kuadri prkats ligjor q lidhet me rregullimin e zhvillimit n brezin bregdetar prfshin ligjet si

m posht:

Ligji nr.10 119 dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit;

Ligji pr Mbrojtjen e Mjedisit (2002, amenduar n 2008);

Ligji pr Turizmit (me gjith ndryshimet) nr. 9734 dat 14.05.2007

9

Ligji mbi Burimet Ujore (1996);

Ligji pr Furnizimin me Uj dhe Rregullimin e Sektorit Sanitar (1996);

Ligjet dhe rregulloret relevante pr zhvillimin e bregdetit (ndr t tjera Ligjit pr Zonat e

Mbrojtura, amenduar n 2008);

Ligji mbi themelimin dhe funksionimin e mbrojtjes s toks dhe strukturave t

administrates; dhe Ligji mbi themelimin e mbrojtjes s pyjeve;

Ligji mbi Mbrojtjen e Biodiversitetit (2006);

Kuadri rregullator pr prgatitjen e Vlersimeve t Impaktit Mjedisor (EIA-s) dhe nj

Projektligji pr vlersimin strategjik t Ndikimit Mjedisor (SEA-s).

Legjislacioni si m sipr, ka prcaktuar rolet dhe prgjegjsit n lidhje me zhvillimin n brezin

e bregdetit. Kuadri ligjor pritet t rishikohet, pr ta plotsuar dhe br at m funksional. Kjo do

t garantoj nj fush veprimi t koordinuar dhe miradministruar n t gjith territorin e brezit

t bregdetit. Ktu duhet br me dije se struktura ligjore pr Planifikim Hapsinor Ujor nuk

ekziston akoma, por procesi sht duke vijuar pr t hartuar nj ligj apo rregullore respektive.

Brezi bregdetar ka rndsi t veant n gjith territorin e Shqipris, pr shkak se sht nj aset

kombtar pr nga bukurit natyrore q ofron, por edhe pr rndsin strategjike q mbart n

fushn e turizmit dhe zhvillimit ekonomik e kulturor.

Akoma nuk ekziston nj ligj pr Menaxhimin e Integruar t Bregdetit, ai sht n fazn e

projekt- ligjit dhe pritet t miratohet se shpejti. Por deri ather, sht hapur rruga pr ngritjen e

Agjencis Kombtare t Bregdetit, nj institucion n varsi t Ministris s Zhvillimit Urban dhe

Turizmit, q do t shrbej si nj organizm q menaxhon n mnyr t integruar gjith

problematikat e lidhura posarisht me brezin e bregdetit. Prve masave emergjente mbrojtse

dhe rehabilituese, do t jet ky organizm, i cili do t monitoroj dhe garantoj rehabilitimin dhe

mbrojtjen e brezit bregdetar n bashkpunim t ngusht me autoritetet e qeverisjes vendore, por

gjithsesi pa cnuar autonomin e tyre vendimmarrse dhe gjithmon n mbshtetje t tyre pr

ushtrimin e kompetencave q u njeh ligji.

Gjat hartimit t PINS duhet t garantohet q ekuilibri midis interesave publike dhe private n

zhvillimin e toks, si dhe interpretimi dhe administrimi i sakt i t drejts s zhvillimit, t jen

pjes integrale e mendsis dhe realitetit t zbatimit. Pr t garantuar kt ekuilbr do t

zbatohen nj seri politikash e do t ndrmerren nj sr masash, lidhur me orientimet strategjike,

prcaktimet, propozimet dhe instrumentet q prshkruhen n strategjit ekzistuese kombtare.

Dokumenti i krkess pr nismn sht nj material q bn prezantimin e par me nocionet

kryesore mbi hartimin dhe miratimin e PINS, duke e konceptuar n kt faz nga pikpamja

ligjore dhe planifikuese. PINS duhet t reflektoj zgjidhjet pr sfidat e zhvillimit t qndrueshm

t territorit.

Procesi do t realizohet nga bashkrendimi i puns ndr- institucionale me nj konsultim t gjer,

pr tu aprovuar m pas si nj set draftesh q i nnshtrohen procesit t miratimit. Sanksionimi i

instrumenteve ligjore dhe planifikuese q plani do t strukturoj, do t shrbej si sistem

10

rregullator q jep garanci pr zhvillim t qndrueshm afatgjat t brezit bregdetar. Hapi i par

pr realizimin e Planit sht marrja e nisms nga Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit

(MZHUT) dhe prgatitja pr kt qllim e dokumentit t Krkess, pra termave t refere ncs pr

hartimin e PINS. Krkesa prcakton nevojn pr hartimin dhe miratimin e PINS, planin e puns,

instrumentet ligjore, buxhetin, rolet dhe prgjegjsit institucionale e teknike.

Duke qn se vendi, gjat periudhs s tranzicionit, nuk ka pasur asnjher nj Plan t Integruar

Ndr Sektorial pr bregdetin, hartimi dhe miratimi i tij fiton nj status tejet t veant dhe

shnjon fillimin e nj epoke t re n zhvillimin e territorit t bregdetit. Ky sht nj projekt

shum strategjik me interes kombtar, pasi do t jet ky Plan q do t orientoj investimet, do t

rregulloj kontrollin e territorit, do t siguroj mbrojtjen e mjedisit, si dhe do t garantoj

zhvillimin social-ekonomik t gjith hapsirs bregdetare.

Vizioni q do t prcaktoj ky Plan nprmjet hartimit t strategjis kombtare dhe

ndrsektoriale t zhvillimit si pjes prbrse e tij, do t vendos nj raport t drejt dhe ekuilibra

mes objektivave t zhvillimit sipas kndvshtrimit t politikave t qeveris, t drejts pr

zhvillim dhe burimeve natyrore n territor. Ky proces do t ket n fokus ndryshimin e gjendjes

aktuale ne zonn e bregdetit, duke ligjruar e zbatuar nj vizion t ri, nprmjet aplikimit t

intrumenteve ligjore dhe urbane, q do t realizojn sfidat, duke miradministruar potencialet e

vendit dhe duke i dhn hov t madh e cilsor zhvillimit t turizmit.

11

2. Situata ekzistuese

N Shqipri, mungesa e planeve hapsinore dhe moszbatueshmria e bazs ligjore sht

konsideruar t jet pengesa m e madhe pr zhvillimin e qndrueshm n bregdet. Shkalla e

prgatitjes s tyre ka qn shum e ngadalshme pr t parandaluar praktikn e ndrtimeve

ilegale. Mosrealizimi i planeve dhe programeve pr bregdetin, konsiderohet si arsyeja kryesore e

mungess s nj zhvillimi t qndrueshm pr zonn e bregdetit. Problemi m madhor ka qn se

pr kt hapsir kaq strategjike nuk ka ekzistuar nj Plan i Integruar Ndr Sektorial (PINS) q t

shrbej si sistem rregullues pr t siguruar standarde n planifikim dhe garantimin e

instrumentave q mundsojn shrbime cilsore turistike.

Kto mungesa kan rnduar situatn n terren, duke degraduar panoramn e bregdetit me

ndrtime t realizuara n munges t nj planifikimi kombtar e sektorial. Situata ekzistuese

paraqitet shum emergjente. Mungesa e nj Plani t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin ka

shkaktuar edhe parcelizimin e planifikimit, aty ku kompetencat dhe juridiksionet territoriale

ndahen. Kjo ka penguar hartimin e planeve rajonale, q do t ishin potencialisht t inte grueshme

me njra-tjetrn, n rastin kur nj Plan i Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin do tu paraprinte.

Pr m tepr, t gjitha planet vendore dhe ato rajonale (t pakta n numr), si dhe zhvillimet deri

m sot, jan jetsuar pa rakorduar nj vizion t qart rajonal, e aq m pak kombtar. Ndaj,

hartimi i PINS sht nj nevoj urgjente pr t ndalur prkeqsimin e situats n territor in e

bregdetit dhe jo vetm. PINS do t mundsoj regullimin e procesit t zhvillimit duke e futur at

n brazdn e nj zhvillimi t qndrueshm afatgjat me qllim primar zhvillimin e turizmit.

Shqipria sht nj vend n ndryshim ku e vjetra q sht e pasur n trashgimi kulturore e

natyrore dhe e reja q sht e orientuar n aktivitete ekonomike t limituara n llojshmri dhe

madhsi, ndrveprojn n nj mjedis t paprshtatshm pr kombinim e tyre n funksion t

zhvillimit t qndrueshm: si n rrafshin kohor dhe n planin e gjithprfshirjes territorial. Brezi

bregdetar shqiptar ka sot ashtu si dhe ka pasur n t shkuarn nj zhvillim m intensiv social-

ekonomik, krahasuar me pjesn tjetr t vendit.

Lvizja e madhe e popullsis me destinacion kto zona, e shoqruar me presionin pr urbanizim

dhe turizm prgjat bregdetit jan forcat dhe idet shtytse t zhvillimit n zonat bregdetare,

sikurse n t gjith hapsirn territoriale. Aktualisht, rreth 60% e popullsis jeton n zonat

bregdetare. Rritja e popullsis dhe zhvillimi i turizmit n kto zona ka diktuar kursin e

zhvillimeve jo gjithmon pozitive: si kaosi urban, ndotja urbane e cila ka njohur rritje t

ndjeshme, vshtirsit n kontrollim dhe monitorimin e situats etj.

Ndrkoh, mungesa e planeve hapsinore dhe programeve pr bregdetin, hartimi jo n koh i

tyre, ka rezultuar vendimtare n stimulimin e fenomeneve q lidhen me informalitetin n

12

planifikim, administrim, zhvillim dhe kontroll. Gjthashtu, n aspektin shoqror, konflikti midis t

mirs personale dhe asaj komunitare, ka luajtur nj rol t rndsishm n panoramn e

prgjithshme t zhvillimeve dhe dinamikn e saj.

Hartimi i ktij Plani duhet t parashikoj zgjidhje q jan n mbshtetje t pushtetit vendor dhe

politikave t tyre, pr t mundsuar q ky i fundit t marr nj rol udhheqs n zhvillimin e

toks, duke mbrojtur zonat natyrore, historike dhe bujqsore, duke garantuar partneritet publik e

privat n financimin e infrastrukturave e shrbimeve dhe duke administruar shprndarjen e s

drejts s zhvillimit. Kjo padyshim sht e lidhur ngusht edhe me reformn territorale, e cila do

ti lehtsonte mjaft proceset planifikuese, sepse do t qartsonte kufijt territorial dhe

kompetencat mes autoriteteve, duke i br ato m t zbatueshme dhe m efektive.

Peisazhi dhe mjedisi paraqitet i rnduar gjat gjith brezit bregdetar, duke degraduar panoramn

e bregdetit me ndrtime t realizuara n munges t nj planifikimi kombtar e sektorial.

Rrnojat e vendbanimeve historike jan ln n mshir t fatit. Erozioni sht gjithashtu nj

faktor problematik q ka ndikim n vijn bregdetare dhe panoramn e prgjithshme. Krahas

faktorve natyror, sht favorizuar nga aktiviteti njerzor edhe shfrytzimi i inerteve nga shtrati

i lumenjve n mnyr abuzive pr qllime ndrtimi, etj.

Pastrimi i mbetjeve sht gjithashtu nj problematik shume evidente. Rast flagrant n lidhje me

mbetjet sht Pylli i Sods, ku mbas nj inspektimi t fundit sht konstatuar prezenca e tyre n

mas t madhe. Por ky fenomen sht i prhapur prgjat vijs bregdetare edhe n shum

territore t tjera. Deti Adratik dhe Jon jan br pritsit e shkarkimeve urbane, industriale,

bujqsore e blegtorale. N ta derdhen jasht do kontrolli pesticidet dhe kimikatet e

paprpunuara t tokave bujqsore, mbetjet organike, t cilat prmbajn fosfor e azot, viruse e

baktere patogjene, metale t rnda, etj. Rritja e banorve n disa qendra urbane e ka br t

pamundur procesin e vetpastrimit t detit, pr shkak t sasis s madhe t shkarkimeve urbane.

Perve ktyre faktorve, t cilt duhet t ishin nn menaxhimin dhe kontrollin e qeverive lokale,

lists s gjat i shtohen edhe mbeturinat urbane prgjat bregdetit, prfshi ktu edhe nj ndr

armiqt kryesor t gjallesave detare, qeset e plastmasit.

Ndotja e lumenjve, sidomos npr zonat rurale, ku luginat e tyre jo rrall jan vend-depozitimet e

mbetjeve, jan nj tjetr burim papastrtie. Edhe ndotja e ujrave nntoksore jep ndikimin e saj

n kt vorbull t madhe. N mnyr t prmbledhur mund t thuhet se plazhet shqiptare jan n

rrezik t madh. Nse disa prej tyre ende jan nn kufinjt e ndotjes, kjo nuk vjen pr shkak t

menaxhimit t kujdesshm t tyre, por thjesht pr inertsi dhe frenkuentim jo masiv.

Gjithashtu, gjat viteve t fundit Shqipria ka qn n mnyre t vazhdueshme duke humbur

shum nga vlerat e saj t biodiversitetit dhe habitateve natyrore, duke prfshir edhe ato

bregdetare e detare, pr shkak t zhvillimit t pakontrolluar urban dhe turistik, rritjes s ndotjes,

shpyllzimit, erozionit, mungess s legjislacionit t prshtatshm mjedisor dhe zbatimit t tij t

dobt.

13

Msymja me ndrtime ilegale n zonn bregdetare ka rezultuar, prtej do dyshimi, n dm t

zhvillimit ekonomik, turistik, mjedisor dhe social. Ndrtimet e kryera prgjat zons bregdetare,

n shumicn e rasteve, nuk jan paraprir ose shoqruar me infrastrukturn e nevojshme si rrug,

furnizimi me uj dhe kanalizime, dhe ka munguar nj sistem i mir organizuar pr pastrimin e

mbetjeve t ngurta. Kjo situat ka rritur sasin e mbetjeve t ngurta. Mbetjet ujore shkarkohen t

patrajtuara, madje dhe n ujrat detare. Kryesisht, mbetjet e ngurta transportohen n vnde t

pakontrolluara pr grumbullim. Mesatarja vjetore e rritjes s mbetjeve urbane t gjeneruara n

vitet e fundit sht afrsisht tek 10-12 % n qytetet e mdha. Vetm pothuajse 50% e mbetjeve

urbane shkon n vendet e posame. Situata n fshatra esht jasht kontrolli apo monitorimi.

Krpudhzimi i territorit t bregdetit me ndrtime spontane apo individuale, ngre nevojn e

vlersimit t informalitetit, si dhe at t parashikimit t mnyrs s integrimit t vendbanimeve,

duke respektuar vizionin e Planit. Monitorimi i deritanishm esht n nivel observimi, nj arsye

m shum pr realizimin e Planit t Integruar Ndr Sektorial i cili do mundsoj vlersimin

sasior dhe cilsor t impaktit t fenomeneve t prmendura dhe sfidave t reja t lidhura me

rigjenerimin urban, ndryshimet klimaterike, burime t energjis s rinovueshme etj.

Nevoja pr t analizuar dhe reaguar karshi situats aktuale nuk duhet t lr jasht vmendjes

projektet kombtare strategjike q tashm jan pjes shum e rndsishme e realitetit ton t

zhvillimit. Zgjidhjet, t cilat pritet t parashtrohen n PPK- si plani kryesor kombtar, t ken nj

bosht pr tu lidhur n form integrale me kto projekte (si TAP, Bankers etj). Sigurisht, kjo do

t prfshij n analiz shum indikator t ekonomis n zonn bregdetare, q mund t ken

karakter industrial, bujqsor apo turistik.

Me bindjen absolute se promovimi dhe implementimi i zhvillimit t qndrueshm sht i nj

rndsie jetike, hartimi i Planit t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, pr m tepr dhe

rndsin strategjike t ksaj zone, sht prioritet parsor. Ky plan do t shrbej si nj sistem

rregullues e garantues t standarteve, n planifikimin racional t veprimtarive dhe aktiviteteve n

brezin bregdetar.

Natyrisht hartimi i nj Plani t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin vlerson zgjidhjet disi n

nivel makro, por sht e detyrueshme q gjat puns pr hartimin e tij, politikat t detajohen

dhe t prkthehen n projekte t integruara rajonale dhe vendore, q do t minimizojn sindromat

e urbanizimit t paorganizuar. Ky plan, do t piketoj ndryshime rrnjsore mbi nj baz t

integruar t dhnash mbi territorin n t gjith hapsirn e bregdetit. Ky proces duhet t

mishrohet n kt Plan t Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin, n mnyr q situata aktuale t

ridimensionohet me standarde t pranueshme e bashkkohore, q garantojn frymmarrje dhe

zhvillim t qndrueshm.

URBANIZIMI

14

Bazuar n Ligjin Nr.10 119, dat 23.04.2009 Pr Planifikimin e Territorit, i ndryshuar, i cili

hyri n fuqi me efekte t plota n shtator t vitit 2011, deri m sot jan miratuar n Kshillin

Kombtar t Territorit vetm gjasht Instrumente t Prgjithshme Vendore, t njsive t

qeverisjes vendore q preken nga brezi i bregdetar i miratuar me vendimin e KKT Nr. t listuara

si m posht:

Nr.

Vendimit Dat Prshkrimi

1. 01.06.2012 Plani i Prgjithshem Vendor Himar

20. 10.05.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor, Komuna Golem, qarku Tiran

27. 10.05.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor, Bashkia Durrs

38 10.05.2013 Instrumentet e prgjithshme vendore, komuna Shengjin

13. 04.07.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor, komuna Ishm, qarku Durrs

15. 04.07.2013 Instrumenti i Prgjithshm Vendor komuna Synej, qarku Tiran

Me vendimin e KKT Nr.1 dt 08.10.2013 sht prcaktuar vija e brezit bregdetar pr t cilin do

hartohet edhe Plani i Integruar Ndr Sektorial. N baz matjeve, rezulton q ky brez t ket nj

siprfaqe 85831 Ha. N tabeln m posht jepen siprfaqet prkatse pr seciln njsi t

qeverisjes vendore q preken nga ky brez.

Nr. NJ. Q. V Sip. ne

Ha IPV1 Nr. Nj. Q. V.

Sip. ne

Ha IPV

1 Aliko 1779.0 Nuk ka IPV 19 Livadhja 425.9 Nuk ka IPV

2 Balldre 450.1 Nuk ka IPV 20 Lukove 6282.8 Nuk ka IPV

3 Dermenas 2048.2 Nuk ka IPV 21 Novosele 3909.2 Nuk ka IPV

4 Divjake 3064.2 Nuk ka IPV 22 Orikum 20759.7 Nuk ka IPV

5 Durres 1594.3 Ka IPV 23 Qender Vlore 2243.1 Nuk ka IPV

6 Fushe Kuqe 2021.1 Nuk ka IPV 24 Rashbull 631.2 Nuk ka IPV

7 Golem 1720.9 Ka IPV 25 Remas 1060.3 Nuk ka IPV

8 Gose 952.7 Nuk ka IPV 26 Sarande 2359.5 Nuk ka IPV

9 Gradishte 2.2 Nuk ka IPV 27 Shengjin 2655.9 Ka IPV

10 Himare 7022.4 Ka IPV 28 Shenkoll 1319.2 Nuk ka IPV

1 IPV- Instrument i Prgjithshm Vendor . N kokn e tabels sht referuar pr t identifikuar se cilat njsi

vendore ka IPV t miratuar dhe cilat nuk kan.

15

11 Ishem 3251.7 Ka IPV 29 Sukth 1608.3 Nuk ka IPV

12 Katund i Ri 1633.2 Nuk ka IPV 30 Synej 757.3 Ka IPV

13 Koder Thumane 33.4 Nuk ka IPV 31 Topoje 3089.1 Nuk ka IPV

14 Kote 2.7 Nuk ka IPV 32 Velipoje 3007.9 Nuk ka IPV

15 Kryevidh 1139.6 Nuk ka IPV 33 Vergo 435.1 Nuk ka IPV

16 Ksamil 1324.5 Nuk ka IPV 34 Vlore 1022.6 Nuk ka IPV

17 Levan 1841.3 Nuk ka IPV 35 Xarre 2441.0 Nuk ka IPV

18 Libofshe 1941.4 Nuk ka IPV

Sip. Total e Brezit Bregdetar

85830.8

Ha

Duke marr n konsiderat vijn e brezit bregdetar dhe njsit e qeverisjes vendore q kan miratuar

Planet e Prgjithsme Vendore rezulton se siperfaqja e planifikuar sht 17000 ha2 nga 85830 ha n total.

Pra, prafrsisht 20 % e territorit t brezit sht e mbuluar me plane.

2 Kufiri i Brezit Bregdetar dhe Bashksia e siprfaqes s Njsive Vendore prgjat Brezit Bregdetar nuk prputhen

me njri-tjetrin. Brezi Bregdetar shtrihet n nj territor t kufizuar t Njsive Vendore.

16

Harta e Nj. Q. V. q preket nga Brezi Bregdetar

17

3. Qllimi

Menaxhimi i integruar i bregdetit prfshin nj shumllojshmri elementsh, sektorsh, organesh

dhe kompetencash. Pr pasoj, funksionimi i suksesshm i menaxhimit t integruar t bregdetit

duhet bazuar mbi politika dhe plane gjithprfshirse t cilat duhet t hartohen, miratohen dhe

zbatohen n bashkpunim dhe duke u kshilluar me t gjith organet dhe nivelet shtetrore t

prfshira n kt proces.

N prputhje me objektivat dhe parimet e prcaktuara n kt dokument, palt e prfshira n

proces do t prpiqen pr t siguruar prdorimin dhe menaxhimin e qndrueshm t zonave

bregdetare, n mnyr pr t ruajtur habitatet natyrore bregdetare, peisazhet, burimet natyrore

dhe ekosistemet, n prputhje me standardet ndrkombtare dhe normat ligjore, duke:

Identifikuar dhe eleminuar kufijt jasht zonave t mbrojtura dhe zonave t hapura;

Kufizuar shtrirjen lineare t zhvillimit urban dhe krijuar infrastrukturn e transportit

prgjat bregdetit;

Siguruar se problematikat mjedisore jan t integruara n rregullat pr menaxhimin dhe

prdorimin e domenit detar publik;

Siguruar pr lirin e aksesit t publikut n det dhe prgjat bregut;

Kufizuar, ose kur sht e nevojshme, duke ndaluar lvizjen dhe parkimin e mjeteve

toksore, si dhe lvizjen dhe ankorimin e anijeve detare n gjire t brishta natyrore;

N konformitet me qllimet dhe parimet e funksionimit t integruar pr brezin e bregdetit, palt

duhet t:

akordojn vmendje t veant ndaj aktiviteteve ekonomike q kan si kriter prioritar

afrsin me detin;

sigurojn q aktivitetet e ndryshme ekonomike minimizojn prdorimin e resurseve

natyrore dhe marrin n konsiderat nevojat pr brezat e ardhshm;

t sigurojn menaxhimin e resurseve ujore t integruara dhe menaxhimin e mbeturinave

ekologjikisht jo t dmshme;

t sigurojn q ekonomia bregdetare dhe detare sht prshtatur pr natyrn e brisht t

zonave bregdetare dhe q burimet detare jan t mbrojtura nga ndotja;

prcaktojn treguesit e zhvillimit t aktiviteteve ekonomike pr t siguruar prdorimin e

qndrueshm t zonave bregdetare dhe zvogluar presionet q tejkalojn kapacitetin

mjedisor t zons bregdetare;

promovojn ekspertizat ndrkombtare dhe ti kontekstualizojn ato mes autoriteteve

publike, aktorve ekonomik dhe organizatave jo-qeveritare.

18

N lidhje me veprimtarit e mposhtme ekonomike, Palt duhet t bien dakord pr kto pika:

a) Agrikultura dhe Industria:

t garantojn nj nivel t lart t mbrojtjes s mjedisit pr vendndodhjen e

funksionimin e aktiviteteve bujqsore dhe industriale, pr t ruajtur ekosistemet

bregdetare dhe peisazhet, dhe pr t parandaluar ndotjen e detit, ajrit, ujit dhe

toks;

b) Peshkimi:

t marrin parasysh nevojn pr t mbrojtur zonat e peshkimit n projektet e

zhvillimit;

t sigurojn q praktikat e peshkimit jan t pajtueshme me prdorimin e

qndrueshm t burimeve natyrore detare;

c) Akuakultura:

t marrin parasysh nevojn pr t mbrojtur akuakulturn gjat projekteve t

zhvillimit;

t rregullojn akuakulturn duke kontrolluar prdorimin e inputeve dhe trajtimin e

mbeturinave;

d) Turizmi, aktivitetet sportive dhe rekreative:

t inkurajojn turizmin e qndrueshm bregdetar q ruan ekosistemet bregdetare,

burimet natyrore, trashgimin kulturore dhe peisazhet;

pr t nxitur forma specifike t turizmit bregdetar, duke prfshir at kulturor,

rural dhe ekoturizmin, dhe duke respektuar traditat e popullsive lokale;

e) Shfrytzimi i resurseve t veanta natyrore:

t ndalojn nxjerrjen e rrs, duke prfshir shtratin e detit dhe sedimentet e

lumenjve, pr t ndaluar ndikimet negative n ekuilibrin e ekosistemeve

bregdetare;

t monitorojn akuiferet bregdetare dhe zonat dinamike t kontaktit ndrmjet

ujrave t freskta dhe t kripura, t cilat mund t ndikohen negativisht nga

nxjerrja e ujit nntoksor apo nga shkarkimet n mjedisin natyror;

f) Infrastruktura e objekteve energjetike, porteve, punve dhe strukturave detare:

Autorizimi dhe kontrolli ndr- institucional pr infrastruktura dhe objekte t

nevjoshme, n mnyr q ndikimi i tyre negativ mbi ekosistemet bregdetare,

peisazhet dhe gjeomorfologjin t jet shum i minimizuar;

Portet detare jan komponent i rndsishm i sektorit detar, t cilt luajn nj rol

t rndsishm jo vetm n zhvillimin e transportit, por dhe n zhvillimin e

tregtis ndrkombtare dhe ekonomis s vendit. Transporti detar aktualisht sht

n nj nivel t dobt, nga ana teknike dhe e menaxhimit, duke transportuar vetm

rreth 30% t mallrave t eksport - importit. Gjithashtu, mekanizimi dhe

rendimenti i prpunimit te mallrave sht i ult dhe mungojn shum element t

infrastrukturs se nevojshme dhe moderne portale.

Autorizimi dhe infrastruktura pr shrbimet portuale n funksion t turizmit.

19

g) Aktivitetet Detare:

t kryejn aktivitete detare n nj mnyr t till q t sigurohet ruajtja e

ekosistemeve bregdetare, n prputhje me rregullat, standardet dhe procedurat e

konventave prkatse ndrkombtare.

t miratojn masa pr t garantuar mbrojtjen dhe konservimin, nprmjet

legjislacionit q prfshin planifikimin e menaxhimin detar n zonn bregdetare;

t marrin prsipr dhe t nxisin bashkpunimin rajonal dhe ndrkombtar pr

zbatimin e programeve t prbashkta pr mbrojtjen e habitateve detare.

h) Peisazhet bregdetare:

Palt, duke pranuar vlern specifike estetike, natyrore dhe kulturore t peisazheve

bregdetare, pavarsisht klasifikimit t tyre si zona t mbrojtura, duhet t miratojn

masa pr t siguruar mbrojtjen e peisazheve bregdetare nprmjet zbatueshmris

s legjislacioneve prkatse. Palt duhet t marrin prsipr t nxisin bashkpunimin

rajonal dhe ndrkombtar n fushn e mbrojtjes s peisazhit, dhe n veanti

zbatimin e veprimeve t prbashkta pr peisazhet bregdetare n hapsirat

ndrkufitare.

i) Ishujt:

Duhen promovuar aktivitete miqsore pr t ruajtur mjedisin e ishujve, si dhe t

merren masa t veanta pr t siguruar pjesmarrjen e banorve n mbrojtjen e

ekosistemeve bregdetare dhe t ishujve, bazuar n zakonet e tyre lokale. Duhen

marr parasysh karakteristikat specifike mjedisore t ishullit, dhe domosdoshmria

pr t siguruar ndrveprim me strategjit kombtare bregdetare, nprmjet planeve

e programeve, si dhe instrumenteve t menaxhimit, veanrisht n fushat e

transportit, turizmit, peshkimit, menaxhimit t mbeturinave dhe ujit.

j) Trashgimia kulturore:

Palt duhet t miratojn kolektivisht, t gjitha masat e prshtatshme pr t ruajtur

dhe mbrojtur n mnyr shum konservatore trashgimin e zonave bregdetare,

vlerat kulturore, arkeologjike dhe historike, duke prfshir gjithashtu n kt

prkujdesje edhe trashgimin kulturore nnujore. Palt duhet t sigurojn q ruajtja

e trashgimis kulturore e zonave bregdetare, t konsiderohet shum prioritare, pasi

evidentimi i ktyre aseteve prve se promovon turizmin kulturor, identifikon edhe

memorien ton historike.

k) Pjesmarrja n proes:

Me synimin pr t siguruar nj qeverisje efikase n t gjith procesin e menaxhimit

t integruar t zonave bregdetare, palt duhet t marrin masat e nevojshme pr t

siguruar prfshirjen e duhur n t gjitha fazat e formulimit dhe zbatimt t strategjive

detare e bregdetare, planeve dhe programeve, si dhe lshimin e autorizimeve t

ndryshme nga aktor t ndryshm, duke prfshir:

i. Komunitetet territoriale dhe entet publike prkatse;

ii. Operatort ekonomik;

20

iii. Organizatat jo-qeveritare;

iv. Aktort social;

v. Publikun e interesuar;

l) Ndrgjegjsimi, trajnimi, arsimi dhe krkimi:

Palt duhet t marrin prsipr t kryejn n nivel kombtar, rajonal ose lokal,

aktivitete ndrgjegjsuese pr menaxhimin e integruar t zons bregdetare, duke

zhvilluar programe arsimore, trajnimin dhe edukimin e publikut mbi kt tem.

m) Strategjit kombtare bregdetare, planet dhe programet:

Palt duhet t forcoj m tej bashkpunimin pr t zbatuar nj strategji sektoriale

pr menaxhimin e integruar t brezit bregdetar, planeve zbatuese bregdetare dhe

programeve n prputhje me kuadrin e prbashkt rajonal dhe n prputhje me

objektivat e menaxhimit t integruar dhe parimet q ky dokument prmban.

Strategjia kombtare pr t hartuar Planin e Integruar Ndr Sektorial pr bregdetin,

bazuar n analizn e situats ekzistuese, duhet t vendos objektiva dhe qllime t

qarta q do t prcaktojn prioritetet, identifikojn ekosistemet bregdetare t cilat

kan nevoj pr menaxhim, duke integruar shum aktor n proces, pr masat q do

t ndrmerren si dhe prcaktimin e kostos s tyre, instrumentet institucionale,

ligjore dhe financiare.

n) Vlersimi Mjedisor:

Duke pasur parasysh brishtsin e brezit bregdetar, palt do t sigurojn q procesi

dhe studimet t jen t ndrlidhura me vlersimin n ndikimit mjedisor n mnyr

q projektet publike dhe private t ken efekte poztive mjedisore n gjith brezin

bregdetar, dhe n veanti n ekosistemet e tyre, pr t marr n konsiderat

ndjeshmrin specifike t mjedisit dhe marrdhniet mes pjesve detare e toksore t

vijs bregdetare. N prputhje me t njjtat kritere, palt duhet t formulojn nj

vlersim strategjik mjedisor t planeve dhe programeve q ndikojn drejtprsedrejti

n brezin bregdetar. Vlersimet mjedisore duhet t marrin n konsiderat ndikimet

dhe impaktin mbi kto zona, duke i kushtuar vmendjen e duhur kapaciteteve dhe

potencialeve t tyre n kuptimin ambiental e mjedisor.

o) Politikat territoriale:

Pr qllim t promovimit e t menaxhimit t integruar t zons bregdetare,

reduktimin e presioneve ekonomike, ruajtjen e zonave t hapura pr t lejuar hyrjen

e lir t publikut n det dhe prgjat bregut, palt duhet t prcaktojn dhe

miratojn vendet e duhura, instrumentet e politikave dhe masave konkrete, duke

marr pr baz orientimin q buron nga procesi i planifikimit. Pr kt qllim dhe

n mnyr q t sigurohet menaxhim i qndrueshm i tokave publike dhe private t

brezit bregdetar, palt duhet t miratojn mekanizmat pr t garantuar nj standard

cilsor menaxhimi pr territorin bregdetar.

p) Instrumentat ekonomik, financiar dhe fiskal:

21

Pr zbatimin e strategjive kombtare, planeve dhe programeve bregdetare, palt

duhet t marrin masat e duhura pr t miratuar instrumentet ekonomike, financiare

dhe fiskale q synojn t mbshtesin incentivat kombtare, rajonale dhe lokale, pr

menaxhimin e integruar t zonave bregdetare.

q) Erozioni bregdetar:

N prputhje me objektivat dhe parimet e prcaktuara, palt, me qllim

parandalimin dhe zbutjen e ndikimit negativ t erozionit bregdetar, duhet t

angazhohen t marrin masat e nevojshme pr t mbajtur apo rivendosur kapacitetet

natyrore t bregdetit, duke prfshir edhe ndryshimet e shkaktuara nga rritja e

nivelit t detit.

Palt duhet t marrin parasysh gjithashtu planin e aktiviteteve dhe veprat e

vendosura n zonat bregdetare, pr t prfshir strukturat detare dhe punimet

mbrojtse bregdetare, duke llogaritur impaktin dhe efektet e tyre (negative) n

lidhje me erozionin bregdetar.

Palt duhet t prpiqen t parashikojn ndikimin e erozionit bregdetar nprmjet

menaxhimit t integruar t aktiviteteve, duke marr masa t posame pr sedimentet

bregdetare dhe punimet q kryen n bregdet.

Palt duhet t ndajn t dhna shkencore q mund t prmirsojn njohurit mbi

gjendjen ekzistuese, zhvillimin dhe ndikimet e erozionit bregdetar.

22

4. Objektivat

Si pasoj e sensibilitetit t menaxhimit t zons bregdetare t Republiks s Shqipris, duke

konsideruar rndsin e veant q ka ky territor si dhe duke marr parasysh problematikat

aktuale q shfaqen n administrimin e saj, nevojitet nj menaxhim i integruar i ksaj zone, i cili

mund t kryhet duke respektuar dhe vendosur objektiva t qarta, t cilat duhet t:

lehtsojn prmes planifikimit racional, zhvillimin e qndrueshm t brezit bregdetar,

duke siguruar q mjedisi dhe peisazhet t trajtohen n harmoni me zhvillimin ekonomik,

social dhe kulturor;

ruajn potencialin natyror t zonave bregdetare edhe pr brezat e ardhshm;

siguroj prdorimin e qndrueshm t burimeve natyrore, veanrisht n lidhje me

prdorimin e ujit;

sigurojn ruajtjen e integritetit t ekosistemeve bregdetare, peisazheve dhe gjeo-

morfologjis;

parandalojn dhe paksojn efektet e rreziqeve natyrore dhe n veanti ato t ndryshimit

t klims, t cilat mund t shkaktohen nga faktor fizik apo aktivitetet njerzore;

vendosin koherenc ndrmjet iniciativave publike dhe private nga ana e autoriteteve

publike, n nivel kombtar, rajonal dhe lokal, t cilat ndikojn n prdorimin e brezit

bregdetar.

Gjat zbatimit t ktij Protokolli Objektivash palt do t udhhiqen nga parimet e mposhtme

t menaxhimit t integruar t brezit bregdetar:

Pasurit biologjike, dinamikn natyrore dhe funksionimin e integruar t gjith brezit duke

plotsuar dhe ndrlidhur pjest e natyrs detare me pjest e toks.

T gjitha elementet q lidhen me aspektet hidrologjike, gjeomorfologjike, klimatike,

ekologjike, social-ekonomike dhe kulturore, sistemet q duhet t trajtohen n mnyr t

integruar pa tejkaluar kapacitetet dhe potencialet natyror t zonave bregdetare, si dhe t

parandalojn efektet negative q mund t shkaktohen nga fatkeqsit natyrore dhe ato t

shkaktuara prej aktiviteteve zhvillimore.

Duhet t zbatohet planifikimi dhe menaxhimi i ekosistemeve bregdetare n mnyr q t

siguroj zhvillimin e qndrueshm t brezit bregdetar.

Qeveria duhet t siguroj pjesmarrjen dhe transparencn n kt proces pr t krijuar ura

komunikimi gjat vendimmarrjeve me komunitetet lokale dhe aktort e shoqris civile.

Organizmi ndr-sektorial i institucioneve t koordinuara (rajonale dhe lokale) pr

shrbime t ndryshme administrative n zonat bregdetare.

23

Formulimi i strategjive t prdorimit t toks, planeve dhe programeve q mbulojn

zhvillimin urban dhe social-ekonomik, si dhe politikave t tjera sektoriale prkatse t

nevojshme pr projektet rehabilituese ose zhvillimore.

Duhet t merret n konsiderat shumllojshmria dhe diversiteti i aktiviteteve t

shrbimeve prgjat brezit bregdetar, prioritetet q do t'u jepen n raport me prdorimin

dhe vendndodhjen.

T bhen vlersime paraprake t rreziqeve q lidhen me aktivitetet e ndryshme njerzore

dhe infrastrukturn, n mnyr q t parandalohet dhe zvoglohet ndikimi i tyre negativ

n hapsirn bregdetare.

Koordinimi:

Pr qllime t menaxhimit t integruar t brezit bregdetare, palt duhet t:

sigurojn koordinimin institucional prmes organeve apo mekanizmave t nevojshme, n

mnyr q t shmangen zgjidhje t fragmentarizuara dhe t mundsohen qasje

gjithprfshirse;

organizojn koordinimin e duhur ndrmjet autoriteteve t ndryshme kompetente pr

menaxhimin e pjess detare dhe toksore t brezut bregdetar, n shrbimet e ndryshme

administrative kombtare, rajonale dhe lokale;

organizojn koordinimin e ngusht midis autoriteteve kombtare, rajonale dhe lokale n

fushn e strategjive, planeve dhe programeve bregdetare, dhe n lidhje me autorizimet e

ndryshme pr aktivitetet q mund t arrihen nprmjet organeve t prbashkta

konsultative ose t vendimmarrjeve.

Autoritetet kompetente kombtare, rajonale dhe lokale t zons bregdeta re duhet t punojn s

bashku pr t forcuar koherencn dhe efektivitetin gjat hartimit t strategjive bregdetare,

planeve dhe programeve t prcaktuara.

Objekiva:

Krijimi i kuadrit institucional dhe politikave pr menaxhimin e integruar t brezit

bregdetar;

Mbrojtja dhe shfrytzimi racional i burimeve bregdetare pr nj periudh t gjat

kohe.

Prcaktimi dhe rekomandimi i masave t prshtatshme t menaxhimit t integruar me

synim zgjidhjen e konflikteve ekzistuese mjedisore dhe krijimin e shtigjeve optima le

pr zhvillimin dinamik t zons s bregdetit.

Krijimi i kushteve pr vendosjen e nj sistemi t planifikimit t integruar dhe

menaxhimin e balancuar t burimeve mjedisore n t gjith hapsirn bregdetare.

Forcimi i kapaciteteve rregullatore dhe zbatimi n nivel qendror, rajonal dhe lokal i mbrojtjes s burimeve natyrore dhe detare;

24

Rritja e aksesit n shrbimet themelore q lidhen me prmirsimin e cilsis s jets dhe atraktivitetin e zonave bregdetare;

Zbatimin e projekteve specifike duke synuar nxitjen e zhvillimit t qndrueshm t sektorit t turizmit.

Parandalimi i degradimit nprmjet:

Prmirsimit t politikave rregullatore, zhvillimore dhe planifikuese t prdorimit t

toks; Prmirsimit dhe ofrimit t shrbimeve publike dhe ruajtjes s trashgimis kulturore

n fshatrat bregdetare;

Mbshtetjes me investime rajonale prioritare t infrastrukturs n bregdet; Mbshtetjes pr nj zhvillim t qndrueshm t turizmit q shrben si motor pr rritje

ekonomike duke mbshtetur m tej investimet rajonale/komunale t infrastrukturs mjedisore;

Promovimit t menaxhimit t zonave t mbrojtura pr pjesn detare dhe ekosistemet; Nxitjen e zhvillimive t turizmit detar dhe partneriteteve publike-private; Adresimin e nevojave kritike pr t zvogluar rrezikun shndetsor n hot-spote

bregdetare dhe prmirsimin e kapaciteteve t mtejshme n planifikimin dhe menaxhimin e Integruar t Zons Bregdetare.

Pikat kryesore n procesin e menaxhimit t integruar t brezit bregdetar:

25

Mjetet e Zbatimit

Politikat: Politika t integruara dhe t harmonizuara me qeverin n nivele qndrore dhe vendore

pr t mbshtetur zhvillimin e qndrueshm t bregdetit.

Korniza Ligjore dhe Sistemi Rregullator: Korniza legjislative dhe rregullatore, duke prfshir edhe legjislacionin ekzistues dhe at

t rishikuar.

Instrumentet Ekonomike, Financiare dhe Fiskale: Masat fiskale dhe ekonomike, t tilla si orientimi i investimeve financiare, stimujt apo

sanksionet q do t prdoren pr t arritur objektivat e Strategjis.

Politikat mbi tokn:

26

Instrumentet e politikave dhe masave mbi tokn, duke prfshir procesin e planifikimit; Mekanizmat pr transferimin e toks n domenin publik dhe pr t siguruar prdorimin e

saj n dobi t publikut.

Partneriteti dhe ndrgjegjsimi: Identifikimi i partneriteteve kryesore dhe plani pr prfshirjen e tyre aktive; Propozimet

pr ngritjen e vetdijes s gjer mbi rndsin e zons bregdetare dhe zhvillimin e saj t qndrueshm.

III. Plani i veprimeve

1. Metodologjia, prmbajtja dhe forma

a. Udhzim mbi metodologjin dhe detajimin prmbajtsor t dokumenteve dhe

pjesve prbrse t PINS;

Metodologjia e hartimit t PINS

Metodologjia e hartimit t PINS do t bazohet n eksperiencn ndrkombtare dhe parimet e

Planifikimit pr Zhvillim Hapsinor Kombtar. Kjo sht nj qasje territoriale e integruar q

garanton:

27

analizimin strategjik dhe vendimmarrjen strategjike pr 3 dimensionet zhvillim

ekonomik/turizm, barazi sociale dhe mbrojtje mjedisore;

prputhshmrin me sistemin ligjor dhe at qeveriss n Shqipri;

respekimin e kompetencave institucionale t autoriteteve t do niveli dhe t nevojave

t do grupi interesi, n kuadr t konceptit t qeverisjes me shum nivele;

harmonizimin e prioriteteve dhe politikave kombtare sektoriale dhe ndrsektoria le

me detyrimet q vijn nga procesi i prafrimit ligjor me direktivat e BE, dhe nga fazat

e integrimit.

Metodologjikisht, nevojitet q analiza t fokusohet n identifikimin e elementeve t

favorshme dhe t pafavorshme n territor, t pabarazive, t hendeqeve t zhvillimit

hapsinor, t vlerave dhe potencialve, dhe t ndikimeve t mundshme n territor dhe n

politikn ton t planifikimit nga procesi integrues dhe direktivat e BE.

Pavarsisht metodologjis e cila ndrtohet mbi eksperiencat m t mira kombtare dhe

ndrkombtare, Plani do t respektoj terminologjin, kushtet, standardet e planifikimit, kriteret

e zhvillimit t zons bregdetare dhe kodet e prdorimit t toks q prcaktohen n legjislacionin

shqiptar.

Prmbajtja e PINS

Sipas nenit 21 t ligjit nr.10 119, dat 23.4.2009 pr Planifikimin e territorit (i ndryshuar)

n mnyr t prgjithshme (pra pr t gjitha planet), prcaktohet se Planet mbshteten n

politikat e miratuara dhe vihen n zbatim n nj territor t caktuar gjat nj periudhe t

prcaktuar kohore.

Elementet prbrse t PINS prcaktohen (njsoj si pr do instrument tjetr planifikues n Shqipri) nga paragrafi 2 i Nenit 21 n vijim:

kufijt e territorit q prfshijn;

vizionin, synimet dhe objektivat kryesor t prdorimit t territorit;

bazn e t dhnave, analizn e gjendjes ekzistuese dhe parashikimet pr zhvillimin

demografik, punsimin dhe komoditetet e domosdoshme pr t'i mbshtetur ato;

28

studimin e vlersimit strategjik mjedisor;

relacionin shpjegues, t arsyetuar e t bazuar ligjrisht dhe rregullat e detyrueshme, t

propozuara nga instrumenti i planifikimit, si dhe t drejtat apo kufizimet ligjore, private

apo publike, q rrjedhin prej tyre;

programet strategjike t investimeve publike, prfshir krkesat financiare t nevojshme

pr shpenzimet kapitale, t funksionimit e t mirmbajtjes dhe strategjit e programet

financiare, q t sigurohen burime t nevojshme pr blerjen dhe funksionimin e

komoditeteve;

shprndarjen territoriale t prdorimeve ekzistuese e t ardhshme t toks, zonave apo

strukturave, sipas problematiks s trajtuar n plan;

programin e rehabilitimit t personave t zhvendosur, si pasoj e zbatimit t planit.

Planin i cili mbshtetet n drejtimet e politiks, prmban:

Analizn makro-ekonomike, sociale, mjedisore, demografike dhe territoriale q i

paraprin rekomandimeve t planit. Kjo analiz bazohet n analizat e ndryshme

sektoriale dhe ndrsektoriale, duke theksuar dimensionin hapsinor t sektorve t

ndryshm, prfshir shprndarjen e pabarazive hapsinore ose rajonale n Republikn

e Shqipris;

Vizionin strategjik hapsinor t zhvillimit dhe planifikimit t territorit n zonn e

bregdetit, n prputhje me vizionin strategjik t zhvillimit pr trrsin territoriale t

Republiks s Shqipris;

Zbrthimin e konceptit t zhvillimit territorial policentrik, ndrkufitar dhe

ndrkombtar, n prputhje edhe me prcaktimet e parimeve dhe t politiks s

Bashkimit Europian pr zhvillim hapsinor dhe kohezion territorial;

Prcaktimin territorial t nevojshm pr realizimin e prioriteteve strategjike t

zhvillimit n zonn bregdetare t Shqipris, prfshir zonat kryesore pr zhvillimin e

industris, bujqsis dhe turizmit;

Prcaktimin n territor t nyjeve, linjave, rrjeteve ose instalimeve t infrastrukturave

kombtare, n prputhje me kategorin baz prdorime t veanta dhe shrbime;

Programet themelore strategjike sektoriale dhe ndrsektoriale, n prputhje me

prioritetet q rrjedhin nga procesi i integrimit n Bashkimin Europian, t shprehura n

territor;

Prcaktimin ose rishikimin e shtjeve t rndsis kombtare, sipas prcaktimit t

ligjit nr.10 119, dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit, prfshir t gjitha

prdorimet e toks, q n nivel kombtar jan monumente kulture dhe natyrore, zona

t mbrojtura, burime t rndsishme natyrore dhe artificiale, toka bujqsore etj.;

Drejtime strategjike pr shtje t zhvillimit rajonal dhe t zhvillimit territorial t

njsive vendore;

29

Hartat shoqruese detyrimisht pr t gjitha shtjet e msiprme, n shkall

maksimumi 1:1.000.000 dhe minimumi 1:500.000, dhe n prputhje me prcaktimet e

shtojcs 2 t VKM 481.

Vlersime n lidhje me zbatimin, rregulla specifike q PINS dikton n territor, shtje

institucionale, ligjore dhe financiare;

Raportin e prpunimit t t dhnave n GIS sipas specifikimeve t vendimit t Kshillit t

Ministrave nr.459, dat 16.06.2010 pr Miratimin e standardeve t prbashkta

gjeodezike dhe GIS.

Dokumentin e vlersimeve n lidhje me zbatimin e PINS, shtjet institucionale, ligjore

dhe financiare t PINS, i cili prmban:

Zbrthimin e PINS n planet sektoriale, ndrsektoriale, programet strategjike t

proceseve integruese n BE, instrumentet kombtare financiare afatmesme dhe

afatgjata;

Rregulla specifike pr prdorimin e territorit, diktuese mbi mnyrn e planifikimit n

nivele m t ulta t hierarkis s planeve dhe mbi mnyrn e zhvillimit t territorit;

Sipas rastit, rekomandime pr rishikime institucionale me rndsi kombtare q

rrjedhin nga rishikime t mundshme t sistemit t planifikimit n Republikn e

Shqipris.

Struktura dhe formati i PINS

I. Vizioni strategjik i zhvillimit t territorit q do t studiohet, objektivat strategjike dhe

programet strategjike t zhvillimit, n prputhje me nevojat kombtare dhe vendore, me

instrumentet vendore t planifikimit nse kto ekzistojn, dhe me strategjit dhe planet

kombtare, t prgjithshme, sektoriale dhe ndrsektoriale, nse kto ekzistojn n momentin e

hartimit t planit t integruar Ndr Sektorial;

II. Analiza e thelluar sociale, ekonomike, territoriale, e pabarazive rajonale dhe

veanrisht ajo mjedisore, prfshir:

Analiza pr identifikimin e burimeve natyrore, monumenteve t kulturs, zonave t

mbrojtura, dhe t rndsis kombtare, mnyrn e prdorimit t tyre, vlersimin e ndotjes

aktuale n uj, tok, ajr dhe dmin n shndetin e njeriut dhe biodiversitet, vlersimin e

30

kapacitetit mbajts t territorit t studiuar, rrezikut dhe riskut mjedisor dhe t

katastrofave natyrore, dhe analiza t tjera mjedisore sipas metodologjis s prdorur nga

hartuesit e planit;

Identifikim dhe analiza t cilsis, mbulimit dhe aksesit n rrjetet kryesore t

infrastrukturave dhe shrbimeve publike;

Vlersimin e rndsis q ka zona n kontekstin e zhvillimit kombtar dhe, sipas rastit

ndrkufitar;

Vlersimin dhe analizimin e qendrave t banuara, sa iu prket treguesve t

zhvillimit, formave dhe strukturave urbane dominuese, kategorive kryesore ekzistuese t

prdorimit t toks bazuar n kategorit baz t prdorimit t toks, sipas

prcaktimeve t rregullores prkatse;

Identifikimin dhe vlersimin e potencialit t zhvillimit pr zonat e prcaktuara pr

bujqsi dhe industri.

III. Propozimet strategjike t zhvillimit hapsinor t territorit t studiuar, q prcaktojn

drejtimet kryesore t zhvillimit dhe e prkthejn vizionin e zhvillimit n territor;

IV. Plani i propozuar i prdorimit t toks prmes:

Kategorive t prdorimit t toks n prputhje me kategorit baz t prdorimit t toks

dhe t strukturave n t, sipas rregullores prkatse;

Shprndarjes s zonave t banuara n rrjetin policentrikdhe prcaktimit t varsis s

ndrsjell mes tyre;

Orientimit t zonave pr plane ndrvendore dhe pr plane t detajuara vendore n

funksion t realizimit t strukturave, nyjave dhe rrjeteve kryesore t infrastrukturave dhe

shrbimeve publike dhe t perdorimeve t tjera speciale, bujqsore dhe industriale;

Orientime pr treguesit e zhvillimit n zona specifike, veanrisht ato q ruhen dhe

konservohen, prcaktimin e zonave, t cilave u kufizohet e drejta e zhvillimit dhe

t zonave me zhvillim intensiv dhe qe, sipas rastit mund t marrin t drejtat e zhvillimit

nga zonat e kufizuara.

V. Plani i propozuar i rrjeteve kryesore t infrastrukturave dhe veantrisht ai i lvizjes:

transporti, sistemi rrugor kryesor e sipas rastit sistemi hekurudhor dhe i transportit ujor.

VI. Vlersimi strategjik mjedisor sipas legjislacionit t posam n fuqi;

VII. Prcaktimi i zonave, veanrisht rurale, bujqsore, turistike dhe natyrore, ku zbatohen

instrumentet speciale t kontrollit t zhvillimit sipas prcaktimit t neneve 64, 65, 66 dhe 70 t

ligjit nr.10 119 dat 23.4.2009 Pr planifikimin e territorit;

VII. Vlersimi ekonomik dhe financiar pr zbatim, fazat e zbatimit, orientimet pr hartimin e

planeve t prgjithshme vendore, nevoja pr ndryshime t rndsishme administrative dhe

ligjore;

31

VIII. Lista e hartave t shkalls minimalisht 1:10,000 dhe maksimalisht 1:250,000, q

shoqron dhe paraqet vizualisht do proces t prcaktuar sa m sipr.

Raporti: Raporti mbi PINS do t prmbaj si vijon: Hyrje

Qllimi dhe objektivat madhore t hartimit t PINS

Analiza hapsinore e territorit t bregdetit, sikurse specifikohet edhe m lart.

Analiza e politikave sektoriale: Prezantohet situata aktuale dhe e parashikuar, duke

konsideruar prirjet ekzistuese pr zhvillim dhe mundsin e zgjidhjes s problemeve apo

shtjeve, ku prfshihen bujqsia, arsimi, shndetsia, tregtia, industria, turizmi,

transporti, strehimi, trajtimi i mbetjeve, burimet ujore dhe shprndarja e tyre,

komunikacionet, energjia dhe kontrolli i prmbytjeve. Kjo analiz duhet t prfshij edhe

planet ekzistuese sektoriale (nse ka t tilla) e t shoh se si i prmbushin ato nevojat e

identifikuara n kt analiz. N t njjtn koh, ajo duhet t identifikoj se si pasqyrohen

politikat kombtare n prirjet dhe planet aktuale. Analiza duhet t ilustrohet me t dhna

t shtreszuara pr secilin sektor kryesor apo grup sektorsh;

Konkluzione t analizs dhe shtjet kryesore: Do t duhet t prfshihet situata aktuale e

shtjeve dhe problemeve kryesore, t lidhura me: shrbimet, ak tivitetin ekonomik

kombtar dhe rajonal, varfrin dhe pabarazit, mjedisin, etj. Duhet t konsiderohen

gjithashtu kundrshtit e prdorimit t toks pr qllime t ndryshme prioritare, si p.sh.

strehimi dhe bujqsia, problemet mjedisore, t transportit dhe komunikacioneve,

potencialit t zons, duke e vendosur theksin tek avantazhet konkurruese q zona e dhn

ka si vendndodhje pr lloje specifike t zhvillimit;

Vizionin: Vizioni i parashikuar n PINS duhet t shpreh objektivat e gjithpranuara t

zhvillimit t territorit kombetar, bashkangjitur me prezantimin e politikave rajonale pr

Bregdetin, t cilat jan t lidhura ngusht me zhvillimin e sektorit shoqror,

ekonomik/turistik dhe mjedisor;

Skenart strategjik pr zhvillimet potenciale t 10-15 viteve n vijim dhe arsyetimin pr

secilin prej tyre, prfshir tregimin paraprak t llojeve t zhvillimeve plotsuese q

krkohen pr t arritur modelet e propozuara;

Orientimet pr zhvillimet sektoriale, q tregojn se si ato kontribuojn pr prmbushjen

trsore t Vizionit pr bregdetin. Ktu duhet t identifikohen vendndodhjet ku pritet t

ndodhin kto zhvillime. Njkohsisht, duhen identifikuar kriteret specifike t toks,

karakteristikat gjeomorfologjike etj, (far zone sizmike i prket), n seciln prej fushave

kye t zhvillimit, nevoja pr prmirsimin e infrastrukturs kryesore dhe shtje t tjera

t rndsishme, sidomos ato q prbjn krcnim pr mjedisin apo krkojn nj trajtim

me ndjeshmri t posame. N kt kontekst, duhen paraqitur edhe hartat treguese pr

vendndodhjet e propozuara pr zhvillim;

32

Vizioni hapsinor i PINS: Harta e prbr e propozimeve n PPK formon diagramin

kryesor, i cili paraqet n mnyr diagramatike propozimet pr t gjith vendin, si dhe pr

zonn e bregdetit.

Plani i Fazave t Ndrhyrjeve dhe Plani Strategjik i Financimit: kto duhet t

identifikojn shkalln e prafrt t investimeve t krkuara pr do sektor dhe burimin e

pritshm t investimit (publik ose privat dhe, n rastin e investimit publik, nse do t jet

kombtar, rajonal apo lokal). Ktu mund t prfshihen edhe harta q tregojn fazat e

zhvillimit;

Treguesit kryesor: kto pasqyrojn vizionin trsor t zhvillimit dhe duhet t kufizohen

n jo m shum sesa pes tregues.

Procesin e analizimit t territorit gjat bregdetit: Hulumtime n terren dhe krkime n

institucionet prkatse q merren me studimet dhe politikat e planifikimit t territorit, mbi

ka ekziston mbi tok; programet dhe dinamikat e zhvillimit aktual t rajonit (aty ku ka

ndryshime me periudhat e mparshme t regjistrimit, ndryshime n funksion dhe aty ku

nivelet e zhvillimit dallojn); zonat territoriale me interes t posaem historik, kulturor,

natyror; zonat me potencial t lart bujqsor, zonat e pyjeve;

Shqetsimet dhe shtjet kryesore: Do t duhet t perfshihet situata aktuale e shtjeve

dhe problemeve kryesore pr rajonin e bregdetit, t lidhura me: prkujdesjen e shrbimit

shndetsor, shrbimin arsimor, aktivitetin tregtar etj. Duhet t konsiderohen gjithashtu

kundrshtit e prdorimit t tokes pr qllime t ndryshme, si p.sh. strehimi dhe bujqsia,

problemet mjedisore, t transportit dhe komunikacioneve, potencialit t zons, duke e

vendosur theksin tek avantazhet konkurruese q zona e dhn ka si vendndodhje pr lloje

specifike t zhvillimit, kryesisht te lidhura ngusht me sektorin e turizmit;

Korniza Institucionale pr Zbatimin

Hartat: PINS do t mbshtetet nga Hartat Analitike, t cilat tregojn situatn aktuale, prirjet

dhe sfidat e planifikimit q ndikojn n territorin e rajonit t bregdetit, prfshi, mes t tjerash,

shprndarjen e popullsis, njsit e ujsjellsit, rrugt dhe kushtet e kapacitetet e tyre,

burimet ujore dhe vepra madhore ujore dhe tubacionet kryesore, linjat e transmetimit t

energjis, zonat e zhvillimit t turizmit, zonat e zhvillimit tregtar, industrial dhe ekonomik,

zonat me bukuri t veanta natyrore, vendet me ndjeshmri historike e kulturore dhe tokat e

pyllzuara, prfshi zonat me potencial t lart bujqsor, zonat e paprshtatshme pr ndrtim

etj.

Lista e hartave prfshin:

Hartn Baz, q tregon kufijt administrativ, njsit kryesore t ujsjellsit, rrugt, pyjet

dhe zonat urbane. Kjo hart do te jet n form t shkallzuar pr t paraqitur qartsisht

tiparet e gjith territorit t Shqipris;

Hartn e shtreszuar pr prdorimet kryesore t toks, kur kjo sht e nevojshme,

prezantohen dhe funksionet e popullsis s qyteteve dhe zonave t urbanizuara, portet

33

dhe aeroportet, arteriet kryesore t infrastrukturs, vend-depozitimet prfundimtare t

mbetjeve (zonat e depozitimit t mbetjeve t ngurta), zonat kryesore t minierave,

prdorimet pr turizm, qllime ushtarake dhe arsimore, vendndodhjen e spitaleve

rajonale dhe t rretheve, cilsin e toks, prfshi nj shtres, e cila tregon tokn me

potencial bujqsor dhe tokn e paprshtatshme pr ndrtim, si edhe zonat me ndjeshmri

mjedisore, prfshi ligatinat dhe pyjet e rezervatet, etj;

Propozime treguese pr skenar;

Plane treguese pr zhvillimin e preferuar n t ardhmen, prfshi numrin e popullsis dhe

funksionin e zonave urbane dhe n urbanizim, planet sipas sektorve apo grupeve t

sektorve, duke treguar se ku krkohet infrastruktur zhvillimore pr t plotsuar modelin

e propozuar t zhvillimit;

Plan i prbr q paraqet propozimin e PINS n trsi, prfshi planifikimin e fazave,

prparsit pr prmirsimin, zgjerimin apo ngritjen e infrastrukturs.

b. Prmbledhje paraprake t dokumenteve strategjike, legjislacionit dhe bazn e t

dhnave:

Prmbledhje e Strategjive

Politika e prgjithshme e planifikimit t territorit, n rastin konkret ajo pr Planin e Integruar

Ndr Sektorial pr bregdetin (PINS), hartohet n prputhje dhe n zbatim t qllimeve,

objektivave dhe rezultateve t pritshme, t prcaktuara n Strategjin Kombtare pr

Zhvillim dhe Integrim, si dhe t programeve ose dokumenteve strategjike t procesit t

integrimit europian. Politika mbart e reflekton parimet edhe politikat e Bashkimit Europian

pr zhvillim hapsinor dhe kohezion territorial. Ajo prfshin gjithashtu objektivat e

qllimet e prcaktuara n strategjit sektoriale dhe ndrsektoriale, q ekzistojn n momentin

e hartimit t saj. PINS hartohet njkohsisht me politikn e prgjithshme kombtare t

planifikimit t territorit dhe zbaton qllimet, objektivat dhe rezultatet e pritshme t caktuara

n t.

Nj prmbledhje paraprake e dokumenteve strategjike q do t prdoren si baz dhe

referenc n proesin e hartimit t PINS, sht listuar n tabeln e mposhtme. Por duhet

sqaruar se ky listim nuk sht shterues, dhe pr m tepr q gjat hartimit t PINS do t

merren n konsiderat edhe t gjitha strategjit q jan n proces hartimi/draftimi dhe ende

nuk jan miratuar nga organet kompetente (kjo pr shkak se shumica e strategjive kombtare

kan afat t prcaktuar deri n fund t vitit 2013):

Nr. Akti

miratues Titulli i strategjis Objekti/qllimi i strategjis

1

VKM nr.

405, dat

Strategjia ndrsektoriale

reforma n fushn e t

drejtave t pronsis

Zgjidhjen e p rocesit t kthimit dhe kompensimit t p ronave;

integrimin e zonave dhe ndrtimeve informale t legalizuara;

prfundimi i regjistrimit fillestar t t gjitha pasurive;

34

27.6.2012

2012-2020 digjitalizimi i sistemeve.

2 VKM nr.773,

dat.14.11.2007

Strategjia ndersektoriale

per zhvillimin rajonal

T siguroj q t gjitha qarqet t jen n gjendje t

kontriubojn n zhvillimin dhe konkurencn e qndrueshme

dhe n kt mnyr t reduktojn pabarazit sociale dhe

ekonomike n t gjith vendin.

3 VKM nr.797,

dat

14.11.2007.

Strategjia ndrsektoriale

pr mbrojt jen e

konsumatorve dhe

mbikqyrjen e tregut

T mbroj interesat ekonomike t konsumatorve dhe vet

konsumatort pr ushqimet, produket joushqimore dhe

farmaceutikn/medikamenet.

4 VKM nr.1561,

dat 3.10.2008

Strategjia ndrsektoriale

e parandalimit, lufts

kundr korrupsionit e

qeverisjes transparente

2008-2013

Reduktimin progresiv dhe t qndrueshm t korrupsionit,

forcimi i integritet it t institucioneve dhe promovimi i vlerave

n qeverisje

5 Ligji Nr.9322,

dat 25.11.2004

Strategjia e siguris

kombtare

t Republiks s

Shqipris

Trajton trsin e mjeteve dhe instrumenteve shtetrore q

sigurojn mbro jtjen e qytetarve, t shoqris dhe t shtetit

shqiptar nga krcnimet dhe rreziqet e jashtme e t b rendshme.

6 VKM Nr. 658 ,

date 17.10.2005

Strategjia e shrbimeve

shoqrore

Trajton situatn e nevojave shoqrore, nxit mirqenien

shoqrore dhe synon/lehtson integrimin e familjeve q jetojn

n kushte varfrie, te grupeve vulnerabl dhe personave me

nevoja t veanta.

7 VKM nr.643,

dat 14.09.2011

Strategjia kombtare

sektoriale e shrbimeve

t furnizimit me u j dhe

kanalizimeve

Hartimin e politikave t prshtatshme dhe angazhimin e

fondeve t mjaftueshme pr t prmirsuar dhnien e

shrbimeve t ujsjells-kanalizime, dhe pr t ecur n mnyr

t qndrueshme drejt prputhjes me standardet e BE

8 VKM nr.342,

dat 12.3.2008

Strategjia Kombtare

pr Zhvillim dhe

Integrim (SKZHI)

2007-2013

Dokument i vetm strategjik (axhenda) pr zhvillim ekonomik

e social t qndrueshm, t harmonizuar me axhendn e

integrimit n BE dhe n strukturat e NATOs, si dhe me at t

realizimit t Objektivave t Mijvjearit.

9 VKM nr.847,

dat 29.11.2007

Strategjia ndrsektoriale

e mjed isit

Trajt im modern dhe i integruar i sektorit mjedisor dhe

sektorve t tjer me ndikim t fort n cilsin e mjedisit si

transporti, bujqsia, rregullimi i territorit et j.

10 VKM Nr. 751,

dat 7.11.2007

Strategjia sektoriale e

punesimit

Vendos bazat pr prmiresimin e sistemit t shrbimeve t

punsimit dhe formimit profesional, dhe zbatimit t

programeve aktive dhe pasive t punsimit.

11 VKM Nr.924,

dat 14.11.2007

Strategjia Sektoriale

e Bujqsis dhe

Ushqimit

Orienton dhe mbshtet zhvillimin e qendrueshm t sektorit

bujqsor dhe agroprpunimit.

12 VKM Nr.774,

dat 14.11.2007

Strategjia ndr-

sektoriale shqiptare e

zhvillimit rural

Shrben si nj baz kombtare, pr zhvillim dhe m pas

zbatimin e p laneve pr zhvillimin rural t rajoneve dhe

nnrajoneve t Shqipris pr t stimuluar qndrimin dhe

rikthimin e banorve n zonat rurale.

13 VKM nr.519,

dat 20.7.2011

Strategjia

Ndrsektoriale e

Drejtsis

Prsosjen e sistemit t drejtsis n RSH, rrit jen e aksesit n

drejtsi, rritjen e besimit t publikut n drejtsin shqiptare

paralelisht me forcimin dhe rritjen e kontributit t ktij sektori

n zhvillimin e shoqris shqiptare, si dhe nxitjen e

prshpejtimin e integrimit europian.

14 VKM Nr.80,

dat 28.01.2008

Strategjia sektoriale

e mbrojt jes sociale

Orientimin e politikave horizontale pr reduktimin e varfris

dhe luftn kundr prjashtimit social.

15 VKM Nr.844,

dat

11.06.2008,

Strategjia Sektoriale e

Turizmit 2007 - 2013

Strukturimin dhe zhvillimin e turizmit dhe produkteve t tij si

prioritete afatshurtra dhe afatmesme.

16 VKM Nr.59, Strategjia ndrsektoriale Progresin e Shqipris drejt n j ekonomie t bazuar n

35

dat 21.01.2009 e shoqris s

informacionit

njohurit, prmes nj zhvillimi t qndrueshm t shoqris s

informacionit q do t oj n nj shoqri ku t gjith qytetart

prfitojn nga teknologjit e informacionit dhe t komunikimit

me qllim shtimin e njohurive, rritjen e efektshmris dhe t

transparencs n administratn publike.

17 VKM Nr.760,

dat 01.09.2010

Strategjia pr zbatimin

e t drejtave t

pronsis intelektuale

Garantimi dhe zhvillimi i nj sistemi bashkkohor t mbro jtjes

s t drejtave t pronsis intelektuale n Shqipri, n funksion

t konsolidimit t nj sistemi social ekonomik konkurrues me

t drejta dhe mundsi t barabarta pr t gjith qytetart

shqiptar, n prputhje me t gjitha krkesat e detyrimet q

rrjedhin nga procesi i integrimit t Shqiprise n BE.

18 VKM Nr.863,

dat 29.07.2009

Strategjia Kombtare e

Shkencs, Teknologjis

dhe Inovacionit 2009

2015

Prqndrimin e burimeve financiare n grupe kryesore

krkuesish t aft, pr t arritur nj nivel ndrkombtar njohjeje

dhe ekselence.

19 Strategjia Kombetare e

Energ jise

Zhvillimi i nj sektori energjet ik efektiv q garanton sigurin e

furnizimit me burime energ jetike n prgjithesi dhe energji

elektrike ne veanti, dhe nxit prdorimin eficient, ekonomik

dhe me ndikim min imal n mjedis, n mnyr t till q sektori

energjetik t jet n j sektor mbshtets pr nj zhvillim t

qndrueshem t t gjith sektorve ekonomik dhe shoqeror.

20 VKM Nr.175,

dat 19.1.2011

Strategjia kombtare

shqiptare mbi mbet jet

Zhvillimin e qndrueshm t vendit duke mbrojtur sa m

shum t jet e mundur burimet natyrore nga ndotja dhe

degradimi dhe duke promovuar v lerat mjedisore.

21 VKM Nr.479,

dat 29.6.2011

Strategjia minerare

e Republiks s

Shqipris 2010- 2025

Prcakton polit ikat dhe programet e veprimit t menaxhimit t

burimeve minerare ekzistuese, si dhe zhvillimin e tyre n

perspektiv n prputhje me zhvillimet e reja t ekonomis

shqiptare, prioritetet e zhvillimit t ksaj industrie, me

objektivat afatgjat, objektivat afatmesm dhe imediate,

vlersimin e potencialit minerar sipas grup-mineraleve, baz

pr vendim-marrjen, plan ifikimin territorial, zhvillimin e

qndrueshm t ekonomis dhe infrastrukturs, lufts kundr

varfris, sidomos n zonat rurale, punsimin n vijimsi,

prmirsimin e bilancit valutor t vendit, transparencs dhe

luftn ndaj korrupsionit, ka si vizion t saj nj zhvillim t

qndrueshm t sektorit, duke marr parasysh impaktet

ekonomike, mjedisore dhe sociale, bazuar mbi parimet e

ndarjes s t ardhurave midis t gjitha niveleve t qeverisjes,

kompanive dhe komuniteteve konkurruese pr trheqjen e

investitorve dhe balancuese midis s drejts s licencs

minerare dhe taksimit t industrive prgjat zinxh irit t vlers.

22 VKM Nr. 395,

dat 21.6.2006

Strategjia dhe plan i i

veprimit pr zhvillimin

e turizmin ku lturor

dhe mjedisor

Perceptimin e Shqipris si destinacion i pasur kulturor dhe

natyror (imazhi) dhe vlersimin dhe mbrojtjen e trashgimis

kulturore dhe natyrore shqiptare, kuptimi i vlerave nga

industria turistike dhe komuniteti i gjer.

23 Ligji Nr. 9419,

dat 20.5.2005

Strategjia ushtarake

e Republiks s

Shqipris

Vlerson mjedisin e brendshm dhe te jashtm te siguris,

prparimet e bra n transformimin ristrukturimin.

24 VKM Nr.1214,

dat 3.9.2008

Strategjia sektoriale e

transportit

Zhvillimin e transportit rrugor n shqipri

Baza ligjore e Planit t Integruar Ndr Sektorial pr Bregdetin (PINS)

36

Baza kryesore ligjore pr Planin e Prgjithshm Kombtar sht Ligji nr. 10 119, dat 23

prill 2009, Pr planifikimin e territorit, i ndryshuar (ktej e tutje, prmendur si Ligji pr

PT-n) dhe Vendimi i Kshillit t Ministrave nr.481, dat 22.06.2011 pr Miratimin e

rregullores uniforme t instrumenteve t planifikimit (i ndryshuar).

Prgatitja e PINS jo vetm do t prmbush nj detyrim t rndsishm ligjor, por, n t

njjtn koh, do t prcaktoj parimet dhe orientimet pr zhvillimin e qndrueshm t

Shqipris pr rajonin e bregdetit, si edhe do t plotsoj objektivat e parashikuara nga Neni

26 i ligjit.

Hartimi i planit n fjal do t siguroj q objektivat e Strategjis Kombtare pr Zhvillim

dhe Integrim (SKZhI) t pasqyrohen dhe prkthehen n vendime, objektiva e programe pr

zhvillimin e territorit. Gjat prpilimit, PINS duhet t marr n konsiderat qoft SKZhI-n,

ashtu edhe t gjitha strategjit e tjera sektoriale dhe ndrsektoriale, q jan t miratuara n

momentin e hartimit t saj. Gjithashtu, PINS duhet t marr n konsiderat (sipas

prcaktimeve t VKM-s nr.481) politikat sektoriale, direktivat dhe kriteret e BE-s, q

orientojn dhe ndikojn n procesin e integrimit t Shqipris n Bashkimin Evropian.

Procesi i hartimit t PINS do ti hap prfundimisht udh prcaktimit dhe miratimit t

shtjeve/zonave me rndsi kombtare, zhvillimeve prkatse n kto territore dhe hartimit

e miratimit t instrumenteve t tjera lokale sektoriale/ndrsektoriale t instrumenteve t

planifikimit t territorit. Njkohsisht, njsit e qeverisjes vendore do t ken nj baz t

gjer politikash pr tiu referuar pr hartimin e Planeve t tyre t Prgjithshme Territoriale

Vendore. PINS duhet t mbuloj nj periudh minimalisht 10-vjeare. (n prputhje me

Nenin 30 t Ligjit pr PT-n).

N mnyr m t detajuar, kuadri ligjor n fushn e planifikimit t territorit q do t

zbatohet gjat procesit t hartimit t PIP-s, prfshin aktet e mposhtme:

Ligji nr.10 119, dat 23.4.2009 pr Planifikimin e territorit (i ndryshuar); VKM nr.1190, dat 13.11.2009 pr Mnyrn e organizimit dhe t funksionimit t

agjencis kombtare t planifikimit t territorit;

VKM/Ligj per mnyrn e organizimit dhe t funksionimit t Autoritetit te Menaxhimit te

Bregdetit.

VKM nr.459, dat 16.6.2010 pr Miratimin e standardeve t prbashkta gjeodezike dhe

GIS;

VKM nr.460, dat 16.6.2010 pr Organizimin dhe funksionimin e regjistrit t

planifikimit t territorit;

VKM nr.480, dat 22.06.2011 pr Miratimin e rregullores model t planifikimit;

VKM nr.481, dat 22.6.2011 pr Miratimin e rregullores uniforme t instrumenteve t

planifikimit (i ndryshuar);

VKM nr.502, dat 13.07.2011 pr Miratimin e rregullores s kontrollit t zhvillimit t

territorit (i ndryshuar).

37

M posht ndodhet e renditur nj prmbledhje paraprake e trsis s fushave t kuadrit

ligjor, q do t prdoren si baz dhe referenc n procesin e hartimit t PIP-s. Por duhet

sqaruar se gjat procesit t hartimit t PIP-s do t identifikohen dhe merren n konsiderat

edhe t gjitha fushat e kuadrit ligjor. Aktet ligjore apo nnligjore t veanta, q kan impakt

n procesin planifikues t territorit n nivel t prgjithshm kombtar, jan t renditura si

m posht:

Kuadri ligjor i mjedisit

Kuadri ligjor i punesimit

Kuadri ligjor i bujqsis dhe ushqimit

Kuadri ligjor i zhvillimit rural

Kuadri ligjor i drejtsis

Kuadri ligjor i mbrojtjes sociale

Kuadri ligjor i turizmit

Kuadri ligjor i informacionit

Kuadri ligjor i pronsis intelektuale

Kuadri ligjor i shkencs, teknologjis dhe inovacionit

Kuadri ligjor i energjise

Kuadri ligjor i mbetjeve

Kuadri ligjor minerar

Kuadri ligjor i turizmit kulturor dhe mjedisor

Kuadri ligjor ushtarak

Kuadri ligjor i transportit

Kuadri ligjor n fushn e t drejtave t pronsis

Kuadri ligjor per zhvillimin rajonal

Kuadri ligjor pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjen e tregut

Kuadri ligjor i siguris kombtare t Republiks s Shqipris

Kuadri ligjor i shrbimeve shoqrore

Kuadri ligjor i shrbimeve t furnizimit me uj dhe kanalizimeve

Kuadri ligjor pr Zhvillim dhe Integrim

Etj.

Prmbledhje e planeve kombtare, rajonale e vendore

Instrumentet kombtare t planifikimit prcaktojn ose orientojn zhvillimin e ardhshm, n

t gjith territorin kombtar ose n nj pjes t tij, kushtet e zhvillimit t strukturave, t

prfshira n to dhe vendndodhjen e prbrsve kryesor t infrastrukturs publike kombtare.

Pr shkak se Plani i Integruar Ndr Sektorial pr Bregdetin (PINS) do t zbatohet n t gjith

territorin e zons bregdetare, hartimi dhe miratimi i tij mbshteten n t gjitha llojet e

instrumenteve t planifikimit n fuqi n nivel kombtar, rajonal e vendor (si planet

38

kombtare, ndrsektoriale dhe sektoriale, ato rajonale, plane vendore t prgjithshme e t

detajuara), duke prfshir edhe ato draft/instrumente q aktualisht jan n proces

hartimi/miratimi, si dhe duke marr n konsiderat t gjith historikun e instrumenteve

planifikuese t miratuara e aplikuara prgjat viteve, pa prjashtuar edhe vendime t ish-

KRRTRSH, dhe aktualisht t KKT-s, n fushn e planifikimit t territorit.

Integrimi dhe prputhshmria

Plani duhet t shrbej si nj struktur rajonale pr bregdetin e integruar me strukturn e

planit kombtar, ku do t integrohet i gjith procesi planifikues dhe planet ekzistuese,

sektoriale e ndrsektoriale, rajonale e vendore.

Ky proces do t mundsoj integrimin strategjik rajonal t bregdetit dhe prputhshmrin

ndrmjet instrumenteve t ndryshme t planifikimit t shtrira n t gjith hapsirn ku ajo

shtrihet, pavarsisht objektit t tyre, q mund t jet i prgjithshm (trajton shum shtje e

sektor me lidhje komplekse e t prgjithshme ndrmjet tyre sipas territorit e rndsis),

instrument i detajuar; instrumente ndrsektoriale (trajtojn shtje t dy apo m shum

sektorve t till si/por jo vetm transporti, furnizimi me uj, kullimi, turizmi e shtje t

tjera, me ndrthurje tematike dhe/ose territoriale ndrmjet tyre) apo sektoriale (trajtojn

shtje t nj sektori t caktuar ose fushe t prgjegjsis s autoriteteve vendore dhe

kombtare).

Kshtu PINS si instrument i prgjithshm i planifikimit pr rajonin e bregdetit, do t

integroj strategjit e sektoriale apo ndrsektoriale t fushave t ndryshme, do t unifikoj

politikat kombtare t planifikimit territorial, dhe mund t prcaktoj rregulla t detyrueshme

pr t'u respektuar n instrumentet e tjera, veanrisht n lidhje me shtjet e rndsis

kombtare ose kur kto prbjn rregulla t detyrueshme pr mbrojtjen e interesit kombtar.

c. Baza e t dhnave:

Pr t plotsuar dhe suportuar Planin e Integruar Sektorial pr bregdetin, sht i nevojshm

hulumtimi dhe mbledhja e informacionit t t dhnave t caktuara nga arkiva dhe

departamentet q studiojn dinamikn pr demografin dhe faktort social-ekonomik, duke

u fokusuar konkretisht pr rajonin e bregdetit. Gjithashtu kjo baz t dhnash, kompletohet

m tej dhe me informacione t gjeografis dhe t mjedisit. T dhna t tjera do t nevojiten

pr gjeografin si dhe mjedisin. N myr q kjo sintez informacioni t filtrohet dhe

akumulohet n esenc, sht e nevojshm ngritja e nj grupi t posacm pune, i cili do t

mbledh gjith kt informacion nga institucionet dhe instancat shtetrore prkatse. Ai do t

analizoj vlefshmrin, duke arsyetuar pr nevojn e prditsimit t tyre n funksion t

kritereve, q ky plan rajonal i bregdetit do t vendos, n mnyr q produkti final t hartohet

duke marr pr baz parametrat demografike, social-ekonomike, gjeografike dhe mjedisore.

39

Puna pr prgatitjen e ktij plani, nuk presupozon krkim nga e para t ktyre t dhnave.

Thjesht duhet gjykuar e analizuar mbi t dhnat q ekzistojn dhe m pas aty ku sht e

nevojshme, t krkohet asistenc shtes nga instancat respektive, q zgjidhjet t cilat do t

parashtrohen n plan t jen t iniciuara mbi nj kontekst sa m real dhe t azhornuar. Kto t

dhna duhet t analizohen shkall-shkall, duke mbledhur nga autoritetet vendore dhe

qndrore informacionet q i shrbejn ktij qllimi. sht shum e rndsishme q kjo baz

informacioni t sintetizohet shume mir n nivel rajonal apo qarku. Kjo, sepse orientimi dhe

strategjia e planit kombtar, do t jet nj integrale ndrmjet rajoneve t ndryshme, t cilat

kan variabla t ndryshme. N aspektin demografik t themi, duhet par cila sht tendenca e

lvizjeve pr t ardhmen, n raport edhe me indeksin e rritjes s popullsis. Kjo sht e

domosdoshme n mnyr q zgjidhjet n PINS t reflektojn trendin se ku zhvillimi duhet t

ket nj intensitet m t lart, por gjithmon t mirintegruar, dhe ku prioriteti do tiu vihet

aspekteve mjedisore duke respektuar rigorozisht peisazhin gjeografik dhe natyror. Kjo baz

t dhnash sht lehtsisht e selektueshme duke qn se materiale t shumta ekzistojn.

Mbledhja n rrug institucionale e statistikave tek autoritetet vendore, si mund t jen

Qarku, Bashkit/Komunat, Ministrit, Institutet mjedisore/gjeodezike, Akademit Shkencore,

etj.

Informacion mbi t dhnat mund t merren nga Ministrit dhe nga institucionet e tyre n

varsi. Kryesisht jan:

Ministria e Transportit dhe e Infrastrukturs Ministria e Energjis dhe Industris Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Tregtis dhe Siprmarrjes ALUIZNI ZRPP Instituti i Shndetit Publik Ministria e Mjedisit - statistikat mjedisore Ministria e Financave - raportet e FMN-s pr vendet e tjera Banka e Shqipris EBRD dhe KF Banka Botrore INSTAT Ministria e Kulturs - institucionet n varsi Organizata Botrore e Turizmit Ministria e Mirqenies Sociale dhe Rinis - statistikat sociale Ministria e Bujqsis, Zhvillimit Rural dhe Administrimit t Ujrave - statistikat

bujqsore.

Pr t hartuar politikn e prgjithshme kombtare territorial dhe PIP-n, sht e nevojshme t

shfrytzohen databasat e t dhnave ekzistuese q lidhen me gjendjen e territorit, t tilla si, por

pa u kufizuar n:

40

informacion pr topografin;

harta gjeologo- inxhinierike;

harta hidro-gjeologjike;

makrozonimin dhe mikrozonimin sizmik;

bonitetin e tokave;

burimet natyrore dhe mjediset pyjore;

t dhnat mbi fondin e pyje, kullota, siprfaqe ujore, rezervate, miniera, dhe t tjera t

ksaj natyre;

baz t dhnash mbi zona t mbrojtura natyrore dhe ato t trashgimis kulturore dhe

historike, dhe t tjera t ksaj natyre;

t dhna mbi pozicionimin strategjik n raport me rajonin ku shtrihet vendi, prfshir

identitetin historik, urban dhe ekonomik, si dhe kufijt territorial t rajonit t marr n

studim;

t dhna t aspektit ekonomik dhe social, prfshir shtje t punsimit, mundsive apo

pengesave pr zhvillim ekonomik, aspekteve t konkurrueshmris ekonomike apo

rajonale, pozicionimit dhe prqendrimit t poleve ekonomike, cilsis s kapitalit dhe

burimeve njerzore dhe t pikave t forta apo t dobta pr zhvillimin e ardhshm

ekonomik dhe social;

t dhna t aspektit demogra