dÜnya’ da ve tÜrkİye’ de tbm tÜnel …...ar & ge bölümü yildiz teknİk...

Ü Ü İ ÜÜ Ü İ ÜDÜNYA’ DA VE TÜRKİYE’ DE TBM TÜNEL DÜNYA’ DA VE TÜRKİYE’ DE TBM TÜNEL

TEKNOLOJİLERİNE KISA BAKIŞTEKNOLOJİLERİNE KISA BAKIŞTEKNOLOJİLERİNE KISA BAKIŞTEKNOLOJİLERİNE KISA BAKIŞ

Sunan:Sunan:Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLUProf. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU

İSTANBUL/ MART 2011İSTANBUL/ MART 2011

AR & GE BölümüAR & GE BölümüYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

BU ÇALIŞMANIN SUNULMASININ DESTEKLEYEN YAPI MERKEZİBU ÇALIŞMANIN SUNULMASININ DESTEKLEYEN YAPI MERKEZİ

YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE TEŞEKKÜR EDİLİR.

ÇALIŞMADA SUNULAN MALZEMELER “KAYNAK” VERİLMEK

SURETİYLE KULLANILABİLİR.

ÇALIŞMA NOTUNDA İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞ VE SAYISAL

DEĞERLENDİRMEDEN TAMAMEN DR MÜH ERGİN ARIOĞLU/ İst

anbu

l

DEĞERLENDİRMEDEN TAMAMEN DR. MÜH. ERGİN ARIOĞLU

SORUMLUDUR. ÇALIŞTIĞI KURUMU HERHANGİ BİR ŞEKİLDE

BAĞLAMAMAKTADIR.knik

Üni

vers

itesi

/20

11/ Yıldız

Tek

n

www.ym.com.trwww.ym.com.tr2

22 M

art 2


Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU

‐ Kısa Özgeçmiş ‐

İTÜ Maden Fakültesinden 1969 Haziran Döneminde MadenY. Müh. olarak mezun oldu. Aynı üniversitenin MadenMühendisliği Bölümünde Mart 2000’ e kadar öğretim üyesiolarak akademik faaliyetlerini yürüten ve bu tarihte

kli l P f ARIOĞLU k d ik ğitiemekliye ayrılan Prof. ARIOĞLU akademik ve eğitimfaaliyetlerini Yapı Merkezi Holding A. Ş. bünyesindeki AR –GE Bölümü Koordinatörü olarak sürdürmektedir. Prof.ARIOĞLU’ nun toplam 16 adet ( 3’ ü yabancı dilde İngilizceİspanyolca, Farsça) telif kitabı yayımlanmış 275’ i aşkınİspanyolca, Farsça) telif kitabı yayımlanmış 275 i aşkınmakale ve bildirisi mevcuttur. 100’ ün üzerinde ülkesorunları üzerinde çeşitli gazete/dergilerde yayınlanmışmakale ve söyleşinin sahibidir. Prof. ARIOĞLU 3 kezPrefabrik Birliği’ nce “Bilimsel Çalışma Ödülü” ’ ne/ İ

stan

bul

layık görülmüştür. Yapı Merkezi 2345 kgf/cm2 – 7 Günlük –Çok Yüksek Dayanımlı Beton Projesi ve 3000 kgf/cm2 – 7günlük – Reaktif Pudra Beton Projesi’ nde projekoordinatörü olarak katılmıştır. 1994‐2000 yıllarındaTMMOB’ i M d Müh di l i Od İ t b l Ş b ikn

ik Ü

nive

rsite

si/

TMMOB’ nin Maden Mühendisleri Odası İstanbul ŞubesiYönetim Kurulu Başkanlığını yürütmüştü[email protected]

2011

/ Yıldız

Tek

n


22 M

art 2


Ü İ İ İ Ü Ü Ü İ2023’ TE ÜLKEMİZİN EKONOMİK BÜYÜKLÜKLERİ

VE İNŞAAT SEKTÖRÜMÜZ

2023 YILINDA PROJEKTE EDİLEN NÜFUS 85 – 90 MİLYON KİŞİDİR.

KENTTE YAŞAYANLARIN ORANI %63 (2009)’ DEN %85’ EKENTTE YAŞAYANLARIN ORANI %63 (2009) DEN, %85 E

YÜKSELECEKTİR.

2023’ TE NÜFUS YOĞUNLUĞU İSE 115 KİŞİ/KM2’ YE ULAŞACAKTIR.

MİLLİ GELİR DÜZEYİ YAKLAŞIK 2000 MİLYAR $/YIL OLMASI

BEKLENMEKTEDİR. (KİŞİ BAŞINA GELİR İSE 22000 $/YIL’ DIR).

/ İst

anbu

l

İNŞAAT SEKTÖRÜMÜZÜN YARATILAN MİLLİ GELİR İÇİNDEKİ PAYI

ORTALAMA %5(*) ’ TİR. BU ORAN ESAS ALINDIĞINDA, SEKTÖREL

KATMA DEĞER İSE EN AZ 100 MİLYAR $/YIL MERTEBESİNDEknik

Üni

vers

itesi

/

KATMA DEĞER İSE EN AZ 100 MİLYAR $/YIL MERTEBESİNDE

KESTİRİLMEKTEDİR.

2011

/ Yıldız

Tek

n


22 M

art 2 (*) Bu pay en az %10 olmalıdır.


1000 m2 YÜZÖLÇÜMÜ BAŞINA İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ÜRETİLEN

a.p

Ç Ş ŞGAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILANIN, GSYİH

NÜFUS YOĞUNLUĞUNA GÖRE DEĞİŞİMİ

Ülkeler Sembol A.B.D Us Almanya De Avusturya At Belçika Be Bi l ik K ll k Uk

1100

1200G

SYİH

- ($)

s.a

Jp I

Birleşik Krallık Uk Çek Cumh. Cz Finlandiya Fi Fransa Fr İrlanda İe İspanya Es İsviçre Ch İtalya İt

Y= 2.37 X

n= 19700

800

900

1000

ektö

rü p

ayı -

G

Be

Ne

Y=2,37.X n(*)=19

/ İst

anbu

l

İtalya İt Hollanda Ne Japonya Jp Polonya Pl Portekiz Pr Slovak Cumh. Sl Türkiye Tr Yunanistan Gr

400

500

600

700

şına

inşa

at s

e

De

Uk

ChIt

II

knik

Üni

vers

itesi

/

I 177-420 kişi /km2

II 15-130 kişi /km2

Yunanistan Gr

0

100

200

300

yüzö

lçüm

ü baş

At

Cz

Fi

FrIe Es Pl

Pr

SlGr

Us Tr

II

2011

/ Yıldız

Tek

n

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

Nüfus yoğunluğu (kişi/km )

0

1000

m

y

2

2


22 M

art 2

Kaynak: Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2002(*) n= Data sayısı, 1997-1998 verileri

©


İ2030 YILINA KADAR AVRUPA’ DAKİ TÜNEL AKTİVİTELERİ

2100 km yeni tünel yapımıy y p

500 tünelin yenilenmesi

Tünelcilik Avrupa’ da önemli bir endüstri olup yaklaşıkTünelcilik, Avrupa’ da önemli bir endüstri olup, yaklaşık

yarım milyon insana iş imkanı sağlamaktadır.

/ İst

anbu

lkn

ik Ü

nive

rsite

si/

2011

/ Yıldız

Tek

n


22 M

art 2


İSTANBUL’ DA 2006 YILI İTİBARİYLE YAPIMI DEVAM EDEN VE

Yapımı Devam eden Raylı Sistemler

İHALE SAFHASINDA OLAN RAYLI SİSTEMLER

Yapımı Devam eden Raylı Sistemler

Proje Uzunluk, km

Metro 33,2

Hafif metro 5,2

Cadde Tramvayı 15,8

Boğaz tüp geçiş 13,6

/ İst

anbu

l

Toplam 67,8

İ

knik

Üni

vers

itesi

/

İhale Safhasında Olan Raylı Sistemler

Proje Uzunluk, kmMetro 26

2011

/ Yıldız

Tek

n

Hafif Metro 70,6

Cadde Tramvayı 19,7

Toplam 116,3


22 M

art 2

Kaynak: Eskikaya, Ş., Ulaşımda Yeraltı Kazıları 2. Sempozyumu,2007, İstanbul.


İstanbul’ da çeşitli metro projelerinde çalıştırılan tünel açma makinelerine ait mühendislik bilgileriProje Metro tüneli Metro tüneli Metro tüneli Metro tüneli

TBM kesici kafası

Hat Kozyatağı ‐ Kadıköy Otogar ‐ Kirazlı Başakşehir ‐ ikitelli Marmaray: Ayrılık Çeşme ‐Üsküdar

Müteahhit Yapı Merkezi, Yüksel, Doğuş, Yenigün, Belen Gülermak ‐ Doğuş Gülermak ‐ Doğuş Taisei ‐ Gama ‐ Nurol

Jeoloji Kartal formasyonu Güngören formasyonu Güngörenformasyonu Trakya formasyonu

TBM üreticisi 2 Herrenknecht (S360&S363)A k d+ EPB Herrenknecht +Lovat EPB

2 Lovat (RME 257 ‐ 18.000 &

2 Hitachi – Zozem (aktif)2 Hitachi – ZozemTBM üreticisi Açık mod+ EPB Herrenknecht Lovat EPB (RME 257 18.000 &

RME 257 ‐ 23.100)2 Hitachi Zozem

(beklemede)

TBM çapı, m 6,57 6,5; 6,5 6,5; 6,5 7,85

TBM toplam gücü, kW 2000 963; 1622 1400; 2100 ‐

TBM kesici kafa gücü, kW 1260 630; 900 900; 1124 2000 –

niver

sites

i/ İsta

nbul

TBM dönme momenti, kNm 5200 – at 1,6 rpm1515 – at 5,5 rpm i

4350; 44502,5 rpm(*); 1,95 rpm

4400; 66001,7 rpm; 2,1 rpm 4450 – 1,9 rpm için –

TBM Maksimum itme gücü, kN 42575 35000; 54000 75000

En iyi günlük ilerleme, m 19,6; 16,6 24; 25 24; 29 13,7; 15

1/ Yı

ldız T

eknik

Ün

En iyi haftalık ilerleme, m 102; 80 119; 102 131 57; 63

En iyi aylıkilerleme, m 363; 291 419; 416 439; 475 230; 240

Ortalama günlük ilerleme, m‐Ana durmaları içeren ‐ 5,3; 6,1 5,4; 5,6 ‐ ‐


22 M

art 2

01 Ortalama günlük ilerleme, m‐ Ana durmaları içermeyen‐ 7,2; 7,7 11,3; 11,1 ‐ ‐

(*) rpm= Dakikadaki devir sayısı

Kaynak: Seven ve Bilgin, 2009.


BÜYÜK İNŞAAT YATIRIM PROJELERİNİN “EKONOMİK” ÖZELLİKLERİBÜYÜK İNŞAAT YATIRIM PROJELERİNİN EKONOMİK ÖZELLİKLERİ

Başarılı kamu yatırımı

miş

, $/yıl SİYASİ MÜTEAHHİTLİK HİZMETİ

– MÜHENDİSLİK –

Siyasi ve teknik altyapı Tüm proje

Projenin geri tırım

, Gel

ir de

ğere

indi

rm Siyasi ve teknik altyapıhazırlıkları tamam – kamu yararı en üst düzeyde sağlanmış –

Tüm proje etkinliklerinde en üst düzeyde mühendislik bilgi/ teknolojisinin kullanımı

/ İst

anbu

l

j gdönüşü: Kısa

Proj

e Ya

tB

ugün

lü d

Zaman yıl

Ödenek tahsisleri koyulmuş/ İyi koşullarda dış kredi temini

Bütçesinde bitirme

knik

Üni

vers

itesi

/ Zaman, yıl

Yatırım evresi Proje hizmet süresi: 40 – 60 yıl

Projenin yerinde iyi takibi –En üst düzeyde kamusal ilgi ve destes –

Zamanında bitirme

2011

/ Yıldız

Tek

n

Sonuç: Ulusal ekonomiye katkı getiren “yatırım”


22 M

art 2

Kaynak:Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2003 ©


BÜYÜK İNŞAAT YATIRIM PROJELERİNİN “EKONOMİK” ÖZELLİKLERİBÜYÜK İNŞAAT YATIRIM PROJELERİNİN EKONOMİK ÖZELLİKLERİ

r rmiş

, $/yıl SİYASİ MÜTEAHHİTLİK HİZMETİ –

MÜHENDİSLİK –

Siyasi karar yanlışlıkları Bu sınır koşullarında

Başarısız proje Yatırım

, Gel

irü

değe

re in

di ciddi boyutta – Populist söylem ile harekete geçirilmiş teknik alt yapısı hazır olmayan projeler

mühendislik hizmetlerikalitesinin iyi” olmasıprojenin ekonomikliğüzerinde etkisi çokazdır. Ne yazık ki

/ İst

anbu

l

ş p jörneği: Projenin geri

ödeme süresi yok

Proj

e Y

Bug

ünl

Zaman, yıl

p j y“Mühendislik Ahlakı”’nın bu durumdayapabileceği bir şeyyoktur. Müteahhitlikhizmetleri de “kalitesiz”

Kredilendirme koşulları elverişli değil

knik

Üni

vers

itesi

/

Yatırım evresi Proje hizmet süresi

?? hizmetleri de kalitesiz

ise yol açtığı “zarar”’ ınboyutu çok yüksektir.Projenin takibinde

ilgisizlik

Sonuç: Ulusal ekonomiye “yük” olan yatırım

2011

/ Yıldız

Tek

n

projesi


22 M

art 2



TRAKYA FORMASYONUNA AİT TİPİK İNCE KESİTLER TAŞINABİLİR DOĞRUSAL KAZI DENEYİ ve DENEY

AKesici

FN Parametreler Testdeğerleri

Aktüelmakine değerleri

Hafif ayrışmış Trakya Formasyonu: Ayrışmış Trakya Formasyonu:

VE CHERCHAR AŞINDIRICILIK İNDEKSİ, CAIŞ

DÜZENEĞİ

Kesici diskFR

değerleri

Disk çapı, mm 330 430

Kalınlık, mm 12 19

Disk aralığı, mm 80 100

Kesici diske etkiyen l k t F kN 12,0 27,0

sp

normal kuvvet, FN, kN 12,0 27,0

Kesici kafanınpenetrasyon oranı, p, mm/devir

∼10 ∼10

(*)

/ İst

anbu

l

Kil/Silttaşı/MarltaşıKumtaşı (cl/f)

Kumtaşı (c)Kumtaşı (s)

Konglomera, FanglomeraKireçtaşı

Kilt D l it

TORT

UL

KAYA

LAR

knik

Üni

vers

itesi

/

AKiltaşı, Dolamit

ŞKAL

AŞIM

AY

ALAR

I Sleyt (Kayrak taşı)Fillit/ Mika şist

AmfibolitKuvarsit

2011

/ Yıldız

Tek

n

Silttaşı bloğu(100 cmx50 cmx70 cm)

BAŞ KA Gnays

BazaltGranitik kayalar

VOLKANİK KAYALAR


22 M

art 2

Kaynak: Anagnostou, et al., 2009’ değiştirilerek Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2009.(*) Cherchar aşındırıcılık deneyleri Marmaray Projesi sondajlarındançıkartılan numuneler üzerinde yapılan deneylerden elde edilmiştir.

Kaynak: Plinninger, R., Restner, U., 2008

(s= Keski aralığı)


ÇEŞİTLİ ZEMİN KOŞULLARDINDAKİ TÜNEL PROJELERİNDE GÜN ÜK İ ER EME HIZININ TÜNE KAZI ÇAPINA BAĞ I DEĞİŞİM ERİ

Proje adı Genel Jeoloji/ FormasyonGrauholz (1) Kum, çakıl, molozMülheim (1) Kumtaşı kiltaşı

GÜNLÜK İLERLEME HIZININ TÜNEL KAZI ÇAPINA BAĞLI DEĞİŞİMLERİ

24

26

Alt limitÜst limit

Mülheim (1) Kumtaşı, kiltaşıStrasbourg (1) Çakıl, kumTaipei (1) Kil Cairo (1) Kum Duisburg (1) Kireçtaşı, çakıl, kiln

20

22

Heinenoord (1) Kum, kilZurich Glatt (1) Moloz,konsolide olmamış malzemelerSydney (1) Kil, kum, kumtaşıBuenos Aires (1) Kum, çakıl, kilHamburg (1) Çakıl, marn, kaya bloğurle

me,

m/g

ün

14

16

18

g Ç , , y ğBerlin (1) Kum, kilİzmir (1) Kum, kilMadrid (1) Killi toprak, kum, kilDüsseldorf (1) İnce kum, kumlu çakıl, taşlarSingapore (1) Çökel kil

Gün

lük İle

r

10

12

niver

sites

i/ İsta

nbul Singapore (1) Çökel, kil

Botlek (1) Kil, iri kum, çakılSMART(2) Karstik kireçtaşı, çökel

Lefortovo(3) Su taşıyan kum, silt, ince tabakalı kireçtaşı ardalanmalı kil

Channel Tüneli(4) Kireçtaşı marn zayıf kumtaşı4

6

8

1/ Yı

ldız T

eknik

Ün Channel Tüneli( ) Kireçtaşı, marn, zayıf kumtaşı

(1) Değerler TKJV TBM Uzman Raporu, 2009’ nden alınmıştır.(2) Carter & Burgess, Inc., 2007.(3) Herrenknecht, Bäppler, 2006.(4) Harris, vd., 1996.0

2

4


22 M

art 2

01

Kalkan Çapı, D, m0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16



TÜNEL TEKNOLOJİSİNDE GELİŞİM TRENDLERİ

Artan enkesit alanı ile birlikte “tünel arın” basınçları da artmaktadır. Böylelikle daha büyük

hidrostatik basınçlar altında denizaltı tünel projeleri emniyetli şekilde gerçekleştirilebilecektir.Her türlü zemin/kaya koşullarında (5 MPa<Basınç Dayanımı<300 MPa) etkin kazı yapma

yeteneğini taşıyan tünel açma makinaları üretilmektedir.

Dikdörtgen kare elips gibi enkesitleri açacak tünel makinaları Japonya’ nın dışında daDikdörtgen, kare, elips gibi enkesitleri açacak tünel makinaları Japonya nın dışında da

yaygınlaşacaktır.

Disk keskilerinin çalışma ömürleri sürekli olarak yükseltilmektedir.

/ İst

anbu

l

Her türlü jeolojik risklerin (fay sistemleri, erime boşlukları, zayıflık zonları vs.) kazı öncesi

algılanmasını sağlayacak yaratıcı uyarı sistemleri üzerinde çalışılmaktadır. (Bugün yaklaşık arın

önü algılama uzaklığı 30 m civarındadır).

knik

Üni

vers

itesi

/

En az 15 yıl içerisinde geçilecek zemin/kaya formasyonlarının mekanik özelliklerine göre tünel

açma makinalarının tork, itme gücü, disk keski kuvvetleri ve enerji tüketimi gibi önemli

mühendislik parametreleri “yerinde değiştirme” geniş aralıklar içinde olanakları

2011

/ Yıldız

Tek

n mühendislik parametreleri yerinde değiştirme – geniş aralıklar içinde – olanakları

sağlanacaktır. Çalışmaların sonuçları da olumludur. Kısacası, akıllı tünel makinaları pek yakın

gelecekte inşaat/maden sektörünün hizmetinde olacaktır.


22 M

art 2 Buna bağlı olarak makinanın operatöre bağımlılığı önemli ölçüde azaltılarak proje ilerleme

hızları olağanüstü düzeyde arttırılabilecektir.


KAYA DELME TEKNOLOJİSİNDE İLERLEME HIZLARININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ

)

Elle delmeBasınçlı hava ile delmeHidrolik deliciler ile delmeAtlas Coppo kollu delme makineleri

Tünel açma makinesi

ı/ha

fta (m

) Atlas Coppo kollu delme makineleriİnşaat tünellerdeki ilerleme

erleme Hızı

Hidrolik deliciKaldırma üniteli delici makineler

Maden tünellerindeki günümüzdeki ilerleme

/ İst

anbu

l

İle

Kaldırma üniteli delici makineler

Elmas uçlu deliciler

Kaldırma üniteli delici makineler

Pistonlu delme

knik

Üni

vers

itesi

/

Yıl

Bulamaç & Emisyon DinamitAteş gücü

Nitro-gliserinYangın/su

2011

/ Yıldız

Tek

n

1869: Times nehri altında açılan Tower hill tünelinde ilk defa silindirik kalkan

1830: ilk defa basınçlı hava ile su basıncını ve su taşıyan akıcı zeminleri

1884: Hudson nehrinde açılan tünelde basınçlı hava

1857 – 1971 döneminde Alplerde Fransa ile İtalya arasında 13,7 km uzunluğunda ilk büyük Alp tüneli

l k ift h tl d i l tü li


22 M

art 2

Kaynak: Suorineni vd., 2008’ den değiştirilerek.

kullanılmıştır. 2,18 m çaplı tünelde günlük ilerleme 3 m/gündür.

dengelemek amacıyla 1930 yılında patent alınmıştır.

çyöntemi uygulanmıştır. olarak çift hatlı demiryolu tüneli

inşaa edilmiştir. Projenin maliyeti 3 Milyon Sterlin’ dir. Tünel yapımı sırasında 28 can kaybı olmuştur.


TÜNEL MAKİNESİ İLE (DELME + PATLATMA) KAZI YÖNTEMİNİN EKONOMİKLİĞİ

M f(K it l k ki tük ti i ik tü ü kli tTünel makinesi ile kazı:Mm= f(Kesit alanı, keski tüketimi, iksa türü, pasa nakliyat şekli – demiryolu, konveyör, hidrolik – , enerji tüketimi vb.)

M;

$/m

M(d+p)=f(Kesit alanı, delme makinesi, delik çapı ve uzunluğu, patlayıcı madde türü, iksa yoğunluğu, pasa nakliye şekli vb.)

nel M

aliy

eti,

Delme+Patlama ile kazı:

/ İst

anbu

l

Biri

m T

ün Kritik nokta (başabaş noktası)

Bugünün teknolojisinde limit ∼310 m2 kazı alanı – makine ile –

knik

Üni

vers

itesi

/

??

2011

/ Yıldız

Tek

n

İlerleme Miktarı, m/gün

Değerlendirme Notu: Mm≤M(d+p) olduğu bölgede “tünel makinesi”’ yle kazı uygundur. (Ekonomiklik daha ziyade


22 M

art 2 uzun tünel projelerinde L>1000, 1500 m ve “ilerleme hızı”’ nın 5 m/gün’ den büyük olma durumlarında

gerçekleşmektedir.

Şekil ölçeksizdir.


BULAMAÇ / HİDRO KARIŞIK KALKAN TÜNEL MAKİNESİ

1. Kesici kafa

BULAMAÇ / HİDRO KARIŞIK KALKAN TÜNEL MAKİNESİ

2. Basınçlı hava

3. Bulamaç (bentonit)karışımı

Zemin/ Kaya kütlesi

4. Kesici kafanın tahrik ünitesi

5. Kırıcı ünite

6. Hidrolik iticiler

7. Kesici kafanın rutin tamir/ b k i i i i bölü ü

11

/ İst

anbu

l

bakımı için giriş bölümü

8. İksa elemanı - segment

9 Segment yerleştiricisiknik

Üni

vers

itesi

/

9. Segment yerleştiricisi

10. Segment konveyörü

11. Pasa hidrolik nakil borusu2011

/ Yıldız

Tek

n

www.ym.com.trwww.ym.com.tr

Kaynak: Zhao, J., Lozan Üniversitesi tünel ders notları, 2008, http://lmr.epfl.ch/page57658.html

16

22 M

art 2


TBM İLE AÇILAN TÜNELLERDE ÖNEMLİ GELİŞMELER

17

13

14

15

16

Shanghai, ÇinD= 15,42 m

Madrid, İspanya, D= 15,20 m

Hamburg, Almanya, D=14,20 m

Adler İsviçre D= 12 54 m

10

11

12

13

Grauholz, İşviçreD= 11,60 m

Gotthard, İsviçre, D= 9,58 m

Adler, İsviçre, D= 12,54 m

m

Des Vignes, İsviçreD= 11,77 m

/ İst

anbu

l

6

7

8

9

Hamburg Hera, Almanya, D 5 95 m Cairo Mısır

Guadarrama, İspanya, D= 9,51 m

Çap

, D, m

knik

Üni

vers

itesi

/

3

4

5

6 D= 5,95 m Cairo, MısırD= 9,51 m

2011

/ Yıldız

Tek

n

0

1

2


22 M

art 2 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

YıllarKaynak: Rehm, U., 2006.http://www.ita-aites.org/cms/fileadmin/filemounts/general/pdf/ItaAssociation/Organisation/Members/MemberNations/Egypt/Sharm2006/S1_1.pdf


TBM TÜNELLERDE ARIN BASINCININ YILLARA ZAMANA BAĞLI GELİŞİMİ

15

WESTERSCHELDEKarışık tip kalkanlı, D= 11,4 m

(Kum, kil)HALLANDSAS

11

12

13

14 WESERTUNNELKarışık tip kalkanlı, D= 11 m

(Çakıl, kil, kaya bloğu)

Çok modlu TBM, D= 10,5 m

CHANNEL TUNNELZemin basıncı dengeleyicili veçift kalkanlı TBM, D= 8,8 m(kireçtaşı, marn, zayıf kumtaşı)

8

9

10

11

SYDNEY

HAMBURGKarışık tip kalkanlı, D= 14,2 m,Çakıl, kil, kaya bloğınc

ı, ba

r

/ İst

anbu

l

5

6

7GRAUHOLZKarışık tip kalkanlı, D= 11,6 m(Kum, çakıl, moloz)

MÜLHEIM

Karışık tip kalkanlı, D= 10,4 m(Kumtaşı, kil)

Arın

Bası

knik

Üni

vers

itesi

/

1

2

3

4 HERA HAMBURGKarışık tip kalkanlı, D= 6,0m, (kum, çakıl)

Karışık tip kalkanlı, D= 6,9 m(Kumtaşı, kiltaşı)

2011

/ Yıldız

Tek

n

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

0

1


22 M

art 2 Yıl

Kaynak: Rehm, U., 2006’, ttp://www.ita-aites.org/cms/fileadmin/filemounts/general/pdf/ItaAssociation/Organisation/Members/MemberNations/Egypt/Sharm2006/S1_1.pdf


BULAMAÇLI TBM’ LERDE ARIN BASINCI ve ÇAPA GÖRE DEĞİŞİM TRENDİ

14

15

Nata Prefacture

BULAMAÇLI TBM LERDE ARIN BASINCI ve ÇAPA GÖRE DEĞİŞİM TRENDİ

)0,5

11

12

13

14

Channel Tü li W t h ld

Nata Prefacture Tüneli

Hallandsas Tüneli

ıncı

x Ç

ap)

8

9

10Tüneli Westerschelde

Hamburg

Tokyo Wan Qqua Tüneli

/ İst

anbu

l

(Arın

Bas

5

6

7GrauholzTunnel

Sydney

Wesertunnel

Red Line StPetersburg

knik

Üni

vers

itesi

/

2

3

4Hera

Hamburg Tüneli

MülheimTüneli

2011

/ Yıldız

Tek

n

980

981

982

983

984

985

986

987

988

989

990

991

992

993

994

995

996

997

998

999

000

001

002

003

004

005

006

007

008

009

010

0

1


22 M

art 2

Yıl

19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20



BAŞARILI BİR DENİZALTI TÜNEL ÖRNEĞİ: MARMARAY PROJESİŞTünel kazı çapı, D= 6,5 m; Tünel uzunluğu, L= 13,56 km

Avrupa Yakası Asya Yakası

ÜSKÜDAR

/ İst

anbu

lkn

ik Ü

nive

rsite

si/

2011

/ Yıldız

Tek

n

www.ym.com.trwww.ym.com.tr20 Kaynak: Akay, G., 2010

22 M

art 2


MARMARAY PROJESİ JEOLOJİK PROFİLİMARMARAY PROJESİ JEOLOJİK PROFİLİ

ÜSKÜDARSİRKECİ

Marmara Denizi

/ İst

anbu

lkn

ik Ü

nive

rsite

si/

2011

/ Yıldız

Tek

n

www.ym.com.trwww.ym.com.trKaynak: Demiryolları, Limanlar ve Havayolları Genel Müdürlüğü , 200421

22 M

art 2


BAŞARILI BİR DENİZALTI TÜNEL ÖRNEĞİ: MELEN PROJESİ

Anadolu Anadolu

Tünel kazı çapı, D= 6,15 m; Tünel uzunluğu, L= 5,5 km

Avrupa Avrupa YakasıYakası

YakasıYakası

YakasıYakası

/ İst

anbu

li/ İs

tanb

ulkn

ik Ü

nive

rsite

si/

knik

Üni

vers

itesi

2011

/ Yıldız

Tek

n20

11/ Yıldız

Tek


22 M

art 2

2222TÜNEL DELME MAKİNESİ İLE AÇILAN KISIM DEL PATLAT YÖNTEMİ İLE AÇILAN KISIM

Kaynak: Gerek, C., vd., 2010

22 M

art 2


TÜNEL PLAN VE BOYKESİTİ (YAPI MERKEZİ İNŞAAT A.Ş. TAKSİM – KABATAŞ FÜNİKÜLER PROJESİ) ( Ş Ş Ş )/ İ

stan

bul TÜNEL JEOLOJİK KESİTİ(YAPI MERKEZİ İNŞAAT A.Ş. TAKSİM – KABATAŞ FÜNİKÜLER PROJESİ)

knik

Üni

vers

itesi

/20

11/ Yıldız

Tek

n


22 M

art 2

Kaynak: Aykar, E., Arıoğlu, B. Erdirik, N., A. Yüksel, Özbayır, T., Arıoğlu, Ergin, Yoldaş, R., Yapı Merkezi Arşivi, Çamlıca, İstanbul, 2005 ©


YAPI MERKEZİ İNŞAAT A.Ş. TAKSİM – KABATAŞ FÜNİKÜLER PROJESİ TÜNEL ENKESİTİ Ş Ş Ş/ İ

stan

bul

knik

Üni

vers

itesi

/20

11/ Yıldız

Tek

n


22 M

art 2

Kaynak: Yapı Merkezi, Mühendislik ve Tasarım Bölümü, Yapı Merkezi Arşivi, Çamlıca, İstanbul, 2005©


KADIKÖY ANADOLURAY METRO PROJE BÜYÜKLÜKLERİ/ İ

stan

bul

Sistem Özellikleri Büyüklük• Güzergah Uzunluğu 21,7 km

knik

Üni

vers

itesi

/ Güzergah Uzunluğu 21,7 km• Tünel İnşaa Metodu İstasyon, Makas, Bağlantı Tünelleri:

Klasik kazı yöntemi (NATM) (18.819 m)İkiz Hat Tünelleri: Tünel Delme Makinesi (TBM) (30.230 m)

• İstasyon Sayısı 16 Adet (Delme Tünel)• Peron Uzunluğu 180 m

2011

/ Yıldız

Tek

n • Peron Uzunluğu 180 m• Platform Yüksekliği 1,05 m• Teorik Kapasite 60.000 yolcu/saat.yön• Katardaki Araç Sayısı 4-8 adet

Ti i H 45 k / t


22 M

art 2 • Ticari Hız 45 km/saat

• Maksimum Hız 80 km/saat• Enerji Temini Rijit Katener , 750 V DC

Kaynak: Yüksel A., Yeşilçimen, Ö, Çavuşoğlu, M., 2007


KADIKÖY ANADOLURAY METRO PROJESİ EPBM / TBM KESİCİ KAFANIN ÖNDEN GÖRÜNÜŞÜÖNDEN GÖRÜNÜŞÜ

Tünel kazı çapı, D= 6,57 m; Tünel uzunluğu, L= 6,166 km

Makinenin çapı: 6 57 mMakinenin çapı: 6,57 m

Kesici disk sayısı: 26 tek + 6 çift (12)= 38

Kesici disk başına maksimum 267 kNKesici disk başına maksimum

temas kuvveti:

267 kN

Maksimum itme kapasitesi: 20000 kN statik

/ İst

anbu

l Kesici kafa gücü: 1260 kW (4x315)

Kesici kafa dönme hızı: 1,6 – 5,5 rpm

knik

Üni

vers

itesi

/

Kesici kafanın dönme momenti

(torku):

5200 kNm – 1,6 rpm için –

1515 kNm – 5,5 rpm için –

İ

2011

/ Yıldız

Tek

n

Kaynak: Enver KOÇ Sami Enis ARIOĞLU Anadoluray Projesi Arşivi 2009

İtme silindirlerinin maksimum

çalışma kapasitesi:

42575 kN – 350 bar’ da –


22 M

art 2

Kaynak: Enver KOÇ, Sami Enis ARIOĞLU, Anadoluray Projesi Arşivi, 2009


İSTANBUL BOĞAZI KARAYOLU TÜP TÜNEL PROJESİ BULAMAÇLI TBM ENKESİTİTünel kazı çapı, D= 13,7 m; TBM Tünel uzunluğu, L= 3,34 km

/ İst

anbu

lkn

ik Ü

nive

rsite

si/

2011

/ Yıldız

Tek

n

www.ym.com.trwww.ym.com.tr(Burada belirtilen geometrik boyutlar sadece fikir vermek içindir. Nihai proje verisi olmadığı belirtilmelidir.).

22 M

art 2

Kaynak: ATAŞ (Yapı Merkezi, SK, Kukdong, Samwhan ve Hanshin Ortak Girişimi), 2010.27


DEMİRYOLUNUN GLOBAL ÖLÇEK DEĞİŞİMİ VE DERİN TÜNEL TEKNOLOJİSİNE ETKİLERİTEKNOLOJİSİNE ETKİLERİ

LONDON AMSTERDAM

Vostochny

Kazakstan

BEIJING

CHINADamascus

AlguriyyatSALLUM

BENGAZİTRİPOLİ

TUNİSALGİERS

RABAT

BECHARMARRAKECH

SHANGAIMorocco Tunisia

Iraq

Iran

VladivostokANKARA Turkmenistan

Uzbekistan

Afganistan

Kyrgyzstan

TajikistanBaku

Syria

CHINA

Cebeli Tarık Tüneli

/ İst

anbu

l

Khartoum

Haradh

JubailKuwait

Muscat

g yy

Wadi Halfa

Dakar

Madinah RIYADHAlgeria

Libya

SudanMakkah

UAE

Eqypt

Saudi Arabia

Pakistan

knik

Üni

vers

itesi

/ KhartoumDakar

Juba

Wau

Yemen

Djibouti

2011

/ Yıldız

Tek

n

.Mevcut Hatlar

Uluslararası İşbirliği Platformu Ülkeleri (UIP)Doğu – Batı Koridoru (Mevcut) 12,000 kmDoğu – Batı Koridoru (Planlanan) 400 kmKuzeyAfrika (Mevcut) 6,700 kmKuzeyAfrika (Pl l ) 10 100 km


22 M

art 2 Feribot

Planlanan Hatlar

Kuzey Afrika (Planlanan) 10,100 kmKörfez İşbirliği Konseyi (Mevcut) 1,000 kmKörfez İşbirliği Konseyi (Planlanan) 5.500 km

Kaynak: Dr. Ersin ARIOĞLU, Yapı Merkezi Arşivi, Çamlıca, İstanbul, 2011© Yakın gelecekteki denizaltı tünel projeleri


Her iş, ahlaki bir kaldıraçta harekete geçer, çünkü hepsi insanlık tarafından yürütülür. Önemli olan

yalnızca kişiliktir.

Goethe

İnsanın yaptığı, söylediğinden daima daha iyidir.

Goethe

Bilmek yetmez, uygulamalı da

İ t k t l d/ İst

anbu

l

İstemek yetmez, yapmalı da

Goethe

knik

Üni

vers

itesi

/

Cehaleti iş başında görmekten daha korkunç bir şey yoktur.

Goethe

2011

/ Yıldız

Tek

n


22 M

art 2

Kaynak: Çeviri ve derleme: AYTAÇ, G :Goethe der ki…. Türkiye İş Bankası Yayınları, 2002


MÜHENDİSLİK YEMİNİ(*)

BANA VERİLEN MÜHENDİSLİK ÜNVANINA DAİMA LAYIK OLMAYA, ONUN BANA

Ğ Ğ İ Ü İĞİ Ğ İ İSAĞLADIĞI YETKİ VE YÜKLEDİĞİ SORUMLULUĞU BİLEREK, HANGİ ŞARTLAR

ALTINDA OLSUN ONLARI ANCAK İYİYE KULLANMAYA, YURDUMA VE

/ İst

anbu

l

İNSANLIĞA YARARLI OLMAYA, KENDİMİ VE MESLEĞİMİ MADDİ VE MANEVİ

ALANLARDA YÜKSELTMEĞE ÇALIŞACAĞIMA NAMUSUN ÜZERİNE YEMİN

knik

Üni

vers

itesi

/

EDERİM.

2011

/ Yıldız

Tek

n

(*) Çok uzun yıllardan beri ülkemizin çeşitli mühendislik fakülteleri mezunlarına okutulan yemin metnidir.


22 M

art 2

dÜnya’ da ve tÜrkİye’ de tbm tÜnel …...ar & ge bölümü yildiz teknİk...

Documents