JeugdenCo 20

Titan Nederland staat de komende tijd voor een uit-

daging als nooit tevoren. De geldkraan wordt van

verschillende kanten dichtgedraaid. Tegelijk wordt

de doelgroep lastiger en weerbarstiger. Titan is ge-

specialiseerd in de resocialisatie en reïntegratie van

jongeren tussen de 15 en 26 jaar. Het merendeel zijn

(ex-)criminele jongemannen, dak- en thuislozen, schoolverlaters,

lvg’ers en Wajongers. Het doel is duidelijk: ze moeten weer actief

meedoen aan de maatschappij. Het liefst weer naar school of aan

het werk. De afspraken met de geldschieters zijn eveneens kris-

talhelder: meer dan zestig procent succesvolle uitstroom, graag.

No cure, less pay!

Jarenlang werkte deze aanpak uitstekend. Via twee kantoren

in Utrecht en Ede stroomden honderden jongeren uit naar een

baan of een opleiding. De laatste maanden is hier verandering

in gekomen. “Onze samenleving was wel wat doorgeschoten in

de veelheid aan subsidiepotjes. De projectencarrousel moest een

keer tot stilstand komen. Dat zie ik wel in. Ik schrik alleen wel van

het tempo waarmee onze verzorgingsstaat wordt afgebroken. Wij

zien de gevolgen nu al. We merken het aan onze uitstroom. Voor-

heen haalden we gemakkelijk 68 procent succesvolle uitstroom.

Nu zitten we in Utrecht op 40 procent en in Ede op 65 procent”,

vertelt directeur Jeroen Honhoff in de Edese werkplaats.

“De lagere uitstroom komt doordat we meer ingewikkelde justi-

tiële jongens en veel minder eenvoudigere jongens krijgen. Dat-

zelfde zie je bij de groep daklozen. Voorheen kregen we zo’n 30

procent jongeren uit de crisisopvang met relatief weinig multi-

problemen. Die komen nauwelijks meer. De lastigere doelgroep

zorgt voor minder doorstroming. En het duurt gemiddeld langer

voordat ze klaar zijn voor de arbeidsmarkt. Bovendien zijn onder-

nemers op dit moment harder en verbinden zich liever niet met

een ex-crimineel of dakloze.”

OP DE HAVERKISTHonhoff kiest voor een creatieve en onorthodoxe aanpak. “Zielig

doen past ons niet. Boven op de haverkist zitten wel. We benade-

ren bedrijven in de omgeving en maken afspraken die hopelijk

leiden tot banen. Zo praten we met een grote winkelketen om te

zien of we vaste uren bij hen kunnen inkopen, zodat jongeren

werkervaring op kunnen doen. Ons uitgangspunt blijft om voor

jongeren een passende baan te zoeken bij een werkgever van hun

keuze. Maar dit soort vaste afspraken over stages en betaald werk

biedt ook perspectief. Het zijn nieuwe stappen die we zetten.”

Creatief denken en minder naar regels, certificeringen en eisen

kijken. Resultaatgericht zijn. Dat is nodig. “Je kunt ze blijven zoe-

ken, maar potjes met geld zijn er niet meer. Moeten we het met

minder middelen doen? Prima. Maar wel op basis van harde cij-

fers en resultaten”, vindt Honhoff. De resocialisatieprojecten van

Titan worden voor 80 procent bekostigd uit het participatiebud-

get. Dit budget is in Ede door de rijksoverheid van 9 naar 2 mil-

joen euro teruggeschroefd. “Dan weet je dat je aan de slag moet.

Onze aanpak is een bondgenootschap vormen met gemeenten.

Ieder kwartaal gaan we om de tafel met ambtenaren van welzijn,

werk en inkomen, veiligheid en onderwijs en bekijken de resulta-

ten. We kijken naar de instroom, de rol van de ketenpartners en

de uitstroom. Ook bespreken we de mislukte trajecten. We heb-

ben hetzelfde belang: jongeren laten deelnemen aan de samen-

leving. Wij hebben de methodieken. Zij de middelen om ons te

ondersteunen.”

TRENDS ONTDEKKENTitan draagt praktische oplossingen aan bij de gemeenten. “Onze

jongeren hebben vaak schulden, boetes, huurachterstanden etce-

tera. Je ziet ze alleen nauwelijks bij een gemeentebalie. Wij zien

ze wel en bieden nu zelf schuldhulpverlening en bewindvoering

aan. Die bewindvoerder wordt betaald door Justitie. We zoeken

samen met ambtenaren naar nieuwe geldbronnen. Zo betalen

inmiddels zorgverzekeraars en zorgkantoren behandelingen en

therapieën van onze Titan-praktijk (ggz). Zo houden we de boel

draaiende.”

DOOR DANA PLOEGER

Hoe loods je je organisatie het beste door de transitie en de bezuinigingen? Lees in de serie Stratego hoe stuurlui in de jeugdzorg hun koers uitzetten en vasthouden. Deel 2: Titan, landelijke organisatie voor resocialisatie van jongeren

DOEN WAT DE GEMEENTE NODIG HEEFT

STRATEGO

DO’S & DON’TS BIJ BEZUINIGEN• Leun niet op enkele financiers, vind bondgenoten.

• Leg structureel verantwoording af: meten is weten.

• Denk mee met gemeenten, lever feitelijke data.

• Stuur op resultaten (social return on investment).

BUDGET TITAN NEDERLANDBegroting 2012 1,8 miljoen euro

Aantal medewerkers 31

Aantal cliënttrajecten 120 per jaar

Kosten per cliënttraject 15.000 euro voor 1,5 jaar

21 JeugdenCo

COLUMN ELLA KALSBEEK

HET MOM VAN BUREAUCRATIEOp het moment dat u dit leest, wordt het wetsvoorstel Passend Onderwijs waarschijnlijk in de Eerste Kamer behandeld. De laatste kans. De Tweede Kamer heeft er hoegenaamd geen bal aan veranderd. Had ik dat dan verwacht? Nee, eigenlijk niet. Het regeerakkoord is heilig. En toch wond ik me weer op. Vooral over degenen die het hebben over het afschaffen van de bureaucratie. Daar zou toch een hoop mee te winnen zijn. Wat wordt daar eigenlijk mee bedoeld? Allereerst de

leven. Weliswaar heb je dan weer iets anders nodig om te zorgen dat de beschikbare middelen terechtkomen bij die kinderen die ze het hardste nodig hebben, maar vooruit. Overigens zal dat hele proces ook weer bureaucratie gaan opleveren, omdat ieder samenwerkingsverband nu zijn eigen methoden gaat ontwikkelen, maar ook daar zeg ik: acceptabel.Maar onder ‘bureaucratie’ vallen ook de regelingen Her-start en Weer op de rails, waaruit de reboundvoorzienin-gen worden betaald. Daarin worden kinderen opgevangen die op school niet meer te handhaven zijn. En ook de kinderen die inderdaad weer een ‘herstart’ moeten maken,

spijbelden.Die bezuiniging betekent voor de Amsterdamse rebound-voorzieningen (Transferia geheten) dat 60 procent van het geld wegvalt! 60 procent! Meer dan de helft!Tegelijkertijd vindt dit kabinet dat het voortijdig school-verlaten moet worden terug gedrongen. Wie zou het ermee oneens zijn? Maar is het dan logisch om juist de voorzieningen te halveren die kinderen op school moeten houden? Het lijkt mij van niet.Ik hoop dat de Eerste Kamer zo goed wil zijn om de minis-ter nog eens stevig te bevragen over deze inconsequentie. Misschien schaamt de minister zich er zelf ook wel een beetje voor en is het daarom ondergebracht onder het kopje ‘bureaucratie’. Dan valt het minder op. Maar zal het oplopend voortijdig schoolverlaten straks ook minder op-vallen? Ik denk het niet. En krijgen de scholen daar straks de schuld van? Dat lijkt me heel goed mogelijk. •

Ella Kalsbeek is bestuursvoorzitter van Altra Jeugdzorg

De aanpak slaat aan, zegt Honhoff. “Omdat jongeren ons vertrou-

wen, zijn extra hulptrajecten laagdrempelig en doeltreffend. Het

levert gemeenten op langere termijn geld op, dus hebben we hier

harde afspraken over gemaakt. Als een jongere na een half jaar

nog werkt, scheelt dat uitkeringsgeld. Dan krijgen wij 15% van

de trajectgelden. Ook nemen we een vast aantal veelplegers op.

Als zij werken, scheelt dat de samenleving drie ton per jaar per

veelpleger. Door ons samen verantwoordelijk te voelen, komen

we tot andere oplossingen.”

Het nieuwste plan is de oprichting van een landelijke coöperatie

door de holding Albin (waar Titan toe behoort) en organisatiead-

viesbureau Nehem. Via deze coöperatie worden jongeren toege-

leid naar eigen ondernemerschap. “Veel van onze pupillen zijn

eigenwijs en hebben moeite met autoriteit en het aannemen van

opdrachten. Het risico is dat ze bij een baas na twee maanden op

straat staan. Daarom helpt de landelijke coöperatie, bestaande

uit onder andere gemeenten, een ondernemersclub en een bank,

de jongeren om ondernemer te worden. Een Turkse jongen wil

als bruiloftsplanner werken en een chaotische knul wil autopoe-

tser worden. Na een strenge selectie krijgen ze een half jaar coa-

ching bij het maken van een ondernemersplan en bij belasting-

zaken. Hun facturatie loopt ook via de coöperatie. We hanteren

strakke kaders. Ze krijgen een startkapitaal, maar moeten ook

iets terugdoen. Een deel van hun verdiensten gaat naar een fonds

voor andere jongeren. Ze sparen eigenlijk voor hun opvolgers.

Het is een vorm van duurzaam ondernemen, waardoor we met

minder middelen deze jongeren toch helpen.”

GOEDKOPE PANDENTitan bezuinigt ook binnenshuis. Het pand op een industrieter-

rein in Ede heeft een jaren-zeventiguitstraling: oranje gebloemde

tegeltjes in de keuken, donkerbruine schrootjesplafonds, gemet-

selde open haard. “Dat is een bewuste keuze. Onze doelgroep

heeft niets aan een gelikt pand. Dit geeft aan dat we hart hebben

voor onze zaak en onszelf niet verrijken. Alsof het mij iets uit-

maakt waar mijn computer staat. Zeker als je weet wat onze jon-

geren meemaken en wat ze in hun rugzak meesjouwen. Als zo’n

knul zijn toekomst ten goede weet te keren, kan ik daar alleen

maar bewondering voor hebben. Die drijfveer voel ik elke dag.”

Ondanks zijn positieve instelling ziet Honhoff ook donkere wol-

ken. “In deze krappe tijden hoop ik dat er aandacht en geld over-

blijft voor deze jongens. Wanneer een supermarktketen aan vak-

kenvullers verklaringen van goed gedrag vraagt, weet je dat onze

jongeren daar nooit terechtkunnen. Meer welwillende werkge-

vers zou niet gek zijn. Deze jongens zijn soms zeer beschadigd;

je kunt ze niet vergelijken met puur commerciële krachten. Dat

vraagt geduld en begrip. Ik vrees dat onze dagbesteding straks

een soort opvangplek wordt voor steeds ingewikkeldere jongens,

of voor mensen die nu nog in sociale werkplaatsen werken. We

moeten oppassen dat allerlei kansarme groepen zich niet gaan

verplaatsen.”

Hij hoopt dat de maatschappij mild blijft voor zijn doelgroep. “Je

blijft als samenleving toch verantwoordelijk voor deze kwetsbare

groep, al hoef je ze niet te pamperen. Ik ben benieuwd waar we

over vijf jaar staan. Wellicht gaan we in de toekomst wel meer op

de Amerikaanse toer: dit soort projecten steunen via liefdadig-

heid. Dat zou me niet verbazen.” •