Volume 1 Number 2

2013

Journal ofQafqazUniversityPHILOLOGY and PED A G O G YAn I n t e r nat i ona l Journal

Birinci sınıf lisans öğrencilerinin ispat yapmaya yönelik görüşlerindeki değişim ve muhtemel sebepler

Meral Cansız Aktaş

Sovyet dönemi öncesi Azerbaycan matbuatı araştırmaları bibliyografyası

Muharrem Kaplan

Baxtiyar Vahabzadanin şeirlari: insan, vatandaş va milli düşünca

dtrabd Gül

Eğitim fakültesi öğrenme ortamlarının yapılandırmacı anlayışa uygunluğunun değerlendirilmesi

Gamze Yavuz Konokman, Tuğba Yanpar Yelken, Betül Fakıoğlu, İpek Yıldız

Öğretmen adaylarının program geliştirme ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi

Adnan Küçükoğlu, Adnan Taşgın

İKT-nin dastayi ila coğrafiya darsinin taşkili va onun Azarbaycanın tahsil müassisalarinda vaziyyati

İsa Qasımov

h ttp :/ / jo u rn a l .q u .e d u .a z

ISSN 2310-9009

ISSN 2310-9009

o>r

^C A N

Journal of Qafqaz University

PHILOLOGY AND PEDAGOGY

Jurnal Azerbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Atestasiya Komitesi tarafından dissertasiyaların asas naticalarinin darc olun­ması tövsiya edilan elmi naşrlarin siyahısına daxil edilmişdir.

"Journal of Qafqaz University" in indexed in such international indexes as Russian Periodicals Catalog, Directory of Open Access Journals, Middle East Virtual Library, The International Consortium for the Advancement of Academic Publication, EBSCO, Journal Seek, Genamics, RefSeek, Dspace, Eprints, Indexcopernicus.

Journal of Qafqaz University has been published twice a year since 1997. Since 2012 the journal which continues its publication with 7 series is still underway with seven various science branch issues under different ISSN since 2013.

Journal of Qafqaz UniversityPHILOLOGY AND PEDAGOGY

2013. Volume 1, Number 2

ContentsChange in undergraduate students' views on proving and potential reasons

Meral Cansiz A ktash________________________________________________

Bakhtiyar Vahabzadeh's poems: human, citizen and national thinkingEtrabe G u l________________________________________________________

Stylistic-semantic shades of homogeneous poetic figuresin Ali Aga Vahid's Ghazal'sNazile Abdullazade_________________________________________________

Bibliography on the research of the pre-soviet Azerbaijani pressMuharrem K aplan__________________________________________________

Be cautious Nevada poeticsMaksud A sadov____________________________________________________

The direction of development of Syrian poetry after the world war IIKamil Sherifov_____________________________________________________

The historical memory problems in independent period of Azerbaijan proseNigar A slanova____________________________________________________

Dhu-Rummah: what does textual sources claim?Leyla M emmedzade_________________________________________________

The impression of the occupation of Azerbaijan and Karabakh issue on contemporary Turkish poetry

Mehmet Torenek, Servet Tiken_________________________________________

The place of Ganja Private Turkish Lyceumin educational, cultural and historical relations between Turkey and Azerbaijan

Serhat A ktash_____________________________________________________

Primary school teachers pedagogical activity in modern ageTovuz A bbasova____________________________________________________

Assessing learning environments at education faculty in terms of constructivismGamze Yavuz Konokman, Tugba Yanpar Yelken, Betul Fakioglu, Ipek Yildiz

Geography course with the support of information and communication technologies in the organization and its educational institutions of the state

Isa Gasimov_______________________________________________________

An examination of prospective teachers' attitudes towards curriculum development and instruction course

Adnan Kuchukoglu, Adnan Tashgin____________________________________

127

135

141

147

163

171

177

184

195

200

208

216

228

238

The educational subjects in the stories in magazine "Maktab" (1911-1920)Umit Pektash____________________________________________ 250

JOURNAL OF QAFQAZ UNIVERSITY- PHILOLOGY AND PEDAGOGY2013. Volume 1, Number 2 Pages 238-249

UOT: 37:001.4

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROGRAM GELİŞTİRME VE ÖĞRETİM DERSİNE İLİŞKİN TUTUMLARININ İNCELENMESİ

(ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

Adnan KÜÇÜKOĞLU, Adnan TAŞGINAtatürk Üniversitesi

Erzurum / TÜRKİYE

adnank@atauni.edu.tr, atasgin@atauni.edu.tr

ÖZET

Bu çalışma, "Program Geliştirme ve Öğretim" dersine ilişkin öğretmen adaylarının tutumlarını incelemek üzere tasarlanmıştır. Tarama türünde yapılmış betimsel bir çalışma olan araştırmanın çalışma grubunu Atatürk Üniver- sitesi'nde 2011-2012 öğretim yılı bahar yarıyılında Program Geliştirme ve Öğretim dersini alan toplam 334 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Oğuz [2010] tarafından geliştirilen "Program Geliştirme ve Öğretim Dersi Tutum Ölçeği" izin alınarak kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adayları Program Geliştirme ve Öğretim dersinin önemine ilişkin olumlu tutuma sahip oldukları anlaşılırken, dersin sürecine ve içeriğine ilişkin genel olarak olumsuz bir tutum içerisinde oldukları anlaşılmaktadır. Ayrıca öğretmen adaylarının, öğrenci (eğitim fakültesi öğrencileri-öğretmenlik formasyon eğitimi alan diğer fakültelerin öğrencileri) ve mezun olunan lise türü değişkenine göre Program Geliştirme ve Öğretim Dersine yönelik tutumlarında anlamlı farklılığa rastlanmamıştır.

Anahtar Sözcükler: Öğretmen eğitimi, program geliştirme ve öğretim, öğretmen adayları, tutum.

AN EXAMINATION OF PROSPECTIVE TEACHERS' ATTITUDES TOWARDS CURRICULUMDEVELOPMENT AND INSTRUCTION COURSE (THE SAMPLE Of ATATÜRK UNIVERSITY)

ABSTRACT

This study is designed to examine the prospective teachers' attitudes on "Curriculum Development and Instruction" course. The study group of this descriptive study in survey method consists of 334 prospective teachers taking Curriculum Development and Instruction course in Atatürk University in 2011-2012 spring semester. As a means of data collection, "Attitude Scale for Curriculum Development and Instruction Course" developed by Oğuz [2010] was used by permission. As a result of the research, it was perceived that the prospective teachers have a positive attitude about the importance of Curriculum Development and Instruction course but they have generally a negative attitude about the process and content of the course. In addition, there was no significant difference on prospective teachers' attitudes towards Curriculum Development and Instruction course according to student variable (students in faculty of education, the other faculties' students attending pedagogical formation) and graduated high school type variable.

Key Words: Teacher education, curriculum development and instruction, prospective teacher, attitude.

Giriş

Eğitim olgusunun birbirleriyle sürekli etkile­şim halinde olan öğrenci, öğretmen ve prog­ram olmak üzere üç temel öğesi bulunmak­tadır. Bu öğelerden herhangi birinin diğerin­den daha önemli olduğu söylenemez. Ancak bunlardan öğretmen öğesinin dikkatli bir il­giyi gerektirdiği vurgulanabilir [Üstüner, 2004]. Eğitim sisteminin en temel öğesi ko­numunda bulunan [Özden, 1999] ve eğiti­

min niteliğini doğrudan etkileyen öğretmen­lerin, öğretmen yetiştirmenin bir ülkenin en önemli konularından biri olarak görülmesi­nin temel nedeni olduğu söylenebilir [Gökçe, 2001;Akt. Beşoluk ve Horzum, 2011].

Öğretmen olacak bireylerin hizmet öncesin­de, fiziksel, zihinsel, akademik, ruhsal, ahla­ki, duygusal ve sosyal yönlerden mükemmel bir biçimde yetiştirilmeleri gerekmektedir. Bunu sağlamak içinde öğretmen yetiştirme

238

Öğretmen adaylarının program geliştirm e ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Atatürk Üniversitesi ö-rneği)

programları içerisinde genel kültür, alan bil­gisi ve meslek bilgisi derslerine yer verilmiş­tir. Bir öğretmenin, bir alanda uzmanlık bil­gisine sahip olmasının yanında aynı zaman­da öğretmenlik mesleğine ilişkin bilgi ve be­cerilere de ihtiyacı vardır. Öğretmenlik mes­lek bilgisi kapsamında öğretmen adaylarına bazı yeterliklerin kazandırılması amaçlan­maktadır [Şişman, 2008]. Ayrıca bu yeterlik­lerin yanında öğretmen adaylarına öğretmen­lik mesleğine ilişkin tutum ve değerlerin et­kili bir şekilde kazandırılması da önem taşı­maktadır [Oğuz, 2012].

Öğretmen adaylarına mesleğe ilişkin, hizmet öncesinde olumlu bir şekilde kazandırılması gereken tutum literatürde, bireyin bir durum, olay ya da olgu karşısında ortaya koyması beklenen olası zihinsel, duygusal ve davra­nışsal bir tepki, ön eğilim [İnceoğlu, 2010] ve bireyin bir nesne veya duruma karşı olumlu veya olumsuz değerlendirmeleri olarak ta­nımlanmaktadır [Fsihbein & Ajzen, 1975;Akt. Kazempour, 2008]. Öğretmen adaylarını il­gilendiren boyutuyla tutum, herhangi bir der­se karşı olumlu düşüncelere sahip olma, dersi sevme ya da onunla ilgili olarak olumlu du- yuşsal giriş özellikleri gösterme halinden, bir derse karşı olumsuz düşüncelere sahip olma, dersi sevmeme ya da onunla ilgili olarak olum­suz duyuşsal giriş özellikleri gösterme haline kadar uzanan iki kutuplu tek bir nitelik ola­rak ifade edilmektedir [Bloom, 1995].

Öğretmen adaylarının mesleğe karşı olumlu tutumlarının geliştirilmesi tamamen hizmet öncesinde verilen eğitimin niteliğine bağlıdır [Semerci ve Semerci, 2004]. Öğretmen eğiti­mi programlarında yer alan meslek bilgisi derslerinin, öğretmen adaylarının hem yeter­likleri kazanmalarında hem de olumlu tutum­lar geliştirmelerinde etkili olduğu belirtilmek­tedir [Sharbain&Tan, 2012]. Mesleğe yönelik sahip olunan tutumun yönü pozitif olduğun­da bireylerin mesleklerinde ortaya koyaca­ğı performans ve gösterdikleri başarı yüksek seviyede olabilirken, tersi durumlarda da ba­

şarısızlıkları söz konusu olabilmektedir [Er aslan ve Çakıcı, 2011]. Birey bir derse veya bir konuya karşı olumlu tutuma sahipse, kar­şılık verme isteği gösterme, karşılık vermek­ten tatmin duyma, olumlu bir yönü bir de­ğeri olduğu gibi kabullenme, bir değeri ol­duğunu kabul etme, bir değer olarak kabu­lüne taraftar olma şeklinde pek çok davranış­lar sergilemektedir [Özçelik, 1992].

Öğretmenliğin özel bilgi ve beceri gerektiren bir meslek olduğu ve bu mesleğin özellikleri dikkate alındığında, öğretmen adaylarının mesleğe hazırlık döneminde öğretmenlik meslek bilgisi dersleri önemli bir yere sahip­tir [Gömleksiz ve Kan, 2007]. Öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik tutumu yük­sek olan öğretmen adaylarının da, öğrenme­de daha istekli olacakları ve başarılarının da yüksek olacağı, öğretmen olarak göreve baş­ladıklarında ise mesleklerini severek yapa­cakları söylenebilir [Ekici, 2008]. Bu bağlam­da öğretmenlik mesleği için, bireylerin öğret­menlik mesleğine yönelik olan tutumlarının ve sahip oldukları bireysel özelliklerin de önemli rol oynadığı söylenebilir.

Öğretmenler, meslek bilgisini ve becerileri­ni öğretmen yetiştirme programlarında yer alan öğretmenlik meslek bilgisi derslerinde ve uygulamalarında kazanırlar [Erden, 2005]. Öğretmenlik mesleğinin yürütülmesinde özel­likle önemli olan meslek bilgisi derslerinin işleniş sürecinin ve bu sürecin öğrenciler üze­rindeki etkisinin ortaya konması bir zorun­luluk olarak görülebilir [Kumral ve Saracal oğlu, 2011].

Yüksek Öğrenim Kurumu [YÖK]-Dünya Ban­kası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi kapsa­mında Eğitim Fakültelerinin öğretmen yetiş­tirme lisans programları 1997 yılında yeni­den yapılandırılmıştır. 1998-1999 akademik yılında uygulamaya konulan programlarda, alan ve alan eğitimi, meslek bilgisi ve genel kültür derslerinin ağırlıkları yeniden düzen­lenmiştir. Öğretmen yetiştirme konusunda 1997 yılında gerçekleştirilen ve geçen sekiz

239

Adnan Küçükoğlu, Adnan Taşgın

yılı aşkın bir uygulamadan sonra, program­ların güncellenmesi ve modelin aksayan yön­lerini düzenleme amacıyla 2006-2007 yılların­da yeni bir düzenlemeye gidilmiştir [YÖK, 2007]. Bu düzenlemede yapılan değişiklik­lerden biri de 1997 yılında yapılan düzenle­mede öğretmenlik meslek bilgisi dersleri ara­sında yer almayan "Program Geliştirme ve Öğretim" dersinin ortaöğretim öğretmenliği programlarında yer almasıdır.

Program Geliştirme ve Öğretim dersi kapsa­mında; program tasarımı ve geliştirilmesinde en önemli unsur olan öğretmenlere [Sharma, 1993] ve öğretmen adaylarına; eğitim prog­ramlarının geliştirilmesi ve öğretim süreci ile ilgili bilgi, beceri ve tutumlar kazandırıl­ması amaçlanmıştır. Eğitim programlarının geliştirilmesi sürecinin her aşamasında öğret­menin önemli görev ve sorumlulukları bulun­maktadır. Öğretmenlerin program geliştir­me sürecine katılmasının yararları [Oliver, 1965, 54; Akt. Yüksel, 1998] şu şekilde belir­tilmiştir:

1. Öğretmenler birbirleriyle görüş alışveri­şi yapabilirler. Ayrıca öğrencilerle birlik­te yaptıkları planları deneyerek, bu plan­ların başarı ve zorlukların çok iyi tespit edebilirler.

2. Geliştirilen program öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları üzerine inşa edilmişse, öğret­menler bu ilgi ve ihtiyaçları yakınlaştırı­cı bir pozisyona sahiptirler.

3. Her okulda bireylerin ilgi ve yetenekle­rinde önemli farklılıkların bulunması doğaldır. Programın öğrenci ilgi ve ihti­yaçlarına uygun hale getirilmesinde öğ­retmenlerin rolü büyüktür.

4. Program kararları, bir kişi ya da grup ta­rafından verilir. Bu kararlar öğretmen ta­rafından bölge şartları doğrultusunda ge­liştirilerek öğrencilere uygulanır. Böylece öğrenciler kendi çevresinin ilgi ve ihtiyaç­larına uygun bir şekilde yetiştirilir.

Program geliştirme sürecinde öğretmen, hem geliştirilen programı sınıf ortamında uygu­

layan hem de sürecin geliştirilmesine yöne­lik çalışmalara katkı sağlayan bir öğe duru­mundadır [Ramparsad, 2001]. Bu bağlamda öğretmen adaylarının eğitimde program ge­liştirme sürecini anlamlı şekilde öğrenmesi, mesleki hayatlarında hazırlayacakları ders planlarına ilişkin becerilere sahip olması, kar­şılanması çok önemli bir eğitim ihtiyacı [Ka- racaoğlu, 2011] olduğu söylenebilir.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersi ile ilgili kazanacakları bilgi ve becerilerin yanı sıra, bu derse yönelik ge­liştirecekleri tutumlar da önem taşımaktadır. Tutumlar yaşantılar sonucu oluşmakta ve bireyin davranışlarını etkilemektedir. Öğret­men adaylarının Program Geliştirme ve Öğ­retim dersine yönelik tutumları bu dersle il­gili davranışlarını yönlendirebilir. Öğretmen adaylarının bu derse yönelik olumlu tutum­lar geliştirmeleri hem bu dersteki öğrenme düzeylerinin artmasında hem de öğretmen­lik mesleğini yürütürken program geliştirme sürecindeki görev ve sorumluluklarını başa­rıyla gerçekleştirmelerinde önemli rol oyna­yabilir [Oğuz, 2010].

Alanyazın incelendiğinde; öğretmen eğitimi programlarına ilişkin tutumların incelendiği [Bull, Warner, Yellin, Robinson & Neuberger, 1989; Chakraborty, Nandy & Adhikari, 2012; Choudhry, Gujjar & Iqbal, 2011] öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin ve eğitim bi­limine giriş dersine yönelik öğretmen aday­larının tutumlarının incelendiği [Ekici, 2008; Eldemir, 2011; Er ve Öztekin, 2011; Önen ve Koçak; 2011;Yüksel, 2007], meslek bilgisi ders­lerinin öğretmen adaylarının profesyonel ge­lişimindeki öneminin incelendiği [Taşkın ve Hacıömeroğlu, 2010], öğretimde planlama ve değerlendirme ve eğitim bilimine giriş der­sine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışma­sının yapıldığı [Karaca, 2006; Özdiyar ve Se- nemoğlu, 2010] bazı araştırmalara rastlanır­ken, Oğuz [2010] tarafından geliştirilen Prog­ram Geliştirme ve Öğretim Dersine Yönelik Tutum Ölçeği" dışında bu derse ilişkin öğret­men adaylarının tutumlarının incelendiği araş­tırmaya rastlanmamıştır.

240

Öğretmen adaylarının program geliştirm e ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Atatürk Üniversitesi ö-rneği)

Program Geliştirme ve Öğretim dersine iliş­kin öğretmen adaylarının tutumlarının ince­lendiği bu araştırmanın bulgularından hare­ketle, öğretmen adaylarının derse yönelik olumlu tutumlar geliştirmesine katkı sağla­yacak düzenlemelerin yapılabilmesi açısın­dan önemli olduğu düşünülmektedir.

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının "Program Geliştirme ve Öğretim" dersine iliş­kin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir.

Yöntem

Bu çalışma, öğretmen adaylarının "Program Geliştirme ve Öğretim" dersine yönelik tutum­larını incelemek amacı ile tarama modelinde yapılmış betimsel bir araştırmadır. Betimle­me, olayları obje ve problemleri anlama ve anlatmada ilk aşamayı oluşturur [Kaptan, 1998: 59]. Betimsel tarama modelinde bilimin gözleme, kaydetme, olaylar arasındaki iliş­kileri tespit etme ve kontrol edilen değişmez ilkeler üzerinde genellemelere ulaşma söz konusudur [Yıldırım ve Şimşek, 2000].

Çalışma Grubu

Araştırmanın çalışma grubunu Atatürk Üni- versitesi'nde 2011-2012 öğretim yılı bahar yarıyılında Program Geliştirme ve Öğretim dersini alan öğretmen adayları oluşturmak­tadır. Çalışma grubuna ilişkin bilgiler T ab- lo 1' de yer almaktadır.

Tablo 1. Çalışma Grubuna İlişkin Bilgiler

Değişkenler N %

ÖğrenciEğitim Fakültesi 171 51.2Öğretmenlik Formasyonu 163 48.8Toplam 334 100.0

CinsiyetKadın 167 50Erkek 167 50Toplam 334 100.0

Lise

Anadolu Öğretmen Lisesi 19 5.7Anadolu Lisesi 59 17.7Genel Lise 212 63.5Yabancı Dil Ağırlıklı Lise 23 6.9Diğer 21 6.2Toplam 334 100.0

Tablo 1 incelendiğinde çalışma grubunda yer alan 334 öğretmen adayının %48.8 (163)'i öğ­retmenlik formasyon eğitimi alan diğer fa­kültelerin öğrencisi, %51.2 (171)'si ise Eğitim Fakültesi öğrencisidir. Öğretmen adayları­nın cinsiyet değişkenine göre dağılımlarının ise eşit olduğu (%50 kadın, %50 erkek) görül­mektedir. Lise değişkenine göre öğretmen adaylarının dağılımları incelendiğinde ise %63.5 gibi büyük bir çoğunluğunun genel lise mezunu olduğu , % 17.7'sinin Anadolu lisesi mezunu, %6.9'unun yabancı dil ağırlıklı lisesi mezunu, %6.2'sinin diğer liselerden (meslek lisesi, imam hatip lisesi vb.) ve %5.7' sinin de Anadolu öğretmen lisesi mezunu ol­duğu görülmektedir.

Veri Toplama Aracı

Veri toplama aracı olarak Oğuz [2010] tara­fından geliştirilen “Program Geliştirme ve Öğ­retim Dersi Tutum Ölçeği" izin alınarak kulla­nılmıştır. Ölçek 18'i olumsuz, 12'si olumlu olmak üzere toplam 30 maddeden ve "yad­sıma, sevme ve önem verme" olmak üzere üç alt faktörden oluşmaktadır. Ölçeğin alt fak­törlere göre Cronbach Alfa güvenirlik katsa­yıları sırasıyla;0.94, 0.92 ve 0.90 olarak hesap­lanmıştır. Ölçeğin 30 maddeden oluşan son haline ilişkin Cronbach Alfa güvenirlik kat­sayısı 0.96 bulunmuştur. Bu çalışma için he­saplanan Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı ise 0.93 olarak hesaplanmıştır. Ölçekten elde edilebilecek en düşük puan 30 en yüksek puan ise 150'dir. Düşük puanlar Program Geliştir­me ve Öğretim dersine ilişkin olumsuz tutu­mu, yüksek puanlar olumlu tutumu işaret etmektedir. Birinci alt ölçekten alınan pua­nın yükselmesi yadsıma düzeyinin düştüğü­nü gösterirken, ikinci alt ölçekte sevme dü­zeyinin yükseldiğini ve üçüncü alt ölçekte önem verme düzeyinin yükseldiğini göster­mektedir.

Verilerin Analizi

Elde edilen verilerin analizinde aritmetik or­talama ve standart sapma gibi betimsel ista­tistiklerden yararlanılmıştır. Ayrıca değişken­

241

Adnan Küçükoğlu, Adnan Taşgın

lere bağlı olarak oluşturulan gruplar arasın­daki farklılığı gözlemlemek amacıyla çok de­ğişkenli varyans analizinden faydalanılmış- tır. Çok değişkenli varyans analizi [MANO VA] birden fazla bağımlı değişkenin birlikte değerlendirilmesi yoluyla hangi fak­törün daha önemli olduğunun ortaya kon­masına olanak sağlamaktadır [Alpar, 2003]. Çok değişkenli varyans analizi kapsamında "öğrenci ve lise" değişkenleri bağımsız de­ğişken olarak yer alırken, Program Geliştir­me ve Öğretim dersine yönelik tutum ölçe­ğini oluşturan alt ölçekler [yadsıma, önem verme ve sevme] bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Çok değişkenli varyans ana­lizi [MANOVA]'nin ön koşuları arasında yer

alan puanların normal dağılım göstermesi, bağımlı değişkenler arasında doğrusal bir ilişki bulunması ve varyans-kovaryans mat­rislerinin homojenliğinin sağlandığı analiz­ler sonucunda tespit edilmiştir. Anlamlılık düzeyi Bonferroni düzeltmesi ile bağımlı de­ğişken sayısı 3 olduğu için 0.05/3= 0.017 ola­rak belirlenmiştir.

Bulgular

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutumlarının yad­sıma alt ölçeğindeki maddelere ilişkin arit­metik ortalama ve standart sapma değerleri Tablo 2'de yer almaktadır.

Tablo 2. Öğretmen Adaylarının, Yadsıma Alt Ölçeğindeki Maddelere İlişkin Tutum Puanlarının Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

İfadeler (Yadsıma) X ss Alt Ölçek

1 Bu dersten söz etmekten hiç hoşlanmam. 3.86 1.282 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim derslerini çok sıkıcı bulurum. 3.39 1.384 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi,

öğretmen eğitimi programlarında zorunlu ders olmasa almam.3.33 1.54

7 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersine sadece geçmek için çalışırım.

3.46 1.40

8 Eğitimde Program Geliştirme dersinde zaman geçmek bilmez. 3.45 1.42 X =3.61 ss=0.949 Bu dersin yerine, başka bir ders almak isterim. 3.48 1.53

14 Bu derse ayrılan ders saatlerinin az olmasını isterim. 3.23 1.4215 Bu dersin, programdaki diğer öğretmenlik

derslerini öğrenmeme bir katkısı yoktur.3.89 1.40

16 Elimden gelse bu dersi programdan kaldırırım. 3.93 1.4117 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi

yerine daha yararlı bir ders konulabilir.3.63 1.44

18 Bu ders, öğretmen eğitimi programından kaldırılsa önemli bir kayıp olmaz. 3.77 1.4130 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersiyle

ilgili konuları hatırlamak istemiyorum.3.91 1.37

Tablo 2' de öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersi, yadsıma alt öl­çeğine ilişkin tutumları incelendiğinde "Elim­den gelse bu dersi programdan kaldırırım (X =3.93)" maddesinin en yüksek ortalamaya sahip olduğu, "Bu derse ayrılan ders saatle­rinin az olmasını isterim (X =3.23)" madde­sinin ise en düşük ortalamaya sahip olduğu görülmektedir. Yadsıma alt ölçeğindeki tüm maddeler incelendiğinde ortalamaların yük­sek olduğu anlaşılmaktadır. Bu bulgu öğret­men adaylarının Program Geliştirme ve Öğ­

retim dersine yönelik olumsuz bir tutum içe­risinde olduklarını göstermektedir. Bu bul­gu Eldemir'in [2011] Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin görüşleri üzerine yap­mış olduğu araştırmada, öğrencilerin meslek bilgisi derslerinin kendilerine mesleki açıdan gerekli olan davranışları kazandırmadaki et­kililiğine ilişkin görüşlerinin genel itibariyle olumsuz olduğu sonucuyla paralellik göster­mektedir. Benzer şekilde Er ve Öztekin'in [2011] öğretmen adaylarının öğretmenlik mes­

242

Öğretmen adaylarının program geliştirm e ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Atatürk Üniversitesi örneği)

lek bilgisi derslerine yönelik tutumlarının in­celenmesine yönelik olarak yapmış oldukları çalışmada öğretmenlik meslek bilgisi dersle­rine yönelik adaylarının çoğunun ortalama­nın altında tutuma sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Olumlu tutumların düşük olma­sının nedenini Er ve Öztekin [2011]; öğretmen adaylarının derslere olan motivasyon eksik­liğinden, ders saatlerinin yetersizliğinden, öğretim elemanları ile öğretmen adayları ara­sındaki iletişim eksikliğinden, derslerin içe­riğinin öğretmen adaylarının ilgi, istek ve ih­tiyaçlarını yeterince karşılamamasından, ders­lerde kullanılan öğretim yöntem ve teknikle­

rinden kaynaklandığı şeklinde açıklamakta­dırlar. Bu sonuçların aksine Ekici [2008], öğ­retmen adaylarının öğretmenlik meslek bil­gisi derslerine yönelik tutumlarını değerlen­dirmek amacıyla yaptığı araştırmasında öğ­retmen adaylarının meslek bilgisi derslerinin her birine yönelik tutumlarının yüksek dü­zeyde olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutumlarının sev­me alt ölçeğindeki maddelere ilişkin aritme­tik ortalama ve standart sapma değerleri Tab­lo 3 te yer almaktadır.

Tablo 3. Öğretmen Adaylarının, Sevme Alt Ölçeğindeki Maddelere İlişkin Tutum Puanlarının Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

İfadeler (Sevme) X ss

20Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersiyle ilgili konular çok ilgimi çeker.

2.96 1.28

21Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersiyle ilgili edindiğim bilgileri geliştirmek isterim.

3.54 3.14 Alt Ölçek

22Bu dersteki bilgilerimi geliştirerek ilerde program

geliştirme çalışmalarına katılmak isterim.3.05 1.39

23Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersiyle ilgili kaynakları okumaktan hoşlanırım.

2.73 1.29

24 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi zevkli bir derstir. 2.98 1.32 X =2.93 ss=1.1125

Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi, öğretmenlik meslek bilgisi dersleri içinde en sevdiğim derslerden birisidir.

2.71 1.32

26Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersini tekrar almam gerekirse seve seve alırım.

2.37 1.37

29Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersiyle ilgili daha üst düzeyde bir eğitim almak isterim.

3.12 1.40

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersi, sevme alt ölçeği maddele­rine ilişkin tutumları tablo 3'te incelendiğin­de "Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersiyle ilgili edindiğim bilgileri geliştirmek isterim (X =3.54)" maddesine ilişkin ortalama­nın "katılıyorum" düzeyinde olduğu, "Eği­timde Program Geliştirme ve Öğretim der­sini tekrar almam gerekirse seve seve alırım (X =2.37)"maddesine ilişkin ortalamasının ise "katılmıyorum" düzeyinde olduğu anlaşıl­maktadır. Sevme alt ölçeğinde yer alan diğer maddelere ilişkin tutum puanlarının ortala­malarının ise "orta düzeyde katılıyorum" dü­zeyinde olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgu­lardan hareketle öğretmen adaylarının bu

derste edindikleri bilgilerin kendilerini geliş­tirme konusunda yardımcı olacağı yönünde tutuma sahip oldukları ancak dersi sevme konusunda düşük bir tutum ortalamasına sa­hip oldukları söylenebilir. Bu sonuç, Gömlek­siz ve Cüro'nun [2012] Anadolu öğretmen li­sesi öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgi­si derslerine ilişkin tutumlarını inceledikleri araştırmada elde ettikleri, öğrencilerin öğret­menlik meslek bilgisi derslerini sevmedikleri sonucu ile paralellik göstermektedir. Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutum puanlarının önem verme alt ölçeğindeki maddelere iliş­kin aritmetik ortalama ve standart sapma de­ğerleri Tablo 4 te yer almaktadır.

243

Adnan Küçükoğlu, Adnan Taşgın

Tablo 4 incelendiğinde öğretmen adayları­nın Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutumlarının önem verme alt ölçeğin­deki maddelerden "Eğitimde Program Ge­liştirme ve Öğretim dersini her öğretmen adayının alması gerektiğini düşünüyorum (X =3.99)" maddesinin en yüksek ortalamaya sahip olduğu, "Bu ders, öğretmenlik meslek

bilgisi dersleri arasında en önemli derslerden birisidir (X =3.55)" maddesinin ise en düşük ortalamaya sahip olduğu görülmektedir. Öğ­retmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin önem verme alt ölçe­ğindeki maddelere ilişkin tutumlarının "ka­tılıyorum" düzeyinde olduğu anlaşılmakta­dır.

Tablo 4. Öğretmen Adaylarının, Önem Verme Alt Ölçeğindeki Maddelere İlişkin Tutum Puanlarının AritmetikOrtalama ve Standart Sapma Değerleri

İfadeler (Önem Verme) X ss Alt

3 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersini her öğretmen adayının alması gerektiğini düşünüyorum.

3.99 1.38 Ölçek

5 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi, bir öğretim programını etkili biçimde uygulayabilmek için önemlidir.

3.89 1.28

6 Bu ders, uygulanan öğretim programıyla ilgili sorunların kaynağını anlayabilmem için önemlidir.

3.79 1.23

10 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi sayesinde; öğretim etkinliklerinin planlanmasıyla ilgili etkili kararlar alabilirim.

3.72 1.20X =3.75

11 Bu ders, programı öğrenciye uyarlayabilmem bakımından önemlidir. 3.80 1.28 ss=0.91

12 Bu ders, programı, çevresel koşullara uyarlayabilmem bakımından önemlidir.

3.58 1.24

13 Bu ders, bir öğretmenin program geliştirme sürecindeki rolünü kavraması bakımından önemlidir.

3.82 1.23

19 Bu ders, öğretmenlik meslek bilgisi dersleri arasında en önemli derslerden birisidir.

3.55 1.36

28 Eğitimde Program Geliştirme ve Öğretim dersi uygulanan programın özelliklerini kavrayabilmem için önemlidir.

3.66 1.22

Öğretmen adaylarının bu dersteki kazanım- ların önemine yönelik olumlu tutum içerisin­de olmaları, bu dersteki kazanımların meslek­teki başarıyı da olumlu yönde etkileyeceğine olan inançlarından dolayı olduğu söylenebi­lir. Bu sonuç Özgüngör ve Kapıkıran'ın [2008] güzel sanatlar eğitimi öğrencilerinin öğret­menlik meslek bilgisi derslerine ilişkin mo­tivasyon ve başarı düzeylerine yönelik ola­rak yapmış oldukları çalışmada meslek bilgisi derslerine önem vermenin başarıyı etkiledi­ğine ilişkin elde ettikleri sonucunu destekler niteliktedir. Benzer bir sonuca Yüksel'in [2007] örtük programın öğretmen adaylarının öğ­retmenlik meslek derslerine yönelik düşün­celerindeki etkisine yönelik olarak yapmış olduğu araştırmada rastlanmıştır. İlgili araş­tırma sonucunda meslek bilgisi derslerinde başarılı olan öğretmen adaylarının derse da­ha fazla önem verdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine yönelik tutum ölçeğinin alt ölçeklerine ilişkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri tablo 5'de verilmiştir.

Tablo 5. Öğretmen Adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin Alt Ölçeklerine İlişkin Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

Alt Ölçekler X ss1. Yadsıma 3.61 0.942. Sevme 2.93 1.113. Önem Verme 3.75 0.91

Genel Toplam 3.44 0.85

Program Geliştirme ve Öğretim dersine yö­nelik tutum ölçeğinin alt ölçeklerine ilişkin aritmetik ortalama değerleri Tablo 2'de ince­lendiğinde öğretmen adaylarının önem verme alt ölçeğine ilişkin ortalamasının (X =3.75), yadsıma (X =3.61) ve sevme (X =2.93) alt ölçek­lerine ilişkin ortalamalardan daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bu bulgu öğretmen

244

Öğretmen adaylarının program geliştirm e ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Atatürk Üniversitesi örneği)

adaylarının dersin önemine ilişkin olumlu tutuma sahip olduklarını ancak sevme ve yadsıma alt ölçeğinde ise daha düşük bir tu­tum puanı ortalamasına sahip olduklarını gös­termektedir. Bu bulgu öğretmen adaylarının, dersi önemli bulduklarına ancak derse karşı olumsuz tutum içerisinde olduklarına işaret etmektedir. Yadsıma alt ölçeğinden alınan puanların ortalamasının yükselmesi olumsuz tutuma işaret etmektedir.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutum ölçeğinin alt ölçek puanlarını, öğrenci (eğitim fakültesi öğrencileri-Öğretmenlik Formasyon eğitimi alan diğer fakültelerin öğrencileri)ve mezun olu­nan lise değişkenleri açısından incelemek ama- cıyla,gruplara ilişkin veriler üzerinden çok de­ğişkenli varyans analizi [MANOVA] yapılmış tır. Analiz sonuçları tablo 6'da gösterilmiştir.

Tablo 6. Öğretmen Adaylarının Bağımsız Değişkenlere Göre Program Geliştirme ve Öğretim Dersi Tutum Ölçeğinin Alt Ölçeklerine İlişkin Çok Değişkenli Varyans Analizi Sonuçları

Bağımsız Değişken Bağımlı Değişken A Hipotez Sd Hata (Sd) F p n2

Lise

Yadsıma.981 12 865

.371 .829 .004

Önem Verme .082 .988 .001Sevme .521 .721 .006

BağımsızDeğişken

BağımlıDeğişken

Pillai'sTrace

Sd Hata (Sd) F p n2

Öğrenci

Yadsıma.014 3 33ü

.713 .399 .002

Önem Verme .001 .975 .000Sevme 2.872 .091 .009

Yapılan çok değişkenli varyans analizinin [M ANOVA] sayıltıları kontrol edildiğinde, Box' ın M istatistiği testine göre yayılma matrisi­nin homojenlik sayıltısının lise türü (F(24-21679)

=1.081, p=.356) değişkenine göre sağlandığı tespit edilirken, öğrenci değişkenine (F(6-793660)

=2.583, p=.017) göre sağlanmadığı tespit edil­miştir. Akbulut [2010] çok değişkenkli var- yans analizinin şartları tutturulamamışsa Willks' Lambda (Wilks'A) değeri yerine Pil­lai's Trace değerinin yorumlanmasının öne­rildiğini belirtmiştir. Dolayısıyla cinsiyet ve lise türü değişkenine göre analiz sonuçları Wilks'A değerine göre yorumlanırken, öğren­ci değişkenine göre analizi sonuçları Pillai's Trace değerine göre yorumlanmıştır.

Yapılan çok değişkenli varyans analizi sonuç­ları tablo 6'da incelendiğinde lise türü değiş­keni açısından yadsıma alt ölçeğinde (Wilks' A=.981, F(12-865) = .371, p <.829, n2=.004), önem verme alt ölçeğinde (Wilks'A = .981, F(12-865)

=.069, p<.082, n2=.001) ve sevme alt ölçeğin­de (Wilks'A = .981, F(12-865) = .521, p <.721, n2= .006) anlamlı bir etki bulunmamıştır. Öğrenci değişkeni açısından yadsıma alt ölçeğinde (Pillai's Trace = .014, F(3 -330)=.713, p <.399, n2=

.002), önem verme alt ölçeğinde (Pillai's Trace =.014, F(3 -33ü)=.001, p <.975, n2=.000) ve sevme alt ölçeğinde (Pillai's Trace = .014, F(3 -33ü) = 2. 872, p <.091, n2=.009) anlamlı bir etki bulun­mamıştır. Öğretmen adaylarının lise türü ve öğrenci değişkeni açısından Program Geliş­tirme ve Öğretim dersine ilişkin tutumları arasında anlamlı farkın bulunmamasına yö­nelik elde edilen bulgu, bu değişkenlerin der­se yönelik tutumları etkilemediğine işaret et­mektedir.

Sonuç ve Öneriler

Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine iliş­kin tutum puanlarının ortalamasının önem verme ve yadsıma alt ölçeğinde "Katılıyorum" düzeyinde, sevme alt ölçeğinde ise "Orta Dü­zeyde Katılıyorum" düzeyinde olduğu belirlen­miştir.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutumlarının yad­sıma alt ölçeğine yönelik genel olarak tutum­larının "katılıyorum" düzeyinde olması, der­se ilişkin olumsuz tutum içerisinde oldukla­rını göstermektedir. Yapılan araştırmalar in­

245

Adnan Küçükoğlu, Adnan Taşgın

celendiğinde bu sonucu destekleyen [Elde- mir, 2011; Er ve Öztekin, 2011; Gömleksiz ve Cüro, 2012] ve bu sonuçla çelişen [Ekici, 20 08] araştırma sonuçları yer almaktadır. Er ve Öztekin [2011], Eldemir [2011] ve Gömleksiz ve Cüro'nun [2012], öğretmenlik meslek bil­gisi derslerine ilişkin öğretmen adaylarının ve öğrencilerin tutumlarını inceledikleri araş­tırmalarda, öğretmenlik meslek bilgisi ders­lerine ilişkin tutum puanlarının ortalamanın altında olduğu ve genel itibariyle olumsuz tutum sergiledikleri ifade edilmiştir. Diğer taraftan Ekici ise [2008] öğretmen adayları­nın öğretmenlik meslek bilgisi derslerine iliş­kin tutumlarını incelediği araştırmasında, öğ­retmen adaylarının meslek bilgisi dersleri­nin her birine ilişkin tutumlarının yüksek dü­zeyde olduğu sonucuna ulaşmıştır. Bu duru­mu Ekici [2008], öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik tutumu yüksek olan öğret­men adaylarının, öğrenmede istekli olacak­ları ve öğretmen olarak göreve başladıkların­da mesleklerini de severek yapabilecekleri şeklinde açıklamıştır. Öğretmen adaylarının dere yönelik olumsuz tutum içerisinde olma­ları dersteki başarılarını olumsuz etkileyece­ği ve meslekteki başarıya yansımalarının da olumsuz olabileceği yönünde ipuçları verdi­ği söylenebilir.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin önem verme alt ölçeğindeki maddelere ilişkin tutumları ge­nel olarak "katılıyorum" düzeyindedir. Bu durum öğretmen adayları için Program Ge­liştirme ve Öğretim dersinin önemli ve gerekli bir ders olarak algılandığını göstermektedir. Bu sonuca benzer bir sonuca, Kılıç ve Acat' ın [2007] öğretmen adaylarının algılarına gö­re öğretmen yetiştirme programlarındaki derslerin gereklilik ve işe vurukluk düzeyle­rini belirlemek amacıyla yapmış oldukları araştırma sonucunda rastlanmıştır. İlgili araş­tırma sonucunda öğretmenlik formasyon ders­leri içinde yer alan mesleki uygulama ders­leri ile eğitim bilimleri derslerinin öğretmen­lik mesleği için gerekli görüldüğü sonucuna

ulaşılmıştır. Bu durumu da Kılıç ve Acat [20 07], mesleki becerilerin birebir yaşandığı mesleki uygulama dersleri ile eğitim bilim­leri derslerinin öğrenciler tarafından mesle­ğe dönük olmaları nedeniyle çok gerekli gö­rülmüş olabileceğine bağlamışlardır.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersinin sevme alt ölçeğine iliş­kin tutumları "orta düzeyde" bulunmuştur. Öğretmen adaylarının sevme alt ölçeğine ilişkin tutumlarının düşük olması; dersin içe­riğinden, öğrenciden, öğretim elemanından, öğretim strateji, yöntem ve tekniklerinden ve öğrenme çevresinden kaynaklanabilir. Bu sonucu, Ekici'nin [2008], öğretmen adayları­nın derslere ilgi,dikkat ve motivasyonları yük­sek tutulabildiğinde ve öğrenme biçimlerine uygun öğrenme seçenekleri sunulduğunda, öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yöne­lik tutumlarının da yüksek olacağı yönünde­ki görüşü destekler niteliktedir. Ayrıca Ekici [2001; Akt. Ekici 2008], öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yöne­lik olumlu tutum oluşturmaları veya tutum­larını daha da olumlu yönde geliştirmelerin­de en önemli faktörlerin başında, eğitim or­tamında öğrenme biçimlerine uygun öğren­me fırsatları bulabilmelerinin geldiğini belir­tmiştir.

Yapılan çok değişkenli varyans analizi sonu­cunda öğrenci [eğitim fakültesi öğrencileri- Öğretmenlik Formasyon eğitimi alan diğer fakültelerin öğrencileri] ve mezun olunan li­se değişkenine göre Program Geliştirme ve Öğretim Dersi Tutum Ölçeği'nin tüm alt öl­çekleri üzerinde temel etkilerinin anlamlı ol­madığı gözlenmiştir. Bu sonuç çalışma gru­bunda yer alan öğretmen adaylarının öğrenci ve lise türü değişkenleri açısından, Program Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin tutum­ları üzerinde herhangi bir etkisinin olmadı­ğını göstermektedir.

Eğitim fakültesi öğrencileri ile öğretmenlik formasyon eğitimi alan diğer fakültelerin öğ­rencileri arasında Program Geliştirme ve Öğ­

246

Öğretmen adaylarının program geliştirm e ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Atatürk Üniversitesi örneği)

retim dersine yönelik tutumları arasında an­lamlı fark bulunmaması, Acat, Balbağ, De­mir ve Görgülü'nün [2005] fen edebiyat fa­kültesi, eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek li­sans programında devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilişkin algılarını ince­ledikleri araştırmada öğretmenlik formasyo­nu boyutunda hiçbir değişken açısından fark bulunmaması sonucu ile örtüşmektedir. Prog­ram Geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin öğ­retmenlik formasyon eğitimi alan diğer fa­kültelerin öğrencileri ile eğitim fakültesi öğ­rencileri arasında tutum puanları arasında fark çıkmaması her iki gruba da aynı öğretim elemanlarının derse girmesine bağlanabilir.

Program Geliştirme ve Öğretim dersine iliş­kin öğretmen adaylarının tutum puanlarının lise türü değişkenine göre anlamlı bir farklı­ğın olmamasına yönelik elde edilen sonuç, Eraslan ve Çakıcı' nın [2011], Şimşek'in [20 05] ve Üstün'ün [2007] öğretmenlik mesleği­ne ilişkin öğrencilerin tutumların mezun olu­nan lise türüne göre farklılaşmadığı sonucu ile benzerlik göstermektedir. Öğretmen aday­larının program geliştirme ve öğretim dersi­ne yönelik tutumlarında öğrencinin (eğitim fakültesi öğrencileri-öğretmenlik formasyon eğitimi alan diğer fakültelerin öğrencileri) ve lise türünün belirleyici bir faktör olmadığı tespit edilmiştir.

Öğretmen adaylarının Program Geliştirme ve Öğretim dersine yönelik tutumlarının in­celendiği araştırma sonucunda, öğretmen aday­ları Program Geliştirme ve Öğretim dersinin önemine ilişkin olumlu tutuma sahip olduk­ları anlaşılırken, dersin sürecine ve içeriğine ilişkin genel olarak olumsuz bir tutum içeri­sinde oldukları anlaşılmaktadır.

Araştırma sonuçları doğrultusunda aşağıda­ki öneriler geliştirilmiştir.

S Program geliştirme ve Öğretim dersine ilişkin olumlu tutumların geliştirilmesi için, programlarda duyuşsal hedeflere ağırlık verilebilir.

S Program Geliştirme ve Öğretim dersinde öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve katılımına yö­nelik uygulamalar artırılabilir.

S Öğretmen adaylarının bu derse ilişkin olumsuz tutumlarının nedenleri nitel ve­rilerle derinlemesine incelenebilir.

KAYNAKLAR

1. Acat M.B., Balbağ M. Z., Demir, B. ve Görgülü, A. (2005). Fen edebiyat fakültesi eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğ­rencilerin öğretmenlik meslek algıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 27-35.

2. Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygula­maları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.

3. Alpar, R.(2003). Uygulamalı çok değişkenli istatistik­sel yöntemlere giriş. Ankara: Nobel Yayınevi.

4. Beşoluk, Ş. ve Horzum, M. B. (2011). Öğretmen adaylarının meslek bilgisi, alan bilgisi dersleri ve öğ­retmen olma isteğine ilişkin görüşleri. Ankara Üni­versitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(1), 17-49.

5. Bloom,B.S.(1995). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme.(Çev. D.A. Özçelik). İstanbul: M.E. Basımevi.

6. Bull,K.S., Warner, M.W., Yellin, D., Robinson, D. W.&Neuberger,G.C. (1989).Attitudes concerning extended teacher education programs: A rural/urban comparison. Research in Rural Education, 5(3),51-56.

7. Chakraborty, B., Nandy, S. & Adhikari, S. (2012). A study on physical education teachers' training programme on development of attitude towards physical education. Journal of Humanities and So- cial Science, 2(1), 1-3.

8. Choudhry, A. H., Gujjar, A. A. & Iqbal, J. (2011). A study of the attitudes of the teacher educators towards pre service teacher education programme in Pakistan. International Journal o f Business and Social Science, 2(16), 72-77.

9. Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yöne­lik tutumlarını etkileyen etmenler. M illî Eğitim Dergisi, 162, 160-167.

10. Çetin, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik tu­tumları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eği­tim Fakültesi Dergisi, 25, 58-64.

11. Ekici, G. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmen­lik meslek bilgisi derslerine yönelik tutumları ile öğrenme biçimlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 111-132.

12. Eldemir, C. (2011). Müzik ve resim-iş eğitimi ana bilim dalı öğrencilerinin öğretmenlik meslek bil­

247

Adnan Küçükoğlu, Adnan Taşgın

gisi derslerine ilişkin görüşleri: Gazi üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü­sü Dergisi, 30, 47-59.

13. Er, K. O. ve Öztekin, A. (2011). Öğretmen aday­larının öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yö­nelik tutumlarının incelenmesi (Balıkesir üniver­sitesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 179-193.

14. Eraslan,L.ve Çakıcı, D. (2011). Pedagojik formas­yon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesle­ğine yönelik tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 427-438.

15. Erden, M.(1995).Öğretmen adaylarının öğretmen­lik sertifikası derslerine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 99-104.

16. Erden,M .(2005).Öğretmenlik mesleğine giriş. İstan­bul: Epsilon Yayınları.

17. Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2012). Anadolu öğ retmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik tutum ve görüşleri. Tur- kish Studies, 7 (3), 1229-1257.

18. Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2007). Eğitim fa ­kültesi öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi ders­lerine karşı görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat üni­versitesi örneği). 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 5-7 Eylül. I. Cilt, 503-508, Gaziosmanpaşa Üniver­sitesi, Eğitim Fakültesi, Tokat.

19. İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim. Ankara: Beykent Üniversitesi Yayınları, No:69.

20. Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Tek Işık Web Ofset Tesisleri.

21. Karaca, E. (2006). Öğretimi planlama ve değerlen­dirme dersine yönelik bir tutum ölçeği geliştirme. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 213-230.

22. Karacaoğlu, Ö. C. (2011). Online eğitimde program geliştirme. Ankara: İhtiyaç Yayıncılık.

23. Kazempour,M.(2008). Exploring attitudes, beliefs, and self efficacy of pre-service elementary teachers enrolled in a science methods course and factors responsible for possible changes. http://books.go ogle.com.tr/books?id=6mWT4obF9DgC&printse c=frontcover&dq#v=onepage&q&f=false. Erişim Tarihi: 10.12.12

24. Kılıç, A. ve Acat, M. B., (2007). Öğretmen adayla­rının algılarına göre öğretmen yetiştirme program­larındaki derslerin gereklilik ve işe vurukluk dü­zeyi. Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 21-37.

25. Kumral, O. ve Saracaloğlu, A. S. (2011). Eğitsel eleş­tiri modeli ile sınıf öğretmenliği meslek bilgisi ders­leri programının değerlendirilmesi. E-Journal o f New World Sciences Academy, 6 (1), 106-118.

26. Oğuz, A. (2010). Program geliştirme ve öğretim der­sine yönelik bir tutum ölçeği geliştirme. 1.Ulusal Eği­tim Programları ve Öğretim Kongresi, 13-15 Mayıs. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi, Balıkesir.

27. Oğuz, A. (2012). Program geliştirme ve öğretim dersine yönelik bir tutum ölçeği geliştirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1-18.

28. Önen,A.S. ve Koçak,C. (2011). Öğretmenlik mes­leğinde ilk adım ... Eğitim bilimine giriş dersine yönelik öğrenci tutumlarının belirlenmesi. Pamuk- kale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,29, 59-72.

29. Özçelik,D.A.(1992). Eğitim programları ve öğretim. Ankara: ÖSYM Yayınları.

30. Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem Yayınları.

31. Özer, B. ve Kahramanoğlu, R. (2011). Anadolu öğ­retmen liseleri'nde okuyan öğrencilerin öğretmen­lik meslek bilgisi dersleri hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (1), 65-87.

32. Özdiyar, Ö. ve Senemoğlu N. (2010). Eğitim bili­mine giriş dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. 1.Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongre­si, 13-15 Mayıs. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi, Balıkesir.

33. Özgüngör, S. ve Kapıkıran, Ş. (2008). Güzel sanat­lar eğitimi öğrencilerinin öğretmenlik meslek bil­gisi derslerine ilişkin motivasyon ve başarı düzey­leri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,23, 47-60.

34. Ramparsad, R.(2001). A strategy for teacher invo lvement in curriculum development. South African Journal o f Education, 21(4), 287-292.

35. Sharbain,İ.H. A. & Tan, KE. (2012). Pre-service te achers' level of competence and their attitudes to wards the teaching profession. Asian Journal o f So cial Sciences & Humanities, 1(3), 14-22.

36. Sharma,A.N. (1993). Teacher participation in cur riculum development: the Fiji context. Pacific Cur­riculum Network, 2(2), 5-8. http://directions.usp.a c.fj/collect/direct/index/assoc/D1175398.dir/doc.p df Erişim Tarihi: 10.12.12.

37. Semerci, N. ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye'de öğ­retmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilim­ler Dergisi, 14(2), 137-146.

38. Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğ­rencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum­ları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der­gisi, 2(1), 25-50.

39. Şişman, M. (2008). Eğitim bilimine giriş. (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

248

Öğretmen adaylarının program geliştirm e ve öğretim dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Atatürk Üniversitesi örneği)

40. Taşkın, Ç. Ş. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Meslek bilgisi derslerinin öğretmen adaylarının profesyo­nel gelişimindeki önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 165- 174.

41. Üstün, A. (2007). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum­larının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 339, 20-27.

42. Üstüner, M. (2004). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günü­müz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 63-82.

43. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayın­cılık.

44. YÖK. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakül­teleri (1982-2007). Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayını. http://www.yok.gov.tr/content/view/16/. Erişim Tarihi: 05.12.2012.

45. Yüksel, S. (2007). Örtük programın öğretmen aday­larının öğretmenlik meslek derslerine yönelik dü­şüncelerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13, 93-117.

46. Yüksel, S. (1998). Program geliştirme sürecine öğ­retmen katılımı. Eğitim Yönetimi, 4(13) 99-106.

249