ΥΦΑΡΠΑΓΗ ΓΗΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:Η ΕΔΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗΝΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Γιώργος ΒελεγράκηςΥποψήφιος διδάκτορας, μέλος του Ευρωπαϊκού ΔικτύουΠολιτικής Οικολογίας – ENTITLE, Τμήμα Γεωγραφίας,Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, gvelegrakis@hua.gr

Γιάννης ΜάργαρηςΔρ. Ηλεκτρολόγος Μηχ., ΕΜΠPost-Doc, DTU, DK

3ο Συνέδριο ΕΕΠΟ, Πάτρα, Ιανουάριος 2014

Για τι θα σας μιλήσουμε;

• Σκοπός /εισαγωγή εννοιών/ερευνητικά ερωτήματα

• Χρονικό και χωρικό πλαίσιο

• Θεωρητικό υπόβαθρο

• Μελέτη παραδειγμάτων (μηχανισμοί υφαρπαγής)

• Συμπεράσματα/ερωτήματα προς περαιτέρω έρευνα

Δομή παρουσίασης

• Σκοπός /εισαγωγή εννοιών/ερευνητικά ερωτήματα

• Χρονικό και χωρικό πλαίσιο

• Θεωρητικό υπόβαθρο

• Μελέτη παραδειγμάτων (μηχανισμοί υφαρπαγής)

• Συμπεράσματα/ερωτήματα προς περαιτέρω έρευνα

Δομή παρουσίασης

• Μελέτη της συνδυασμένης υφαρπαγής γης και ενέργειας• Κατανόηση των διαδικασιών• Με ποιους μηχανισμούς υλοποιούνται;• Ποιο το πολιτικό/οικονομικό υπόβαθρο και πως το αναδιαμορφώνουν;

• Το βασικό εννοιολογικό πλαίσιο που ακολουθούμε είναι η συσσώρευσηδια της υφαρπαγής και η διαλεκτική σχέση μεταξύ εδαφικής καικαπιταλιστικής λογικής της εξουσίας (Harvey)

• Ερευνητικά ερωτήματα• Πως μπορούμε αξιοποιήσουμε το μηχανισμό της εδαφικής και

καπιταλιστικής λογικής της εξουσίας για να μελετήσουμε τις μεταβολές στονενεργειακό τομέα σε παγκόσμιο και περιφερειακό-τοπικό επίπεδο;

• Πως αναπτύσσεται η παραπάνω λογική στην Ελλάδα της κρίσης; Ποιες οιαντιφάσεις, οι συνέπειες στη γη και στις πολιτικές για την ενέργεια σεδιάφορες κλίμακες;

• Ποια η σημασία της μονοπωλιακής προσόδου για να εξηγήσουμε τηνανάπτυξη της αγοράς και των κερδών που δημιουργήθηκαν στον τομέα τωνΑΠΕ σε διάφορες κλίμακες;

• Ποιο ρόλο παίζει το ζήτημα της γης στις ιδιωτικοποιήσεις των υποδομών καικυρίως των δικτύων της ενέργειας (βλ. ιδιωτικοποίηση ΑΔΜΗΕ);

• Σκοπός /εισαγωγή εννοιών/ερευνητικά ερωτήματα

• Χρονικό και χωρικό πλαίσιο

• Θεωρητικό υπόβαθρο

• Μελέτη παραδειγμάτων (μηχανισμοί υφαρπαγής)

• Συμπεράσματα/ερωτήματα προς περαιτέρω έρευνα

Δομή παρουσίασης

• Δομική καπιταλιστική κρίση• Κρίση 1970 -> σήμερα• Η συσσώρευσης δια της υφαρπαγής ως μηχανισμός εξασφάλισης

της αναπαραγωγής του κεφαλαίου.

• Σκοπός /εισαγωγή εννοιών/ερευνητικά ερωτήματα

• Χρονικό και χωρικό πλαίσιο

• Θεωρητικό υπόβαθρο

• Μελέτη παραδειγμάτων (μηχανισμοί υφαρπαγής)

• Συμπεράσματα/ερωτήματα προς περαιτέρω έρευνα

Δομή παρουσίασης

• Πρωταρχική συσσώρευση

• Συσσώρευση διά της υφαρπαγής

• Άνιση ανάπτυξη

• Μονοπωλιακή πρόσοδος

• Διαλεκτική σχέση μεταξύ καπιταλιστικής και εδαφικής λογικής τηςεξουσίας

• Μηχανισμοί /Aντιφάσεις/Επίδραση στις πολιτικές/Κλίμακες εφαρμογής

• Υφαρπαγή γης και ενέργειας

• Σκοπός /εισαγωγή εννοιών/ερευνητικά ερωτήματα

• Χρονικό και χωρικό πλαίσιο

• Θεωρητικό υπόβαθρο

• Μελέτη παραδειγμάτων (μηχανισμοί υφαρπαγής)

• Συμπεράσματα/ερωτήματα προς περαιτέρω έρευνα

Δομή παρουσίασης

• Ιδιωτικοποίηση ΑΔΜΗΕ και δικτύων μεταφοράς ηλεκ. ενέργειας(υποδομές, Υ/Σ, γραμμές μεταφοράς, ΚΥΤ)

• Σχέδια ιδιωτικοποίησης “μικρής ΔΕΗ” και λιγνιτικών αποθεμάτων(γη και υποδομές)

• Εγκατάσταση μονάδων ΒΑΠΕ στην περιφέρεια σε κυρίως δασικέςεκτάσεις ανεξαρτήτως καθεστώτος ιδιοκτησίας

• Εγκατάσταση μονάδων Φ/Β μικρού, μεσαίου και μεγάλουμεγέθους πάρκων σε αγροτικές εκτάσεις:• ρόλος τραπεζών δανειοδότηση,• ρόλος feed-in-tariff,• ρόλος Κράτους στο χωροταξικό,• ρόλος πολυεθνικών εταιρειών και μείωσης κόστους τεχνολογικού

εξοπλισμού Κινεζικών εταιρειών

• Τα έργα υποδομών: DESSERTEC, ΗΛΙΟΣ, Διασυνδέσεις Ελλάδα-Κρήτη-Ισραήλ, αγωγοί Φ.Α.

• Σκοπός /εισαγωγή εννοιών/ερευνητικά ερωτήματα

• Χρονικό και χωρικό πλαίσιο

• Θεωρητικό υπόβαθρο

• Μελέτη παραδειγμάτων (μηχανισμοί υφαρπαγής)

• Συμπεράσματα/ερωτήματα προς περαιτέρω έρευνα

Δομή παρουσίασης

• Να χτίσουμε μια κατανόηση των σχέσεων μεταξύ τωνενεργειακών ροών, των ανισοτήτων στο εισόδημα, τη δομική τωναγορών κεφαλαίου, το ρόλο του κράτους και την ιδιωτικήιδιοκτησία.

• Να διαβάσουμε τις αντιφάσεις του κεφαλαίου μέσα από τιςδιαφορετικές εμφανίσεις του σε περιπτώσεις όπως η Ελλάδα στηνπερίοδο της κρίσης: η γεωγραφική, η χρονική, η τεχνολογική, ηιδιοκτησιακή, η πολιτική και η οικονομική συνιστώσα τηςσυσσώρευσης συνδέονται μεταξύ τους και συνιστούν δίπολααντίφασης• Βλ. και το παράδειγμα της Γερμανίας

• Τελικός σκοπός της παραπάνω δουλειάς είναι μέσα από τονεντοπισμό των αντιφάσεων αυτών να σκεφτούμε συλλογικάεναλλακτικές μορφές εμφάνισης των αντιφάσεων πχ. αξία χρήσηςαντί για ανταλλακτική αξία, κοινωνική ιδιοκτησία και κοινό έναντιιδιωτικού κλπ.