data journalism
TRANSCRIPT
Veri Gazeteciliği Nedir?
Veri Gazeteciliği /HaberciliğiHaberciliğin günümüzde kaybedilmiş 'gerçek' amacını yeniden hatırlatan ve pratiğe dönüştüren gazetecilik türüdür. Bilgiyi aktarmanın yeni formatıdır. Haberin yeni araçlar kullanarak, daha çok açıyla, daha fazla bilgi aktararak daha etkin kamu yararı taşımasına yardımcı olan gazetecilik türüdür. Şeffaf gazetecilik yapmanızı sağlar. Haberi daha güçlü kılar. Haberin daha iyi anlatılmasını sağlar. Şeffaf gazetecilik, arttırılmış gazetecilik tanımı da kullanılır. Veri haberde kullanılırken dört süreçten geçer:
-Veri Toplama -Veri İşleme
-Görselleştirme -Hikaye/Haber
EJC’ye katılan gazetecilere göre VG/VH● “Yeni bir şey yok ancak özetle bilgi aktarımı demek isabetli olur..”
● ” Gazeteciliğin geleceğinin nasıl şekil alacağını kapsıyor..”
● ” Size gazeteciliğin ne kadar değiştiğini gösteriyor, örneğin Guardian’a ya da bu konuda
çalışmalar yapan gazetelere bakın; okuyucularından işin içinden çıkmak için destek istiyorlar,
çünkü ciddi derecede veri bulutları vb..kaynaklar var ve eski usul gazetecilik artık buna
yetişemiyor…”
● ” Bilgiyi okuyuculara aktarmanın yeni bir formatı , açısı..”
● “İnsanlar sadece grafik görmek istemiyorlar aynı zamanda hikaye de görmek istiyorlar ..”
● “Veri güdümlü gazetecilik veriyi temin edip, raporlayıp, bir küratör gibi hazırlayıp kamu yararı
için yayınlamaktır.”
-Derleme/sıralama-Temizleme-Metin-Toplama/birleştirme --İletişim/erişim -Görselleştirme -Anlatma -Kamulaştırma/Sosyalleştirme -İnsanileştirme -Kişilik verme/canlandırma -Faydalı hale getirme
Veri Toplama
Veri toplama/ veri kümeleri oluşturma veri gazeteciliğinin en önemli tarafı.Kendi veri setlerinizi oluşturmaya kararverdiğinizde bu durum biraz daha zor olabiliyor.Veri kaynakları: Arama motorları [Csv, xls, pdf dosyaları, endekslenmiş veritabanları, school of data-Kaynak ]
Veri sağlayan kurumlar: Resmi veri sağlayan siteler: [ Devlet kurumları-Bilgi Edinme Hakkı/Freedom Of Information), Datacatalogs.org,Tüik,Tübitak, Nasa, Birleşmiş Milletler vb] Özel Veri sağlayan siteler: Datahub.io, Scraperwiki, Scraper (Plugin),Silk, Gap Minder vb. İşin Uzmanları: Veri gazetecileri, veri uzmanları, forumlar, School of data, Soru-cevap platformlar, Data Driven Journalism.Net, ddj mailing grupları,Google Forum oluşturma /Anket oluşturma, Get the Data, Quora) Kendi verinizi oluşturma: Kitle Kaynak ( Crowdsourcing) **Biz bu kısma yoğunlaşacağız!
Veri İşleme (Temizleme Süreci)
Sıralama ve filtreleme/temizleme için farklı yazılımlar kullanılabilir. Aşağıda ki tablo temizleme işlemi için kullanılan yazılımların işlevlerini gösteriyor.( Spreedsheet, Google Spreadsheets, Open(libreoffice, Microsoft Excel, Google Refine , Data Wrangler, CometDocs, Ms Excel, Mr. Data Converter vb) Görsel: http://schoolofdata.org/handbook/courses/sort-and-filter/
Görselleştirme Bu aşamada veriyi daha iyi sunmaktan öte işlenen verinin daha iyi anlaşılmasını sağlar. Görselleştirme aşamasında kullanılan araçlar her gün artıyor. Örnek yazılımlar: Tableau Public,
Many eyes ColorBrewer ,D3.js, FusionCharts , Fusion Tables , Fusion Tables Layer Wizard, Gephi , Google Charts , Google Maps Style Wizard ,HighCharts , Raphaël ,SHP Escape ( Syllabus )
Örnekler
Fusion Tables
Gephi
Veri Gazeteciliği Örnekleri
2014 yılının Veri Gazeteciliği Ödülü Alan Çalışmalarından biri: The Migrants File. 2000 -2014 (9 ay dahil) 25 bin mülteci Avrupa’ya giderken öldü. (Güzergahlarda Türkiye’de var- Veriler düzenli olarak güncelleniyor- Proje yaptırım da sağladı.) http://www.jplusplus.org/en/project/the-migrants-files/
2014 En İyi Veri Görselleştirme Projesi
New York’un 12 Yılda Dönümüşü ( Bisiklet yolları, yeni binalar, yeşil alan vb..detayları içeriyor) http://www.nytimes.com/newsgraphics/2013/08/18/reshaping-new-york/
Ebola Salgını
1976’dan günümüze Dünya Sağlık Örgütünün ve çeşitli kaynakların verileriyle oluşturulmuş vg örneği http://www.theguardian.com/news/datablog/2014/sep/23/the-data-behind-why-this-is-the-biggest-ebola-outbreak-ever veri tablosu : https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0Aqe2P9sYhZ2ncFliSmVvb2dwRk44bUotOFZLM2NPUkE&usp=drive_web#gid=7
Orta Doğu’nun Dostları ve Düşmanları. Kimin eli kimin cebinde?
http://www.theguardian.com/news/datablog/ng-interactive/2014/sep/24/friends-and-enemies-in-the-middle-east-who-is-connected-to-who-interactive
http://www.slate.com/blogs/the_world_/2014/07/17/the_middle_east_friendship_chart.html
http://countthekids.org/
2013 Veri Gazeteciliği Ödülü Alan Çin’in enerji alt yapısını konu alan Connected Chine çalışması
Fukuşima Nükleer Santral KazasıRadyasyonun bölgesel olarak hangi alanlarda ne seviyelerde olduğunu çeşitli veri kaynakları ile oluşturulduğu harita. Fotoğraftaki cihazlar bu süreçte kullanılan veri kaynaklarından biri. Farklı kaynaklardan oluşturulan harita aktif olarak güncelleniyor. http://jciv.iidj.net/map/
Basın Özgürlüğühttp://mediafreedom.ushahidi.com/main#.VBxRae_CWzQ.twitter
Denizlerin Kirliliği
http://www.projectaware.org/DiveAgainstDebrisMap
HaritaMapping Attacks on Journalists Can Point the Way to Better Security
http://www.icfj.org/blogs/mapping-attacks-journalists-can-point-way-better-security
1-2 Haziran’da Gezi Parkı hakkında atılan tweetlerin haritası. Kaynak: http://beautifuldata.net/2013/06/mapping-a-revolution/
Gezi Eylemleri 2013
Veri Kataloğu / Açık Veri
Türkiye haritada yok.http://datacatalogs.org/
Veri Gazeteciliği Kaynaklar ● Open Data Institute / http://theodi.org/
● School of Data / http://schoolofdata.org/
● Getting Started with Data Journalism /Writing data stories in any size newsroom /by Claire Miller/https://leanpub.
com/datajournalism
● Data Journalism HandBook /Edited by Jonathan Gray,Lilliona Bounegry and Lucy Chambers /http:
//datajournalismhandbook.org/
● Data Journalism Heist /by Paul Bradshaw https://leanpub.com/DataJournalismHeist
● Data Journalism: Mapping the Future
● http://www.abramis.co.uk/books/bookdetails.php?id=184549616
● Data Journalism Awards http://www.globaleditorsnetwork.org/programmes/data-journalism-awards/
● Veri Gazeteciliği www.verigazeteciligi.com
Veri Gazeteciliği Programı : http://verigazeteciligi.wordpress.com/2014/01/20/syllabus-2013-2014-spring-semestre-data-
journalism/
Türkiye’deki Oluşumlar
*Şeffaflık Derneği*Mülsüzleştirme Ağları *Oy ve Ötesi *Gurbetin Oyları *Doğruluk Payı*Demokrasi Denetçileri (**Demokrasi Raporu 2014 süreci için verinin önemi/veri toplama araçlarının tanıtımı ve proje aşamasında etkileri eğitimi verildi) *Herkesin desteğine ihtiyaçları var.
Biz neler yapıyoruz/yaptık/yapacağız?-Veri Gazeteciliği El Kitabını Çeviriyoruz ( Destek olabilirsiniz)-Veri Gazeteciliği Dersleri Veriyoruz (Kadir Has /Londra/ Wyoming)-Düzenli olarak Veri Gazeteciliği Çevirileri Yapıyor&Eğitim duyuruları yapıyor /Yeni araçları tanıtıyoruz
-Avrupa Gazeteler Merkezi (AGM/EJC) ile Ortak Veri Gazeteciliği İstanbul 2015 etkinlik alt yapısını oluşturuyoruz. (Herkese açık)-Veri Odaklı iki projenin danışmanlığını yapıyoruz -Open Knowledge Foundation / School of Data için "Türkiye'de Açık Veri Sivil Toplum Ağı " alt yapı öneri projesi hazırlamaktayız.(Herkes destek verebilir-iletişim için [email protected])
Proje:-Soma Faciası sonrası Madenciliğe ve 20 işkoluna ait Açık Veritabanı oluşturuldu. Soma mezarlık ziyareti yapılarak gerçek ölüm rakalamlarına ulaşılmaya çalışıldı Proje şu an yeni bütçe arayışında ve gönüllü veri toplama hazırlığına başlandı. Kurum/Sendika İlişkisi.-Bütçeli yeni bir projeye başlandı ( 3 ay sürecek)-Türkiye’de Veri Dükkanı/Mağazası Alt Yapısı Oluşturuluyor ( Data Catalog* Herkes katkı sağlayabilir)- Bilgi Özgürlüğü /Başvuru Havuzu/ WhatDoTheyKnow Türkiye kurumumu https://www.whatdotheyknow.com/ (*Kurulumuna destek olabilirsiniz-çevirisine yardımcı olabilirsiniz )
Soru?
Atölye
**Hazırlık: 27 Eylül-Saat 17:00- 19:00 (Berkin Akkocaoğlu&Pınar Dağ)
**Üretim: 28 Eylül 14:00 -17:00 (Berkin Akkocaoğlu&Pınar Dağ)
Atölye destekçileri