بررسی تأثیر میزان استفاده از برنامه های تبلیغاتی...

33
ی سرر ب ر ی ث أ ت ان ر می اده ف ت س ا ار أمه رت ب های ی ت ا غ ت ل ب ت ون ی ر ب و ل تر ب ری گی أد ت وی گ ل ا رف مص در ودکان ک7 أ ت10 سال ر ه ش لان ب گ رب غ ل بC ت ها ی ت ا درخ ب ح1 ر هH چ و ن م ادی رس2 مN ظ ع ا ودی م ح م3 ده ب کH خ ه، ور ر م ا ودکان ک ت ب س ن ه ث ه ت ^^ س گد درب ق^ د رت خ ری ی ^ شc يC ب دا ب^f ت ^رده ک ور ب م ي م^^ ص ت ری ی^^ گ د رت خ واده ی ا خ^ د.^ ار رت^^ ب ار رگد ب ا وی س ر، گ ت د ت ب ل غا ف های ت ك ر ش ها ر ی ث ش ن ا ر ف ا هw ت ف أ ت ؛ ت س ا ه ث ه وث گ ای كه ه ور ر م ا هدف اری بس ن ار، اب غ ت ل ب ت ه ث ه ر ^ ب و اب غ^ ت ل ب ت ی، ت و ^ ی ر ب و ل ت ودک^ان ک ه ج يw ت ب د. بw ت^ س ه ی ن ي ا ت ب ل غ^ا ف ه^ا، ه ث ش ن ا ر^ ف ا غ^اب ل مطا و ش ه و رH ^ ب ی ت ه^ا در ه ت مت ر ی ی گ ت و گH خ ت س ك هارب م های ی ف ر مص ودکان کر ج ي م د. س أ ت ه وج ی ه ث ت ب م ه ا وع ^^^^ ض و م ر ی ث أ ت^^^^ ^^^^رف مص ه رس^^^^اث ایر ب ^^^^وی گ ل ا ^^^^رف مص، ودک^^^^ان ک در ش ه و رH ^^^^ ب ر ض خا أ ت روش ی، ت دا ب^^^ م ک ب^^^ کت ت ش ن م^^^ا یf ت و ار ر ^^^ ب ا ش ه و رH ^^^ ب امه ب ^^^ س سرH ب ه ث ال ب^^^ ت د ن ي ا ه^^^دف ی ل^^^ ص ا م ي ت^^^ س ه كه ه ث ی سرر ب طه رات ی ان ر ی^^^ م اده ف ت^^^ س ا ار أمه رت ب ه^^^ای ی ت ا غ^^^ ت ل ب ت ون ^^^ ی ر ب و ل ت أ ت ^^^وی گ ل ا ^^^رف مص در ودک^^^ان ک ر ه ^^^ ش لان ب گ رب ^^^ غ م. ی دار رH یC ^^^ ث عه ام خ ی م^^^أری ا ش ه و رH ^^^ ب ر ض خا ودک^^^ان ک7 أ ت10 س^^ال ر ه ^^^ ش لان ب گ رب ^^^ غ و ن ی نH ^^^ چ م ه ن ي وال^^^د ها ن ا ی م د، أس^^^ ت كه380 ر ف ن ار أن ت ا ه ث وان ن ع م ج ح ه وث م ن اب خ ت ت ا ده س د. ات هw ت ف أ ت های ش ه و رH ب ان س ن ی م ی گ ب س مي ههد: د وش ک غ م و أ ت دب س ی ف ت ع ض( r=-0/19 ) نc ی ب دو ر ی ع ت م اده ف ت^^ س ا ار أمه رت ب ه^^^ای ی^ ت ا غ^^^ ت ل ب ت ون ^^^ ی ر ب و ل ت و ^^^رف مص ^^^واد م ی ت ا د غ^^^ أ ت ش ارر ألا ت^^^ ود ^^^ ج و دارد؛ ی گ ب^^^ س مي ه م ي ق ت^^^ س م و أ ت دب س^^^ ی ط س و ن م( r=0/46 ) نc ی ب دو ر ی ع ت م اده ف ت^ س ا ار أمه رت ب ه^ای ی ت ا غ^ ت ل ب ت ون ^ ی ر ب و ل ت و ^رف مص ^واد م ی ت ا د غ^ أ ت ش ارر1 ، ان دهاق^ د ی واخ^ م لا^ س اد ا ر ه ا گا ش^ ن ، دا ران^ ب ی ا ع ا م^ ی ح ل ا ب ا س^ م ی^ سرر ب ی^ س ا ب س ه امع^ ری خ ی^ ك وی د ج ^ ش ن . دا[email protected] . 09187191329 . 2 . مدان ه ا ب ست ی غل و ی گاه ش ن ی دا س ا ب س امعه روه خ گ ی م غل ت ب هت و عض. 3 ان دهاق ی واخد م لا س اد ا ر ه ا گا ش نری دا ا ب سرH ب روه گ ی م غل ت ب هت و عض. 1

Upload: independent

Post on 23-Apr-2023

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

ر ب��ررسی ی � ث أ� ان� ت�� ر� اده می ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أدگ�یری ب��ر ت�� أ7 ک�ودک�ان� در م�صرف� ال�گوی ت� س�ال10 ت��هر لان� ش�� رب� گ�ب غ��

ل ب CDت �ی ه�ا ات درخ�� 1ح�ب

هر Hوچ� ادی م�ن� 2رس��

م N3م�حمودی اع�ظ

ده کب Hخ�ه، ت� ک�ودک�ان� امرور� سب� ه ن�� ه ث�� ت� س^�� درب� گ�د� د ق�� ت) ر ی�ری خ�� ش^� cي Cدا ب� ب^ fرده ت� م ب��ر و ک� ص^مي یری ت�� د گ^� ت) ر واده خ�� ای�� د. ار� خ�� رت^�� ارب�� رگ�د� اب��

گر، س�وی Dت ت� د غال�ب رك�ت� ه�ای ف�� ر� ه�ا ش� ی ان�ش� ث�� �ر� ه اف� wت أف�� ؛ ت� ه اس�ت� ه ث�� ه ك�ه ای گ�وث�� اری ه�دف� امرور� ، ار� ن��سب اب� غ� لت ب� ت��ه ه ث�� ر� اب� وب غ^� لت ب� وت��ی، ت�� ی) ر� ب لو ان� ت�� ه ک�ودک� ج� ي wت د. ب�� ب� wه�س^ت ت� اي�ن� ی غ^ال�ب ا، ف�� ه ه� ان�ش� ث�� �ر� وه�ش� و م�طال�غ^اب� اف� ر� H�ب ی ات در ه�

ه ت� م�ت گی ی ر� گوت�� Hم�هارب� ك�ست� خ� ی ه�ای ج�ر ک�ودک�ان� م�صرف� د. م�ي� س��أ ه ت�� وج� ه ی�� ت� ث�� وع اه�مب ��^ ر م�وض^ ی � ث أ� ��^ ^ ه م�ص^^رف� ت اث�� �^ ^وی ب��ر ای رس^ ، م�ص^^رف� ال�گ^ ان� �^ وه�ش� در ک�ودک^ ر� H�^ ^ ر ب أ خ�اض� روش� ت��

دات �ی، ^ ک� م�ب^ ^ ب^ کت� ^ان�ش� ت�� م^ ی fار و ت� ر� ��^ وه�ش� اب^ ر� H�^ امه ب^ ب� �^ ه ب�Hرس�س^ ال ث�� �^ ب^ � ت دف� اي�ن� د �^ لی ه^ �^ م اص^ ي ^ت� ه ك�ه ه�س^ طه ب��ررسی ث�� ی رات��ان� ر� ^ی اده م^ ف� ت� �^ أمه ار� اس^ ای ب��رت�� �ی ه^^� ات �^ غ^ لت ب� ون� ت�� (^ ی^ ر� ب لو أ ت�� ^وی ت�� ان� در م�ص^^رف� ال�گ^ �^ هر ک�ودک^ ��^ لان� ش^ رب� گ�ب ��^ م. غ^ ی ردار� Hی C�^ ث^ام�عه أری ی خ�� م^^� وه�ش� ا  ر� H�^^ر ب ان� خ�اض� أ7 ک�ودک^^� ال10 ت�� هر س^^� لان� ش^^�� رب� گ�ب ن� و غ^^�� ی ن� H^^ن� ه�مچDي د ها وال^^� � ن د، می ا  أس^^�� ك�ه ت��ف�ر380 أن� ار� ن�� � ت ه ا  وان� ث�� م ع�ن� ه ح�ج� موث�� اب� ن�� خ� ت� ده ات�� د. س�� ات��

ه wت أف�� وه�ش� ه�ای ت� ان� ب�Hر� س� گی می ن�� سب� أ و م�غکوش ده�د: ه�مي� دب� ت�� ی س�� ف� عت یcن�(r=-0/19) ض�� ر دو ب�� ی ع� اده م�ت� ف� ت� ار� اس^�أمه ای ب��رت�� �ی^ ه^^� ات �^ غ^ لت ب� ون� ت�� (^ ی^ ر� ب لو واد م�ص^^رف� و ت�� �^ ی م^ ات د� ��^ أ غ^ ش� ت�� ألا ارر� ��^ ود ت^ ��^ گی دارد؛ وج^ س^^ب� م ه�مي� ي ق� أ و م�س^^ت� دب� ت�� ��^ س^

وس�طی یcن�(r=0/46)م�ن� ر دو ب�� ی ع� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس� ای ب��رت�� ات �ی ه� غ^� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو واد م�ص^رف� و ت�� ی م� ات د� أ غ�� ش� ت�� ارر�1 ، ان� د ده�اق^^^^^^^^^^^^^�� لامی واخ^^^^^^^^^^^^^� اد اس^^^^^^^^^^^^^� ر� گاه ا  ش^^^^^^^^^^^^^� ، دان�� ران� �^^^^^^^^^^^^ م^^^^^^^^^^^^^اع�ی اب ی� ل اح�� اس^^^^^^^^^^^^^ی ب��ررس^^^^^^^^^^^^^ی م�س^^^^^^^^^^^^^اب�� ب� ام�ع^^^^^^^^^^^^^ه س�� ی�ری خ�� وی دك^^^^^^^^^^^^^� ج� ش^^^^^^^^^^^^^� . دان��

[email protected]. 09187191329 .2 . ا ه�مدان� ب� وغ�لی س�ت گاه ی�� ش� اسی دان�� ب� ام�عه س�� ب�ت� غ�لمی گ�روه خ�� و ه�ت . ع�ض�ان� 3 اد اس�لامی واخ�د ده�اق�� ر� گاه ا  ش� اری دان�� ب�ت� غ�لمی گ�روه ب�Hرس�ب� و ه�ت . ع�ض�

1

یcن� أب� H�^ ^ ود ت ��^ گی دارد؛ وج^ ^ب� س^ م ه�مي� ي ق� ^ت� أ و م�س^ دب� ت�� ��^ طی س^ �^ وس^ یcن�(r=0/35)م�ن� ر دو ب�� ی �^ ع^ اده م�ت� ف� ت� �^ أمه ار� اس^ ای ب��رت�� �^ ه^�ی^ ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ا و ت�� د� وران� در غ�� ست� و ه�ا رس�ن� ود ف�� ی ف^� �روس� ود ه�ا ف� یcن� دارد؛ وج^�� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� ه^��ی^ ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ان� و ت�� ر� ل م�صرف� می م و وس�اب� ر ل�وار�Dب جر گی ت�� سب� اداری ه�مي� ود م�عب� گی وج�� س^ب� دارد. ه�مي� م ت�� ي ق� و م�س^ت�

أ دب� ت�� طی س^�� وس^� یcن�(r=0/41)م�ن� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی^ ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو ن� و ت�� ت� ه رق�� ای م�ک^ان� ث�� ه^�حی Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ود ش�� دارد؛ وج��

د : م�ص^^رف� ک�لب ان� گ^^� ه وار� اث�� أمه ای، رس^^� ای ب��رت�� �ی ه^^� ات غ^^� لت ب� ، ت�� ون� ی^^) ر� ب لو أدگ�یری ت�� ، ال�گ^^وی ت^^� واد م�ص^^رف� م�ص^^رف� م^^�ی. ات د� غ��

دمه ان� و م�ف� ب Cله ت� م�سب�، روان� ان� اس^� ب� ودك�ی دوران� س�� �ی و ک^� وات وج^�� ن� ار� را ی�� Dي د دوران� م�هم^ی�ر س^ان� رس�� د می ان�� ب� � د و دات دت�� ف� م�عت�

ت� صب خ� �راد ش�� ن� در اف� کل دوران� اي� ن� گ�یرد. می ش�� أور اي� ه ت�� اری غ�لوم در ای ط�ورگ�شی�رده ث�� ن^^� ه رف�� wت رف��Dب د� Hت�ده ه ك�ه س�� ث)� ج�ر ، دوران� ه�ای ت�� ن� ک�ودك�ی ري ألاب�� ت� ت�� کل در را اه�مب ای گ�یری ش�� ت� ال�گوه� اح�� ب� ار و س^�� ن^� رف��رد � غ^^اد در ف^^� أگ�ون� ان�� دگ�ی گ�وت^^�� ت^^�� ده ر� ب^^� ت ک� ك�ه دارد اش� ا  غد ب^^� ، ن�� ن� ار ا  ن^^� د رف�� ت) ر . خ�� ت� ح اس^^� ت� واض�� ك�ه اس^^�

ن� در ک�ودک�ان� ی یcن� س�ب� أب� Hل ت� دب ب� ه ت�� ده م�صرف^� ث�� ب� د می ك�ت� وت�� ف� و س�� وع�ی ط�ت ن� wار عوام�ل ار� م�ت ه و اب��رگ�د� ث)� ج�ر ت��صی ه�ای خ� ، ش�� ان� ادب� س�� ای غ^� ی ه� ها م�ص^رف� � ن کل را ا  د. می ش�� اب� ده� خ^� ت� د و ات�� ت) ر ک� خ�� را م�خض^ول ب�د ات� ب� ها ت�� ن� wه ت� وان� ث�� دی ع�ن^^^� ت� روت^^^�� داس^^^�� ب� Hن� در ك�ه ت� ودك�� ا  ک� ک^^^� الا ب^^^� ان� ار� را ک^^^� ای م�ب^^^ ه ک�الاه^^^� م^^^ان�ش� ث�� ن��

ه ت� اس�� ده گ�د� رد. می س�� ر در خ�� Nظ ن� ت�� ت� رق�� ودك�� گ� ه ک� وان� ث�� ک� ع�ن^� ده، م�ص^رف� ب^� ب^� ی ك�ت� ع^ن� ه ن� وج� ه ی�� �ی او ث�� ت أ م� ك�ه ر�

2

ه غالاث�� ده�ا در ف�� �^ ب^ �رات ت� و ف� ^ال�ب غ^ ای ف�� �^ ط ه^ ب� � أ مرت د، ت�� (^ ^ ت ر م و م�ص^^رف^� خ�� ^مي ص^ یری^ ت�� �^ ارك�ت� گ^ �^ د می م�س^ ك�ب�د دال�وت�� ، و )ع�ب� گران� Dت .(104: 1391 د

أ ار ب��ررس^ی ت�� ن^� د رف�� ت) ر ودك��، خ�� ن� ک� ان� اي� �راه�م ام�ک د می ف^� ت� ی ك�ه ا  ن� ه ح� ش� ث�� گ^رش� و ه�ا ارر� ای ت�� ر� او ه� ی ث��ی Hرده ت� ود؛ ب^^�� ��^ راك�ه س^ Hر� او خ� ی ��^ د ث^ ب� � ت ک� ه�ما رد ب^^� � �^ رگ�س^^ال ف^ أ ب��ر� ی ت�� الات د، می م�ص^^رف� ك�ه ک^^� ه ك�ب^^� غالاث�� ه و ف�� گèاه�اث�� ا 

لاش� لق� در ت�� طN و خ�� ش� ح�ف� ي� ب أ دارد، ه�و ت� ح�ش ت�� ه ه�وي Hج ودن� ك�سی ه را ی�� ه ی واس�طه ث�� Hج ت�� می م�صرف� ا د ه ك�ب� مان�ش� ث�� ارد. ن�� گد� ه ت�� ان� ث�� ب Cهی�ر، ت� ار ن�� ن� د رف�� ت) ر ودك��، خ�� م^ود ک^� ی ن�� ارج� ت� ع^وام�لی^ خ^�� کل در ك�ه اس^� دهی ش��ار اي�ن� ن^^� ار رف�� د� رگ^^� وده اب�� أ و ی^^�� ه^^ا، ی م�طال�عه ت�� � ن وان� می ا  ای ی^^�� أوره^^� ان� ت�� رد درك�� را ک�ودک^^� ه و ک^^� غ�لت� ث��

ای اب� ه^^� خ^^� ت� ان� ات�� ی س^^�� Hرد. ت� ن� ب^^�� ار عوام�ل اي� د� رگ^^� وان� را اب�� ن^^� ه م�ت ه سه ث�� ت� عوام�ل م�خض^^ول، ک�لی: ی دس^^�طی ردی عوام�ل و م�چب � م ف^^^� س^^^ي ق� رد. ن�� ن� ک^^^� دا در عوام�ل اي� ب^^^� � ر� ات مرک^^^� طح ب��ر م�ی� اهی س^^^� è^^^گ ان� ا  ورد در ک�ودک^^^� م^^^�

ل ^اب�� وط م�س^ � ^ ه مری^ د ث�� ت) ر م و خ�� ص^^مي یری ت�� �^ ان� گ^ ��^ وده س^ ��^ غ^^دی مراخ�ل در و ی^ ان�ش� ب��ر ن�� ر� � �^ ای م�ه^^ارب� اف^ �^ ه^ی ر ک�ودک�ان� م�صرف� د می اب�� ارت�� .گ�د�

کی cن� م�هم ار� ت� ري کل ب��ر ك�ه عوام�ل ب�� داوم و گ�یری ش�� ه و م�ص^رف^� ال�گوه�ای ت�� ر� وب اب� ی�� خ^� ت� واد ات�� ی م� ات د� غ��ر^ ک�ودک�ان� س�وی ار� ی � ث أ� طی عوام�ل دارد، ت�� ان� ار� و م�چب طی عوام�ل م�ب گèاهی م�چب �ی ه�ای ا  ات غ^� لت ب� . ت�� ت� اس^�

ان� طی در ام^^^^^رور� ک�ودک^^^^^� دگ�ی م�چب ت^^^^^�� د می ر� ب� ده ك�ه ك�ت� ك ب^^^^^� ^^^^رك�� ار� ا  ای م�ج ه ه^^^^^� اث�� ای ای رس^^^^^� ماس^^^^^�� . ن�� ت� اس^^^^^�ون� ی^^^^) ر� ب لو ن� ار� ت�� ی ب� ه س^^^^� ودك�ی اول�ت ار� ک^^^^� غ^^^^�� ود؛ می ا  ان� س^^^^�� أ دو ک�ودک^^^^� ه^^^^ار ت�� Hاله چ� ول در س^^^^� ه ط^^^^� اث�� ب� 2 رور� س^^^^��

اع�ت� ون� س^� ی^) ر� ب لو ا ت�� ماس�� د. اي�ن� می ن�� ب^� ان� ك�ت� ر� لاب� دوران� در م^ی خص^ب ی ت�� دات ب^� � أ ات م و سه ت�� ي اع�ت� ت�� س^�ان�ش� �ر� د می اف� أت�� ش و ت� Hی دوران� در س�ي� وات وج�� ه ی�� اع�ت� سه ث�� م^ام در و رس�د می س^� ن� ن�� دب� اي� ودك�� م^� در ک^�

یر اب� رش ث�� غ� لت ب� ه ت�� دون� و اس�ت� ای رس�اث�� ک� ت�� چت� س�� ر ت�� ی � ث أ� ن� ت�� اب� اي� غ� لت ب� �رار ت�� رد می ف� ی د گ^� دال�وت�� )ع�ب�

3

، و گ^^ران� Dت اب� (. اي�ن�1391 د غ^^� لت ب� اری در ت�� ع ار� ن��س^^ب أ م�واف�� اداب� ت�� ای و غ^^� اره^^� ن� ت� رف�� أدرس^^� ه ت�� ث� د� غ� ن��ی – ای ن� هداس^^^�� ^راه ن�� ^ ت� ه�م ه^^^اي�ت� در و اس^^^� ^وارض� ن�� ار ع^ ^ب دی ن��س^ د ب��ر را ت^^^�� ن� و رس�� ی ن� H^^^لام�ت� ه�مچ س^^^�

سمی اب��راي�ن� می ک�ودک�ان� ح�� ب� ارد. ت�� ه گ�د� وج� ه ی�� یراب� ث�� � ث أ� ی ت�� أس� ه ار� ت�� اث�� ان� م�ص^رف� ب��ر ه�ا رس^� ه ک�ودک^� وان� ث�� ع�ن^�ک� له ب^^^^^^^� م^^^^^^^اع�ی م�س^^^^^^^ب� ی� ت� دارای م�هم اح�� ت� اه�مب د و اس^^^^^^^� أت� ه ت�� ن� ث�� ه ا  وج� م^^^^^^^ود. در ی�� ن� ن�� ا ه�می ب� در راس^^^^^^^�

وه�ش� ر� H�^^^^^ر ب طه ب��ررسی خ�اض� ان� ی رات�� ر� اده م^^^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^^^� ات غ^^^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^^^) ر� ب لو أ ت�� ال�گ^^^^^وی ت��هر ک�ودک�ان� در م�صرف� لان� ش�� رب� گ�ب ه غ�� وان� ث�� �ی م�خدوده ع�ن� وه�ش� م�کات ر ب�Hر� م. می خ�اض� ي أس�� ت��

ت� رورب� و اه�مب ض�ه، ان� ام^رور� ت� ک�ودک^� س^ب� ه ن�� ه ث�� ت� س^�� درب� گ�د� د ق^�� ت) ر ی�ری^ خ�� ش^� cي Cدا ب� ب^ fرده ت� م ب��ر و ک^� ص^مي یری ت�� د گ^� ت) ر واده خ�� ای�� خ^��

د رت�� ارب�� کو، اب��رگ�د� ب ل، م�ک� ؛35:^ 2012 )اب�روت�� ب گر، س�وی (. ار�1992 ت�� Dت ت� د غ^ال�ب ای ف�� رك�ت� ه� ه�ا ش^�ر� ی ��^ ^ ان�ش� ث^ ر� � �^ ^ ه اف^ wت أف�� ؛ ت� ت� �^ ^ ه اس^ ه ث�� ه ك�ه ای گ�وث�� ^رور� ^ دف� ام^ �^ ^ اری ه^ ^ب ^ ، ار� ن��س^ اب� غ^^^^� لت ب� ه ت�� ه ث�� ر� ^ ^ اب� وب^ �^ ^ غ^ لت ب� ت��

�ی، وت� ی^) ر� ب لو ان� ت�� د ک�ودک^� ب� wأ ه�س^ت ، و )ب�Hرت گ^ران� Dت ه161:^ 2010 د ج� ي wت ت� اي�ن� ی (. ب�� غ^ال�ب ا، ف�� ه ه^� ان�ش� ث�� �ر� اف^�وه�ش� و م�طال�غ^^اب� ر� H�^ ی ب^ ت ا �^ ه در ه^ ت� م�ت گی ی ر� ^وت�� گ^ Hم�ه^^ارب� ك�س^^ت� خ� ای �^ ی ه^ ^رف� ان� م�ص^ �^ أ ک�ودک^ دف� ت�� �^ ه^ی ات اس^^^^^� ب� ر عوام�ل س�� ب�� و� کل در م^^^^^� یری ش^^^^^�� ار گ^^^^^� ن^^^^^� ان� رف�� دس^^^^^�� ت) ر ج�ر خ�� د م�ي� ، س�� ان� ک^^^^^و، ؛1999 )خ^^^^^�� ب اب�روت��

2012.)ر� اب�ران� در ی ون� ث�� ی) ر� ب لو اط�ت� ب�Hر ت�� ن� م�خ� ري ه ب�� معی رس�اث�� ی�ر ( و1388 دار، )م�غ^دن� اس�ت� ج�� ش^� cي Cدگ�ان� ب� ب^� ت� ب Cت�

، ون� ی^) ر� ب لو ده ت�� ب^� ت� ب Cهی ت� گ� ای ا  اری ه^� �^ خ ش� ت�� چ� Hده ت� ن� ار� س^�� ه اي� اث�� ر� رس^� ی د ث^�� ب� wمی، ه�س^ت هی1387 )اس^� Dن د (. ت^��ت� ش� اس^^^^� چ� ل ت�� اب�� هی ق�� وچ�� ان� ار� ی^^^^�� اط�ب^^^^� ون� م�خ� ی^^^^) ر� ب لو ان� را ت�� أن� و ک�ودک^^^^� وات^^^^�� وج�� ل ی�� کب س^^^^� د می ن�� ار� و ده�ب�ی Dت م س�و هی ار� ای ع�م^ده ح�ج� گ� �ی ه�ای ا  ات غ^� لت ب� ، ت�� ون� ی) ر� ب لو م ت�� ي ق� أ م�س^ت� ر ت� ی م، غ^� ي ق� أ م�س^ت� ان� ت�� اط ک�ودک� ب^� � ارت

4

ه دارد. ه�م^^^^ان� ان� ه�ا ب��ررسی ك�ه گ�وث�� س^^^^� د، می ن�� ودك�� ه�ر ده^^^^� اع�ت� ه�ر در ک^^^^� ای س^^^^� ماس^^^^�� ون� ن�� ی^^^^) ر� ب لو در ت��أ20 م�ع^^رض� هی30 ت�� رار اگ� � �^ وس�ط اگ�ر ك�ه دارد ف^ أن� م�ن� �^ م^ ا ر� ماس�� أ4 ن�� اع�ت�5 ت�� �^ ه در س^ اث�� ب� ��^ د، رور� س^ ��^ أس^ ت��

ک� ودك�� ب^^^� ه ه�ر در ک^^^� اث�� ب� دود رور� س^^^�� ه ه�ر در ،130 خ^^^� ت� ش� ه�ق� cي Cال در و900 ار� ب� هی45000 ه�رس^^^� گ� ا �ی رگ�ات أر� ا ت�� ماس�� د می ن�� مل ك�ب� ل، )ه�ی ب ه اس�ت� wت ، ار� ب��رگ�رف�� أن� دت (. 261: 1381 س�عب

ون� ر� � �^ ^ م ب��ر اف^ م ح�ج� ي Nهی ع�ظ گ� ای ا  �^ ^ ات �ی، ه^ غ^^^^� لت ب� ن� ت�� ت� رداخ�� H�^^^^ه ب وع ث�� ��^ ^ ر م�وض^ هت� ار� خ�اض� گر چ�� Dت ر� د ی ��^ ^ دارای ث^ت� . اولا اه�مب ت� ام�عه اس^^� ورد خ�� ان� ب��ررسی م^^� �^ د ک�ودک^ ب� wشه در ك�ه ه�س^^تان� أ م�ف� رگ�س^^الان� ت�� ام ب��راب��ر در ب��ر� ^ ب^ fت�

ای �ی ه^^� ات غ^^� لت ب� ه ك�ه ت�� راجی م�أه�راث�� ود، می ط^^� ار س^^�� ت� ن��س^^ب ب س^^� ر ا Dب د� H�^^د ت رت�� ی ب�� ن� ، و )ام�ت^^ ^اران� (؛1386 ه�مکا ب^ � ت أ ح� ت�� ات ب^� وه�ش� ت�� ر� H�ای ب ل^ف� ه� ن� ان� م�چ� س^� یcن� ك�ه اس�ت� داده ن�� اداب� ب�� ای و غ� اره� ن� أدرس�ت� رف�� ه ت�� ث� د� غ� ن��ی ای ن� هداس�� �ی دوران� ن�� وات وج�� أ ی�� ظر ت�� ماری ب��رور� خ�� ی Cم�ن� ه�ای ت� ر مر� ی Nط ، ت�� ی شرط�ان� أرس�ات ی ه�ای ت�� ل^ن� – ق��

ی روف� ن� . . . در و غ^� ی ب� رگ�س^الی س^� طه ب��ر� وی ای رات�� ود ف^� ا و دارد وج^�� أل�ب^� ی در ت�� وره�ات ش^� أ ك� ت� ت�� رك�ب ی ب^�� ن� مغی^ ج��وان� د – ج�� ب� � ت ور ه�ما ش� �ی س�لام�ت� – م�أ ك� سمات �ی و ح�� ی ه�ای گ�روه اي�ن� روات ن� ده ك�ه س^� ب^� ت ان� ا  ار� ور س^� ش^� در ك�

لف� ه�ای غ�رصه ن� صادی، م�چ� wب ی�ماع�ی، اف�� گی اح�� �ره�ب� اسی و ف^� د، س�ب ب� wت� ار� ه�س^ت وي ای اول^� در اس�اسی ه^�أمه ی ب��رت�� ر�Dب اری و ه�ا ر گد� اس�ب� ه ه�ای س�ب أگ�ون� ه�ای ج�ور� مله ار� گ�وت�� ه ج�� . رس�اث�� ه�اس�ت�

ات �ی ری م�ب� Nظ ت��ه ای رس�اث�� ، ه� معی ال ج�� ف^� ت� داي�ت� و ات�� ه ه� ا، ار� ای گ�ش^ی�رده دام�ت� ماده� ا، ن�� اره� خ� ها، ه�ي� ش�� د، ارر� ات� ام ع�ف� ب^ fت�

ار و ه�ا ک ه را اف�� وام�ع درون� ام^رور� ه ج�� ه ع�ه^ده ث�� wت د، گ�رف�� أ ات�� ی ت�� ت ا ی ك�ه خ�� رج� ران� ار� ب�� Nظ ب� ی� اخ� د ص� دت�� ف� ک�ل م�عت�

5

دگ�ی ت^^^�� گی ر� ره�ب� � م^^^اع�ی و ف^^^� ی� له اح�� ب وس^^^� ه ی�� اث�� ای رس^^^� روهی ه^^^� ون� گ^^^� ود می دگ�رگ^^^� ، س^^^�� ش^^^ون� Hأم�ي ؛45:1995 )ت��ه wت �ی ار� ب��رگ�رف�� ات درخ�� ی، و ح�ب ر�Dب (. 1391 غ�ر�

ه اری ه�ا رس�اث�� اس�ت� اب��ر� ش� ب��رای م�ب� م�ور� رگ گ�روه�های ا  ی ب��ر� ن� مغی د. ج�� ب� wه�ستمام �راد ن�� ام�عه اف� ش� را خ�� وس�� Hی� د. می ده�ب�

اره�ای ب��ر خ� ی�ماع�ی ه�ي� گی و اح�� �ره�ب� ر ف� ی � ث أ د. می ت�� ارت�� گ�د�ه ر در مردم ث�� ی cي غ� ار ن�� ن� د می ک�مک� رف�� ب� أ ك�ت� د )ت�� لب ف� ان� ال�گوه�ای ار� ن�� س� ده داده ن�� ه در س�� ه�ا(. رس�اث��ه ع مردم ث�� اف�� ی م�ب� أس� ر ار� ت�� ی cي غ� ار ن�� ن� د. می را رف�� ت�� م�ور� ا 

ان�ش� در �ر� گèاهی اف� ر و ا  ی cي غ� گرش� ن�� �ردی ع�ملکرد و ت�� ی�ماع�ی و ف� د. اح�� رت�� م�وب��ش� در م�ور� ها ا  � ق� و م�هارن Dی و ش� ه اع�ی�ماد ن�� ش ث�� ق� ر ن�� د می م�وب�� ب� أس�� ورد، ت�� ف� (.247 – 251: 1995 )ک�ان��

هت� یcن� چ�� ب C^ ت^ ^ی�ر ب�� ه^ له ن�� ورد م�س^^ب� ، م^^� عی ب��ررس^^ی �^ ردد می س^ ه گ^^� ورب� ث�� رده، ض^^� ش^^� ه ف�� ی ث�� رج� ��^ وری ار� ب^ ن^^� wت� ای ه^^�ه ) ك�ه رس�اث�� ار ب��ر ای ن� گرش� و رف�� ان� ت�� اط�ب� ر م�خ� ی � ث أ گاهی می ت�� ارد( ن�� را گ�د� ه گ�د� ت� م: داس�� ي أس�� ت��

ه èث ر Nظ ی ت�� ف� Dن ر ر� ای گ�لوله و ب��ه دو اي�ن� èث ر Nظ أ ت�� وان� ت�� ای ع�ن^^^^� اوب� ه^^^^� ف^^^^� ک� دارای م�ت� ه^^^^وم ب^^^^� د م�ف� ب� wو ه�س^^^^ت رای ام ب^^^^�� ب^^^^ fه ت� اث�� ، رس^^^^� ای

ت� أدی اه�مب ت^^^^ ر ار� ر� Nظ ر^ ت�� ی � ث أ� اط�ت� ب��ر ت^^^^�� ل م�خ^^^^� اب�� ه ق�� èث ر Nظ د. ت�� ب� wگ�لوله ه�س^^^^ت اد ای ف^^^^� ام دارد، اع�ت� ب^^^^ fت� ای ه^^^^�ه اث�� �^ ون� ه�ا رس^ H^^ده م�ع�ر وارد گ�لوله ه�مج ��^ ر و س^ ی � ث أ� ��^ وی ت^ ه�ن� ب��ر ف^^� اط�ت� د� اش می م�خ^^� ارد. اس^^� د� دل گ^^� گ�لوله م^^�

ل »غ�کش »م�جرك��« و غ�ام�ل دو را ای کب س^� عمل« ن�� ه و ده�د می ال� ت� ی� رط�ی خ�� دن� ش^� ه دارد. اي�ن� س^�� èث ر Nظ ت��ی ن� ت� گرش� ب��ر م�ب� اسی ه�ای ت�� ب� س� ، روان�� �ی ات . )س�اروخ�� (98: 1384 اس�ت�

6

ک� واب�ر م^� غ^ده�ا گ^� ن� ن�� ه اي� èث ر Nظ عه را ت�� وس^� دل و داد ی�� ده م^� c^ن Hچ ي fت� ری ��^ ه را ب م^ود اراث� د . او ن�� ب� �رات ر ف� ام اب�� ب^ fه ت� اث�� رس^�اط�ت� ب��ر ای ش� دارای را م�خ� ه مرخ�له س�� رح ث�� ل ش� Dب دی ض�ورب� د� ب� ک�رد: ت��

ه ه اراث� وج� رش� درك�� ی��Dب د� Hت� گاه�داری ار ن�� ن� رف��وق� م�دل اب� اب��ر در ف� ف� ت جق� اسی ت�� ب� س� کل روان�� ه ش�� wت درب� و گ�رف�� ش� ق�� cي fب� ی ن� cت Cده ب� ب� . دارد ك�ت�

ه èث ر Nظ ت� ت�� ک�اس��رح� ��^ ی�ر خ^ �D^ ث^ ش� و 4گ�ر ^اران�� دب� م�طال�غ^^اب� در ه�مک �^ م^ أره درار� � ^ ر^ درت^ ی � ث أ� ��^ ون� ت^ (^ ی^ ر� ب لو ق� ت�� �^ ه م�وف^ ه ث�� ه اراث� èث ر Nظ ت��

ق� ن^^ جق� د. ت�� دت�� « س^^�� ت� ان� او »ک�اس^^�� س^^� کا در ك�ه ده�د می ن�� Dن مر ون� ا  ی^^) ر� ب لو ل ت�� دب ب^^� ه ت�� وی ث�� أر� گی ت^^�� ره�ب� � ام�عه ف^^� خ��ده ت� س^^^^^^�� و و اس^^^^^^^� لی ع�ض� واده اص^^^^^^� ای�� ه خ^^^^^^^�� مار ث�� اگ�ران� رود. او می س^^^^^^�� ماس^^^^^^�� ون� ن�� ی^^^^^^) ر� ب لو ه را ت�� ه دو ث�� ت� دس^^^^^^�

« و ف� عت م »ض^^^^^�� س^^^^^ي ق� « ن�� وی رد »ف^^^^^� ت� و ک^^^^^� أف�� دگ�ان� ك�ه درت^^^^^ ب^^^^^� ت� ب Cت� وی ه ف^^^^^� اث�� ش� رور� cي Cاع�ت� ار� ب� هارس^^^^^� Hچ�ون� ی^^^^^) ر� ب لو ا ت�� ماس�� د می ن�� ب� ع و ك�ت� ت� لی م�ت� ه ه�مه اص^^^^^� ، گ�وث�� اب� ه اط�لاغ^^^^^� ش�Dن د اهی و ه�ا ات�� è^^^^^گ ای ا  أن� ه^^^^^� � ت^^^^^ ن� ا  اي�

ه اب��راي�ن� رس�اث�� ب� . ت�� ه ه�مه م�ع^رض� در اس�ت� ام گ�وث�� ب^ fت� ای �ی ه� وت� ی) ر� ب لو �رار ت�� ن� ف� ت� رق�� ری و گ�Dب د� H(ت ر ی � ث أ� ها ار� ت�� � ن ا ی ه�م^^ان� یر� H^ ت� ج^ �^ ی�ر ك�ه اس^ �D^ ^ ث أم گ�ر ��^ ن� ت^ ^اده را ا  ه^ « ن�� ت� ��^ . در »ک�اس^ ت� �^ ع اس^ ت� واف�� ��^ ه ک�اس^ ای ث�� �^ م�عب^

ای ک� ال�ف^^^� ه^^^ان� ب^^^� ی چ�� ن� c^^^ت Cی�رك��، ب� ش� و م�ش^^^� ق� ای ن�� �^ ی�رك�� ه^ ی�ر م�ش^^^� �D^^^ث .« )گ�ر ت� روش، و اس^^^� :1976 گ^^^�26 .)

ی�ر ار� �D^^^^^ث رگ�ر Nظ ه ت�� اث�� �^ ^ ه ه�ا رس^ ه ث�� دگ�اه اراث�� ای دت^^^^^ �^ ^ کل ه�م ه^ ��^ ^ ش� و ک�م و ش^ cي Cکس^^^^^ان� ب� ت� ار� ت� عب ^اع�ی واف�� ^ م^ ی� اح��ل ماب� د ن�� ان� و دارت�� �^ اط�ب^ ها م�خ� � ن ر� ا  ی ��^ اش ث^ ن� ب��راس^^� ی ن� H�^ وک�اری ح^ ار� �^ گ س^ �ره�ب� ر ف�Dب د� H�^ ی�ر می ت^ �D^ ث^ د. گ�ر وت�� ��^ أ س^ ا ت�� خ� ت�� ا 

ش� cي fد، می ك�ه رود می ب� ه گ�وت^^^^� اث�� ا، رس^^^^� �^ ^ ه ه^ ر� وب ��^ ^ ، ی^ ون� (^ ^ ی^ ر� ب لو ه ت�� ل ث�� م دل�ب Nظ گی و ت�� ^اه�ب� ^ ه در ه�م^ ام اراث�� ^ ^ ب^ fدر ت�416 -Gerbener, G

7

ول ک� ط^^� أن� ب^^� م^^� ص^^ی، ر� خ� درب� ار� م�ش� اری^ ق^^�� د� رگ^^� ی � ث أ� �ی ت�� راوات � �^ د، ف^ ��^ وردارت^ ه ب��رج�� وری ث�� د ك�ه ط^^� أت� ها ت�� � ن را ا کل ده ش�� ام�عه ده�ب� ست� خ�� (.1380 )م�هرداد، دان��ی�ر �D^^^ث ش� در گ�ر ه واك�ي� ای ث�� �^ اده^ ف� ت� ده م�ظ^^^رح ات�� ه س^^^�� ه ث�� èث ر Nظ ی اش� ت�� ن� �^ که ب��ر م�ت^ ب� ای ات یره^^^� ع� گ^^^ری م�ت� Dت ر^ در د ی � ث أ� ��^ ت^

اری د� ون� گ^^^� ی^^^) ر� ب لو دگ�ان� ب��ر ت�� ب^^^� ت� ب Cل ت� ب د، دح�� ب� wأ ه�س^^^ت د ت�� دت خ� ر ت�� Nظ رار ت�� � ه دادن� ف^^^� èث ر Nظ ، ت�� ت� ه^^^وم دو ک�اس^^^�� م�ف�گر Dت ی د ^ن� ع^ أن� ن� (^ ^ ت ر ی خ�� ار� �^ د و س^ دت �^ س^ ه را ن�� ن� ث�� ه ا  اف� ��^ رد. ب��ر اص^ �^ ^ اش ک �^ م اي�ن� اس^ اه�ي �^ ^ وان� می م�ف ��^ ^ ه ی ج� ي wت ب��

ت� رف�� ای ك�ه گ^^� ��^ ماس^ ش� ن�� cي Cخ�د ار� ب� ، ون� ی^^) ر� ب لو رای ت�� م^^امی ب^^�� راد، ن�� � �^ ده�ای اف^ ام^^� ب fی ت�� کس^^ات دارد ت� لکه ت^^�� ح� ت�� ات ب^^� ت���ی اوت� ف� لف� ه�ای گ�روه ب��رای م�ت� ن� ی�ماع�ی م�چ� ن� دارد اح�� کارد، و )س�وري أن�� (.39: 1381 ت��

أ ه�مشو ه ت�� èث ر Nظ اب� ت�� ی�ر، ک^^^� �D^^^ث ح� گ�ر ات ب^^^� �ی ت�� أره ك�ه م�طال�غ^^^ات � گی درت^^^ س^^^ب� یcن� ه�مي� دب� ب�� أن� م^^^� م^^^� ای ر� ماس^^^�� هی ن�� گ� ا ای ون� ه^� (^ ی ر� ب لو أ ت�� اره�ا ت�� ن� گ^رش� و رف�� ای ت�� ان� ه^� اط�ب^� ام م�خ� �^ خ ده ات�� ، س^�� ت� ان� اس^� س^� دگ�ان� ده�د می ن�� ب^� ت� ب Cت�می هی دان�� گ� ای ا  وت��ی، ه^^^^^� ی^^^^^) ر� ب لو ان�شه در ت�� أ م�ف� اب�ر ت�� ، س^^^^^� دگ�ان� ب^^^^^� ت� ب Cی ت� اه�ات د� هی در ك�ه را غ^^^^^�� گ� ع� ه�ا ا  لت^^^^^ ب� ده ت�� س^^^^^��

، ت� ی�ر اس^^^^^� ش^^^^^� cي Cت� ب� د دوس^^^^^� ، دارت�� ن� کی ور� )ات�� ی^^^^^) : و ر ون� س^^^^^ن� ه ،1979گ�ي wت می ار� ب��رگ�رف�� ، و اس^^^^^� گ^^^^^ران� Dت دی�ر ( و97:^^^^^ 1389 ش^^^^^� cي Cگ^^^^^ران� ار� ب� Dت ی د ن� ت) ر ی واد و ه�ا س^^^^^� ی م^^^^^� ات د� ع� غ^^^^^�� لت^^^^^ ب� ده ت�� ت� در را س^^^^^�� واس^^^^^� د می ج�� ب� ك�ت�

: ن� کی ن� ،1975)ات�� کی : و ات�� ه ،1979ه�مکاران� wت ، و اس�می ار� ب��رگ�رف�� گران� Dت (.97: 1389 ده èث ر Nظ ی ت�� رگ�رات ی� ه ج� ای رس�اث��

ک� �^ ^ ان� م �^ أ ل�وه^ رح ت�� �^ ن� ط^ ه اي� èث ر Nظ د ت�� ف� ود م�عت� ��^ ^ یراب� ی � ث أ� ��^ ^ ی ت ور� ول^^^^� کن� طح در ت�� �^ أب� س^ ت^^^^) ر Nظ اب� و ت�� ب ��^ �رض^ ف�اق� ف^^^^� می ان�� د، ن�� ب^^^^� ی� لکه اق�� ها ت�� � ن ت� ا  س^^^^ب� ای ن�� یcن� ه^^^^� واش ب�� أ ج^^^^� ای ت� ض^^^^وراب� ال�گوه^^^^� ی ت�� ن� ه^^^^� ط^^^^ور را م�أ د� ت��

داوم دون� و م^� ح4 ت^�� cي ه ه� ی گ�وث�� اوم�ن� ر م�ف^� ی c^ي غ� ه می ن�� د. ث�� ارب� ده�ب^� گر ع�ب^� Dت ن� د Dي ر م�هم^ی�ر ی � ث أ� ه ت^�� اث�� ای رس^� معی ه^� ج��ن� ت� اي� اداب� ك�ه اس^^� ض^^وراب� غ^^� ج^^وه و ت�� کر ت�� ف� ان� ن�� اط�ب^^� چت� را م�خ� ر^ ت�� ی � ث أ� رار ت^^�� � رای می ف^^� د. ب^^�� ه ده�ب^^� موث�� ن��

8

Hاب H�^ح�ش ب��ر خ داری د دت^ ك�ب أ� ارد. در می ت�� د� ن� گ^� ال غ�ت ، خ^� Hاب H�^وه خ ن کر س^�� ف� چت� را م�أ ن�� ر^ ت�� ی � ث أ� �رار ت^�� و داد ف^�ن� ، را ا  طی ، مرخ�له خ�� م، ای Nظ ک^راری م�ب� ی و ت�� طف� رد. در م�ب� ع ک� ابH واف�� H�س^ان� خ رد وادار را ان�� کر ك�ه ک^� ف� ن��دا اح�ساش ار� را د، خ�� ابH ك�ب� Hسان� خ� ه را ان�� صصی ث�� خ� دن� ت�� ی و س�� ول�ور� کن� ، )م�ک� ک�رد ه�داي�ت� ت�� ان� ل�وه^�

1964.)ه èث ر Nظ کمله ت�� ت��

ن� ه اي� èث ر Nظ ان� ت�� ب Cت� د می ل ك�ه ك�ب� اب� اط وس� ب^� � معی ارت �ی ج�� ت أ م� ر^ دارای ر� ی � ث أ� طعی ت^�� د ف�� واه�ب� ود ج�� ای ک�م^ک� ك�ه ی^�� ه�ی ن� ی� ت� خ�� أف�� لد درت ارس�ف� د. لار� ن� و دارت�� ح مري�� ي وض�� د می ی�� د ك�ه ده�ب� أت� ماش ار� »ت�� صی ن�� خ� م و ش�� ي ق� أد م�ست� رد ت� ک^�

أ ش ت�� ق� رم ن�� س^^ان� گ^^� ای ان�� له ه^^� اص^^� ده ق�� رت^^�� ده و گ�ی ب^^� Dت ی�ران� را گ�و د، ج^^� مات^^� ن� ن�� Dي د ان� ت^^�� ت� س^^� وی و گ�ق� در گ^^�ه م�خل ت� ث�� وي ف� وای ن�� wاب� م�چن غ� لت ب� مع در ت�� ، می ج�� �ی ات ام�د« )س�اروخ�� خ� (.103 :1376 ات��

د اي�ن� ب c(ت أ� ل ت�� اب�� ف� د^ م�ت� ب c(ت أ� له )ت�� ب اط�ی وس^� ب^� � وس�ط ارت �ی ی�� ی�رات ج� د و م�خلی ش^� ب c(ت أ� راب� ت�� N^ ظ ده ت�� ب^� Dت وس�ط م�خل در گ�و ی��له ب �^ اب� وس^ �^ ب^ ( م�وح�� اط�ی �^ ^ ب � دان�ش� ارت ^ ب^ fر ت� رح4 اب�� H�^ ^ ی ب ^ن� ع^ حکام ن� wي �^ وام و اس^ �^ ر^ ف^ ی � ث أ� ��^ ^ راه�م را ت � �^ ^ د« می ف ار� �^ س^

، �ی ات (.104: 1376 )س�اروخ��ه èث ر Nظ لی ادراك�� ت�� اص�� ف� ن��

ه èث ر Nظ لی ادراك�� »ت�� اص�� ف� أ ن�� �ی ت� اوت� ف� ان� ن�� ب Cت� ک� ك�ه دارد می ام ب� ب fط در واخ�د ت� رات� کسان� ش� ک� ار� و ت� له ب� وس�باض اط�ی خ^^^�� ب^^^� � رای ارت ف�ر دو ب^^^�� ای ن�� ه م�عب^^^� گاث�� واه�د ای ن� ج� ت� ت�� د داس^^^�� ن� Hن� ك�ه . ه�رح� ر ار� دو ا  Nظ درب� ت�� ق^^^��ر� ج�واش ی کسان� ث�� د و ت� ب� � ت �ی ه�ما ات د« )س�اروخ�� ب� أس�� (.107: 1376 ، ت��

ع ام دف�� ب^ fت� اط�ی ب^� � د می ارت وات�� م�أن� ار� ی�� ار� �ی س^� ه�ن� دروت� ه د� ن� م�أث� Dي د رد. ت^�� ی ت� گ^� ب � رت �ی ب^�� ت أ م^� أ ك�ه ر� �ردی ت�� أل�ع� ف^� و ت^��ر ار� Nظ کری ت�� ه ق�� wت ه س�اح�� م م�واج� ي د ه�ست� ات� ب� ع ت�� وف�� ه ی�� ت� م داس�� ي أس�� ام ك�ه ت�� ب fه ت� ت� ه�مان� ث�� سب� أ ک�ودك�� ب��ر ك�ه ن�� �رد ت� ف^�

9

ه wت م�وح�� أا  ر^ ت�� ی � ث أ� ارد می ت^�� د� ن� ب��ر گ^� ی ن� H�^ح �ردی �^ ر� ف ی ر ث^�� د اب�� ه ، ك�ب� Hع در ج سم او وض�� ي ای م�کاب�� اع�ی ه^� ه دق^�� م ث�� س� Hح� مید. در ورت^^�� ن� ج�� ال، اي� امی خ^^� ب^^ fق� ار� ك�ه ت� è^^ی ک� ط�ر له ب^^� ب اط�ی وس^^� ب^^� � ش� ارت چ� Hت� ود می ه ب��ر س^^�� ت� م�ت ی ر� ن� ه^^� رد د� � می ف^^�

د ب� ت س� م�أن� در و ن�� لف� ه�ای ر� ن� ه م�چ� اوب� ه�ای ض�ورب� ث�� ف� ود. می ادراك�� م�ت� س��ه èث ر Nظ أدگ�یری^ ت�� ی�ماع�ی ت� اح��

اش ب� ن� شرس�� ري ه ب�� èث ر Nظ ه در ب�Hردار� ت�� ت� م�ت أدگ�یری^ ر� ی�ماع�ی ت� لی�رب� اح�� دورا ا  ب^� ه ،1969) ت�� wت : ار� ب��رگ�رف�� ف� ت س�دورا1373 ب^^� . ت�� ت� وع�ی ( اس^^� ��^ أدگ�یری^ ار� ی^ �^ ه را ت^ أم ث�� ��^ أدگ�یری^ ت^ �^ اه�ده ت^ �^ ی ای، م�س^ رده م�ع^^رف� . ک^^� ت� اس^^�

اش ن� ب��راس^� ه، اي� è^ث ر Nظ ها ت�� س^ان�� اه�ده راه ار� ان�� گ^ران� اع�م^ال م�س^� Dت �ی و د ات اق^�� ف� ان� ك�ه ان�� د می ب��ران�س^� ن� أد اف�� ت^�د، می رت^^^�� وع اي�ن� در و گ�ی أدگ�یری ی^^^�� ه ت^^^� ث)� ج�ر م ت�� ي ق� رورب� م�س^^^ت� دارد. ار� ض^^^� وی ت^^^�� گ^^^ر، س^^^� Dت ت� م�مکن� د اس^^^�

ص خ� ار ش^�� ن^� ه رف�� wت م�وح�� ده ا  ه ه�م^ان� در را س^�� Nار در ل�خط ن^� ود رف�� رور� ج^�� ان� ب^�� ن^� Hد. ح� ده^� رور� ك�ه ت�� وع ه�ر ب^�� ار ی^�� ن^� رف��اه�ده ده م�س^� م س�� لر� ط م�س^ب� رات� اس�ت� ش^� ه و م�ب� ر� گ^ی ی ات�� اف� ض^وض اي�ن� در و اس�ت� ک� ت� خ�� وي ف^� أداش� و ن�� H�ت

اد در خ� ه ات� ت� م�ت ش� و ر� گیر� ر ات�� ب�� . م�و� اس�ت�ه ب��راس�اش èث ر Nظ أدگ�یری ت�� اه�ده ت� أ ک�ودک�ان� ای، م�س� اه�ده ت�� ار م�س� ن� ت� و ال�گوه�ا رف�� صب خ� ای ش�� وب� ه^� م�چن^�

وت��ی، (^ ^ ی ر� ب لو ها ت�� � ن ق� را ا  �^ ش^ رارمی شرم� � �^ ^ اه�ده ف �^ د. م�س^ �^ ت� ده�ب^ ^ب ص^ خ� ی ش�� ات �^ ر ه^ ی N^ ^ ط أ ت�� أت�� رف�ی«، »ت�� ��^ ^ ای ب ��^ ق^ »ا م^^^^^ن�ی« و ^^^^ره« ك�ه ان� ظ هی در »ف�� گ� ای ا  ی ه^^^^^� س� م�ور� ، ا  ون� ی^^^^^) ر� ب لو م^^^^^اد ت�� ار ال�گ^^^^^وی و ن�� ن^^^^^� ه رف�� ی ض^^^^^رف� Dت و در ج^^^^^��

رق� م�ص^رف� ب� و ب^�� ن� و ا  ی ن� H^ت� ه�مچاي� ل رغ^� ی م�س^اب�� م^ن� د، ان� ب� wودك�� ه�س^ت ه را ک^� د ث�� لب ف� ن� ار� ن�� اره�ا اي� ن� رف��ده�د. می س�وق�

ه èث ر Nظ لور ت�� ب� ت��

10

ن� ه اي� èث ر Nظ ان� ت�� ب^ Cت� د می ه ك�ه ك�ب� اث�� أ ه�ا رس^� ه »ت�� س^ت� ی ب��رح�� ار� ک� س^� عه ب^� ک� واف�� H�^د� و ک�وخ ح� اخ^�� ات ب^� ک� ت�� Dب Aاس^ی�راب��ر، ار� �ی ات اروخ�� « )س^� ن� :^ 1376 ا  یcن� ( ب��ر58 ع^ب ان� ن�� ر� ت� م^ی داده�ا اه�مب د روت^� ر� ��^ دگ�ان� ب ب^� � وات ر ج�� ی � ث أ� ��^ می ت

ارد ن� گ�د� ه اس�اش . ب��راي� أ ه�ا، رس�اث�� ار ت�� س� wي ار اب�� ب� ی اح�� ن� ت� ه م�صرف^� ب��ر م�ب� ن� ث�� ها ا  م�جور را م�صرف� و داده ن��ه ش�Dن د ان� ات�� اط�ب� �رار م�خ� د می ف� . ده�ب�ه èث ر Nظ لع اب��ر ت�� Cت�

کاوی در ن� ار� روان�� ر اي� ار م�ورد در اب�� ن� ه رف�� ادگ�وث�� ب ی� سان� اغ� ت� ان�� سب� ه ن�� له ث�� أد ای وس�ب ود می ت� �ی س^�� ت أ م^� . »ر�س^^ان� ك�ه ه ه�ا ان�� ه ث�� اث�� اد ه�ا رس^^� د، می م�عب^^� وت�� ه س^^�� وع�ی ث�� ها ب��راب��ر در ی^^�� � ن ه ا  م ث�� س^^لي د، می ن�� ب^^� ی گ�رات ال�ن� ت� خ^^� چ� ش^^�

^الی غ^ ف� د می ان�� ب� � ت أ ه و ت� Hج ت�� ن� ه�را  ه ا  اث�� �^ ا رس^ د، ال�ف� �^ مات^ ی ن�� ح4 ت�� cي ه ه� ش�Dن د د. در می ات�� ��^ رت^Dب د� Hع ت� ال اي�ن� در واف�� ، خ^^^�سان� ان� ه�ا ان�� ن� Hن� س�اع�ت� در ح� ه م�غت ود رس�اث�� د می را ج�� ب� یر، ض�ورب� در ك�ه ط�لت� ج� أ� ی ت�� Dت ی^ گ�و ر� ی Hک�رده گ�م ج

أن� � ت د. ا  هان� ات�� ه را چ�� ث�� ه رور� ود رس�اث�� ، می ج�� �ی ات د.« )س�اروخ�� ب� ت� ب C89 : 1376 ت�)گ ب� لت د س^^^� ف� ، م�عت� ت� ود اس^^^� ه وج^^^�� چت� ای ض^^^� الی ه^^^� ب^^^ اي�ت� ح�� ن^^^� ی ح�� � ^^ات ک � ی ارن Hدر ت� ی Hلم در ت� ب ای ف�� س^^^ی ه^^^� لي Hو ت�

اب� أع�ت� ه�ا ك�ب� اش� ت�� س� ت� گی و اغ�� ب� ق� س^�� ک^ری ا  ود می ق�� ه س�� وری ث�� ه ك�ه ط� ی ث�� � وت ادر ج^�� أ اس�ت� ق�� اگ�ری ت�� ماس�� ن��م�أدگ�ی ك�ه را کاب� ا  � ه اع�مال ارن ه�کاراث�� ی�ماع�ی و ب��ر� داح�� ه دارد، ص�� م ط�رف� ث�� رای د. خ�� ب��رات��

اب� س�اب�ر ف� ت جق� ان� ت�� س� اده ك�ه ده�د می ن�� ف� ت� ه ار� اس� اث�� اد و رس� ب^ ی� ه اغ� ن� ث�� ت� ا  ب� ک� س^� Dب جر ود می روان� ت�� و س��ی ار� اط�ن� ون� م�خ^^� H�^ ودك��، ج^ ودی ک^^� د می م�وج^^�� ار� ای ك�ه س^^� یروه^^� اه�ش� ث�� è^^گ ودا  أج�� ه ک�م^^ی�ر ت�� له ث�� ب �^ ل وس^ م ع�ف� ي Nظ ب� wت�

ود ، س�� �ی ات (.121 : 1384 )س�اروخ��

11

ن� اب��راي� ب^� ر ت�� ه اب�� اث�� �ی ب��ر ه�ا رس^� ت ا اط�ب^� ر در ك�ه م�خ� اده اب�� ف� ت� أد اس^� ت^ ه ار� ر� اث�� ه رس^� ن� ث�� اد ا  ب^ ی� دا اغ� ب^ fرده ت� د، ک^� ار ات^�� ن��س^بر دب�� دت ر و س^^^�� ادب�� �^ ، خ^ ت� �^ را اس^ D^^^ب أن� ر� � ^ ت^ دون� ا  ح4 ت^^^�� cي د، ه� ^^اش� ب��ردت^^^ ک أ ك�ن� ی ت� ن� �^ ه، ح^ �^ ش^Dن د امی ه�ر ات�� ^ ب^ fرا ت� مید. رت��Dب د� Hت�

ه èث ر Nظ گ ت�� �ره�ب� ری ف�Dب د� Hت�ن� ه اي� èث ر Nظ ورد در ت�� ر م^^^^^� ه اب�� اث�� گ ب��ر رس^^^^^� �ره�ب� ش� و ف� ای ارر� ع، ه^^^^^� وام^^^^^� ه ج�� ه ث�� ر� ، وب^^^^^ ان� أن� ک�ودک^^^^^� وات^^^^^�� وج�� و ی��

أن� وات^^�� ج^^وه و ج�� اط ت�� ب� ت� ب� أن� اس^^� � ت^^ چت� ار� ا  اش می ت�� د. ب��راس^� ن� ك�ب^^� ه، اي� è^^ث ر Nظ ه ت�� اث�� أ ه�ا رس^^� لت� ت�� ش� ق�� ارر�ا، ی ه� ار� کل و ال�گوس� ش� دهی ش�� ي� ب Cت� ای عص^ت� ه� ر� ن�� م^ی ت� ا  س^ب� ه ن�� ت� ث�� عب ای واف�� ی�م^اع�ی ه� اد و اح�� خ^� ات�

وب� Hارج� H�^^خ ای ی ه^^� ن� �^ ه^ ش� ار� و م�خ^^دود د� cي fده، ب� ^ ت^ یری ب��رگ�ر� � ث أ� ��^ دگ�ار ت^ ی و م�أت^^�� ال�ن� وي��ت� ار� ق^^�� ش^^� ان� در ح�� اط�ب^^� م�خ�ای اش می ب��رخ^�� ارد. ب��راس^� د� ن� گ^� ه اي� èث ر Nظ ت� م�مکن� ت�� وع اس^� اص^ی ی^�� گ ار� خ�� �ره�ب� ه ف� اث�� ی�ر ای رس^� ش^� cي Cدر )ب�

ال�ت� لم ق�� ب ی�ما در ف�� أ س�ت ن� ت� ( اي� ون� ی) ر� ب لو وه�م ت�� ان� در را ی�� اط�ب� وان� م�خ� ود ج�� وج�� ورد ی�� اره�ای ك�ه ا  ن� اصی رف�� خ��ل خ�ل در کلاب� و م�ساب�� دگ�ی م�ش� ت�� مره ر� له رور� ب��ر ای وس�ب أ و م�و� ش� ت�� . ارر� اس�ت�ه اي�ن� در ت� م�ت ده ر� ^ دت^ Hد ت� لب ف� ر� ن�� ی ل ث^^^�� اب�� رح ق�� �^ د ط^ لب ف� . ن�� ت� أن� در اس^^^� ت^^^) ر ام�عه خ�� ری خ��Dب د� H�^ کی ت^ cار� ت� ای اره^^^� اب��ر�

سان� د اس�ت� ان�� لب ف� اره�ای ار� . ن�� ن� ی رف�� اه م�ص^رف� گ � ن وی ار� ك�ه ا  ه، س� اث�� ر ع�ملی رس� ب�� و� ر م� ب ض^و ود، ت�� کل س�� ش��رد می ه گ�ی ار و ع�مل ه�رگ�وث�� ن� ای گ�روه رف�� ع ه� ورد ه�م^واره مرح�� د م� لب ف� �رار ن�� یرد می ف� ی و گ^� ن� ار ح^� ت� م�عب^ ب� و م�ت�أ ی ت� ف� ودن� م�ت� ار، ی^^^�� ن^^^� گی رف�� ه ن��س^^^ب� ار ث�� ن^^^� وء رف�� روه س^^^� ای گ^^^� ع ه^^^� ه مرح�� اث�� اری ای رس^^^� د� رگ^^^� ی � ث أ� گی دارد. ت�� ره�ب� � ف^^^�

ه اث�� �^ د می رس^ وات�� ار ب��ر غ�لاوه ی�� �^ ن^ گ^^رش� و رف�� ان� ت�� �^ اط�ب^ ر ب��ر م�خ� می اه ض^^^�� è^^^گ ودا  أج�� أن� ت�� � ^ ت^ ر� ا  ی ��^ ر ث^ ه اب�� ت� ��^ اس^ ه و گ�د� ن� ث�� اي�ت� ب � رت ��^ راب� ب ��^ دب� اب م^� ق� و درار� ری ع�من^ ��^ ت� ب��ر ب ص^ب خ� ار و ش�� ن^� رد رف�� � �^ ه ف ت� د داس^�� أس�� ل، ت�� :1997 )گ�روب^��

17 .)12

ه ت� ت س� cي fق� ب� ن جق� ت��ی ن� �ی ح�ست دات خ� وه�ش� ( در1382) ات�� ود ب�Hر� أ ج^�� وان� ت�� ر »ب��ررسی ع�ن^� Nظ ن� ت��Dي د أره وال^� � ر^ درت^ ی � ث أ� هی ت^�� ای اگ� ه�

ات �ی غ^� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ان� ب��ر ت�� س^� « ن�� ان� ن� ار� درص�د5/84 داد، ک�ودک� Dي د د وال� ف� د م�عت� � ودت اب� ی�� غ^� لت ب� وط ت�� � ه مری ث��ه ی ضرف� Dت و ب� م�صرف� در ج�� ار ب��ر ا  ن� ان� رف�� س� دان�� ت�� �رر� ه ف� ان� ث�� ر� أد می ت لی و »ر� ب ر ح�� ب�� أد« م�و� ت وده ر� . ی�� اس�ت�

ن� ی ن� H^وه�ش� ه�مچ ر� H�^ارل�و ب ب^� ان�1382) ح�� س^� هی داد، ( ن�� گ� ای ا  رك�ت� ه^� ر ش^� ی � واث^ اغه در ی�� ای اس^�� ه ال�گوه^� ت� هت ن��، م�صرف� ان� در ب��رق� أن� و ک�ودک�ان� م�ب وات�� وج�� ر ی�� ب�� وده م�و� . ی�� اس�ت�

دل�ر ش� و ا  ه1980) ه�مکاران�� ور ( ث�� Nط ر^ ب��ررسی م�ب� ی � ث أ� ای ت�� ماس�� ون� ن�� ی) ر� ب لو واس�ت� ب��ر ت�� ان� ه�ای درج�� ک�ودک�ن� ار� Dي د ه^^اي�ت� در و وال^^� ار ن�� ن^^� ی رف�� ه^^ا، م�ص^^رف� � ن ی ا  وه�س� ودك��700 روی ب��ر ب�Hر� ه^^ار ک^^� Hأ چ� ت� ت�� اله ه�ق� س^^�

ام خ� ه ات�� د. ث�� � ن� دادت ت� اي� ب � رت ده ک�ودک�ان� ار� ك�ه ب�� ب أ ب�Hرس� ت� د: »ا  رای س�� د ب�� ت) ر اب� خ�� ب� ی اس� أر� ای ت^�� هی ه� گ� ا ده ��^ ، در س^ ون� ی^^^) ر� ب لو أ ت�� ن� ت�� Dي د ود وال^^^� چت� ج^^^�� ح� می ت�� ات ب^^^� د؟« ت�� ب^^^� ن� ك�ت� ان� م�طال�عه اي� س^^^� �ی داد، ن�� ات ار� ك�ه ک�ودک^^^�

دگ�ان� �^ ^ ب^ ت� ب Cمی ت� ون� دان�� ی^^^^) ر� ب لو د، ت�� � ^ ^ ودت^ ان�شه در ی�� أ م�ف� ی ت�� ^ات ^ ه^ � ن ^ی�ر ك�ه ا  ^ ون� ک�م^ (^ ^ ی^ ر� ب لو ا ت�� ماس�� د، می ن�� �^ ^ ب^ ^^ال ك�ت� م^ اح�ی�ی�ری^ ش^^^^^^� cي Cت� ب� ای ك�ه داس^^^^^^�� هی ک�الاه^^^^^^� گ� ده ا  ن� ار� را س^^^^^^�� Dي د ت� وال^^^^^^� واس^^^^^^� ان� درج�� ر� د. م^^^^^^ی ب^^^^^^� ، ك�ت� لاف� ن� اح��

ود درص�د16 ب��راب��ر در درص�د40 ، و )اس�می ی�� گران� Dت (. 98: 1389 دق� ب��ررسی ن واه�د دف�� ط م�دارك�� و س�� ب� � أ مرت ر ت�� ی � ث أ� ش� ت�� چ� Hهی ت� گ� ون� ه�ای ا  ی) ر� ب لو وط ت�� � ه مری واد ث�� ی م� ات د� رای غ�� ب��ان� س�شه ك�ه ک�ودک^^^^^� دارده�ای م�و� ات�� ب� ی اس^^^^^� ات د� ش غ^^^^^�� گلي ن� ان�� ام را ا  �^^^^ خ ان� داد، ات�� س^^^^^� ن� ك�ه داد ن�� ی ن� H�^^^^^هی ح گ� ا 

ی، ر ضرف� ه�ات Nظ ر ار� ت�� یره�ا، س�اب�ر اب�� ع� خاب� ب��ر م�ت� ي رح�� اب� و ب�� خ� ت� ای ات�� ی ه^� ات د� ان� غ^�� ر ک�ودک^� ی � ث أ� ارد می ت^�� د� گ^�گر� ب� ت : و )ه�س^^^^^ب� ^^^^اران� ه ،2003ه�مک ل ث�� ف� ورلی، ار� ن�� �^ ^ أ امر (. اي�ن�2007 م^ ه ت�� وج� ه ی�� ر^ ث�� ی � ث أ� ون� رور� ت^^^^^�� ر� � �^^^^ اف

13

ان� اب� ب��ر ک�ودک^^^� خ^^^� ت� د و ات�� ت) ر واد خ�� �^ ی م^ ات د� ��^ واده غ^ ای�� ل ه�ا خ^^^�� اب�� م�ل ق�� أ� ه ت�� ر ث�� Nظ می رس�د می ت�� �^ ، و )اس^ گ^^ران� Dت د1389 :99.)

شون� � ی�ر و روب��رن ي ی ( در1977) روس� وه�س� ه در ب�Hر� ت� م�ت ر ر� ی � ث أ� هی ت�� گ� ای ا  �ی ه� وت� ی) ر� ب لو ان� ب��ر ت�� شر ک�ودک^� Hه ن� ن� ث�� اي�ه ج� ي wت د ب�� دت�� ای م�دب� ك�ه رس�ب ماس�� هی ن�� گ� ، س�وی ار� ه�ا ا  أن� � ت أ ا  ان� ت�� ر� ت� می واس^� ها درج�� � ن رای ا  د ب�� ت) ر الا خ�� ک�

اط ب^^^^^� � ح� ارت ات ب^^^^^� وه�ش� دارد. ت�� ر� H�^^^^^ادی ب س^^^^^� ^^^^اران� و ک�لي ش� روی ( ك�ه1382) ه�مک ان� دان�� ور� م^^^^^� أ6 ا  17 ت��ال �ی س^^^^^^� هات ف� را اض^^^^^^� ده اخ^^^^^^�� ت� س^^^^^�� ر� اس^^^^^^� ی ان� ث^^^^^^�� س^^^^^^� ش� درص�د1/96 داد، ن�� ان� دان�� ور� م^^^^^^� درص�د6/5 ا 

ن�Dي د ه^ا، وال^� � ن ن� ا  ه ا  ت� واد ار� دس^� ی م^� ات د� اب� را غ^�� �^ خ ت� د می ات�� � ق� ار� ك�ه ک�ردت è^ ی ام ط�ر ب^ fای ت� �ی ه^� ات رگ^� أر� أ ت�� ت��ها � ن ا ا  ب� س^^^^^�� ده ا  د س^^^^^�� � ودت وارد، درص�د6/90 در و ی�� د ه�ر م^^^^^� ن� Hن� ح� Dي د أ وال^^^^^� اب� ت�� �^^^^ خ ت� د ات�� ت�� �رر� ود ف� ال�ف� ج^^^^^�� �^^^^ م�خ

د، � ودت^^^^^^^ ه ولی ی�� ن� او اض^^^^^^^رار ث�� أده ا  ی م^^^^^^^� ات د� داری را غ^^^^^^^�� ت^^^^^^) ر د می خ�� � ه ک�ردت wت ی ار� )ب��رگ�رف�� ن� دات �ی، ح�س^^^^^^^ت �^^^^^^ خ ات��1379.)ون� ن^^� ت� وب� ^اران� و ی�� وه�ش� ( در2003) ه�مک ر� H�^^ود ب أ ج^^�� وان� ت�� ر^ ع�ن^^� ی � ث أ� ای »ت^^�� ای ال�گوه^^� ماس^^�� ون� ن�� ی^^) ر� ب لو ب��ر ت��

وه م�ص^^رف^� ^ اب� و م�ن^ خ� Dت ر� ^ی� ان� در س^ �^ س^ « ن�� أن� ��^ وات^ وج�� د ی�� � أ ك�ه دادت ک� ه�ر ت�� �^ اع�ت� ب^ �^ ان�ش� س^ ر� � �^ ای اف^ ��^ ماس^ ن��ون� ی^^^) ر� ب لو ، ه�ر در ت�� وه م�ص^^^رف^� رور� اب� و م�ن^^^ خ� Dت ر� ه س^^^ی� ان� ث�� ر� اه�ش�14/0 م^^^ی ه - ک^^^� wت أف�� ن� ت� . اي� ت� اس^^^�

گران� �^ وه�س^ ه ب�Hر� ج� ي wت د ب�� ب� ی� ن� ك�ه گ�رق�� اط اي� �^ ب^ � ت� م�مکن� ارت ه در اس^^� ج� ي wت ی ب�� ن� ت) گر� ات� ��^ وه خ^ ^ اب� و م�ن^ خ� Dت ر� ^ی� أ س^ واد ت�� م^^�ی ات د� د غ�� أس�� ون� ك�ه ت�� ی) ر� ب لو ها ت�� � ن ع� را ا  لت ب� د. می ت�� ك�ب�ن� ی ن� Hان� ه�مچ ب� ه ات ن� ث�� ه اي� ج� ي wت د ب�� دت�� اب� اگ�ر ك�ه رس�ب غ� لت ب� �ی ت�� وت� ی) ر� ب لو گ�ی ب��ر ت�� ر� ای وب یر ه� ه غ^� ث� د� غ� ه ای ن�� وان� ث�� ع�ن^�

ن�Dي ار م�همی�ر اب� م�عب خ� ت� د ات�� ك�ب أ� د، ت�� ب� ش� ك�ت� ی ه�ای ارر� دگ�ان� م�ص^رف� ب^� ت� ب Cوان� ت� وج^�� ه ی�� ور ث�� ی ط^� ف� چت� م�ت� ر ت�� ی � ث أ� ت^��رار � �^ واه�د ف . داده ج�� ت� رف�� ای گ^� وه�ش� اي�ن� ه^� ر� H�^ د ب ت� د امر اي�ن� م�و� ب� wی ك�ه ه�س^ت اه�ات د� ش� ك�ه غ^�� cي Cع� ه�مه ار� ب� لت^ ب� ت��

14

د، می وت�� ��^ ی س^ ه^^ات د ه�مان�� ب� wه ك�ه ه�س^^ت ور ث�� راط�ی ط^^� � �^ ه می م�ص^^رف^� اف^ ت� ��^ س^ د. گ�د� وت�� ��^ ، ار� س^ اداب� اي�ن� ی غ^^� ات د� ��^ غ^کل ه ش�� wت �ی دوران� در گ�رف�� وات وج�� ای ب��ر ی�� ی ال�گوه� ات د� رگ�س^الی دوران� غ�� ر ب��ر� ی � ث أ� ارد می ت�� د� اداب� اي�ن� و گ� غ�

ی ات د� ��^ ه غ^ ه ث�� وث�� ود ی�� ��^ د می ج^ ب� � وات یری ی�� � ث أ� ��^ طعی ت^ کل ب��ر ف�� ��^ یری^ ش^ �^ م^^اری گ^ ی Cای ت� م�ن� ه^^� ^ر� أك�� و م^ ��^ ظرت^ دوران� خ��رگ�سالی، ه ب��ر� ت� د. داس�� أس�� ت��

ن� أي� H�^^^^^^^^^ش� و ت ی ( در2002) ن�� وه�س� طه ب�Hر� یcن� رات�� ان� ب�� ر� ج^^^^^^^^^وه و م^^^^^^^^^ی ای ت�� ماس^^^^^^^^^�� هی ن�� گ� أ را ه�ا ا  ان� ت�� ر� م^^^^^^^^^یت� واس^^� ای درج�� ان� ه^^� �^ ل ار� ک�ودک^ وب�� أی�� أت�� رای ت�� ��^ ت� ب^ أف�� ^ ه، درت^ �^ ح� م�طال�عه ه�دث^ ات �^ ب^ د. ت�� � ^ ه ک�ردت^ ت� ث�� ده دس^^� �^ م^ ا 

ان� س^^� م^^وع، در داد ن�� �ی م�ح� ات �^ هی ك�ه ک�ودک^ گ� ای ا  ی ه^^� ع� لت ب� ی�ری ت�� �^ ش^ cي Cا ب� ماس�� رده ن�� د، ک^^� � ^ ودت^ أمه در ی�� ای ت�� ود ه^^� ��^ ه ج^ ث��ل وب�� أی�� أت�� ت� ت�� أف�� ی�ری ک�الاه�ای درت ش� cي Cار را ب� واس�ب� ده ج�� د. س�� � ودت ی��

گ^^ری عوام�ل Dت ر� د ی ��^ خ^^اب� ب��ر ث^ ي ی ب��رح�� ای و م�ص^^رف� ��^ اص^ ف� د ن�� ت) ر ان� خ�� ر ک�ودک^^� ی � ث أ� ��^ رای می ت^ ��^ د. ب^ ��^ ارت^ ال، گ�د� م�ب^^�ان� س^� ده داده ن�� ت� س^�� ل ك�ه اس^� ماب� ان� ن�� ه ک�ودک^� ع� م�خض^ولاب� ث�� لت^ ب� ده ت�� أ س^�� أل�ع� ت�� ر ت^�� دن� ب�� ها س^�� � ن اه�ش� ا  می ک^�

ان� د. ک�ودک^� أت^�� ه ت� ح� ث�� درت أن� در و ت^�� (^ ت ر د، خ�� ورد در رس^�� ه م^� Hج ت�� ه ا  اث�� ه رس^� ها ث�� � ن ه ا  د، می اراث�� ادی ده^� ف^� ت� ر ات�� کر ب�� ق��د می ب� ت� و ك�ت� س^^^ب� ه ن�� د ث�� ات� ر� ه�مس^^^الان� ع�ف� ی ن� می ب��ر ح�س^^^اش ث^^^�� ی ن� H^^^د. ه�مچ وت�� ان� س^^^�� س^^^� ده داده ن�� ت� س^^^�� ك�ه اس^^^�

ت� س^^ب ت� ش� خ�� ق� لاب� در م�همی ن�� م^^ات� ان� ن�� ه ک�ودک^^� ع� م�خض^^ولاب� ث�� لت^^ ب� ده ت�� ��^ ا س^ ف� د؛ می ان� ه ك�ب^^� ن� ث�� ورب� اي� ك�ه ض^^�ش^^ران� Hش� ن� cي Cی�ران� ار� ب� �^ ای در دج^ ��^ اص^ ف� ود ن�� ��^ اری ج^ �^ س^ أف�� Hر می ت�اب� �^ د. س^ �^ ب^ ر عوام�ل ك�ت� ب�� و� یcن� در م^^^� ^ب ع^ ار ن�� �^ ن^ رف��ان� م�ص^رف� د ک�ودک^� ب� w ارت طح ع�ب� : س^� ص^ادی ار� wب ی�م^اع�ی- اف�� واده، اح�� ای�� وع خ^�� �ی و ی^�� �راوات غ^ام�لاب� ف^� د- ن�� وال^�د ت�� �رر� ر و ف� ی � ث أ� : ه�مسالان� ه�ای گ�روه ت�� ن� ه ،1997)دورك�ی ل ث�� ف� ی�رگ�: ار� ن�� (.2000وال�کي�

15ی م�واد م�صرف� ات د� أ غ�� ت��

ش� یcن� ارر� أب� Hت�

ی م�واد م�صرف� ات د� أ غ�� ت��ش� ألا ارر� ت��

اده ف� أمه ار� اس�ت� ه�ای ب��رت��ات �ی غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ت��

ری م�دل Nظ وه�ش� ت�� ب�Hر�

اب� ب �رض�� وه�ش� ف� ب�Hر�یcن�- ان� ب�� ر� اده م^ی ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� (^ ی ر� ب لو أ ت�� واد م�ص^رف� ت�� ی م^� ات د� أ غ^�� ش� ت�� ألا ارر� در ت^��یcن� اط ک�ودک�ان� ب�� ب� � ود ارت دارد. وج��

یcن� ان� - ب�� ر� اده م^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^� ای ب��رت�� �ی ه^^� ات غ^^� لت ب� ون� ت�� ی^^) ر� ب لو أ ت�� واد م�ص^^رف^� ت�� ی م^^� ات د� أ غ^^�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� H�^^تاط ب� � ود ارت دارد. وج��

یcن� ان� - ب�� ر� اده م^^^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^^^� ات غ^^^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^^^) ر� ب لو أ ت�� ان� ت�� ر� ران�ش� م^^^^^ی ه گ^^^^^� ا ض^^^^^رف� ث�� د� در غ^^^^^��وران� اط رس�ن� ب� � ود ارت دارد. وج��

یcن� ان� - ب�� ر� اده می ف� أمه ار� اس�ت� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ان� ت�� ر� ل م�صرف^� می م و وس�اب� وار� ر ل^�Dب جر ت��یcن� در اط ک�ودک�ان� ب�� ب� � ود ارت دارد. وج��

یcن� ان� - ب�� ر� اده م^^^^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^^^^� ات غ^^^^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^^^^) ر� ب لو أ ت�� ن� ت�� ت� ه رق�� ای م�ک^^^^^^ان� ث�� حی ه^^^^^^� Dت ر ف^^^^^^� و ن��ی أر� �Dت هر یcن� در ش�� اط ک�ودک�ان� ب�� ب� � ود ارت دارد. وج��

اسی روش� ب� وه�ش� س�� ب�Hر�

16

ه گ�ران�ش� ا ضرف� ث�� د� در غ��وران� رس�ن� ل م�صرف� م و وس�اب� ل�وار�

رDب جر ت�� ن� ت� ه رق�� حی ه�ای م�کان� ث�� Dت ف�ر ن��ی و أر� �Dت هر ش��

ق� ن^^^ جق� ر ت�� اش ب��ر خ�اض� وع اس^^^� ای داده ی^^^�� مع ه^^^� وری ج�� ل و ا  خلب ده، ت�� ی س^^^�� ف� ت جق� ت� ک�می ت�� ل�خ^^^اطN ار� و اس^^^�وع ورد ی�� أ ب��رج�� له ت�� ورد م�س^ا� ه ورود و ب��ررس^ی م� ن� ث�� �ی ای م�طال�عه ا  دات ک�. اس�ت� م�ب^ ب^ کت� ورد ت�� اده م� ف� ت� اس�

وه�ش� اي�ن� در ر� H�^ ^ان�ش� ب^ م^ ی fد. در می ت� ��^ أس^ دات �ی، م�طال�عه ت�� ^ رای م�ب^ ��^ مع ب^ وری ج�� اب� ا  �^ ورد اط�لاغ^ �^ ار� م^ ^ ب^ ار� ت��ار ر� امه اب^�� ب� اده ب�Hرس�س^� ف� ت� ده اس^� ش� س^�� cي fب� . ت� ار� ار� اس^� غ^�� ، ا  م^ان�ش� ی fامه ت� ب� ی ی ب�Hرس�س^� دات ب^� � ورد ات ون� م^� م^� ر� ا ه �رار اول�ت ت� ف� رف�� أ و گ� اده ت�� ف� ت� ح� ار� اس� ات ب^� ه ت�� ده، دس�ت� ث�� م� ص ا  ات� ف^� ود ن�� امه و ب��رط�رف� م�وج�� ب� ی ب�Hرس�س^� ه^ات ن��م ي Nظ ب� wد. ت� س��

ام�عه م�أری خ�� ت� و ا  معب ه: ج�� موث�� ن��ام�عه م�أری خ�� ن� ا  ه م�طال�عه اي� أ7 ک�ودک�ان� ی ک�لت ال10 ت�� هر س^� لان� ش^�� رب� گ�ب ن� و غ^�� ی ن� H^ن� ه�مچDي د ها وال^� � ن ا 

د. ار� می أس�� ا ت�� خ� ت�� ه ك�ه ا  عی ط�ور ث�� ت Cدگ�اه م�طال�عه ام�کان� ط�ی مامی ه�ای دت �راد ن�� ود اف� ت� وج�� داس�� وه ار� ت�� ن ی س��ه موث�� رای »ن�� یری« ب^^^�� یcن� گ^^^� ب C^^^ت أب� ب�� (^ ت^ ر Nظ راد ت�� � �^ ^ ورد اف اده م�طال�عه م^^^� ف� ت� ده اس^^^� ت� س^^^�� �^ اش ب��ر و اس^ ن� اس^^^� ا 

غدادی �راد ار� ن�� ف�ر( ك�ه280) اف� ام�عه م�عرف� ن�� م�أری خ�� ص ا  ب چ� ش^� د داده ن�� دت�� ه س^�� وان� ث�� ه ع�ن^� موث�� اب� ن�� خ^� ت� و ات��ده م�طال�عه . روش� س�� ه اس�ت� موث�� ن� در گ�یری ن�� وه�ش� اي� وه ب�Hر� ن ه س^�� موث�� یری ن�� أ ای مرخ�له دو گ^� اده ت�� ف� ت� ار� اس^�

ه موث�� یری^ ن�� ه گ^^^^� وس� ش و ای ج�� Hي ه س^^^^� موث�� یری^ ن�� ی گ^^^^� ص^^^^ادف� اده ت�� ه س^^^^� ورب� ث�� ه ض^^^^� اث�� ه خ�� ه ث�� اث�� د. ن�Hش می خ�� أس^^^^�� ار� ت��وری ردا  ه ه�ا داده گ^� èث ر� ج� ل و ت�� خلب ن� ت�� أ ه�ا ا  اده ت�� ف� ت� رم ار� اس^� ار ب^�� �ر� أری اف^� م^� امSPSS ا  خ^� د ات�� ودر گ�ردت

طه اي�ن� م�ون� ب��رای رات�� ر� ، ا  اب� ب �رض�� ست� ف� م�أری ه�ای ن�� اس�ت� ا  ب� wأ م�ت ه ه�ر ت�� ت �رض�� کار ف� ه ن�� wت د. گ�رف�� س��طه اي�ن� در هت� رات�� ان� چ�� ب^^^^^^^� ار ار� اط�مت ب^^^^^^^� ی� م اغ� ه لار� اوره ث�� ه^^^^^^^ره و م�س^^^^^^^� یری^ ن�� راب� ار� گ^^^^^^^� N^^^^^^ ظ د ت�� ب � ت ا و اس^^^^^^^�

ان� اس^^^� ب� وط�ه ک�ارس�� � ن� و مری ی ن� H^^^ون� ار� ه�مچ م^^^� ر� ای ا  ل�ف^^^� اح� ا  ب^^^� هت� ک�روت�� ی چ�� ت أ أت^^^� Hامه ت� ب� دام ب�Hرس�س^^^� ده اق^^^�� س^^^��. اس�ت�

17

ف� عری یره�ای ن�� ع� وه�ش� م�ت� ب�Hر�أمه �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ت��

ور Nط أمه ار� م�ب� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ، ت�� ون� ی) ر� ب لو گèاهی ت�� ای ا  �ی ه^� ات غ^� لت ب� ام و ت�� ب^ fای ت� �ی ه^� ات رگ� أر� د، می ت�� أس^�� ك�ه ت��کردی ی روت ع� لت ب� ب� ب��رای ت�� د� ه ه�ر خ�� Hی�ر ج ش� cي Cی�ری ب� د. م�ش� دارت��

ی م�واد م�صرف� ات د� أ غ�� ش� ت�� ألا ارر� ت��واد ی م^� ات د� أ غ^�� ش� ت�� ألا ارر� ام�ل ت^�� �ی س^�� ون� م�خض^ولات H^ی، ه�مج ن� ، ن��س^ت� اب� ب^ ت� ر،^ ل�ب� ی م س^� ج� ، ت�� ب� م^رع� وه، ا  م�ن^

ار کب� س� أدام، ح�� ه، )ت�� مه ن�Hست� ح� د. . . . می . . .( و و ت�� أس�� ت��ی م�واد م�صرف� ات د� أ غ�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� Hت�

ی م�واد ات د� أ غ�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� Hام�ل ت� واع س�� ک�، ه�ا، س�ش ای�� ف� Hن� ، کلاب� ه، ش�� اث�� وس�� ش، ی�� fي ب Hله ح� ل و ر� ب أس�ت� Hت�ش و اش و س�وس�ي د. می ک�ال�ب� أس�� ت��

ا ضرف� د� وران� در غ�� رس�ن�عن�ی ان� ن� ر� ه ک�ودک�ان� گ�ران�ش� می ده م�صرف^� ث�� ای وغ^� ی ه� ات د� وران� در غ^�� ن� ن� می رس^�Dي د د. ت^�� أس^�� ورب� ت�� ض^�

ل ک�ودك�� ك�ه ماب� ه ن�� اه�ای ث�� د� ت� غ�� چ� Hده ت� ه در س�� اث�� ه خ�� ت� داس�� د ت�� أس�� ا و ت�� د� وران� در را غ�� د. م�صرف^� رس�ن� ك�ب�ل م�صرف� م و وس�اب� ر ل�وار�Dب جر ت��

ی عن� ان� ن� ر� ل م�صرف^� می ت�Dی م�صرف^� وس�اب� د ت�Dی م�صرف^� و س�� د س� ی ن�� س� م�ور� ن� و ا  ی ن� H^م ه�مچ وار� ر ل^�Dب جر wال�يل و ار� م�ورد وس�اب� ب م�درسه. ب��رای ت��

ن� ت� ه رق�� حی ه�ای م�کان� ث�� Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ش��18

عن�ی ان� ن� ر� ران�ش� می ودك�� گ� رای ک� ن� ب�� ت� ه رق�� ی ث�� أر� �Dت هر أرك�� و ش�� H�ر و تاب� ان� س� ای م�ک حی؛ ه� Dت ر ف^� ن� ن�� Dي د ت��ه ک�ودك�� ك�ه ض�ورب� ه ث�� Hان� ج ر� ه می ک� ث�� Dب وق� ه�ای م�کان� ار� ه�ر دارد. گ�ران�ش� ف�ه èث ج�ر� ل و ت�� خلب ه�ا داده ت��

م�أر ی ا  ف� وض�ت ی��ش ت� ر خ�� ی ع� ی م�ت� ف� وض�ت م�أر ی�� ا 

دول ع^1 خ�� èي ور� �ی . ی�� �راوات ر ف� ی ع� ش م�ت� ت� خ��ش ت� �یخ�� �راوات درص�دف�

شر H15535/55ن�ی�ر 12565/44دج�

غداد 280100.0ک�ل ن��ه wت أف�� ای ت� دول ه^^^^� وق� خ^^^^�� ان� ف^^^^� س^^^^� أن� درص�د35/55 ك�ه ده�د می ن�� گوت� خ� أش^^^^� Hشر ت� Hأن�65/44 و ن� گوت� خ� أش^^^^� Hت� ی�ر د. می دج� ب� أس�� ت��

م�أر ی ا  ف� وض�ت ر ی�� ی ع� س�ن� م�ت�دول ع2 خ�� èي ور� �ی . ی�� �راوات ر ف� ی ع� س�ن� م�ت�

�راوات �یس�ن� درص�دف�3550/12 س�ال76964/24 س�ال810857/38 س�ال9

6828/24 س�ال10غداد 280/100ک�ل ن��

19

ه wت أف�� ای ت� دول ه^^^^^� وق� خ^^^^^�� ان� ف^^^^^� س^^^^^� أن� درص�د50/12 ك�ه ده�د می ن�� گوت� خ� أش^^^^^� Hاله،7 ت� درص�د64/24 س^^^^^�أن� گوت� خ� أش^� Hاله،8 ت� أن� درص�د57/38 س^� گوت� خ� أش^� Hاله9 ت� أن� درص�د28/24 و س^� گوت� خ� أش^� Hاله10 ت� می س^�

د. ب� أس�� ت��م�أر ی ا  ف� وض�ت ر ی�� ی ع� اده م�ت� ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ت��

دول ع3 خ�� èي ور� �ی . ی�� �راوات ر ف� ی ع� ان� م�ت� ر� اده می ف� أمه ار� اس�ت� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ت��ت� عب ه وض�� ف� م�ول� ص اخ�� ی ه�ای س�� ف� وض�ت ی��

ر ی ع� وه�ش� ه�ایم�ت� معب�Hر� ک�ل ج�� لی ب أد ح�� ت ر� أد ت ر� وس�ط م�ن� ک�م لی ب ک�م ح�� جراف� ات��ار م�عب ن� گی ات�� م�ب

280 49 110 61 45 15 93/0 47/3 ان� ر� اده م^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^� ب��رت���ی ه�ای ت ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ت��

دول وق� خ^^�� ان� ف^^� س^^� ی�ر ك�ه ده�د می ن�� ش^^� cي Cأن� ب� گوت� خ� أش^^� Hد ت� دت�� ف� ه ك�ه م�عت� ان� ث�� ر� أدی م^^ی ت^^ ر( ار�110) ر� ف^^� أمه ن�� ب��رت��ی ه�ای ع� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو اده ت�� ف� ن� می اس�ت� ی ن� Hد. ه�مچ ب� ن� ك�ت� Dي ان� ک�می�ر ر� أن� م^ی گوت� خ� أش� Hه15) ت� ر( ث�� ف^� دار ن�� لی م�ف^� ب ح��

أمه ار� ک�می ای ب��رت�� ی ه^^� ع� لت ب� ون� ت�� (^ ی^ ر� ب لو اده ت�� ف� ت� �^ ن� می اس^ ی ن� H^ د. ه�مچ^ ب^^� ن� ك�ت� گی ات�� ^ ان� م�ب^ ر� اده م^^ی ف� ت� �^ أمه ار� اس^ ب��رت��ی ه�ای ع� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ان� در ت�� أن� م�ب گوت� أش�خ� Hر ت� ألاب�� وس�ط خ�د ار� ت�� د. می(x=3/47) م�ن� أس�� ت��

م�أر اط�ی ا  ب� ت� اس�ب�م�ون� ر� ( ا  وف^�ـ ک�لموگ�روف� ال�ف� ری�� اس�می

20

رای ��^ اده ب^ ف� ت� �^ وب�� ار� اس^ �^ م^ ر� ک�، ه^^ایا  D^^ب أرامی�ر Hش� ت� cي fرط ب� یش^^� ود ه^^ات ��^ د ك�ه دارد وج^ ب� w ارت رط ع�ب� : ش^^� أل ار� رم^^� ب��ودن� ��^ ا، داده ی^ رط و ه^^� ی ش^^� ص^^ادف� ودن� ت�� ��^ هت�داده ی^ أل ب��ررس^^ی ه^^ا. چ�� رم^^� ودن� ب�� ��^ ون� ار� هاغ�ام�ل ی^ م^^� ر� ک� ا  ب^^��ه مون�� ف�ـ ک�لموگ�روف� این�� ه اس�میری�� �رار ث�� ر ف�Dب اده ر� ف� ود. می اس�ت� س��

Ho: ع ار� ه�ا داده èي ور� رم�أل ی�� د ب�� وردارت�� ب��رج�� H1: ع ار� ه�ا داده èي ور� رم�أل ی�� وردار ب�� د ب��رج�� ب� wست ي ب��

ماره دول س�� وه�ش�4خ�� یره�ای ب�Hر� ع� ودن� م�ت� رم�أل ی�� یcن� ب�� عب وف� ب��رای ن�� ری�� م�ون� ک�لموگ�روف� ـ اس�می ر� . ا ه وه�ش� ه�ای م�ول�ف� ب�Hر�

رده ه خ�� هام�ول�ف�ی م�واد م�صرف� ات د� غ��أ ش� ت�� ألا ارر� ت��

م�واد م�صرف�ی ات د� أ غ�� ش^� ت�� ارر�

یcن� أب� Hت�ا ضرف� د� در غ��

وران� رس�ن�م�صرف�

و وس�اب�لم ر ل�وار�Dب جر ت��

ن� ت� ه رق�� ه�ای م�کان� ث��حی Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ش��

غداد 280280280280280 ن��

أرامی�ره�ای Hرم�أل ت� ب��ن� گی ات�� 3.383.523.423.443.11م�بجراف� ات��ار 1.210.8770.9450.8670.95م�عب

رDب اد ی�رف� م�ف� - اس�مي 1.631.541.921.992.36ک�لموگ�روف�اداری س�طح ه( )دو م�عب� 080.077.061.077.123.دام�ت�

أ ه ت�� وج� ه ی�� دول ث�� ماره خ^^^^�� ي4 س^^^^�� وان� م� ه ي^^^^� ج� ي wت ت� ب�� رف�� ون� ك�ه گ^^^^� H�^^^^ر جDب اد طح م�ف^^^^� اداری س^^^^� ه م�عب^^^^� ای ک�لت یره^^^^� ع� م�ت�وه�ش� ی�ر ب�Hر� ش^� cي C0.05 ار� ب�د می ب� أس�� وان�م�ي ن�Hش ت�� ت� ي^� ن� ك�ه گ�ق� یره�ا اي� ع� ه م�ت� ع ل�خ^اطN ث�� èي ور� أل ه�ا داده ی�� رم� ب��

د. ن�Hش می ب� أس�� وان�م�ي ت�� ل در ي� خلب ه ت�� ت �رض�� ، ه�ای ف� وه�ش� های ب�Hر� م�ون�� ر� ک� ا  Dب أرامی�ر Hکار را ت� . ن�� ت� گ�رف��م�ون� ر� ه ا  ت �رض�� ه�ا ف�ه ت �رض^�� ماره ف� یcن�1 س^�� ان� - ب�� ر� اده م^ی ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو أ ت�� واد م�ص^رف� ت�� ی م^� ات د� أ غ^�� ت��

ش� ألا ارر� یcن� در ت�� اط ک�ودک�ان� ب�� ب� � ود ارت دارد. وج��21

أ ه ت�� وج� ه ی�� له ث�� اص^^� ودن� ای ق�� ��^ یره�ا ی^ ع� رای م�ت� ��^ ون� ب^ م^^� ر� ن� ا  ه اي� ت ��^ �رض^ وق� ف� ت� ار� ف^^�Dي ر گی ض^^� س^^ب� ون� ه�مي� یرس^^� fث�اده ف� ود. می اس�ت� س��

H0: ρ = 0H0: ρ ≠ 0

ماره دول س�� ألا5خ�� ش� ت�� أ ارر� ی ت�� ات د� أ م�صرف� م�واد غ�� ون� ت�� ی) ر� ب لو �ی ت�� ت ا غ� لت ب� أمه ه�ای ت�� اده ار� ب��رت�� ف� ان� اس�ت� گی م�ب سب� : ه�مي� یرس�ون� fم�ون� ث� ر� : ا یر ع� دب�م�ت� گی^ س�� سب� ا س�طحه�مي� یcن� داری م�عب� ه دو ب�� دام�ت�

اده ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ت��ی م�واد م�صرف� ات د� أ غ�� ش� ت�� ألا ارر� ت��

190.-.000

أ ه ت�� وج� ه ی�� دار ث�� هsig م�ف^^^^^^� ت� ده م�خاس^^^^^^� أ ب��راب��ر ك�ه س^^^^^^�� د . می000 ت�� أس�� ون� و ت�� H�^^^^^^ن� ج دد اي� ک^^^^^^ی�ر^ غ^^^^^^� H0.05 ار� ک�وخ�، ت� ا اس^^^� د� یcن� ل^^^� ر دو ب�� ی ع^^^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^� ات غ^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^) ر� ب لو واد م�ص^^^رف^� و ت�� ی م^^^� ات د� أ غ^^^�� ت��

ش� ألا ارر� گی ت�� سب� اداری ه�مي� ود م�عب� ن� وج�� ی ن� Hأ دارد. ه�مچ ه ت�� وج� ه ی�� دب� ث�� گی س�� سب� دس�ت� ه�مي� م�ده ت�� أ ب��راب��ر ك�ه ا  ت��190، ت� وان� می .- اس^^^� ت� ی^^^�� گی گ�ق� س^^^ب� أ و م�غک^^^وش ه�مي� دب� ت�� ی س^^^�� ف� عت یcن� ض^^^�� ر دو ب�� ی ع^^^� اده م�ت� ف� ت� ار� اس^^^�أمه ای ب��رت�� �ی ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� (^ ی ر� ب لو واد م�ص^رف^� و ت�� ی م^� ات د� أ غ^�� ش� ت�� ألا ارر� ��^ ود ت ن� دارد؛ وج^��Dي د ��^ ی ت أ ك�ه م�ع^ن� ت��دب� ،^ س^^^^�� ف� عت ه ض^^^^�� Hان� ه�رج ر� اده م^^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^^� ات غ^^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^^) ر� ب لو ی�ر ت�� ش^^^^� cي Cد ب� أس�� ان� ت�� ر� م^^^^یواد م�ص^رف� ی م^� ات د� أ غ^�� ش� ت�� ألا ارر� یcن� ت^�� أب� H�^ن� می تاب��راي� ب^� د. ت�� ت^� �رض� ا  ه ك�هH1 ف^� ای ث�� ود م�عب^� طه وج^�� یcن� رات�� ب��

یره�اس�ت� ع� اب� م�ت� ب� � گ�ردد. می اته ت �رض^�� ماره ف� یcن�2 س^�� ان� - ب�� ر� اده م^ی ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو أ ت�� واد م�ص^رف� ت�� ی م^� ات د� أ غ^�� ت��

ش� یcن� ارر� أب� Hاط ت� ب� � ود ارت دارد. وج��22

أ ه ت�� وج� ه ی�� له ث�� اص^^� ودن� ای ق�� ��^ یره�ا ی^ ع� رای م�ت� ��^ ون� ب^ م^^� ر� ن� ا  ه اي� ت ��^ �رض^ وق� ف� ت� ار� ف^^�Dي ر گی ض^^� س^^ب� ون� ه�مي� یرس^^� fث�اده ف� ود. می اس�ت� س��

H0: ρ = 0H0: ρ ≠ 0

ماره دول س�� یcن�6خ�� أب� Hش� ت� أ ارر� ی ت�� ات د� أ م�صرف� م�واد غ�� ون� ت�� ی) ر� ب لو �ی ت�� ت ا غ� لت ب� أمه ه�ای ت�� اده ار� ب��رت�� ف� ان� اس�ت� گی م�ب سب� : ه�مي� یرس�ون� fم�ون� ث� ر� : ا یر ع� دب�م�ت� گی^ س�� سب� ا س�طحه�مي� یcن� داری م�عب� ه دو ب�� دام�ت�

اده ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ت��ی م�واد م�صرف� ات د� أ غ�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� Hت�

465..000

أ ه ت�� وج� ه ی�� دار ث�� هsig م�ف^^^^^^� ت� ده م�خاس^^^^^^� أ ب��راب��ر ك�ه س^^^^^^�� د . می000 ت�� أس�� ون� و ت�� H�^^^^^^ن� ج دد اي� ک^^^^^^ی�ر^ غ^^^^^^� H0.05 ار� ک�وخ�، ت� ا اس^^^� د� یcن� ل^^^� ر دو ب�� ی ع^^^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^� ات غ^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^) ر� ب لو واد م�ص^^^رف^� و ت�� ی م^^^� ات د� أ غ^^^�� ت��

ش� یcن� ارر� أب� H�^ گی ت^ س^^^ب� اداری ه�مي� ود م�عب^^^� ��^ ن� وج^ ی ن� H^ أ دارد. ه�مچ^ ه ت�� وج� ه ی�� دب� ث�� ��^ گی س^ ^ب� س^ ت� ه�مي� دس^^^� ده ت�� �^ م^ ك�ه ا أ ب��راب��ر ،465 ت�� ت� وان� می . اس^^^^^^� ت� ی^^^^^^�� گی گ�ق� س^^^^^^ب� م ه�مي� ي ق� أ و م�س^^^^^^ت� دب� ت�� طی س^^^^^^�� وس^^^^^^� یcن� م�ن� ر دو ب�� ی ع^^^^^^� م�ت�

اده ف� أمه ار� اس�ت� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ی م�واد م�صرف^� و ت�� ات د� أ غ�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� H�^ود ت ن� دارد؛ وج^��Dي د ت^��ی أ ك�ه م�ع^^^ن� دب� ت�� ط، س^^^�� وس^^^� ه م�ن� Hان� ه�رج ر� اده م^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^� ات غ^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^) ر� ب لو ی�ر ت�� ش^^^� cي Cد ب� أس�� ت��ان� ر� واد م�ص^رف� م^ی ی م^� ات د� أ غ^�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� H�^ر ت ألاب�� اب��راي�ن� می ت^�� ب^� �رض� رود. ت�� �^ ه ك�هH1 ف ای ث�� ود م�عب^� وج^��طه یcن� رات�� یره�اس�ت� ب�� ع� اب� م�ت� ب� � گ�ردد. می اته ت �رض�� ماره ف� یcن�3 س�� ان� - ب�� ر� اده می ف� أمه ار� اس�ت� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ان� ت�� ر� ه گ�ران�ش� می ضرف� ث��

ا د� وران� در غ�� ست� و ه�ا رس�ن� ود ف�� ی ف� �روس� اط ه�ا ف� ب� � ود ارت دارد. وج��

23

أ ه ت�� وج� ه ی�� له ث�� اص^^� ودن� ای ق�� ��^ یره�ا ی^ ع� رای م�ت� ��^ ون� ب^ م^^� ر� ن� ا  ه اي� ت ��^ �رض^ وق� ف� ت� ار� ف^^�Dي ر گی ض^^� س^^ب� ون� ه�مي� یرس^^� fث�اده ف� ود. می اس�ت� س��

H0: ρ = 0H0: ρ ≠ 0

ماره دول س�� وران� ه�ا و7خ�� ا در رس�ن� د� ه ضرف� غ�� أ گ�ران�ش� ث�� ون� ت�� ی) ر� ب لو �ی ت�� ت ا غ� لت ب� أمه ه�ای ت�� اده ار� ب��رت�� ف� ان� اس�ت� گی م�ب سب� : ه�مي� یرس�ون� fم�ون� ث� ر� : ا ی ه�ا �روس� ود ف� ست� ف� ف��

یر ع� دب�م�ت� گی^ س�� سب� ا س�طحه�مي� یcن� داری م�عب� ه دو ب�� دام�ت�اده ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ت��

ه گ�ران�ش� ا ضرف� ث�� د� وران� در غ�� ست� و ه�ا رس�ن� ف��ود ی ف� �روس� ه�ا ف�

352..000

أ ه ت�� وج� ه ی�� دار ث�� هsig م�ف^^^^^^� ت� ده م�خاس^^^^^^� أ ب��راب��ر ك�ه س^^^^^^�� د . می000 ت�� أس�� ون� و ت�� H�^^^^^^ن� ج دد اي� ک^^^^^^ی�ر^ غ^^^^^^� H0.05 ار� ک�وخ�، ت� ا اس^^� د� یcن� ل^^� ر دو ب�� ی �^ ع^ اده م�ت� ف� ت� �^ أمه ار� اس^ ای ب��رت�� �ی ه^^� ات �^ غ^ لت ب� ون� ت�� (^ ی^ ر� ب لو ران�ش� و ت�� ه گ^^� ا ض^^رف� ث�� د� ��^ در غ^

وران� ن� س^^^^ت� و ه�ا رس^^^^� ود ف�� ی ف^^^^� �روس� گی ه�ا ف� س^^^^ب� اداری ه�مي� ود م�عب^^^^� ن� وج^^^^�� ی ن� H^^^^أ دارد. ه�مچ ه ت�� وج� ه ی�� دب� ث�� س^^^^��گی س^^^^ب� ت� ه�مي� دس^^^^� ده ت�� م^^^^� أ ب��راب��ر ك�ه ا  ،352 ت�� ت� وان� می . اس^^^^� ت� ی^^^^�� گی گ�ق� س^^^^ب� م ه�مي� ي ق� أ و م�س^^^^ت� دب� ت�� س^^^^��طی وس^� یcن� م�ن� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو ا و ت�� د� وران� در غ^�� ن� س^ت� و ه�ا رس^� ف��

ود ی ف^� �روس� ود ه�ا ف� ن� دارد؛ وج^��Dي د ی ت^�� أ ك�ه م�ع^ن� دب� ت�� ط، س^�� وس^� ه م�ن� Hان� ه�رج ر� اده م^ی ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� ه^�ات �ی غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ی�ر ت�� ش� cي Cد ب� أس�� ان� ت�� ر� ه گ�ران�ش� می ا ضرف� ث�� د� وران� در غ�� ست� و ه�ا رس�ن� ود ف�� ی ف^� �روس� ه�ا ف�

وی ار� ان� س^^^^� ر ک�ودک^^^^� ألاب�� اب��راي�ن� می ت^^^^�� ب^^^^� رض� رود. ت�� � ه ك�هH1 ف^^^^� ای ث�� ود م�عب^^^^� طه وج^^^^�� یcن� رات�� ت� ب�� یره�اس^^^^� ع� م�ت�اب� ب� � گ�ردد. می ات

24

ه ت �رض�� ماره ف� یcن�4 س�� ان� - ب�� ر� اده می ف� أمه ار� اس�ت� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ان� ت�� ر� ل م�ص^رف^� می اب� وس^�م و ر ل�وار�Dب جر یcن� در ت�� اط ک�ودک�ان� ب�� ب� � ود ارت دارد. وج��أ ه ت�� وج� ه ی�� له ث�� اص^^� ودن� ای ق�� ��^ یره�ا ی^ ع� رای م�ت� ��^ ون� ب^ م^^� ر� ن� ا  ه اي� ت ��^ �رض^ وق� ف� ت� ار� ف^^�Dي ر گی ض^^� س^^ب� ون� ه�مي� یرس^^� fث�

اده ف� ود. می اس�ت� س��H0: ρ = 0H0: ρ ≠ 0

ماره دول س�� أ 8خ�� ون� ت�� ی) ر� ب لو �ی ت�� ت ا غ� لت ب� أمه ه�ای ت�� اده ار� ب��رت�� ف� ان� اس�ت� گی م�ب سب� : ه�مي� یرس�ون� fم�ون� ث� ر� م : ا  ل و ل�وار� رم�صرف� وس�اب�Dب جر ت��یر ع� دب�م�ت� گی^ س�� سب� ا س�طحه�مي� یcن� داری م�عب� ه دو ب�� دام�ت�

اده ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ت��ان� ر� ل م�صرف� می م و وس�اب� ر ل�وار�Dب جر ت��

121..071

أ ه ت�� وج� ه ی�� دار ث�� هsig م�ف^^^^^^^� ت� ده م�خاس^^^^^^^� أ ب��راب��ر ك�ه س^^^^^^^�� د . می071 ت�� أس�� ون� و ت�� H�^^^^^^^ن� ج دد اي� ی�ر غ^^^^^^^� 0.05 ار� ب��رگ^^^^^^^�، ت� ا اس^� د� یcن� ل^� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه� ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو ان� و ت�� ر� ل م�ص^رف^� م^ی اب� و وس^�

م وار� ر ل^^^�Dب جر گی ت�� ^ب� س^ اداری ه�مي� �^ ود م�عب^ ��^ د وج^ ن� Hدارد. ه�رح� طه ت^^^�� م ی رات�� ي ق� ^ت� ی و م�س^ ف� عت ��^ یcن� ض^ ر دو ب�� ی �^ ع^ م�ت�اه�ده ود، می م�س� ن� ام�أ س�� طه اي� ادار رات�� ست� م�عب� ي ن� و ب�� اب��راي� ب� �رض� ت�� ه ك�هH0 ف� ای ث�� ود غ�دم م�عب� طه وج^�� رات��

یcن� یره�اس�ت� ب�� ع� اب� م�ت� ب� � گ�ردد. می اته ت ��^ �رض^ ماره ف� ��^ یcن�5 س^ ان� - ب�� ر� ^ی اده م^ ف� ت� أمه ار� اس^^^� ای ب��رت�� �^ �ی ه^ ات �^ غ^ لت ب� ون� ت�� (^ ی^ ر� ب لو أ ت�� ن� ت�� ت� ه رق�� ^ان� ث�� ای م�ک �^ ه^

حی Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر یcن� در ش�� اط ک�ودک�ان� ب�� ب� � ود ارت دارد. وج��

25

أ ه ت�� وج� ه ی�� له ث�� اص^^� ودن� ای ق�� ��^ یره�ا ی^ ع� رای م�ت� ��^ ون� ب^ م^^� ر� ن� ا  ه اي� ت ��^ �رض^ وق� ف� ت� ار� ف^^�Dي ر گی ض^^� س^^ب� ون� ه�مي� یرس^^� fث�اده ف� ود. می اس�ت� س��

H0: ρ = 0H0: ρ ≠ 0

ماره دول س�� ی9خ�� أر� �Dت هر حی و ش�� Dت ف�ر ه م�کان� ه�ای ن�� ن� ث�� ت� أ رق�� ون� ت�� ی) ر� ب لو �ی ت�� ت ا غ� لت ب� أمه ه�ای ت�� اده ار� ب��رت�� ف� ان� اس�ت� گی م�ب سب� : ه�مي� یرس�ون� fم�ون� ث� ر� : ا یر ع� دب�م�ت� گی^ س�� سب� ا س�طحه�مي� یcن� داری م�عب� ه دو ب�� دام�ت�

اده ف� أمه ار� اس�ت� ت �ی ه�ای ب��رت�� ا غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو أ ت�� ت��ن� ت� ه رق�� حی ه�ای م�کان� ث�� Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ش��

411..004

أ ه ت�� وج� ه ی�� دار ث�� هsig م�ف^^^^^^� ت� ده م�خاس^^^^^^� أ ب��راب��ر ك�ه س^^^^^^�� د . می004 ت�� أس�� ون� و ت�� H�^^^^^^ن� ج دد اي� ک^^^^^^ی�ر^ غ^^^^^^� H0.05 ار� ک�وخ�، ا اس�ت� یcن� ل�د� ر دو ب�� ی ع� اده م�ت� ف� أمه ار� اس�ت� �ی ه�ای ب��رت�� ات غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ن� و ت�� ت� ه رق�� ای م�ک^ان� ث�� حی ه^� Dت ر ف^� ن��

ی و أر� �Dت هر گی ش�� سب� اداری ه�مي� ود م�عب^� ن� وج�� ی ن� H^أ دارد. ه�مچ ه ت�� وج� ه ی�� دب� ث�� گی س�� س^ب� ت� ه�مي� دس^� ده ت�� م� ب��راب��ر ك�ه ا أ ،411 ت�� ت� وان� می . اس^� ت� ی^�� گی گ�ق� س^ب� م ه�مي� ي ق� أ و م�س^ت� دب� ت�� طی س^�� وس^� یcن� م�ن� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� ار� اس^�

أمه ای ب��رت�� �ی ه� ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ن� و ت�� ت� ه رق�� ان� ث�� حی ه�ای م�ک Dت ر ف^� ی و ن�� أر� �Dت هر ود ش�� ن� دارد؛ وج��Dي د ی ت�� م�ع^ن�أ ك�ه دب� ت�� ط، س^^�� وس^^� ه م�ن� Hان� ه�رج ر� اده م^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^� ای ب��رت�� �ی ه^^� ات غ^^� لت ب� ون� ت�� ی^^) ر� ب لو ی�ر ت�� ش^^� cي Cد ب� أس�� ان� ت�� ر� م^^ی

ن� ت� ه رق�� حی ه�ای م�کان� ث�� Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ألاب��ر ش�� اب��راي�ن� می ت�� ب^� �رض� رود. ت�� ه ك�هH1 ف^� ای ث�� ود م�عب^� طه وج^�� رات��یcن� یره�اس�ت� ب�� ع� اب� م�ت� ب� � گ�ردد. می ات

ه ج� ي wت گ�یری ب��ور ه�م^^^^^^ان� وه�ش� در ك�ه ط^^^^^^� ر� H�^^^^^^ر ب م خ�اض� دی کی دت^^^^^^ cن� م�هم ار� ت� ري کل ب��ر ك�ه عوام�ل ب^^^^^^�� یری ش^^^^^^�� داوم و گ^^^^^^� ت^^^^^^��

ای �^ ه و م�ص^^رف� ال�گوه^ ر� وب ��^ اب� ی^ �^ خ^ ت� واد ات�� ی م^^� ات د� ��^ وی ار� غ^ �^ ان� س^ �^ ر ک�ودک^ ی � ث أ� ��^ طی عوام�ل دارد، ت^ ار� و م�چب26

ان� طی عوام�ل م�ب گèاهی م�چب ای ا  �ی ه� ات غ^� لت ب� ان� ت�� . ک�ودک� طی در ام^رور� اس�ت� دگ�ی م�چب ت�� د می ر� ب� ده ك�ه ك�ت� ك ب^� ا ^^رك�� ار� ای م�ج^ �^ ^ ه ه^ اث�� �^ ^ ت� ای رس^ �^ ^ ه اي�ن� و اس^ اث�� �^ ^ ود ه�ا رس^ اری ج^^^^^�� ای ار� ن��س^^^^^ب �^ ^ اره^ ن� راد رف�� � �^^^^ مله ار� اف ج��

چت� را ک�ودک�ان� ر^ ت�� ی � ث أ� �رار ت�� د. می ف� ده�ب�أ ه ت�� وج� ه ی�� ت� ث�� وع اه�مب ر م�وض^�� ی � ث أ� ه ت^�� اث�� ان� م�ص^رف� ال�گ^وی ب��ر ه�ا رس^� ن� در ک�ودک^� وه�ش� اي� ر� H�^ ه ب ل ث�� خلب و ت��

اط ب��ررسی ب^^^^^� � یcن� ارت ان� ب�� ر� اده م^^^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^^^� ات غ^^^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^^^) ر� ب لو أ ت�� در م�ص^^^^^رف^� ال�گ^^^^^وی ت��ان� هر ک�ودک^� لان� ش^�� رب� گ�ب م. در غ^�� ي ی� ن� ب�Hرداخ^�� وه�ش� اي� ر� H�^اط ب ب^� � یcن� ارت ان� ب�� ر� اده م^ی ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� ه^�

ات �ی غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو ه ت�� وان� ث�� ر ع�ن^� ی ع^� ل م�ت� ف� واد م�ص^رف^� و م�س^ت� ی م^� ات د� أ غ^�� ش� ت�� ألا، ارر� واد م�ص^رف^� ت^�� م^�ی ات د� أ غ^�� ش� ت�� ، ارر� یcن� أب� H�^^ش� تران� ه گ^^� ا ض^^رف� ث�� د� ، در غ^^�� وران� ن� ل م�ص^^رف� رس^� اب� م و وس^� وار� ر ل^�Dب جر و ت��

ن� ت� ه رق�� حی ه�ای م�کان� ث�� Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ه ش�� وان� ث�� ر ع�ن� ی ع� ه م�ت� �رار ب��ررسی م�ورد وان��ست� . ف� ت� گ�رف��اش ب��ر ه اس^^^� wت أف�� ای ت� ی ه^^^� ف� ت وض^^^� ق� ی�� ن^^^ جق� ان� ت�� ر� اده م^^^ی ف� ت� أمه ار� اس^^^� ای ب��رت�� �ی ه^^^� ات غ^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^) ر� ب لو یcن� در ت�� ب��

ه ک�ودک�ان� ان� ث�� ر� ألاب��ر می وس�ط خ�د ار� ت�� ون� می(x=3/47) م�ن� م� ر� د. ا  أس�� ه ت�� ت �رض�� ر� ه�ا ف� ی ان� ث^�� س^� ده�د می ن��ك�ه:گی- ^ب� ^ س^ ^^وش ه�مي� أ و م�غک^ دب� ت�� ��^ ^ ی س^ ف� عت ��^ ^ یcن�(r=-0/19) ض^ ر دو ب�� ی �^ ^ ع^ اده م�ت� ف� ت� �^ ^ أمه ار� اس^ ای ب��رت�� ه^^^^�

ات �ی غ� لت ب� ون� ت�� ی) ر� ب لو ی م�واد م�صرف� و ت�� ات د� أ غ�� ش� ت�� ألا ارر� ود ت�� دارد؛ وج��گی س^ب� م - ه�مي� ي ق� أ و م�س^ت� دب� ت�� طی س�� وس� یcن�(0/46)=م�ن� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه� ات غ^� لت ب� ت��

ون� ی) ر� ب لو ی م�واد م�صرف� و ت�� ات د� أ غ�� ش� ت�� یcن� ارر� أب� Hود ت� دارد؛ وج��گی س^ب� م - ه�مي� ي ق� أ و م�س^ت� دب� ت�� طی س�� وس� یcن�(0/35)=م�ن� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه� ات غ^� لت ب� ت��

ون� ی) ر� ب لو ا و ت�� د� وران� در غ�� ست� و ه�ا رس�ن� ود ف�� ی ف� �روس� ود ه�ا ف� دارد؛ وج��

27

یcن� ر دو - ب�� ی �^ ع^ اده م�ت� ف� ت� �^ أمه ار� اس^ ای ب��رت�� �^ �ی ه^ ات غ^^^� لت ب� ون� ت�� ی^^^) ر� ب لو ان� و ت�� ر� ^ی ل م�ص^^رف� م^ اب� �^ م و وس^ وار� �^ ل^رDب جر گی ت�� سب� اداری ه�مي� ود م�عب� دارد. وج�� ت��

گی س^ب� م - ه�مي� ي ق� أ و م�س^ت� دب� ت�� طی س�� وس� یcن�(0/41)=م�ن� ر دو ب�� ی ع^� اده م�ت� ف� ت� أمه ار� اس^� ای ب��رت�� �ی ه� ات غ^� لت ب� ت��ون� ی) ر� ب لو ن� و ت�� ت� ه رق�� حی ه�ای م�کان� ث�� Dت ف�ر ی و ن�� أر� �Dت هر ود ش�� دارد؛ وج��

اب��راي�ن� ب� ه5 ار� ت�� ت �رض�� وه�ش� ی ف� ر ب�Hر� ه4 خ�اض� ت �رض�� د ف� ب c(ت أ� ک� و ت�� ه ب� ت �رض�� ود. می رد ف� س��ه wت أف�� ای ت� وه�ش� ه^^^^� ر� H�^^^^ر ب که ب��ر غ�لاوه خ�اض� ب� أ ات أب� ت�� ت^^^^) ر Nظ ی ت�� لف� ن� ون� م�چ� H^^^^ه ه�مج èث ر Nظ ، ی ت�� ت� أدگ�یری^ ک�اس^^^^�� ت^^^^�

م^^^^^اع�ی ی� ه و اح�� èث ر Nظ گ ی ت�� �ره�ب� ری ف�Dب د� H�^^^^^ی ت� وات أ دارد ه�مج^^^^^� ای ت�� ی ک�اره^^^^^� وه�س� ام ب�Hر� �^^^^ خ ده ات�� ی س^^^^^�� لف� ن� ر� م�چ� ی ث^^^^^���ی وات دارد. ه�مج�

دل�ر ش� و ا  ه1980) ه�مکاران�� ور ( ث�� Nط ر^ ب��ررسی م�ب� ی � ث أ� ای ت�� ماس�� ون� ن�� ی) ر� ب لو واس�ت� ب��ر ت�� ان� ه�ای درج�� ک�ودک�ن� ار� Dي د ه^^اي�ت� در و وال^^� ار ن�� ن^^� ی رف�� ه^^ا، م�ص^^رف� � ن ی ا  وه�س� ودك��700 روی ب��ر ب�Hر� ه^^ار ک^^� Hأ چ� ت� ت�� اله ه�ق� س^^�

ام خ� ح� ات�� ات ب� د. ت�� � ن� دادت ان� م�طال�عه اي� س� �ی داد، ن�� دگ�ان� ار� ك�ه ک�ودک�ات ب^� ت� ب Cمی ت� ون� دان�� ی^) ر� ب لو د، ت�� � ودت^ ان�شه در ی�� م�ف�أ ی ت�� ^ات ه^ � ن ^ی�ر ك�ه ا  ون� ک�م^ (^ ی^ ر� ب لو ا ت�� ماس�� د، می ن�� �^ ب^ م^^ال ك�ت� ی�ری اح�ی� �^ ش^ cي Cت� ب� ��^ ای ك�ه داس^ �^ هی ک�الاه^ گ� ده ا  ��^ ار� را س^

ن�Dي د ت� وال^^� واس^^� ان� درج�� ر� د. م^^ی ب^^� ، ك�ت� لاف� ن� ود درص�د16 ب��راب��ر در درص�د40 اح�� می ی^^�� ، و )اس^^� گ^^ران� Dت د1389 :98 .)ق� ب��ررسی ن واه�د دف�� ط م�دارك�� و س�� ب� � أ مرت ر ت�� ی � ث أ� ش� ت�� چ� Hهی ت� گ� ون� ه�ای ا  ی) ر� ب لو وط ت�� � ه مری واد ث�� ی م� ات د� رای غ�� ب��ان� س�شه ك�ه ک�ودک^^^^^� دارده�ای م�و� ات�� ب� ی اس^^^^^� ات د� ش غ^^^^^�� گلي ن� ان�� ام را ا  �^^^^ خ ان� داد، ات�� س^^^^^� ن� ك�ه داد ن�� ی ن� H�^^^^^هی ح گ� ا 

ی، ر ضرف� ه�ات Nظ ر ار� ت�� یره�ا، س�اب�ر اب�� ع� خاب� ب��ر م�ت� ي رح�� اب� و ب�� خ� ت� ای ات�� ی ه^� ات د� ان� غ^�� ر ک�ودک^� ی � ث أ� ارد می ت^�� د� گ^�گر� ب� ت : و )ه�س^^^^^ب� ^^^^اران� ه ،2003ه�مک ل ث�� ف� ورلی، ار� ن�� �^ ^ أ امر (. اي�ن�2007 م^ ه ت�� وج� ه ی�� ر^ ث�� ی � ث أ� ون� رور� ت^^^^^�� ر� � �^^^^ اف

28

ان� اب� ب��ر ک�ودک^^^� خ^^^� ت� د و ات�� ت) ر واد خ�� �^ ی م^ ات د� ��^ واده غ^ ای�� ل ه�ا خ^^^�� اب�� م�ل ق�� أ� ه ت�� ر ث�� Nظ می رس�د می ت�� �^ ، و )اس^ گ^^ران� Dت د1389 :99.)

شون� � ی�ر و روب��رن ي ی ( در1977) روس� وه�س� ه در ب�Hر� ت� م�ت ر ر� ی � ث أ� هی ت�� گ� ای ا  �ی ه� وت� ی) ر� ب لو ان� ب��ر ت�� شر ک�ودک^� Hه ن� ن� ث�� اي�ه ج� ي wت د ب�� دت�� ای م�دب� ك�ه رس�ب ماس�� هی ن�� گ� ، س�وی ار� ه�ا ا  أن� � ت أ ا  ان� ت�� ر� ت� می واس^� ها درج�� � ن رای ا  د ب�� ت) ر الا خ�� ک�

اط ب� � دارد. ارتح� ات ب^^� وه�ش� ت�� ر� H�^ ادی ب^ �^ س^ ^اران� و ک�لي ش� روی ( ك�ه1382) ه�مک ان� دان�� ور� م^^� أ6 ا  ال17 ت�� �ی س^^� هات ف� �^ اض^

را ده اخ^^^�� ت� س^^^�� ر� اس^^^� ی ان� ث^^^�� س^^^� ش� درص�د1/96 داد، ن�� ان� دان�� ور� م^^^� ن� درص�د6/5 ا  Dي د ه^^^ا، وال^^^� � ن ن� ا  ا ه ی م�واد ار� دس�ت� ات د� اب� را غ�� خ� ت� د می ات�� � ق� ار� ك�ه ک�ردت èی ام ط�ر ب^ fای ت� �ی ه� ات رگ� أر� أ ت�� ها ت�� � ن ا ا  ب� س�� ده ا  د س�� � ودت و ی��

د ه�ر م�وارد، درص�د6/90 در ن� Hن� ح� Dي أ وال�د اب� ت�� خ^� ت� د ات�� ت�� �رر� ود ف� ال�ف� ج�� د، م�خ^� � ودت ه ولی ی�� ن� او اض^رار ث�� ا ی م�أده ات د� داری را غ�� ت) ر د می خ�� � ه ک�ردت wت ی ار� )ب��رگ�رف�� ن� دات �ی، ح�ست خ� (.1379 ات��

ه wت أف�� ای ت� وه�ش� ه^� ر� H�^ر ب أ خ�اض� وه�ش� ت�� ر� H�^ای ب ام ه^� خ^� ده ات�� وق� س^�� �ی ف^� وات ح� و دارد ه�مج^� ات ب^� وه�ش� ت�� ر� H�^ر ب خ�اض�د ب� � ت وه�ش� ه�ما ر� H�ای ب ک�ر ه^� ده د� وق� ی س^�� ان� ف^� س^� ای ك�ه ده�د می ن�� ماس^�� هی ن�� ای اگ� ون� ه� ی^) ر� ب لو ال�گ^وی ب��ر ت��ان� م�ص^^رف� ر ک�ودک^^� ی � ث أ� ار ت^^�� د� ه گ^^� ت� . ال�ت� ت� وه�ش� اس^^� ر� H�^^ر ب أ خ�اض� وه�ش� ت�� ر� H�^^ای ب ک�ر ه^^� ده د� وق� س^^�� دارای ف^^�اوب� ف^� ی ن�� ات ن� ه^�Dي د . ت^�� ت� ت� اس^� ب � رت وه�ش� در ك�ه ب^�� ر� H�^ر ب ان� م�ص^رف� ال�گ^وی خ�اض� أ ک�ودک^� غ^اد ت�� ع ان�� ت وس^�

ری ورد ب^^�� رار ب��ررسی م^^� � ه ف^^� wت ت� گ�رف�� واد م�ص^^رف� ب��ر غ�لاوه و اس^^� ی م^^� ات د� ه غ^^�� م م�ص^^رف^� ث�� وار� ر ل^^�Dب جر wو ال�ير� شرگ�رمی و گ�ردش� ی د ث�� ك�ب أ� ده ت�� . س�� اس�ت�

ع �Dي ا م�ب�

29

می، �^ ا - اس^ . ) و رص�� گ^^ران� Dت طه(.^^ 1389د ای ی رات�� ��^ ماس^ هی ن�� گ� ای ا  �ی ه^^� ات �^ غ^ لت ب� ون� ت�� (^ ی^ ر� ب لو أ ت�� ال�گ^^وی ت��ان� در م�ص^رف^� أن� و ک�ودک^� وات^�� وج�� �ی ی�� ه^رات امهن�� ص^لب� وه�ش� . ف�� ر� H�^ای ب اط�ی، ه^� ب^� � ال ارت ده�م، س^� ماره ه�ف^� س^��

هار. ،1 ن��ی، ن� م - ام�ت^^ . ) و م^^ری� ^اران� هی(.1386ه�مک گ� ای ا  �ی ه^^� وت� (^ ی^ ر� ب لو م^^ان� ت�� ه را ک�ودک�ان�� ه م�ص^^رف� ث�� Hوراك�ی ج ��^ ج^

ی ق� ه�ات Dی و ش� د؟ می ن�� ب� ه غ�لوم ك�ت� ث� د� غ� ع و ن�� Dي ا ی ض�ب� ات د� ، غ�� ماره دوم، س�ال اب�ران� .1 س��ارل�و، ب� هرام. ) - ح�� ش�(.^ 1382ن�� ق� هی ن�� گ� ای ا  دم�ت� ه^� �ی ع�م^ومی خ^�� وت� ی^) ر� ب لو اغه در ت�� ای اس^�� ه ال�گوه^� ت� هت ن��

یcن� ب��رق� م�صرف� ان� ب�� اط�ب� . و ک�ودك�� م�خ� وان� وج�� : مرک�ر�ی�� هران� اد ن�� . غ�لمی م�دارك�� و اس�ب� اب�ران�ی ن� �ی، - ح�ست دات خ� م. ) ات�� ر ب��ررسی(.^ 1382مری� Nظ ن� ت��Dي أره وال�د � ر^ درت ی � ث أ� هی ت�� گ� �ی ه�ای ا  ات غ^� لت ب� ون� ت�� ی^) ر� ب لو ت��

: مرک�ر�ک�ودک�ان� ب��ر هران� اب� . ن�� ف� ت جق� ما، ص�دا ت�� ماره وس�ی .48 س��ن�ی �ی، - ح�س^ت دات �^ خ م. ) ات�� ری ب��ررسی(.^^ 1379م^ری� N^^ظ ر ت�� ی � ث أ� ��^ هی ت گ� ای ا  �ی ه^� ات غ^� لت ب� ون� ت�� (^ ی ر� ب لو ار ب��ر ت�� ن^^� و رف��

گرش� : مرک�ر�ک�ودک�ان� ت�� هران� اب� . ن�� ف� ت جق� ما، و ص�دا ت�� ماره س�ی .209 س��ات �ی، درخ�� ل - ح�ب^^^^ ب CDت ی، و ه�ا ر� D^^^^ب ل. ) غ�ر� لب^^^^ طه ب��ررسی(.^^^^ 1391خ�� ی�ري��ت� رات�� ي^^^^� ت� اح�س^^^^اش و اب� ب ت� ام^^^^�

ی�ماع�ی ان� در اح�� أن� م�ب وات�� هر ج�� اه ش�� س� ، اح�س^اش م�لی . ه�م^ان�ش�ک�رم�أن�� ت� ب ت� م ام^� Nظ ، و ت�� ت� ب ت� رم ام^� أد: خ�� ت^�� ا دهی �رم�أت�� امی ف� Nط ب� ان� ات�� ، اس�ب� ان� . ل�رس�ب� ان� أن��سب� ت��

، �ی ات �ر - س�اروخ�� أف� .) داود و ت�� ی ات وي��ت�(.1384ض�ف� ش� وغ�اب� در »ح�� ن� و اب�ران� م�ظن� را  ان� ب��ر اب^�� اط�ب^� «م�خ�امه صلب� صصی ف�� خ� ام�عه ت�� ، خ�� اسی ب� ماره اول، س�ال س�� .3 س��

30

د، ��^ دال�وت^ ، - ع�ب� �ی م�حم^^دغ�لی ت أ �^ م^ دم، ر� ه م�ف^^� س^^اث�� �ی و اف�� ات �^ ت �ی، ده�ف^ ام�أ �^ . ) س^ ش^^ی�رن� ار ب��ررس^^ی(.^^ 1391ن�� ن^^� رف��گاه در ک�ودك�� ان� ک� خ�� ده م�صرف� ب� ب� ت�ك�ت�Dي رDب رگ�ات �ی، .م�د أر� هار، دوره ت�� Hماره چ� . ،3 س�� ر� ی c(ث أ Hت�

�ی ات �ر ، - س�اروخ�� أف� ام�عه.(1376) ت�� اسی خ�� ب� اط�اب� س�� ب� � هران� ،ارت اراب� ن�� س� wي . اط�لاغ�اب� : اب��، أن� دت عب م^^ا. ) - س^^� اب�(.^^ 1381ان غ^^� لت ب� �ی ت�� وت� (^ ی^ ر� ب لو ار و ت�� ن^^� ودك�� رف�� امهک^^� ص^^لب� وه�ش� . ف�� ر� H�^ ، و ب^ ش� چ� ي� س^^�

هم، س�ال ماره ن�� .29 س��، ن� ر - س�وري کارد، و ورب�� أن�� . ) ت�� مر� ی ه(. 1381ح�� èث ر Nظ اط�اب� ه�ای ت�� ب� � مهارت ا . ب��رج�� ، غ�لیرص�� ان� : ده�ف� هران� ن��

اراب� س� wي گاه اب�� ش� . دان�� هران� ن��، ف� ر. ) غ�لی - س�ت یر(. 1373اك�ی� cي غ� ار ن�� ن� ار و رف�� ن� �ی. رف�� ت اراب�درم�أ س� wي : اب�� هران� أ. ن�� دات��

لا. ) دار، - م�غدن� ی(.1388ل�ب ح� رس�ي� Nظ هران� مردم ار� ت�� هر32 و ن�� ور ش�� ش� أره ك� � اده درت ف� ک�الاه�ای ار� اس�ت�گی �ره�ب� : مرک�ر�ف� هران� اب� . ن�� ف� ت جق� ما. و ص�دا ت�� س�ی

. ) - م�هرداد، دمه(. 1380ه�رمر� أب� ب��ر ای م�ف� ت) ر Nظ م و ت�� اه�ي اط م�ف� ب� � ی�ماع�ی ارت اران�اح�� : ق�� هران� . ن��- Boynton-Jarrett, R.; Thomas, T.N.; Peterson,K.E.; Wiecha, J.; Sobol, A. M., & Gortmaker, S.L.(2003). Impact of Television Viewing Patters onFruit and Vegetable Consumption amongAdolescents. Pediatrics, 112 (6), 1321-1326.- Catford,J. (1995). The mass media is dead: longlive, multimedia. Health Promotion International,10.

31

- Gerbener, G. and Gross , p .(1976) Living withTelevision : The violence profile, in Journal ofCommunication,- Grobel, J.(1997) New media developments, trendsin communication 1. Amsterdam, Boom publishers.- Ironico, S. (2012). The active role of childrenas consumers, Journal ofCustomer Behavior, 13 (1), 30-44.- McNeal, J.U. (1992), Kids as Customer: A Handbook ofMarketing to Children. Lexington Books, New York, NY.- Macluhan, M.(1964) Understanding Media, London:Routege and kegan paul.- Pine, k.j. & Nash, A. (2002). The Effects ofTelevision Advertising on Young Children.International Journal of Behavioral Development ,26 (6).- Priya, P., Baisya, R.K. & Sharma, S. (2010).Television advertisements and children’s buyingbehavior, Marketing Intelligence & Planning, 28 (2), 151-169.- Valkenburg, patti M. (2000). Media and youthconsumerism, Journal of Adolescent Health. 27(2).

Used to evaluate the effect of TV advertising onthe consumption patterns of children 7 to 10

years old learn Gillanegharb

Abstract

32

Today, children have more buying power than mostfamilies having impact on purchasing decisions.On the other hand, firms' activities has alsoincreased, so that today the very purpose ofadvertising, particularly television advertising,children. Result of these activities, to increasethe studies and researches in the field ofchildren's consumer skills led.Given the importance of the impact of mediaconsumption on children's food consumptionpatterns in a field study, survey techniques andinstruments to follow the main purpose of ourquestionnaire that examines the relationshipbetween use of television advertising programsdeal with consumption patterns of children inGillanegharb. Population study of children 7 to10 years old and their parents are Gillanegharb,of whom 380 were selected as the sample size.Our findings show an inverse correlation withweak (r = -0/19) between two variables usingadvertising programs on TV and eating food withhigh value, there is a moderate correlation (r =0Fast food stores exist between two variablesusing advertising programs on TV and there was nosignificant correlation between consumption ofgoods and stationery. Moderate correlation (r =0/41) between two variables using advertisingprograms on TV and going to places of recreationand amusement park there;Key words: media consumption, advertising,television programs, children's consumptionpatterns, food intake.

33