dissertatio medica inauguralis de febre intermittente€¦ · de sectione cadaverum. hyec res in...

/r /uOOO

I

DISSERTATIO MEDICA

INAUGURALIS

DE

FEBRE INTERMITTENTE.

■ .

.

%

I t

i . • . ' i ■ i

. ,j. : . . : : • ■ w .j. .. , . >r - . V •f. ■

• - .. •

t , , . - . - ■

* fi' ■ » : * • ' > p

- / '

• .4X308 £ 3. 3J13 MAGA

'■ - K • r

I

dissertatio medica

INAUGURALIS

D E

FEBRE INTERMITTENTE;

QUAM,

ANNUENTE SUMMO NUMINE,

ES AUCTORITATE REVERENDI ADMODUM VIRI,

D. GEORGII BAIRD, SS.T.P. ACADEMI2E EDINB URGENJE PRMFECTI;

NECNON

Amplissimi SENATUS ACADEMICI Consensu, et

NoBiLissiMiE facultatis medicje. decreto;

PRO GRADU DOCTORIS,

SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS AC PRIVILEGIIS

RITE ET LEGITIME CONSEQUENDIS ;

ERUDITORUM EXAMINI SUBJICIT

JACOBUS WOOBMAN,

ANGLU S ;

SOCIET. REG. MED. EDIN. SOC. EXTRAORD.

Quid macies agri veteris, quem tempore longo

Torret quarta dies. Juvenal, Sat. viir.

Pridie Id. Septembris, hora locoque solitis.

EDXMBURGX: EXCUDEBANT ADAMUS NEILL ET SOCJI.

I804,

I

\ I

\

VIRO EXIMIO,

RICARDO POOLE, M. D.

OBINIBUS VIRTUTIBUS

QUJE VITAM HONESTANT

ORNATISSIMO,

PROPTER AMICITIAM

QUA EUM

SEMPER DIGNATUS EST,

HOC PEREXIGUUM

animi observantissimi

PIGNUS,

CONSECRAT

JACOBUS WOODMAK

-- -

Digitized by the Internet Archive in 2018 with funding from

Wellcome Library

/

https://archive.org/details/b30382269

VIRO SPECTATISSIMO,

ANDRE2E DUNCAN, M.

DE MED1CINJE THEORIA

IN ACADEMIA EDINENSi

PROFESSORI CLARISSIMO ;

HOCCE OPUSCULUM,

pMMA CUM OBSERVANTIA,

D- D. Dqjje

JACOBUS WOODMAN

CORRIGENDUM.

Pag. x8. lin. 3.pro redendis lege reddendi?

;

DISSERTATIO MEDICA

INAUGURALIS,

DE

FEBRE INTERMITTENTE.

I

HIC morbus omnes homines, eos vero qui mediae sunt aetatis, saepius quam in¬

fantes, aut senes ; utrumque quoque sexum,

valentiores, et robustiores, plerumque autem

debiliores, aggreditur.

In locis humilioribus, ac palustribus, nullus

frequentior, nec majorem medici curam re¬

quirit. Nos Culleni definitionem, tanquam

A brevissimam,

DE FEBRE INTERMITTENTE. 2

brevissimam, ac maxime perfedtam, in hac re

sequi volumus. “ Febres miasmate paludum

“ ortae, paroxysmis pluribus, apyrexia, saltem

“ remissione evidente interposita, plerumque

“ cum horrore redeuntibus constantes, pa-

roxysmo quovis die unico tantum.”

Febrium intermittentium plures sunt spe¬

cies. Tertiana scilicet, Quartana, Quotidi¬

ana.

Quarum uniuscujusque quoque plures va¬

rietates ; veluti, tertiana duplex, vel cum pa¬

roxysmo uno quovis die, et quorum, qui al¬

ternis diebus fiunt, similes sunt, vel cum duo¬

bus paroxysmis quovis die. Tertiana tri¬

plex, cum duobus paroxysmis primo quovis

die, atque uno solum die proximo. Quar¬

tana duplex, cum paroxysmo altero die pri¬

mo, atque altero die secundo, nullo autem > i

die tertio. Atque eadem cum duobus pa¬

roxysmis die primo, nullo diebus secundo et

tertio, duobus autem quarto. Quartana tri¬

plex,


plex, vel cum tribus paroxysmis quovis die

quarto, vel cum uno tantum paroxysmo quo¬

vis die; in his autem paroxysmi qui quarto

quovis die fiunt similes sunt.

Tertiana regularis, post quadraginta odo

horarum intervallum, circiter meridiem ple¬

rumque redit. Quartana autem, post elapsas

septuaginta duas horas, et post meridiem, re¬

currit, Quotidiana expletis viginti quatuor

horis, et semper mane, iteratur. Reliquas in¬

termittentium species silentio praeterire volu¬

mus ; quia haud accurate adhuc spedatae

sunt, nec saepe occurrunt, atque pro varie¬

tatibus illarum quas jam memoravimus a me¬

dicis habentur.

A Sydenhamio, in vernas et autumnales

distinguuntur intermittentes ; quarum illae a

solstitio Hiberno, ad aestivum; hae autem

ab aestivo ad Hibernum, conspiciuntur. Hoc

discrimen haud parvi momenti habendum est;

quoniam ex morbi asperitatis varietate du¬

citur ;

4 DE FEBRE INTERMITTENTE.

citur • atque medendi methodum multum

afficit.

Stadium quartanae frigidum longius quam

tertianae *, hujus vero stadium longius quam %

quotidianae est. Omnium harum stadia ca¬

lida, ordinem prorsus contrarium sequuntur.

t

Quotidianae quamvis stadium frigidum

brevissimum sit, stadium tamen calidum,

atque paroxysmi, longiora sunt. Quartanae,

stadium frigidum est longissimum, atque ca¬

lidum brevissimum, tertianae inter utrum-

que.

£

DE PAROXYSMORUM, STADIIS FRIGE

DIS, CALIDIS ET SUDANTIBUS.

^Egrotus appropinquante paroxysmo, lan¬

guorem sentit, ac lassitudinem saepe cum os¬

citatione, et membrorum extensione, qualis

somnolentis


I

somnolentis occurrit. In quartana corporis

extremitates quasi contusae, seu lassae sentiun¬

tur ; frigoris sensus, aquam per dorsum fu~

sam, vel inse&as ibi repentes referens, nasci¬

tur, et per totum corpus diffunditur ; aeger

de frigore multum quaeritur, licet ab aliis ca¬

lidus esse percipiatur. Facies pallida fit; ex¬

tremitates contrahuntur, atque si ulcera ad¬

sint, exarescunt. Frigoris sensus horrorem

inducens multum augescit. Nauseae, quae ab

initio adfuit, succedit vomitus ; capitis, dorsi,

et lumborum dolores, nascuntur; affectiones

spasmodicae tibiarum, et circa pedes, dum ex¬

tenduntur, nonnunquam occurrunt. Respi¬

ratio difficilis, molestaque fit, comitante pulsu

debili, frequenti, atque irregulari. Redditur

urina pallida atque limpida. Haec indicia

nunc breviora nunc longiora sunt. Rigores

frigidi tandem relaxantur, frigoris sensus cum

facei suffusionibus calidis alternatur, donec

paulatim evanescat atque stadio calido locum

det.

Postquam


Postquam stadium frigidum aliquandiu

permansit, paulatim imminuitur, eique ca¬

lor per totum corpus diffusus, pulsus ere- ,«

ber, durus et plenus, vultus suffusiones, do-

lor capitis, nonnunquam comitante delirio,

succedunt. Respiratio minus difficilis, licet

anxia. Sitis, cum lingua sicca et alba. Urina

reddita solito rubrior, sine sedimento autem,

fit. Haec indicia paulatim minuuntur, iisque

succedunt sudores circa frontem, qui per to¬

tum corpus sparguntur. Post aliquid tem¬

pus, sudor minuitur, appetitus redit, et reli¬

quae fundtiones, in priorem conditionem tran¬

seunt : atque, languore et debilitatis sensu ex¬

ceptis, aegrotus solita valetudine fruitur. Haec

autem, nisi medicamentis morbus pulsus fue¬

rit, haud diu manet ; quoniam aliter pa¬

roxysmi, secundum varietatem intermittentis,

redeunt, atque eundum cursum peragunt.

DE


1

DE PROGNOSI.

Prognosis praecipue pendet a vi et dura-

tione paroxysmorum, a remissionibus longio¬

ribus atque imperfedlis, tempore quo morbus

permanset, atque coelo sub quo existit. In¬

termittentes quoque vernae autumnalibus mi¬

tiores censentur. Febrim autem majus peri¬

culum in regionibus calidis, quam frigidis,

comitatur ; quoniam illic, magnae debilitatis

indicia, bilis vomitus, atque obstru&iones or¬

ganicae, saepius occurrunt: quanquam in re¬

gionibus etiam frigidioribus periculum est,

praecipue si diu extiterit, ne inde aliorum

morborum, veluti anasarcae, ascitis, atque

aliarum hydropis specierum, jadium fuerit

fundamentum.

Symptomata,


Symptomata, quae prognosin felicem indi¬

cant, sunt sequentia. Si ab initio paroxysmi

lenes sint, est boni ominis : vel si primo vio¬

lenti, mitiores facti fuerint, indicium est ad-

huc melius. Quum paroxysmi post certa in¬

tervalla redeunt, nec ultra duodecim horas

manent, eadem morbi abituri spes est. Se¬

cundum sententiam Bodtoris Rollo, eruptio

circum os, atque aures, labii superioris tu¬

mor, abeunte paroxysmo, occurrentia pro¬

speram valetudinem redeuntem indicant; ea¬

dem autem, conjundta cum aliis indiciis infe¬

licibus, periculum augent*.

Paroxysmi serius diebus solitis existentes

morbum remediis cedentem monstrant.

Inter symptomata, e contrario, quas exitum

infelicem indicant, enumerari possunt se¬

quentia : Febris ad continuam magis acce¬

dens,

* Dr Rollo’s Observations on the Biseases of

St Lucia.


dens, magna debilitas, ad putredinem procli¬

vitas. Delirium, coma, subsultus tendinum,

anxietas, pulsus debilis atque irregularis, fa¬

cies collapsa, respiratio crebrior, suspiriis, et

gemitu interrupta, singultus, praecipue alterno

vomitu comitante, alvus astrida, abdomen tu*

midum, durum et molestum tadu. Secun¬

dum Sydenhamium praeterea, tonsillarum tu¬

mores, lingua atque fauces immundae, diar¬

rhoea colliquativa, praecipue cum odore foe¬

tido, morbi eventum infelicissimum indicare

videntur. Bilis vomitus quoque in regioni¬

bus calidis, mali ominis est.

De prognosi a typo duda, breviter obser¬

vare licet, quartanam, tertiana tutiorem esse,

atque hanc quotidiana, cui postremae pericu¬

lum inest, prout plus minusve continua fue¬

rit. In apyrexia, prognosis erit secundum

injuriam corpori illatam. Viscerum obstruc¬

tiones hunc morbum comitantur. Secundum

harum locum aut vim, spes recipiendae pro¬

sperae valetudinis gubernatur, Hujusce mor-

B bi


bi exitu infelice existente, aegrotus in stadio

morbi frigido, raro autem in calido aut su¬

dante moritur.

DE SECTIONE CADAVERUM.

HyEc res in febribus intermittentibus, ^que

ac in aliis plerisque, haud magni est mo¬

menti j ex incisione enim cadaverum vix ulla

hujusmodi phaenomena morbida conspedlui

objiciuntur. Quibusdam autem in exemplis,

ventriculus, intestina, lien, hepar, et quaedam

alia viscera, morbida reperta sunt.

Ventriculus inflammatus, et nonnunquam

gangraena, et maculis, forsitan propter bilem

acridam nascentibus, obsitus fuit.

Senac aegrotorum exempla tradit, qui

propter ventriculum nimis distentum obie¬

runt ; 4

DE FEBRE INTERMITTENTE, n

runt; de qua re igitur a medico cavendum

est,

Morgagni memorat puerum hoc morbo

mortuum, cujus intestina sicca, atque, bile

presente, contra&a fuerunt

Lien quandoque grandior fa&us, et indu¬

ratus ; unde libum intermittentis vocatur.

Secundum sententiam Wilsoni, talis af-

fedio, in remittentibus biliosis regionum cali¬

darum, saepe occurrit*. Pueri quam adulti

ei, secundum Strack, obnoxiores sunt*

Lien hoc modo induratus, a Cleghorn, ma¬

gis sanguinem coagulatum quam corpus for¬

matum referre ; atque nonnunquam ponderis

quatuor aut quinque librarum fuisse, dicitur.

Idem medicus quoque sese vidisse, fere cen¬

tum cadavera aegrotorum, hoc morbo labo¬

rantium,

* Vide Wilson on Febrile Disegses.


rantium, atque semper aliquam partium adi¬

posarum ventris inferioris, veluti, omentum,

mesenteriam, colon, &c. fusci coloris, reperi-

isse tradit. Hepar alias solito grandius at¬

que induratum, coloris flavi, propter bilem

qua tingitur, atque sanguinis plenum; alias

vero coloris albi, magnitudine justo minore,

redditur. Glandulae mesenteriae, in pueris

praecipue, sunt quandoque magnitudine aucflae,

obstrudlae et induratae, atque pancreas auc¬

tum et induratum. Fellis vesica bile disten¬

ta est, cujus copia nimia in intestinis reperta

est.

Thoracis viscera nonnunquam morbida,

inflammationis quoque vestigia in pleuris at¬

que pulmonibus notantur, atque hi ipsi mol¬

les, atque gangraena affedti. Capitis quoque,

licet rarius quam aliarum partium, morbi oc¬

currunt.

DE


DE CAUSIS REMOTIS,

Morbi causae praedisponentes multae cen¬

sendae sunt. Sub hoc capite, quaecunque cor¬

pus debilitant, sicut labor nimius, vini ingur¬

gitatio magna, vi&us justo tenuior, contineri

possunt. Hoc inde verisimile fit, quod pau¬

peres, loca palustria habitantes, quam divites,

huic morbo obnoxiores esse reperiuntur. Mor¬

bi alii praecedentes, quia corporis vigorem mi¬

nuunt, atque ideo intermittentibus magis

subjiciunt, inter causas praedisponentes enu¬

merari possunt. Nonnullae tempestatis con¬

ditiones, ad eundem effe&um spe&ant. Fe¬

bris, propter Euri sufflationem saepe rediens,

hoc probat. .i

1

Causae excitantes quoque, a multis scrip¬

toribus, licet forsitan perperam, plurimae esse

censentur.

14 de febre intermittente.

censentur. Loca humida, palustria ac flu¬

minum ripas incolentes, huic morbo proclives

reperiebantur ; unde humiditati soli, febris ip¬

sa tribui solebat. Nautae autem, atque mon¬

ticolae, aeri humido atque nebuloso saepe ob¬

jiciuntur, morbi vero manent immunes. Lan-

cisi igitur primus hunc morbum materiae

cuidam peculiari, ex iis locis orienti, tribuit *,

cujus sententia verisimilis esse videtur. Ex

rebus enim, quas supra diximus, miasma huic

morbo originem praebere videtur.

Hoc plus adhuc inde confirmatur, quod in

nonnullis locis, in quibus saepe extiterunt in¬

termittentes, raro propter paludes vicinas ex¬

siccatas nunc reperiuntur ; sicut in hac ipsa

Urbe evenit, in qua, propter loca cultiora fac¬

ta, praecipue vero propter aquas stagnantes

in vicinio abdu&as, fere incognitae sunt; nisi

in iis hominibus qui ex regionibus paludosis,

in quibus abundant intermittentes, advene¬

runt,

DE

DE FEBRE INTERMITTENTE. iS

'*"■

DE CAUSA PROXIMA,

Nulli ex variis theoriis, quae a tempore

Hippocratis prolatae sunt, assentiri possu¬

mus. A Boerhaaviq, causa proxima inter¬

mittentium, lentor aut visciditas sanguinis in

vasis extremis stagnantis, esse censetur. Ab

aliis materiae pestiferae introdudlae aut geni¬

tae in corpore tribuitur. A multis autem me¬

dicis, secretioni audtae, aut bili vitiatae, impu¬

tatur. Bilis redundantia, in intermittentibus'

atque remittentibus regionum calidarum,

huic theoriae originem dedit. Theoria au¬

tem de hac re, praecipue apud medicos re*

centiores recepta, jlia fuit ab Hoffmanio

inventa, atque a Culleno emendata, cui

tamen multa adversari videntur. Nova de¬

nique opinio a Do&ore Wood prolata est,

quae

1(5 DE FEBRE INTERMITTENTE.

quae aeque tamen conje&uralis. Secundum

hanc opinionem, febris, propter accumulata

carbonem atque hydrogenium, ideoqm ob

minutum oxygenium atque mobilitatem ex¬

haustam, nascitur.

Nobis, autem, cerebrum atque genus ner¬

vosum, primo, in hoc morbo affici, verisimi¬

lius esse videtur Hoc igitur omnium phae¬

nomenorum ejus causam, atque ea affedtione

remota, morbum abiturum censemus.

Talem esse causam proximam, inde, quod

morbus, subitis, violentis, atque ingratis im¬

pressionibus, in genus nervosum fa&is, remove¬

tur ; atque quod remedia, quae hoc incitant,

sunt ea quae generaliter, non localiter aguntf

inferri potest.

DE

f Aud. prseledt, clin. Dodtoris Duncan.

DE FEBRE INTERMITTENTE. 17 4

y

DE METHODO MEDENDI.

Bjec duobus modis, scilicet remediis du¬

rante paroxysmo, ac deinde dum fit remissio,

adhibendis, peragenda. Paroxysmi omni cu- « ‘

ra levandi, curatio autem a remediis, iis ces¬

santibus, adhibitis pendet; ac primo,

De Remediis in Stadio Frigido preehendis.

Paroxysmi, igitur, incipientis, omnia le¬

vanda sunt symptomata. EEgrotus in ledo

calido ponendus; potus calidi diluentes ad

sitim extinguendam, non autem ventriculum

opprimendum, propinandi. Balneum quo¬

que calidum, et rede forsitan, a quibusdam

medicis laudatur. Dodor Joannes Hunter,

Mauros, atque alios insulam Jamaicam ineo-

C lentes.

iS DE FEBRE INTERMITTENTE.

lentes, per intermittentium stadia frigida soli

expositos, levari tradit. Emetica in breviori¬

bus redendis paroxysmis, commoda reperiun-

tur. Emetica antimonialia vulgo in usu sunt,

atque inter ea tartris antimonii optima, nos¬

tro judicio, habenda. Vomitu sua sponte

occurrente, calidi potus diluentes plerumque

sufficiant.

Fridio atque alia stimulantia dorso non-

nunquam applicantur. Comatis atque deli¬

rii indiciis magnis existentibus, caput raden¬

dum, eique emplastrum meloes vesicatorii,

applicandum

Nonne, paroxysmo calido incipiente, elec-

tricitas corporis superficiei, praecipue vero

dorso, utiliter applicari possit ? i

Compressio ad femoris vasa, paroxysmi

; initio,

* Vide Wilson on Febrile Difeafes.

DE FEBRE INTERMITTENTE.

initio, adhibita a Dodtore Kellie laudatur,

atque inde finitum paroxysmum memorat.

Hoc autem conspedtui nostro nunquam ob¬

jecto, de ejus virtute loqui nequimus.

De Remediis in Calido Stadio praebendiso

Hoc febris stadium, si fieri possit, brevius

redendum, atque sudor eliciendus. Huic

usui inserviunt diluentia, atque remedia va¬

ria sudorifica, veluti quaedam antimonii prae¬

parationes, oxidum antimonii cum phosphate

calcis, (olim Jacobi Pulvis), tartaris anti-

monii, et ipecacuanha, in dosibus nauseam

excitantibus. Opium feliciter quoque, pa¬

roxysmo calido incipiente, in auxilium vo¬

catum ; vis enim ejus relaxans. Vasorum

extremorum spasmum tollit, atque inde su¬

dorem inducit. Solum incommodum hinc

oriens est alvi astriHio, cui facile catharticis

lenioribus, eodem tempore cum opio, aut post,

adhibitis, occurri potest.

Refrigerantia


Refrigerantia eidem rei usui sunt; prae¬

cipue vero julepus salinus, qui non solum re¬

frigerans est, sed quoque diaphoreticus. In

adolescentibus robustioribus plethoricis, cum

diathesi phlogistica, venaesedtio maxime ia

vernis intermittentibus, in quibus adsunt pul¬

sus durus, epistaxis, atque facei suffusiones,

neceffaria fit.

Sydenhamus, qui plerumque venaesedtio-

nem laudat, quartanam in junioribus, quae

aliter sex mensibus finita fuisset, ad duplum

tempus provectam, atque in senioribus non

solum provectam, sed quoque summum vitae

periculum inde inductum, memorat. Summa

igitur cura in hac re adhibenda. Si stadium

calidum diu permanserit, atque viscera op¬

pressa fuerint, catharticum lenius, maxime

autem in apyrexia, adhibendum.

Antimonium atque ipecacuanha utilia ad

vomitum excitandum. Eidem rei inservit

sub-murias hydrargyri, quod in omnibus fe¬

bribus

BE FEBRE INTERMITTENTE. 21

bribus in usu est apud medicos regiones cali¬

diores incolentes, atque a Doctore Lyons in

intermittentibus laudatur

Si aeger magnopere debilitatus, atque causa

irritationis praecipua in intestinis majoribus

fuerit, clysteres in auxilium vocandi.

Stadio calido formato, potus frigidi ab aegro

sumendi, nisi adsit diathesis phlogistica, in

qua illi negandi; quia ventriculi aut pulmo¬

num inflammationem inducere possunt; sub

coelo autem calido fere semper utiles sunt.

DE

* Dr Lyon’s Treatise on the use of Camphor and

Calomel in Fevers,

%

*

2.2 DE FEBRE INTERMITTENTE,

DE STADIO SUDANTE,

In hoc morbi stadio, medicamenta, nisi su¬

dor solito longius permanserit, aut nimius

fuerit, quibus rebus per acidum sulphuricum

aromaticum occurrendum, necessaria haud

sunt.

Stragula minui, atque aegrotus aeri fri¬

gido exponi possunt. Sudori generali fadto

nunquam indulgendum.

Diluentia ntitrientiora, veluti jura cardiaca

leniora et jelletae, auxilium praebent. EEger,

statim post sudorem abeuntem, aeri frigido

haud exponendus, lintea, ne corpus propter

stragulorum humiditatem frigescat, mutam-

da.

DE


DE CURATIONE IN APYREXIiE TEM¬

PORE.

Hjec curationis pars maximi est momen¬

ti ; nam a remediis eo tempore adhibitis, at¬

que aliis rebus observandis, curatio tota prae¬

cipue pendet.

Primo igitur, unaquaeque causa incitans,

atque praedisponens vitanda. iEgrotus, ab

humilibus et palustribus locis, ad altiora,

propter aerem, removendus.

Itali, per tempora anni, quibus abundat hic

morbus, a palustribus regionibus vicinis Ro¬

mam adeunt. Fumus urbium proculdubio

vim miasmatis paludum minuit. Diaeta atque

exercitium minime negligenda. Praesente

diathesi

1


diathesi phlogistica vidtus tenuis utilis, praeci¬

pue lac et fruges; liquores fermentati nocent

Aqua, aut decodtum aliquod vegetabile, po¬

tandum. Corpore autem debili redito, vidlus

plenus et maxime «nutriens, qui minime irri¬

tat, atque concodtu facillimus, sumendus est.

Pulli gallinacei, et agnina, facilius bubula at¬

que ovilla concoquuntur.

Vinum, praecipue vero coloris rubri, po¬

tandum. Ex liquoribus fermentatis, cerevi-

sia, Anglice Portet' appellata, apud nos non-

nunquam prsebetur.

Praesente dyspepsia, major cura vidlus ad¬

huc opus est. -Vitanda sunt sequentia, scili¬

cet, succi, atque jura pinguiora, cibus anima¬

lis exsiccatus, caseus, atque omnia quibus in-

est butyrum, aut res quaevis alia oleaginosa.

Potus calidi, vel frigidissimi atque mucilagi-

nosi, veluti aqua hordei aut avenae, farina

tindta, cerevisia tenuis, &c. Cibi quantitas

quoque ceque ac qualitas spedtanda. AEgroto \

ssepe


saepe et parce edendum, hoc magis necessa¬

rium fit, quia in dyspepsia appetitus saepe

morbide augetur. Exercitium et animi et

corporis, secundum vires aegroti, regendam.

Corpore magnopere debilitato, fri&io est

remedium optimum, hoc exercitio, praecipue,

Asiatici ditiores et nobiliores gaudent. Apud

Graecos et Romanos, luxui deditos, quoque in¬

valuit. iEgroto paulum firmiore fadto ges¬

tatio utilior.

Navigatio est gestatio lenissima, atque ma¬

ximae utilitatis in aegrotis debilioribus; pre-

sertim si ventriculus atque intestina debili¬

tentur, hoc remedium laudatur*.

Equitatio quoque utilis censetur ; si autem

aeger fuerit valde debilis, vehiculum adhi-

D bendum.

* Dr GiLCHRiST’s Treatise on the use of Sea Voyages in Medicine.


bendum. Ja&atio per funiculum, aut cathe¬

dram, locum vehiculi supplere potest. Si

vero aeger equitationem sine fatigatione sus¬

tinere valeat, tale exercitium omnibus aliis

anteponendum.

Mens quoque aeque ac corpus rite exerceo- V

da, hoc ita efficiendum, ut illa non nimio la¬

bore fatiscat.

Spe atque expedtatione, unumquemque pa¬

roxysmum ultimum futurum, in morbis hu¬

juscemodi, magnopere sustinetur animus. A-

micorum quoque societas, et sermo grata so¬

lum et jucundiora proferentium, atque omnia

ingrata ac tristia amoventium, huic usui inser¬

vire possunt. Mens, morbo antea depressa,

re quavis jucunda juvatur. Sic gravitas men¬

tem coeli premit; levitas ejus alacrem elatam-

que facit.

Deinceps, de curationis parte praecipua,

scilicet


scilicet medicamentis, quae in apyrexia ne¬

cessaria sunt, dicendum.

Ex iis, cinchona officinalis maxime lauda¬

tur. Hujusce medicamenti vires salutares

medici fere omnes agnoscunt, nec prejudicia

de eo concepta diutius existunt. De tem¬

pore autem apyrexiae quo praeberi debet, in¬

ter eosdem non convenit. A multis, statim

post paroxysmum, atque per brevia inter¬

valla donec redit febris, parvis dosibus prae¬

betur ; ab aliis autem, idem fit per paucas

horas solum ante paroxysmi adventum, atque

dosibus majoribus. Hoc multum a statu ven¬

triculi atque apyrexiae duratione pendet. Si

brevis sit apyrexia, prior medendi methodus

forsitan sequenda ; si autem longior fuerit,

posterior melior habenda. Utraque vero me¬

thodus melius forsitan conjungi potest, dosi¬

bus parvis post paroxysmum adhibitis, at¬

que appropinquante eodem paulatim auctis.

Quantitas cinchonae, in singulis dosibus, se¬

cundum malignitatem morbi, atque secun- ♦

dum

1


dum praesentiam plethorae aut debilitatis, au¬

genda aut minuenda. Cinchona in pulverem

redacla felicius praebetur; in hac autem re,

secundum effedtum in ventriculum genitum,

dirigi debet medicus. Hoc enim medicamen¬

tum in ea forma qua minime laeditur ventri¬

culus, adhibendum.

Praeter cinchonam officinalem, aliae utiles /

censentur, veluti cinchona Jamaicensis, cin¬

chona Caribaea, angustura, Swietenia febri-

fuga, cortex salicis albae ; hae enim omnes in

fugandis febribus intermittentibus utiles re¬

pertae sunt. Ginchonae effedtum quoque ad¬

juvare censetur aristolochia serpentaria. Flu-

res res amarae atque astringentes adhibendae

sunt; quassia excelsa, artemisia absinthium,

centaurea benedi&a, anthemis nobilis, gen¬

tiana lutea. Multa quoque aromatica, e. g,

camphora, myrrha, moschus, sunt remedia

satis idonea.

Arsenicum


Arsenicum effectus, forsitan, fortiores quam

ullum aliud remedium in hoc morbo adhibi¬

tum, parit. Ante usum ejus in medicina

frequentiorem, ab empiricis diu felicissime

praeberi solebat. Partem composuit medica- \

menti empiriciquod, propter efFedus ejus

salutares in intermittentibus, medicorum at¬

tentionem jure sibi vindicavit, et ab iis nunc

laudatur, atque in usu generali est ; non au¬

tem, nisi summa adhibita cura, praebendum»

Solutio arsenici albi, a Do&ore Fowler pa¬

rata, praeparatum est hujus medicamenti usui

maxime accommodatum. Hujus guttae duo¬

decim pro dose adultis concedi possunt. In

morbo enim ventriculi atque intestinorum,

capitis dolor, sudores, et tremores, parvis

etiam ex dosibus ejus, quamvis caute datis,

oriri solent. Haec vitia occurrentia, solum ,

ablato arsenico, aut opii parvis dosibus cum

eo conjun&i, aut remediis laxantibus atque

emeticis praebitis, removeri possunt.

Plura

* Agne Drops»

3o DE FEBRE INTERMITTENTE.

Plura sunt medicamenta praeterea vulgo

hominum satis nota, quae motus animi vio¬

lentiores, scilicet horrorem, metum, et similes,

excitant. Illa maximum effedtum accedente

paroxysmo pariunt : quo tempore quoque

idem brevior, aut multo mitior, balneo calido,

potu tepido, vestimentis calidioribus, aut eme¬

ticis, reddi potest. Opium, magna copia,

sub ipso paroxysmi initio, adhibitum, cum

aegrotus de sensu frigoris in dorso quaeritur,

atque bis aut ter brevibus intervallis itera¬

tum, morbi progressui saepissime occurrit.

Pulso etiam morbo, eadem remedia aliquan-

diu sumenda, vidiusque nutriens ac plenus,

corporis exercitio addito, esse debet; aeger-

que ad locum altiorem, si fieri potest, remo¬

vendus. Si vel minimum morbi redeuntis

periculum sit, statim ad cinchonam recurren¬

dum ; atque frigus, et omnes causae morbi ex¬

citantes, atque praedisponentes, ab aegroto vi¬

tanda.

f

\

FINIS.

t

&

i'

I

■ *

/ ♦

s

/ ;

v

/

i

4

/ i

\

t

*

•

dissertatio medica inauguralis de febre intermittente€¦ · de sectione cadaverum. hyec res in...

Documents