DISKRIMINIMI NE CMIM

DISKRIMINIMI NE CMIMN shum raste firmat mundohen t shesin t njejtin mall t klient t ndryshm me cmime t ndryshme edhe pse kostot e prodhimit pr t dy klientt jan t njejtat. Kjo praktik quhet diskriminim me cmim.

Nj mnyr q nj firm t diskriminoj n cmim duhet t kete fuqi ne treg

Nj alegori pr caktimin e cmimit

Prftyroni se ju jeni drejtor i prgjithshm i ReadaltPublishing Compani. Autori m i shitur i Readalt sapo ka shkruar romanin e tij t fundit.Le te prftyrojn se ju i paguani autorit plot 2 milioneuro pr t drejtat eksluzive pr t botuar librin.Supozojm se kostoja e shtypjes s librit sht zeroDepartamenti i marketingut i Readalot ju thot se libri do t terheq dy lloje lexuesish. Libri do te josh 100.000 tifozt kokngjeshur t autorit. Kta do t jen tgatshm t paguajn deri 30 euro pr librin. Plus ktyrelibri do tu drejtohet rreth 400.000 lexuesve m pakentuzaste t cilt do t jen t gatshm t paguajn derin 5 euro pr librin.Zgjidhja e problemit t Me nj cmim prej 30 euro Readalot shet 100.000 kopje ka nj t ardhur prej 3 milion euro dhe arrin nj fitim prej 1 milion euro.Me nj cmim prej 5 euro shet 500.000 kopje ka nj t ardhur prej 2,5 milion euro dhe arrin nj fitim prej 500.000 euro. Pra, Readalt i e maksimizon fitimin duke caktuar cmimin 30 euro dhe duke ln t ik shansin pr tu shitur 400.000 lexuesve tjer m pak entuziast.Tani supozoni se departamenti i marketingut t readolot it bn nj zbulim t rndsishm: kto dy grupe lexuesish jan tregje t vecuara. Pr m tepr, sht vshtir pr lexuesit e njerit vend t blejn libra ne tjetrin.

N kt rast t ardhurat prej 3 milion euro n Mbretrin eBashkuar dhe 2 milion euro n Shtetet e Bashkuara nj total 5milion euro.Ather fitimi sht 3 milion euro me mas t konsiderueshme m i madh sesa 1 milion euro q Kompaniamund t fitonte duke krkuar t njejtin cmim prej 30 euro tgjith klienteve. Jo cuditrisht Readalt i zgjedh t ndjekkt strategji t diskriminimit n cmim.

Megjithse historia me Readalt Publishing sht hipotetike,ajo prshkruan me saktsu praktikn e biznesit n shumkompani botimesh. N kt rast tri jan msime pr tu msuar mbidiskriminimin n cmim.

Msim i par. N thelb, nj monopolist q diskriminonme cmim i krkon secilit klient q t paguaj nj cmim m pran gatishmris s tij ose t saj.

Msim i dyt. sht q diskriminimi n cmim krkon aftsi pr t vecuar kliente n prputhshmri me gatishmrin e tyre pr t paguar. N shembull ton klientet qene t vecuar gjeografikisht.Nj konkluzion pr kt sht forca e tregut mundti pengoj firmat t diskriminojn n cmim. N vecanti nj forc e till sht shitja e nj kohshme n disa vende. N fakt prdorimi n rritje i interesit pr t bler libra dhe mallra t tjera nprmjet kompanive ka t ngjar t ndikoj n aftsin e kompanive pr t diskriminuar n cmim n tregje ndrkombetare.Msim i trete Nga alagoria e jon sht ndoshta m befasuesi: diskriminimi n cmim mund t rrit mirqenien ekonomike. Pra, diskriminimi n cmim mund t eliminoj mungesn e efikasitetit q shoqron natyrshm caktimin e cmimeve monopol.Duhet theksuar se rritja n mirqenie nga diskriminimin cmim si nj tepric m e lart e prodhuesit dhe jo si tepric m e lart e konsumatorit.

Diskriminimi i plot n cmim prshkruan nj situat n t ciln monopolisti e di saktsisht gatishmrin e cdo klienti pr t paguar dhe mund ti krkoj secilit klient nj cmim t ndryshm.

Shembuj t diskriminimit n cmim

Biletat e kinemase Cmimet e linjave ajrore Ofertat lidhur me sasin

Rrija e blerjes n internet e rrit sasin e informacionit n dispozicion t konsumatorit, duke u lejuar atyreq t bjn zgjedhje m t informuara. Por n t njejtnkoh, ajo u jep shitsve m shum informacion rrethkonsumatorit duke e br m t leht diskriminimin ncmim.OligopoliOligopoli prfaqson t lloj tregu ku sundojn nj numr i vogl firmash, vendimet e t cilave jan t ndrmarrura. Tiparet kryesore t nj tregu oligopolistike .

Ekzistenca e nj numri t vogl firmash . Ndrvarsia e firmave q sundojn n treg sht nj karakteristik dalluese e oligopolit, krahasuar me konkurrencn e plot .

Standardizimi ose diferencimi i produkteve .

Ndrvarsia n kontrollin e mimeve .

Konkurrenca nprmjet reklams dhe cilsis .

Hyrja me vshtrsi n deg : Tregu monopolistik e ka bazn t pengesat e hyrjes, ku mund t prmendim :

Ekonomia e shkalls . Kur pr t arritur nivelin m t ult t kostos n nj deg duhet nj prodhim relativisht i madh, ku krkohet ajo kapital fillestar shum t madh .

Mungesa e informacionit Liensat apo kontrolli mbi burimet kryesore . OLIGOPOLINj oligopol sht nj treg me vetem pak shits cdonjri nga t cilt ofron nj produkt t ngjajshm ose identik me t tjert.

Konkurrenc monopolistike. Nj struktur tregut n t ciln shum firma shesin produkte t cilat jan t ngjajshme por joidentike.Grupi oligopolistve sht n pozit m t mir dukebashkpunuar dhe funksionuar si nj monopolist dukeprodhuar nj sasi t vogl produkti dhe duke caktuar nj cmim mbi koston marigjinale.Duopoli sht lloj m i thjesht i oligopolit.

Secili oligopolist joshet ta rrit prodhimin dhe t rrmbej nj pjes m t madhe te tregut. Meq secili prej tyre prpiqet ta bj kete, prodhimitotal rritet dhe cmimi bie.

Cmimi nga monopoli, sht m i vogl sesa cmimimonopol por m i madh sesa cmimi konkurrues (i cili barazohet) me koston marigjinale Si ndikon madhsia e nj oligopoli mbi rezultatin e tregutNj oligopol i madh sht n thelb nj grup firmash konkurruese. Cmimi i afrohet kostos marixhinale dhe sasia e prodhuar i ofrohet nivelit shoqrisht efikas.

Lejimi i tregtis s lir e rrit numrin e prodhuesve nga t cilt cdo konsumator mund t zgjedh dhe kjo konkurrenc e rritur i mban cmimet m pran kostos marixhinale

Nj nga karakteristikat e nj tregu oligopolistik sht prania e barrierave pr hyrje. Nj nga barrierat m t ashpra pr hyrje sht nevoja q t kesh pasuri.TEORIA E LOJES DHE EKONOMIKSI BASHKEPUNIMIT Teoria e lojs sht studimi i asaj sesi sillen njerzit n situata strategjike. Me strategjike kuptojme nj situat m t ciln cdo person kur vendos cfar veprimesh t ndrmarr duhet t marr n konsiderat sesi mund ti prgjigjen t tjert ktij veprimi.

Teoria e lojs sht shum e dobishme pr t kuptuar sjelljen e oligopolve.

Nj loj vecanrisht e rndsishme quhet dilema e t burgosurve. Kjo loj jep kapacitet pr te kuptuar t vrtetat e fshehura pr vshtrist e ruajtjes s bashkpunimit.

Dilema e t burgosurve

Nj loj e vecant midis dy t burgosurve e cila ilustron prse bashkpunimi sht i vshtir t ruhet madje edhe kur ai sht recprokisht fitimprurs.Diskriminimi i mimeve n Kushtet e Monopolit Zakonisht dallojm tri lloj diskriminimesh mimi .

a.) Diskriminimi mimi i shkalls s par . Nryshimin e mimeve e bn monopolisti prej rastit n rast . Pra, ndryshon mimin e produktit sipas njerzve .

b.) Diskriminimi mimi i shkalls s dyt . mimet ndryshojn sipas njsis s produkteve, e jo sipas njerzve .

c.) Diskriminimi mimi i shkalls s tret . Kemi ather kur monopolisti e shet produktin e tij t konsumatort e ndryshm dhe me mime t ndryshme .

Qllimi i mimeve diskriminues sht q t rritet fitimi i firms .

Kriteri i destinacionit ekonomik . Pr shembull, tregu i qumshtit mund t ndahet n dy nntregje n tregun .

Kriteri i kohs kur realizohet shitja .

Kriteri i natyrs s produktit .

3. Firma duhet t jet n gjendje t parandaloj mundsin e rishitjes s produkteve . Politikat Shtetrore pr Kontrollin e Monopolit Q n fillim, duhet t dallojm se ndrhyrja shtetrore sht e ndryshme pr lloj t ndryshme monopolesh .

Pr shembull, pr monopolet q krijohen mbi bazn e shkrirjes s firmave, n shum raste shteti ndrhyn me mjete ligjore, si jan ligjet antitrust, pr t lejuar krijimin e tyre .

Pr monopolet natyrore, t cilat jan t domosdoshme pr shkak t ekonomizmeve t shkalls, shteti ndrhyn pr ti rregulluar to .Tiparet e Konkurrencs Monopolistike Numri i madh i firmave

Diferencimi i produktit . Diferencimi i produktit bhet n disa mnyra :

1. Vendojsa

2. Shrbimet

3. Ndryshimet e cilsis .

4. Imazhi i prolduktit . Kontrolli i kufizuar i mimit . Firmat ushtrojn nj kontroll m t madh mbi mimet kur diferencimi i produktit sht m i lart, kur numri i firmave sht m i vogl dhe kur konkurrentt jan m larg njri tjetrit .

Lehtsira relative e hyrjes .

Konkurrenc jo vetm nprmjet mimeve . Rivalet ekonomik nuk mbshteten vetm n mimet, por edhe n cilsin e produktit, reklamn, kushtet apo shrbimet q shoqrojn shitjen e produktit, etj .