HAZIRLAYAN: MEVA KURT

GİRİŞOyun canlıların var olmasıyla başlamıştır diyebiliriz. Saklambaç oyunlarında saklanan oyuncuyu arayan

ebenin, saklandığı yerden ebeden önce kaleye gelmeye çalışan oyuncunun hâl ve hareketleri, ilkel insanların avcılık sırasında yaptığı hareketlerin benzeri gibidir.

Girit Uygarlığı’nın kalıntılarında da oyuncak bebeklere ve minyatür ev eşyalarına rastlanmıştır.

Oyun tanımıHuizinga oyunu şöyle tanımlar: “Oyun özgürce razı olunan ama tamamen emredici

kurallara uygun olarak belirli zaman ve mekan sınırları içinde gerçekleştirilen, bir amaca sahip olan bir gerilim ve sevinç duygusu ile alışılmış hayattan başka türlü olmak bilincinin eşlik ettiği iradi bir eylem ve faaliyettir.”

Yani oyun yapısı gereği ciddi bir iştir.

DİJİTAL OYUN NEDİR?Dijital oyun tanım olarak; oyuncunun

elektronik bir sistem veya bilgisayarla kurduğu etkileşim neticesinde oluşan sonucun, ekran veya benzeri bir görüntü sistemi aracılığı ile gösterilmesidir.

Bu nedenle ilk dönemlerde dijital oyunlar video oyun veya bilgisayar oyunu olarak da adlandırılmıştır.

Günümüzde dünyanın en büyük endüstrilerinden biri haline gelmiş olan dijital oyun sektörünün tarihi, analog ekran üzerindeki basit uygulamalar esas alınarak 1940’lı yıllara kadar uzandırılmaktadır.

Ancak modern anlamda dijital oyun sayılabilecek ve genel kullanıma sunulan ilk örnekler 1970’li yıllarda ortaya çıkmış ve daha sonra 1980’li yıllarda dijital oyunlar popüler bir akım haline gelmiştir.

Thomas T. Goldsmith Jr. ve Estle Ray Mann Cathode-Ray Tube Eğlence Cihazı (Amusement Device) adlı bir cihaz için patent başvurusu yaptı, patent 25 Ocak 1947'de alındı ve 14 Aralık 1948'de yayımlandı.

8 lambadan (vacuum tube) oluşan oyun belirli bir hedefe füze atılmasını simüle eden ve füzenin hızı ve atış eğimini belirlemek için düğmeler ihtiva eden bir cihazdı. O dönemde bilgisayarın henüz elektronik olarak grafik çizme yetenekleri olmadığı için, küçük hedefler basit bir ekran üzerinde çizgi ile gösteriliyordu.

1949-1950 yıllarında, Charly Adams "Bouncing Ball" (Zıplayan Top) programını MIT's Whirlwind computer adlı şirket için yazdı. Program etkileşimli (interaktif) olmamakla birlikte, yakınca ortaya çıkacak oyunların bir göstergesiydi.

Şubat 1951'de Christopher Strachey, İngiliz Ulusal Fizik Laboratuvar'ının programı olan Pilot ACE için dama oyunu (draughts) programı yazdı.

Çalıştırmayı denedi fakat program Pilot ACE'nin tüm hafıza kapasitesini aşacak kadar hafızaya ihtiyaç duyuyordu. Ekim ayında oyun Manchester'da daha büyük bir hafızaya sahip bir makinede çalıştırabildi.

1952 yılında A.S. Douglas Cambridge Üniversitesinde insan-bilgisayar etkileşimi üzerine verdiği tezde kullanmak üzere tic-tac-toe (Türkiye'de SOS olarak oynanmaktadır) oyunun grafik versiyonu olan oxo yazdı.

OXO, EDSAC adı verilen ve görsel olarak ampuller kullanan bir bilgisayar üzerinde geliştirildi. Oyunda, oyuncu bilgisayara karşı oynuyordu.

1958'de William Higinbotham osiloskop ve analog bilgisayar kullanarak bir oyun geliştirdi. Oyuna uygun bir ad olan Tennis for Two (İki kişilik tenis) denildi ve oyun New York'taki Brookhaven National Laboratuvarında ziyaretçileri eğlendirme amaçlı kullanıldı.

Tennis for Two adlı oyun bir tenis kortunun basitleştirilmiş bir yandan görünüşü gibiydi, daha sonrakilerden farklı olarak yerçekimi kontrollü bir top ağın üzerinden oynanılabilecek şekildeydi. Oyun iki adet kutu şekilli kumanda (kol) ile oynanıyordu, kollar üzerinde bir adet topun izi (yolu) için ve bir adet de topa vurmak için olmak üzere iki düğme bulunuyordu. Tennis for Two oyun cihazı 1959'da sökülmesinden önce iki sezon boyunca sergilenmişti.

Dünyada oluşturulan ilk dijital oyun “Spacewar” adlı grafik içeren oyundur. 200 saat gibi bir sürede yazılmıştır.

İki kişilik oynanılan bir oyundur. Ekranın ortasında gemileri yutan bir yıldız vardır, yutmasını önlemek için manevra gerektiren bir oyundur.

Oyunun asıl geliştiricisi ise Steve Russell'dır. Oyun, 1962 yılının Şubat ayında çıkmıştır.

ArcadeArcade, oyun salonlarında oynanan oyun

türlerine ve bunların oynandığı salon makinelerine verilen addır. Oyuncu metalik jetonu makineye atarak doğrudan oyuna başlar.

Eylül 1971’de, Stanford Üniversitesi’nde bir öğrenci derneğine Galaxy Game adlı oyun kuruldu. Galaxy Game ilk jetonlu video oyunuydu. Oyun ayrıca DEC PDP-11/20 bilgisayarında çalışan ve vektörel grafik terminali barındaran tek oyundu. 1972’de dörtten sekiz konsola kadar kaldırabilecek şekilde geliştirildi.

1971’de Nolan Bushnell ve Ted Dabney, Spacewar oyununu “Computer Space” adıyla jetonlu makinelere uyarladılar. Oyuna sahip olan Nutting Associates adlı şirket 1.500 adet jetonlu Computer Space makinesi imal etti.

Oyun uzun bir öğrenme süreci gerektirmesi nedeniyle pek başarılı olamadı fakat ticari olarak satılan ve seri olarak üretilen ilk video oyunu olması nedenleriyle bir köşe taşı olarak kabul edilir.

Bushnell ve Dabney 1972 yılında Atari adlı şirketi kurdular. 1972 ‘de Atari Şirketi, iki kişilik bir masa tenisi oyunu olan Pong

adlı oyun makinesini tanıtmıştır. 19.000 ‘in üzerinde satılan Pong makinesi dijital oyun tarihinde geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşan ilk oyundur.

1978 ‘de Tatio tarafından geliştirilen Space Invaders 360 bin adet atari salonu kabini satarak yaklaşık 2 milyon dolarlık bir kazanç sağlamıştır.

1979'da, Atari şirketi Asteroids adlı oyunu piyasaya çıkardı. 1979'da renkli atari oyunları daha popüler olmaya başladı

ve 1980'de Pac-man gibi oyunlar piyasaya çıktı. Atari oyunları altın çağında büyük alışveriş merkezlerinde,

barlarda ve köşe başı dükkânlarda çok fazla bulunuyordu.

Dünyanın ilk PC tabanlı bilgisayar oyunu Bill Gates ve Neil Konzen tarafından yazılan ve o zamanın bilgisayar teknolojisine göre geliştirilen 1981 yapımı Donkey.bas uygulamasıdır.

Donkey.bas gelecekteki araba yarışı oyunlarının atası sayılabilir.

Oyunun yapıldığı ve oynandığı bilgisayarDonkey.bas oyunu, 1981 yılında o zamanın teknolojisinde ilk

bilgisayarlar için  PC DOS işletim sistemi için 8 bit olarak tasarlanmıştır.

IBM, 30 yıl önce ilk kişisel masaüstü bilgisayarı IBM 5150'yi duyurmuştu. MicrosoftBASIC yazılımı altında çalışan bilgisayar, beraberinde de ilk bilgisayar oyununu da kullanıcılara sunuyordu. 

Piyasaya çıktığı zaman beş yılda 250 bin satış rakamı beklenirken yılda 1 milyon satışa ulaşmıştır.

4.77 mhz intel 8088 mikroişlemciyle çalışıyordu, 16 kilobyte belleği, 160k floppy disk sürücüsü ve ek ücretle satın alınan renkli monitörü vardı. 2 Nisan 1987 tarihine kadar üretilmiştir.

1981’de oyun makinelerinin popülaritesi arttı. Apple’lar, Atari’ler ve TRS-80’ler raflarda yerini almış, üreticiler birçok oyun üretmeye başlamıştı.

Bu sıralar üreticiler o zamanlar 5’25” lik disketlere göre daha kullanışlı olan bantlı kaset oyunlarını üretiyordu. 90’lara kadar kasetler tercih edildi ama 90larla birlikte hızından dolayı disketler tercih edilmeye başlandı.

Commodore1982 ‘de Commodore, Commodore64 adlı kişisel

bilgisayarı satışa sunmuş ve düşük ücreti ve gelişmiş donanımı sayesinde bir yıl içerisinde en çok satan bilgisayar ünvanını kazanmıştır.

Commodore64, genelde C64 olarak ifade edilir. 64kb ram belleğiyle o zamanlarda üstün bir sistem sunuyordu.

C64’ün disket sürücünü üretmenin C64’ün kendisini üretmekten daha pahalıya mal oluyordu. Bu nedenle Nisan 1994’de iflas etti.

1982’den 1994’e kadar toplamda yaklaşık 17 milyon cihaz satıldı.

Commodore 64C, 1541-II disket sürücü ve 1084S RGB monitör (1986)

1984’te kartuşlu oyun makinaları birden gözden düştü. Computer Gaming World isimli dergi bu durumu şöyle açıklıyor : “1983’te bu makinalar hızla zirveye tırmandı ve 1984’te o zirveden düştü.”

Bu sırada Commodore ve disketli makinalar daha fazla ilgi görüyordu. C-64 ya da Atari 800’ün daha fazla ilgi görmesinin sebebi şu anda pclerin konsollara tercih edilmesiyle aynıydı.

Bu yeni makinelerde oyun dışında şeyler de yapabiliyordunuz.

Ailelerin de bahanesi “Çocuklarımız programlar yazıp yeni şeyler öğrenebiliyorlar. Sadece oyun için değil.” oldu.

AmigaAmiga 1980’lerin ortasından 1990’ların ortasına

kadar Commodore şirketi tarafından üretilmiş, özellikle ufak boyutlu modelleri olan A500 ve A1200 ile dönemin en popüler kişisel bilgisayar sistemlerinin ortak adı.

Amiga, İspanyolca’da ‘kız arkadaş’ anlamına gelir. İlk ismi Lorraine.

Üretildiği döneme göre güçlü multimedya ve çoklu işlem özelliğine sahip.

Oyun Konsolları Bilinen ilk video oyun konsolu 1958 yılında Dr. William

Higinbotham tarafından yapılan “Tennis for Two” isimli oyundur. Osiloskop ekranına bağlı, analog bir bilgisayar tarafından oynan oyun; günümüzdeki XBox, Playstation, Nintendo Wii gibi gelişmiş konsolların atasıdır.

Brown Box

1967 yılında Alman mühendis Ralph Baer tarafından üretilen Brown Box ilk oyun konsolu olarak kabul ediliyor. Vakum tüpü devresi ile televizyona bağlanan cihazın ilk oyunu birbirini takip eden iki noktaydı. Daha sonra bir tüfek de eklenen cihazın 12 adet oyunu olmuştu.

OdysseyBaer ve ekibi Brown Box’ı zamanın önde gelen TV

üreticisi Magnavox’a sunduktan sonra ürün biraz daha geliştirilerek Magnavox Odyssey adıyla piyasaya sürüldü. 1972 yılında çıkan ürün ilk ticari oyun konsolu olarak tarihe geçti.

Pong1972 yılında Nolan Bushnell tarafından kurulan

Atari, ilk büyük başarısını 1975 yılında Pong ile elde etti. Sadece görüntü değil ses de veren Pong sayesinde Atari büyük bir çıkış yaşadı. Atari, Pong’dan sonra oyun konsolu ile eş anlamlı olarak anılmaya başladı.

Atari 2600 VCS Ülkemizde “Kara Kutu” olarak da anılan bu konsol belki

de günümüzdeki modellerin atası olarak kabul edilebilir. Tek oyunlu sistemin çok fazla dayanmayacağını düşünen Atari, 1977 yılında çıkardığı, çok sayıda oyunu hafızasında bulunduran, ayrıca kartuş ile yeni oyunlar oynatan Atari 2600 ile Space Invaders ve Missile Command gibi klasikleri hayatımıza soktu.

IntellivisionAtari’nin karşısına ilk ciddi rakip 1980 yılında

çıktı. Atari 2600’dan daha iyi grafikleri ve sesleri olan ürün oyun geliştiricilerinin de konsol işine daha ciddi bakmasını sağladı.

NESNintendo 1985 yılında NES (Nintendo Entertainment

System) adını verdiği ürünü ABD’de piyasaya sürdüğünde öncelikle herkes şüpheyle yaklaşmıştı. Japonya’da Famicom adıyla çıkan ürün Super Mario Bros, The Legend of Zelda ve Metroid gibi yapımlarla büyük beğeni toplayan NES, daha sonra Final Fantasy, Contra ve Mega Man ile tavan yapmıştı.

Game Boy1980’lerin ikinci yarısından itibaren esen

Nintendo rüzgarının ikinci büyük kaynağı Game Boy’du. 1989 yılında çıkan ve 8bit işlemciye sahip olan cihazda yeşil arka planlı ve tek renkli bir ekran vardı. Tetris ile çıkış yapan Game Boy taşınabilir oyun konsolu pazarına olan ilginin artmasını sağladı.

Genesis 1989 yılında NES’in karşısına çıkan Sega Genesis, 16-

bit’lik işlemcisi ile rakibinden çok daha güçlü bir donanıma sahipti. Bu sayede ilgiyi üzerinde toplayan ürün Sonic the Hedgehog’un zamanına göre çok iyi olan grafikleri ve Electronic Arts destekli spor oyunları ile NES’in önüne geçmişti.

NEO GEOOyun salonlarındaki yapımları evlere getiren Neo-

Geo, 24-bit işlemcisi ile piyasaya çıktığı 1990 yılına göre çok üst düzey olan grafikleri sayesinde de büyük bir başarı yakalayabilirdi. SNK’nın geliştirdiği Neo-Geo 650 $’lık fiyatı ve 200$’lık oyunları yüzünden geniş kitlelere yayılamadı.

Super NESSega Genesis’in 16-bit işlemcisine yenilen

Nintendo, karşılığı SNES (Super NES) ile verdi. 1991 yılında çıkan SNES başlarda çok ilgi görmese de Donkey Kong Country’nin yanı sıra Super Mario, Metroid ve Zelda’nın yeni sürümleri ile Sega Genesis’i geride bırakmayı başardı.

Apple Pippin1995 yılında Apple bir ev içi eğlence cihazı

üretmiş ve bu cihaz oyun yetenekleri sayesinde bir oyun konsolu olarak görülmüştü. Apple bu cihazın telif haklarını farklı firmalara verip farklı ülkelerde farklı isimlerde piyasaya sürse de temelde Apple işlemci mimarisi ve işletim sistemini içerisinde barındırıyordu.

Playstation Oyun konsolları tarihinin dönüm noktalarından biri hiç

kuşkusuz ki Sony’nin PlayStation’ı piyasaya sürmesidir. 1995 yılında çıkan PlayStation’a kadar Nintendo ve Sega arasında süren rekabet farklı bir boyuta taşınmıştı. CD-ROM’u ve 32-bit işlemcisiyle PlayStation, oyuncuları 3 boyutlu grafiklerle tanıştırdı. Resident Evil, Gran Turismo, Tekken, Crash Bandicoot ve Metal Gear Solid gibi efsane yapımlar sayesinde PlayStation büyük başarı yakaladı.

Nintendo 64Kartuş kullanan son oyun konsolu olan Nintendo 64,

1996 yılında PlayStation’ın karşısına çıktığında kendisine pek şans tanınmıyordu. PlayStation’daki oyun çeşitliliğinin olmaması Nintendo 64’ün en büyük eksisiydi.

Playstation 2 PlayStation bir dönüm noktasıysa PlayStation 2 bir devrim

olabilir. 2000 yılında çıkan ve hala oynanan PlayStation 2 hem donanımı, hem kontrolleri, hem de oyunları ile oyun konsolu konusunda zirve yaptı. PlayStation oyunlarını oynatabilen, 128-bit işlemciye sahip ve online oyun oynama imkanı sunan ürün Grand Theft Auto, God of War, Metal Gear Solid ve Final Fantasy gibi serilere ev sahipliği yaptı.

Nintendo GameCubeNintendo, 128-bit işlemcili ve kartuşsuz ilk konsolu

Game Cube’ü 2001 yılında piyasaya sürdü. 1,5 GB kapasiteli küçük diskler kullanan ürün Game Boy’a bağlanarak onun oyunlarını da büyük ekranda oynatabiliyordu. Mario, Zelda ve Metroid gibi klasiklerle ilgi toplamaya çalışan Game Cube, büyük oyun geliştiricilerinin PlayStation ve Xbox’a odaklanması nedeniyle çok büyük bir başarı yakalayamadı.

Microsoft Xbox 2001 yılında PlayStation’ın karşısına beklenmedik bir rakip

çıktı. Microsoft, performans olarak rakibi PlayStation 2’den ve Nintendo Game Cube’dan daha ileride olan Xbox’ı piyasaya sürdü. Halo ile bizleri tanıştıran Xbox, genel anlamda başarılı bir ürün olsa da PlayStation 2 fırtınasının gerisinde kaldı.

Daha şık bir tasarım, kablosuz gamepad’ler ve Xbox Live üzerinden sunulan online oyun sistemi ile Xbox 360 son neslin en başarılı ürünlerinden biri oldu. Grafik performansı olarak da önceki nesle göre çok daha iyi olan Xbox 360, üzerindeki USB girişi ile de diğer elektronik cihazlara bağlanabiliyor. PlayStation 2 karşısında çok tutunamayan Microsoft, Xbox 360 ile PlayStation 3’e denk bir başarı göstererek hedefine ulaştı.

Gameboy Advance Televizyona bağlanan oyun konsolları alıp başını giderken

taşınabilir konsollar unutulmuş gibiydi. 2002 yılında çıkan Game Boy Advance bu pazarı biraz hareketlendirdi. 32.000’den fazla renk gösterebilen LCD ekran, şarj edilebilen lityum-iyon pil gibi özellikler ile Game Boy Advance dönemin en etkileyici el konsoluydu

Nintendo DSTaşınabilir oyun konsollarının önemini bilen

Nintendo, çok farklı bir tasarıma sahip olan Nintendo DS’i 2004 yılında piyasaya sürdü. Biri dokunmatik olan çift ekranı ve kalemiyle oyun deneyimini farklı bir şekle sokan Nintendo DS’in mevcut sürümleri hala ilgi görmeye devam ediyor

PlayStation Portable2005 yılında çıkan PSP , kablosuz bağlantı,

kaliteli grafikler ve fotoğraf depolama ve video oynatma gibi özelliklere sahipti. Halen daha kullanımda olan PSP , 6 sene boyunca 70 milyon adetin üzerinde satarak önemli bir başarı yakaladı.

Nintendo WiiXbox ve PlayStation 2’nin gerisinde kalan Nintendo’nun

dönüşü hiç kimsenin beklemediği kadar iyi olmuştu. 2005’in Kasım ayında ilk olarak ABD’de piyasaya sürülen Nintendo Wii, Wiimote adlı hareket algılayıcılı bir kontrolcüye sahipti. Kullanıcıların kendi hareketleri ile oyun oynamasını sağlayan bu sistem özellikle spor oyunları ile birlikte büyük ilgi gördü. Donanım olarak rakiplerinden geride olmasına rağmen, Nintendo Wii bu devrimsel kontrol sistemi ile daha önce oyun oynamamış kişileri bile kendisine çekerek önemli bir başarı elde etti

Playstation 3Kasım 2006’da çıkan PlayStation 3, 3,2

GHz’lik güçlü bir işlemciye sahip. PlayStation 3 de bunun avantajını görsel olarak etkileyici oyunlarla kullanıyor. Blu-ray sürücüsü de cihazın bir diğer önemli özelliği. Cihaz 3D desteği de sunuyor.

Hareket Kontrol Mekanizmaları2009 ‘da Microsoft Kinect ve Sony PlayStation Move

gibi hareket kontrol mekanizmaları oyun konsolları üzerine eklenerek kullanıcıların oyun ile etkileşimleri konusunda yeni bir devir açılmıştır.

Nintendo 3DS26 Şubat 2011 tarihinde çıkartılan Nintendo tarafından

üretilen konsol taşınabilir bir oyun konsoludur. Sisteminin ayırt edici özelliği, gözlüğe gerek kalmadan

3D görünümlü olmasıdır. Ama ne yazık ki beklendiği gibi olmadı çünkü 3D görünümünü tam olarak yaşamak için cihazı tam karşıda tutmak zorundasınız. 3DS’i azıcık bile oynatırsanız, görüntü bozuluyor ve oyunun atmosferinden kolayca kopuyorsunuz.

Playstation VitaSony firmasının, 17 Aralık 2011’de Japonya ve

bazı Asya ülkelerinde çıkardığı taşınabilir, çok amaçlı oyun konsoludur. Ürün 3G, Wi-Fİ, Bluetooth, Dokunmatik, ön kamera ve arka kamera özelliklerine sahip olup, dahili belleği yoktur. Harici bellek 4GB, 8GB, 16GB ve 32GB şeklinde oluşan hafıza kartları ile çoğaltılabilir. 

Nintendo Wii UWii ile yakaladığı başarıyı tekrarlamak

isteyen Nintendo 2012 yılında 8. Nesil konsol savaşlarını başlatmış oldu. Wii U, televizyon başkası tarafından kullanıldığında oyunları oynayabileceğiniz oyun kolu şeklinde bir ekran ile geliyor.

Playstation 4 Sony'nin yeni nesil

Playstation'ı Playstation 4, piyasaya 2013’te giriş yaptı. Kasım ortasında satışa sunulan cihaz 2014'ün ilk günü 4 milyon barajını aşmıştı. Oldukça güçlü bir donanıma sahip olan cihaz, üzerinde dokunmatik algılayıcı bulunan Dualshock 4 ile geliyor.

Microsoft Xbox OneMicrosoft'un yeni nesil oyun konsolu Xbox One,

Playstation 4'te olduğu gibi piyasaya hızlı bir giriş yaptı. 2013’te bazı kısıtlamalar ile kullanıcıların tepkisini çeken Xbox One, Microsoft'un bu kısıtlamalardan bazılarını kaldırması ile normal satış rakamları elde etti. Xbox One, dahili kinect algılayıcısı ile geliyor.

1992 yılında PC (kişisel bilgisayar) üzerinde çalışan ve oyun karakterinin gözünden oynanan birinci şahıs nişancı oyunlarının ilk en başarılı örneklerinden Wolfenstein 3D satışa çıktı.

1998 yılında Blizzard Entertainment’ın piyasaya sunduğu gerçek zamanlı bir strateji oyunu olan StarCraft, Güney Kore’nin oyun geliştirme sürecini oldukça derinden etkilemiştir. Oyunun Koreli gençler arasında oldukça popüler hale gelmesinden sonra, ülkede profesyonel oyun ligleri oluşturulmuştur..

2004 yılında günümüzde on milyonun üzerinde ücretli kullanıcısı olan ve Blizzard tarafından geliştirilen World of Warcraft satışa sunulmuş ve ilk hafta içerisinde ABD’de en hızlı satılan oyun unvanını kazanmıştır.

2008 – Sosyal ağların kullanıcılar arasında popülerlik kazanmasıyla birlikte özellikle günlük (casual) oyunlar için bir pazar daha ortaya çıkmıştır. En popüler sosyal ağ oyunu olan Farmville yetmiş milyonun üzerinde aktif kullanıcı sayısına sahiptir.

Mobil Oyunlar 1998 ‘de Nokia ürettiği cep telefonlarına Snake oyununu

yerleştirmesi ile dijital oyun sektörü için yeni bir tür olan mobil oyunların temeli atılmıştır.

WAP(Wireless Aplication Protocol) yani kablosuz uygulama protokolü olarak biline teknoloji cep telefonlarına internet sağlıyor ve herhangi bir içeriğe ulaşabiliyordunuz. Bu oyun da olabilirdi.

90’ların sonunda telefonlar için kullanılan internetin bedeli telefonun kendisi kadar yüksekti. Nokia 7110’da Yılan 2 ‘yi oynamak pahalı bir eğlenceydi.

Oyun tasarımcıları internet ve WAP teknolojisini telefonla birleştirince neler yapabileceklerini düşündüler.

Oyun üreticileri yaptıkları basit WAP tabanlı oyunları kullanıcılara ulaştırabilmek için bir GSM operatörünün marketine girmeye çalışıyorlardı.

Kullanıcılar operatörlerin yönlendirmelerine göre internet bedeli dahilinde oyun indirip oynayabiliyorlardı.

2000’lerin başında oyun üreticileri daha güçlü bir şekilde yapılanmaya devam ettiler. Hatta gelmiş geçmiş en iyi iki oyun firması temellerini bu tarihte attı.

Bunlardan biri 2005’te EA Games tarafından satın alınan JAMDAT oyun firmasıydı.

Ludigames, 2002’de Lubisoft’la birleşerek Gameloft adını aldı.

Almanya’da Handygames, İngiltere’de IOMO, İsveç’te Picofun ve Finlandiya’da Riot-E firmaları kuruldu.

Yapılan oyunlardan biri Sorcery oyunuydu. Kullanıcı kendini interaktif bir RPG oyunu içinde buluyordu.

Bir diğer oyun Alien Fish Exchange oyunuydu. Oyunda amaç, uzaylı balık türlerini beslemek, akvaryumu geliştirmek ve gerekli malzemeleri diğer oyuncularla takas etmekti.

Tasarımcıların ve yazılımcıların bu alana kayması mobil oyunlarda gelişme yaşanacağının habercisiydi.

Ancak oyuncu ve oyun üreticilerinin sayısı artsa da halen bu işten para kazanan tek taraf GSM operatörleri ve internet sağlayıcılarıydı.

Operatörlerin kazançtan büyük pay almaları oyun üreticilerini onlar adına çalışan işçiler haline getirmişti.

Buna karşın oyun üreticileri durmadılar ve dönemin halen konuşulan oyunlarını ürettiler.

Picofun firması Lifestyler adına oyun çıkardı.Aynı firma Championship Manager adında

futbol oyunu çıkardı ancak 2002’de Aspiro adında servis sağlayıcısı tarafından satın alınıp oyunun üretimine son verildi.

Finlandıyalı Riot-E şirketi “Biz oyun değil, isyan(riot) üretiyoruz.” sloganıyla yola çıkmış ve 2 yılda 21 milyon dolarlık yatırımı toplamıştı. Ancak 2001’de Lord of Rings filmlerinin telif haklarını satın aldıklarında işler değişti ve üretimde inişe geçtiler.

2001 yazında mobil oyunculuk platformu için kayda değer gelişmeler yaşandı. San Francisco’da gerçekleşen JavaOne konferansında Sega gibi oyun sektörüne hakim firmaların Motorola gibi cihazlar için Java tabanlı oyunları tanıtıldı.

Bu oyunlardan en heyecan vericilerinden biri Sonic oyunuydu. Sonic oyunu, hızlı aksiyon oyunlarının mobil üzerinden oynanabilirliğini kanıtlamış oldu. Böylece WAP’in ve yılan oyunlarının çağı kapandı.

2002’de lanse edilen Nokia 3410 ve SiemensM50, Java içerikli ilk telefonlar olarak sunuldular.

Gameloft, Java içerikli oyunlar için, “Şu ana kadar mobil telefonlar için

gördüğünüz oyunları unutun. Çünkü devrim başlıyor. Bu oyunları cep telefonlarınıza indirebilecek, isterseniz istediğiniz sıklıkla yenileriyle değiştirebileceksiniz. Bunlar oynuyor, bunlar titreşiyor, bunlar yaşıyor.” yorumunu yaptı.

Eskilerin efsaneleri Tetris, Pacman, Space Invaders da mobil oyunlar arasında yerini aldı.

JAMDAT aynı dönemde Bowling’le daha önce hiç denenmemiş bir oyun motorunu kullanıcı ile paylaştı ve Amerika’nın en çok indirilen oyunlarından oldu.

2003’te renkli ekranlı mobil cihazlar kitlelerce kabul edildi.

Bu renkli ekranlı telefonlar Nokia N-Gage oyun telefonları gelene kadar oyun ve telefonun en iyi platformu sayıldılar.

N-Gage telefonlar kullanıcıya konsol benzeri bir oyun deneyimi yaşatıyorlardı.

Sony 2004’te PSP denilen cep konsolunu çıkardığında Nokia N-Gage telefonlarından ilham almış ve benzer bir fiyatla piyasaya çıkmıştı.

Japonya’da 3D oyunlar tanıtılırken gelecekte nasıl bir mobil oyun piyasası olacağına dair üreticilere müjde veriyorlardı.

Avrupa’daki oyun üreticileri tasarımlarında 3. boyut özelliğini kullanmaya başladılar.

Finlandiyalı oyun stüdyosu Sumea “Extreme Air Snowboarding” oyunu ile ilk defa telefon markalarına giren 3. boyuta sahip oyun olma başarısını yakaladı.

Koreli Gamevil firması telefon ekranını döndürerek ilerlemeli Nom adında bir platform oyunu tanıttı.

Nom’un şu anda g-censor ile cihazın haeketine doğru yönlenebilen karakterlere nazaran yetersiz olduğu açık olsa da öncü bir fikre sahip olduğunu belirtmek gerekir.

2004’te büyük oyun firmaları kuruldu. Birçok lisans anlaşmaları yapıldı. En popüler oyunlar ise konsol oyunlarında olduğu gibi araba yarışı oyunlarıydı.

Bu dönemde filmlerin mobil oyunları piyasaya girmeye başlamıştı. Fast&Furious filminin 7 farklı oyunu 10 milyon kopyadan fazla satmıştı.

Bu oyunun önemi, daha sonra Need for Speed yada Midnight Club gibi filmlerin araba yarışı oyunlarına önderlik etmesidir.

Bir diğer yarış oyunu ise Gameloft firmasının sokak yarışı konseptli Asphalt Urban GT’siydi.

2005’te Nokia yeni bir oyun konsolu piyasaya sürdü. 2.8 inç renkli ekranı, 400 Mhz işlemcisi, 3D donanımıyla Gizmondo oyuncuların ilgisini çekti.

Telefon konuşması yapılamasa da SIM kartı, WAP browser’ı ve GPRS özelliğiyle günümüzün tabletlerinin atası sayılabilir.

Bu özelliklerine rağmen Gizmondo bir sene içinde gözden düştü.

2005’te mobil oyunlarda 3D, piyasanın olmazsa olmazıydı.

2007 ve 2008 mobil oyunların şu anki düzlemine oturduğu yıllar diyebiliriz.

2008’in başında iPhone dokunabilir ekranlı mobil cihazlarını sundu.

Oyuncular için oldukça kolay, oyun indirip cihazlarında oynayabilecekleri bir platform oluştu.

Böylece 1998’de konuşma dışında eğlence aracı olarak da keşfettiğimiz telefonlarımız yeni bir oyun platformu haline geldi.

Yerlİ DİJİTAL OYUNLAR 1989 yılından itibaren yerli ürünler sunmaya başlayan

sektörün 2000 yılına kadar olan döneminde amatör sayılabilecek kişi ve gruplar tarafından Keloğlan, Hançer ve İstanbul Efsaneleri gibi pek çok dijital oyun yazılımı üretilmiştir.

1992- Hançer 1992-Pis Yedili 1992-Para ve Güç

1994-1996 -İstanbul Efsaneleri 1993-Umut Tarlaları

1996-Dedektif Fırtına 2005-Pusu:Uyanış

2002-SR-Man 2002- Dual Blades 2006- Kabus 22

2007-İstanbul Kıyamet Vakti2008-Mount and Blade2010 -Mount and Blade Warband2011-Süper can2012- Bridge Wars (geliştirilmekte)2013-Monochroma

Ancak bu oyunlar önemli denilebilecek ticari satış rakamlarına ve büyük kitlelere ulaşamamıştır. Özellikle 2005 yılından sonraki dönemde Sobee ve Taleworlds gibi profesyonel oyun stüdyolarının da kurulmasıyla birlikte sektörde hareketlilik başlamış ve Kabus22, I Can Football, İstanbul Kıyamet Vakti ve Mount&Blade gibi dış pazarlarda da satılan oyunlar geliştirilmiştir.

Günümüzde oyunlar gelişmekte ve oynanmak için güçlü ekran kartına ihtiyaç duymaktadır. Güncel oyunları çalıştırmakta zorlanan bir ekran kartını daha güncel ve güçlü bir modelle değiştirmek gerekir.

Bu gereklilik de ekran kartı endüstrisinin doğmasına neden olmuştur.

Bu sektörde ise en önemli 2 üretici var. Nvidia ve Amd.

NVIDIAKalifoniya merkezli bir teknoloji şirketidir.Oyunculara yönelik grafik işlemciler üretir.(GeForce)Playstation 3 ve Xbox gibi oyun konsollarına grafik

işlemci üretmişlerdir.(XCPU for Xbox-Reality Synthesizer for Ps3)

Bellek boyutları ve işlem kapasitesinin artmasıyla yenilikçi grafik çözümlere ihtiyaç duyan mobil cihazlar için tasarladıkları mobil GPU’lar ile sektöründeki en büyük markalardan olmuştur.

AMDAmd(Advanced Micro Devices) merkezi

Kaliforniya olan mikroçip üreten bir şirkettir.Şirketin işlemciler dışında Radeon, Fire GL

gibi grafik çipleri bulunmaktadır.

Ekran kartı oyunda devam eden olayı monitör camına grafik olarak doldurur. Oyun içindeki grafik detayları ve çözünürlük arttıkça ekran kartının işi artar. Çok fazla grafiklere sahip oyunları oynamak için oyuna göre ekran kartı olması gerekiyor.

Günümüzde oyunların çoğunun grafik ağırlıklı olması, ekran kartlarına yönelimi arttırıyor. Bu nedenle AMD ve Nvidia şirketleri grafik ve işlemci bakımından oldukça ilgi görmekte ve piyasaya hakim.

Kaynakça

https://tr.wikipedia.org/wiki/Video_oyunlar%C4%B1_tarihi http://www.academia.edu/1782515/_Dijital_Oyun_Tarihinin_D

%C3%B6n%C3%BCm_Noktalar%C4%B1_Milestones_of_Digital_Game_History_

http://www.slideshare.net/unfairhero/mobil-oyunun-ksa-tarihi-blm-1

http://www.slideshare.net/unfairhero/mobil-oyunun-ksa-tarihi2 http://shiftdelete.net/gecmisten-gunumuze-oyun-konsollari-

50213 https://dijitaloyun.wordpress.com/2013/07/10/19802013-yillari-

turkiyede-gelistirilen-yerli-oyunlar/ http://www.turkishtimedergi.com/genel/turkiyede-bu-oyun-da-

var/ https://forum.shiftdelete.net/threads/iste-turk-yapimi-

bilgisayar-oyunlari.163491/

TEŞEKKÜRLER

Hazırlayan: Meva KURT