I. Gii thiu dn t b ngang 110 kVTrong h thng in, cn bng cng sut phn khng Q gia ngun pht in v ph ti l mt vic khng n gin v khng d thc hin. Khi truyn ti mt lng in nng ti ph ti qua rt nhiu cp in p tng ng vi nhiu cp bin i qua MBA lm suy gim cng sut phn khng. V trong cc ph ti li c cc ph ti tiu th Q. Vic b cng sut phn khng trong h thng in khng ch m bo cho vic cn bng cng sut phn khng m cn lm gim tn tht cng sut v in nng cng nh n nh in p ti cc im nt t thit b b. thc hin, ti cc im nt li 110kV v li trung p ngi ta lp cc dn t b ngang b Q cho h thng.Trong cc dn t b ngang, vic ng xung in vo cc dn t v np in vo cc t in s sinh ra cc i lng in thay i t bin gy ra dao ng cho li v qu dng t ngt v qu in p t ngt lm chc thng cch in ca cc thit b in trong h thng v lm hng cc thit b. c bit vi cc trm vn hnh hai dn t song song th cc dao ng in sinh ra khi ng cc dn t (back to back switching) l c bin ln hn v nguy him hn cho cc thit b trong h thng.Hin nay, trong h thng in ca Vit Nam, ngn chn cc dao ng in khi ng xung in cho cc dn t c nh hng ti h thng cn thit k dn t mc ni tip vi khng in kh c gi thnh t bng hoc thm ch t hn b my ct cng cp in p cn du bin xung ca cc dao ng ny. bo v cho my ct khng b xp chng cng hng qu in p khi ng my ct cho dn t, phi la chn thi im ng qua im c tr s in p 0 vn cho tt c 3 pha ca my ct. Vic ny c th thc hin c bng cch iu chnh lch thi gian ng gia cc pha ca my ct bng cch s dng r le ng b iu khin la chn thi im ng tng pha my ct dn t. Gi thnh mt r le ng b iu khin la chn ng cho dn t cng t gn bng mt b my ct cng cp in p. thit k cho mt dn t b ngang 110 kV theo hin ti th phi b ra mt din tch t cho ngn l ln hn din tch t i vi mt ngn l bnh thng. Chng ta bit khi lp cc khng in kh i hi phi c mt khong khng gian xung quanh tng i ln m bo an ton khng lm nh hng n cc thit b xung quanh do t trng ca khng in kh sinh ra. Khi thit k lp t khng in th phi trang b cc chng st bo v cho c 3 pha, gi thnh chng st cng khng r hn nhiu so vi my ct.Vn hnh dn t b ngang 110 kV trn li hin c trn h thng s phi chi ph u t rt ln v mua sm thit b in v phi u t mt din tch t kh ln. khc phc cc nhc im ny trn th gii c cng ngh mi cho my ct t do hng Southern State (COELME) ch to.II. Gii thiu cng ngh mi cho my ct tVi cng ngh ch to my ct (MC) ny, vic thi cng mt ngn l t b ngang s tin li rt nhiu v cc mt: thi cng nhanh, u t thp (khng phi thm 3 b khng kh v 3 b chng st van). Khng phi s dng din tch t ln thi cng lp t. Khi ng dn t bng my ct ny th vic la chn thi im ng ti im c in p bng 0 V c thc hin tin cy n gin hn so vi vic s dng r le la chn ng b ng.My ct vi bung dp h quang bng kh SF6, c cu truyn ng l xo, in tr ng trc lm cn du cc qu trnh dao ng in sinh ra khi ng MC cc dn t. My ct c th ch to vi cc cp in p t 36 kV - 170 kV, dng in ng ct dn t ln ti 650A.Xt vi mt dn t b ngang 72 kV- 400A khi ng dn t n khng c b chn qu trnh qu (khng c khng in), khi ng MC cc dao ng v in p c tr s tng ti 1,7 x U nh mc v qu dng in tr s tng ti 1,7 x I nh mc.Khi thit k my ct vi in tr ng trc, ti thi im ng t cc dao ng in s c trit tiu v c gii hn qu in p c tr s bin vi 1,2 U nh mc. Cn dng in th ch dao ng bin rt nh.Khi ng my ct, mch tip im in tr s c thc hin tip xc trc trong khong thi gian 5-15 ms, sau mch tip im lm vic mi tip xc. S dng nguyn l ny cc dng in xung c gii hn ti 90%.My ct t c thit k hp b vi tin cy cao, cho php hn ch dao ng khi ng t khng qu 20% qu in p, gim dng in qu ti 90%, thit k nh gn, n gin, d lp t.V nguyn l my ct t l mt my ct SF6 c b truyn ng c kh kiu l xo. Qa trnh ng c s dng bng nng lng tch nng ca l xo ng do ng c in t ng tch nng sau mi ln thao tc ng MC. Trong qu trnh ng ng thi tch nng nng lng cho l xo ct, nng lng ct c s dng bng nng lng tch nng ca l xo ct.im khc bit quan trng nht so vi my ct thng thng l tr cc my ct gm hai phn, phn di l bung s cch in, bung trn l bung ct vi c cu hai mch dn in: Mch in tr ng trc v mch lm vic.in tr ng l khi t hp ca cc phn t in tr hnh a trn xp chng xen k vi cc l trn bng nhm phn chia dng. Chng c p cht bng l xo v c t v tr trn nc ca tr cc my ct, mt u c ni ti u cc cao p trn ca MC. u di c ni vi in tr trt, tip im chnh, tip im ng. Trong tr cc c np kh SF6 dp h quang v tng cng cch in.Ngoi ra tr cc MC cn c tng s cch in, bn trong c np kh SF6 v c thanh truyn ng cch in. Cc b phn khc nh t truyn ng bn trong c cc c cu truyn ng c kh l xo gm cc l xo tch nng ng, l xo tch nng ct, cc trc truyn ng, cc cnh tay n, cc cht hm, cc b tip im ph, ng c tch nng l xo ng, hp truyn ng, cc thit b in iu khin MC nh r le, khi ng t, cun ng, cun ct, kho ch , nt thao tc ti ch/t xa, hng kp, p t mt cp ngun AC, DC. Cc ch th tn hiu trng thi my ct, trng thi tch nng l xo. Cc c cu np v lu gi SF6 nh van np cc ng ng dn kh, ng h p lc v cc tip im gii hn cnh bo p lc.III. Kt lunVi vic s dng my ct t vi cng ngh ch to s dng in tr ng trc hn ch cc dao ng in t ngt sinh ra khi ng dn t v in p v dng in m ra mt trang mi cho vic thit k- lp t- vn hnh dn t b trung p t 36-170 kV.y l mt cng ngh mi cho my ct t mang li tin cy cao cho vn hnh, mang li nhiu li ch v kinh t cho vic u t v xy dng; mang li tin thit k nhanh, thi cng nhanh v n gin ho trong u t mua sm thit b; gim thiu din tch t s dng cho lp t; tin li cho vic vn hnh v th nghim thit b.Sn phm cng ngh MC ny c p dng trn th gii v c kim nh qua thc t vi nhng tn ch u vit vt tri v ang c nhiu nc s dng.

Hnh 1. Dn t khng c khng in

Hnh 2. Kch thc MC t 123-145 kV

Thng s danh nh ca MC tin p cc i (50/60 HZ)36 kV52 kV72,5 kV123 kV145 kV170 kVin p xung st BIL (kV)200250350550650750Dung lng dn t max (MVAR)364872130155181Dng in lin tc ng t600 A650 AChu k thao tcCO- 5 pht- CO- 5 pht- CO- 60 phtGi tr in tr ng8, 20, 40, 8037,5, 75, 150, 300Dng ngn mch chu c40kA/giy63kA/ 18 chu k, 40kA/giyDng ng khng i xng104 kA nh163 kA nhDng m ct ngn mch25 kA / 30 ln40 kA/ 10 lnTc m ngt5 chu k3 chu kDi ng s c10 ln 40 kA2 ln 63kA, 10 time 40kATui th chu c lu di10.000 thao tc ng/ ctDi nhit mi trng-40/ +50 0CP4.Theo: KHCN in s 6/2009