verkry u aand eel in die wel vaart van Suid -Afrika

Suid-Afrikaners op aile terreine van die samelewing gebruik in al hoe groter mate hut sp aar- en beleggingsfondse om 'n aand eel in die geweldige industrie le ontwikkeling van ons land Ie verkry . Op hierdie gebied speer die Federale Groep 'n belangrike rol. 0 Skryf om volled ige besonderhede van die omvangryke belegglngsdienst e wat Federale Volksbeleggings Beperk vir u kan aanbied.

Die Federale Groep Posbus 3079, Kaapstad Posbus 333, Bloemfontein Posbus 2911, Johannesburg

V&R 3946-.

,/.#,;".•:miiifgmm~ii!!!!L·:·,::::··~~llr

£~t~~ '~ir /~J;.?

..::::::::::::.

ifl :ll1~~rn

EERSTE PRYS EN GOUE lVIEDALJE, LO NDEN HALFEEUSE RYKSWYNTENTOONSTELLI NG

*TREVI-S PUITFON TEI N ROM E

PRIMARlUS... wireldklas! Erken Dwarsdeur die Mansmodewereld In'n PRIMARIUS is u op enige plek ter uiereld " uit die boek uit" geklee! PRIMARIUS se klassieke snit beeld die modern­modieuse, slanke lyn uit in suiwer, ingevoerde wolkamsroJ met daardie onopsigtelihe elegansie uiat internasionaal kenmerkend van goeie smaak in mansdrag is. 'n Pak wat by dra tot die persoonlikheid van die man uiat hom dra! Kies u PRIM ARlUS uit vandag se botoon-modekleure: Goud op swart, .swart op Boergonjerooi, warm hoper, iridiumswart, donkerblou en olyJgroen.

.....A#t.. 4" e I, - ifJ 100% Wol

P MAR us TUIS IN DIE WERELD SE [tEFTIGSTE KRINGE

V lOl0753 f2

2

Wolnit-baadjies slaag met lot! Volpunte vir deftigheid, snit, gemak en duursaamheid gaan na hierdie 3­knoop-sportbaadjie van weergalose WoInit "Weavenit " in 100 %suiwer wol. Verkrygbaar in 'n ruim verskeidenheid aantreklike driekleur-sarue­steIIings om onderskeiding aan u persoonlikheid te verleen. Onthou, dit betaal dubbeld en dwars om '/1 ietsie ekstra vir 'n goeie artikel te betaaf.

ANDER "CUM LAUDE'S" DEUR WOLNIT: MANSTRUIE • ONDERBAADJIES • SOKKIES

ONTSPANBAADJIES DAMESTRUIE . ROMPE. KOSTUUMS • BREIWOL

ORAL BY GOEIE UITRUSTERS

3

LEEUPLESIERI

VZOO'O'J'! '

4

MATIELAND

UITGEGEE VIR OUD-STUDENTE EN DONATEURS

DEUR DIE

UNIVERSITEIT VAN STELLENBOSCH

ONDER REDAKSIE VAN

R. P. CONRADJE

MET MEDEWERK1NG VAN

DIE DEPARTEMENT VAN ONTWIKKELING

JAARGANG 8 NO .2 AUGUSTUS 1964

Inhoudsopgawe

REDAKS IONEEL

Bosb ounavorsing op Ste llenbosch 7

U N I V E R S I TE I T S N U U S

D ie Insti tu u t vi r A frika -Studie 9

Personeel nu us 9

Kosbare A frica na -Ske nki ng 12

D ie Versneller G ereed vir G eb ruik 13

W ereld bek ende Ve r los kund iges by K a rl Brerner-Hospitaal 13

G oudhoo f Besoek Stellenbosch 14

La nge n hoven Vereer 15

Die Un iversiteitskoor Presteer 16

Konferensie oor Gesk iedenis as Skoolva k 17

Amp telike Inwyd ing va n die R aadsaal 18

" Op Hoop va n Seen" 19

Belangrik e Navorsingsp rojek Vo ltoo i 19

ARTIK ELS

Die Pa ul Sauer -Gebo u vir Bosbou 22

Stellenbosc h and the Sha kespeare Q uatercentenary 28

SO ON THO U EK MATIELAND

D ie U .S. se eerste twee Stu dente toe re 32

SO BOU HULL E MAT I ELAND 35

D I E E EU FE ES FO N DS 36

VA N H E I N D E EN VE R 40

O N S EER HU L N AG E DAGT EN I S 42

DI E MATI ELANDFONDS 44

B UIT EBLADFOTO

Die Rekto r (prof. H . 13. Thorn) en die K an selier (Sy E dele dr. T . E . D on ges) in gespre k me t Sy E dele mnr. P. O. Sa uer by ge lee nt­hei d van d ie amptelike inwydi ng van die Pau l Sauer-Gebou vir Bosbou, 15 Mei 1964 (Foto : Chr isto S. Bo /ha)

6

REDAKSIONEEL

Bosbounavorsing op Stellenbosch

Elders in hierdie uitgawe van Matieland verskyn 'n artikel oor die nuwe Paul Sauer­gebou van die Fakulteit van Bosbou. Vir die eerste keer beskik hierdie Fakulteit nou oor 'n doelmatige gebou, deeglik beplan en goed toegerus vir die opleiding van bos­bouvakkundiges en vir die onderneming van noodsaaklike navorsingswerk. Die Fakul­teit van Bosbou bestaan uit die Afdelings Boskunde (Boskultuur en Bosbestuur) en Houtkunde (Houttegnologie en Houtchemie). Die vier afdelings vorm 'n groot eenheid wat die hele veld van die bosbouwetenskap dek, vanaf die keuse van terreine en die kweek van borne tot die uiteindelike aanwending van hout en houtprodukte in die alledaagse lewe.

Suid-Afrika is arm aan natuurlike woude, Verskeie vroee besoekers aan die Kaap het in hulle geskrifte 'n onjuiste beeld van ons land se boomrykheid nagelaat. Mentzel skryf bv. in sy Description of the Cape dat "forests exist in immeasurable stretches, partly already explored, partly still impenetrable". In werklikheid bedek natuurlike woude minder as 3.5 % en produktiewe plantasies minder as 1% van die land se oppervlakte. Desnieteenstaande kan die Republiek spog met 'n bosboubedryf wat 'n hoer kornrnersiele opbrengs het as die van enige ander Afrika-staat, en reeds in meer as die helfte van die land se groeiende behoefte aan hout voorsien. Bowendien brei hierdie bedryf so vinnig uit dat dit, na beraming, teen die einde van hierdie eeu in aile binnelandse behoeftes sal kan voorsien. Die beleggings in die SA. Bosboubedryf beloop reeds meer as R400 miljoen. Weens die gebrek aan natuurlike woude, berus hierdie omvattende nywerheid grotendeels op aangeplante borne,

'n Leemte of gebrek in die natuurlike hulpbronne van 'n land kan meermale deur die bewoners aangevul word. In Suid-Afrika is dit o.a. die geval met die benutting van droe gebiede d .m.v. besproeiing. So 'n aanvulling van natuurlike hulpbronne kan egter aileen slaag as dit berus op die resultate van noukeurige navorsing en beplanning.

In Suid-Afrika moes daar nie aileen borne aangeplant word waar die natuur geen boomgroei onderhou het nie, maar uitheemse borne moes bowendien vir die doel gebruik word, aangesien die inheemse soorte baie langsaam groei en vir kornrnersiele bebossing nie geskik is nie. Daar moes proefondervindelik vasgestel word watter uit­heemse boomsoorte op die beskikbare gronde en onder die heersende klimaatstoestande die beste sou aard. Ten gevolge van die greet uiterstes in klima at en die vinnige groei van borne in Suid-Afrika tot kaprypheid, ondervind die nywerhede wat die hout vir aanwending voorberei, ook probleme wat in ander lande onbekend is. Dit alles rnaak navorsing dwarsdeur die bosbounywerheid in Suid-Afrika 'n absolute vereiste.

Bosbounavorsing in ons land word, behalwe in ons Fakulteit van Bosbou, ook nog deur die Navorsingsafdeling van die Staatsbosboudepartement, die Wattelnavorsings­instituut, die Houteenheid van die Wetenskaplike en Nywerheidnavorsingsraad, en 'n aantal privaat-maatskappye onderneem. Die gevaar van onnodige oorvleueling is gering, omdat die gebied baie wyd is; en dit word ook , altans wat Staatsondersteunde liggame betref, uitgeskakel omdat koordinerende rade gestig is, hoofsaaklik om toe te sien dat duplikasie vermy word. Die verteenwoordigers van die Staatsbosboude­parternent op hierdie rade dien as skakels tussen die liggame wat navorsing onderneem.

Die Fakulteit van Bosbou is vir algemene vakkundige bosbouopleiding verantwcor­delik . Hierdie opleiding het vanselfsprekend 'n Suid-Afrikaanse insJag, maar die wetenskaplike grondslag is noodsaaklik breed en suiwer genoeg, sodat die opleiding

deur buitelandse universiteite erken word en gegradueerdes dus oorsee verder kan studeer of aanstellings aanvaar indien hulle dit sou verkies. Aangesien die vakke wat hulle doseer die hele bosbougebied dek, is die belangstelling van die dosente in navor­sing nie beperk tot 'n bepaalde klein onderdeel van die bosbouwetenskap nie; en omdat die Fakulteit die bosboubedryf in aile dele van Suid-Afrika dien, is die navorsings­gebied ook nie geografies eng beperk nie. Oorvleueling kan dus slegs vermy word deur die opstel en keuse van projekte, wat nie deur ander organisasies ondersoek word nie. Die navorsingsprogramme van die Fakulteit word deur die Beheerraad goedgekeur, en die vorderingsverslae bevat ook bewyse van die geslaagde samewerking wat tussen die Navorsingsafdeling van die Staatsdepartement van Bosbou en die Fakulteit bestaan. Aldus behoort dit moontlik te wees , indi en daar die begeerte tot samewerking is, vir bosbounavorsingsliggame in Suid-Afrika om aanvullend, in plaas van mededingend, te werk.

Die bosbouvraagstukke wat in Suid-Afrika op navorsing wag, is legio, en sommige van hierdie vraagstukke is so grondliggend dat hul oplossing gebiedend is vir die ge­sonde ontwikkeling en selfs die voortbestaan van die bosboubedryf. Aangesien Stellen ­bosch die enigste Fakulteit van Bosbou in Suidelike Afrika het, IUS die verpligting om talle jong manne op te lei, in hoe mate op ons Universiteit se dosente in Bosbou. Hierdie manne moet nie aileen leiding in die praktyk gee nie, maar ook navorsing in verband met die baie moeilike bosbouvraagstukke doen. Hierdie opleiding kan slegs bevredigend verskaf word deur deskundiges wat self aktief met navorsing besig is en dus, deur persoonlike voorbeeld en leiding, nagraadse studente op die regte weg kan voer. Gespesialiseerde opleiding en ondervinding in die navorsing of in die bosbou­praktyk plaas die verdere verpligting op die dosente om self, deur oordeelkundge en ywerige navorsing, wesentlik by te dra tot die oplossing van bosbouvraagstukke.

Die verryking van bosboukennis deur navorsing, die verspreiding daarvan deur publi­kasie, onderrig aan studente en persoonlike kontak met bosboubelange - dit is die take van ons Bosboufakulteit. Ons is dankbaar om te weet dat ons Fakulteit van Bosbou, en sy dosente, hulle plek in hierdie verband terdee volstaan.

Korrekte adresse asseblief!

Etlike honderde oud-Maties ontvang nie meer Matieland en ander amptelike universi­teitspublikasies nie omdat ons nie hulle korrekte adresse het nie . U kan ons help om hulle op te spoor deur aan ons die name en adresse te stuur van oud-Maties in u om ­gewing wat om een of ander rede nie Matieland ontvang nie. Stel hierdie kantoor asseblief dadelik in kennis van adresveranderings.

Verspreiders van die Oud-Matiekleurbaadjie

Die aandag van Oud-Maties word daarop gevestig dat die volgende vier firmas op Stellenbosch die enigste verspreiders van die Oud-Matiekleur ­baadjie in Kaapland is :

CARL BERGH (EDMS) BPK . Pleinstraat PIKKIE BLOMMAERT BPK . Pleinstraat DE WET GEBRS. (EDMS) BPK . Birdstraat J . THERON SMIT . Pleinstraat

8

UNIVERSITEITSNUUS

Instituut vir Afrika-studie

Die Universiteitsraad het besluit om vanaf 1965 'n lnstituut vir Afrika-studie aan die Universiteit in die lewe te roep. Hierdie Instituut sal 'n tweeledige doel he, ill. om na­vorsing in verband met Afrika-vraagstukke aan die Universiteit te bevorder en om Afrika-studie as volwaardige yak vir die B.A .-graad aan te bied. Reeds vanaf die begin van aanstaande jaar sal Afrika-studie as Yak gene em kan word in kombinasie met enige van die volgende vakke, nl. Ekonomie, Geografie, Gesk iedenis, Naturelle­Administrasie, Sosiologie en Volkekunde.

Die Instituut vir Afrika-studie sa l onder die Fakulteit van Lettere en Wysbegeerte ressorteer met 'n Di rekteur aan die hoof daarvan. Met die stigting van die Instituut word die Universiteit van Stellenbosch die eerste universiteit op die vasteland van Afrika om 'n kursus in Afrika-studie, voorgraads sowel as nagraads in te std. Di e instelling van die Instituut en aanbieding van Afrika-studie ook as voorgraadse Yak, is 'n uitbreiding op die nagraadse Afrika-studie-kursus wat reeds vir etlike jare aan die Univers iteit bestaan.

Vier Nuwe Kursusse

Die Universiteitsraad het besluit om vier nuwe kursusse in te stel. 1. Die Honneurs-B.A. -kursus in Ekonomie, Bedryfsekonomie, Bedryfsielkunde en

Statistiese Wiskunde sal in die toekoms aan die Buitemuurse Afdeling van die Fakulteit van Handel te Bellville aangebied word .

2. Benewens die bestaande M.Mus.- en B.Mus.-kursusse word voorsiening gemaak vir 'n Honneurs-B.Mus.-kursus.

3. D ie driejarige diplomakursus in Arbeidsterapie word met ingang 1965 vervang deur 'n vierjarige graadkursus.

4. Die graad M.Ing. kan voortaan ook in die rigting Landbou-ingenieurswese verwerf word.

Nuwe Raads/ede Personeelnuus Proff . J. F. Kirsten, C. A. du Toit en F . X. Laub­scher is onlangs deur die Senaat verkies as verteen ­woordigers van hierdie liggaam op die Universiteits­raad, vir die tydperk I Junie 1964-31 Mei 1966. Twee van hulle, t.w. prof . C. A. du Toi t en prof. F. X. Laubscher is nuwelinge in die Raad .

Nege ander Raad slede is vir die tydperk 2 /4 /64 - 1/4 /68 herkies . H ulle is: Prof. F. D. du T. van Zijl, dr. A. E. Rupert en mnr .

P. K. Mork el deur die Konvokasie, Prof. W. J, Pretorius en mnr. J. F . Kirsten deur die

don ateu rs. Mnr , A. P. Venter deur die Afdelin gsraad van Stel­

lenbosch, Sy Edelagbare Regter -President J. H. Conradie deur

die Staatspresident. Prof. C. A. du T oil Prof. F. X. Laubscher

9

U.S. Verteenwoordigers op die Raad en die Senaat van die Universiteit van Port Elizabeth

Prof. J. P. Yeats

PROF. J. P. YEATS is benoem om, ingevolge die Wet op die Universiteit van Port Elizabeth, die Universiteit van Stellenbosch te verteenwoordig in die Raad van daardie U niversiteit.

Die volgende dosente van Stellenbosch is benoem as lede van die Senaat van die Universiteit van Port Elizabeth.

Prof. D. J. Opperman (Afr.-Ned!.); prof. C. J. D. Harvey (Engels); prof. G. G. Cillie (Wisk.) ; prof. A. Nel (Geogr. en Geo1.); prof. A. B. de Villiers (Regsgeleerdheid); prof. I. J . van Biljon (Sielk .); prof. E. Theron (Sosiologie); mnr. J. de Clercq (Ban­toekunde) ; prof. D . J . Kotze (Geskiedenis): prof. J. van der Meulen (Ekonomie).

Bevorderings

DR. R. DE V. PIENAAR, senior 1ektor in Erflikheidsleer, is met ingang 1 Februarie 1964 bevorder tot professor in Erf­likheidsleer.

Dr. Pienaar het die grade B.Sc., M.Sc. en PhD. aan die Universiteit van die Witwatersrand behaal. In 1951 het hy die Post Graduate Scholarship van die Council of Education verower en is daardeur in staat gestel om twee jaar lank sy studies in Engeland, Swede en Nederland voort te sit. In 1963 het hy met behulp van 'n beurs van die Departement van Landbou-Tegniese Dienste 'n studietoer deur die V.S .A., Kanada en Europa onderneem en Suid-Afrika op verskeie

Prof. R . de V. Pienaar Landboukongresse oorsee verteenwoordig.

DR. J. VAN DER MEDLEN is met ingang 1 Julie 1964 bevor­der tot hoogleraar in Bedryfsekonomie.

In Februarie 1951 het dr. Van der Meulen die graad Ec. Drs. aan die Universiteit van Rotterdam verwerf, en in Desember 1963 die graad D.Comm. aan die Universiteit van Stell enbosch.

In 1950 was dr. Van der Meulen verbonde aan die Neder­land-Noord-Europa In stituut vir die bevordering van Han­delsbetrekkinge met Noord-Europese lande. Gedurende die tydperk 1951 -1953 was dr. Van der Meulen in diens van die Nederlandse Suiwelburo, waar hy hom vera! beywer het vir die bevordering van die buitelandse afset vir suiwelpro­dukte. Aan die einde van 1953 tree hy in diens van die K .L.M ., waar hy as adviseur aan die Besturende Direkteur verantwoordelik was vir begrotings, kosprysberekening,

Pro] . S. Maske Prof. J. van del' Meulen belastingprobleme, versekering , finansies, ens. Gedurende

10

die jare 1954 - 1956 was hy ook Redaksie-sekretaris van die Moandblad voor Bedrijfs­administratie en Organisatie . Vanaf 1956 tot 1960 was dr. Van der Meulen Sekretaris­Bestuurder van die Eerste Nederlandse Cooperatiewe Kunstmestfabriek in Salisbury, Rhodesie. In 1961 is hy aangestel as senior lektor aan die Universiteit van Stellenbosch.

DR. S. MASKE, senior lektor in Geologie sedert Julie 1955, is met ingang 1 Julie 1964 bevorder tot professor in Geologie.

Dr. Ma ske het in 1948 die graad B.Sc., cum laude, en in 1951 die graad M.Sc., cum laude, aan die Universiteit van SteJlenbosch verwerf. Van Januarie 1952 tot Junie 1955 het hy sy studies in die V.S.A. aan die Colorado School of Mines en die Harvard­Universiteit voortgesit en ook as lektor in Mineralogie en Petrologie opgetree. In 1964 het hy die doktorsgraad in Geologie op Stellenbosch behaal.

Verskeie toekennings is aan dr. Maske gemaak. In 1951 is die Hiddingh-stipendiurn, die Corstorphine-medalje en die eerste prys van die Geologiese Vereniging van S.A., vir 1951, sowel as die opstelprys van die Universiteit van Stellenbosch aan hom toe­geken.

Sedert 1956 is dr. Maske raadgewende geofisikus vir die O'Kiep Copper Co. en vanaf 1961 ook vir Goldfields of South Africa Ltd.

PROF. J . N. DE VILLIERS, hoogleraar in Verloskunde en Ginekologie, het 'n reisbeurs van die Carnegie-Korporasie van New York ontvang. Hy vertrek in Augustus vir drie maande na die V.S.A. waar hy 'n studie sal maak van die jongst e ontwikkelings op sy vakgebied. Hy sal besondere aandag gee aan moderne navorsing oor plasentale fisio­logie, die behandeling van genitale karsinoom, sitolcgie en voorgraadse mediese onder­rig. Gedurende sy verblyf in die V.S.A., sal prof. De Villiers oak Suid-Afrika verteen­woordig op die Internasionale Wereldkongres oor Verloskunde en Ginekologie in Buenos Aires. Hy word vergesel van mev. De Villiers. PROF. A. J. BRINK, hoogleraar in Interne Geneeskunde, het gedurende Junie by 'n kar­diologiese konferensie aan die Johns Hopkins-Hospitaal te Baltimore, V.S.A., 'n refe­raat gelewer oor Bantoe-hartsiektes en 'n rolprent vertoon oor navorsingstegnieke wat in hierdie verband hier gebruik word. Tydens sy besoek aan die V.S.A. het prof. Brink ook navorsing gedoen in verband met die gebruik van isotope by hartsiektes en 'n studie gemaak van metaboliese ondersoeke van hartsiektes. PROf'. W. M. VAN DER WESTHUIZEN, hoogleraar in Regsgeleerdheid, het van 16 tot 18 Julie deelgeneem aan 'n konferensie oor .A anspreeklikheid van die Staat vir Weder­regtelike Gedrag van sy Organe" in Heidelberg, Duitsland. Hy is versoek om 'n verslag op tc stel oor Suid-Afrika se Reg ten opsigte van staatsaanspreeklikheid.

DR. H. P. MALAN, senior lektor in Chemie, het in Julie na die buiteland vertrek op 'n studiereis van ses maande, Hy sal in Duitsland navorsing doen oor kern- en radio­chemie met die oog op die uitbreiding van die U.S. se navorsingsprogram op hierdie gebied. Dr. Malan sal ook verskeie inrigtings vir kernenergie in Duitsland, Frankryk, Engeland en Italie besoek .

DR. 1. A. DE BRUYN, senior lektor in Bo-tanie, het die tiende internasionale Plantkunde­kongres van 3 tot 12 Augustus in Edinburgh, Skotland, bygewoon. Hy het ook die vierde internasionale Fotobiologiese Kongres te Oxford bygewoon en 'n aantal Britse universiteite en navorsingsinrigtings besoek om inligting in te win oor die opleiding en navorsing in Plantfisiologie.

DR. F . 1. SNlJMAN, Hoofredakteur van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal, het 'n uitnodiging aanvaar om Nederland te besoek ingevolge die kultuurverdrag tussen Nederland en Suid-Afrika en vertrek teen die einde van September daarheen. Dr. Snij­man sal vergesel word van mev. Snijman wat die geleentheid te baat neem om familie in Nederland te besoek.

PROF. F. X. LAUBSCHER, hoogleraar in Erflikheidsleer, het na die V.S.A., Mexiko en Europa vertrek op 'n studiesending in verband met mielieteelwerk en die hedendaagse kornmersiele eise wat aan mielies gestel word.

Dosenfe Oorsee

II

Prof. H. B. Thom (links) en dr . B. Booyens (senior lektor) in Geskiedenis) kyk saam met mev, Joubert na 'n ryklik ge­illustreerde album uit die Anglo-Boereoorlog. Op die agtergrond is 'n deel van die versameling sigbaar.

Kosbare Africana-skenking vir die Universiteit

van Stellenbosch Die Universiteit van Stellenbosch het onlangs 'n waardevolle skenking van Africana ontvang van mev. C. Joubert van Kenridge-landgoed, Durbanville. Dit is 'n omvang­ryke versameling van ongeveer 2,000 items wat rnev, Joubert se eggenoot, wyle mnr. G. J. Joubert, in lewe landdros en later Voorsitter van die Tug-appelraad van die Suid-Afrikaanse Spoorwee, met groot sorg en moeite in die loop van byna vyftig jaar opgebou het.

Die versameling bevat seldsame Africana, soos bv. 'n volle stel van die Van Riebeeck­Vereniging se uitgawes (insluitende die buitengewone skaars Dele I, II en III), C. C. de VilIiers se Geslacht-Register der Oude Kaapsche Familien (3 dele), die uitgawes van die Central African Archives (met 'n komplete stel van die Oppenheimer Serie) , 'n volledige reeks van die uitgawes van die Patriot Vereniging, en dan ook waardevolle Africana soos Bird se Annals of Natal, Leo Fouche se uitgawe van die Dagboek van Adam Tas, en Dorothea Fairbridge se Historic Houses of South Africa. Origens is daar ook 'n hele aantal seldsarne, vrcee Afrikaanse publikasies, soos bv. Di Skool op di Heide (D. F. du Toit en Co., Paarl), ds . S. J. du Toit se Alweer op Reis (Di slag as Lid van die Transvaalse De putasi in /883 - 1884), en Di Twede Afrikaanse Taal­kongres geh ou an die Paarl, 27 en 28 Iannewari 1897.

Die skenking sluit verder in 'n groot aantal interessante geskiedkundige foro's. waarvan baie deur die betrokke persone self onderteken is.

I Hierdie versameling is vir die Africana-afdeling van die Universiteitsbiblioteek 'n

kosbare aanwins. Die Universiteit beskik reeds oor die Africana-skenkings van bv, Melt Brink, dr. Leyds, Gustav Preller en mnr. Hugh Solomon, en het met verloop van jare self ook talIe van werke uit eie fondse en geskenkte gelde aangekoop. Die toe­voeging van die G . J . Joubert-Versameling beteken dat Stellenbosch vandag een van die omvangrykste en kosbaarste Africana-versarnelings in ons land besit, en dat stu die en navorsing in verband met verskeie aspekte van on s verlede daardeur aan die Uni­versiteit baie vergemaklik en bevorder word.

12

Versneller gereed vir gebruik

Maandag, 11 Mei 1964, was 'n baie belangrike dag in <lie geskiedenis van die Kern­instituut, want op daardie dag is die finale toetse uitgevoer in verband met die in­stallering van <lie 5-} miljoen volt Van de Graaff-versneller en is gevind dat <lie opbrengs van die versneller in aile opsigte aan die spesifikasies voldoen. Die instru­ment is dus nou slaggereed vir kernnavorsing.

Terwyl die installeringsproses aan die gang was, was die fisici van <lie twee Uni­versiteite sowel as die vaste personeel van die Instituut hard besig om <lie eerste ek­sperimente te beplan. Ook is 'n groat verskeidenheid laboratoriumtoerusting van on­zeveer R80,OOO vir die Instituut bestel en reeds afgelewer. Die navorsingsprogram kan dus nou met aile ems aangepak word. Senior studente van sowel die Universiteit van Stellenbosch as die Un iversiteit van K aapstad is reeds met navorsingswerk, veral vir die doktorstudie, by die Instituut besig. Die vaste wetenskaplike personeel van <lie Instituut, naamlik drr. 1. J . van Heerden, W. R . McMurray, J. Kritzinger, M. Peisach en mnr. P. van der Merwe, sal met die navorsingswerk behulpsaam wees en verder natuurlik hul eie projekte deurvoer. Verder sal ook dosente van die twee universiteite hulle met navorsingswerk by <lie Instituut besig hou. Met <lie huidige personeel sal die versneller nou op 'n vier-en-twintig uur basis gebruik kan word vir navorsingswerk.

Vir ons twee Universiteite in <lie Suide is die ingebruikneming van <lie Kerninstituut by Faure van die allergrootste belang, want hierdeur sal wetenskaplikes <lie geleentheid kry om hier by ons navorsingswerk te doen, waarvoor ons tot nou toe nie die fasili ­teite gehad het nie. Vir Suid-Afrika as geheel sal <lit ook weer <lie groot waarde he dat <lit sal help om begaafde jong manne, wat die aanleg en bekwaamheid tot navor­singswerk het, in Suid-Afrika te behou.

Verloskundiges besoek die Fakulteit van Geneeskunde

Die Departement van Verloskunde en Ginekologie van die Fakulteit van Geneeskunde het gedurende April vanjaar besoek ontvang van twee vooraanstaande oorsese gesaghebbendes. Hulle is prof. De Watteville van die Universiteit van Geneva, Switserland en dr. John Stall worthy, 'n vooraanstaande ginekoloog en verloskundige in Engeland. Dr. Stallworthy het as eksaminator opgetree vir die eksamens van die Kollege van Interniste, Chirurge en Gine­koloe van Suid-Afrika wat vanjaar by die Karl Bremer-Hospitaal afgeneem is. Prof. De Watteville is sekretaris-generaal van die Federasie van Internasionale Verenigings van Ver­loskundiges en Ginekoloe van die Wereldgesondheidsorganisasie.

Op die foto verskyn v.l.n.r .: Dr. J. J. Bornman (kliniese assistent), prof. J. N . de Villiers (hoof van die Departement van Obstetrie en Ginekologie), prof. De Watteville en dr. R. P . Dyer (konsultant en lektor in die Departement van Obstetrie en Ginekologie).

• , 0' ~ • •

• : ~ . " ' : 0 • 0 ;

• 0 ' ,

~ . " .0. , ' .

Goudhoof besoek Stellenbosch

Dit was vir die Universiteit 'n groot eer om mnr. A. A . von M altitz, eer ste Afrikaan ssprekende Presi­dent va n die Tran svaalse en Vrystaat se K amer va n Mynwese, op 14 en 15 Mei op St ellenb osch te ont­va ng. Mn r. Von Maltitz is 'n gewaardeerde vriend van die Universiteit. H y het 'n groot aandeel geh ad in die sukses wat behaal is met die Eeufees fonds­veldtog in Johannesburg en omgewing.

Donderdaga and , 14 Mei, het die Rektor 'n dinee ter er e van mnr. Von Maltitz aangebied. Onmiddel­lik da arna het mnr. Von Maltitz 'n groot en be­langstellende gehoor in die Van der Sterrsaal ge­boei met interessante en belangwekkende gegewens oor Die Minerale in ons Lewe. "In Stellenbosch " aldus mnr. Von Maltitz, "met sy pragtige berge, sy winge rd e en die sagte murmel ing van water in vore onder die historiese eikebome, is die a kade miese lewe ru stig. D it skyn vee verwyder te wees van die sweet en die swoeg va n die mynbou. E n tog word u lewe baie sterk beinvloed deu r die miner ale van Suid-Afrika en die ontginn ing daarvan . Ek is oc r ­tuig daarvan dat a lma l wat in Suid-A frika woon , ryk en arm, bevoordeel word deur die stro om van goud wat gedurende die afgelope 78 jaa r uit o ns myn e gevloei het " .

Ook in die ontstaan en ontwikkeling va n die Unive rsitei t van St ellenbosch het die rnynbedryf 'n groot aandee l gehad . D ie Universiteit is gelde lik op die been gebring deur mnr. Jann ie M ar ais, wat sy geld op die diamantdelwerye by Kimberl ey gemaa k het. D ie name va n die M erensky-gebou vir Fisika en die De Beers-gebou vir Chernie getuig van skenkings uit dieselfde bron . Di e K am er va n Myn­wese het oor die a fgelope 15 jaar groot skenkings gemaak aan die Fakulteite van Bosbou en Inge­nieurswese en die Departement van Geologie en dra tans R300,OOO by tot die Eeufeesfonds. 'n Nuwe studiebeurss kema is so pas aangekondig wat die goud­rnynbedryf uiteindelik meer as R50 ,OOO per jaar sal koso D ie goudrnynbedryf aIleen dra vandag meer as 50% va n ail e privaatskenkings tot Suid-Afrikaansc uni ver siteite by .

Ten opsigte van rninerale is Suid-Afrika een van die rykste lande ter wereld, Geen ander land het so 'n r yke verskeide nheid va n eko no rnies-bru ikba re minerale soos Suid-Afrika nie. 'n Mens kry so ms die indruk dat on s as Suid -Afrika ne rs nie alty d die

. .",:: :::.' Mn r. V on Ma ltit z aan die woo rd by die opening vall die Paul Sauer-Gebou vir Bosbou. tFo to : Christo S. Bo rha )

.. . ,. ,. , ..' :; , . :.

beste ge bruik maak van h ierdie gawes waarmee die natuur on s land ges een het rue. Mnr. Von Maltitz het die oortuiging uitgespreek dat Suid-Afrika een van die belang­rik ste moondhed e van die wereld kan word as ons on s bestemming a s rnynbou- en nywerheidsland met mening aa nv aa r.

Vrydag, 15 Mei , was mnr. Von Maltitz een van die eregaste en sprekers (foto langs­aan) by geleenthei d van d ie ope ning van d ie nuwe Paul Sauer-gebou vir Bo sbou. Di e leerstoel in H outtegnologi e word seder t sy in stelling o nde rhou uit jaarlikse toeken ­nings va n die K amer va n Myn wese. Hierdie leerstoel sowel as een vl eu el va n die geb ou is ve rnoem na die Kamer van M ynwese .

Langenhoven Vereer

Vyftig jaar geled e, op 23 Ap ril 1914, is C. J. La nge nhoven se voors tel dat Afrik aan s as onderwysmedium tot St. IV erken word , deur die Kaa plandse Prov insiale Ra ad aan geneern. T er herdenking aa n hierdie belang ri ke gebeu rten is he t die Un iversiteit op 23 Apri l 1964 hulde geb ring aa n Langenh oven by wyse van 'n tentoons telling in die Ca rne gie-Biblioteek van boeke, manu skripte en fOlO'S wat 'n beeld gee van die ontwikkeling van Afrik aans. 'n Verskeidenheid van byd raes van en oor La ngenhoven was daarby ingesluit.

Die opening van die tent oo nstelling is op treffe nde, oorspron kJike wyse waar geneern deur p rof. D . J . Opperman , wat Lang enh oven self aan die woord gestel het oor sy aa ndee l aa n d ie stryd am erkenning van Afrikaans. Op die Ioto , wat by die geieentheid geneem is, .J uister " pr off . D. J. Opperman, W. J. du P. Erlank, W. Kempen en F . Smut s aa ndagtig na Langenhoven se boodskap. (Fa /a: Chris to S. Bo/ha)

15

Die nuwe langspeelplaat het so pas verskynl Mnr. Mcl.achlan en 'n groepie koorlede kyk belangstellend na di e keurige omslag, ontwerp deur Jan Mostert.

"Die Universiteitskoor onder leiding van Philip McLachlan"

'n Paar jaar gelede het die F .A.K. 'n grammofoonplaatjie van die Stellenbosse Uni­ver siteitskoor onder Philip McLachlan in die handel gebring. Hoewel dit plesierig was om hierdie plaatj ie te draai , het dit darem nie 'n volledige indruk van die prestasies van ons koor gegee nie . Ondanks onvermydelike wisseling van koorsangers, het Philip McLachlan daarin geslaag om 'n groot repertoire van geestelike en wereld like a cappella-musiek op te bou, en op hul landswye kons ertreise het ons sangers die musiek­liefhebbers oortuig van die hoe kwaliteit van die Stellenbosse koorsang . Daarom ver­heug ons ons oo r die on langse verskyning van die lang speelplaat Die Stellenbosse Universiteitskoor onder Leiding van Philip McLachlan (H .M.V. J.C.LP. 10042). Dit is 'n prestasie waarop elke Matie en oud-Matie trots is en waarvoor ons Philip McLachlan en sy koor opreg dankie se - die Universiteitskoor is immers ons koor!

Op die een kant is daar pragtige voorbeelde van geestelike musi ek van ou Italiaanse meesters, die indrukwekkende motet op Ps . 137 van Rosa Nepgen, Ps. 42 van Bour­geois, en dr. G. G. Cillie se verwerking van die innige Magal iesbergse Aandlied, een van die mooiste voorbeelde van geestelike Afrikaanse volksmusiek. Die ander kant gee 'n keuse uit die wer eldlike rep ertoire wat, beha lwe Dowland se "Come again" en Ro sa Nepgen se geslaagde koorwerkies - "Keer ie ding " is 'n treffer! - aantreklike koorverwerki ngs van Afrikaanse, Mal eise en Bantoe volksmusiek omvat. Dit was met hierdie program dat Philip McLachlan en sy sangers verlede jaar die Nederlandse (beroeps-) Kamerkoor en sy dirigent, Fel ix de Nobel, by hul aankoms op D. F. Malan ­Lughawe op 'n oorrompelende wyse van die hoe standaard van die koorkultuur in die Eikestad kon oortuig!

JA N Bouws

16

Konferensie oor Geskiedenis as Skoolvak

V.l.n.r.: D r. B. Booyens, prof. dr. H. B. Th orn, dr. J . J. van Tonder, prof. G. B. A. G erdener, mnr. Dippe­naar, prof. dr . W. J. de Kock. Die foto is geneem tyden s die konferensie oor Geskiedenis as skoo lvak wat op 10 en 11 April op Stellenbosch gehou is. Die doel was om die sta nd van Geskied enis as 'n skoolvak te bepaal en te ontleed en om middele en wee te oorweeg om die vak weer tot sy reg te laat kom .

Die konferensie is georganiseer deur die Historiese Genootskap van Suid-Afrika en geh ou ond er beskerming van die Universiteit en onder voorsittersk ap van dr. B. Booyens. Die Rektor, prof. H . B. Th orn, het die kon­ferensie geopen. Di e referente was : Prof. dr. W. J. de Kock, prof. dr. G. J. J. Smit, prof. dr . P. S. du Toit, prof. dr. J. F . A Swartz en rnnr. E . H. W. Lategan . Die 200 konferensiegangers was verteen woordigend van die hele K aapl and en het ingesluit Inspekteurs van Skole, Skoolhoofd e, Geskiedenis-ond erwy sers, Kollege­en Universite itsdosente, argivarisse, senior studente en ander belan gstellendes. iF ot o: I ohan S land er)

17

Hierdie foto is geneem by geleentheid van die eerste vergadering van die Raad in die nuwe Raadsaal , 18 April 1964. Agler v.l.n.r .: Sy Edelagbare Regter-Pr esident J. H. Conrad ie, mnr . J. F. Kirs ten, prof. W.

1. Pretorius, dr. M. S. Louw, mnr. 1. W. Sleigh, Sy Edele P. O. Sauer, L.V., prof. M. H. Slabber, prof. J. C. de Wet, prof. H. B. Th om (Rektor), ds. J. S. Gericke (Vise-Kanse­lier en Voorsitter), prof. S. J. Pretorius (Registrateur),

V oo r v.l .n.r .: Prof. F. X. Laubscher, mnr. P. A. Weber, prof. H. E. Brink, prof. F. D du T. van ZijL, prof. J. F. Kirsten, mnr . P. K. Morke l, pro f. B. B. K ee l.

l nlasjoto's v.l.n .r.: Dr. A. E. Ru pert, rnnr. A. P. Venter, rnnr . S. Theron . (Fo lo: Christo S . Bo /ha)

Amplelike inwyding van die Raadsaal

Sedert die ingebruikname van die Kollegegebou in 1886, het die Raad van die Ko llege (en lat er va n die Universiteit) vergade r in 'n betrekl ike klein ver trek in die suidel ike vleue l van die gebo u. I n 1932 is die Admin istras iegebo u vo lto oi, en daarin is voo r­sieni ng gernaa k vir 'n R aadsaal en 'n Senaatsaal. Beide het weldra te k lein geword. In 1961 is die nuwe Senaatsaal in die ver grote deel van die A dmi nistrasiegebou in ge­bruik genee m en die ou Se naatsaal kon daarna as die nuwe R aadsaal inger ig word.

D ie amp telike in wyd ing va n die nu we Raadsaal het plaasgevind op Sa terdag , 18 Ap ril 1964. Di e Raad het eers in die ou R aa dsaa l, nou K omit eekarn er A, ve rga der om enkele forma liteite af te handel. Daarn a het die lede die Vise-K anse lier , ds. J . S. Gericke, na die nu we R aadsaal gevo lg.

Di e nu we R aa dsa al is in a ile opsigte 'n waa rdige vergaderplek vir die R aad as hoogste gesagsliggaam va n die U nive rsiteit . Die pragt ig vervaardigde stinkhoutme ubeIs saam met die swaar, donkerrooi fluweelgordyne skep 'n atmosfeer van ka lme waardig­heid . Die un iversit eitswapen , kun stig uit hout gesny, bek lee die brandpunt agter die hoe voorsitters tael, en daarteenoor aan die ag terste muur hang die skildery va n ans gro a t weldoener, wyle mnr. Jannie M ar ais.

18

I

Belangrike Navorsingsproiek voltooi

n Groot navors ingsprojek va n die Uni versiteit van Stellenbosch is pas a fgehandel met die verskyning van 'n belangrike publikasie onder rue titel W es-Kaapland - 'ri Sosio­Ekonomiese Studie. Hierdie publikasie bevat 'n sameva tt ing van die result ate van 25 verskillende studies wat onder die Wes-Kaapl andse Navorsingsprojek van die Uni­versiteit volto oi is.

Re eds in 1954 is, onder leiding van pr of. C . G . W . Schumann wat as direkteu r van die projek opgetree het , 'n begin gemaak met 'n omvattende reeks studies oor Wes-Kaap­land as gebied, sy bevolking, sy ekonomiese ontwikkeling en maatsk apl ike struktuur. 'n Groot aantal dosente en nagraadse studente u it elf verskillende dep arternente aa n die Uni versiteit het aan rue projek meegewerk. Die Nasionale Raad vir Sosiale Navor­sing het gedurende 1955 - 1958 altesaarn R17,930 vir hierdie doel aan die Universiteit beskik baar gestel.

Met die afhandeling va n die proj ek en die verskyning van die betrokke publikasie het die Universi teit weer eens bewys gelewer van die in isiatief en leiding wat steed s hier­vandaan uitgaan , In die jongste verlede het rue vraagstuk van 'n verhoogde tempo van ekon omi ese ontwikkeling vir Wes-K aapland sterk op die voorgrond getr ee en het die Staat self ook maatreels in hierdie verband aangekondig. Die navorsing wat onder hierdie projek gedoen is en waarvan nou verslag gedo en word, kan in belangrike op­sigte dien as agtergrond vir die nodige ontwikkelingsbeplanning en -navorsing vir die gebied.

Die vers lag oor die navorsing wat deur die Universiteit van Stellenbosch gepubliseer is. is saarngestel deur prof. S. P. Cilliers wat ook as hoofnavorser en sekretaris van die projek opgetree het .

"Op Hoop van Seen"

Die Stellen bosse Universitei tsteater is hoe lof to egeswaai vir die aanbieding van Op H oop van SeeII van H erman Heyermans. D ie stuk is afgerig deur rnnr, 10 Gevers en Wena Naude het as gasspeelster die hoofrol , Kni ertji e, vertolk. D ie fo to is geneem by geleentheid van die openingsaand in die H ofrneyrteater, Kaapstad. V.l. n.r. : Mev. Betsie Verw oerd , rnnr. 10 Gevers, Wena Naud e en Sy Edele dr. H . F. Verwoerd.

Die Standard Bank hied uitstekende vooruitsigtc aan Gegradueerdes Gegradueerdes word uitgenooi om

besonderhede in te win oor die aantreklike

diens voorwaardes en spesiale aa nvangsalarisse

wat deur die Standard Bank van Suid-Afrika

Beperk aangebied word. Om naderc

besonderhede, skryf aan :

Die Personeel-afdeling, Die Standard Bank van

Suid-Afrika Beperk , 3e Verdieping,

A.B.C.-Chambers, h/v Fox- en Simmondsstraat

(Posbus 7758), Johannesburg.

DIE STANDARD BANK VAN SUID-AFRIKA BEPERK (Geregislreerde Hande/sbank)

Q,rilnt6013-3.4

20

Die sterk hande van 'n vader wat die rigting wys in sy kindsegrootnuwe wereld-sy stille

besluit op 'n veilige toekoms vir hom. 0 Beskerming neem so baie vorms aan. Versekering

is beskerming ... vir die skoolkind se opvoeding, die student

se akademiese loopbaan, die ouers se rustige oudag. Maak Veilig vorentoe met seker van die toekoms met lewensversekering deur SANLAM. SANLAM

V&R 5752/2A

21

AR TIKELS

Die Paul Sauer-gebou vir Bosbou

PROF. G. L. F. HARTWIG

Vrydag, 15 Mei 1964, was 'n groot da g vir die Fakulteit van Bosbou. Drie-uur die midd ag het Sy Ed ele, mnr. P. O. Sa uer, die nuwe gebou vir Bosbou wat na hom ver­noem is, geopen . Di e verrigtin gs het pla asgevind in die buiteportaal en op die stoep vanwaar die eregaste 'n verru klike gesig op die Pieke en Stellenboschberg gehad het.

Die Univer siteit was vertee nwoordig deur die Rektor, die Kanselier, Sy Edele dr. T. E. Donges en die Vise-Kanselier , ds. J. S. Gericke. Mnr. Sauer het die openingsrede gelewer : ander sp rekers was mnr. A. A . von Maltitz, President van die Tran svaalse en Vrystaatse Kamer va n Mynwese, en mnr. D . R . de Wet, Sekr etaris va n Bosbou, wat 'n boodskap van sy Departement gebring het.

D ie sier like enkelverdiepinggebou het sowat R 180 ,000 gekos en is deur mnr. J . B. Collins ontwerp in die vorm va n die letter U. Die besoeker wo rd in die buiteportaal reed s bewus daarvan dat h ierdie 'n besondere gebou is. Die twee massiewe gelami­neerde dennehoutbalke waarop die dak van die buiteportaal ru s en die pragtige geel­hout-Iambrisering van die mure trek dadelik die aandag. D ie naarn, Paul Sauer-Gebou , is met groot bronsletters bokant die hoofingang aangebring.

In die ruim voorportaal val die dennehout-paneelwerk dadelik op . Hi erd ie portaal verleen toegang na die hoofvoorlesingsaal , die D. R. de Wet-saal , waarop die F akul­teit besonder trots is. Verskillende houtsoorte is hier ten beste aan gewend : gelarni­neerde dennehoutbalke, geelhoutlambrisering van die mure en Au straJiese swa rthout vir die banke, podium en vloere.

Uit die voorportaal lei 'n gang regs na drie kleiner voo rlesingsa le en die Kamer van Mynwese-vleuel, en links na die biblioteek en die Hans Merensky-vleuel . In die vleuels, wat onderskeidelik vir die Departemente Houtkunde en Boskunde beplan is, is weer ruim van hout gebruik gemaak. Die gangmure sowel as die skeidingsmure tus­sen die lokale is alrnal houtkonstruksies met paneelwerk van sapele-Iaaghout.

Al die ingeboude meubels, insluitende laboratoriumbanke, kantoor- en herbarium ­kaste en biblioteek-rakke is van Suid-Afrikaanse dennehout, waarvan die diep-geel

Geskenk aan Sy Edele P. O. Sauer By Geleentheid van die Inwyding

van die Paul Sauer-Gebou vir Bosbou

Stellenbosch, 15 Mei 1964

Diep bewo e lees mnr, Sauer bo­staande inskripsie op die geelhout­stinkhouttafel wat die Rektor (links), na die openingsrede, namens die Universiteit aan hom oorhandig het. Regs sit die Vise-Kanselier, ds. J . S. Gericke.

23

I I

kleur pragtig afsteek teen die donkerbruin sapele waarmee dit saarngestel is. Opval­lend is die dik tafelblaaie wat almal uit smal dennehoutstroke opg ebou is. In die vleuels WOTd voorsiening gernaak vir kantore vir die dosente, tegniese assistente em nagraadse studente sowel as vir laboratoriums vir Boskultuur, Bosbestuur, Houtteg­nologie en Houtchemie .

Die twee hoof-vleuels loop uit op twee syvleuels, parallel met die voorkant van die gebou. Aan die een kant is 'n goed toeg eruste laboratorium vir Houtchemie , 'n lokaal wat 'n sterkte-toetsmasj ien huisves asook een waar gelamineerde balke ver­vaardig word , en 'n werkwinkel waar proewe met verskeie saa gmasjien e uitgevoer word. Aan die teenoorgestelde kant is 'n saadlabora tor ium wat weer op sy beu rt op die herbarium uitloop.

Met die uitsondering van die hoofvoorlesingsaal , het die hele gebou blokkiesvloere van verskeie gomhoutsoorte : lig-kleuriges soo s Eu calyptus maculata in die vleuels en Eucalyptus microcorys en Eucal yptus saligna in die wagkamer en klein voorlesingsale onderskeidelik, en donkerkleuriges soos Eucalyptus div ersicolor in die portaal, hoof­gange en biblioteek. Horisontale paneelwerk van saligna-gomhout is in die wagkarner gebruik waar dit mooi afsteek teen die ligkleurige microcorys-gornhoutvloere .

Die Fakulteit wil langs hierdie weg sy diep e erkentlikheid betuig teenoor die Uni ­versiteit, die Minister en Sekretaris van Bosbou en almal wat bygedra het tot die op ­rigting van die nuwe Bosbougebou. In 1932, toe die eerste leerstoel in Bosbou aan die Universiteit van Stellenbosch ingestel is, het die personeel uit twee dosente bestaan en daar was een kantcor en twee klaskamers. Vandag het die Fakulteit meer as twin ­tig dosente en tegniese assistente en hy beskik oor sy eie mooi en doeltreffende gebou met al die nodige fasiliteite om navorsing oor 'n wye gebied te onderneem .

Vooruitgang bring verantwoordelikhede mee en die personeel is dan ook geesdriftig om met beh.ulp van die moontlikhede wat vir hulle geskep is, 'n positiewe bydrae te lewer am die opbloeiende bosboubedryf te help uitbou tot een van die lewenskragtigste bedrywe in die Republiek,

Wa a rsk ynlik een van die belangrikste onlangse ontwikkelings in die Republiek op die gebied van Houttegnologie, is die gebruik van hout wat hier gekweek word , vir die vervaardiging van gelamineerde balke. Die nuutste sintetiese kleefstowwc vir hout , soos die resorsinol­en fenolsoorte, is van so 'n gehalte dat balke wat deur middel daarvan gelamineer word, die uiterste klirnaatstoestande vir onbeperkte tye kan weerstaan . Deur die proses van lami­ncring is dit rnoontlik om balke met baie groter afmetings te vervaardig as wat uit soliede hout verkry kan word. Op hierdie foto van die D. R . De W etsaal kan 'n paar gelarnineerde balke wat van Suid-Afrika anse dennehout vervaard ig is, gesien word. Dit pas baie mooi by die zeelhout paneelwerk en die banke van AustraJiese swarthout (Acacia melanoxylon). Die plafon bestaan oak uit Suid-Afrikaanse dennehout.

Met die vooruitgang va n s tanstrese metodes en d ie toepassing daarvan op biologiese gebi ed, het die ou tomatiese rekerunasjien en die elektroniese rekenaar vir die m odeme bosbounavorser onrn is­bare hulpmiddels geword, Die volume-inhoud van 'n boom van enige vor m, hoogte en stam ­deursn it kan vandag d.m.v. 'n enkele sta tistiese formule bereken word. Di e sekelvorrnige groei­ku rwe van die lewende boom kan wiskundig af ­gelei word. Die uitwerking van groeiplekfak tore en verskillende plantasiebehandelings op die volume- en waardeproduksie van bosopstande kan noukeu rig deur meervoud ige regressiemetod es vasgestel word .

Statistiese wiskunde stel die bosbou-wetensk ap ­like in staa t om veranderings in die volume,

kwal iteit en waa rde van bome en plan tasies objektief te evalueer . Dit stel hom in staat om ond ersoek w at vroeer dekades en eeue in beslag geneem het, in jare en self s in maande te volt ooi. Vir hierd ie doel word 'n groot aantal outomatiese rek en- en optelrnasjiene gebruik. Gevord erd e roetine-berekenwerk word met die U nivers itei t se elektroniese rekenaar uitgevoer,

Die foto hie rbo toon een van die lab oratoria van die Fakulteit van Bosb ou, waar veelvuldige statistiese berekeninge m et vo l-outoma tiese reken- en optelmasjiene gedoen word , pro­gramme vir elektro niese berekening opgestel word en diagramme vir publikasie voorbere i wo rd. Prof. P. P . du T . Deetlefs, pr ofessor in Bosbestuur, (staande) bespreek 'n stati stiese Bosb ouprobleem met mnr, Y. R. de ViJliers (Teg. Ass.). Die grafieke links is stati sties afgelei en verteenwoordig die blokklassamestelling van saaghoutbome van vers killende groott e.

Die gegewens wat vir navor sing in die boskultuurafdeling van die Boskunde-departement nodi g is, word h oofsaaklik in bosse, p lantasies en boomkwekerye ingesamel en dan in die hosb ou gebou verw erk waar spesia!e la boratoria, werkkamers en uitru sting beskikbaar is. Om a ile boo msoo rte en ande r plante wat op bosbougeb iede voo rkom vir boskultuurondersoeking e te kan iden tif iseer , is 'n volledige versameling van gedroogde monsters met korrekte Latynse bena mings - 'n herb arium - onontbeerl ik.

In die boskultuu r-afd elin g word navorsin g ve ra l op twee geb iede onder neem. D ie uit­werking op water voor rad e van bebossing, veldbrande en veld beskerming in opv anggebiede , word in samewerking met arnptenare van die Staa tsbosboudepartement nagevor s. Bydraes op hierdie gcb ied wo rd reeds in te rnasionaa l erken . Die tweede gebied, w at in hierd ie af ­deling oorsp ronklik en omvattend ont wikkel is, dek a ile vraagstukke in verba nd met die aanl e van plantasies. Ond ersoekinge sluit in, onder andere, die toots van bo omsaad, die kweek van plantjies in boomkwekerye en die aan plan t en bemesting va n boornplantasies. Ek sperimente word in verskillende bosreserwes uit gevoer, 'n eksperimentele boornkwekery word naas die bosb ougebou aangele en grond- en saadnavorsing word in spesiaal toegeruste laboratoria onderneem,

Op die foto bespreek prof. C. L. Wicht, hoogleraar in Boskultuur (regs) en mnr. D . G . M. Donald (lekto r) ged roogd e boommonst:ers in die herbarium.

In die ruun werkwinkel is daar 'n groo t kloofsaag, 'n skaa fmas jien, verskeie kleiner sae en boormas jiene asook verskillende skerpmaakappa­raat vir sae en skaafrnesse, Dit is ook volledig toegerus om spann ing in sae op te bou. Wanneer hierdie afdel ing in volle werking kom , sal proewe on dernee m word om die ges kikste tandvorm vir sae wat vir die opsaag van hout wat in Suid-Afri ka ge­kweek word, te bepaal , 'n gebied waarop nog geen wet enskaplike na­vorsing in Suid-Afrika onderneem is nie .

Mnr. A. Rabi e (Tegn . Ass.) stoot hie r 'n houtblok deur die klo ofsaag te rwyl prof. G . L. F . Ha rtwi g, pro­fessor in H outtegnologie, toekyk.

Die ontwikkeling va n lugfotografiese tegnieke tydens die Twee de We reld­oorlog het 'n geweldi ge invloed op die gebruik van lugfoto's vir siviele doeleind es gehad . Bed ryfskaarte, wat vir die daaglikse bestuu r van die bosb ou-ond ernernin g van die grootst e belang is, word nou byna uitslu itlik me t toepassing van lugfotograrnm e­triese tegni eke op gestel. Lugfoto-in­terpretasie, d.w.s. die uitkenning en meting van voorwerpe op lugfoto's, het van toenemende belang geword. Sekere bostipes kan op lugfoto's onders kei word . Die hoogte va n borne , opstandsdigtheid en ande r kenmerke kan geredelik op lugfoto's met 'n geskikt e skaa l vasgestel word.

Die F akulteit van Bosbou he t en­kele jare gelede 'n ku rsus in bos­boufotogrammetrie ingesteI. In hie r­die kursus word die grondbeginsels van lugfotogrammetrie en lugfoto­interpret asie behandel en deur prak­tiese onderrig verduidelik.

Dr. A. van La ar (senior lektor) maak hier gebruik va n 'n Aero­Sketc hrnas ter om lugfotografiese de­tai l op 'n basiskaart oor te teken .

26

orda t 'n houtsoort op doeltrcffende en eko­ni ese manier benut kan word, is dit noodsaak­dat ons 'n deeglike kennis van sy meganiese f isiese eienskappe besit. Hierdie inligting word kry deur toetse in die laboratorium onder eng beheerde toestande uit te voer. Hierdie ... tse word ook op gelarnineerde hout, laaghoul ,.. ander pr odukte wat van hout vervaardi g is,

loen. Die toto toon prof. K. B. Borgin, pro­sor in Houtchemie, by die appa raa t wat ge­iik word om statiese buigin gstoet se uit te voer klein, defekvrye mo nsters van houtsoorte wat

die Republiek gekweek word.

is welbekend dat die Suid-Afrikaanse klim aat e vin nig verwering van byna aile soo rte iervlaktebedekkings van hout bewerkstellig. ~ pr esiese redes hiervoor is nog nie baie duidc­nie. 'n Grondige studie van die verwering van iervlaktebedekkings van hout, word by die culte it van Bosbou ondemeem met die doel

'n bedekking te ontwikkel wat hout meer rnan ent teen verwering sal beskerm. )p die foto sien u die honderde rnonsterplanke : met verskillende oppervlaktebedekkings be­idel en aan wind en weer blootgestel is. , 's: Ch risto S. Bo tha

27

Near and Far

Stellenbosch and the Shakespeare Quatercentenary

Ladismith, Cape, and the year 1878 are very much closer in space and time to Stellenbosch, 1964, that are Stratford-an-Avon , Englan d, and the year 1564. 1914, and Cape Town, are even nearer and a t that time and place, Afrikaans, at the instigat ion of Camelis Jacob Lan genh oven , one of its great est writers (born thirty six years before at La dismith) , "beca me" a language through its recognition as a medium o f instruc­tion in schools.

This fift ieth anniversary is obviously for Stel­lenbosch, a vital centre of Afrikaans culture, one of pro found significance and on e on which better­informed pens than mine have already written much. But that other anniversary, that other place and date in a distant land four hundred years ago that ma rk the birth of Will iam Shake­speare: that , too, in a different way , has a pro­found significance, as much for Stellenbosch as for any other centre of Western Civiliza tion and learning. Even his own might y imagination , not specializing in prophecy, could not have forese en that , four hundred years lat er , h is words would float out across distant and then unthou ght -of lawns and lecture-rooms in every corner of a much -expanded world, from enthusias tic ama teur players and from specialist students and teachers of drama, language and literature ; nor that in those distant times and places, poets and scholars would strive to put into their own, perh aps new­born yet vigo rous. lan guages as much as possible of the wealth , pro fundi ty and power of his four­hundred-year -old English words. Hi s Cass ius (with the hindsight of his crea tor breathing th rou gh him) could cry at the murder of Caesar:

"How many ages hence Shall this our lofty scene be acted over

In states unborn and accents yet unknown !"

with the certai nty of being right at least ab out England and English, but he, himself, could not have guessed that South Af rica and Afrikaans and all the other , then, "lands un known and accents yet unb orn" would, four hundr ed years later. still be delight ing in his words and cele­brat ing his birth-date .

In this qua tercentena ry yea r at Stellenbosch we have already seen a deligh tful production by U.S.AT . of As You L ike I I in which the lawns and shrubs o f our gro unds gave to the never-

never Forest of Arden "a local habitati on an d a nam e". T he Dram a department has given and continues to give prominence to his work in an extensive series of recita ls and productions. Professor W. du P. Erlank has written a supe rb Afrikaans translation of M ac be th which we hope will be published and, ultimately, be produced under the auspices of the University.

A more ambitious project, extending over several years, which we sincere ly hop e will be realized . is to make this new tr anslation of Macb eth the first of a series which will, ulti­mately, includ e all the more important plays. Afrikaans South Afri cans, with Engli sh as their other offic ial language, can , without great diffi ­culty, if they choose, be memb ers of that com­paratively small yet immeasurably privileged group to whom the originals are ava ilable in the ir full glory , undimmed by any mediator ("The best in th is kind are but sha dows" is also true of translations, though I would say that Professor Erlank's is as life-like a shadow as I have seen) . Yet all other civilized lan guages have their versions of Shakespea re - his grea tness lies, like Eve rest to the mountaineer , an a biding chal­lenge to scho lar and poet - and it is inevitable and right that Afrikaans, too , should have its versions and it is impo rtant that they should be of the finest an d most transparent qu ality atta in­able.

PROF. C. J. D. H ARVEY

Oorgeneem lIit " Die Unie" van 1 M ei 1964

AAN SHAK ESPEAR E

Die m ens mag aan sy huis en land behoort­sy kiln s is onbeperk en on begrens,

'n gawe aan die mensdom toevertrou , die eiendom van elk een wat ont vang om so sy gces tcslewe te verryk . So sprcek musiek di e wye wereld deur ill du isend tale tot die m ensehart; die kunswerk O D die doek bekoor die oog van die aansk Ol;er ui t di e verst e land. So raak die woord , wat denke en gevoel vertolk , die dieos te wese van die m ens ges ke i deur land en see, maar nogtans een wanneer sy oa r gerig is op die taal van digt er, skrywer, sanger, dramat urg, En daar om , Shakespeare, wil ek hu lde bring en JOIl herdenk, nog na vie rhonderd jaar ­jy was 'n reus, 'n wereldkunstcnaarl

28

SUID-AFRIKAANSE STEENKOOL-, OLlE- EN

GASKORPORASIE, BEPERK

GELEENTHEDE VIR GEGRADUEERDES

SASOL hre i voorld urend uit en benodig der halw e inqe­ • DIENSVO O RWAARDES sluit mede dingende sala risse, ruim nieurs (werktuigkundig, chemies en eleklrolegnies). sowe l verlofvoo rdele , verlofb onus, pensiaen en mediese vao r­as welenska plikes, ve ra l persone met no-qrccdse kwc !i­ dele, aangena me werksam sta nd ighede en lidmaatskap fikasies. von 'n goed toegerus!e antspa nningsklub, in.

SASO LBURG is 'n a a nge na me darp a m in te woon mel JONG MANNE wa t by die arg an isasie aa nsluit, ontvang modern e huis, enke l- en dubb elslaapka merwoonstelle en deeg like apleid ing wat dien as voarbereiding vir ver ­ voo rtreflike koshuise vir ongetr aude persane. Saam met antw oord elike betr ekkings, Veree niging en Vc nderbijlpor k vorm dit die induslriele

gebied wa t bekend staa n as die Vaaldriehoek. DIE TEGNOLOGIESE INSTITUUT van Saso lburg bied

DIT IS IN U EIE BELANG om meer besonder hede Ie deeltydse kursusse aan wa t inter a lia le i tot die ver­beko m. Op versaek sal a ns met g ra ag te "n geillust reer de

werw ing van brosju re , " Die Ge gradueerde en 5050111

, ' n aanso ek­vorm en enige onder inligting wat u nog verla ng, ca n U stuur .

(a) Die Regeringserl ifikaat va n Bevaegd heid

(b) Mede . lidmaa tskap va n die Inslituut van Chemiese Ingenieu rs. SKRYF O NMIDDEL LI K aa n die

Bestuurder, Personeeldeportement, Sosol,

Posbus 1, SASOLBURG, O.V.S.

GENIET DIE BESTE! Geniet Suid -Afrika se hecr­likste Vrugte en Groente, Dit isvir u ingemaak cleur ...

29

• • ••••

HOE-RENTE­SPESIALE­

PER JAAR OP SPAARREKENINCi

'n Veilige en voordelige manier om spaargeld te bele op on­

middellik opvraagbare basis.

• Rente bereken op daagl ikse balans.

• Geen grootboekfooie.

• Slegs 1 onttrekking per maand word toegelaa t.

Die rentekoers en verskeidenheid van gratis dienste wat op

gewone spaarrekeninge aangebied word, bly onveranderd.

se 367 tokkontore en Stap vandag nag in ogentskoppe

by een van WAARSAAMBOU MENS TUIS VOEl

IPERMAN ENT E) BOUVERENIGING

M-A- 1-1·£ spells wat dit spelle ! Grosvenor daarenteen, staan vir

die Kaap se vooraanstaande Ford-handelaars en garag ediens.

Kom besigtig die nuutste Ford-rnodelle in ons toonkamers - die elegante Galaxie en Fairlane,

twee groot motors van fonnaat ; die Zodiac, Zephyr en Taunus, middelslagmotors met onge­

ewenaarde weelde, en die pragtige, gewilde Ang lia en Cort ina.

As u weer eendag in Kaapstad is, bel gerus 2-5521 vir ' n afspraak om u

eie motor deeglik te laat nasien - ons voortreflike garagedie ns as gemagtigde Ford­

handel aars is wyd en syd bekend .

Grosvenor Motors STRANDSTRAAT 73. KAAPSTAD. BEL 2-5521

Ja, ons weet

.., \ \1 1 1",.

"'"''''

""'"

,,'HI""','''I" "'1,,,

..."' "'"1.

",'l""~

-..,•(~

GM599

30

YOORSKOTTE LENINGSKREDIET PERSOONLIKE LENINGS YIR Al U 10RTTER YN BEHOEfTES:

BEDRAG: RENTEKOERS:

TERUGBETALING: METODE:

SEKURITEIT:

KONSOLIDEER U SAKE ONDER

EEN OAK

Die aankoop van aandele, duursame artikels, '0

nuwe praktyk, mediese onkoste, reis- en vakansie­uitg awes, konsolidasie van skulde en vele meer.

Geen beperking Kompeterend Op aanvraag of maandeliks tot 4 jaar Kontant, tjek of per aftrekorder Vaste eiendom, polisse, bemarkbare aandele en effekte, erfJatings of ander gewaarborgde toevallings en borge.

Verbande e Beleggings • Inkomstebelasting­advies • Administrasie van kliente se sake • Beplanning van persoonlike sake. Vei­lings en Vendusies • Veilige bewaring van dokumente • Sekretariele dienste • Koop en verkoop van eiendomme • Versekering ­brand, storm, ongevalle, inbraak, diefstal, seeversekering, ens.

Sedert 1918 onderneem Santam hierdie dienste­

Suid-Afrik aanse Nasionale Trust­en Assuransiemaatskappy Beperk

Geregistreerde Depositonemende lnstelling,

V & R3906A

31

S6 ONTHO U EK M A TI ELAND

u.s. se eerste twee Studentetoere

Onder die baie foto 's en a nder her inner inge aa n die mure va n my studeerkamer wa t my aan die Alma Mater en M atieland met dankbare erke ntiik heid herinner, - ek was mos daar va n St. Ses af - han g daar 'n paar wat my aan twee toere laat terugdink wa t ek noo it sa l ka n vergeet nie .

T oe o ns U niversit eit nog maar sy eerste kind erskoen tj ies aa ngeha d het , was ek lid va n die eerst e studentetoergroe p wat Langen hove n se twee ton eelstukke Die Hoop va n Su id-Afrika en Di e Vr ouw van Suid-Afr ika o .l.v. T imo Kr iel op 23 dorpe in K aap ­land , Vr ystaat en Transvaa l gaan opvo er he t.

M aar ek wil eintlik va n die tweede toer verte l. Een groot groe pfoto en 'n mo oi , oor ­spronklike kunsstuk spree k nog luid van ..Die Stell enbosch U niversiteit Studente Mu ­siekgeselskap op Toer, Junie - Julie 1920".

Destyds het die studentemass a eintlik net Engelse lied jies gesing . Die Afrikaanse lied was feitlik nog ongebore, en hierdie toer sou dit tot blyw ende lewe roep. Met hierdi e doel voor oe het 'n paar van on s begin or gani seer en wei teen die sin van 'n paar professore wat pro beer het om on s van die toer t , laat afsien. Dit het egt er net as prikkel tot volharding gedien en ons aangespoor om met niks minder as met welslae ons toer van stapel te stuur nie,

P. H . de Villi ers (later W .P.-heelagter) en ek leen by die Di striksbank £50 om die cerste paar dorpe se saa lhuur te ka n bet aal . Victor Pot gieter (la ter Advokaat op Ver ­een iging) slu it by ons twee en Gideon Krige aan en hierdie toerkomitee stuur die be ­kende studenthu moris, Jo ha n Buhr, voorui t om , 14 dae voordat die Geselskap op 'n dorp aankom, alles daar tot in die fynste besonderhede persoonl ik ver der te o rganiseer: vrye losies vir ons 17-stuks, plekbesprekin g, verkoping van kaart jies, ens. Gev olgl ik het da ar dan oo k niks gehaper nie en die toer het orals vo l sale getrek. Seker nog nooit het daar in so 'n kort tydsbestek soveel du isende mense na Afr ikaanse en Nederla ndse lied ere geluister nie . E n juis dit was die docl van ons toer : o m veral vir die Afri ­kaanse lied pro pagand a te gaan rnaa k.

Stellenbosch Universiteit Studente Musiekgese/skap op Toer, 1920

Agler v.l.n.r.: 1. O'Kennedy (Tjello): G . v. N . Rad emeyer (Viool) ; D. He ese (Vioo l); F. G. va n Rooyen (Kitaa r) ; J. C. Eyssen (T jello); F. du Toit (Viool); O. J. T. D reyer (Vi0 0 1). Middel vLn.r.: G. J. R. Krige (Viool en San g); mev. B. J. Bartels ; S. H . Eyssen , Lei er van die Geselskap (Sang en Viool) ; mej . A. Bartels (Sang) ; P. H. de Villiers (Vioo l); J. V. E. Potgieter, Dirigent (K lavier en Vio ol). Voor v.l.n .r.: J. J. Buhr (Org. Sekr .); H . P. D . Barnard (Viool); D. J. Joubert (Viool ); J. A. Malherb e (Vi ool en Viola).

Ons kon dan gelukkig ook die fir ma R . MUller beweeg om .ons p rogramme (18,000 eks.) vir die reis gratis te voo rsien; dan kon hulle die enigste adver teerders daarop wees. Ons ver der e voo r­waardes was egter ook dat net Afrikaanse en Nederlandse musiek of boeke geadver teer ma g word. Dit het vir albei kante eko nomies voor­delig uitgew erk en winste af gewerp. Ons toe r ­wins was dan oo k £350, wat op aa nbeve ling van ons toerkomitee en met medewerking va n lekt or E . Langenhorst na die gebied D Usseldorf in Duitsland se ter inglydende oorlog swesies gestuur is. Van ons skakel in DUsseldorf het ek, soos ook van 'n heelp arty skoolwesies self, pragtige dank­briewe ontvang wat ek bewaar het.

Nou moet dit dar em verstaan word : ons toer­span was nie '<1 Boereor kes nie; ons 15 spelers was 'n snaarork es wat sowa t 15 stuk ke uit die ligte klassieke gespeel het, die gewildste waarvan miskien "D ie Meul in die Swartwoud" van Eilen­berg was. Dieselfde 15 manne het ook 'n manne­koor uitgemaak wat hulle sangnommers met ewe goeie musieksmaak voorgedra het. Hi erdie en­semble-items is a fgewissel met 'n groot verskei­denheid instrumen tale en sangsolo's, duos, ens., asook met Afrikaa nse en Nederlandse letterkun­dige voordragte.

In die program was daar ook een no mmer wat as skets besondere byval by ons gehore gevind het. Dit was 'n vro like verrassingsitem , vol stu­dentegrappe, en het ons kitare, mand ol iens, mond­fluitjies, ens. in aksie gebring, wan t ons br ing mos 'n onverwagte besoek aan 'n Mat iemaat waa r hy tu is va kansie hou en op sy verja ardag deur ons oorval wor d . Die gehoo r het spoedig vergeet dat hulle in 'n saa l sit en ons dat ons konsert hou. On s sit en Ie die verh oo g vol, ter­wyl die een liedjie , musiekstukkie, voordrag, grap of die tergende geske rts (met die verjarende een-van-onsself) spo ntaan opklink, een na die a nder, of ons a lma l lekker saamsing, soms so aa nsteeklik dat die gehoor ook sommer saam inval. Dit was in hierdi e 20 minute-item dat Adinda Bartels (my ver loofde destyds) gereeld Brahms se wiegeliedjie in Afrikaans gesing het , want Jan Cell iers (Pro fessor in Le tterkundige Estetiek op Stellenbosch in 1920) het mos hierdi e pragtige vrye ver taling spesiaal, op my verso ek 'n dag of wat voor ons ver trek uit Stellenbosch, vir haar gemaak .

Ja , dit was 'n gawe, vrolike, gelukkige toer­groep, want Adinda kon met haa r moo i liriese sopraans tem solo's en oak duo 's saam met my sing, en. as van ons gr ieperig of verkouer ig ge­voe l het, haar geneesmiddels voor 'n dag haal , waar haar moeder (ons reismoeder) sorns haar hand e te vol geha d het.

Op hierd ie tweede toer het ons weer "ons eie" treinw a geha d. Kom ons op 'n dorp se sta sie aan, word elke kajuit gesluit en die wa op 'n sylyn gesto ot . . . to t more! Ons gashere staan op die verhoog en wag. "Tot vanaa nd, Maat" , hoar jy en dan verdwyn jy met jou jas, viool of tjello, ens. in jou gasheer se gro a t motor die dorp in. Elk e aa nd het vier van ons by die saal diens gedoen. Dikwels, byna orals, is ons ont­haal : ons moes hok kie of sokker in die middag speel of 'n tuinparty bywoon, of 'n eetmaal sorns selfs na ons ko nsert. Dan is die mooiste nooiens van die dorp oo k daar en dit bly gesellig sorns tot in die vroee oggendure as ons trein, se, 3- of 4-uur mo et vertrek. En dan br ing die nuwe vriende stas ie toe : sjokolade, toe bro odj ies, lekkers, blomme, ens.!

So was dit vera l op plekke soos Cradoc k waar ons twee konsert e gehou het en met vriendelik­heid oorlaai is. Kokkie de Kock was hier burge­meester en ook mus iekliefhebber by uitnemend­heid. Ons het dan oak swaa r van hom en die Cradoc kers afskeid gcneem , daa r in die vroee ogge nduur. Hulle het ons manne erg bed erf en op hull e noo iens verlief gemaak. Ons groet deur die tr einvensters, vee verspot trane af (dit het al gewoonte geword) en "Sopie" Barnard (ons pro­gram se eintlike harlekyn) verseker die Cra­dockers as die trein uitt rek "Nou lag ek nooit weer nie"! Maar 'n oo mblikkie later soekuleer hy (en nie hy alleen nie) alweer oo r die mooi nooiens wat ons op die volgende plek gaan ont­moet . En op die volgende dorp ontvang ons van K okkie die volgende telegram:

Cradock is leeg, Cradock huil. Wil jul nie Stellenbosch vir Cradock ver rui l?

Dit was die gees wat ons geskiedenismakende mus iektoer byna deur gaans gekenmerk het, en toe ons uiteindelik weer op Stellenbosch aankom, was die nuus van ons groot welslae ook al daar. Die vrees en die kritiek was dood soos die spreek­wo ordelike mossie. E n die Stellenbosse kun s­skilder, G . P. Canitz, was so beindruk deur ons toer en sy kulturele betekenis in Afrikaanse sin, dat hy vir my as aandenking 'n pr agtige skildery van Stellenbosch, sy pieke, ens. gemaak het. Daarop is ook 'n mooi roseboog met 'n viool­stryks tok daarcorheen waarop 'n da nsende da me liggies tr ippel. Hierdie rnooi gesken k dra die veelseggende opskrif : D ie Ee rste Bewuste Stap.

En so spreek dit sedert 1920 nag steeds van my studeerkamermuur af met my van 'n wonder­like toer vol soetste musiek her inneringe en van onvergeetlike Matiemaats.

STEPHEN H . EYSSEN

33

AS DIT 'N HOEK IS-ONS HET DIY

Die keur in die volgende afdelings:

Novelles en Romans Woordeboeke Boerdery Kortverhale en Sketse Godsdlens Wetenskap en Stokperdlies Essays Lewenskuns Musiek Klnderboeke en Jeugboeke MaatskapJike Saks Sport Drama en Pollsie Klere en Voorkoms Relsbeskrywings Bloemleslngs Gesondheid Geskledenis Lellerkundige Krltiek Voedsel en Drank Blografle Taalsake Blomme Naslaanwerke

NASJONALE BOEKHANDEL BETEKEN LEESWAARDEI

NASIONALEti BOEKHANDEL Wandelgang, Escom-Sentrum, Henryslraat 64 en hlv Princess- en Voortrekkerweg 386, Groote Kerk, Wolmaransstraat, Maitlandstraat 53 Cawoodstraat, Posbus 119, Posbus 2063, Posbus 9898, Posbus 1058, Posbus 95, Parow. Kaapstad. Johannesburg. Bloemfontein. Port Elizabeth.

DIE STELLENBOSSCHE DISTRIKSBANK BEPERK Stellenbosch en omgewing se eie

DlSTRIKSBANK Die enigste in die

REPUBLIEK U navrae en 'n besoek word verwelkom

ook te

KUILSRIVIER EN KRAAIFONTEIN

34

86 no u HULLE MATIELAND-

Doenigheid van die Huidige Maties

'0 Belangrike Besluit: Die Studenteraad het op 20 April vanjaar besluit om die ledetal van die Raad vanaf die eersvolgende verkiesing van 12 tot 14 te vergroot. Die stap is geneem om aan studente van die Universiteit wat op Bell­ville klasloop direkte verteenwoordiging in die Studenteraad te gee. Die mediese studente en die buitemuurse studente van die Fakulteit van Han­del op Bellville sal elk een lid verkies om hulle op die Studenteraad te verteenwoordig. Daardeur word 'n nouer band tussen die studente op Stel­len bosch en Bellville gesmee en verseker dat die belange van die studente op Bellville meer effek­tief deur die Studenteraad behartig sal kan word.

Opvoedkundige Toer: Die lede van die Vereni­ging van Stellen bosse Ingenieurstudente het ge­durende die wintervakansie 'n baie aangename en leersame toer onderneem. Vir twee weke lank het hulle al die belangrike plekke langs die suid ­en ooskuste besoek en hulle toegespits op die be­drywighcde wat vir hulle as ingenieurstudente interessant en van belang is, bv. fabrieke en vakansieoorde! Die toer het in Durban geeindig waar hulle nie aileen die winterskool van SAFUIS bygewoon het nie, maar ook die Durban July.

Die Stellenbosse Fietsryklub: Die fiets is een van die oudste en tewens vandag nog een van die populerste vervoermiddels waarvan die stu­dente van ons universiteit gebruik maak. Fietsry as sport stel egter baie hoe finansiele en fisiese eise aan sy deelnemers, met die gevolg dat die Stellenbosse Fietsryklub wat ongeveer twee jaar gelede met 5 lede begin het, nog net 15 lede het.

Om te presteer in fietsry moet 'n ryer sowat 200 myI per week ry. Dit beteken dat hy It tot 2 uur per dag aan die sport moet wy. Daarom is dit byna onmoontlik vir studente om in fietsry die hoogste sport te bereik. Ten spyte daarvan het die Matierycrs gedurende die afgelope twee jaar goed gepresteer. Mario van Zyl het die W.P.-span gehaal en John Carstens het die Dun­lop Trofee vir die KJub verower. In die W.P.­wedrenne, die Nuwelinge-Wedren en die Lente­kermisse het die Klublede goed vertoon. Hulle is vasbeslote om vanjaar die beker en trofee na Stellenbosch te bring.

"Die Landbouer": Die Wetenskaplike Landbou­vereniging het besluit om vanjaar 'n begin te maak met die uitgee van 'n landboublad. "Die Landbouer" sal twee keer per jaar verskyn, en sal versprei word onder huidige en cud-Land­boustudente. Benewens wetenskaplike artikels sal dit ook sosiale nuus oor Landboustudente en -dosente bevat. Deur middel van "Die Land­bouer" sal gepoog word om oud-Landboustudente in voeling te hou met hulle Alma Mater en met mekaar.

Kerkkoor organiseer Oefenkamp: Die Kerkkoor van die N.G. Kerk Sentraal het van 24 tot 26 April 'n oefenkamp te Rusoord in die Strand gehou. Onder leiding van die orrelis, mnr. Chris Swanepoel, is die Te Deum Laudamus van Han­del ingestudeer met die oog op 'n uitvoering in die Kerk op 16 Augustus, ter afsluiting van die Sendingweek.

Iotervarsity tussen Regsfakulteite: Op 23 April het die eerste intervarsity tussen die studente en dosente van die Fakulteite van Regsgeleerdheid van die Universiteite Stellenbosch en Kaapstad plaasgevind. Proff, B. Beinart van Kaapstad en J. C. de Wet van Stellenbosch het eers elk 'n kort lesing gegee. Daarna het die 92 Maties en 80 Ikeys kragte gemeet in muurbal, tennis, tafel­tennis, brug, snoeker, skaak, sokker en rugby. Die dag is afgesluit met 'n baie gesellige braai­vleis. Hierdie kragmeting sal 'n jaarlikse funksie word.

Matiedames by Groote Schuur: Sowat 40 Matie­dames het op 15 Mei besoek afgele by Groote Schuur. Mev. Verwoerd se opregte belangstelling en gasvryheid het hulle dadelik tuis laat voel. Nadat hulle tee gedrink het, het mev. Verwoerd en haar sekretaresse, mej. Boshoff, as gidse op­getree tydens 'n toer deur die huis waar die geskiedenis van elke meubelstuk op interessante wyse aan hulle meegedeel is. Dit was vir die Matiedames 'n voorreg om op so 'n wyse kennis te roaak met 'n oud-Matie wat haar plek in die openbare lewe vicrkantig volstaan.

35

Oudtshoorn

Die Rektor, prof. H. B. Thorn, het as hoofspreker opgetree by die twee Eeufeesfondsdinees wat op 24 en 25 April op Oudtshoom gehou is. Hierdie veldtog wat Oudtshoorn, Calitz­dorp en De Rust ingesluit het, het die mooi bedrag van nagenoeg R17,OOO opgelewer. V.l.n .r. : Mnr. P. J. Lombard, Direkteur van Ontwikkeling; mnr. D . J. Maree, L.P.R. ; mev. A. P. Sommers; prof. H. B. Thorn, Hoofspreker; mev. J. le Raux, Hoof'gasvrou ; mnr. A. P. Sommers, Voorsitter van Oudtshoorn-komitee; mev. H. B. Thom ; mnr. J. Ie Roux; mev , D . J. Maree; mnr. J. E. M. Verwey, Asst.-Direkteur van Ontwikkeling.

Die Eeufeesfonds oorskry sy eerste mikpunt

Dit is vir Matieland 'n groot. genoee om aan te kondig dat die Eeufeesfonds by ons ter perse gaan sy eerste mikpunt van R3 rniljoen reeds met R30,000 oorskry het. Ons wil mnr. P . J. Lombard, Direkteur van Ontwikkeling, en sy personeel nie aIleen van harte gelukwens met hierdie pragtige prestasie nie, maar hulle ook verseker van die Universiteit en aJ die oud-Maties se opregte dank en waardering vir hul onverrnoeide ywer en opofferende werk am te verseker dat die Universiteit oor die nodige fondse sal beskik am sy langtermynontwikkelingsplanne ten uitvoer te bring.

Soos aangekondig in Matieland, April 1963, is die hoop gekoester dat die aanvank­like mikpunt van R3 miljoen met die Eeufeesjaar in 1966 bereik sou word . Die vor­dering het egter aIle verwagtings oortref. Ten gevolge hiervan, maar veral in die Jig van die dringende behoeftes van die Universiteit, nl. R8 miljoen vir die volgende 10 jaar, het die Raad van Trustees besluit am die eerste mikpunt van R3 rniljoen tot R4 miljoen te verhoog.

36

George

By die Eeufeesfondsdinee op Georg e, 28 April 1964. V.l.n.r. : Mnr. C. J. Borha , Voorsitter van die George-Ko m itee; mev. M. C. Stander, H oo f'gasvrou ; pr of. J . C. de Wet , Ho ofspreker ; rnnr, P. J . Lombard, Direktcur van Ontwik­keling. H ierd ie veldtog het byn a R1 3,OOO opgelewer.

Beaufort- Wes

Die Ee ufeesfondsdinee op Beau fort-Wes was 'n gro ot sukses. Onder die 300 gaste was meer as 100 oud­Maties. Op d ie fo to wat by die geleentheid geneem is, verskyn v.l.n.r. : Prof. dr. D. H. Craven, wat as spreker opgetree het ; mnr, B. 1. van der Merwe (Streekvoorsitter); mn r. A. J. Esterh uyse (Openbare In ­ligtingsbeampte) ; mnr. Ron de Villiers (Burgerneester) en mn r. F. V. Hanekom (Voorsitter van d ie Oud ­Mat iebondta k op Beau fort-Wes).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

§ . § § § § § § §§ § § § § § § § § § § § § § § § § §§ § § §§ §§ § § § § § § § § §§ Doen gewone werk, § § §§ §§ Knoopsgate, Knope, Omkap, Borduurwerk, § § § § §§ Name skryf, ens. § § § § § ~ HANDAANGEDREWE R53 .. MOTORAANGEDREWE R66 ~

§ § § § § § § -.::='" § §~.... § ~ -NAAIMASJIENE ~ ~ VOORTREKKER- TElEFOON ~ § WEG 35, 98-6489 §§ § § PAROW § § §§ KONTRAKTEURS VIR K.H.V.S. § § Vir verdere besonderhede sien Verdelings-IKalenderbladsy in Tele/oongids § ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

38

GEE'N MAN 'N LUCKY!

CIGARE T T ES

V er vaard i g in Sui d-A f r i ka, Rhodes ie, V .S .A ., Wes- Duits land, D enemarke, A us tral le, Hollan d

39

VAN HEIND E E N V ER

Oud-Matie word . . .

Rektor

Dr. E . J . Mar ais (M.Se. 1941, D .Se. 1945) On der -Presi­dent van die W.N.N.R. wat op 1 Jul ie diens aanvaar het as Rektor van die Uni versit eit van Port Elizabeth . Dr. Marai s is 'n Vrysta ter van geboorte en het aan die uni­versiteit e van Ora nje-Vrystaa t en Stellenboseh gestudeer.

S.G.O.

Op 18 September volg prof. G. J . J . Smit (D .Ed. 1960) mnr. D. J. Liebenberg op as Superintendent-Generaal van Onderwys in Kaapland. Pr of. Sm it was hoof van die Hoerskool Cillie in Port Elizabeth en In spekteur van Skole voor dat hy in 1960 as Ad junk-S.G .O. aangestel is. Die afgelope twee jaar was hy professor in Op voedkunde aan die Uni versiteit van Ka ap stad .

Oompie Meyer van George en die Eeufeesfonds

Jacobus Daniel Meyer , in die omgan g bekend as Oornpie Meyer , is op 12 Januarie 1872 op Brandwacht in rue distrik Mosselbaai gebore. Tydens rue Eeufeesfondsveld­tog van die Uni versiteit in George was Oornpie Meyer, ten spyte van die 92 somers wat hy agter die rug het, 'n akt iewe lid van die plaa slike Eeufee sfond skornitee. Hy het ywerig aan al die verri gtinge meegedo en en veel by­gedra tot die sukses van die George-Eeufeesfondsveldtog. Matieland wil ook sy opregte dank teeno or Oompie Meyer uitspreek vir sy aandeel in hierdie belangrike saak. Ons vertrou dat sy voorbeeld in die jar e wat voorle vir vele 'n wa re besieling sal wees.

40

Attie Wessels tree af

A. C. (ATTIE) WESSELS het einde Mei jl. afgetree na 19 jaar as mederedakteur van Die Afrikaanse Woordeboek. In sy eerste studentejare (1922 - 1926) het hy sy invloed laat geld vera I op letterkundige en kunsgebied. As be ­stuurslid van die Afrikaanse Kultuurvereniging het hy hom beywer vir letterkundige wedstryde tot uitlokking van skryftalent by sy medestudente en daarby self die voorbeeld gestel deur sy gedigte en prosasketse, wat ge ­reeld in Die Stell enbossche Student verskyn het. A.C.W. het ook daarmee te do en gehad dat die A.K.V., daartoe aangemoedig en bygestaan deur die kunssinnige prof.

J. J. Smith, bekende kunstenaars beweeg het om hi er te kern uitstal en dan van hulle kunswerke aan die Universiteit te skenk.

Voordat hy na die Woordeboek gekom het, was hy lank onderwyser op Vryburg. Reeds daar het hy woorde en uitdrukkinge uit die volksmond begin opteken vir die Woordeboek en sy leerlinge daarvoor geinteresseer. Sy werk aan die Woordeboek is ge­kenrnerk deur sy besondere belangstelling vir die volkstaal, ou taalreste en volkskunde, en van elke vakansie het hy 'n ryke oes van materia al meegebring. Van sy bree belesen­heid het die Woordeboek veel geprofiteer.

As een van die digters van die jonger geslag is sy lig nog grotendeels onder 'n koringmaat verberg : slegs 'n minieme dee I van sy digarbeid het in tydskrifte soos Standpunte , Lantern en Die Huisg enoot verskyn. Motieland vertrou dat hy nou die geleentheid sal he om veel meer van sy gedigte die lig te laat sien , en wens hom 'n aangename en vrugbare "rustyd" toe .

Wie hou die Rekord? Die berig in die April uitgawe van Matieland 001' die gesin Oelofse waaruit die sewende kind vanjaar as Matie ingeskryf het, het opslae gemaak! Kort na die verskyning daar­van het drie bekende Stellenbossers narnens hulle onderskeie families aanspraak ge­maak op gelykwaardige of groter prestasies. Aldrie hierdie huisgesinne se rekords as Matie-gesinne is indrukwekkend - u moet maar self oordeel wie die lourierkrans verdien . Een ding is seker: die gesin wat op die prestasies van die Heynse, die Schu­manns en veral die Murrays kan verbeter, verdien spesiale vermelding.

DIE H EYNSE

Sewe Maties kom uit die gesin van rnnr . en mev. A. I. (Braampie) Heyns van Humansdorp.

Yvon 1935 B.A. Regte Ju an 1948 B.A. Adm., B.Agric. Marie 1938 B.A., M .Ed. Ale xis J951 B.Sc., S.O.O. Retief 1942 B.Sc., 5 .0.0. Lynette 1954 B.A., Hon s.-B.A. Lois 1944 B.A., S.O.O.

OlE SCHUMANNS

H ierdie gesin spog met 9 Maties, die vader en sy agt kinders.

Vad er: Mnr. A. W. Schumann ± 1885

K indel' s uit eerstc huwelik Kindel's uit twecde huwelik

P. W. S. Schumann, 1909, onderwyser, inspekteur F . W. Schumann, 1936, geoloog van skole D . E. W. Schumann, 1938, professor

T. E. W. Schumann, 1920, onderwyser, professor , F. S. W. Schumann, 1943, onderwyser wetenskapl ike

M. A. W. Schumann, 1918, onderwyseres, sosiale werkster

C. G. W. Schumann, 1917, professor, ekonoom W. E. Schumann, 1921, onderwyseres

41

DIE M URRAYS

Ds . John Murray - self 'n cud- student van die Kweekskoo l - en mev. Murray se nege kin­del's het alrnal aa n d ie U niversiteit gestudeer ! D ie kinders is : Marguerite, B.A., 0.1., onderwyseres, lektrise, skryfster Robert, staak studies na een jaar, boer Doroth y, B.A., 0.1., onderwys eres (Mev. Andries Louw) Joh n, B.A., S.O.D ., onderwyser, skoolhoof Susie, B.A., S.O.D. , onderwyseres (Mev. Gert Vil joen) And rew, B.Comm., S.O.D ., ond erwyser Chri s, B.A., predi kant Helen, B.A., S.O.D. , ond erwyseres (Mev. H erman Mal an) H ett ie, H.H. Dipl., H.P .O.D. , ond erwy ser es (Me v. G. G . Cillie) Drie van die vier skoonseuns is ook oud-Ma ties

U Ons eer hul nagedagtes

P ROP. DR. WILLI AM MORTI M ER MALHERBE is op 24 Maar t in Pretoria oorle de . H y was 88 jaar oud. Pr of. M alherb e was een van Suid-A frika se bekendste regsgeleerd es en die gro ndlegger van die F akulteit va n Re gsgeleerdheid van die Universiteit van Stellen bosch . Hy was ho ogleraar in die R orneinse en die R orne ins -Hollandse reg en dekaan van die F akult eit van Regsgeleerdheid va n 1921 to t 1955. Die hui dige personeel van die F ak ulteit is a lma l oud ­studente van pr of. Malherbe.

P ro f. Malh erbe is in die Transva al gebo re, ma ar het in Ne derland skoo lgegaan en aan die Univers iteit van Utrecht gestudeer. Hy het egter sy studies onderb reek om aan die T weede Vryheidsoorl og te kom deeln eem, is ge­van ge geneem en na Ceylon verban, wa ar hy sy tyd deur­gebr ing het met die lees van Regsboeke. Na die oorlog het hy sy studies in U trecht voortgesit en nada t hy die doktorsgraad in die R egte behaa l het, het hy 'n tyd lan k in Londe n as advokaa t gepraktiseer. Na sy teru gkeer na Suid-Afrika het hy redakteur van Die Brandwag geword en lat er , na Unieword ing, re gsa dviseur van die Departe­ment van Ju stisie, totdat hy in 1921 na Stellenbosch ge­ko m het.

In sy hulde het Sy Ed. adv . B. 1. Vorster, Minister va n Justisi e, prof. Malherbe beskryf as 'n reus onder die regs­geleerdes en die grondlegger van Surd-Afrika se regs­wetenskap en bygevo eg: "As M inister, as cud-student en ook narnens sy honderde oud-studente, bring ek hulde aan 'n groot juris, 'n goeie men s en 'n getroue vader­lander. Sy dienste aan Suid-Afrika in oorlog en vrede. sy bestendiging en uitbouing van die Romeins-Hollandse reg en sy bydrae tot die taal - en ku!tuurstryd het groot agting en bewondering by sy student e gewek. Lang s hier­die weg Ie ek graag 'n krans op sy graf in dank bare hulde. Die Re gsfakulteit op Stellenbosch sal altyd staa n as 'n monument wat prof. Malherbe vir homself gebou het ".

42

MNR. PIETER H. DE WAAL, senior lektor in Houttegnologie, is op 2 Mel 1964 in die ouderdom van 50 jaar in 'n tragiese motorongeluk oorlede. Sy heengaan beteken nie net 'n groot verlies vir die Fakulteit van Bos­bou en die Bosboubedryf as geheel nie, maar ook vir die hele gemeen­skap van Stellenbosch wat hy op onbaatsugtige wyse gedien het.

Mnr. de Waal was 'n Nataller van geboorte en is na sy skoolop­leiding na die Saasveld-kollege vir bosbouers te George waar hy hom as bosbouer bekwaam het. Na 'n paar jaar van diens in die Departement van Bosbou het hy besluit om verder te studeer en in 1949 het hy die graad B:Sc. in Bosbou aan hierdie Universiteit behaal. Terselfdertyd het hy die Schlich-medalje ontvang wat elke jaar aan die student wat die beste presteer, toegeken word. Terug in die Departement van Bosbou het hy vinnig vordering gemaak en Streeksbosbenuttingsbeampte te Nelspruit geword . In hierdie hoedanigheid was hy in bevel van al die staatsaagmeulens in Oos-Transvaal.

In 1960 is hy aangestel as Senior Lektor in Houttegnologie aan die Universiteit van Stellenbosch. Sy uitgebreide praktiese kennis van die saagmeulbedryf het hom by uitnemendheid in staat gestel om sy voor­lesingsoor hierdie onderwerp helder en interessant te maak,

Gedurende die afgelope jare het hy in 'n maandelikse rubriek in 'n bosboutydskrif 'n bydrae oor die versorging van sae gelewer wat vir die saagrneulbedryf in ons land van groot waarde was en sal bly .

. Mnr. De Waal het ook in navorsing sterk belang gestel en kort voor sy dood het hy in die werkwinkel van die Fakulteit van Bosbou belang­rike uitrusting aangeskaf wat bedoel was vir uiters belangrike navor­singswerk oor die geskikste saagtandvorm vir hout wat in Suid-Afrika gekweek word.

Nie net in sy werk was Pieter de Waal 'n groot figuur nie, maar ook as mens en as dienaar van sy volk. Hy het sy volk hartstogtelik lief ge­had en niks was vir hom te veel waar die welsyn van sy land en volk op die spel was nie,

Hy was 'n opregte mens wat nooit na eie gewin gestreef het nie, maar slegs gedien het ter wille van die saak. Geen wonder dan ook dat hy in die paar jaar wat hy hier op Stell en bosch woonagtig was, in so 'n mate die vertroue van sy medemense gewen het dat hy op verskeie ter­reine as Icier gekies is nie. Ten tyde van sy dood was hy voorsitter van die Rapportryerskorps van Stellenbosch, voorsitter van die Skakelkomi­tee van die F.A.K., ondervoorsitter van die Nasionale Partytak Stellen­bosch-Sentraal en bestuurslid van die Stellenbosse Munisipale Burger­like Vereniging.

Ons harte gaan uit na sy familie en veral mev . De Waal wat gelukkig mooi vordering maak in die Hospitaal te Riversdal. Saam met die familie eer ons sy nagedagtenis.

G. L. F. HARTWIG

43

"Matieland"-fonds Tot 0P ' 3 Oktober 1963 het ons lesers R 3,579.10 tot die F ond s bygedra . Ons erken met dank en waar­de ring d ie vo lgende byd rae s wat sedertd ien ontva ng is :

T ot aal (tot 3 Ok tober 1963) R3 ,579.00 Morkel, Dr. P. , Posbus 2, Randfont ein 6.00 Ackerman, M nr. A . 1., D oorndam , M us iol, Mev. D. M., 16de Laan 523,

Moorrees bu rg A ugusty n, Mnr. S. W. L. , P osbus 62,

Graaff-Rei net Bad enh orst , Mnr. J. L. , D ep t. va n Kuns­

5.00

3.00

Rietfontein, Pr etoria .... N aude, Mev. A. S., Langst raat 2 1, Lich­

tenburg .... ... Naude, Mnr. L. P ., Elfde laan 933, Won -

1.00

2.00

vlyt, Universi teit va n Stellenbosc h 2.00 derb oom-Suid , Pretoria .... 2.05 Boedd ingh au s, D r. W. Va n der Ste lstr aat N el, Prof. R. I., W.P . Vrugtenavorsin gs­

2 1, Stellenbosc h .... 1.00 insti tuut, Stellen bosch .... .... .... 4.00 Boon zaaier, Mnr. N . M. , P os bus 28, Oli vier, Mn r . O . J., Dept. van Landbou­

Wolrnaransstad 4.50 Tegniese D ienste, P IS a k 180, Pretori a 2.00 Bosm an , Mev. Matt ie, Po sbu s 315, Bloem ­ Otterrnan n, Mnr. R eino , Konser vatorium

fontein 1.50 vir Mu siek , Univ. va n Stellenbosc h .... 4.00 Both a, Mn r. C. V., Los An geles 42, Oud -M at ie Gholf Klub, Posbus 10934,

Troyestraat, Brim acombe,

Sunnysid e, Pr eto ria Mnr. J. , R ab iest raat 6,

2.00 Joh ann esburg Pienaar, Dr. W. J ., W.P.

.... .... Vrugten av o r­

50.00

Strand Brummer, Mnr. F . J ., Zastr onstr aat 103a ,

1.00 singsinst ituut, Stellenbosch .... ... Posthumus, Mnr, M. J ., Posbus

... 210,

3.00

Bloemfontein .... .... 1.06 Lynneast, Pretoria .... ... 2.05 Ca litz , M n r. C. J ., p.a . F akulteit van Potgieter, Prof. F . J. M., Van de r St el ­

lngenieurswese, Univ, van Stellenbosch 2.00 stra a t 34, Stellen bosch 2.00 Co nra die, Mnr. D . B., Leeuwfontein , Prei ss, Mnr. H enry, p.a. Stad shuis, Pre­

Ceres .... .... .... .... 1.00 tori a 5.00 Craven, Prof. D. H .. Dept. va n Liggaarn ­ Retief, Mn r. H. , Posbus 23, Thom son 's

like Op voeding, Univ. van Stellenbosch 2.00 Fall s, K enya 3.00 Dercksen , Mnr . Rufus, D onk instr aa t 75, Rotter, Mn r. H ., Phil resa 32, Jorrisen­

Beaufort-Wes .... ... 3.00 straa t, Pr etoria 4.00 De Vill ier s, Mn r. A. J., Uitsig, Posbu s

2 1, Napier De Villiers, Prof. M ., Va n der Stelstr aa t

64, Ste llenb osc h .... .... .... D e Villiers, P rof. O. T. , H ofrneyrstraat ,

Ste llen bosch

2.00

2.00

2.00

Snyrnan, Mnr. F . W. 1., Posbus 36, Tw ee­spru it

Stapelberg, Mnr. J. H. , Posbu s 249, G eorge ....

Stassen, M nr , S. L., "T he Bend" 16, P ineland s, K .P.

2.00

2.00

2.25 D e Wet, M ej. D . P ., Carnegie-Bi bliot eek,

U niv , van Stelle nbosch, Stellenbosch D e Wit , M nr . Jan , Posbu s 315, Bloem­

2.00 Str ydom , M nr . B., Posbus 13, K aa pstad Strydom , M nr . H. M ., H oer skoo l, W illis­

ton, K .P.. ...

2.00

2.00 fontein 1.50 T horn. M ev. M . J., Noordvliet, Jon kers­

D orfli ng, M ev. A. M ., Brakhill, Bluecl iff D e Kock, Dr. Gi lles, K erkplein, Posbu s

2.50 hoekweg, Stelle nbosch Trute r, Mnr. F . C, H oe rskoo l, Bonn ie­

10.00

130, Kaapsta d .... .... .... 5.05 va le .... .... ... .... 1.00 D u P reez, Mnr. D an eel , S.-E. La nd bo u­

ko llege, Stelle nbosch .... Jordaa n, P ro f. P. G., Bu itekringwe g 24,

2.00 Van den Berg, D r. M ., Kan toor va n

E konom iese R aad gewer , Pr eto ria Va n der Merwe, D r. en Mev. C

d ie

R ., 4.00

Stellen bosch 2.00 A rcadiastraat 870, Arca dia, Pretoria 4.00 Jo ubert , Mn r. en Me v. J . D . de B., Co n­ Van de r Merw e, Pr of. P . W., Soe tewei de

sta nt iagebou 627, h / v. An d ries­ en Pretor iusst raat , P retoria ...

K irsten , Prof. J. F . va n E., D ep t. va n A na tomie , Un iv. van Ste llen bosch ....

Kr iel, Mev. D ., Posbu s 32, Modderp oort , O.V.S.

K rigc, Pr of. G . J . R ., D ep t. Chemie, Universi teit va n Stel lenbosch

4.50

2.00

4.00

2.00

13, Ste llenbosch Van der Spuy , M nr . P. v. A. , H erolds­

baa i, George Van der Spuy, D s. S. J. H ., Ne wto n Pa rk,

Port E lizabeth .... Van Graan , Mev. J. P. B., Orielweg 111, Grosven or , Bluff, Durban ... Van N ie kerk , D r. C H. , F akulteit van

2.00

3.00

5.00

1.00

Ku un, M nr . H. C., P k. Melod ic, Oor Land bou, Univ. va n Ste llen bosch, Stel­P reto ria ... .... .... 2.00 lenbosch 2.00

Lo mb ar d, P ro f. singsinstituut,

S. H ., U niv .

La nd bou Na vor­van Pretoria .... 2.00

Van T iddens, Mnr. P . 25, Pretori a-Noord

A . L , Wesstraat 2.00

Lotter, M nr. tia na

E., Diamantstr aat 90, Chris­'" ... ... 3.06

Ver slu is, Mev. R . C, Posbus 23, Ba rkly-Wes .... 4.00

Malh erb e, M nr. W. A. , 567, Arcadia, Pretoria

Schoema nstraat ... .... 2.00

Weber, Dr. H . W., D ep t. va n Landbou­chemic en G rondku nde , Un iv. van Ste l­

Mara is, D r. W . D ., Bosberg, Cons ta ntia, len bosch , Stellen bosch .... 1.00 Pk . Bergvliet ....

M inn aar, D s. J . W ., K ylest raat I I , Strand 5.00 1.00 TOTAAL (tot 30 Junie 1964) R3 ,798.62

L.W. A ile t icks en posorders 1II0el asseblie] 0011 di e Mo ticland -ionds betaalbaar gem aak wor d .

44

/1 ~ .

11101 VIR

(VOORUITGANG!

5" ,1 is die Iondament vir in elke voorui tstrewe nde land, Met 'n huid ige produk­siepeil van meer as 2,600,000 gietblokton per voorsien die Suid-Afr ikaa nse Yster en Staal Industriel e Korporasie, Beperk (YS KOR), verreweg die groo tste deel van Suid-Afrika se staalbenodigdhede.

Ten einde tred te hou met die steeds stygende vraag na staa l, het YSKOR 'n nuwe uitb reidingskema aan ­gepak wat ongeveer R560-miljoen sal kos en beplan is om sy jaarlikse p roduksiever rnoe binne die volgende tien jaa r tot naasteby 4,500 ,000 gietblokton te verh oog.

Daar bestaan geleenthede vi r interessante en lonende betrekkings in hierdi e groeiende ondern emin g, wat werke op Vanderbijlpark en in Pretoria en ses mynsentrums om­vat. YSKOR het die dienste nodig van bedryfs-, chemiese, elektrotegnie se, metallurgiese, mynb oukundige en werktuigkundige ingenieurs, terwyl gegrad ueerdes in wetenskappe , lettere en handel in sy tegniese en administraticwe departemente geplaas kan word.

YSKOR-werkncmers geniet die voordele van 'n pensioenskema, mediese bystand, 'n vakansiebonus, 'n huiseienaarskema, 'n groeplcwensversekeringskema, ontspannings­geriewe en ander welsynfasilit eite. Verdere studi e word aangemoedig deur die ver­skaffing van omvatt ende onderwysger iewe.

" . . .. .

. ..... .

/,f ,/

/ '

nY W"h'id"n'Wikk'linJ,: , 1 11\

I

jaa r, \

'

Oorweeg u 'n loopbaan in die staalbed ryf? Skryf dan gerus om nad ere besonderhede aan die Bestuu rder, Departement Personeel.

SU I D-A FR I K AA N S E YSTER EN STAAL ..

IN DUSTRIELE KORPORASI E, B E PERK HOOFKANTOOR: POSBUS 450 PRETORIA

f) Gedruk deur N csionale Handel sdrukkery, Bpk. - Elsiesrivier

iii

IN SUID-AFRIKA VERVAARDIG VRFA 100