dialoog magazine, editie 10

dialoog JAARGANG 5 - NUMMER 10 - z o M E R 2011

Het magazine van OttO BOck Benelux B.v.

UitNEEMbAAR kAtERN 12 pagina’s

wetenschap & techniek

w e t e n s c h a p e n t e c h n i e k

3D-computertechnologie geeftimpuls aangezichtsprothesen

IIDynalop

Interview met anaplastoloogJan De Cubber

pagina V

E x t r a k a t e r n v a n D i a l o o g m a g a z i n e - z o m e r 2 0 1 1

3

VIIarmprothese als casus

VIIIGewrichts-belasting

aqualineklaar voor de zomer

Sprintster iris Pruysen‘Na de eerste training had ik tranen in mijn ogen’

mRc aardenburgWaar revalideren allemilitairen van Nederland?

lpen-avontuura

cOlOFOndialoog magazine is een uitgave van

Otto Bock Benelux B.V. en verschijnt

drie keer per jaar

Postbus 133, 5690 AC Son Ekkersrijt 1412, 5692 AK SonTelefoon: +31 (0) 499-474585www.ottobock.nl

HOOfdredactie

Cas Welling

redactie

Mariken SchoenmakersIrma Coveliers-van Loo

aaN dit NUMMer WerKteN Mee

Evelyne Biesbrouck, Maartje Hoogsteyns, Hilje van der Horst, Hanneke Huisman, Paul Janssen, Koen Janssens, Paul Kuipers, Marcel Lindic, Irma van Loo, Lenneke Moerdijk, Louis Peeraer, Evi Van den Plas eiNdredactie

de Tekstenwinkel, Eindhoven

VOrMgeViNg

Mariken Schoenmakers

aBONNeMeNteN

[email protected]

adVerteNties

de tariefkaart voor advertentieplaatsingen is op te vragen via:[email protected] drUK

CTP bvba, Turnhoutwww.ctponline.be

adMiNistratie

Afdeling Communicatie Tel. +31 (0)499-474585

cOpyrigHt

Het overnemen van artikelen als bedoeld in artikel 15 van de Auteurswet is niet toegestaan.

2 - dialoog magazine

Van de vele ideeën die in een dynamisch bedrijf ontstaan, ontgroeien er slechts weinige de embryonale fase. Met trots mogen wij zeggen dat Dialoog zo’n idee is: ons lelijke eendje groeide uit tot een mooie zwaan. In de eerste uitgaven vielen we nog terug op artikelen uit de Duitse versie van ons moederbedrijf, maar lezers en professionals maak-ten ons attent op boeiende verhalen van mensen uit eigen land: rolmodellen die met hun prothese, orthese of rolstoel een actief leven leiden en een voorbeeld willen zijn voor anderen. Dit is natuurlijk precies wat we met Dialoog beogen, en we maken er dankbaar gebruik van. Inmiddels hebben wij weer een mijlpaal bereikt: Dialoog 10! Een echte – extra dikke – jubileumeditie. We hebben er plezier in: het blad wordt dikker, wint nog steeds aan kwaliteit en heeft een verhoogde frequentie en oplage gekregen. Het wetenschappelijke katern krijgt veel aandacht van de professionele lezer. En aan alle reacties van onze abonnees merken we dat Dialoog goed wordt gewaardeerd. Zo bezocht ik laatst een revalidatiecentrum waar foto’s en artikelen uit Dialoog op een ‘succesmuur’ in de sportzaal hingen, om revalidanten te inspireren. in dit tiende nummer doen we er nog een schepje inspiratie bovenop, met een Al-penspecial. ‘Hoezo, Alpen?’, vraagt u zich af. Ik kan wel 10 redenen noemen waarom – en dat doen we dan ook. Bergen hebben gewoon iets. Ze zijn een in-spiratiebron voor sporters, kunstenaars en artiesten. Een extra uitdaging wellicht nog voor mensen met een fysieke beperking. Met recht breng ik dus een toost uit op Dialoog 10 en om met Diana Ross af te sluiten: ain’t no mountain high enough! cas Welling

Directeur Otto Bock Benelux B.V.

EEN dikkE 1010

even iets anders04 Fly like a bird sport06 Iris Pruysen vecht zich naar de top

product centraal08 AquaLine waterproof protheselijn13 Beter leren in een PAL-stoel

interview10 Voor ieder kind een passende rolstoel16 Hans Aerdts test Triton-voet achter de schermen15 Hoe zit het zorgstelsel in elkaar?

alpenspecial 19 Tien avonturen in de Alpen nieuws enzo09 Inloopdag bij Otto Bock 30 Fietsen met Ludo uitgelicht27 Revalideren in MRC Aardenburg

wetenschap en techniekI -XII Katern voor professionals

Meer weten?Voor meer informatie over de genoemde producten en diensten kunt u ons bereiken via telefoonnum-mer +31 (0) 499-474585 of via [email protected]. Kijk ook op onze website: www.ottobock.nl

16

19

27


zomer 2011iNhoUd10

‘Paragliding is te vergelijken met een spirituele ervaring’, zegt Geert Schipper. ‘In de lucht laat je alles los, je vergeet dagelijkse beslommeringen en beperkingen. Tijdens het vliegen is er ook geen drang om de snelste, beste of sterkste te zijn zoals bij andere sporten. Vliegen doe je puur voor jezelf. Op de grond zijn hindernissen zoals stoepjes en hekken; in de lucht beweeg ik driedimensionaal zonder na te denken. Ik kijk van bovenaf op het landschap en voel de wind continu in mijn gezicht. Daardoor besef ik dat ik niet droom. Na een tijdloze vlucht keer ik weer terug in de dagelijkse realiteit. Daar lijkt niets veranderd, maar dat is schijn: in gedachten ben ik vogelvrij geweest.’

Geert Schipper is de initiatiefnemer van Sport is leven. Hij laat mensen met een beperking kennismaken met extreme sporten. Zelf heeft Geert sinds 2004 een dwarslaesie. Nu beoefent hij sporten als zweefvliegen, skiën, golfen en wandklimmen.

www.sportisleven.nl

fly like a bird


EvEN iEts ANdERs


EvEN iEts ANdERs


spoRt

Kranig was haar besluit om het korfbal weer op te pakken, nadat ze door een ongeval haar onderbeen moest missen. Maar de ware spelvreugde bleef uit doordat ze niet kon hardlopen en draaien als voorheen. Er ging een wereld voor haar open toen zij kennismaakte met sport-prothesen en zich toelegde op de atletiek. iris pruysen: ‘Weer voluit kunnen rennen was en is zo’n geweldig gevoel. na de eerste trainingen reed ik met tranen in mijn ogen naar huis.’

Alle journaals berichten op 8 juni 2006 over een noodlottig verlopen eindexamen-feest op een zeilschip in de haven van Medemblik. In de kombuis ontploft gas met rampzalige gevolgen. Iris Pruysen behoort tot de zwaargewonden. Nu, vijf jaar later, blikt de 23-jarige Zwijndrechtse terug op een periode die niet gemakke-lijk was, maar waarin ze haar kracht en doorzettingsvermogen leerde kennen. Ze revalideerde, voltooide een studie, vond werk als laborant in een microbiologielab en veroverde een plaats in de B-selectie van het Dutch Parathletics Team.

Materiaal cruciaalHoe belangrijk is materiaal voor een at-leet? ‘Een valide sprinter is klaar met een paar fatsoenlijke spikes’, stelt Iris. ‘Voor mij is materiaal cruciaal. De prothese waarmee ik weer ging korfballen was te star, bezorgde me klappen tijdens het lo-pen. Mijn eerste sportprothese bracht de souplesse terug, maar drukte me tijdens het lopen omhoog. Eind vorig jaar kwam

Otto Bock in beeld met de Sprinter. Deze sportvoet is op maat voor mij gemaakt. Het afstellen luistert heel nauw, is spe-cialistenwerk. Het sprinten kost minder inspanning, ziet er beter uit en voelt ook beter. Het stuiteren is omgezet in een voorwaartse beweging. Een wereld van verschil met mijn vorige voeten.’

Driemaal zilverHet is snel gegaan met Iris. Nog maar twee jaar geleden probeert zij haar eerste sprintprothese. Ze traint bij een lokale atletiekvereniging, wordt ontdekt tijdens de Talentendag van de Atle-tiekunie en volgt daarna wekelijks de bondstrainingen op Papendal. Tijdens het Open EK Paralympische Atletiek in 2010 behaalt ze zilver op drie onderdelen: de 100 en 200 meter en het verspringen. Ter promotie van de paralympische sport

krijgt ze uitnodigingen voor internatio-nale Diamond League-wedstrijden. ‘Zit je opeens in het vliegtuig naar Londen en Parijs. Doe je warming-ups in een volgepakt stadion. Kom je aan de start in het ‘voorprogramma’ van grootheden als Usain Bolt. Na die zomer wist ik: hiermee wil ik serieus verder.’

Londen te vroegIris praat bescheiden over haar presta-ties en ambities. Tussen de regels door gloeit het heilige vuur. ‘Een teamsport is leuk, maar als atleet ben je alléén verantwoordelijk voor het resultaat. Dat prikkelt me.’ Met toestemming van haar werkgever voor een driedaagse werk-week gaat een wens in vervulling. ‘Voortaan kan ik elke week twee aaneen-gesloten dagen trainen op Papendal.’Afgelopen voorjaar verheugde Iris zich op

EEn WErELD van vErschiL MEt Mijn vorigE voEtEn

Door Marcel Lindic

Foto: Sebastiaan Durandhttp://foto.durand.nl‘Mijn doelen? Serieuze progressie boeken met verspringen.’

spoRt

Sprintster iris Pruysen maakt snel progressie

‘WEER volUit RENNEN is EEN GEWEldiG GEvoEl’

het trainingskamp met het paralympisch team, maar bij gebrek aan budget moest de B-selectie thuisblijven. ‘Dat doet wel een beetje zeer’, bekent ze. ‘Denk je eens in hoeveel progressie je kunt boeken in twee weken.’ De Paralympics van Londen in 2012 komen te vroeg, vermoedt Iris. ‘Op de 100 meter zit ik met 15,96 bijna twee seconden boven de limiet van de Atletiekunie. Mijn doelen? Mezelf met een halve seconde verbeteren op de 100 meter. Serieuze progressie boeken met verspringen. En doordringen tot de A-selectie natuurlijk!’


Foto: Erik van Leeuwenwww.erki.nl

prestaties in 2011

Iris zit duidelijk in een stijgende lijn: in 2011 heeft ze al haar persoonlijke records van 2010 overtroffen. Haar hoogste scores in 2011 tot nu toe:

200 meter sprint:34,28 sec. (28 mei, Emmen)100 meter sprint: 16,08 sec. (5 juni, Oosterhout)Verspringen: 3,96 m. (11 juni, Leiden)

‘Als atleet ben je alléén verantwoordelijk voor het resultaat. Dat prikkelt me.’


pRodUct cENtRAAl

aqualine onder- of bovenbeenprothese

waterproof dE zoMER iNMet de zomer in aantocht trekken veel mensen naar het water. Maar wat als je een beenprothese draagt? Met het oog op veiligheid – denk aan uitglijden – en (zout)waterbestendigheid is een tweede prothese geen overbodige luxe. hub van den Boomen, market manager bij otto Bock, over de ins & outs van de aquaLine: de nieuwe waterbestendige protheselijn.

‘Voor alle duidelijkheid, de AquaLine is geen zwemprothese’, zegt Hub. ‘Je kunt er het water mee inlopen, zo diep als je wilt, maar de prothese blijft niet drijven.’ Zwemmen doen de meeste mensen met een amputatie zonder hun prothese, maar om naar de waterkant te lopen, te douchen of met de kinderen in het zwembad te spelen, is een waterbesten-dige prothese een belangrijk hulpmiddel. ‘De AquaLine is de ideale oplossing als je graag aan het water vertoeft. Je kunt ook douchen met de prothese, dat vinden vooral ouderen een uitkomst.’ Water-bestendige prothese-onderdelen be-staan al langer. Wat is er nieuw aan de AquaLine? Hub: ‘Voor het eerst sluiten alle onderdelen op elkaar aan; het is een complete productlijn.’ nieuwe productfamilieDe zool van de AquaLine-voet heeft een rasterprofiel om de kans op uitglijden te verminderen, en de Aqua-knie kan naar wens worden vergrendeld of ontgren-deld. Het water stroomt door de buis en adapters, zodat de prothese zich op het droge makkelijk ontdoet van water. Het vergrendelingsysteem voor de liner in het onderbeensysteem is speciaal ontwikkeld voor gebruik in het water. ‘Alle metalen onderdelen zijn zo bewerkt, dat ze water-bestendig zijn en niet gaan roesten. De prothese kan zelfs in zout water worden gebruikt’, zegt Hub. ‘Ook zwembadwater met chloor is geen probleem. Afspoelen met zoet water, en de prothese is weer schoon. Je kunt er natuurlijk ook mee

waterproof


pRodUct cENtRAAl

OttO BOck aqualineaqUa-KNie met minihydrauliek voor een instelbare zwaaifase en mogelijkheid tot vergrendelingaqUa-VOet met profiel, waterbestendige coating en gescheiden grote teen voor een teenslipperlOcKsysteeM speciaal ontwikkeld voor de AquaLine om de fixatie van de liner te behouden en de onderbeenprothese gemakkelijk aan- en af te doen.WaterBesteNdige KOKer, silicONeN liNer, VeNtiel eN adapters

cOsMetiscH OVertreK verkrijgbaar vanaf juli

onder de douche gaan staan – twee vliegen in een klap.’ België versus nederlandEen AquaLine-systeem wordt voorge-schreven door een arts en aangemeten door een orthopedisch instrumentmaker/adviseur. De vergoedingsmogelijkheden lopen uiteen: waar het in België mogelijk

is om zelf voor een tweede prothese bij te betalen, is de aanschaf in Nederland afhankelijk van de beoordeling door de zorgverzekeraar. Per individu wordt de noodzaak beoordeeld. Hub: ‘Voor ons staat voorop dat mensen met een amputatie – net als ieder ander – alle activiteiten kunnen ondernemen die ze willen. De AquaLine brengt dat ideaal weer een stap dichterbij.’

waterproof

koM 17 september NAAR dE iNloopdAG biJ otto bockDraagt u een arm- of beenprothese? op zaterdag 17 september bent u van harte welkom bij de touch & Feel-dag van otto Bock. u kunt daar hulpmiddelen bekijken en vergelijken. juriste Karen Koller geeft een presentatie over het nederlandse zorgstelsel en uw rechten. rinske de jong van noc*nsF geeft een lezing over paralympische sport.

Bij de ontwikkeling van producten stelt Otto Bock de mens centraal, wij vertellen u graag waarom en hoe dat gebeurt. In de vernieuwde seminarruimte kunt u kijken, voelen en vragen stellen over prothesen, kokercomfort, sporten en u krijgt tips voor thuis. Ook is er tijd en ruimte om kennis te maken met andere prothesedragers. Wilt u deelnemen aan deze interessante dag? Schrijf u in via het inschrijfformulier op www.myottobock.nl. Neemt u ook andere geïnteresseerden mee? Geef dat dan aan op het formulier. Aan deze dag zijn geen kosten verbonden.

programma12.00 - 12.30 Ontvangst met koffie/thee en een broodje12.30 - 13.00 Stand van zaken in het Nederlandse zorgstelsel 13.00 - 13.30 Paralympische sport13.30 - 15.00 Rondleiding langs de stands: • kokertechnologie • kniesystemen • voetsystemen • specials zoals een waterprothese en een sportprothese • myo & movo15.45 -16.00 Vragenronde16.00 Afsluiting

iNtERviEW

In locatie Zonhove in Son en Breugel wonen circa 170 mensen met een meervoudige handicap. Kinderen en jongvolwassenen zijn ruim vertegenwoor-digd onder de bewoners. Ze krijgen er begeleiding en behandeling, bezoeken de naastgelegen Emiliusschool of de vroegbegeleiding – dagopvang voor meervoudig gehandicapte kinderen vanaf 0 jaar – ze doen activiteiten en volgen logopedie, fysio-, spel- of ergotherapie. De medewerkers doen alles om ieder kind optimale ontwikkelingskansen te bieden. Een van de vele hulpmiddelen is de juiste rolstoel, en daar komt buurman Otto Bock in beeld: rolstoelexpert Paul Baudoin is een bekend gezicht voor de ergotherapeuten Lucienne Geukemeijer en Yvonne Reijnen. veelzijdig takenpakket‘Het werk van een ergotherapeut is veelzijdig’, zegt Yvonne over haar werk in Zonhove. ‘Je maakt mensen zo zelf-standig mogelijk op alle fronten – al is zo zelfstandig mogelijk hier een groot begrip: het gaat in kleine stapjes.’ Het coördineren van rolstoelaanpassingen is onderdeel van het takenpakket van Lucienne en Yvonne. Zonhove heeft een vaste dag in de week ingeruimd als pas-dag. Op zo’n dag komen kinderen samen met hun ouders een nieuwe rolstoel pas-sen. Soms is Paul van Otto Bock daarbij aanwezig op verzoek van de leverancier, bijvoorbeeld als het gaat om een nieuw model.

aanvrager, leverancier en fabrikantLucienne: ‘Wij hebben hier te maken met rolstoelaanvragen vanuit de WMO voor externe cliënten, en aanvragen vanuit de AWBZ voor mensen die hier wonen.’ In grote lijnen schetst ze de – soms ingewik-kelde – aanvraagprocedures: vanuit de WMO vragen ouders de rolstoel aan bij de gemeente, waarna ze samen met hun kind komen passen bij Zonhove – in aanwezigheid van de ergotherapeut en eventueel andere leden van het behandelteam. De leverancier brengt vervolgens een advies uit aan de ge-meente. Bij AWBZ-aanvragen adviseren de ergotherapeuten het zorgkantoor. De gemeente (WMO) ofwel het zorgkantoor (AWBZ) beslist over de toekenning. Fabrikanten zoals Otto Bock zijn niet betrokken bij het traject; de leverancier heeft de regie. Toch is het directe contact met Otto Bock voor Lucienne en Yvonne absoluut waardevol. ‘Wij hebben veel stoeltjes en hulpmiddelen al vanaf het begin kunnen proberen, nog voordat ze op de markt waren. Laatst nog het zitsysteem van Leckey. Otto Bock zit om de hoek en dat is makkelijk als je iets snel wilt demonstreren. We springen zo in de auto om spullen op te halen.’

Eigenwijs Lucienne en Yvonne vinden het niet moeilijk om in het wagenpark van Otto Bock een aantal favorieten aan te wijzen. De Avantgarde-serie bijvoorbeeld, en de BRAVOracer. ‘Ik heb een jongetje van 3 jaar ooit heel blij gemaakt met de

locatie zonhove en Otto Bock:

saMEnWErKing Loopt op r LLEtjEsBeter een goede buur dan een verre vriend: otto Bock Benelux en locatie Zonhove van stichting sWZ zijn al dik 25 jaar buren. goede buren, zo blijkt.

‘Fijn Dat otto BocK op nog gEEn KiLoMEtEr aFstanD Zit’


Locatie Zonhove van stichting SWZ biedt plaats aan ongeveer 170 volwassenen en kinderen/jongeren met een lichamelijke of meervoudige beperking of niet aangeboren hersenletsel (NAH). De cliënten wonen in 14 twee-onder-een-kapwoningen op een beschermd en rolstoelvriendelijk terrein in Son en Breugel. Zij hebben een eigen kamer en kunnen gebruikmaken van 7 x 24 uur zorg, ondersteuning en begeleiding. De woonvorm ligt dicht bij winkels en andere voorzieningen; cliënten nemen zo veel mogelijk deel aan het normale dorpsleven.

www.swzzorg.nl

iNtERviEW

locatie zonhove en Otto Bock:

saMEnWErKing Loopt op r LLEtjEsBRAVOracer’, vertelt Yvonne. ‘Hij zat in een zware kantelstoel, maar in een licht stoeltje rijdt hij prima zelfstandig.’ Even later zien we het betreffende jongetje rondrijden in de Emiliusschool, door de hal waar veelkleurige driewielers geparkeerd staan. Langs de gymzaal met het luchtkussen, het ballenbad, de kruiptunnels en schommels. Als het jongetje wordt gevraagd de zaal in te rijden, stuurt hij eigenwijs de andere kant op. Lucienne: ‘Dat vind ik mooi om te zien; dankzij de rolstoel kan hij zijn eigen richting bepalen.’ Yvonne: ‘Het geeft kinderen veel zelfvertrouwen als ze zelf ergens naartoe kunnen rijden, dingen uit de kast kunnen pakken, hun gang kun-nen gaan.’

van zwart naar roodVoor ouders is de komst van een rolstoel vaak een beladen moment. Lucienne: ‘Wij praten nu over rolstoelen alsof het broodjes zijn, maar een rolstoel is definitief. Als een kind hier in een buggy binnenkomt, groeit het niet toe naar zelf lopen maar naar een rolstoel.’ Paul: ‘Elk kind begint tegenwoordig in een buggy. Vroeger zag je aan een buggy: dit kind is gehandicapt. Maar nu niet meer, en daar-mee is ook het moment van acceptatie verschoven.’ De ergotherapeuten ervaren dagelijks hoezeer het uiterlijk van een rolstoel kan bijdragen aan de acceptatie – mensen kiezen bewust voor een kleur of andere opvallende details. ‘Ik heb ooit

een stoel in de verkeerde kleur besteld’, zegt Lucienne. ‘De leverancier leverde de stoel keurig af, alle aanpassingen waren doorgevoerd, de maten klopten, alleen… hij was zwart in plaats van rood. Het was een Avantgarde T voor een jongen van 12 jaar.’ Paul herinnert zich het voorval: ‘Ik heb toen tegen jou gezegd: als jij de stoel demonteert, sturen wij hem direct via Otto Bock naar Duitsland om hem rood te laten overspuiten.’ En aldus geschiedde; ouders, kind, iedereen te-vreden. Lucienne lacht: ‘Op zo’n moment is het fijn dat Otto Bock op nog geen kilometer afstand zit.’

Paul Baudoin legt de werking van de Avantgarde uit aan Lucienne Geukemeijer en Yvonne Reijnen (r)


pRodUct cENtRAAl

b500 FAMilyliefde voor detailsBij het kiezen van een nieuwe rolstoel draait alles om details. Daarom heeft Otto Bock de elektrische rolstoel B500 uitgebreid tot een familie van drie modellen. Die laten geen wens onvervuld. Het verschil zit ‘m in de besturingssystemen en extra opties. De B500 online is het comfortabele basismodel met de standaard VR2-besturing. De B500 classic heeft het enAble40-besturingssysteem. De B500 advanced is uitgerust met het enAble50-besturingssysteem voor nog meer mogelijkheden.

Het dragen van compressiekleding bij sport sluit aan bij nieuwe inzichten over herstel van de spierfunctie na lichamelijke inspanning. De gelijkmatige compressie zorgt voor een betere doorbloeding en dus betere zuurstoftoevoer naar de spieren. Het tex-tiel heeft een vochtregulerende werking en is ademend; het lichaam behoudt een optimale temperatuur. De Rehband-kleding is comfortabel en mooi.

REhbANd coMpREssioN WEARsnel herstel na lichamelijke inspanning


tRitoN 1c60natuurgetrouw

In navolging van de Trias 1C30 is het design van Triton 1C60 gebaseerd op de anatomie van de natuurlijke voet, die zichtbaar is in de driehoekige structuur. Deze zorgt voor een flexibele afwikkeling van de voet. Door de segmentatie van de voorvoet voegt de Triton 1C60 zich makkelijk naar verschillende ondergronden. De voet is geschikt voor mensen van alle leeftijden met een lichaamsgewicht tot 150 kg en een normaal tot hoog activiteitenniveau.


pRodUct cENtRAAl

De PAL-stoel (Posture + Attention = Learning) is ontworpen voor kinderen van 1 tot 8 jaar met een lichte behoefte aan ondersteuning. Het zitje zorgt voor voldoende stabiliteit, zodat kinderen minder snel moe worden. Ze kunnen zich dan langer concentreren, waardoor hun fijne motoriek verbetert. De PAL-stoel is verkrijgbaar in vier vrolijke kleuren.Vragen over dit systeem of andere producten van leckey?

Neem contact op met Otto Bock of de distributeur voor Nederland: POM Nijmegen, www.pomnijmegen.nl

pAl- schoolstoElleer beter in een goede houding

De nieuwe Sensa Line bestaat uit bandages voor enkel, knie, rug, elleboog en hand. Ze zien er mooi uit, hebben een uitstekende therapeutische werking en zijn bijzonder comfortabel. De driedimensionale vlakbreitechniek is geperfectioneerd, en het materi-aal is verrijkt met Skinguard om de groei van schadelijke bacteriën te voorkomen. De bandages hebben ingewerkte siliconen pelotten voor ondersteuning op de juiste plaats.

sENsA liNEnieuwe look en verbeterde kwaliteit

MyoENERGy iNtEGRAlplat als een dubbeltje

De MyoEnergy Integral is een accusysteem met hoog rendement voor myo-elektrische armprothesen. Doordat het systeem uit twee platte cellen bestaat, kan het esthetisch worden weggewerkt in de koker. Opladen is eenvoudig: klik de laadstekker vast op de magnetische laadbus. Het systeem is verkrijgbaar in twee maten: voor kinderen en voor volwassenen.

pRodUct cENtRAAl

Met meer dan een miljoen combinatiemogelijkheden is elke nieuwe Avantgarde een unicum.

De avantgarde cV is een toonbeeld van ergonomie. Dankzij de volle-dig afneembare voetsteunen en wegklapbare remhendel kan deze stoel dicht bij bed of bad komen, voor vlotte transfers.De avantgarde cs is maximaal wendbaar en vertoont ook op langere afstanden een stabiel rijpatroon. Deze Powerbox is compact, stevig, en heeft een vast voorframe en geïntegreerde voetensteun.De avantgarde clt is een klasse apart. Superlicht, elegant, maar toch sterk genoeg voor ambitieuze rolstoelgebruikers. De gelaste versie is zelfs nog lichter.

AvANtGARdE 3-sERiEnieuwe standaard onder de actiefrolstoelen

De 17BK2 is een breed inzetbaar dynamisch correctiescharnier dat kan worden ge-bruikt bij dreigende spier- of peesverkortingen (contracturen) door neurologische aan-doeningen of orthopedische complicaties. Het scharnier is geschikt voor arm- en been-gewrichten en voor volwassenen en kinderen. De therapeutische werking beperkt zich niet tot het wekelijkse uur fysiotherapie, maar zorgt voor een optimaal bewegingsbereik gedurende de hele dag.

17bk2 dyNAMisch coRREctiEschARNiER houdt spieren en pezen in vorm

cUstoM pUR liNERop maat gemaaktCustom PUR Liner geeft bescherming, stabiliteit en comfort. De liner wordt op maat gemaakt, en is dé oplossing voor iedere patiënt die een individuele pasvorm nodig heeft. Het materiaal van Custom PUR Liner is sterk en kent een hoge duurzaamheid door de speciale oppervlakte-coating.


W E t E N s c h A p e n t e c h n i e k

3d-computertechnologie geeft impuls aan gezichtsprothesen

iidynalop

interview met anaplastoloogJan de cubber

pagina V


3

viiArmprothese als casus

viiiGewrichts-belasting

WEtENschAp EN tEchNiEk

ii - dialoog magazine

OndeRzOekSveRSlag

dynamische uitlijning van onderbeenprothesen op basis van plantaire drukmetingenDynalop (dynamische uitlijning optimaal) is een project van Mobilab, het onderzoekslaborato-rium van de Katholieke hogeschool Kempen in geel. het afgelopen jaar liep er in het kader van het Dynalop-project een onderzoek naar de dynamische uitlijning van onderbeenprothesen op basis van plantaire drukmetingen.

Hoofddoel van het onderzoek is het ontwikkelen van een algoritme om de dynamische uitlijning van onderbeen-prothesen te optimaliseren, uitgaande van plantaire drukmetingen onder de prothesevoet tijdens het gaan.

huidige situatie: statische uitlijningTot op heden wordt een onderbeenpro-these door de prothesemaker in eerste instantie statisch uitgelijnd. Meer en meer wordt ook gebruikgemaakt van laser, bij-voorbeeld de LASAR Posture van Otto Bock. Na de statische uitlijning, loopt de prothesedrager een kort traject. Vervol-gens stelt de orthopedisch instrument-maker de voet bij, totdat het lopen met de prothese comfortabel aanvoelt en het gangbeeld zo normaal mogelijk is. Uiter-aard is deze methode van werken erg subjectief, vaak tijdrovend en moeilijk te standaardiseren.

nieuwe mogelijkheid: plantaire drukmetingenHet Dynalop-onderzoek baseerde zich op plantaire drukmetingen: een nieuwe mo-gelijke methode om het uitlijnen van een onderbeenprothese te objectiveren. De vooraf geformuleerde kernlijnen van het onderzoek waren:

• De invloed nagaan van veranderin-gen in uitlijning op plantaire drukverdeling gedurende de steun-fase, en het bewegingsverloop van de onderste ledematen.

• De variatie in drukverdeling onder de prothesevoet correleren met de bewegingen van het prothesebeen.

In totaal namen zes prothesedragers deel aan het onderzoek. Om vermoeidheid bij de proefpersonen te voorkomen, werd het onderzoek onderverdeeld in drie fasen.

onderzoek in drie fasenIn fase 1 werden referentiemetingen uitge-voerd met de eigen koker en vertrouwde uitlijning en met een eigen schoen. In fase 2 en 3 werden respectievelijk het type voet en de uitlijning veranderd. Er werd gemeten met een replicakoker, zodat de

eigen koker en bijhorende uitlijning van de prothese van de proefpersoon niet gewij-zigd werd. De metingen gebeurden met standaardsandalen zonder profiel. Hier-door werden de plantaire drukmetingen niet beïnvloed door eventuele zoolprofi-lering en werd in deze fasen de invloed van de schoen op de afwikkeling gestan-daardiseerd. Elke meting werd uitgevoerd onder toezicht van een orthopedisch instrumentmaker, een fysiotherapeut en een ingenieur.

Fase 2: test met drie voettypesOm de invloed van het type prothesevoet op het plantaire drukverloop en de COP-

Door Evelyne Biesbrouck (1), Paul Janssen (1), Koen Janssens (1,2) en Louis Peeraer (1,2)

Fase 1• referentiemetingen met eigen prothese• eigen schoen

Fase 2• metingen met 3 verschillende voeten• SacH - trias - axtion (Otto Bock)• Standaardschoen zonder profilering

Fase 3• metingen met verschillende afstellingen van de voet• 1 type voet: axtion• Standaardschoen zonder profilering

(1) Mobilab, (2) K.U. Leuven, FaBeR


iii - dialoog magazine

lijnen (het verloop van de druk onder de voet) na te gaan, werden in fase 2 drie sterk verschillende voettypes onder een testprothese geplaatst: SACH, Trias en Axtion. Tijdens deze fase werden de verschillende prothesevoeten telkens sta-tisch (bankuitlijning) en in stand (LASAR) uitgelijnd volgens een gestandaardiseerd uitlijnprotocol, totdat de prothese comfor-tabel uitgelijnd was. Met andere woorden: de gebruikte methode werd afgestemd op de praktische werkwijze van de orthope-disch instrumentmaker.

Fase 3: test met de axtionIn de derde fase werden alle proefperso-nen opnieuw getest met slechts één type voet – de Axtion, vanwege de lage op-bouwhoogte – die in verschillende posities onder de testprothese bevestigd werd. Hiervoor werd telkens uitgegaan van de bankuitlijning, die als referentie genomen werd. De prothesevoet werd in zestien posities geplaatst ten opzichte van deze bankuitlijning

• Naar anterieur en posterieur: telkens 10 mm en 25 mm t.o.v. de bankuit-lijning.

• Naar lateraal en mediaal: telkens 10 mm en 25 mm t.o.v. de bankuitlijning.

• Naar plantairflexie en dorsiflexie: telkens 2° en 4° t.o.v. de bankuitlijning.

• Naar exorotatie en endorotatie: telkens 2° en 4° t.o.v. de bankuitlijning.

Er werd gebruikgemaakt van een schuif-adapter met schaalverdeling om de afstellingen in het horizontale vlak op een relatief eenvoudige en snelle manier aan te passen. De hoekrotaties werden ingesteld door de voor/achterwaartse inklemming van de voetadapter te wijzigen voor plantairflexie/dorsiflexie-instelling of

de buis van de prothese te roteren voor exorotatie/endorotatie-instelling. Om een gestandaardiseerde hoekinstel-ling van 2° en 4° te verzekeren in het ho-rizontale en sagittale vlak, werd gebruik-gemaakt van een laser, die bevestigd werd op de zijkant van de prothesevoet. De verplaatsing van de laserstraal over een gekende afstand werd gebruikt om de hoeken (exorotatie/endorotatie en plantairflexie/dorsiflexie) nauwkeurig in te stellen. In dit onderzoek werd slechts één positie tegelijkertijd veranderd.Aangezien een volledige testfase voor de verschillende afstellingen acht uur duurt, werd deze fase opgesplitst in twee ses-sies, om de invloed van vermoeidheid bij de proefpersonen te minimaliseren.

Bankuitlijning in plaats van com-fortabele uitlijningIn fase 3 werd de uitlijning aangepast ver-trekkende vanuit de bankuitlijning (BU) en niet vanuit de comfortabele uitlijning (CU).

Dat had twee praktische redenen:• De instelling is op die manier onaf-

hankelijk van het subject.• Hoofddoel van het onderzoek is een

algoritme te ontwikkelen dat de uit-lijning verbetert, vertrekkende vanuit deze bankuitlijning.

MeetapparatuurPlantaire drukken werden bilateraal opgemeten met een Rs-scan-drukver-delingsplaat gemonteerd op een AMTI-krachtenplaat van dezelfde afmetingen, waardoor de drukverdeling geoptimali-seerd werd aan de hand van de verticale component van de grondreactiekracht. De 3D-bewegingen van beide onderste le-dematen, inclusief het bekken, werden op-gemeten met behulp van een Codamotion bewegingsanalyse-systeem met 24 actieve markers, en een meetfrequentie van 400 Hz.

parametersDe maximumkracht, contacttijd en load rate werden onderzocht in tien zones on-der de prothesevoet. Daarnaast werd ook in elke situatie het verloop van het druk-centrum op de voet geanalyseerd. De proefpersonen werden telkens bevraagd over het comfort, het veiligheidsgevoel en de stabiliteit bij de verschillende voeten en voetposities.

volledig 3D-bewegingsonder-zoekDoor de volledige ruimtelijke registratie van het gangpatroon, gelijktijdig met de

SACH 1S*Voor indoor of beperkte outdoor toepassingen.Laag activiteitenniveau.

Trias 1C30Indoor en outdoor. Voor patiënten met laag tot gemiddeld activiteitenniveau.

Axtion 1E56Indoor en outdoor. Voor patiënten met hoog activiteitenniveau en sporttoepassingen

druk- en krachtenplatform

DYnaLop

cOdamotion-

ganganalyse

‘comfort’- gevoelpatiënt

Schema: Overzicht van de verschillende gegevensbronnen

Afbeelding: Tijdens fase 2 werd gebruikgemaakt van drie voettypes.


iv - dialoog magazine

registratie van de grondreactiekrachten en de plantaire drukken onder de voet, kan het volledige bewegingsverloop van zowel het prothesebeen als het andere been in verschillende facetten worden on-derzocht.

vervolgonderzoekDe meetresultaten van het onderzoek wor-den momenteel onderzocht wat betreft individuele kenmerken van de voetafrol, invloed van verschillende voettypes, in-vloed van de verschillende voetafstellingen en compensaties die daarbij optreden ter hoogte van het andere been – zowel op het vlak van variaties in drukverdeling onder de voeten als op het vlak van het bewe-gingsverloop van beide benen. De resul-taten daarvan zullen worden gepubliceerd in wetenschappelijke en vaktijdschriften.

Afbeelding: Stickfiguren in het sagittaal vlak (links) en het frontaal vlak (rechts)

verwachte resultatenEen veranderende uitlijning zal bij prothe-sedragers vermoedelijk compensatie uit-lokken ter hoogte van de heup. Door het

been meer lateraal te plaatsen, verkrijgt de prothesedrager namelijk een groter steunvlak, waardoor de stabiliteit ver-hoogt tijdens het gaan.

enkel-voetorthesen bij kinderen met hemiplegie

Carbon ankle seven vERsUs RiJGlAARs

aFStudeeRveRSlag

het positieve effect van een enkel-voetorthese op het gangpatroon van kinderen met hemiplegie is reeds bewezen in eerdere onderzoeken. Maar wat zijn de verschillen tussen de Carbon Ankle seven van otto Bock en een standaardrijglaars? afstudeeronderzoek.Door Evi Van den Plas

Enkel-voetorthesen verhinderen plantair-flexie bij initial contact en verbeteren zo de eerste rocker. Dit gaat echter ten koste van de derde rocker, waar plantairflexie bij de push-off juist nodig is om de zwaaifase in te zetten. In de literatuur is geen onderzoek te vin-den waarbij de Carbon Ankle seven van Otto Bock is onderzocht. De Carbon Ankle seven bestaat uit een L-vormige veer van carbon, met 7° exorotatie, die wordt verwerkt in een gewone rijglaars.

onderzoeksmethodeIn dit afstudeeronderzoek is de werking van de Carbon Ankle seven vergeleken met een standaardrijglaars. Hiervoor wer-den drie kinderen met hemiplegie gese-

lecteerd. Voor elke patiënt is een rijglaars met Carbon Ankle seven en een gewone rijglaars vervaardigd, waarna de werking van de apparaten vergeleken is door een ganganalyse in het UVC Brugmann te Brussel.

conclusieZowel bij de rijglaars als de laars met Carbon Ankle seven wordt de stapleng-te langer. In combinatie met een hogere stapsnelheid resulteert dit in een grotere afgelegde afstand per minuut. Zoals ge-formuleerd in een publicatie van Otto Bock, merken we meer energieteruggave tijdens push-off bij de Carbon Ankle se-ven. Dit effect zien we terug in het dorsi-plantair-flexiemoment in de enkel, de verti-

cale grondreactiekracht en de horizontale voorwaartse kracht. De grafieken verto-nen hier bijna de normale waarde. Bij de gewone rijglaars zijn de resultaten minder uitgesproken. Een tweede effect treedt op bij extensie van de knie, die bij deze kinderen kan neigen naar hyperextensie – wat een manier kan zijn om meer stabiliteit te krijgen. Bij de Carbon Ankle seven lijkt deze hyperextensie gecontroleerder te zijn dan bij de gewone rijglaars. Door de kleine populatie zijn de resulta-ten van dit onderzoek slechts bestemd als indicatie voor eventueel verder weten-schappelijk onderzoek.

v - dialoog magazine


inteRviewinteRview

cRANio-FAciAlE EpithEtiEk kRiJGt FliNkE iMpUls dooR 3d-coMpUtERtEchNoloGiEveel mensen die een oog, oor of neus missen, zijn aangewezen op een zachte prothese – epithese – van siliconen elastomeer. Dankzij nieuwe technieken is er in de cranio-faciale epithetiek steeds meer mogelijk. tien vragen aan jan De cubber, anaplastoloog van het eerste uur.

Jan De Cubber, grondlegger van het Centrum voor Cranio-faciale Epithetiek (Zaventem, Gent, Maastricht) en Silicon House (opgericht in 1993, sinds 1995 onderdeel van Otto Bock)

uBi ars Et sciEntia convEniunt

i hoe heeft uw vakgebied zich ontwikkeld?‘De cranio-faciale epithetiek heeft sinds eind jaren tachtig een boost gekregen door ontwikkelingen in de implantologie, 3D-computertechnologie en de verbeterde eigenschappen van siliconen elastomeer. Gezichtsprothesen bestaan reeds lang: in Egyptische graftomben zijn post-mortem prothesen van ontbrekende oren en neu-zen gevonden – de Egyptenaren lieten hun farao’s met een compleet lichaam naar het rijk van Osiris reizen. De eerste prak-tische, functionele toepassingen van de faciaalprothetiek vonden hun oorsprong in de militaire chirurgie. Maar ondanks de lange historie is het vakgebied nog altijd een niche; het gezicht bestrijkt een klein domein van het lichaam, maar is wel het uithangbord van wat er in je omgaat.’

iiu genoot een opleiding in tandtechniek en verdiepte zich daarna in de faciale epithetiek. vanwaar de overstap naar ortho-pedie?‘De tandheelkunde draait om een gebied van 10 kubieke centimeter, maar er wordt oneindig veel onderzoek en geld in geïn-vesteerd. Mijn overstap naar orthopedie was een sprong in het diepe: ik zag volop mogelijkheden om tandheelkundige ken-nis over te brengen naar het veel ruimere gebied van de orthopedie. En we staan pas aan het begin.’

iiiWelke mogelijkheden ziet u bijvoorbeeld voor osseo-inte-gratie?‘Implantologie kan veel breder worden ingezet dan alleen in de intra-orale pro-thetiek of cranio-faciale epithetiek. De orthopedie zit nu in een overgangsfase; bij femur- en vingeramputaties wordt steeds meer gewerkt met implantaten, maar tot nu toe is osseo-integratie beperkt tot patiënten die op de conventionele manier veelal niet te behandelen zijn.’

ivWat is verschil tussen maxillo-faciale en cranio-faciale epithe-sen?‘Beide termen beschrijven dezelfde prothesegroep binnen de anaplastolo-gie. Maxilla betekent bovenkaak, cranium betekent schedel en een epithese is een prothese die zacht weefsel vervangt. Ana-plastologen maken ook somato-prothesen zoals vingers, esthetische arm- en been-covers en zoveel andere zaken, maar in de cranio-faciale epithetiek richten we ons uitsluitend op het hoofd/hals-gebied.’

Foto links: 4mm titanium schroeven met superstructuur zorgen voor de verankering.Foto rechts: auriculaire epithese


vi - dialoog magazine

viER piJlERs vAN dE cRANio-FAciAlE EpithEtiEk1. verankeringEen faciale epithese wordt met implanta-ten verankerd in de botstructuren van de schedel. Op de implantaten wordt een su-prastructuur bevestigd met clips of mag-neten.

2. EsthetiekDe epithese heeft dunne en transparante boorden, zodat het onderliggende weef-sel doorschijnt. Daardoor ontstaat er een naadloze overgang tussen het eigen weef-sel en de epithese.

3. comfortHet siliconen elastomeer neemt na con-tact met het lichaam direct de lichaams-temperatuur over. De patiënt kan de epi-these ’s ochtends en ’s avonds zelfstandig aanbrengen en wegnemen.

4. FunctieDe epithese vervangt voor zover als mo-gelijk de functie van het verloren gegane orgaan. Daarnaast bevordert de epithese het psychosociale gedrag, waardoor re-integratie in de maatschappij wordt verge-makkelijkt.

achtergrondinformatie:Centrum voor Cranio-faciale Epithetiek: www.anaplastologie.be

vhoeveel anaplastologen zijn er wereldwijd actief?‘De IAA (International Anaplastology As-sociation, waarvan Jan De Cubber vice-voorzitter is, red.) telt ongeveer 150 leden. Als je ziet waar die actief zijn, bevat de wereldkaart nog heel wat witte vlekken. In de Benelux bedient ons centrum – met twee anaplastologen en een anaplasto-loog in opleiding – het overgrote deel van de patiëntengroep. Jaarlijks voorzien we 170 nieuwe patiënten in België en een deel van Nederland van een cranio-faciale epithese.’

vi Met welke indicatie komen pati-enten bij u terecht?‘Anaplastologie is ‘entre parenthèses’ het laatste station in een behandeltraject. Als de patiënt niet met lichaamseigen weefsel kan worden behandeld – en spijtig ge-noeg zijn dergelijke reconstructies dikwijls moeilijk of überhaupt onmogelijk – komt de anaplastoloog in beeld. Ongeveer 60% van de patiënten met een auriculaire epi-these hebben een defect van congenitale oorsprong. Het gemis van nasus of orbita is in 98% van de gevallen het gevolg van een oncologische aandoening. Een kleine groep patiënten komt met brandwonden of een ballistisch trauma (verwonding door vuurwapens, red.).’

viihoe is de rolverdeling tussen anaplastologen en chirurgen?‘Faciale epithetiek is een multidisciplinaire behandeling. Zonder intensieve samen-werking tussen chirurg en anaplastoloog is een mooi eindresultaat totaal uitge-sloten. De behandeling is opgedeeld in een pre-operatieve fase, de chirurgie en nadien de prothetische behandeling. De anaplastoloog is verantwoordelijk voor het eerste en derde luik. Ik werk samen met zo’n 55 chirurgen van Eupen tot Oostende, en met het academisch zieken-huis Maastricht en de firma Otto Bock. In Nederland werken we samen volop aan expansie.’

viii Wat heeft de toekomst verder nog in petto?‘Vorige maand bezocht ik in Freiburg het adt-congres (advanced digital technology in head & neck recon-struction, red.). Je wordt daar echt meegenomen in de toekomst, waar-bij zowel de chirurgische als de pro-thetisch-technische mogelijkheden van vandaag worden overstegen. Nu reeds zetten we in een virtuele om-geving implantaten in het bot, nog voordat we de patiënt met een vinger hebben aangeraakt. Aan de hand van DICOM-gegevens uit een CT-scan – of cone beam – staat de patiënt in 3D op ons scherm, zodat we precies het punt van impact, positie en diepte van het implantaat kunnen bepalen. De gegevens uit de pre-operatieve planning worden overgebracht naar een surgi-guide: een zorro-achtig maskertje met extensies naar het ste-riele veld en met metalen cilindertjes die precies aansluiten op de diameter van de boor van de chirurg. In Freiburg zag ik hightech apparatuur die digitale tomografische data combi-neert met een oppervlaktescan en een kleurenfoto. Dan krijg je zo’n precies 3D-beeld, dat je een ingreep tot op de millimeter kunt voorbereiden. Bij navi-gatiechirurgie wordt de patiënt – en

Layer manufacturing van schedelonderdelen door stereolythografie-techniek op een ‘Materialise’ mammoet-machine


vii - dialoog magazine

voor meer informatie over devoorwaarden voor het aanmetenvan een gelaatsprothese, kunt u contact opnemen met otto Bock Benelux.

ook de chirurgische instrumenten – voor-zien van 3D-markers. De kleinste bewe-gingen van die markers worden precies gemonitord en gematched met de pre-operatieve planning. Simpel uitgedrukt: wanneer het hoofd beweegt, dan beweegt het 3D-beeld op het scherm mee. Ook de positie van het instrument van de chirurg wordt weergegeven. Op het moment dat de chirurg met de boor op het punt van impact komt, klinkt er een auditief signaal. Zodra de boor in de juiste richting staat, klinkt er een tweede signaal. De chirurg hoeft dan alleen nog maar te boren – in de wetenschap dat de positie klopt.’

ix u doet onderzoek naar rapid prototyping. Wat heeft die tech-niek te bieden?‘Ik werk zeer nauw samen met Materi-alise, een spin-off van de K.U. Leuven en wereldwijd de grootste speler op het gebied van rapid prototyping in de medi-sche sector. Mijn doel is om daarmee de witte plekken op de wereldkaart van de anaplastologie op te vullen. Rapid proto-typing zorgt dat je een patiënt kunt helpen zonder hem te zien. Dat je op basis van digitale gegevens – met een 3D-print van de schedel van de patiënt op je bureau – een pre-operatieve planning maakt, dat je de chirurg ter plekke kan aansturen, dat je een prothese maakt die je voor 90% afwerkt, dat je die terugstuurt naar de chi-rurg, zodat ter plaatse de laatste details worden aangepast en de epithese wordt geplaatst bij de patiënt.’

xhoe belangrijk blijft het hand-werk?‘Als ik bij madame Tussauds rondloop, vraag ik me altijd af hoe ze erin slagen zulke grote beelden te maken. Het model-leren van een orgaan in het gelaat kost mij al gauw een week. Als anaplastoloog sta je natuurlijk voor complexere uitdagingen. Je geeft de kleinste details weer en je laat de epithese aansluiten op de individuele mimiek van een persoon; het aangezicht is een vitaal orgaan dat continu beweegt. Het modelleren – al wordt het meer en meer ondersteund door 3D-technologie – is en blijft gedetailleerd handwerk. Ik zie de anaplastologie als een vakgebied waar kunst en wetenschap samenkomen, ubi ars et scientia conveniunt.’

>> Pre-operatieve planning van implantaten in een virtuele omgeving gebaseerd op een CT-acquisitie.

de rol van hulpmiddelen in mechanismen van in- en uitsluiting

de armprothese als casus

lOPend OndeRzOek

Welke invloed hebben hulpmiddelen op het wel of niet meedoen – participeren – in de samenleving? En wat verstaan hulpmiddelengebruikers zelf onder meedoen? in januari 2011 startte het Wageningen Universiteit en Researchcentrum een onderzoek naar de rol van hulpmiddelen in mechanismen van in- en uitsluiting. het onderzoek loopt tot december 2012. De armprothese is een van de vier hulpmiddelen die worden onderzocht.

Door dr. Maartje Hoogsteyns en dr. Hilje van der Horst

Armprothesen, hoortoestellen, rollators en incontinentiemateriaal zijn bedoeld om praktische problemen op te lossen. De hulpmiddelen helpen mensen bij hun func-tioneren, zodat ze zoveel mogelijk kunnen meedoen. De praktijk blijkt echter ingewik-keld. Zo kan een rollator ervoor zorgen dat je mobieler bent, maar tegelijkertijd juist leiden tot nieuwe vormen van uitsluiting. Bijvoorbeeld door negatieve associaties

die het hulpmiddel oproept met ouderdom of handicap. invloed op het dagelijks levenIn dit onderzoek beschouwen we een hulpmiddel als iets wat niet alleen prak-tische drempels wegneemt, maar op allerlei manieren – positief en negatief – invloed uitoefent op het dagelijks leven van de gebruiker. Met de komst van een

hulpmiddel verandert de aard en reikwijd-te van activiteiten, de verhouding tot het lichaam, de interactie met anderen, het zelfbeeld en het wereldbeeld. In dit onder-zoek willen we meer te weten komen over de complexe, vaak tegenstrijdige effecten van een hulpmiddel. We richten ons in het bijzonder op situaties van in- of uitsluiting.


viii - dialoog magazine

OndeRzOekSveRlag

Wat doet een prothese met ‘het gezonde been’?

Biomechanische analyse van de knie- en heupgewrichten bij personen met een eenzijdige onderbeenamputatie, tijdens de standfase van lopen en rennen op zowel dagelijkse als sportprothesen.

Vraag de literatuurlijst op via [email protected]

voor haar masterstage aan de opleiding Biology of Human Performance and Health aan de universiteit van Maastricht, onderzocht hanneke huisman of personen met een eenzijdige onderbeenamputatie een verhoogd risico hebben om artrose te ontwikkelen in de knie- en heupgewrichten van het niet-aangedane been ten opzichte van personen zonder amputatie.

Door Hanneke Huisman

Voor veel personen met een amputatie is het einddoel van revalidatie: weer een volledig actieve levensstijl genieten. Voor

sommige mensen betekent dit dat ze weer prestatiegericht aan een sport willen deel-nemen. Met de ontwikkeling van prothe-

sen van koolstofvezels zijn de mogelijkhe-den om te sporten met een prothese de laatste twintig jaar sterk toegenomen.

armprotheseDe armprothese is een van de vier hulp-middelen die we onderzoeken. Juist de armprothese kan worden gebruikt om uiteenlopende redenen: esthetische, sociale, medische of praktische. Welke invloed heeft een armprothese op de ervaring van wel of niet kunnen meedoen? Wat verstaat de gebruiker zelf eigenlijk onder meedoen? Welke nieuwe mogelijk-

heden en knelpunten ontstaan er door het dragen – of afdoen – van de prothese en welke keuzes moet iemand maken?

open interviewsIn open interviews vragen we gebruikers naar hun levensverhalen: gebeurtenissen en ervaringen die voor hen persoonlijk re-levant zijn komen aan de orde. Vier leden van het onderzoeksteam gebruiken zelf

een hulpmiddel, onder wie Hans van Mou-rik: de oprichter van Prothese Unlimited. Bij het onderzoek zijn twee externe par-tijen betrokken als adviseur: Fortune, een groep ervaringsdeskundigen en vertegen-woordigers van hulpmiddelengebruikers, en Vilans, kenniscentrum voor langdurige zorg.

Doelen van het onderzoek• Een online database met 40

levensverhalen van hulpmiddelen-gebruikers, om ervaringskennis te verspreiden onder gebruikers en niet-gebruikers.

• Meer inzicht in de complexe rol van hulpmiddelen in het leven van gebruikers, om hun behoeften te verhelderen en hun positie te verster-ken.

• Aanbevelingen – bijvoorbeeld voor hulpmiddelenbeleid en maat- schappelijke participatie – om maat-schappelijke insluiting te bevorderen.

• Vernieuwing binnen de Disability Studies, een internationaal sociaal-wetenschappelijk onderzoeksveld, door functiebeperkingen en de daar-aan verbonden in- en uitsluiting te be-kijken vanuit een verwevenheid van techniek en sociale processen.


ix- dialoog magazine

Dagelijkse prothese versussportprotheseEen traditionele, dagelijkse prothese heeft een stijve schacht en een enkelgewricht. Traditionele prothesen zijn minder veer-krachtig dan de J-vormige sportprothesen zonder enkelgewricht. Sportprothesen zijn ontworpen om elastische energie op te slaan wanneer tijdens het rennen het ge-wicht op het prothesebeen drukt, en om deze energie weer terug te geven aan het einde van de standfase.

asymmetrisch looppatroonPersonen met een eenzijdige onderbeen-amputatie vertonen een asymmetrisch looppatroon. Tijdens lopen wordt het niet-aangedane been meer belast dan het prothesebeen en de benen van per-sonen zonder een amputatie, wat duidt op een compensatiemechanisme van het niet-aangedane been. Het asymmetrische looppatroon kan veroorzaakt worden door een combinatie van pijn in de stomp, spierzwakte, verminderde sensoriek en in-stabiliteit in het prothesebeen.

verhoogde incidentie vanartroseEr lijkt een verhoogde incidentie te zijn van artrose in de knie- en heupgewrichten van het niet-aangedane been in vergelijking met het geamputeerde been en de be-nen van personen zonder een amputatie. Verondersteld wordt dat deze hogere inci-dentie van artrose veroorzaakt wordt door hogere gewrichtsmomenten in de knie- en heupgewrichten van het niet-aangedane been tijdens belasting. Ook wordt ver-ondersteld dat mechanische verschillen

tussen sportprothesen en prothesen voor dagelijks gebruik leiden tot verschillen in de belasting van gewrichten tijdens ren-nen.

MethodeVijf personen met een eenzijdige onder-beenamputatie en zeven personen zonder een amputatie hebben deelgenomen aan het onderzoek. Aan de deelnemers werd gevraagd een aantal keer over een loop-baan te lopen en rennen met een snelheid van respectievelijk 1,2 en 3,5 m/s terwijl tijdens het lopen en rennen metingen werden verricht. Bij deelnemers zonder amputatie werden metingen verricht aan één been. Bij deelnemers met amputatie werden de metingen verricht aan zowel het prothesebeen als het niet-aangedane been. Tijdens het lopen maakten alle deel-nemers met een amputatie gebruik van hun dagelijkse prothese. Tijdens het ren-nen werd de groep in tweeën opgesplitst. Twee deelnemers hebben gerend op een sportprothese (C-sprint of Sprinter) en drie op een dagelijkse prothese (Modular III Flexfoot of Vari-Flex). Tijdens het lopen en rennen zijn gedurende de standfase van een stap de bodemreactiekrachten gemeten aan de hand van een krachten-platform. Een videocamera die parallel aan de loopbaan opgesteld was, werd gebruikt om tijdens het lopen en rennen de positie van reflecterende markers op benen en protheses te meten. Aan de hand van de verkregen data en een invers dynamisch model zijn maximale piek-ge-wrichtsmomenten en oppervlaktes onder de gewrichtsmomentgrafieken berekend.

Figure 1.Hip, knee and ankle joint moments for the able-bodied (AB), intact (TTA INT) and pros-thetic (TTA PRO) limbs during walking. Time is presented as a percentage of the stance phase. Moments are corrected for body mass; Nm/kg. Positive moments are defined as hip extensor, knee flexor and ankle plan-tarflexor moments. Negative moments are defined as hip flexor, knee extensor and an-kle dorsiflexor moments.

doEl vAN hEt oNdERzoEkHet doel van dit onderzoek is inzicht krijgen in de factoren die belasting van de knie- en heupgewrichten van personen met een eenzijdige onderbeenamputatie tijdens lopen en rennen bepalen, om zo te kunnen voorspellen of er een hoger risico bestaat op de ontwikkeling van artrose in de knie- en heupgewrichten tijdens lopen en rennen op een prothese.


x - dialoog magazine

rEsuLtatEn

>> Leidt lopen met een prothese tot hogere gewrichtsbelastin-gen?Tijdens het lopen waren de knie- en heup-gewrichtsmomenten in het niet-aangedane been niet significant verhoogd ten opzich-te van het prothesebeen en de benen van personen zonder een amputatie. Op basis van deze studie kan niet geconcludeerd worden dat lopen met een prothese leidt tot een hogere gewrichtsbelasting van de knie- en heupgewrichten in het niet-aan-gedane been van mensen met een eenzij-dige onderbeenamputatie.

>> Leidt rennen met een pro-these tot hogere gewrichtsbelas-tingen?Tijdens het rennen op zowel dagelijkse als sportprothesen was er in het niet-aangedane been een hoger maximaal heupextensiemoment aanwezig en was de oppervlakte onder de grafiek van het heupextensiemoment groter ten opzichte van het prothesebeen en de benen van personen zonder een amputatie. Rennen met zowel dagelijkse als sportprotheses zou kunnen leiden tot een verhoogde gewrichtsbelasting in het niet-aangedane been van mensen met een eenzijdige on-derbeenamputatie. Doordat de groep

deelnemers met een amputatie tijdens rennen in twee groepen opgesplitst werd, werden de groepen echter te klein om sta-tistiek op toe te passen.

>> Zijn er verschillen in de ge-wrichtsbelasting aantoonbaar tussen rennen op dagelijkse en sportprothesen?De verwachting was dat er tijdens het ren-nen verschillen in de gewrichtsmomenten van de knie- en heupgewrichten te zien zouden zijn tussen de prothesen voor dagelijks gebruik en de sportprothesen. Uit de biomechanische analyse blijkt dat de verschillen tussen het rennen op een

Tabel2:Maximalepiekgewrichtsmomenten,percentagesvandestandfasewaarop

piekmomentenoptreden(tijd)enoppervlaktesonderdemomentgrafiekenvoor

personenzonderamputatie(AB),hetniet-aangedanebeen(TTA-INT)enhet

prothesebeen(TTA-PRO)tijdensrennen.TTA-S=persoonmetsportprothese.

TTA-D=persoonmetdagelijkseprothese.Momentenzijngecorrigeerdvoor

lichaamsgewicht(Nm/kg).Waardeszijnweergegevenalsgemiddelden(SD).

AB TTA-S1 TTA-S2 TTA-D1 TTA-D2 TTA-D3 3,5 m/s INT PRO INT PRO INT PRO INT PRO INT PROPiekheupext.moment

(Nm/kg) 1,85(0,98) 2,65 1,00 2,16 1,69 3,88 3,12 2,53 2,59 2,49 2,29

Tijd(%) 9 1 42 14 41 13 6 5 11 11 48Opp.onderheupext.

grafiek(Nm/kg*s) 73,80(77,7) 261,20 125,81 143,42 196,60 163,27 231,84 104,83 252,59 278,2 256,51

Piekheupflex.moment

(Nm/kg) 0,78(0,45) 0,34 0,14 0,25 0,34 0,73 0,00 0,21 - 0,17 0,40

Tijd(%) 0/47/96 0 0 0 0 0 88 59 - 0 0

Opp.onderheupflex.

grafiek(Nm/kg*s) 48,70(42,9) 2,59 0,70 47,00 14,24 6,18 0,80 25,11 - 0,18 4,15

Piekknieext.moment

(Nm/kg) 3,32(0,42) 1,97 0,30 2,39 1,83 2,53 1,48 3,04 1,60 2,58 1,22

Tijd(%) 39 40 40 43 44 38 40 29 42 41 57Opp.onderknieext.

grafiek(Nm/kg*s) 370,7(70,7) 154,56 21,61 263,94 209,83 234,43 114,55 335,57 147,27 222,82 138,97

Piekknieflex.moment

(Nm/kg) 0,26(0,10) 0,30 0,45 0,31 0,13 0,55 1,12 0,16 0,36 0,66 0,24

Tijd(%) 95 93 95 91 100 94 0 86 94 88 5Opp.onderknieflex.

grafiek(Nm/kg*s) 6,70(5,4) 9,01 25,25 12,16 1,65 15,6 21,6 7,05 18,9 28,91 5,01

Piekenkelplantfl.

moment(Nm/kg) 3,08(0,37) 2,85 - 2,59 - 2,35 3,04 2,52 2,34 3,84 3,19

Tijd(%) 50 53 - 57 - 56 50 53 53 53 57Opp.onderenkelplantfl.

grafiek(Nm/kg*s) 422,7(53,3) 332,58 - 298,10 - 256,40 349,11 321,99 284,47 458,19 409,20

Piekenkeldorsfl.

moment(Nm/kg) 0,07(0,05) - - 0,16 - 0,05 - 0,26 0,09 0,08 0,14

Tijd(%) 0/100 - - 5 - 0 - 0 6 0 5Opp.onderenkeldorsfl.

Grafiek(Nm/kg*s) 0,1 - - 3,35 - 0,34 - 2,17 1,18 0,24 2,58

Tabel 1: Maximale piek gewrichtsmomenten, percentages van de standfase waarop piekmomenten optreden (tijd) en oppervlaktes onder de moment- grafieken voor personen zonder amputatie (AB), het niet-aangedane been (TTA-INT) en het prothesebeen (TTA-PRO) tijdens rennen. TTA-S = persoon met sportprothese. TTA-D = persoon met dagelijkse prothese. Momenten zijn gecorrigeerd voor lichaamsgewicht (Nm/kg). Waardes zijn weergegeven als gemiddelden (+/- SD).


xi - dialoog magazine

dagelijkse of sportprothese niet groot zijn. De aanwezige verschillen waren het duidelijkst te zien in het heupgewricht. Er was een trend die liet zien dat rennen op een sportprothese tot een lager heupex-tensiemoment en oppervlakte onder de extensormomentgrafiek leidt dan rennen op een dagelijkse prothese. In het knie-gewricht was ook te zien dat rennen op een sportprothese leidt tot een lager knie-extensiemoment dan rennen op een dage-lijkse prothese. In verband met de kleine onderzoekspopulatie was statistische analyse ook hier echter niet mogelijk.

aanbevelingen De belangrijkste aanbeveling voor vervolgonderzoek is een grotere onder-zoekspopulatie te gebruiken. Het was niet gemakkelijk om deelnemers te werven met een eenzijdige onderbeenamputatie die in het bezit waren van een sportprothese. Het huidige onderzoek heeft aangetoond dat een omvangrijke onderzoeksgroep erg

relevant is. Een grotere onderzoeksgroep leidt tot betrouwbaardere resultaten die te generaliseren zijn naar een grotere po-pulatie. Tevens wordt geadviseerd om het onderzoek op een langere loopbaan en met meerdere krachtenplatformen uit te voeren en de deelnemers op een hogere loopsnelheid te laten lopen.De huidige studie heeft geen rekening ge-houden met individuele afstellingen van de prothesen, die mogelijk tot verschillen in de gewrichtsmomenten kunnen leiden. Bij vervolgonderzoek wordt geadviseerd om dit in acht te nemen.

conclusie De bevindingen van dit onderzoek geven inzicht in de biomechanische adaptaties die personen met een eenzijdige onder-beenamputatie aannemen tijdens lopen en rennen. Omdat steeds meer personen met een amputatie op sportief gebied ac-tief worden, is het relevant meer inzicht te krijgen in de biomechanische adaptaties

die plaats vinden tijdens lopen en rennen.In dit onderzoek is niet aangetoond dat lopen met een prothese leidt tot een ver-hoogd risico op artrose van de knie- en heupgewrichten in het niet-aangedane been. Het is echter mogelijk dat tijdens rennen het verhoogde extensiemoment leidt tot een hoger risico op artrose in de heup van het niet-aangedane been. Aanvullend onderzoek met een grotere onderzoekspopulatie is vereist om de effecten van knie- en heupgewrichtsmo-menten op de ontwikkeling van artrose bij personen met een eenzijdige onderbeen-amputatie tijdens lopen en rennen vast te kunnen stellen en om aan te kunnen tonen dat er significante verschillen in gewrichts-momenten optreden tussen het rennen op dagelijkse en sportprothesen.

Bent u bezig met wetenschappelijk onderzoek?En wilt u in uw onderzoek producten van Otto Bock betrekken?Wij nodigen u van harte uit om daarover van gedachten te wisselen.

stuur een e-mail naar cas Welling, directeur otto Bock Benelux:[email protected]

Jaarlijks investeert Otto Bock wereldwijd zo’n 800.000 tot 1 miljoen euro in klinisch onderzoek; wij werken samen met meer dan 30 universiteiten, hogescholen, ziekenhuizen en revalidatiecentra. Voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën en materiaal werken onze R&D-afdelingen samen met (technische) universiteiten over de hele wereld.

oproep

Professionele anatomiepostersknie, Hand, ScHOudeR, vOet, Rugformaat a1 (84,1 x 59,4 cm)

Bestel een posterWilt u in bezit komen van één of meer posters? Stuur een e-mail naar [email protected] en vermeld uw naam, functie, adres en het thema van de poster(s) van uw keuze.

Zolang de voorraad strekt!


xii - dialoog magazine

agenda

op de website ottobock.nl vindt u alle informatie over de cursussen van de otto Bock academy.

Locatie: Otto Bock Benelux, Son geNiUM5 september Introductieseminar over de Genium: het nieuwe bionische knie-systeem van Otto Bock. Naast de filosofie achter de ontwikke-ling komen ook de indicatiestelling en de aanvraagprocedure aan de orde. Voor orthopedisch technologen en artsen.

OrtHOpedietecHNieK Naar eeN HOger NiVeaU 9 september

Nieuwe producten – Michelangelo-hand, Genium-knie, evo’s en kniebraces – en technieken. Voor orthopedisch technologen, fysiotherapeuten en artsen.

spOrtprOtHeseN 6 oktober Theoretische en praktische workshop over diverse kokervor-men TF en TT, indicatiestelling en techniek. Voor orthopedisch technologen en artsen.

MicHelaNgelO19 oktober Introductieseminar over de nieuwe elektronische prothesehandvan Otto Bock. Wat zijn de mogelijkheden en onmogelijkhedenvan het Axonbus-systeem? Wat is de indicatiestellingen hoe verloopt de aanvraagprocedure? Voor orthopedischtechnologen en artsen.

reValidereN Met geaVaNceerdeBeeNprOtHeseN 13, 14 en 27 oktober

Tweedaagse cursus en terugkomdag over biomechanica en biomechanische principes in beenprothesesystemen. Doel is het optimaliseren van de functionaliteit van de beenprothese, zodat de prothesedrager maximaal participeert. Accreditatie-punten KNGF: 25, accreditatiepunten VRA: 18. Voor fysiothe-rapeuten, revalidatieartsen en revalidatieteamleden.

cursussen

4e ispO-JaarcONgres7 oktober

Thema: orthesiologie en schoenLocatie: Jaarbeurs Utrechtwww.ispo.nl

JaarcONgres Vra3 en 4 november

Thema: samenwerkingLocatie: de Heerlickheijd, Ermelowww.revalidatiegeneeskunde.nl

congressen en symp osia

wat zeggen andeRe deelnemeRS?'De openheid van dit seminar geeft een veilig gevoel om vragen te stellen en fouten te maken.' 'Het programma is zeer volledig en leidt je stap voor stap door het gehele proces.' 'Prima workshop!' 'Alles ging naar onze wens goed. Dit was mijn beste voorlichtingsavond tot nu toe.'

AchtER dE schERMEN


Kennis is macht. Wie zich goed informeert, houdt meer regie over zijn eigen zorg-traject. Juriste Karen Koller levert graag een bijdrage aan een goede informatie-voorziening. Tijdens de Juridische dag die stichting KorterMaarKrachtig in maart organiseerde bij Orthopedietechniek De Hoogstraat in Utrecht, gaf Karen een presentatie over patiëntenrechten en de Zorgverzekeringswet. ‘Er waren bijna 150 mensen. Dat geeft wel aan hoe het onderwerp leeft.’

Wie maait de heggenstruiken om?Als geen ander weet Karen hoeveel onduidelijkheid de wet soms oproept. ‘Zelfs als juriste worstel ik er weleens mee’, zegt ze. ‘De hulpmiddelen zijn ruim omschreven en de rechten zijn verdeeld over meerdere reglementen. Verder verschillen de regels per zorgverzekeraar. Soms lijkt het een doolhof, met heggen-struiken die de zorgverzekeraars niet zul-len ommaaien. Het lijkt wel hun grootste uitdaging om ‘njet’ te zeggen tegen een goed gefundeerde aanvraag.’

als u een hand nodig hebt…Karen krijgt vaak de vraag welke zorg-verzekeraar het beste is voor mensen met een amputatie. ‘Dan verwijs ik naar het hulpmiddelenreglement, dat bij iedere zorgverzekeraar deel uitmaakt van de verzekeringsvoorwaarden. Maar ook die zijn multi-interpretabel. Vaak komt

de boodschap hierop neer: “Als u een hand, voet, been of arm nodig hebt, krijgt u die.” Daarmee kunnen verzekeraars natuurlijk nog alle kanten uit. Toch is het belangrijk dat je bij het kiezen van een zorgverzekering afgaat op het hulpmidde-lenreglement – en niet op de kosten van de verzekering.’

op de politieke agenda‘Zorgverzekeraars wijzen hulpmiddelen vaak af omdat ze te duur zouden zijn. En ja, de zorgkosten rijzen in Nederland ook de pan uit. Wat je nu echter ziet gebeu-ren, is dat zorgverzekeraars op de stoel van artsen en instrumentmakers gaan zit-ten, zonder vakinhoudelijke kennis. Maar niemand is toch vrijwillig geamputeerd? Waarom moet een zorgvrager zo’n strijd leveren voordat hij de juiste prothese in huis heeft? Ik denk dat mensen met een amputatie er goed aan doen om als groep hun krachten te bundelen, zodat ze deze kwestie op de politieke agenda kunnen zetten.’

Juriste karen koller over het nederlandse zorgstelsel

‘soms lijkt het een doolhof’hoe zit het nederlandse zorgstelsel in elkaar? En welke zorgverzekering is het meest geschikt voor prothesedragers? Die vragen zijn niet een-twee-drie te beantwoorden. juriste Karen Koller van otto Bock geeft een eerste aanzet: ‘als je als prothesedrager een zorgverzekeraar kiest, is het hulpmiddelen-reglement je belangrijkste bron.’

contact: [email protected]

pAtiëNtENREchtEN

De rechten van zorgvragers/cliënten zijn vastgelegd in twee wetten:

Op grond van de Wet op Geneeskundige behandeling (WGBO) heeft iedere zorggebruiker recht op:• Keuzevrijheid• Behandeling• Goed hulpverlenerschap• Second opinion• Informatie• Privacy• Inzage in het dossier

De Zorgverzekeringswet beschrijft welke rechten de verzekerde heeft en welke voorzieningen de basisverzekering dekt. Verzekeraars hebben zorgplicht.

lEEstip

stelsel onder stressPre-advies vereniging voor GezondheidsrechtProf. mr. J.G. Sijmons, mr. Tessa van den Ende, mr. G.R.J. de Groot

reactie Karen Koller: ‘Toegankelijk boek met praktijkvoorbeelden voor een brede lezersdoelgroep. Geen wollige taal, maar recht door zee en duidelijk.’

iNtERviEW

Hans aerdts testte hoogactieve voet van Otto Bock

‘triton wikkelt zich natuurlijk af en laat me op mijn tenen staan’

de triton is een driehoekige carbonvoet die de anatomische voetvorm nabootst.

de voet wikkelt natuurlijk af dankzij het samenspel van de carbonveren en

gespleten voorvoetveer.

• Voet voor actieve mensen uit mobiliteitsklasse 3 (tot 150 kg) en 4 (tot 125 kg). Geschikt voor recreatiesport.

• Goed te combineren met onderbeen-, bovenbeen- en heupexarticulatieprothesen. • Ideaal in combinatie met het Harmony P3-systeem, C-Leg® of Genium.• Voetbreedte naar keuze: smal (15 mm hakhoogte) of een normaal (10 mm

hakhoogte).

1c60 triton



iNtERviEW

Hans aerdts testte hoogactieve voet van Otto Bock

‘triton wikkelt zich natuurlijk af en laat me op mijn tenen staan’

hij tekende voor geheim-houding. als testpersoon komt hij in aanraking met de nieuwste ontwikkelingen, geavanceerde prothesen die nog niet op de markt zijn. ruim een half jaar voor de lancering van de triton – de nieuwe hoogactieve voet van otto Bock – wandelde hans aerdts er al mee rond. ‘vraag me niet naar de technische ins en outs; daarmee houd ik me met opzet niet bezig. ik wil onbevooroordeeld mijn mening kunnen vormen. Wat ik ervaar, is dat deze voet de natuurlijke afwikkeling bevordert. En heel bijzonder: ik kan op mijn tenen gaan staan om in de supermarkt naar het bovenste schap te reiken. Een supervoet.’

Door Marcel Lindic In 1982 verliest Hans door een bedrijfs-ongeval zijn rechter onderbeen. Met twee lotgenoten en zijn vrouw richt hij Een

Stap Vooruit op, destijds de eerste en enige vereniging voor prothesegebruikers. ‘Doordat ik anderen hielp, kon ik mijn eigen handicap gemakkelijker relativeren.’ Twintig jaar lang

adviseert en begeleidt hij lotgenoten, totdat het werk hem tegen begint te staan. ‘Destijds vond ik het moeilijk te begrijpen waarom andere mensen bleven hangen in hun handicap. Inmiddels weet ik dat iemand even hard onder hoofdpijn gebukt kan gaan als onder een amputatie. Zelf heb ik mijn

iK ZWEM, iK FiEts, iK WanDEL. Mijn prothEsE is gEEn issuE

beperkingen losgelaten. Ik zwem, ik fiets, ik wandel door de bergen en loop halve marathons. Mijn prothese is geen issue.’

Kind aan huis bij otto BockBij Otto Bock is hij al jaren kind aan huis. ‘Of er nu tv-opnamen zijn, productdemon-straties of voorlichtingsbijeenkomsten; als ik gevraagd word ben ik erbij. Zo heb ik mogen ervaren dat het helpen van ande-ren mijn leven meer dan ooit verrijkt.’

triton en harmony: 1 + 1 = 3Hans constateert dat de voortschrijdende techniek maakt dat de Triton het normaal functionerende lichaamsdeel steeds dichter nadert. ‘Voor mezelf kijk ik niet meer uit naar de volgende meest innova-tieve hightech voet. Ik ben gerevalideerd en loop bij wijze van spreken de deur uit met een houten poot. Vernieuwing en vooruitgang zijn belangrijk voor nieuwe prothesepatiënten. Daar werk ik als test-persoon graag aan mee.’ De Triton heeft een hoge energieterug-gave die uitnodigt om iets sneller te lopen dan je van nature doet, maar door het toegenomen comfort wordt Hans niet gauw moe. Hij roemt ook de aansluiting op de prothesekoker: ‘Je kunt nog zo’n goede voet hebben: als de koker niet deugt begin je niets. Daarom ben ik zo content met het Harmony-systeem, dat maximaal fixeert door een sterk vacuüm tussen koker en liner. Triton en Harmony: ik vind het een perfecte combinatie.’


colUMN

De columnisten van Dialoog beschrijven de wereld van revalidatie en orthopedie vanuit hun eigen invalshoek.

in DEZE EDitiE:irma van loo,redacteur van dialoog

colu

mn

Mijn man en ik zitten in onze luxe stoelen voor onze caravan ergens in de Pyreneeën, nippend aan ons drankje, de olijfjes binnen handbereik in het plastic bakje op de vouwtafel, genietend van vakantie en de weidse natuur. Even een andere wereld, weg van de stress. Lekker vroeg in het seizoen, nog niet gestoord door gillende kinderen, ongewilde muziek en gekletter van afwas in stenen afwasbakken.

Boven ons hoofd vliegert in alle rust een rode wouw, in het Engels zo mooi Red Kite - rode vlieger - en in het Spaans, nog poëtischer, Milano Real. Bij ons is er toch eventjes onrust, want waar is de verrekijker zodat onze krakkemikkige mensenogen het beestje van dichtbij kunnen volgen?

Majesteitelijk en gracieus, bijna zonder een veertje te verroeren, zeilt onze jager op de thermiek omhoog en weer omlaag. Ogen die – zonder verrekijker – feilloos elke beweging op de grond registreren op zoek naar prooi. Dan een plotse duik naar beneden en bam… eten. Geen bedenksels over tolwegen betalen, of een vreemde taal leren. Gewoon lekker zweven en op tijd en stond een vers konijn.

Toch heerlijk zo’n leven zou je haast denken. Wat zijn wij mensdieren dan sukkelaars

zonder vleugels, scherpe snavel en sterke klauwen. Zonder auto, een dak boven ons hoofd, een verrekijker en een rugzak met sportdrankjes komen we nergens, worden we nat en zien we niets. En toch hebben wij mensen iets heel bijzonders. Wij verdienen een 10. Een 10 voor genieten.

Want zeg nu zelf… zou de rode wouw iets merken van fraai vogelgezang? Zou hij zijn wijfje aanstoten en fluisteren: schat hoor jij ook de nachtegaal?

een voor genieten10


Ik wil, dat woord is machtigMen zegt het ernstig, stilHet kan een berg verzetten Dat ene woord, ik wil

lpen-avontuuraspEciAl

10 x dE AlpEN

Deze special verschijnt

om Dialoog te vieren.10

1roberto Bruzzone ziet zich-zelf als een jongen zoals alle andere. Met dit verschil: hij heeft een been minder, maar een passie meer. als professioneel bergbeklimmer beklom hij – mede gesponsord door otto Bock – twee keer de gran paradiso in de italiaanse alpen.

Roberto draagt altijd een reservebeen mee in zijn rugzak. Daarom luidt het motto van Robydamatti, zijn klimmersteam: ‘I camminatori con la gamba in spalla (de lopers met het been op de schouder).’

geen berg te hoogDe beklimming van de Gran Paradiso in 2006 was Roberto’s eerste grote onder-neming met prothese. Bij de tweede be-

in de special 10 x DE aLpEn leest u de verhalen van avonturiers die bergen verzetten, grenzen verleggen en genieten van een actief leven. Ze laten zich geen strobreed in de weg leggen door hun fysieke beperking. Laat u inspireren door magnifieke vergezichten, betoverende flora en fauna en een bijzonder logeeradres. op naar de zomer!

klimming haalde hij de top van 4061 meter in een recordtijd van 4½ uur. Na Gran Pa-radiso volgden nog veel andere toppen,

waaronder de Kilimanjaro (5892 meter) in Tanzania.

rode woestijnDit jaar gaat Roberto een nieuwe uitdaging aan: ‘Vanaf 20 juni doorkruis ik de rode woestijn van Namibië, over een afstand van 230 kilometer. We lopen 30 kilometer per dag, het wordt een warme zomer.’

www.robydamatti.it


roBErto BruZZonE BEKLiMt DE DaKEn van DE WErELD

spEciAl10 x dE AlpEN

!Tipklimmen met een prothese? Door hoogte en inspanning zwellen spieren

op. Lucht de stomp regelmatig en neem

hiervoor de tijd. Zorg voor een goede liner en

een reserveliner.

2 aLpE D’huZEs 2011 BrEEKt aLLE rEcorDs: 20.106.345,75 Euro

3


Donderdag 9 juni 2011 beklommen ruim 4.600 wielrenners de alpe d’huez in de Franse alpen. niet één keer, maar zes keer. Daarmee zamelden zij ruim 20 miljoen euro in voor KWF Kankerbestrijding.

jan KiEp FiEtstZEs KEEr DE BErg op

Waarom deed je mee aan de alpe d’huZes?‘Voor de sportieve uitdaging en uit een idealistische overweging. Ik wil mensen die strijd voeren tegen een ernstige ziekte een hart onder de riem steken. De afge-lopen tijd heb ik bijeenkomsten meege-maakt die emotioneel redelijk heftig wa-ren, met mensen die door hun ziekte een grote last met zich meedragen. Dan word je wel gemotiveerd!’

hoe ging het?‘We leven nog. Ik heb de Alpe d’Huez één keer beklommen op maandag 6 juni en op

de dag zelf – donderdag 9 juni – drie keer. Het was een ontzettend spektakel. Overal enthousiasme en overal aanmoedigingen. Een feest zoals alleen Nederlanders kun-nen maken. De eerste beklimming ging met de andere Alpenkanjers in een flow. De tweede rit ging wat minder soepel en de derde was ik brak. Meer dan drie keer na elkaar zat er deze keer niet in. Op 11 juni en 19 juni ben ik nog een keer naar boven gefietst. Toch in totaal zes keer gedaan. Nu heb ik het fysiek afgesloten, maar het staat als een paal boven water: volgend jaar ben ik er weer bij en ga ik voor vier beklimmingen.’


Foto

: San

der H

eeze

n fo

togr

afie

WisT u daT…het succesverhaal van

alpe d’huzes 2011

te lezen is op opgevenisgeenoptie.nl ?

jan Kiep was een van de deelnemers aan de alpe d’huZes. hij verloor zijn been door een bedrijfsongeval en doet met zijn c-Leg® alles wat hij zich voorneemt.

Foto: Sander Heezen fotografie

Foto

: San

der H

eeze

n fo

togr

afie


4 gEniEtEn aan EEn iDYLLisch BErgMEEr

sommige plekken wil je het liefst geheimhouden. schwarzsee in Zwitserland is zo’n plek. Lezers van Dialoog krijgen een exclusief inkijkje in dit ongerepte natuurgebied, ver van het massatoerisme. De nederlanders theo en peter runnen in schwarzsee een chalethotel met vijftig suites.

uit welke landen komen uw gasten? Theo: ‘De meeste gasten zijn Zwitsers. Zij kennen de schoonheid van hun land als geen ander. In toenemende mate ontvangen wij ook Duitse gasten. Verder vinden ook steeds meer Belgen en Nederlanders hun weg naar Schwarzsee.’

Wat is uw specialiteit op het menu? ‘De chef-kok is van Franse afkomst en heeft veel ervaring opgedaan in goede huizen. De kaart wisselt regel-matig en we serveren per dag een dagmenu. We gebruiken veel verse producten van biologische herkomst.’

u draagt een c-Leg®. had u al een amputatie toen u de uitdaging van een eigen hotel aanging?‘Ja. Na een foutje van de dokter – hij had een trombose over het hoofd gezien – is mijn been door de knie geamputeerd. Als men erover begint, is mijn eerste reactie dat er ergere dingen op de wereld zijn.

Bovendien heeft de C-Leg® – vergeleken met mijn mechanische prothese – gezorgd voor een ongekende vooruitgang in bewe-gingsvrijheid.’

www.hostellerieamschwarzsee.ch

!Tipnaar schwarszeespeciaal arrangement voor lezers van dialoog:• 7 overnachtingen in een ruime hotelsuite• dagelijks ontbijtbuffet en diner• welkomstdrankje op de dag van aankomst, inclusief massage van 25 minuten• kosten per persoon: CHF 950,- (€ 760,- bij een koers van 1 EUR=CHF 1,25). • deze aanbieding is geldig tot 31 oktober 2011.

Wilt u dit arrangement boeken? Mail manager Peter Roodbeen: [email protected]


WisT u daT…… de oppervlakte van de

alpen meer dan

200.000 km² bestrijkt?

5 vrijhEiD in DE supErFourDe alpen vormen een passend decor voor een rit met de terreinwagen superFour. het summum van onafhankelijkheid voor rolstoelrijders.

De SuperFour is de eerste all-wheel-drive buitenrolstoel met hybride aandrijving. In een uur tijd legt hij met gemak 15 kilome-ter af, hij neemt hellingen en rijdt over ob-stakels heen. De actieradius is maar liefst 200 kilometer – als de accu leeg raakt, neemt de benzinemotor het over. Bij het afrijden van een steile helling, kantelt de zitunit zodat de bestuurder horizontaal blijft zitten.

Uitgetestalpen-challengeIn mei 2008 organiseerde Otto Bock in Tirol een Alpen-Challenge voor 24 deel-nemers uit Oostenrijk, Duitsland en Zwit-serland. Zij probeerden de SuperFour voor het eerst uit. Hun reacties spreken voor zich: ‘Ik wil nooit meer uitstappen.’ ‘Eindelijk de vrije natuur in.’

6 tiroLEr FoLKLorEhans aerdts wandelt graag en veel, zijn prothese beschouwt hij al jaren als een van-zelfsprekend verlengstuk van zijn lichaam. vanuit Ehenbichl in tirol laat hij weten: ‘je kunt vanuit hier heerlijke tochten maken van berghut naar berghut. Dagenlang wandelen richting Zwitserland en italië – prachtig!’

Tip Zorg dat je voor je wandeltocht goed getraind bent – zodat je een flinke afstand en hellingen aankunt – en dat je prothese en uitrusting in orde zijn. Gebruik een goede wandelvoet en een goede schoen. Neem verder mee wat iedere bergwandelaar dit bij zich moet hebben: water, proviand, goede schoenen, een stok en – als je mee wilt doen aan de lokale folklore – een hoedje met een veer en lederhosen.

!




7

8

WisT u daT…… er 128 bergtoppen in de alpen hoger zijn dan 4000 meter?

‘ik wil de beste golfer ter wereld zijn met een prothese’

Dennis van der Zeijden: ‘Het is geweldig

om tussen massieve bergen te golfen.

Gewoonlijk kom ik in Oostenrijk skiënd naar beneden, maar in het afgelopen najaar nam ik er deel aan het EK Disabled Golf in Zell am See. Met pittige tegenstanders: de allerbeste golfers met een fysieke beperking. Mensen met één arm of been, maar ook rolstoelrijders – van wie sommigen goed scoorden met de Paragolfer. ‘tijdens het eK wordt er gestreden in

vier categorieën. Die hebben niets te maken met fysieke beperkingen, maar met de golfhandicap. Ik vind het wel grappig dat in de golfsport de sterkte van een speler wordt uitgedrukt in een handicap. Zelf eindigde ik op het EK in de middenmoot. Ik heb veel geleerd; mijn doel is nu om ’s werelds beste golfer met een prothese te worden.’

TipStichting DennisvanderZeijden.nl laat men-

sen met een amputatie hun limieten op

sportgebied verkennen. Bezoek de website:

www.dennisvanderzeijden.nl

!FLora En FaunaDe alpen staan erom bekend: je komt er de mooiste bloemen en de kleurrijkste vlinders tegen. Bovendien loop je kans steenbokken, gemzen of alpenmarmotten

(murmeltieren) tegen het lijf te lopen. het dier dat bij de meeste mensen een belletje doet rinkelen, is natuurlijk de koe.

Foto’s: Paul Kuipers




9 de bergen als speelveld

WisT u daT…… otto Bock in 2005

voor vier klimmers met een

lichamelijke beperking een

expeditie sponsorde naar de

hoogste top: de mont Blanc

van 4811 meter?

in 2000 komt de oostenrijker reini sampl in een rolstoel terecht. hij draait overuren in de therapiezaal en gaat op zoek naar zijn mogelijkheden. nu skiet hij in het paralympisch team en exploreert hij extreme sporten.

Een greep uit de sporten die Reini beoefent: monoskiën, handbiken, parachutespringen, hanggliden, zweefvliegen en quadrijden.

Waar haal jij je energie vandaan?Reini: ‘Mijn energie komt uit de natuur. Daar kom ik tot rust en vind ik alles om weer verder te gaan. Ik pak mijn quad en rijd door de Alpen, als het sneeuwt ga ik in de sneeuwmobiel. In de natuur laad ik mezelf helemaal op.’

www.sampl-reini.at


10


KaBELBaan naar MaDonna DEL sasso

Locarno aan het Lago Maggiore is de warmste plaats van Zwitserland: de stad heeft een mediterraan klimaat. vanuit Locarno gaat een kabelbaan naar orselina. Daar staat de bedevaartskerk Madonna del sasso.

Sinds de bouw in 1497 is de kerk herhaaldelijk verbouwd en uitgebreid. Bezoekers kunnen er fresco’s bewonderen en genieten van het uitzicht over Locarno en het meer. Paul Kuipers van Otto Bock bracht een bezoek aan de Madonna del Sasso: ‘Geluk zit ‘m vaak in kleine dingen. Tijdens een zwoele zomeravond waren mijn vriendin en ik getuige van een ongelooflijk mooie zonsondergang boven het Lago Maggiore, onder het genot van een Italiaans ijsje.’

WisT u daT…… de alpen zich uitstrekken

van de Franse middenlandse

zeekust tot de pannonische

vlakte in oost-europa?

UitGElicht

‘Ga nou eens een keer lopen, man!’, roept luitenant-kolonel Jos van ’t Root gekscherend naar een stoere bekende die in zijn rolstoel door de nieuwe vleugel van het Militair Revalidatie Centrum rijdt. De jongeman lacht bulderend: ‘Zullen we ruilen? Dan weet jij ook hoe het voelt om te revalideren.’

Op bezoek bij militair Revalidatie centrum aardenburg

op hoge schoenen het bos inMilitair revalidatie centrum (Mrc) aardenburg in Doorn is het oudste revalidatiecentrum van nederland. jos van ’t root is er commandant: de militaire term voor directeur. hij praat met vuur en passie over het revalidatiecentrum, dat in september 2011 zijn 65-jarig jubileum viert. Met nog meer warmte vertelt hij over de mannen en vrouwen die vanuit de groene omgeving van de utrechtse heuvelrug hun weg in de samenleving of het leger terugvinden. ‘revalidatie is top-sport. iedereen die hier weggaat, verdient een gouden medaille.’

KaBELBaan naar MaDonna DEL sasso


UitGElicht

MRC Aardenburg is omringd door 32 hectare boslandschap. Jos van ’t Root wijst naar een veld dat wordt geflankeerd door paarse rododendrons. ‘Mensen uit Doorn komen graag wandelen op ons terrein. Van een eekhoorntje kijkt niemand op, en af en toen zie je een ree. De revalidanten voelen zich hier veilig: ze hebben alle ruimte om vertrouwd te raken met hun rolstoel, te handbiken of te oefenen met hun prothese.’

Zwembad met beweegbarebodemVan ‘t Root staat nu vijf jaar aan het hoofd van het revalidatiecentrum. Tegen de militaire mores in, blijft hij nog een half jaar langer – tot maart 2012. Dan is hij 56¼ jaar en verlaat hij de militaire dienst. Welke ambities heeft hij nog voor het MRC? ‘Nieuwbouw voor het sportcentrum met een zwembad met beweegbare bodem, want hydrotherapie wordt steeds belangrijker’, zegt hij

stellig, ‘en nieuwe paviljoens voor de revalidanten.’ Lachend: ‘Voordat ik hier wegga, moet de eerste spa in de grond staan.’

Liefst in groen pakWaar een regulier revalidatiecentrum er alles aan doet om mensen weer te laten functioneren in het dagelijks leven, gaat MRC Aardenburg een stap verder. ‘Wij willen onze mensen terugbrengen naar hun taak bij Defensie’, zegt Van ’t Root. ‘Dus hun conditionele niveau moet zo hoog zijn, dat ze weer kunnen worden uitgezonden. Zijn ze weer enigszins mobiel? Dan trekken ze de hoge schoenen, het groene pak en een rugzak aan en gaan ze marsen lopen in het bos of trainen op de hindernisbaan. Al die jongelui willen met Defensie verbonden blijven. Liefst in groen pak, en anders als burgermedewerker.’ De revaliderende militairen komen uit heel Nederland. Vaak hebben ze letsel opgedaan buiten de dienst, bijvoorbeeld tijdens het sporten

of bij een verkeersongeval. Ook binnen de dienst gebeuren ongelukken, waarbij uitzendingen het grootste risico vormen. Zo keerden er van de missie in Uruzgan circa 60 militairen zwaargewond terug.

na afghanistanWanneer terugkeer naar de oude functie niet haalbaar is, wordt het doel: de grootst mogelijke zelfstandigheid. Van ’t Root: ‘Uit Uruzgan kwam een korporaal die beide onder- en bovenbenen kwijt was. Hij wilde weer kunnen lopen. De arts zei hem dat zitten in een rolstoel al moeilijk genoeg zou zijn. Waarop de korporaal zei: dat kun je nu wel zeggen, maar ik ga hier pas weg als ik loop. Hij begon te trainen op twee lage prothesen, en vervolgens op twee hogere. Nu loopt hij, werkt hij bij zijn oude onderdeel en sport hij fanatiek. Zulke successen inspireren ook andere revalidanten met een amputatie.’ Burgers die bij MRC Aardenburg revalideren – voor het grootste deel afkomstig van verwijzers in de regio – pikken vaak een graantje mee van het militaire doorzettingsvermogen. ‘Er heerst hier een sfeer van: niet zeuren, maar doen. De mensen motiveren elkaar ontzettend.’

otto Bock als preferred supplierTijdens en na Uruzgan heeft de Orthopedisch Instrumentmakerij van MRC Aardenburg veel ervaring opgedaan met hoge beenamputaties. ‘Zelfs een jongen die naast zijn twee benen ook een heup mist, heeft nu een passende prothese. Sinds Uruzgan is Otto Bock onze preferred supplier voor protheseonderdelen; wij willen het beste van het beste.’ De hulpverleners van het centrum richten zich altijd op wat wél kan, in plaats van op wat niet mogelijk is. Van ’t Root illustreert: ‘Sport staat hier volop in de aandacht. We organiseren sportclinics handbiken, basketbal, duiken, parachutespringen, zeilen of

Commandant Jos van ’t Root: ’Wie mobiel is, gaat trainen in het bos.’

aL DiE jongELui WiLLEn MEt DEFEnsiE vErBonDEn BLijvEn



UitGElicht

rolstoelrugby. In de toekomst willen we ons ook meer gaan richten op het maken van sportprothesen, mede op verzoek van de revalidanten.’

computer assistedrehabilitation EnvironmentDe militaire gezondheidszorg loopt vaak voorop in innovatie, zegt Van ‘t Root. In MRC Aardenburg is CAREN (Computer Assisted Rehabilitation Environment) een sprekend voorbeeld. Dit geavanceerde systeem maakt sinds 2009 integraal onderdeel uit van het behandelprogramma. CAREN staat in het verbouwde rosarium, naast een weiland waar het nieuwe sportcentrum moet verrijzen. De virtuele omgeving – met een scherm van 180° rond een hightech platform/loopband – wordt ingezet voor balans- en coördinatietraining, looptraining en training met dubbeltaken. De revalidant krijgt markers op zijn lichaam en ziet het effect van al zijn bewegingen terug in de virtuele omgeving op het scherm. ‘Met de aankoop van CAREN hebben we een gigantische investering gedaan, acht ton. Het resultaat mag er zijn: we zien dat het revalideren sneller en beter gaat – daar verzamelen we nu ook data over. Er lopen verschillende onderzoeken met samenwerkingspartners. Ook externen

zoals de KNVB en ggz-instellingen zijn geïnteresseerd in de mogelijkheden die CAREN biedt.’

hoog bezoekDefensie moet vanaf dit jaar 1 miljard bezuinigen en er gaan 12.000 mensen uit. Heeft dat gevolgen voor het MRC? Van ’t Root: ‘Qua financiering van de zorg kost het MRC Defensie vrijwel niets. We maken net als ieder ander revalidatiecentrum productieafspraken

met zorgverzekeraars. In de gesprekken over bezuinigingen bij Defensie heeft niemand het woord outsourcen of opheffen in de mond willen nemen. Integendeel, we hebben de volle aandacht van de legertop en de politiek. Iedereen is op bezoek geweest: koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en de ministers Hillen en Van Middelkoop. Bovendien heeft minister-president Rutte aangekondigd dat hij in september komt, in onze jubileummaand.’

Meer lezen: www.mrc.nl

Revalideren met het geavanceerde systeem CAREN

mrc aardenburg – feiten en cijfers revalidanten per jaar : 1300, van wie 800 militairMedewerkers : 155, van wie 18 militairBedden in 24-uurs verpleegcentrum : 35Bedden in paviljoens (alleen militairen) : 45disciplines : Orthopedisch Instrumentmakerij, virtuele revalidatieomgeving CAREN, ergotherapie, arbeidstherapie, activiteitentherapie, fysiotherapie, logopedie, medische dienst, psychosociale revalidatie, sporttherapie, verpleging, arbeidsre-integratieMijlpaal : HKZ-certificaat behaald in december 2010, als derde revalidatiecentrum in Nederland Open dag : 23 septeMBer 2011 VaN 13.00 tOt 17.00 UUr

NiEUWs ENzo

vAN JoNGENsdRooM NAAR NiEUW-zEElANdLudo Linden (50) uit het Belgische hechtel doorkruist de halve wereld op zijn fietstocht naar nieuw-Zeeland. Dialoog volgt hem via zijn blog. Ludo: ‘ik voel me vereerd dat jullie mijn avonturen volgen. En het is een hele geruststelling dat ik wereldwijd een beroep kan doen op de vestigingen van otto Bock, als ik hulp nodig heb voor mijn prothese.’

Ludo’s oorspronkelijke plan om een vriend op Bali te bezoeken, is uitgegroeid tot een groots project. Met zijn fietstocht van België naar Nieuw-Zeeland maakt Ludo zijn jongensdroom waar. Onder het motto ‘Een belemmering hoeft geen handicap te zijn’ draagt hij bij aan twee goede doelen: ‘Ik fiets voor de Belgische sectie van Handicap International – om projecten in China, Vietnam, Laos en Cambodja te ondersteunen – en voor Vivir en Amor: een gezondheidsproject in Guatemala. Via mijn website kunnen mensen doneren aan beide projecten.’

Fietser in hart en nierenLudo’s blog schetst een beeld van een warme, gevoelige man met een gewel-dige dosis humor, een fietser in hart en nieren, een levenskunstenaar en avontu-rier pur sang. Hij schrijft, met de nodige zelfspot ook, zeer gedetailleerd over de ontmoetingen van hem en zijn Eva – de fiets – met an-dere avonturiers en de lokale bevolking. Zijn foto’s onderstrepen de kracht van het geschreven woord. Bij het ter perse gaan van deze Dialoog bevindt Ludo zich in Griekenland, waarnaar hij is overgesto-ken vanuit de hak van Italië.

‘Ik kijk nog éénmaal rond voor ik vertrek, merk op dat er een man

op krukken met een bovenbeenamputatie de camping doorkruist. Ik

steek mijn hand op en groet hem vanuit de verte. Even later komt

hij me begroeten . Zijn helblauwe ogen blinken en fonkelen als sterren

in zijn gebruind gelaat. We kijken elkaar diep in de ogen en tanken

van elkaars energie . Iemand ontmoeten met een prothese is altijd heel

speciaal . Je weet hoe het voelt een prothesedrager te zijn , je kent de

voor- en nadelen . Je weet waar het schoentje knelt of beter gezegd de

prothese…

En dan: op weg. Eindelijk on the road again , rusten is goed maar

fietsen is beter! Tenzij je , zoals nu, moet klimmen van zeeniveau

naar 400 meter. Het lijkt niet veel , maar je moet wel bijna zesmaal

de hoogte van de kerktoren in Hechtel overstijgen . Ga nu niet alle-

maal tegelijk de kerktoren van Hechtel bezichtigen …

Daar ik letterlijk en figuurlijk een vreemd gegeven ben in Italië,

bekijken de mensen me argwanend. Ze kunnen er niet over uit dat

je met pak en zak de wereld rondfietst. Als je dan nog een prothese

draagt, word je nagestaard alsof je een fietsende nageboorte bent.

Daarom heb ik ondertussen mijn eigen methode ontwikkeld om de

mensen te benaderen …

Blog-fragment vanaf een eurocamping in vieste:


Reisroute Ludo:Linden: België -> Nederland -> Duitsland -> Oostenrijk -> Z

witserland -> Italië -> G

riekenland -> Turkije -> Iran -> Turkmenistan -> O

ezbekistan -> Tadzjikistan -> Kirgizië -> China -> (Mongolië) -> Japan -> Vietnam ->

Cam

bodj

a ->

Lao

s ->

Tha

iland

->

Mal

eisië

-> S

inga

pore

->

Indo

nesië

-> A

ustr

alië

->

Nie

uw-Z

eela

nd

voLg LuDo’s BLog En BEZoEK Zijn projEctEn:www.freeandunlimited.be www.vivirenamor.be www.handicapinternational.be/nl/acties-evenementen


Unieke vormgevingPraktische detai ls

k i n d e r b u g g yK i M B a s p r i N g

o t t o b o c k . n l

GUN JEzElF diAlooG MAGAziNE

word gratis abonnee

dialoog JAARGANG 4 - NUMMER 8 - N A J A A R 2010



Actigait® verkent nieuw gebiedin orthese- en prothesetechniek

heeft elektrostimulatie de toekomst?

II evidence Based Medicine in prothesiologie

V Brace versus tape

X Vier prothese-knieënvergeleken

pagina VIII

E x t r a k a t e r n v a n D i a l o o g m a g a z i n e - n a j a a r 2 0 1 0

1

uItnEEmbaar katErn mEt wEtEnschappElIjk nIEuws Voor profEssIonals En anDErE gEïntErEssEErDEn

I - dialoog magazine



zwemster kirsten Bruhn ‘in het water vergeet ikmijn dwarslaesie’

nieuwbouw De HoogstraatHoe hightech wil je het hebben?

gesignaleerd in nepal

Robocop 100% topsport

dialoog JAARGANG 5 - NUMMER 9 - v o o R J A A R 2011





hardlopen met een prothese

IItoegepast onderzoek neemthoge vlucht

VIspo-president Jan Geertzen

Xtherapieën bij pFps

Onderzoek naar spiergebruik en stabiliteitstrainingvan Fontys Paramedische Hogeschool

pagina VII

E x t r a k a t e r n v a n D i a l o o g m a g a z i n e - v o o r j a a r 2 0 1 1

2

uItnEEmbaar katErn mEt wEtEnscHaPPElIjk nIEuws VOOr PrOFEssIOnals En anDErE gEïntErEssEErDEn

I - dialoog magazine

Patella ProSlimme brace

Dierenarts vera Wellens verteltHoeveel levens heeft Louis Xiv?

Frank Jol, instrumentmaker‘Wie zijn prothese weinig gebruikt, heeft vaker klachten’ focus op londen

ga naar MYottoBocK.nL

Het volgende Dialoog Magazine verschijnt najaar/winter 2011.Nabestellen van vorige edities kan via myottobock.nl.

dialoog JAARGANG 5 - NUMMER 10 - z o M E R 2011





3D-computertechnologie geeftimpuls aangezichtsprothesen

IIDynalop

Interview met anaplastoloogJan De Cubber

pagina V


3

VIIarmprothese als casus

VIIIGewrichts-belasting

aqualineklaar voor de zomer

Sprintster iris Pruysen‘Na de eerste training had ik tranen in mijn ogen’

mRc aardenburgWaar revalideren allemilitairen van Nederland?

lpen-avontuura

Reisroute Ludo:Linden: België -> Nederland -> Duitsland -> Oostenrijk -> Z

witserland -> Italië -> G

riekenland -> Turkije -> Iran -> Turkmenistan -> O

ezbekist

an -> Tadzjikistan -> Kirgizië -> China -> (Mongolië) -> Japan -> Vietnam -> Ca

mbo

dja

-> L

aos

-> T

haila

nd -

> M

alei

sië

-> S

inga

pore

->

Indo

nesië

-> A

ustr

alië

->

Nie

uw-Z

eela

nd

yOUr life.yOUr

adVeNtUre.

o t t o b o c k . n l

1C60 Triton

dialoog magazine, editie 10

Documents