diabetic retinopathy / "shmshm" / halil ajvazi -30-10-2010-symposium of aamdm

21
RETINOPATIA DIABETIKE RETINOPATIA DIABETIKE PREVALENCA, PREVALENCA, KLASIFIKIMI DHE KLASIFIKIMI DHE MENAXHIMI MENAXHIMI Ajvazi Ajvazi H. H. ¹*, ¹*, Lutaj Lutaj P. P. ², Jusufi ², Jusufi Sh. Sh. ³, ³, Brestovci Brestovci M. M. ¹ ¹ 3010.2010 1

Upload: ajvazi

Post on 07-Apr-2015

181 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

TEMA:DIABETIC RETINOPATHY PREVALENCE, CLASIFICATION AND MANAGEMENTAUTHORS:Halil Ajvazi*¹, Pajtim Lutaj², Shenasi Jusufi³, Meshqyre Brestovci¹.WORK PLACE:*¹Departament of Ophthalmology, RHCG and UCCK, Eye’s Clinic of Prishtina, Kosovo.² Vision Eye Clinic and UHC “Mother Theresa” of Tirana, Albania.³ Hospital Gynecology Akushery Unit Neonatology “Mother Theresa” Skopje, Macedonia.

TRANSCRIPT

Page 1: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

RETINOPATIA DIABETIKE RETINOPATIA DIABETIKE PREVALENCA, KLASIFIKIMI PREVALENCA, KLASIFIKIMI

DHE MENAXHIMIDHE MENAXHIMI

AjvaziAjvazi H. H.¹*,¹*, LutajLutaj P. P.², Jusufi², Jusufi Sh. Sh.³, Brestovci³, Brestovci M.M.¹¹

3010.2010 1

Page 2: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

Retinopatia diabetikeRetinopatia diabetike është një nga komplikimetështë një nga komplikimet mikromikro--vaskulare më të shpeshta të diabetitë tipvaskulare më të shpeshta të diabetitë tip:: II dhe dhe II.II.

Të konstatohet prevalenca RD sipas kohëzgjatjes së Të konstatohet prevalenca RD sipas kohëzgjatjes së DM DM

dhe tdhe të krahasohetë krahasohet::

me të dhënat nga literatura relevante, me të dhënat nga literatura relevante, klinikat e tjera referenteklinikat e tjera referente,,

të bëjmë klasifikimin e të bëjmë klasifikimin e RDRD që ka për synim krijimin e që ka për synim krijimin e kushteve përkushteve për menaxhimin adekuat. menaxhimin adekuat.

RETINOPATIA DIABETIKE RETINOPATIA DIABETIKE HYRJEHYRJE HYRJEHYRJE

QËLLIMI I QËLLIMI I PUNIMIT PUNIMIT QËLLIMI I QËLLIMI I PUNIMIT PUNIMIT

30. 10. 2010 2

Page 3: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

MMetodetodaa MMetodetodaaJanë aplikuar Janë aplikuar

ekzaminimet me ekzaminimet me oftalmoskopioftalmoskopi,, fundusbiomikroskofundusbiomikroskopi, me lentën Volk pi, me lentën Volk apo Goldman, TCO-apo Goldman, TCO-retinale si dhe FAGretinale si dhe FAG.. Është përdorur Është përdorur

analiza analiza statistikore e statistikore e

indeksit tëindeksit të strukturës për (%).strukturës për (%).

  

Janë aplikuar Janë aplikuar ekzaminimet me ekzaminimet me oftalmoskopioftalmoskopi,, fundusbiomikroskofundusbiomikroskopi, me lentën Volk pi, me lentën Volk apo Goldman, TCO-apo Goldman, TCO-retinale si dhe FAGretinale si dhe FAG.. Është përdorur Është përdorur

analiza analiza statistikore e statistikore e

indeksit tëindeksit të strukturës për (%).strukturës për (%).

  

MaterialMaterialii MaterialMaterialii Janë përfshiJanë përfshirërë

pacientët me pacientët me DMNID dhe DMID DMNID dhe DMID me kohëzgjatje me kohëzgjatje nga 5 deri në 30 nga 5 deri në 30 vitevite,,

TëTë trajtuar trajtuar dhe të dhe të monitoruar monitoruar nga nga shtatori 1999 - shtatori 1999 - 2009. 2009.

Janë përfshiJanë përfshirërë pacientët me pacientët me DMNID dhe DMID DMNID dhe DMID me kohëzgjatje me kohëzgjatje nga 5 deri në 30 nga 5 deri në 30 vitevite,,

TëTë trajtuar trajtuar dhe të dhe të monitoruar monitoruar nga nga shtatori 1999 - shtatori 1999 - 2009. 2009.

RETINOPATIA DIABETIKE RETINOPATIA DIABETIKE

30.10. 2010 3

Page 4: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

Vitet me DMVitet me DM FrekFrekuuenca e RD enca e RD në %në %

5 10 - 15

10 16 - 44

15 45 - 69

20 70 - 81

30 - v., 82 - 97 %

REZULTATET REZULTATET Tabela 1.Tabela 1. Frekuenca e RDFrekuenca e RDREZULTATET REZULTATET Tabela 1.Tabela 1. Frekuenca e RDFrekuenca e RD

Page 5: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30.10. 2010 5

I – AD Angiopatia diabetike

II - RDNP Retinopatia diabetike non-proliferative

III – RDPPRetinopatia diabetike pre-proliferative

IV – RDPRetinopatia diabetike proliferative

Tabela 2. Tabela 2. Format e RDFormat e RD Tabela 2. Tabela 2. Format e RDFormat e RD

Sipas “ETDRS” janë 2 forma të RD: RDNP dhe RDP, ne i kemi klasifikuar 4 forma të RD: I -

IV.

Sipas “ETDRS” janë 2 forma të RD: RDNP dhe RDP, ne i kemi klasifikuar 4 forma të RD: I -

IV.

Page 6: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

Retinopatia diabetike - RDRetinopatia diabetike - RD

6

RD Stadet FOU pas ekzaminimit me oftalmoscopi

Pa RD - FO = normal / (p.v.p.)

AD fillestare

Mikro-aneurizma të rralla, diskrete dhe shenjat e HTA, + ndryshime: biokimike dhe histologjike.

RDNP

e moderuar

Eksudatet e thata, + hemorragji retinale, + nyjet e pambukta, + edema retinale, + iskemi retinale focale.

RPP

e rënd AMIR- anomali microvasculare intraretinale,+ anomalit venoze,+ iskemi retinale e zgjeruar.

RDP

fillestaree moderuare rënd__________e komplikuar

Neovaza preretinale të izoluara,Neovaza preretinale të shumta,Neovaza prepapillare.HIV- hemoragji intravitrale,ShR - shkolitja retinale,GNV- glaukoma neovasculare.

30.10. 2010

Page 7: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

Foto 1a dhe bFoto 1a dhe b. . RDP e komplikuar me HIV dhe ShR RDP e komplikuar me HIV dhe ShR (p(p:: S.G.) S.G.)

Foto 1a dhe bFoto 1a dhe b. . RDP e komplikuar me HIV dhe ShR RDP e komplikuar me HIV dhe ShR (p(p:: S.G.) S.G.)

30.10. 20107

Page 8: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

(Syri i pacientit: F.M.) (Syri i pacientit: F.M.) me DMID nga RDP me DMID nga RDP deri te GNVderi te GNV

30.10. 2010 8

Page 9: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

Shkaku kryesor i uljës së Shkaku kryesor i uljës së pamjes te pamjes te diabeti i tipit 1 diabeti i tipit 1 është RDP (Foto 1a është RDP (Foto 1a dhe b)dhe b)..

SShkaku kryesor i uljës sëhkaku kryesor i uljës së

pamjes te pamjes te diabeti i tipit 2 diabeti i tipit 2 është është eedemadema makulare makulare dibetikedibetike-- EMDEMD. .

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

DISKUTIMIDISKUTIMI DISKUTIMIDISKUTIMI

30.10. 2010 9

Page 10: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30. 10. 2010 10

Sipas “ETDRS” dallojmë dy forma Sipas “ETDRS” dallojmë dy forma të të retinopatisë diabetike: RDNP dhe retinopatisë diabetike: RDNP dhe RDP. RDP.

Sipas autorëve të këtij punimi ka 4 Sipas autorëve të këtij punimi ka 4 forma forma të RD dhe atë: AD, RDNP, të RD dhe atë: AD, RDNP, RDPP dhe RDP RDPP dhe RDP me disa subforma me disa subforma klinike. klinike.

PasPas ekzaminimit të retinës me ekzaminimit të retinës me oftalmoskopi oftalmoskopi apo TCO-r., mund të apo TCO-r., mund të

klasifikojmë stadet eklasifikojmë stadet e RD (Tabela RD (Tabela 2 dhe 3). 2 dhe 3).

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 11: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30.10. 2010 11

Wessing me 1974 ka ardhWessing me 1974 ka ardhurur në në purfundim purfundim se, duke filluar nga se, duke filluar nga pacientëtpacientët që vuanin që vuanin rrethrreth:: 5 vite nga DM prezentonin nga 15-5 vite nga DM prezentonin nga 15-30 % RD,30 % RD, 10 vite prezentonin 35-50 % RD,10 vite prezentonin 35-50 % RD, 15 vite prezentonin 55-65 % RD,15 vite prezentonin 55-65 % RD, 20 vite 65-85 % RD, 20 vite 65-85 % RD, gjerësa tek ato mbi 30 vite me DM gjerësa tek ato mbi 30 vite me DM

frekuenca e RD sillej nga 75 deri frekuenca e RD sillej nga 75 deri 90 %.90 %.

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 12: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30. 10. 2010 12

Perlemuther me 1985 ka ardhur në Perlemuther me 1985 ka ardhur në purfundim sepurfundim se::

5 vite nga DM prezentonin >10 % 5 vite nga DM prezentonin >10 % RDRD,, 20 vite prezentonin 47-70 % RD. 20 vite prezentonin 47-70 % RD.

Autori Unger, me 1982, ka ardhur në Autori Unger, me 1982, ka ardhur në purfundim se, duke filluar nga purfundim se, duke filluar nga

ppacientëtacientët që vuanin mbi 2 vite nga që vuanin mbi 2 vite nga DMDM,, prezentonin prezentonin nganga: : 22 -- 23 % RD. 23 % RD.

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 13: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30. 10. 2010 13

Carmen M., me 2004, ka ardhur në Carmen M., me 2004, ka ardhur në purfundimpurfundim::

5 vite nga DM prezentonin 8,5 % RD,5 vite nga DM prezentonin 8,5 % RD, 10 vite prezentonin 33,5 % RD, 10 vite prezentonin 33,5 % RD, 15 vite prezentonin 74,2 % RD, 15 vite prezentonin 74,2 % RD, 20 vite 88,8 % RD20 vite 88,8 % RD,, dhe pacientët nga 30-35 vite me dhe pacientët nga 30-35 vite me DMDM,, frkuenca e RD sillej deri 99 %. frkuenca e RD sillej deri 99 %. Varësisht Varësisht nga gjendja klinike e nga gjendja klinike e përgjithshme e tyre. përgjithshme e tyre.

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 14: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30. 10. 2010 14

PPrevalenca e RD sipas hulmtimeve revalenca e RD sipas hulmtimeve tona tona të të bëra bëra gjatëgjatë periudhës 1999-2009 teperiudhës 1999-2009 te diabetikëtdiabetikët:: 5 vite 5 vite me DM, me DM, prevalenca e RD është mbi prevalenca e RD është mbi 10 %, 10 %, 10 vite10 vite me DM, me DM, prevalenca e RD është mbi prevalenca e RD është mbi 30 %, 30 %, 15 vite 15 vite me DM, me DM, prevalenca e RD është mbi prevalenca e RD është mbi 45 %,45 %, 20 vite 20 vite me DM, me DM, prevalenca e RD është mbi prevalenca e RD është mbi 70 %70 %,, 30 vite 30 vite me DM, me DM, prevalenca e prevalenca e RD RD është 82është 82 -- 97 %97 %..

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 15: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30. 10. 2010 15

Kohëzgjatja e diabetit mellitus tip 1 Kohëzgjatja e diabetit mellitus tip 1 dhe 2 dhe 2 si dhe faktorët e rrezikut e si dhe faktorët e rrezikut e determinojnë determinojnë prevalencën e RD.prevalencën e RD.

Trajtimi: Trajtimi:

medikamentoz, medikamentoz, laserik - PPR dhe ai laserik - PPR dhe ai mikrokirurgjikal – vitrektomia, mikrokirurgjikal – vitrektomia, varësisht varësisht prej stadit evolutiv të RD prej stadit evolutiv të RD (Tabela 3).(Tabela 3).

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 16: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

30. 10. 2010 16

RD kërkon një qasje multidiciplinare RD kërkon një qasje multidiciplinare te të gjithë pacientët, tëte të gjithë pacientët, të arrihet arrihet kontrollimi optimal i glikemisë (tëkontrollimi optimal i glikemisë (të menaxhohet niveli HbA1c 7,0 % ose menaxhohet niveli HbA1c 7,0 % ose më i ulët), në mënyrë adekuate të më i ulët), në mënyrë adekuate të menaxhohetmenaxhohet tensioni sistolik më i ulët tensioni sistolik më i ulët se 130 mmHgse 130 mmHg, , të menaxhohen LDL më të menaxhohen LDL më të ulta se 2,5 mmol/L dhe trigliceridet të ulta se 2,5 mmol/L dhe trigliceridet më të ulta se 2,0 mmol/L. Gjithnjë më të ulta se 2,0 mmol/L. Gjithnjë duhet të vlerësohet vizusi gjatë duhet të vlerësohet vizusi gjatë ekzaminimit të RD.ekzaminimit të RD.

RD kërkon një qasje multidiciplinare RD kërkon një qasje multidiciplinare te të gjithë pacientët, tëte të gjithë pacientët, të arrihet arrihet kontrollimi optimal i glikemisë (tëkontrollimi optimal i glikemisë (të menaxhohet niveli HbA1c 7,0 % ose menaxhohet niveli HbA1c 7,0 % ose më i ulët), në mënyrë adekuate të më i ulët), në mënyrë adekuate të menaxhohetmenaxhohet tensioni sistolik më i ulët tensioni sistolik më i ulët se 130 mmHgse 130 mmHg, , të menaxhohen LDL më të menaxhohen LDL më të ulta se 2,5 mmol/L dhe trigliceridet të ulta se 2,5 mmol/L dhe trigliceridet më të ulta se 2,0 mmol/L. Gjithnjë më të ulta se 2,0 mmol/L. Gjithnjë duhet të vlerësohet vizusi gjatë duhet të vlerësohet vizusi gjatë ekzaminimit të RD.ekzaminimit të RD.

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

R E T I N O P A T I A D I A B E T I R E T I N O P A T I A D I A B E T I K EK E

Page 17: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

R E T I N O P A T I A D I A B E T I K ER E T I N O P A T I A D I A B E T I K ER E T I N O P A T I A D I A B E T I K ER E T I N O P A T I A D I A B E T I K E

KonkludimiKonkludimi

Kohëzgjatja e diabetit dhe faktorët e rrezikutKohëzgjatja e diabetit dhe faktorët e rrezikut janë: glikemia jo e kontrolluar mirë, HTA, janë: glikemia jo e kontrolluar mirë, HTA, parapuberteti, shtatëzënëparapuberteti, shtatëzënëssia, obeziteti, sjellin ia, obeziteti, sjellin deri te RD. Ndërderi te RD. Ndërkkaaqq, glaukoma neovasculare, , glaukoma neovasculare, miopatitë, OVQR, atrofia optike vjen nga miopatitë, OVQR, atrofia optike vjen nga retinopatia diabetike si rezultat iretinopatia diabetike si rezultat ireduktimit të kërkesave metabolike.reduktimit të kërkesave metabolike. Kontrollimi strikt i glikemisë dhe normalizimi i Kontrollimi strikt i glikemisë dhe normalizimi i HgA1c bëjnë të mundur stabilizimin e HgA1c bëjnë të mundur stabilizimin e lezioneve të RD joproliferative. Duhet të lezioneve të RD joproliferative. Duhet të evitohen episodet hipoglikemike, sepse evitohen episodet hipoglikemike, sepse agravojnë lezionet iskemike dhe proliferative. agravojnë lezionet iskemike dhe proliferative. Këto masa Këto masa janë determinuese në menaxhimin janë determinuese në menaxhimin e suksesshëm të retinopatisë diabetikee suksesshëm të retinopatisë diabetike.

KonkludimiKonkludimi

Kohëzgjatja e diabetit dhe faktorët e rrezikutKohëzgjatja e diabetit dhe faktorët e rrezikut janë: glikemia jo e kontrolluar mirë, HTA, janë: glikemia jo e kontrolluar mirë, HTA, parapuberteti, shtatëzënëparapuberteti, shtatëzënëssia, obeziteti, sjellin ia, obeziteti, sjellin deri te RD. Ndërderi te RD. Ndërkkaaqq, glaukoma neovasculare, , glaukoma neovasculare, miopatitë, OVQR, atrofia optike vjen nga miopatitë, OVQR, atrofia optike vjen nga retinopatia diabetike si rezultat iretinopatia diabetike si rezultat ireduktimit të kërkesave metabolike.reduktimit të kërkesave metabolike. Kontrollimi strikt i glikemisë dhe normalizimi i Kontrollimi strikt i glikemisë dhe normalizimi i HgA1c bëjnë të mundur stabilizimin e HgA1c bëjnë të mundur stabilizimin e lezioneve të RD joproliferative. Duhet të lezioneve të RD joproliferative. Duhet të evitohen episodet hipoglikemike, sepse evitohen episodet hipoglikemike, sepse agravojnë lezionet iskemike dhe proliferative. agravojnë lezionet iskemike dhe proliferative. Këto masa Këto masa janë determinuese në menaxhimin janë determinuese në menaxhimin e suksesshëm të retinopatisë diabetikee suksesshëm të retinopatisë diabetike.

30.10.2010 17

Page 18: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

A B S T R A A B S T R A C TC T

Purpose of the study: Purpose of the study: To ascertain the prevalence of diabetic retinopathy To ascertain the prevalence of diabetic retinopathy (DR) based on the duration of the diabetes mellitus (DM) and to compare it (DR) based on the duration of the diabetes mellitus (DM) and to compare it with data from relevant literature and other referent clinics. with data from relevant literature and other referent clinics. Material and Material and methods: methods: In this study were included the patients with diabetes mellitus In this study were included the patients with diabetes mellitus non-insulin-dependent (DMNID) and diabetes mellitus insulin dependent non-insulin-dependent (DMNID) and diabetes mellitus insulin dependent (DMID). The duration of diabetes in the examined patients varied from 5 till (DMID). The duration of diabetes in the examined patients varied from 5 till 30 years. We have applied examination by ophthalmoscope, slit lamp bio-30 years. We have applied examination by ophthalmoscope, slit lamp bio-microscopy with Volk and Goldman lens, optical coherence tomography microscopy with Volk and Goldman lens, optical coherence tomography (OCT) as well as fluorescent angiography (FA). There have been included (OCT) as well as fluorescent angiography (FA). There have been included the treated patients with DR in the RHCG and UCCK, from September 1999 - the treated patients with DR in the RHCG and UCCK, from September 1999 - 2009. 2009. Results: Results: In diabetic patients suffering for a period of 5 years, the In diabetic patients suffering for a period of 5 years, the prevalence of DR is 10 %. In diabetic patients suffering over 30 years, the prevalence of DR is 10 %. In diabetic patients suffering over 30 years, the prevalence of DR is varied from 82 until 97 %. prevalence of DR is varied from 82 until 97 %. Conclusion: Conclusion: Diabetic Diabetic retinopathy, undertakes a multidisciplinary approach in all patients with retinopathy, undertakes a multidisciplinary approach in all patients with diabetes to achieve optimal blood glucose control (target HbA1c levels 7,0 diabetes to achieve optimal blood glucose control (target HbA1c levels 7,0 % or lower) and to adequately manage blood pressure (target systolic blood % or lower) and to adequately manage blood pressure (target systolic blood pressure less than 130 mmHg) and serum lipids (target LDL cholesterol of pressure less than 130 mmHg) and serum lipids (target LDL cholesterol of less than 2,5 m.mol/L and triglycerides of less than 2,0 m.mol/L). Always less than 2,5 m.mol/L and triglycerides of less than 2,0 m.mol/L). Always should be assessed visual acuity at the time of DR examination. should be assessed visual acuity at the time of DR examination.

   Key words: DM, DR, prevalence of DR.Key words: DM, DR, prevalence of DR.

  30.10. 2010 18

Page 19: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

18.06.2010 19

1.1.Lutaj P. Oftalmologjia. Shtëpia Botuese-”ILARI” Lutaj P. Oftalmologjia. Shtëpia Botuese-”ILARI” Tiranë,1998.;193-198. Tiranë,1998.;193-198. 2. Newman DK. Surgical management of the late 2. Newman DK. Surgical management of the late complications of proliferative diabetic retinopathy. Eye‘s, complications of proliferative diabetic retinopathy. Eye‘s, London, 2010.; Feb.5. PMID: 20139916.: 1-6.London, 2010.; Feb.5. PMID: 20139916.: 1-6.3. Flament J. Pathologie du System Visuel, Ophtalmologie. 3. Flament J. Pathologie du System Visuel, Ophtalmologie. Masson. 2002. PARIS.; 219-246; 145-192. Masson. 2002. PARIS.; 219-246; 145-192. 4. Ajvazi H., et al. Results of laser treatment - PRP to the 4. Ajvazi H., et al. Results of laser treatment - PRP to the diabetic retinopathy. Oftalmologia. 20361655. [PubMed- diabetic retinopathy. Oftalmologia. 20361655. [PubMed- indexed for MEDLINE], 2009.; 53 (4); 74-78.indexed for MEDLINE], 2009.; 53 (4); 74-78.5. Massin P, Erginay A, Guadric A. Retinopathie 5. Massin P, Erginay A, Guadric A. Retinopathie Diabetique. Paris, ESM la Elsevier, 2000; 160-170.Diabetique. Paris, ESM la Elsevier, 2000; 160-170.6. Mouillon M, Korpus Medical Faculte de Medecine de 6. Mouillon M, Korpus Medical Faculte de Medecine de Grenoble. La Retinopathie Diabetique.UJF. Grenoble. Fr. Grenoble. La Retinopathie Diabetique.UJF. Grenoble. Fr. SANTE, Juillet, 2005.; 5-7.SANTE, Juillet, 2005.; 5-7.7. Mohammad A. et al. Prevalence of Diabetic Retinopathy 7. Mohammad A. et al. Prevalence of Diabetic Retinopathy in Tehran Province: A Population-based Study, BMC in Tehran Province: A Population-based Study, BMC Ophthalmology, © 2009.; 1-5.Ophthalmology, © 2009.; 1-5.8. Kempen J.H., et al. The Prevalence of Diabetic 8. Kempen J.H., et al. The Prevalence of Diabetic Retinopathy Among Adults in the United States. Retinopathy Among Adults in the United States. Arch.. Arch.. Ophthalmoogy, 2004.; 122:552-563. Ophthalmoogy, 2004.; 122:552-563.

LITERATURLITERATURAA

Page 20: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

• OPHTHALMOLOGY SESSION •

Association of Albanian Medical Doctors in Macedonia

THANK YOU.., Ju FALEMINDERIT

DIABETIC RETINOPATHY PREVALENCE, CLASIFICATION AND MANAGEMENT

RETINOPATHY STUDY

DM*****RDDM*****RD

Authors: Authors:

Mr.sci.dr. Halil Z. AJVAZI, Prof.dr. Pajtim LUTAJ, Mr.sci.dr. Halil Z. AJVAZI, Prof.dr. Pajtim LUTAJ, Dr.spec. Shenasi JUSUFI, Prof.dr. Meshqyre BRESTOVCI.Dr.spec. Shenasi JUSUFI, Prof.dr. Meshqyre BRESTOVCI.

Sincerely yours .., FACULTY OF MEDICINE,

UNIVERSITETY IN PRISHTINA - KOSOVO

Kërçovë / October / 2010. UCC-CLINIC OF OPHTALMOLOGY UCC-CLINIC OF OPHTALMOLOGY

E-mail: dr.ajvazi @ yahoo.comE-mail: dr.ajvazi @ yahoo.com

Free topics – OphthalmologyFree topics – OphthalmologySYMPOSIUM of AAMDMSYMPOSIUM of AAMDM

SYMPOZIUMI - ABDOMENI AKUT SYMPOZIUMI - ABDOMENI AKUT I “ SHMSHM “ I “ SHMSHM “ KËRÇOVË – 2010 KËRÇOVË – 2010

30.10. 2010 20

Page 21: Diabetic Retinopathy / "SHMSHM" / Halil Ajvazi -30-10-2010-SYMPOSIUM OF AAMDM

Free topics - OphthalmologyFree topics - OphthalmologySYMPOZIUMI - ABDOMENI AKUT SYMPOZIUMI - ABDOMENI AKUT

I “SHMSHM” I “SHMSHM”KËRÇOVË – 2010 KËRÇOVË – 2010

30.10.201021