decentralisaties in uitvoering
DESCRIPTION
1000 ambtenaren bespreken onderling de voortgang (Rotterdam, 13 november 2014)TRANSCRIPT
Arre Zuurmond:‘Gebruik onduidelijkheid om
maatwerk te leveren’
PAG 9
Mantelzorger Monique Bekker: ‘Help ook met administratieve
rompslomp’
PAG 7
Minister Ronald Plasterk: ‘Nu aandacht voor transitie,
volgend jaar de transformatie’
PAG 34
Decentralisaties in Uitvoering1000 ambtenaren bespreken
onderling de voortgangWTC Rotterdam, 13 november 2014
Dagelijks bijblijven met inspirerende
voorbeelden en praktische decentralisatietips?
Lees het 3D-journaal
Inhoudsopgave03 Voorwoord
04 #DiU2014,eendagintweets
05 Ditkomikhalen;verwachtingenvanbezoekers
07 MantelzorgerMoniqueBekkerhoudtambtenareneen
spiegelvoor
09 ‘Dehulpvraagmoetcentraalstaan’;inleidingvanJosé
ManshandenenArreZuurmond
12 Privacy:moetdegemeenteallesweten?
16 4vragenenantwoordenoverCORV
18 #DiU2014inbeeld
20 Eerstehulpbijcalamiteiten
22 ‘Aldoendeleren,datzijnwenietgewend’,dialoogaande
verbindingstafel
24 Stapelingsmonitor:gebruikregelingeninéénoogopslag
26 Bentuklaarvoordetransitie?
28 Grootstebatentebehalenbijmulti-probleemgezinnen
30 RapperJMDhoeftalleenindewintereenchauffeur
32 Vragenaandeminister
34 ‘Lieverwijkverpleegkundigeaanhuisdancontactmet
anoniemeinstantie’
36 En,kwamenjeverwachtingenuit?Bezoekersblikken
terug
Concept en redactie:
Maters & Hermsen Journalistiek, Leiden
Art direction & opmaak:
Pankra, Den Haag
Fotografie:
Serge Ligtenberg, Den Haag
Kijk ook op:
www.gemeentenvandetoekomst.nl
www.vng.nl
De presentaties en een filmverslag van de dag zijn te
vinden op de site van Decentralisaties in Uitvoering
In opdracht van het ministerie van BZK en de VNG.
Verbinding leggen tussen beleid en bedrijfsvoeringNog48dagentegaanvoordatdedecentralisatiesinhetsocialedomeineenfeitzijn.
Datveelgemeentenheelveropwegzijnomcontinuïteitvanzorgtegaranderen,
wasophetcongresDecentralisatiesinUitvoeringveelvuldigtehoren.Daterna1
januari‘aandeachterkant’nogheteenenandermoetgebeurenwerdookduidelijk.
NietvoornietssprakministerPlasterkopditcongresoverdetransitiealseerste
stapenoverdetransformatiediedaarnamoetwordengecompleteerd.
OpDecentralisatiesinUitvoeringkwamenbeleidsambtenarenincontactmet
specialistenuitdegemeentelijkebedrijfsvoering.Aandehandvanverbindende
gesprekkenenpraktischetoolsvergelekenbezoekersdestandvanzakeninhun
gemeenteopeeninspirerendemaniermetdievancollega’s.
IneennauwesamenwerkingtussenhetRijk,deVerenigingvanNederlandse
GemeentenenhetKennisinstituutNederlandseGemeentenishet
congresDecentralisatiesinUitvoeringgeorganiseerd.Maarliefstduizend
beleidsmedewerkers,informatiemanagers,transitiemanagers,projectleiders3D,
hoofdenP&OenFinanciënlietenzicherinspireren.Indezeuitgavevindtueen
bloemlezingvandeonderwerpendietijdenshetcongresvoorbijkwamen.
Uitdevelepositievereactiesdiewehebbengehoord,blijktdatveeldeelnemershet
eennuttigedaghebbengevonden.Daarzijnwijblijmee.Wantwijwetendatde
invoeringvandedecentralisatiesgeengemakkelijkeopgaveis.Wehopendaarom
datditdigitalemagazinehelptomdeinspiratieendeenergievanhetcongres
DecentralisatiesinUitvoeringopnieuwtebeleven.
Wijwensenuindekomendetijdveelsucces!
JantineKriens,voorzitter directieraad Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Gert-JanBuitendijk, directeur-generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties, Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
3
#DiU2014Natuurlijk waren er Twitteraars onder de bezoekers
van #DiU 2014. Een bloemlezing.
@LizzyvdKooijGoede workshop over samenhang tussen aansprakelijkheid, jeugdhulp, rechts-personen en wijkteams. Verhelderend #DiU2014 @cmvanliefland #todo
@bureauboon #Decentralisaties in uitvoering congres vandaag in #Rotterdam. : heel druk en heel veel. Een bijenkorf vol ideeën!
@FemkeTelengy #DiU2014 rondetafelgesprekken zijn top! Goede en nuttige sessie gevolgd. Nu luis-teren naar de minister....
@FreekSelen Naast inhoudelijke workshops ook ver-bindingstafels tijdens Decentralisaties in Uitvoering. #DiU2014 Van elkaar leren!
@rebeccapol Mega inspirerende dag! Bijzondere ont-moetingen, fijne gesprekken. Heel fijn. Dank @VNGemeenten ook voor de ge-weldige organisatie. #DiU2014
Erik Steijn @eriksteijn“Door #decentralisaties nieuwe verhou-dingen rijksoverheid/gemeenten: ook transformatie Rijk nodig!” #diu2014
@gemeentenvdt Sterke opening met mantelzorger tijdens #DiU2014! Met 900 man bijeen in Rotter-dam kennisdelen over #Decentralisaties.
@WagenaarHoes Geanimeerde discussie over transfor-merend opdrachtgeverschap sociaal domein, in deelsessie congres over decen-tralisaties #DiU2014
@DavidZijlmans Goede vragen voor minister Plasterk tijdens #DiU2014 voortkomend uit deelses-sies.
4
@Wouter_Meijer Ik ben helemaal niet zo van congres-sen, maar last minute ben ik er toch op een beland. Hallo minister @RPlasterk! #DiU2014
Peter Prevo, concern control
gemeente Gorinchem
‘Als adviseur bij de Centra voor Jeugd en Gezin ken ik
vooral het Rotterdamse verhaal. Maar ben heel benieuwd
hoe het elders in het land gaat. Lopen we in de pas? Ik
ben met name geïnteresseerd in de privacyrechten van
klanten. In Rotterdam stelden we hier een beleidsregel
voor op. Ik hoop op een realistische dag met praktische
oplossingen.’
Loura in ’t Veld, adviseur
compliance en integriteit bij de
gemeente Rotterdam
5
Dit kom ik halenWat verwacht u van vandaag? Wat hoopt u?
We peilden de meningen ‘s morgens bij binnenkomst.
‘Ik hoop wat wijzer te worden van de deelsessies over
privacy. Ik ben al jaren betrokken bij de Wet Maat-
schappelijke Ondersteuning. Hoe gaan we als gemeen-
te de informatieoverdracht zo regelen dat privacy
gewaarborgd is? Een hele puzzel.”
4
‘Er ligt straks een grote druk op mij, want
ik moet de financiën bewaken en input
geven hierover. Ik hoop vandaag meer
duidelijkheid te krijgen, bijvoorbeeld over
facturering en btw. Ik hoop te horen hoe
andere gemeenten de financiën regelen.
Komen zij uit met hun budget en kunnen
zij hun beleid daarmee uitvoeren?’
Lino Huizer, beleidsmedewerker gemeente Werkendam
6
Tip! Weten of de
verwachtingen uitkwamen?
Ga naar pagina 34 voor de antwoorden.
‘Ik hoop dat duidelijk wordt hoever gemeenten zijn met
de invoering van de decentralisaties. Ik lever deskundig-
heid en mensen voor handhaving van de sociale wetten.
Ik hoop dat ik vandaag contact kan leggen met nieuwe
klanten. Verder hoop ik te ontdekken waar een vraag is
aan deskundigheid op het gebied van handhaven. Ten-
slotte ben ik benieuwd of er al is gedacht aan het voor-
komen van fraude. De mensen van het sociale wijkteam
bouwen een vertrouwensrelatie op met cliënten, hoe
kunnen en mogen zij handelen als ze fraude tegenko-
men bij hun cliënt?’
Assem El Khattabi, ondernemer van
Consillium, Rotterdam
‘Ik verwacht meer sturing te krijgen over privacy en gegevensknoop-
punten. Momenteel krijg ik informatie uit tien verschillende hoeken,
geef mij liever een concrete aanpak en laat me aan de slag gaan. Het is
toch zorgwekkend dat de zaken nog steeds niet rond zijn.’
Joke den Boer, informatiemanager en adviseur bij Syntrophos
‘Ik hoop dat ik bevestigd krijg dat we op
de goede weg zijn in onze gemeente, en
of er ontwikkelingen zijn geweest die ik
nog niet ken. Verder verwacht ik tips en
tricks te krijgen van collega’s. Ik hoop dat
het congres concreet wordt, praktisch en
niet wollig. Wij hebben bij het inrichten
van de systemen natuurlijk te maken met
privacyregels, een belangrijk onderwerp
vind ik. Ik ben benieuwd of ik daarvan iets
opsteek. ’
Anne Visser, projectleider ICT
gemeente Pijnacker-Nootdorp
‘Mantelzorgers verdienen betere ondersteuning.’ Die boodschap hield ervarings deskundige Monique Bekker (1966) de duizend ambtenaren voor die op 13 november bijeen
kwamen in Rotterdam. Als spiegel van de samenleving confronteerde Monique de zaal met haar tips. ‘Zorgambtenaar, denk niet altijd in zorgoplossingen.’
Mantelzorger Monique houdt ambtenaren een spiegel voor
Parkinsonisme,datwasdediagnosedieJohnBekkerin2009
tehorenkregen.DezeverzengendevormvanParkinson
werdzijndood.DaarvoorveranderdeJohn,eencharmante
leraareconomiedievolinhetlevenstond,ineenbedlegerige
patiënt.Zijndriedochtersbesloteneensgezindomhunvader
tegaanverzorgen.Johnwerdverhuisdnaareenaanleunwo-
ningvlakbijMonique.Zijbeslootoverhaarervaringenals
mantelzorgereenboekteschrijven.DetitelDeJunglevande
Ouderenzorgverraadteenontdekkingsreis.DeNijmeegse
spreektvaneen‘mooiereis’,maardatwas‘meerondanksdan
dankzij’deorganisatievandeverzorgingsstaat.
Koeterwaals in de jungleZohadMoniquehetmoeilijkmethetkoeterwaalsdatwordt
gesprokenindejungle‘HetCIZ,hetzorgkantoor,deAWBZ,
deWmo.Alsjenognooitmethetbijltjehebtgehakt,dan
raakjededraadsnelkwijt.’VoordegeinprobeerdeMonique,
inhetdagelijkslevenvermogensadviseurbijeengrotebank,
uittevindenofhaareigenklantenhetjargonuithaarvakbe-
grepen.Obligaties,ofdividend.Watbleek:meerdandehelft
vanhaarklantenwistnietwatdezebegrippeninhielden.Dat
waswatjenoemteeneye-opener.
InhaarboekgeeftMoniquedertientipsaanambtenaren.Op
hetpodiumtijdens“DecentralisatiesinUitvoering”werdze
hierovergeïnterviewddoordagvoorzitterRubenMaes.Inhet
holvandeleeuw,zoalsdatheet.Haargehoor,uitvoerendege-
meente-ambtenarendiezorgprocesseninrichtenentekenen
voordefinanciëlehuishouding,hieldzevoordatmantelzor-
gersnietaltijdbehoeftehebbenaanzorg.‘Zorgambtenaren
7
‘BESTE FYSIOTHERAPEUT, KUNT U OOK FORMULIEREN INVULLEN?’
8
dragenvooralzorgoplossingenaan.Zokreegmijn
vader,metdebestebedoelingen,logopedieaangebo-
den.Maaropdatmomentkonhijalnietmeerpraten.
Zoietskostdesamenlevingveelgeld.Envooronsals
mantelzorgerskosttehetveelmoeiteommetonze
vaderbijdiehulpverlenerstekomen.’
DrempelsMoniquepleitvooreenzorgcoördinatordiealsspin
inhetwebookadministratievebelemmeringen
wegwerkt.‘Opeenmomentdatonzevaderzijnbed
amperuitkonkomen,kreeghijnogfysiotherapie
aangeboden.Onzevraag:bestefysiotherapeut,kun
jeookeenbelastingformulierinvullen?Iemanddie
bureaucratischedrempelshadoverwonnen,dáár
warenwepasechtmeegeholpen.’Kenmerkendvindt
Moniquedegangvanzakenronddeparkeerver-
gunning-die-er-nooit-kwam.Nadeverhuizingnaar
eenaanleuningwoningwasgrotebehoefteaaneen
parkeerplekvoormantelzorgers,ambulantehulp-
verlenersenandereaanloop.‘Gewooneentijdelijke
vergunning,voorzolanghetduurt.Hoemoeilijkkan
datzijn?Nou,heelmoeilijkdus.Hetwerdeencrime,
diebergenenergievrat.’
Handen wrijvenVoorMoniqueenhaarzussenzitdemantelzorgerop.
‘Wehebbenhetgoedgedaan.Detakenhebbenwe
onderlingprimaverdeeldenwegavenelkaardehele
tijdschouderklopjes.“Wedoenhetgoed.”Datismijn
tipvoormantelzorgers.Verdeelenwaardeer.’
TegenwoordigbezoektMoniquehaarvadernog
steeds.Datisnietheelingewikkeld.Zijngedenksteen
ligtomdehoek,opbegraafplaatsBergenDal.Den-
kendaandeperiodevanmantelzorgiszehetgedoe
albijnavergeten.‘Demooieherinneringenwinnen
terreininmijngeheugen.Ikhebdingengedaanmet
mijnvaderdieiknormaalgesprokennooitzoudoen.
Eenuurlanghandinhandkijkennaarvogeltjesdie
inenuiteenschuurtjevliegen.Veelmeerdanover
elkaarshandwrijvendedenweniet.Heerlijk.’
OphetcongresinRotterdamoogstteMoniquelof
voorhaaropenhartigeverhaal,zoverteltzenaafloop.
‘Ikkreegontzettendveelmooiereacties.Volgensmij
ishetverhaalgoedgeland.Erkwamzelfseenamb-
tenaarnaarmetoediezelfmantelzorgverleendeen
bekendeondankszijnkennisenervaringmoeitete
hebbenmetdecomplexiteit.’
Kijktip!Scandeqr-codemetuwsmartphoneoftabletomhet
introductiefilmpjeoverMoniquetebekijkenoftedownloaden.
Leestip!Dejunglevandeouderenzorgisvoor€15,50verkrijgbaar
indedigitaleshopvanhaaruitgeverij.www.gopher.nl
‘De hulpvraag moet centraal staan’
In alle drukte van de transitie dreigen gemeenten te vergeten waar ze het allemaal voor doen: betere zorg dichtbij de burgers. Cliënten hebben
geen boodschap aan beleidsregels en gegevensoverdracht, stelden José Manshanden (RMO) en Arre Zuurmond (gemeente Amsterdam).
‘Verplaats je in de leefwereld van de hulpvrager.’
9
810
Zijn we er klaar voor? Het is een vraag
dieleeftbijalledeelnemersvandecon-
ferentie Decentralisaties is Uitvoering.
Nog 48 dagen voor de grote dag: op 1
januari2015moetendedriedecentrali-
saties“klaar”zijn.DagvoorzitterRuben
Maesmaaktemettweegastendebalans
op.Indeaanloopnaardedeadlinewordt
volop gezucht en gesteund, weet José
Manshanden van de Raad voor Maat-
schappelijke Ontwikkeling. ‘Den Haag,
laat me met rust’, is waarschijnlijk de
meest gehoorde verzuchting, beamen
zijenombudsmanArreZuurmondvan
degemeenteAmsterdam.
CommunicatieVolgens Manshanden, lid van de be-
stuursraad van de gemeente Utrecht,
worden soms zaken over het hoofd ge-
zien in de stress om alles goed te rege-
len. ‘Communicatie bijvoorbeeld, daar
warenwezogoedmeebegonneneerder
ditjaar,maarnuschietheterbijin.’Ter-
wijlhetzobelangrijkisomdeburgeruit
teleggenhoedezorgkaartinelkaarzit,
had mantelzorger Monique Bekker in
haarinleidingalaangegeven.
Een ander aspect dat dreigt onder te
sneeuwen is privacy, vulde dagvoor-
zitter Maes aan. In de dagen voor het
congres waarschuwde het College Be-
scherming Persoonsgegevens hier nog
voor.OokombudsmanArreZuurmond
merkt dat gegevensoverdracht van in-
stanties naar gemeente zorgt voor dis-
cussies. Vanwege het beroepsgeheim
schietenhulpverlenersvolgenshem‘in
eendefensievehouding’.
Alibibarrière Volgens de ombudsman wordt het pri-
vacy-argumentóókentenonrechtege-
bruiktals“alibibarrière”,hetisdaneen
argumentomniettehoevensamenwer-
kenmetanderen.Hulpverlenersweige-
ren vervolgens cliëntinformatie te de-
len. ‘Natuurlijk moet je nu niet opeens
alle sluizen openen en alle informatie
vrijgeven’,gafhijtoe. ‘Maariseenbur-
ger in de problemen, dan is het je mo-
rele plicht om andere professionals in
teschakelen.Dehulpvraagmoetvoorop
staan.’
Informatie en best practices delen, het
iseenbelangrijkonderdeelvandetran-
sitie.VolgensJoséManshandenworden
ervolopervaringenuitgewisseld.‘Bijde
vormingvandesocialeteamsstakenwij
veel op van Enschede en Leeuwarden.
Inmiddelszijnwezoverdatanderege-
meentenweerdekunstkomenafkijken
bijons.’
Is die lerende instelling er ook in Am-
sterdam, wil de dagvoorzitter van Arre
Zuurmond weten. ‘Amsterdammers
zijn eigenwijze mensen’, beaamde de
ombudsman. Toch moeten ook zij bij
dezetransitieeenlerendehoudingaan-
nemen en de juiste vragen stellen. Hij
noemtdeaanpassingendienuindeICT
wordengedaan.‘Zijndieervoordepro-
fessionals of voor de burgers?’ Voor de
burgersnatuurlijk,maardatdreigende
gemeenteambtenarensomstevergeten.
Oud proces, nieuw betonHetspookbeeldvanbeidegasten:datde
transitie bij een aantal gemeenten niet
meerzalzijndan‘hetverhangenvande
bordjes’(Manshanden).Ofdatoudepro-
cessendoorICT‘innieuwbetonworden
gegoten’ (Zuurmond). Het leverde her-
kenningopbijhetpubliek.Om‘blanco
te beginnen’ vertelt een beleidsmede-
werkstervandegemeenteHalderberge
indezaal,lietenzijenhaarcollega’s‘alle
oudestructurenlos’.Dedecentralisaties
zijnvolgenshaareenkansomvanafnul
tebeginnenendezorggoedtelatenver-
lopenvoorburgers.
Burgersenhunzorgvraagcentraalstel-
len, het is een grote verandering, weet
JoséManshanden.‘Hetkosttijdomecht
eenomslagtemaken.’Méérinelkgeval
dan de anderhalve maand die gemeen-
tes nog rest. In de zaal gingen nauwe-
lijkshandenomhoogbijdevraagwiede
overganggoedheeftgeregeld.
Schrijnende gevallenDatonzekerebeeldwildeManshanden
nuanceren. ‘Ikdurf testellendatwein
Utrecht goed op weg zijn.’ En als het
toch een jungle wordt voor de burger?
Manshanden pleit voor “een meldpunt
schrijnende gevallen” dat vanaf 1 janu-
ari de burgers helpt die tussen wal en
schip terecht komen. Amsterdam heeft
datmeldpuntal,zegtombudsmanArre
Zuurmond. ‘Datbenik.Alser ietsmis-
gaat bij de gemeente, komen mensen
automatischbijmij.’
Ambtenarenvragenvaakomduidelijk-
heid, analyseerde Zuurmond. Maar het
gevaarisdatzezichdaarachtergaanver-
schuilen.‘Gebruikdieruimteenondui-
delijkheid,hetgeeftgemeentendekans
ombijdegemeentepassendeoplossin-
gentebedenken.’
811
JOSÉ MANSHANDEN: ‘HET KOST TIJD OM DEZE OMSLAG TE MAKEN.’
ARRE ZUURMOND: ‘ONDUIDELIJKHEID BIEDT OOK KANSEN OM PASSENDE OPLOSSINGEN TE BEDENKEN.’
12
Privacy: moet de gemeente alles weten?
Hebben gemeenten alleen maar last van privacyregels? Heeft de burger er wel baat bij?
In de workshop “Privacy, feiten en fabels” werken Léon Sonnenschein (voorzitter interdepartementale werkgroep privacy) en Eric Schreuders (Net2Legal
Consultants) met stellingen om de discussie hierover op gang te brengen.
13
‘Vind je het erg als ik even op de grond
ga zitten?’, vraagt een van de deelnemers
bij de start van de deelsessie. De stoelen
in de workshopzaal zijn in no time be-
zet. Al snel maken Léon Sonnenschein
en Eric Schreuders duidelijk dat zitten
niet de bedoeling is tijdens deze work-
shop. De deelnemers gaan fysiek stel-
ling nemen: bij de keuze tussen twee
dilemma’s moeten ze letterlijk links of
rechts gaan staan.
Goede bedoelingenOm te beginnen peilen de workshop-
leiders eerst de houding van de deelne-
mende beleidsmedewerkers, informa-
tiemanagers en projectleiders. “Privacy,
grrr” of “Goede bedoelingen, ja ja”? Kort-
om, hoe blij worden ze van regels om-
trent privacy? De meerderheid kiest
voor de goede bedoelingen. ‘Er moet een
kader zijn waarbinnen hulpverleners
kunnen werken’, vindt een voorstander.
Een tegenstander van gegevensover-
dracht: ‘Ik heb er moeite mee als een
medisch dossier naar de gemeente gaat.
Ik zie niet wat deze daarmee moet.’
Bemoeiende overheidDe volgende twee stellingen borduren
hierop voort. ‘Wie niets te verbergen
heeft, heeft ook niets te vrezen’ versus
‘De overheid moet zich niet bemoeien
met het leven van burgers.’ Het meren-
deel van de deelnemers kiest voor de
laatste stelling. ‘Gegevens worden over-
al opgeslagen’, stelt een tegenstander
van bemoeizucht. ‘Is het in het belang
van de burger dat de gemeente alles
weet?’
De overheid is erop gericht om zich te
bemoeien met de burger, klinkt het uit
de rechterkant van de zaal. ‘Als er een
verdacht persoon in de trein zit, ben
ik blij dat de overheid zich met mij be-
moeit.’ Helaas gaat het in deze discussie
niet om strafrecht, zegt een deelnemer
links. ‘Het gaat niet om een bekeuring
of overtreding, maar om zaken die privé
zijn.’
Eric Schreuders biedt uitkomst, want
over deze kwestie zijn uitspraken van
de rechtbank. Niet bemoeien is volgens
hem het uitgangspunt. Maar als het
nodig is, is bemoeienis gewenst. ‘Bur-
gers worden steeds mondiger’, reageert
een deelnemer die in het midden heeft
plaatsgenomen. ‘Dat vraagt om een
overheid die transparant is. Een over-
heid die laat zien wat ze doet, heeft niets
te vrezen.’
Samen de baasWie is eigenlijk de baas over de gege-
vens, de burger of de instanties? Een
meerderheid kiest de kant van de bur-
gers. Slechts drie deelnemers kiezen
voor de instanties. ‘Maar dat ontslaat je
niet van de plicht om die gegevens goed
te beheren’, verduidelijkt een vertegen-
woordiger van het minderheidsstand-
punt. Iedere burger moet zijn eigen
De tien spelregels van privacy• Less is more
• Maak de hulpvraag van de burger leidend
• Werk zoveel mogelijk in samenspraak met en op basis van
informatie die de burger zelf geeft
• Haaluitregistratiesalleendespecifiekegegevensopdieje
nodig hebt
• Werk zoveel mogelijk met “dat”- in plaats van “wat” (behan-
del)-gegevens
• Maak onderscheid tussen regie-informatie en inhoudelijke
informatie en scheid deze twee
• Behandelinformatie blijft bij de betreffende zorgverleners en
komt niet in gemeentelijke bestanden
• Zorg dat de beveiliging van gegevens tenminste voldoet aan
de wettelijke vereisten en aan de Wet op de Beroepen in de
Individuele Gezondheidszorg (BIG)
• Werk bij voorkeur met autorisaties op basis van betrokken-
heid en gebruik logins om zicht te houden op de praktijk
• De burger heeft rechten: wijs hem of haar daarop, wees open
en transparant en help hem of haar bij het activeren van die
rechten
dossier kunnen inzien, vinden de meeste
deelnemers. Is de relatie met de instantie
afgelopen, dan wordt het dossier vernie-
tigd.
Volgens de workshopleiders is het dossier
van beiden en moet het in samenspraak
worden beheerd. ‘Een burger heeft dus het
recht om zijn mening aan zijn zaak toe te
voegen.’ Op zich een prima oplossing,
vindt een deelneemster, maar meningen
zijn juist het probleem in dossiers. ‘Bij de
Raad voor de Kinderbescherming wordt
er bijvoorbeeld goed op gelet dat er al-
leen feiten in het dossier staan. Maar in
ziekenhuizen en op scholen gaat het vaak
mis. Daar staan vaak boude opmerkingen
over leerlingen en rare meningen over pa-
tiënten. Die horen daar niet thuis.’
Kloppend en werkendNog een tegenstelling: “Het moet klop-
pen” tegenover “Het moet werken”. De
meerderheid vindt dat je privacy goed
moet regelen, slechts twee kiezen voor
de werkbaarheid van de regels. Een grote
groep kiest een middenpositie. ‘Voor de
burger is het belangrijk dat privacyregels
werken. Maar dat neemt niet weg dat het
ook moet kloppen.’
Het probleem is dat nog niet alles goed is
geregeld. Het Wmo-berichtenverkeer zal
bijvoorbeeld pas in 2015 starten. Onder-
wijl wordt gezocht naar tijdelijke oplos-
singen. Hoe wissel je de komende maan-
den gevoelige informatie uit, vraagt een
deelnemer zich hardop af. ‘Is beveiligd
mailverkeer een optie?’ Eric adviseert om
tijdelijk te kiezen voor de post totdat het
berichtenverkeer is geregeld.
Op veel dilemma’s bestaat geen standaard
antwoord, luidt de conclusie van de work-
shopleiders. Léon: ‘Vaak is het een kwestie
van gezond verstand.’ In de praktijk zijn
de meeste instanties zorgvuldig met pri-
vacy bezig, is de ervaring van Eric. ‘Ze gaan
zelden echt in de fout.’
In de sessie ‘Aangesloten op CORV en nu’ staan de vragen van de deelnemers over dit digitale knooppunt centraal. De antwoorden
komen van Renate van Drunen, ministerie van VenJ en Bart Geerdink van het Kennisinstitut Nederlandse Gemeenten (KING). Vier vragen en
antwoorden, met de meest voor de hand liggende als eerst.
16
4 vragen en antwoorden over CORV
1. Wat is CORV eigenlijk?‘CORVstaatvoor:CollectieveOpdracht
RouteerVoorziening.Hetiseendigitaal
knooppuntdatzorgtvoordeelektroni-
sche afhandeling van het formele be-
richtenverkeertussenjustitielepartijen
(de Raad voor de Kinderbescherming,
de politie, het Centraal Justitieel Incas-
sobureau (CJIB) en de rechtbanken) en
hetgemeentelijkedomein(degemeen-
tenzelf,hetadvies-enmeldpunthuise-
lijk geweld en kindermishandeling, de
gecertificeerdeinstellingenendeeven-
tuele gemandateerden). De aansluiting
openhetgebruikvanCORVisverplicht
gesteldindenieuwejeugdwet.’
2. Welke meldingen gaan via CORV?‘Indeinteractietussengemeentenende
justitiele partijen komen drie verschil-
lende berichten voor. Bijvoorbeeld een
verzoektotonderzoekbijdeRaadvande
Kinderbescherming, maar ook een be-
sluit over een jeugdreclasseringsmaat-
regelvanhetOpenbaarMinisterie.Dat
besluit gaat naar de gecertificeerde in-
stellingdiedemaatregelmoetgaanuit-
voeren,eenkopiegaatnaardeRaaden
de gemeente krijgt een notificatie over
demaatregel.EenZorgformulierPolitie
(ZOF)gaatookviaCORV.Ditiseenzorg-
meldingvanuitdepolitienaardepartij
diedoordegemeenteisaangewezenom
detoegangsfunctietevervullen.Perbe-
richtmoetengemeentenkiezenofzede
taak zelf uitvoeren of deze uitbesteden
aaneenbevoegdepartij.’
3. Wat zijn de voordelen van CORV?‘CORV zorgt voor een betere onderlin-
ge samenwerking waardoor jeugdigen
sneller worden geholpen. Alle meldin-
gen gaan over beveiligde verbindingen
en iedereen binnen de keten gebruikt
dezelfde begrippen. Daarnaast komen
meldingen snel en veilig bij de juiste
organisatieenzorgtCORVvooraflever-
garantie,zodatjekuntcheckenofjouw
berichtisaangekomen..’
4. Onze gemeente heeft het werk binnen de jeugdwet uitbesteed: hoe zorg je ervoor dat je meldin-gen toch krijgt?‘Je moet in dat geval als gemeente zelf
een lijntje hebben met de verschillen-
de instanties en afspraken maken hoe
je meldingen binnenkrijgt. Dat geldt
ookinanderesituaties:deRaadvande
Kinderbescherming communiceert bij-
voorbeeld alleen met de instantie die
een onderzoek heeft aangevraagd. Er
moeten afzonderlijk afspraken worden
gemaakt hoe andere partijen in dat ge-
val op de hoogte worden gesteld, want
deze berichtenstroom gaat (nog) niet
viaCORV.’
17
18 19
18 19
Hetzijnnietdeleuksteonderwerpenomovertepra-
ten:eenkinddatoverlijdt,eenvermoedenvanseksueel
misbruik,eenmedewerkerdiewordtbedreigdopde
werkvloer.Maarhetzijnzakenwaaroverjemoetnaden-
ken,verteltNellekeHilhorst,DSP-groep,tijdensdesessie
“Eerstehulpbijcalamiteiten”.SamenmetadvocateMelita
vanderMerschenRemcoLiefervandegemeenteLeeuwar-
dendelenzijhunkennisenervaring.Want:samenwer-
kinginhetsociaaldomeinisnodig,maarkanookleiden
totvermengingvanverantwoordelijkhedenentaken.En
alshetdanmisgaat?Isdegemeentedanverantwoordelijk,
ofdeinstelling?
Op papier regelenHetbelangrijkstevolgensdedriekenners:regeldever-
antwoordelijkhedenbinnendewijkteamsopeengoede
manierenzetzeoppapier.Wiewaarvoorverantwoordelijk
ishangtdeelsookafvanhoeeengemeentehetwijkteam
heeftingericht.Deenegemeentewilzelfnadrukkelijk
sturinggevenaandeteamsenheeftdemedewerkersvan
dewijkteamszelfindienst.Deanderegemeentekiest
ervooromdezemedewerkersineenapartestichtingonder
tebrengen.Weereenanderegemeentelaatde(samenstel-
lingvan)dewijkteamsoveraananderemarktpartijenen
kooptdezedienstdusin.Iniedergeval.alsjewijkteams
geenrechtspersoonzijn:maakdanineensamenwerkings-
overeenkomstafsprakenoververantwoordelijkhedenen
aansprakelijkheid.
Het overlijden van een baby waarbij het sociaal wijkteam op de één of andere manier betrokken is. Je moet er als gemeente niet aan denken,
maar dit soort dingen kán gebeuren. De vraag is dan niet alleen: wie is daarvoor verantwoordelijk, maar ook: hoe ga je om met zo’n calamiteit?
Want voorkomen is niet altijd mogelijk.
Testen en aanpassenEenanderetip:legafsprakenvast,alvoordatereenincident
gebeurtzodatjegoedvoorbereidbentDus:watdoejeals
gemeentenenwatdoenandereinstanties?Degemeente
Leeuwardenwerktaleentijdjemetwijkteams,verteltLiefer,
enheefteendraaiboekgemaaktvoorincidentenwaarbij
sleutelfigurenwerdenbetrokkenentesttehetboek.Dat
leverdeookinteressanteinputop.‘Wekwamenerbijhet
testenachterdatdeveiligheidshuizenbijonseengroterol
speelden,terwijldiehelemaalnietinonsdraaiboekvoorkwa-
men,dathebbenwetoenaangepast.’
Eenvraagvaneendeelnemer:‘Isereenverschiltussenzo’n
soortdraaiboekendedraaiboekendieveelgemeentenal
hebbenliggenvoorandersoortigecalamiteiten?’Antwoord:
‘Ja,doordeverantwoordelijkhedenronddenieuweJeugdwet
krijgengemeentenerextratakenbij.Bijvoorbeeld:alseriets
gebeurt,moetdeinspectieeenmeldingkrijgenendatiseen
verantwoordelijkheidvandegemeente.Daarnaaststeljevast
wanneerjebijvoorbeelddeburgemeesterenderaadinscha-
kelt.Datzalopanderemomentenzijndannuhetgevalisbij
eenincident.Daarnaastishetsamenspelmetinstellingen
eenbelangrijke:jemoetalsgemeentegoedwetenhoejeje
regiefunctieinvult.’
20
Eerste hulp bij calamiteiten
21
De sessie gaat ook in op de vraag hoe calamiteiten kunnen worden voorkomen. Advocaat Melita van der Mersch deelt een aantal tips:
- Zorgvoorzorgcontinuïteit,regeldat
demensendiezorgnodighebbendie
ookkrijgen
- Zorgdatmedewerkersinjewijkteam
wetenhoezeomgaanmetagressieen
geweld
- Zorgvooreensfeerindewijkteams
waarbijmedewerkerselkaardurven
aanspreken.
- Signaleertijdigalshetuitdehand
looptenweesnietbangdattezeggen.
‘Hulpdurvenvragenisbelangrijk,
misschienwelbelangrijkerdanhet
opstellenvanallerleiregels.’
- Maak1professionalverantwoordelijk
voor1gezin
En wanneer kun je nu eigenlijk aansprakelijk worden gesteld voor een calamiteit?
- Tekortgeschoteninjetaak
- Erisdaarbijsprakevanschade
- Dieschadeishetgevolgvaneenfout
- Diefoutmoetkunnenwordentoege-
rekendaaniemandofeeninstantie
Meer weten? Nog een artikel over aansprakelijkheid als het misgaat.
12
Theo Veltman, projectleider/adviseur Bizzo:‘Gemeen-
tenzijnheelergmetzichzelfbezig,merkikopdegemeen-
tehuizenwaarikalsadviseurkom.Watikmisishetbesef
datweandersmoetengaandenken.Nietmeervanuitde
ketens,maarvanuiteennieuwesituatie.Neemderuimte
enlegnietallesvastinregels.’
Anke Procee, belangenvertegenwoordiger Iederin (chronisch zieken en gehandicapten):‘Dezorgaanbie-
derszelfzijnvolopbezigmetdezeomslag.Personeelwordt
getraindindenieuwefilosofie.Maarhoezitdatbijdege-
meenten?Wordtdaaractiefgewerktaaneendenkomslag?’
Chantal Tuinman, implementatiemanager Jeugd (ge-meente Rotterdam):‘Jazeker.Rotterdaminvesteertonder
meermetdeopleiding“Ikwijwijk”.’
Kerstin Thederan, beleidsmedewerker Werk en Inko-men (gemeente Leiden):‘Bijonszijneigenkrachten
zelfsturingtermenwaaraanwijveelaandachtbesteden.
Maarlaatstkreegikeenzogehetenzelfsturingsmatrix.
Toenvroegikmeaf:waarzijnwemeebezig?Alleswordt
dichtgetimmerdinregels,datkantochnietdebedoeling
zijn?’
Theo Veltman:‘Datisprecieswatikbedoel,nietalles
vastleggeninprocedures.Laathetlos,maarzorgwelvoor
goedeleidinggevenden.Teamleidersdiehunmensendek-
kenalsblijktdatietsnietwerkt.’
‘Al doende leren, dat zijn we niet gewend’
Daar zitten ze dan, vier gemeenteambtenaren, twee adviseurs en een belangenbehartiger van patiënten. Betrokken bij minimaal één van de drie transities. Wat kunnen zij van elkaar leren? Een tafel in dialoog.
Frans Lustermans, adviseur en trainer kenniscentrum Wmo:‘Ikheb
eengoedvoorbeeld,deWmo.Eenwet
diealeenpaarjaarbestaateninmiddels
isstukgeprotocolleerd.Mensenkomen
meteenzorgvraagenhetWmo-loket
gaatafvinken.Voorjehetweetstaaner
straksweerduizendenrollatorsonge-
bruiktindeschuur.’
Anke Procee:‘Bijlijstjesenafvinken
gaatbijmijnachterban,chronischzie-
kenengehandicapten,eenroodlampje
branden.Zijwillenmaatwerk.‘
Frans Lustermans:‘Precies.Endaar
hoefjemaaréénvraagvoortestellen:
watisernodig?’
Theo Veltman:‘Datbegintalbijhetin-
diceren.Práátmetmensen.Vraagofze
echtbehoeftehebbenaandestandaard-
oplossingen.‘
Frans Lustermans: ‘Mijndochter
hadeenskiongelukgehadenmoest
trombose-injecties.Kanikmakkelijk
zelfmaardehuisartswildeeenwijkver-
pleegkundigesturen.Ikhebhetzelfge-
daan.Hetgelddatjezokanbesparen!’
22
VAN DE VERBINDINGSTAFEL
1323
Theo Veltman:‘Tochbenikbangdatwestraksmeervan
hetzelfdekrijgen.Omdattevoorkomenmoetenwenual
nadenkenover2016.’
Marjolein van Urk, afdelingshoofd gemeente Friese Meren: ‘Nuluktdatniet,maardekomendemaandenmoeten
weechtgaankijkenhoehetstructureelbeterkan.’
Theo Veltman:‘Registreerfoutenenbijna-foutenenbe-
spreekdieinhetzelflerendewijkteam.’
Chantal Tuinman:‘Opzicheengoedidee,maarwemoeten
weloppassendatweteveelgaanpraten.Aandeslag!’
Frans Lustermans:‘Gewoonbeginnenenachterafverant-
woorden.’
Theo Veltman:‘Aldoendelereniseenmaniervanwerken
diedeuitvoerendennietgewendzijn.’
Anke Procee:‘Hetklinktallemaalmooi,zelfsturingenal
doendeleren.Maarmijnzorgisvooraldecontinuïteitinde
zorg.Ondanksheelveelenthousiasmeengoedebedoelingen
kunnenfoutesituatiesontstaan.Ikhebbijvoorbeeldmij
vraagtekensbijdevrijwilligersdieinsommigegemeenten
dezogehetenkeukentafelgesprekkengaanvoeren.Weten
zijwelgenoegvandezorgbehoeftevanchronischeziekenof
lichamelijkgehandicapten?’
Marjolein van Urk:‘Deeerstevragenoverhetnieuwewijk-
teamkomenal,merkikalsgemeenteraadslidopTerschel-
ling.Bijvoorbeeldoverhetpersoonsgebondenbudget.Het
teamhaddaarnietdirectantwoordopendatzorgdemeteen
voorwantrouwen.Jemoetanticiperenopdevragendiegaan
komen,hebikgeleerd.’
Theo Veltman:‘Deuitvoeringismaatwerk.Iederegemeente
moetmeteigenoplossingenkomen.’
Marjolein van Urk: ‘WijhoevenopTerschellinggeenop-
vangvoordaklozen.Diehulpvraaghebbenweniet.Maarwe
moetenwelnadenkenoverdezorgdiewenietopheteiland
kunnenbiedenendievanhetvastelandmoetkomen.’
Chantal Tuinman:‘Eenpersoonsgebondenbudgetblijkt
inzo’ngevalvaakveelgeldteschelen.Misschienwelinhet
merendeelvandeaanvragen.’
Theo Veltman:‘Mijmoetnogeenlaatstedingvanhethart.
Wehebbenhetsteedsoverklanten,maareigenlijkvindik
dateenfouteterm.Ikhebhetlieveroverafnemers.Zezijn
namelijkaltijdafhankelijkvandeoverheid.’
Anke Procee:‘Hoejedemensenooknoemt,vooropstaat
voormijdatdehulpnietafneemt.’
Stapelingsmonitor: gebruik regelingen in één oogopslag
Door de decentralisaties krijgen gemeente steeds meer verantwoordelijkheden en meer ruimte om zelf beleid te maken. Om gemeenten te helpen dat beleid te baseren de behoeften en
eigenschappen van hun inwoners, heeft het Kennisinstituut Nederlandse Gemeenten in samenwerking met de Atlas voor Gemeenten een
stapelingsmonitor gemaakt. In de monitor is het gebruik van 40 regelingen uit het sociale domein per gemeente opgenomen.
24
Indemonitorisookgekekennaarde
stapelingvanregelingeninhuishou-
dens.Datwilzeggen:hoeveelverschil-
lenderegelingengebruikenhuishou-
densopdeonderscheidengebieden
arbeidsparticipatie,inkomensonder-
steuning,welzijnenzorg,onderwijsen
jeugdzorgmaken.
Omdemonitorsamentestellenheeft
hetCBSdebestandengebruiktvan
ondermeerhetCAK,hetUWVenDUO.
Ophetgebiedvanjeugdzorgmaakte
hetgebruikvandatavanBureausJeugd-
zorg,organisatiesJeugdenOpvoedhulp
enLandelijkWerkendeInstellingen.
Aandeanalysevandegegevenswordt
noggewerkt,verteldeGerardMarlet
vandeAtlasvoorgemeenten.De
monitorbiedtbinnenkortnognauw-
keurigercijfersaan,opwijkniveauen
voorsommigeindicatorenzelfstothet
zogenaamde‘postcode6-niveau’.Dat
houdtindatdegegevensbekendzijn
totgebiedenvangemiddeld17huishou-
dens.
Meer informatie
ZelfvertrouwenEigenlijkishetnatuurlijkeenbeetje
eenonzinnigevraagofjeklaarbent
voordetransities,begintHamersde
bijeenkomst.Wantbenjeooitecht
klaar?Enhoekunjedatweten?Enwaar
moetjeeigenlijkpreciesklaarvoor
zijn?Tochstimuleerthijgemeenten
totzelfonderzoek,nietalleennu,maar
ookvolgendjaar.‘Wantdanwordthet
nogspannender.’Eenanderebelang-
rijkeredenvoorzo’ntest:bijpositieve
uitkomstenwordthetzelfvertrouwen
flinkgroter.En:‘Jekunthetnooit
verkeerddoen.Alleenalsjejezelfniet
beoordeelt,doejehetnietgoed.Maarje
kuntnunogbijsturen.’
CadeautjeJekuntzo’nzelftest(uitdrukkelijkniet
methulpvanexternen)opverschil-
lendemanierenaanpakkenblijkt
tijdensdebijeenkomst.Zohebbende
gemeentenEnschedeenUtrechteen
aantalcasussennagespeeldenstuurden
metdeuitkomstenhunwerkwijzen
bij.OokdegemeenteRotterdamzette
haartandenineenkritischzelfonder-
zoek,verteltRobvandeHeuvelvan
degemeente.Hetonderzoekbestaat
uitviermetingenwaarvaneraltwee
zijnuitgevoerd.Hetheeftvolgensde
auditorveelvoordelen.‘Jedwingtde
programmamanagerseensituatiete
schetsenvan2015:wanneerisvolgens
hendetransitiegeslaagd?Daarnaast
zorgtdeuitslagvaneenmetingervoor
datjebeterweetwaarjeindekomende
periodedefocusopmoetleggen.’
Eendeelnemervraagtzichafoferwel
genoeganimowastotdeelnameaan
hetonderzoekindezedrukketijden.
Zeker,bevestigtVandeHeuvel:‘We
hebbensteedsgezegddatweopdeze
manierhelpenhetprocesteverbete-
renenalsjedatgoedaanpaktzienje
collega’sdeuitkomstennietalskritiek,
maarjuistalseencadeautjeenwerken
zegraagmee.’
1327
Rotterdam formuleerde vier onderzoeks-gebieden:
• Burgers en partners
• HRM en kwaliteit
• Organisatie en processen
• Bedrijfsvoering en
verantwoording
Is uw gemeente er al klaar voor?
Met nog maar een paar weken te gaan, testen of je als gemeente klaar bent voor de transities? Wellicht niet iets waar iedere gemeente zich nu nog aan durft te wagen. Toch kan zo’n zelftest veel opleveren, vertellen
Cees Hamers van KING en Rob van de Heuvel van de gemeente Rotterdam in de sessie ‘Bent u klaar voor de transitie?’.
• Degrootstepotentiëlebatenzijntehalenindeklei-
negroepvankwetsbaregezinnenmetmeervoudige
problemen.Alsjeerinslaagteenkinduitzo’ngezineen
schooldiplomatelatenbehalen,hebbendemaatschappe-
lijkebateninéénklapeenwaardevan€70.000
• DegemeenteEindhovenhanteertderedeneringdat
“iedereenrechtheeftopz’neigenellende.”Metandere
woorden:eengemeentehoeftnietaltijdintegrijpenals
eengezineenprobleemheeft.Overigens:ingrijpenloont
altijdalserkinderenbetrokkenzijnbijdeproblemen,en
ookalsergroteschuldenzijn.Problemenmetkinderen
enschuldenleidenindepraktijkvaaktotmeerproble-
men.
• Eenaanpakdiezichvooralrichtopouderenheeftwel
maatschappelijkebatenindevormvantoegenomen
kwaliteitvanleven.Financiëlebatenzijnmoeilijkte
behalen.
• Alssocialewijkteamsproberendezorgbehoefteinkaart
tebrengendooralleadressenindegemeentelangste
gaan,moetjegoedselecteren,andershaaljejeveelzorg
opdehalsdiezonderhuis-aan-huis-verkenningnooit
wasaangevraagd.
1228
Grootste baten te behalen bij multi-probleemgezinnen
Hulpverleningaangezinnenbeterengoedkopermaken
onderhetmotto“1gezin,1plan,1regisseur”.Datiséénvan
dedoelstellingenachterdedecentralisatieinhetzorgdo-
mein.Omtezienof‘beterengoedkoper’uitdeverfkomen,
maakteeconomischadviesbureauLPBLvoor40gemeenten
eenMaatschappelijkeKostenBatenAnalyse(MKBA).Uitde
veertiggemeentenselecteerdehetbureaudertienillustratie-
veaanpakken,diezeelktoetstenopvieraspecten:organisa-
tiekosten,toenamevaneffectiviteit,voorkomenvanescalatie
en‘immateriëlebaten’voordegezinnenendemaatschappij.
Vandedertienverschillendeaanpakkenzijnertweedieop
allevieraspectenpositiefscoren.Alledertiendemanieren
vanaanpakkunnenoptermijnbatenopleveren,vertelde
MereiLubbevanLPBL.Indebeginfasezijndekostenhoger,
omdatmensenopleidingnodighebbenvoorhunnieuwe
algemenetakeninsocialewijkteams.Zokunnenurendieop-
gaanaanscholingnietwordenbesteedaangezinnen.Daar-
doorishetaantalgezinnendateenwijkteamlidbegeleidtnu
lagerdanwanneeriedereenopgeleidis.
Vierobservatiesuitdeworkshop:
ECONOMISCH ADVI ES BUR EAU M AAK T R EK EN TO O L
EenartikeloverdeMKBAistevindenopdewebsitevanLPBL
Opdezelfdesitewww.lpbl.nlisookhetrekentooltevindenendehandleidingervan.
DatisgemaaktopverzoekvanhetministerievanBZK.
1228
‘Het brede padalles kan, alles mag maarwatch your stephet gaat bergafwaarts’
RapperJMD,artiestennaamvanJahmalMarcianoDerveld,
opendehetlaatstecentraleonderdeelvanDecentralisatiesin
Uitvoering.Hijschreefeenrapovereenwerelddievolgens
hem‘aanheteindvanz’nLatijnis.’Hijrapt‘manneninstrakke
pakkendieopjeneerkijkenhebbendemacht’.‘Nou,daar
zittenze’,wijstdagvoorzitterRubenMaesdezaalin.
Jahmal,derdejaarsstudentaandeHermanBroodAcademiein
Utrecht,heeftvanwegezijnhandicapmetdedecentralisaties
temaken.Hijisaaneenrolstoelgebondenenwordtdaarom
ineenautometchauffeurvanwoonplaatsEindhovennaar
Utrechtgebracht.‘Dieautohebikalleenindewinternodig.
Derestvanhetjaarkanikgewoonmetdetreinnaarschool.’
Maardatkannunietvolgenshem.‘Ikkrijgófhethelejaareen
autometchauffeur,ófhelemaalniet.’Hoedatvolgendjaargaat
veranderenweetJahmalnogniet.
www.jmd-hiphop.com
30
30
Maes trapte af met de opmerking dat op 1 januari ‘alles’ an-
ders moet zijn, terwijl er nu nog onduidelijkheden zijn. Hij
haalt ochtendspreker José Manshanden aan, die stelde dat
gemeenten er nu eerst alles aan moeten doen om continu-
iteit van zorg te bieden. Plasterk beaamt dat, en stelt dat de
decentralisaties niet ‘af ’ zijn op 1 januari. ‘Gemeenten en Rijk
zijn er nu mee bezig, en dat zullen we volgend jaar ook nog
zijn.’ Hij herhaalt het nog maar een keer: de eerste zorg is de
transitie, de echte transformatie volgt later.
Dat er incidenten zullen optreden, is meer dan aannemelijk.
Een van de vragen gaat daarover:
Kan de minister gemeenten ondersteunen bij het voorkomen van regelreflexen bij incidenten? Plasterk begint zijn antwoord met het waargebeurde verhaal
van een man die een maand na z’n overlijden wordt gevon-
den in huis. ‘Dit soort dingen gebeurt nu, en dat zal volgend
jaar ook zo zijn. We moeten straks niet zeggen dat dit komt
door de decentralisatie en pleiten voor het weghalen van de
uitvoering bij de gemeenten.’ Hij belooft niet in te gaan op
Kamervragen over dit soort onderwerpen. ‘Ik zal degene die
de vragen stelt vertellen dat dit vragen zijn van gemeente-
raadsleden aan hun wethouder.’ Tegelijk hoopt Plasterk dat
gemeenten na een incident niet meteen zeggen dat het komt
doordat ze te weinig geld van de overheid hebben gekregen
om hun taken uit te voeren.
De omgang met privacy is een actueel onderwerp in de de-
centralisaties. Veel gegevens van cliënten komen bij gemeen-
ten terecht en de vraag is of die voldoende aandacht hebben
voor informatieveiligheid en privacy.
Volgens Plasterk hebben de gemeenten het nu in eerste in-
stantie druk om goede, integrale zorg te leveren en is privacy
daarbij niet ‘de eerste zorg’. Hij verwees naar de handreiking
van zijn ministerie die iedereen aan het eind van het congres
kreeg uitgereikt en drukte gemeenten op het hart om hier
niet ‘te zorgeloos’ met het onderwerp om te gaan.
Tot slot gevraagd naar een vraag die hij vreesde, maar niet
kreeg, glimlachte Plasterk dat hij die niet gehoord had. ‘Ik
kom vaker op congressen over dit onderwerp, en alles wat ik
vandaag heb gehoord komt me bekend voor.’
32 33
Vragen aan deminister
Tijden het congres konden aanwezigen via internet, Twitter of sms hun vragen aan minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) doorgeven.
Dagvoorzitter Ruben Maes legde er enkele voor tijdens de laatste plenaire bijeenkomst in de grote Rotterdamzaal.
32 33
‘Liever wijkverpleegkundige aan huis dan contact met anonieme instantie’Over 48 dagen, op 1 januari 2015, zullen meer zaken op hun plaats zijn gevallen dan nu. Er zijn vast ook nog zaken die
geregeld moeten worden, betoogde minister Ronald Plasterk in zijn afsluiting van het congres.
Hijdruktedegemeentenophethartomgoedteblijvenstil-
staanvoorwiezeaandeslagzijnmetdeoperatie.‘Ikbedenk
medanhoeikzelfzouwillenoudworden.Opdeoudema-
nier?Waarjeopjeoudedagbijwijzevansprekeneensleutel
krijgtvooreenkamerinhetverzorgingshuismetgeraniums
omachtertegaanzitten?Ofopdenieuwewijze,waaropje
langzelfstandigblijftenwaar jehulpkrijgtals jesommige
dingennietmeerkunt,bijvoorbeeldeentrapliftalsjeslecht
terbeenbent.Waarjenietstemakenhebtmetallerleiano-
niemenationaleinstanties,maarmeteenwijkverpleegkun-
digediejekent?’Plasterkwisthetwel.
Veel bereiktAlmoeterwaarschijnlijknogheteenenanderwordengere-
geldna1januari,Plasterkvindtdateralveelisbereiktomde
decentralisatiesgoedtelatenlanden.Hijnoemdeviervoor-
beelden: ‘Eriseenbudgetzonderschottengekomen,endat
sprakeenjaargeledennognietvoorzich.Verderisafgespro-
kendatervoordeverantwoordingéénmonitorkomtopba-
sisvanéénuitvraag.Datzorgtervoordatgemeentennietom
de haverklap allerlei verschillende vragenlijsten hoeven in
tevullen.Alskleineregemeentensamenwerken,hebbenze
daaroverhetalgemeencongruenteverbandenvoorgekozen.
TenvierdeheefthetRijkgezorgddathetdedecentralisaties
begeleidtennietzomaaroverdeschuttinggooit.’
Plasterk benoemde de verschillende beelden die hij waar-
neemtalshetomdedecentralisatiesgaat.‘Alsikdepolitiek
endepersvolg,lijkthetoferheleengedingenstaantege-
beuren.Spreekikwethouders,dankomikeenbeetjespan-
ningmaarverdervooralgrootenthousiasmetegen.’
Deministerslootafdoordeluisteraarsveelsucces,wijsheid
enpleziertoetewensenbijdetransitieendetransformatie.
34
MI N I STER PL AST ERK SLUIT AF :
34 35
36
En? Kwamen je verwachtingen uit?
Aan het eind van de dag spraken we de mensen weer die we ‘s ochtends naar hun verwachtingen vroegen.
Wat viel op, wat viel mee, wat viel tegen?
Peter Prevo, concern control
gemeente Gorinchem
‘Veel opgestoken van de workshop “Inrichten van privacy-
beleid voor het sociale domein”. Interessant was de Tria-
gekader van de gemeente Leeuwarden, waarmee privacy
op een praktische manier in de werkprocessen rondom de
sociale teams kan worden ingericht. Leeuwarden wist goed
waarover ze sprak en deelde deze informatie gul. Ook tijdens
de verbindingstafels was er veel bereidheid om expertise te
delen. Er was letterlijk een verbinding tussen de ‘zachte’ kant
van de inhoud met de harde kant van de bedrijfsvoering.
Leuk ook, dat er driftig werd meegeschreven toen ik vertelde
over onze beleidsregel privacy.’
Loura in ’t Veld, adviseur
compliance en integriteit bij de
gemeente Rotterdam
‘Veel nieuwe contacten, een aantal eye-openers. Zaken waaraan ik
nog niet had gedacht in de uitvoering. Zo kwam ik erachter dat wij
de toegang tot het sociale domein te moeilijk hebben opgetuigd
in Gorinchem. Aan het begin van de verbindingstafel had ik mijn
twijfels. Zoveel verschillende achtergronden, wat moet dat wor-
den? Maar we hadden een heel geanimeerd gesprek. Een geslaagde
dag, wat mij betreft.’
‘Ik vond de workshop “Is er voldoende aandacht voor
de financiën van mijn gemeenschappelijke regeling?”
zeer de moeite waard. Met name de vragen die werden
gesteld over de btw en het compensatiefonds. Gemeen-
ten gaan straks meer declareren. Ik vroeg mij af, of het
huidige compensatiefonds wel genoeg is en of er straks
een tekort gaat ontstaan. Ik kreeg contactgegevens,
handige websites en uitleg over de risico’s van het fonds.
Nu kan ik zaken verder uitzoeken. Ook kreeg ik tips over
het opstellen van een begroting. Voor mij was het een
goed georganiseerde dag op een fijne locatie.’
Lino Huizer, beleidsmedewerker gemeente Werkendam
36 37
‘Ik heb weinig nieuws gehoord, en dat vind ik
een goed teken. Er is nog genoeg te doen , maar
we weten wat. Een workshop over privacy die
ik bijwoonde was goed om m’n eigen positie te
vergelijken. Ik vind dat we niet te krampachtig
met het onderwerp moeten omgaan. Denk
goed na over wat je vastlegt en zorg dat je kunt
uitleggen waarom je dat doet. Voor de men-
sen die straks met de klant aan de slag gaan is
mijn advies rondom privacy: doe wat nodig is,
verwar dat niet met wat er allemaal mogelijk
is. Veel gesprekken met collega’s waren zeer
concreet. De minister bleef algemeen, maar ik
had niet anders verwacht.’
Anne Visser, projectleider ICT
gemeente Pijnacker-Nootdorp
Tip! Weten wat de
bezoekers vooraf verwachtten? Kijk op pagina 5.
‘Het was een leuke dag, al had ik graag meer uitvoerders
gehoord, want die waren er niet. Ik heb contacten kunnen
leggen en ik heb banden kunnen versterken met mensen die
ik al kende, dat is gelukt. Jammer genoeg heb ik niet de ene
ingang ontdekt waar gemeenten een vraag hebben over het
onderwerp handhaven. Tenslotte kreeg ik het gevoel dat de
transitie op hoog niveau goed is geregeld, maar op het niveau
van uitvoering nog niet helemaal. Op het melden en voorko-
men van fraude bijvoorbeeld.’
Assem El Khattabi, ondernemer van
Consillium, Rotterdam
‘De deelsessie “Gemeentelijk Gegevensknoop-
punt” was erg praktisch, tastbaar en visueel.
Een duidelijk overzicht van de stappen die je
als gemeente moet nemen en hoe je dat precies
moet aanpakken. Zo komt een scherm eruit te
zien, zo stel je een bericht op. De sessie heeft
me echt gerustgesteld: ik bleek niet de enige
die worstelt met alle nieuwe informatie. Ik
wilde weten hoe ik me kan aansluiten op een
webservice. Ik kwam erachter dat dit nog even
kan duren omdat maar vijftien gemeenten
zich per maand kunnen aansluiten. Goed om
te weten. Het was een goed georganiseerde en
nuttige dag. Ik ben met een goed gevoel naar
buiten gestapt.’
Joke den Boer, informatiemanager en adviseur bij Syntrophos