elsiit.cetechihuahua.gob.mx/ses/mapa de la historia.pdfimportantes de la ilustración y su impacto...
TRANSCRIPT
38 L ibro para e l maestro
Blo
qu
e 1
El m
un
do
ad
qu
iere
nu
evas
dim
en
sio
nes.
D
e p
rin
cip
ios
del
sig
lo X
VI
a p
rin
cip
ios
del
sig
lo X
VII
ISE
CUEN
CIA
STE
MA
SRE
CURS
OS
TECN
OLÓ
GIC
OS
APR
END
IZA
JES
ESPE
RAD
OS
EJES
Secu
enci
a de
inic
io: E
l tie
mpo
de
la H
isto
ria•
Intr
oduc
ción
al c
urso
• Id
entifi
car l
os s
iglo
s qu
e co
mpr
ende
el p
erio
do. O
rden
ar c
rono
lógi
cam
ente
en
una
línea
del
tiem
po
algu
nos
de lo
s he
chos
y p
roce
sos
rele
vant
es re
laci
onad
os c
on la
con
quis
ta y
col
oniz
ació
n de
div
ersa
s re
gion
es d
el m
undo
, la
difu
sión
del
hum
anis
mo,
la o
rgan
izac
ión
de la
s m
onar
quía
s y
los
avan
ces
cien
tífico
s y
tecn
ológ
icos
.
Com
pren
sión
del
tie
mpo
y e
l esp
acio
hi
stór
icos
• O
rden
amie
nto
cron
ológ
ico
*
Ubi
car h
echo
s, pr
oces
os y
per
iodo
s, as
í com
o su
suc
esió
n.•
Cam
bio-
perm
anen
cia
*
Iden
tifica
r cam
bios
y p
erm
anen
cias
.•
Mul
tica
usal
idad
*
Iden
tifica
r cau
sas
y co
nsec
uenc
ias.
• Pa
sado
-pre
sent
e-fu
turo
*
Iden
tifica
r la
rela
ción
ent
re e
l pas
ado
que
se
estu
dia
y un
a si
tuac
ión
actu
al.
*
Esta
blec
er la
rela
ción
ent
re e
l pas
ado
estu
diad
o, e
l pre
sent
e y
el fu
turo
a p
artir
de
su c
onte
xto
con
el fi
n de
que
reco
nozc
an s
u pa
pel c
omo
suje
tos
hist
óric
os.
• Es
paci
o hi
stór
ico
*
Loca
lizar
e id
entifi
car l
as c
arac
terís
ticas
de
los
espa
cios
his
tóric
os.
Man
ejo
de in
form
ació
n hi
stór
ica
• Fo
rmul
ació
n de
inte
rrog
ante
s
* El
abor
ar h
ipót
esis
a p
artir
de
cono
cim
ient
os
prev
ios.
*
Refo
rmul
ar h
ipót
esis
a p
artir
del
co
noci
mie
nto
adqu
irido
.•
Lect
ura
e in
terp
reta
ción
de
test
imon
ios
escr
itos
*
Dife
renc
iar f
uent
es p
rimar
ias
y se
cund
aria
s.•
Expr
esar
con
clus
ione
s de
man
era
oral
y
escr
ita
*
Org
aniz
ar a
rgum
ento
s pa
ra la
ela
bora
ción
de
una
exp
licac
ión
hist
óric
a.
Form
ació
n de
una
con
cien
cia
hist
óric
a pa
ra la
con
vive
ncia
• Fo
men
tar e
l res
peto
a la
div
ersi
dad
cultu
ral
mun
dial
reco
noci
da c
omo
un p
rodu
cto
hist
óric
o de
l que
form
a pa
rte.
1. L
as fr
onte
ras
de E
urop
a se
tra
nsfo
rman
• N
eces
idad
de
abrir
nue
vas
ruta
s co
mer
cial
es e
ntre
Eu
ropa
y A
sia
• Hu
man
ism
o y
Rena
cim
ient
o•
Avan
ces
cien
tífico
s y
tecn
ológ
icos
• Co
nsol
idac
ión
de
mon
arqu
ías
naci
onal
es
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: La
Eda
d M
oder
na. P
anor
ama
del p
erio
do.
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do I.
• In
tera
ctiv
o: L
as fr
onte
ras
de E
urop
a se
tran
sfor
man
.
• U
bica
r en
un p
lani
sfer
io lo
s pr
inci
pale
s vi
ajes
de
expl
orac
ión,
las
regi
ones
que
ent
raro
n en
con
tact
o co
n la
exp
ansi
ón e
urop
ea d
e lo
s si
glos
XVI
y X
VII y
las
pose
sion
es d
e Es
paña
y P
ortu
gal d
uran
te e
stos
si
glos
.
• Se
ñala
r alg
unos
cam
bios
a p
artir
del
inte
rcam
bio
de e
spec
ies
anim
ales
y v
eget
ales
.
• Id
entifi
car l
as tr
ansf
orm
acio
nes
de lo
s pu
eblo
s qu
e en
tr aro
n en
con
tact
o du
rant
e lo
s si
glos
XVI
y X
VII
y de
scrib
ir la
s pr
inci
pale
s ca
ract
erís
ticas
de
las
soci
edad
e s d
el c
ontin
ente
am
eric
ano
bajo
el o
rden
co
loni
al.
2. U
na a
vent
ura
que
trans
form
ó al
mun
do•
Expl
orac
ione
s y
desc
ubrim
ient
os•
Colo
niza
ción
por
tugu
esa
• Co
loni
zaci
ón e
spañ
ola
• Co
loni
zaci
ón in
gles
a
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do II
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
III.
• In
tera
ctiv
o: U
na a
vent
ura
que
trans
form
ó al
mun
do.
• Vi
deo:
Ave
ntur
eros
.•
Vide
o: L
a di
visió
n de
l mun
do.
• Re
cono
cer l
as c
ausa
s qu
e fa
vore
cier
on lo
s vi
ajes
de
exp l
orac
ión
y la
heg
emon
ía e
urop
ea e
n el
mun
do.
• U
tiliz
ar c
once
ptos
cla
ve p
ara
expl
icar
de
man
era
oral
, esc
rita
o gr
áfica
las
cara
cter
ístic
as d
el p
erio
do.
• Di
stin
guir
las
cara
cter
ístic
as d
e la
s fo
rmas
de
expr
esió
n ar
tístic
a a
travé
s de
imág
enes
y re
prod
ucci
ones
de
obr
as d
e ar
te.
• Le
er b
reve
s na
rraci
ones
sob
re la
con
quis
ta e
urop
ea y
hac
er c
omen
tario
s so
bre
las
mis
mas
.
3. A
l otr
o la
do d
el
Atlá
ntic
o•
Inte
rcam
bios
ent
re
Amér
ica
y Eu
ropa
• Ac
ultu
raci
ón y
mes
tizaj
e•
El o
rden
col
onia
l: ca
ract
erís
ticas
de
las
soci
edad
es b
ajo
el
dom
inio
eur
opeo
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do IV
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
V.
• In
tera
ctiv
o: A
l otro
lado
del
Atlá
ntic
o•
Vide
o: C
ómo
se re
cons
truye
la
hist
oria
.
• Id
entifi
car l
as a
port
acio
nes
afric
anas
, am
eric
anas
y e
uro p
eas
a la
her
enci
a co
mún
de
los
pueb
los
del
mun
do y
val
orar
las
que
perm
anec
en e
n la
act
ualid
ad.
Secu
enci
a de
ev
alua
ción
: Dem
uest
ra
qué
apre
ndis
te
• La
riqu
eza
de la
re
alid
ad a
mer
ican
a:
las
desc
ripci
ones
y la
s co
ncep
cion
es e
urop
eas
39L ibro para e l maestro
SECU
ENCI
AS
TEM
AS
RECU
RSO
S TE
CNO
LÓG
ICO
SA
PREN
DIZ
AJE
S ES
PERA
DO
SEJ
ES
4. L
a lu
z de
la ra
zón
• So
cied
ad e
stam
enta
l•
Ilust
raci
ón•
Desp
otis
mo
ilust
rado
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: De
m
edia
dos
del s
iglo
XVI
II a
med
iado
s de
l XIX
. Pan
oram
a de
l per
iodo
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
T
emas
par
a co
mpr
ende
r el p
erio
do I
• In
tera
ctiv
o La
luz
de la
razó
n.•
Vide
o: E
l arte
ilum
inad
o.
• Id
entifi
car l
os s
iglo
s qu
e co
mpr
ende
el p
erio
do. O
rden
ar c
rono
lógi
cam
ente
con
ayu
da
de la
líne
a de
l tie
mpo
suc
esos
y p
roce
sos
rele
vant
es re
laci
onad
os c
on e
l sur
gim
ient
o de
nu
evas
pot
enci
as m
aríti
mas
, las
revo
luci
ones
atlá
ntic
as e
indu
stria
l y la
tran
sfor
mac
ión
del
pens
amie
nto,
pol
ítico
, eco
nóm
ico
y ci
entífi
co.
• De
stac
ar e
n un
map
amun
di la
s pr
inci
pale
s tra
nsfo
rmac
ione
s en
la d
ivis
ión
polít
ica
de
Amér
ica
y Eu
ropa
a ra
íz d
e la
s re
volu
cion
es a
tlánt
icas
y la
s pr
inci
pale
s zo
nas
de in
fluen
cia
de
las
pote
ncia
s m
aríti
mas
del
per
iodo
.
• Di
stin
guir
los
cam
bios
que
pro
pici
ó la
revo
luci
ón in
dust
rial e
n el
con
sum
o, e
l am
bien
te y
el
pais
aje.
Com
pren
sión
del
tie
mpo
y e
l esp
acio
hi
stór
icos
• O
rden
amie
nto
cron
ológ
ico
*
Iden
tifica
r la
sim
ulta
neid
ad d
e he
chos
y p
roce
sos.
• Ca
mbi
o-pe
rman
enci
a
* An
aliz
ar c
ambi
os y
per
man
enci
as.
• M
ulti
caus
alid
ad
* Di
stin
guir
dife
rent
es ti
pos
de c
ausa
s y
cons
ecue
ncia
s•
Pasa
do-p
rese
nte-
futu
ro
* Id
entifi
car l
a re
laci
ón e
ntre
el p
asad
o qu
e se
est
udia
y
una
situ
ació
n ac
tual
.
* Es
tabl
ecer
la re
laci
ón e
ntre
el p
asad
o es
tudi
ado,
el
pres
ente
y e
l fut
uro
a pa
rtir
de s
u co
ntex
to c
on e
l fin
de
que
reco
nozc
an s
u pa
pel c
omo
suje
tos
hist
óric
os.
• Es
paci
o hi
stór
ico
*
Iden
tifica
r las
car
acte
rístic
as d
el e
spac
io h
istó
rico
y re
laci
onar
las
con
hech
os y
pro
ceso
s.
Man
ejo
de in
form
ació
n hi
stór
ica
• Fo
rmul
ació
n de
inte
rrog
ante
s
* El
abor
ar h
ipót
esis
a p
artir
de
cono
cim
ient
os p
revi
os.
*
Enriq
uece
r y re
plan
tear
hip
ótes
is fo
rmul
adas
con
bas
e en
el a
nális
is d
e in
form
ació
n.•
Lect
ura
e in
terp
reta
ción
de
test
imon
ios
escr
itos
*
Extra
er y
resu
mir
info
rmac
ión
de fu
ente
s pr
imar
ias.
• Ex
pres
ar c
oncl
usio
nes
de m
aner
a or
al y
esc
rita
*
Dist
ingu
ir y
elab
orar
arg
umen
tos
para
exp
licar
la
mul
ticau
salid
ad d
e un
pro
ceso
de
man
era
escr
ita.
Form
ació
n de
una
con
cien
cia
hist
óric
a pa
ra la
co
nviv
enci
a
• Va
lora
r y re
flexi
onar
sob
re la
her
enci
a de
los
prin
cipi
os
de la
Ilus
traci
ón y
el l
iber
alis
mo
com
o pa
rte
de n
uest
r a
cultu
ra.
5. E
n no
mbr
e de
la
igua
ldad
y la
lib
erta
d
• Re
volu
ción
Ingl
esa
• In
depe
nden
cia
de la
s Tr
ece
Colo
nias
• Re
volu
ción
Fra
nces
a
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t:
Tem
as p
ara
com
pren
der e
l per
iodo
II.
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do II
I.•
Inte
ract
ivo:
En
nom
bre
de la
ig
uald
ad y
la li
berta
d.•
Vide
o: E
l arte
revo
luci
onar
io.
• De
scrib
ir la
s tra
nsfo
rmac
ione
s de
las
soci
edad
es a
par
ti r d
e lo
s ca
mbi
os e
n el
pen
sam
ient
o po
lític
o y
econ
ómic
o y
dist
ingu
ir la
s pr
inci
pale
s ca
ract
erís
tica s
de
los
país
es a
mer
ican
os a
l co
nsol
idar
se s
u in
depe
nden
cia.
• Co
mpa
rar l
as s
imili
tude
s y
dife
renc
ias
de la
inde
pend
enci
a de
las
trec
e co
loni
as in
gles
as y
la
s es
paño
las
en A
mér
ica.
• U
tiliz
ar lo
s co
ncep
tos
clav
e ya
señ
alad
os p
ara
expl
icar
de
man
era
oral
, esc
rita
o gr
áfica
las
cara
cter
ístic
as d
el p
erio
do.
• Id
entifi
car l
as id
eas
polít
icas
del
per
iodo
en
dive
rsas
for m
as d
e ex
pres
ión
artís
tica
com
o pi
ntur
a, g
raba
do, e
scul
tura
y li
tera
tura
.
6. U
n m
undo
de
máq
uina
s•
Revo
luci
ón In
dust
rial
• Su
rgim
ient
o de
nue
vos
grup
os s
ocia
les
• In
dust
rializ
ació
n y
ciud
ades
indu
stria
les
• Re
volu
ción
dem
ográ
fica
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t:
Tem
as p
ara
com
pren
der e
l per
iodo
IV.
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t:
Tem
as p
ara
com
pren
der e
l per
iodo
V.
• In
tera
ctiv
o: U
n m
undo
de
máq
uina
s.•
Vide
o: L
a po
blac
ión
tam
bién
cam
bia.
• Co
mpa
rar d
os in
terp
reta
cion
es d
e la
revo
luci
ón fr
ance
s a y
des
crib
ir su
s di
fere
ncia
s.
• Se
lecc
iona
r y c
ontra
star
info
rmac
ión
de d
iver
sas
fuen
tes
para
con
ocer
las
idea
s m
ás
impo
rtan
tes
de la
ilus
traci
ón y
su
impa
cto
en la
s re
volu
cion
es a
tlánt
icas
.
• Re
cono
cer e
l orig
en d
e la
Dec
lara
ción
de
los
Dere
chos
del
Hom
bre
y de
l Ciu
dada
no y
val
orar
su
vig
enci
a en
la a
ctua
lidad
.
Secu
enci
a de
ev
alua
ción
. Dem
uest
ra
qué
apre
ndis
te
Vest
ido
y te
cnol
ogía
: de
l tal
ler a
rtes
anal
a la
pr
oduc
ción
mec
aniz
ada
Blo
qu
e 2
De m
ed
iad
os
del
sig
lo X
VII
I a m
ed
iad
os
del
sig
lo X
IX
40 L ibro para e l maestro
Blo
qu
e 3
Las
tran
sfo
rmaci
on
es
del
sig
lo X
IX. D
e m
ed
iad
os
del
sig
lo X
IX a
pri
nci
pio
s d
el
XX
SECU
ENCI
AS
TEM
AS
RECU
RSO
S TE
CNO
LÓG
ICO
SA
PREN
DIZ
AJE
S ES
PERA
DO
SEJ
ES
7. C
ambi
a… ¿
todo
ca
mbi
a?•
Nac
iona
lism
o y
unifi
caci
ón
de It
alia
y A
lem
ania
• G
rand
es im
perio
s y
la
cues
tión
de lo
s Ba
lcan
es•
Cons
tituc
iona
lism
o y
sufra
gio
• Ca
mbi
os s
ocia
les
(mig
raci
ones
, cre
cim
ient
o de
las
ciud
ades
y la
po
blac
ión,
con
dici
ones
y
form
as d
e vi
da o
brer
a Id
eas
soci
alis
tas)
• Tr
ansf
orm
acio
nes
en la
vi
da c
otid
iana
, la
cultu
ra y
la
cie
ncia
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: N
acio
nalis
mo
e im
peria
lism
o.
Pano
ram
a de
l per
iodo
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
I.•
Inte
ract
ivo:
Cam
bia…
¿to
do
cam
bia?
• Vi
deo:
Nue
vo o
rden
pol
ítico
e
iden
tidad
es n
acio
nale
s.•
Vide
o: ¡
Obr
eros
del
mun
do, ú
nans
e!
• Id
entifi
car l
os s
iglo
s qu
e co
mpr
ende
el p
erio
do. O
rden
ar c
rono
lógi
cam
ente
y
esta
blec
er re
laci
ones
cau
sale
s co
n ay
uda
de la
líne
a de
l tie
mpo
ent
re s
uces
os
y pr
oces
os re
laci
onad
os c
on e
l im
peria
lism
o, la
indu
stria
lizac
ión,
la a
plic
ació
n de
la te
cnol
ogía
en
las
com
unic
acio
nes
y la
pro
ducc
ión,
los
naci
onal
ism
os y
las
revo
luci
ones
soc
iale
s.
• Ex
plic
ar c
on a
yuda
de
map
as la
impo
rtan
cia
estra
tégi
ca, e
conó
mic
a y
polít
ica
de a
lgun
as re
gion
es d
e As
ia, Á
frica
y A
mér
ica
para
los
país
es im
peria
lista
s y
los
prin
cipa
les
cam
bios
en
el re
part
o de
l mun
do e
n ví
sper
as d
e la
prim
era
guer
ra
mun
dial
.
• Co
ntra
star
las
cara
cter
ístic
as d
el a
mbi
ente
ent
re e
ste
p erio
do y
el a
nter
ior y
se
ñala
r los
cam
bios
en
los
pais
ajes
urb
anos
y ru
rale
s pr
ovoc
a do
s po
r el u
so d
e nu
evas
fuen
tes
de e
nerg
ía, t
rans
port
es y
mat
eria
les
d e c
onst
rucc
ión.
• De
scrib
ir lo
s ca
mbi
os e
n la
soc
ieda
d y
algu
nos
aspe
ctos
de
la v
ida
cotid
iana
de
dive
rsos
gru
pos
soci
ales
a p
artir
de
la re
volu
ción
indu
stria
l .
Com
pren
sión
del
tie
mpo
y e
l esp
acio
his
tóri
cos
• O
rden
amie
nto
cron
ológ
ico
*
Esta
blec
er s
imul
tane
idad
de
hech
os y
pro
ceso
s hi
stór
icos
.•
Cam
bio-
perm
anen
cia
*
Anal
izar
y c
ompa
rar c
ambi
os y
per
man
enci
as.
• M
ulti
caus
alid
ad
* Re
laci
onar
dife
rent
es ti
pos
de c
ausa
s y
cons
ecue
ncia
s.•
Pasa
do-p
rese
nte-
futu
ro
* Id
entifi
car l
a re
laci
ón e
ntre
el p
asad
o qu
e se
est
udia
y u
na
situ
ació
n ac
tual
.
* Es
tabl
ecer
la re
laci
ón e
ntre
el p
asad
o es
tudi
ado,
el p
res e
nte
y el
futu
ro a
par
tir d
e su
con
text
o co
n el
fin
de q
ue re
cono
zcan
su
pape
l com
o su
jeto
s hi
stór
icos
.•
Espa
cio
hist
óric
o
* Es
tabl
ecer
rela
cion
es e
ntre
las
cara
cter
ístic
as d
el e
spac
io h
istó
rico
y he
chos
y p
roce
sos.
Man
ejo
de in
form
ació
n hi
stór
ica
• Fo
rmul
ació
n de
inte
rrog
ante
s
* El
abor
ar h
ipót
esis
a p
artir
de
cono
cim
ient
os p
revi
os.
*
Form
ular
inte
rrog
ante
s y
plan
tear
hip
ótes
is q
ue d
en re
s pue
sta
a su
s pr
egun
tas.
*
Refo
rmul
ar h
ipót
esis
a p
artir
del
aná
lisis
de
info
rmac
ión .
• Le
ctur
a e
inte
rpre
taci
ón d
e te
stim
onio
s es
crit
os
* Co
mpa
rar i
nfor
mac
ión
de fu
ente
s pr
imar
ias
sobr
e un
mis
mo
hech
o o
proc
eso.
• Ex
pres
ar c
oncl
usio
nes
de m
aner
a or
al y
esc
rita
*
Anal
izar
arg
umen
tos
de u
na e
xplic
ació
n hi
stór
ica
y re
orga
niza
rlos
utili
zand
o un
recu
rso
dist
into
del
text
o.
Form
ació
n de
una
con
cien
cia
hist
óric
a pa
ra la
con
vive
ncia
• Fo
men
tar e
l res
peto
a la
s di
fere
ncia
s en
tre
las
naci
ones
val
orar
el
patr
imon
io c
ultu
ral q
ue c
ada
una
prov
ee a
la h
uman
idad
.
8. L
a gl
oria
, el p
oder
y
el p
rest
igio
• De
finic
ión
de im
peria
lism
o•
Caus
as d
e la
exp
ansi
ón
de la
s gr
ande
s po
tenc
ias
en d
istin
tas
regi
ones
del
pl
anet
a•
Cons
ecue
ncia
s de
l im
peria
lism
o en
el s
iglo
XI
X en
div
erso
s ám
bito
s
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do II
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
III.
• In
tera
ctiv
o: L
a gl
oria
, el p
oder
y e
l pr
estig
io.
• Vi
deo:
La
inva
sión
franc
esa
en
Méx
ico
y el
Seg
undo
Impe
rio.
• De
scrib
ir la
s ca
usas
de
los
confl
icto
s en
tre
las
gran
des
p ote
ncia
s y
sus
cons
ecue
ncia
s en
el r
esto
del
mun
do.
• U
tiliz
ar lo
s co
ncep
tos
clav
e pa
ra e
xplic
ar d
e m
aner
a or
a l, e
scrit
a o
gráfi
ca la
s ca
ract
erís
ticas
del
per
iodo
.
• Co
mpa
rar d
iver
sas
corr
ient
es a
rtís
ticas
a p
artir
de
imág
enes
, rep
rodu
ccio
nes
de
obra
s de
art
e o
fragm
ento
s lit
erar
ios
y ex
plic
ar la
influ
enci
a de
las
cond
icio
nes
polít
icas
y e
conó
mic
as d
el p
erio
do e
n es
tas
man
ifest
acio
nes.
9. E
l fin
de u
na e
ra•
La P
rimer
a G
uerra
M
undi
al•
Revo
luci
ones
soc
iale
s•
El n
uevo
ord
en m
undi
al
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do IV
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
V.
• In
tera
ctiv
o: E
l fin
de u
na e
ra.
• Vi
deo:
Las
revo
luci
ones
soc
iale
s.
• Co
mpa
rar d
os p
ostu
ras
sobr
e la
s co
nsec
uenc
ias
de la
revo
luci
ón in
dust
rial,
una
de la
épo
ca y
otra
act
ual,
y ex
plic
ar s
us d
ifere
ncia
s.
• Bu
scar
, sel
ecci
onar
y c
ontra
star
info
rmac
ión
de d
iver
sas
fuen
tes
para
con
ocer
los
avan
ces
cien
tífico
s y
tecn
ológ
icos
del
per
iodo
y s
u im
pact
o en
la s
ocie
dad
y el
am
bien
te.
• Re
cono
cer l
a ex
iste
ncia
de
dive
rsas
cul
tura
s en
el p
erio
do y
des
crib
ir al
guna
s si
mili
tude
s y
dife
renc
ias
entr
e el
las.
Secu
enci
a de
ev
alua
ción
. Dem
uest
ra
qué
apre
ndis
te
• La
s fe
rias
mun
dial
es y
la
fasc
inac
ión
con
la c
ienc
ia
y el
pro
gres
o
41L ibro para e l maestro
Blo
qu
e 4
El
mu
nd
o e
ntr
e 1
920
y 1
960
SECU
ENCI
AS
TEM
AS
RECU
RSO
S TE
CNO
LÓG
ICO
SA
PREN
DIZ
AJE
S ES
PERA
DO
SEJ
ES
10.
Una
gue
rra p
ara
reco
rdar
se•
La c
risis
eco
nóm
ica
mun
dial
• La
Seg
unda
Gue
rra
Mun
dial
: alia
nzas
in
tern
acio
nale
s y
sus
inte
rese
s•
Prin
cipa
les
cons
ecue
ncia
s de
la S
egun
da G
uerra
M
undi
al
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t:El
mun
do e
ntre
192
0 y
1960
. Pa
nora
ma
del p
erio
do.
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do I.
•
Inte
ract
ivo:
Una
gue
rra p
ara
reco
rdar
se.
• Vi
deo:
Hitl
er fa
scist
a.
• Id
entifi
car e
l sig
lo y
los
años
que
com
pren
de e
l per
iodo
. Ord
enar
cro
noló
gica
men
te
y es
tabl
ecer
rela
cion
es c
ausa
les
y de
sim
ulta
neid
ad e
ntre
suc
esos
y p
roce
sos
rela
cion
ados
con
la s
egun
da g
uerra
mun
dial
, la
guer
ra fr
ía, l
a de
scol
oniz
ació
n de
Asi
a y
Áfric
a, la
tran
sici
ón d
emoc
rátic
a, lo
s av
ance
s ci
entífi
cos
y te
cnol
ógic
os. D
esta
car e
l rit
mo
acel
erad
o de
su
desa
rrol
lo.
• Ex
plic
ar c
on a
yuda
de
map
as lo
s ca
mbi
os e
n el
mun
do a
raíz
de
la s
egun
da g
uerra
m
undi
al, l
as re
gion
es e
n te
nsió
n du
rant
e la
gue
rra fr
ía y
los
flujo
s m
igra
torio
s ha
cia
zona
s de
des
arro
llo e
conó
mic
o.
• An
aliz
ar la
s ca
usas
de
los
prob
lem
as a
mbi
enta
les
y lo
s ca
mbi
os e
n el
pai
saje
urb
ano
prov
ocad
os p
or la
con
cent
raci
ón in
dust
rial y
el c
reci
mie
n to
dem
ográ
fico.
Com
pres
ión
del t
iem
po y
el e
spac
io h
istó
rico
s
• O
rden
amie
nto
cron
ológ
ico
*
Valo
rar l
a du
raci
ón d
e pr
oces
os y
per
iodo
s (ri
tmo)
.•
Cam
bio-
perm
anen
cia
*
Iden
tifica
r ritm
os e
n un
per
iodo
.•
Mul
tica
usal
idad
*
Esta
blec
er c
onse
cuen
cias
de
cort
a, m
edia
na y
larg
a du
raci
ón.
• Pa
sado
-pre
sent
e-fu
turo
*
Iden
tifica
r la
rela
ción
ent
re e
l pas
ado
que
se e
stud
ia y
una
si
tuac
ión
actu
al.
*
Esta
blec
er la
rela
ción
ent
re e
l pas
ado
estu
diad
o, e
l pre
s ent
e y
el fu
turo
a p
artir
de
su c
onte
xto
con
el fi
n de
que
re
cono
zcan
su
pape
l com
o su
jeto
s hi
stór
icos
.•
Espa
cio
hist
óric
o
* Es
tabl
ecer
cam
bios
y p
erm
anen
cias
en
espa
cios
his
tóric
os a
pa
rtir
de h
echo
s y
proc
esos
.
Man
ejo
de in
form
ació
n hi
stór
ica
• Fo
rmul
ació
n de
inte
rrog
ante
s
* El
abor
ar h
ipót
esis
a p
artir
de
cono
cim
ient
os p
revi
os.
*
Form
ular
inte
rrog
ante
s.
* El
abor
ar h
ipót
esis
con
side
rand
o la
mul
ticau
salid
ad.
*
Refo
rmul
ar h
ipót
esis
a p
artir
del
aná
lisis
de
info
rmac
ión .
• Le
ctur
a e
inte
rpre
taci
ón d
e te
stim
onio
s es
crit
os
* El
abor
ar u
na e
xplic
ació
n a
part
ir de
por
lo m
enos
dos
fu
ente
s (p
rimar
ias
y se
cund
aria
s).
• Ex
pres
ar c
oncl
usio
nes
de m
aner
a or
al y
esc
rita
*
Infe
rir a
rgum
ento
s de
una
exp
licac
ión
hist
óric
a, s
inte
tizar
los
utili
zand
o un
recu
rso
dife
rent
e de
l tex
to.
*
Expl
icar
de
form
a or
al s
u sí
ntes
is.
Form
ació
n de
una
con
cien
cia
hist
óric
a pa
ra la
con
vive
ncia
• Fo
men
tar e
l res
peto
a lo
s de
rech
os h
uman
os a
par
tir d
e l
cono
cim
ient
o de
sus
oríg
enes
y d
e la
con
cien
cia
de q
ue e
s ta
rea
de to
dos
hace
rlos
resp
etar
.
11.
La G
uerra
Fría
• La
con
form
ació
n de
los
bloq
ues
y su
org
aniz
ació
n po
lític
a y
soci
al•
La d
esco
loni
zaci
ón d
e As
ia y
Áfri
ca•
Cien
cia
y te
cnol
ogía
: su
rela
ción
con
la g
uerra
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do II
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
III.
• In
tera
ctiv
o: L
a G
uerra
Fría
.•
Vide
o: S
e ac
abó
la a
mist
ad.
• Vi
deo:
El l
anza
mie
nto
de S
atm
ex 5
.
• An
aliz
ar lo
s ca
mbi
os e
n la
vid
a co
tidia
na a
par
tir d
e lo
s av
ance
s ci
entífi
co y
te
cnol
ógic
os y
el p
apel
de
la m
ujer
en
la s
ocie
dad.
• Ex
plic
ar la
s ca
usas
del
deb
ilita
mie
nto
del p
oder
ío e
urop
eo y
la a
paric
ión
de E
stad
os
Uni
dos
com
o po
tenc
ia m
undi
al.
• U
tiliz
ar lo
s co
ncep
tos
clav
e pa
ra e
labo
rar e
xplic
acio
nes
y na
rraci
ones
ora
les
y es
crita
s so
bre
los
suce
sos
y pr
oces
os d
el p
erio
do.
12.
Desi
gual
dade
s so
cial
es y
dur
ante
ec
onóm
icas
en
la
Gue
rra F
ría
• Tr
ansf
orm
acio
nes
dem
ográ
ficas
y u
rban
as•
La v
ida
cotid
iana
y lo
s av
ance
s ci
entífi
cos
y te
cnol
ógic
os•
Pobr
eza
y sa
lud
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do IV
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
V.
• In
tera
ctiv
o: D
esig
uald
ades
soc
iale
s y
econ
ómic
as d
uran
te la
Gue
rra F
ría.
• Vi
deo:
El c
reci
mie
nto
de la
s ci
udad
es.
• Vi
deo:
¿La
tecn
olog
ía a
l alc
ance
de
la m
ano?
• An
aliz
ar la
influ
enci
a de
la ra
dio,
el c
ine
y la
tele
visi
ón e
n la
difu
sión
de
la c
ultu
ra.
• Co
nsul
tar v
aria
s fu
ente
s so
bre
la s
egun
da g
uerra
mun
d ial
e id
entifi
car s
us d
ifere
ncia
s pa
ra e
xplic
ar p
or q
ué e
xist
en d
iver
sas
inte
rpre
taci
ones
de
u n m
ism
o he
cho.
• O
bten
er in
form
ació
n en
map
a de
alg
unos
con
flict
os in
t ern
acio
nale
s de
la é
poca
.
• Id
entifi
car a
lgun
os c
ambi
os e
n la
s tra
dici
ones
y c
ostu
mbr
es a
par
tir d
e lo
s av
ance
s en
la
tecn
olog
ía y
las
com
unic
acio
nes
y ex
plic
ar la
impo
rtan
cia
de re
spet
ar y
enr
ique
cer e
l pa
trim
onio
cul
tura
l.
Secu
enci
a de
ev
alua
ción
. Dem
uest
ra
qué
apre
ndis
te
• Ar
mam
ento
s y
estra
tegi
as
de g
uerra
a lo
larg
o de
l tie
mpo
42 L ibro para e l maestro
Blo
qu
e 5
Déca
das
reci
en
tes
SECU
ENCI
AS
TEM
AS
RECU
RSO
S TE
CNO
LÓG
ICO
SA
PREN
DIZ
AJE
S ES
PERA
DO
SEJ
ES
13.
El fi
n de
la G
uerra
Fr
ía•
El s
urgi
mie
nto
de u
n nu
evo
orde
n po
lític
o•
Fin
del m
undo
bip
olar
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Dé
cada
s re
cien
tes.
Pano
ram
a de
l pe
riodo
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
I.•
Inte
ract
ivo:
El fi
n de
la G
uerra
Fría
.•
Vide
o: L
a ca
ída
de la
URS
S.
• Id
entifi
car e
l sig
lo y
los
años
que
com
pren
de e
l per
iodo
. Ord
enar
cr
onol
ógic
amen
te y
est
able
cer r
elac
ione
s ca
usal
es y
de
sim
ulta
neid
ad e
ntre
su
ceso
s y
proc
esos
rela
cion
ados
con
el e
stab
leci
mie
nto
de u
n nu
evo
orde
n m
undi
al, e
l mod
elo
de d
esar
rollo
neo
liber
al, l
os c
ambi
os d
emog
ráfic
os, l
os
avan
ces
cien
tífico
s, te
cnol
ógic
os y
de
la in
form
átic
a, lo
s pr
oble
mas
am
bien
tale
s y
la tr
ansi
ción
dem
ocrá
tica
en L
atin
oam
éric
a. D
esta
car e
l ritm
o ve
rtig
inos
o qu
e ca
ract
eriz
a al
per
iodo
. •
Expl
icar
con
ayu
da d
e m
apas
, la
conf
orm
ació
n de
blo
ques
eco
nóm
icos
en
el
mun
do, l
os c
onfli
ctos
por
el p
etró
leo
y la
s de
sigu
alda
des
entr
e pa
íses
rico
s y
pobr
es.
Com
pren
sión
del
tie
mpo
y e
l esp
acio
hi
stór
icos
• O
rden
amie
nto
cron
ológ
ico
*
Repr
esen
tar e
n lín
eas
del t
iem
po h
echo
s, pr
oces
os y
pe
riodo
s, as
í com
o su
s re
laci
ones
.•
Cam
bio-
Perm
anen
cia
*
Esta
blec
er d
ifere
ntes
ritm
os d
e ca
mbi
o en
un
perio
do.
• M
ulti
caus
alid
ad
* Ex
plic
ar la
mul
ticau
salid
ad d
e un
pro
ceso
.•
Pasa
do-p
rese
nte-
futu
ro
* Id
entifi
car l
a re
laci
ón e
ntre
el p
asad
o qu
e se
est
udia
y
una
situ
ació
n ac
tual
.
* Es
tabl
ecer
la re
laci
ón e
ntre
el p
asad
o es
tudi
ado,
el
pres
ente
y e
l fut
uro
a pa
rtir
de s
u co
ntex
to c
on e
l fin
de
que
reco
nozc
an s
us p
apel
com
o su
jeto
s hi
stór
icos
.•
Espa
cio
hist
óric
o
* Re
crea
r las
car
acte
rístic
as, r
elac
ione
s o
cam
bios
del
es
paci
o hi
stór
ico
com
o ca
usa
o co
nsec
uenc
ia d
e he
chos
y
proc
esos
.
Man
ejo
de in
form
ació
n hi
stór
ica
• Fo
rmul
ació
n de
inte
rrog
ante
s
* El
abor
ar h
ipót
esis
a p
artir
de
cono
cim
ient
os p
revi
os.
*
Plan
tear
cue
stio
nam
ient
os s
obre
alg
uno
de lo
s pr
inci
pale
s pr
oble
mas
del
sig
lo X
XI a
par
tir d
el a
nális
is de
info
rmac
ión.
• Le
ctur
a e
inte
rpre
taci
ón d
e te
stim
onio
s es
crit
os
* Se
lecc
iona
r, or
dena
r y v
alor
ar in
form
ació
n de
fuen
tes
para
exp
licar
la m
ultic
ausa
lidad
de
un p
roce
so o
par
a es
tabl
ecer
dife
rent
es ri
tmos
de
cam
bio.
• Ex
pres
ar c
oncl
usio
nes
de m
aner
a or
al y
esc
rita
*
Elab
orar
una
exp
licac
ión
hist
óric
a a
part
ir de
una
in
vest
igac
ión
indi
vidu
al.
*
Util
izar
div
erso
s re
curs
os p
ara
pres
enta
r los
resu
ltado
s de
una
inve
stig
ació
n.
Form
ació
n de
una
con
cien
cia
hist
óric
a pa
ra la
co
nviv
enci
a
• Re
flexi
onar
sob
re lo
s re
tos
que
pres
enta
el s
iglo
XXI
y
plan
tear
pos
ible
s so
luci
ones
o fo
rmas
de
part
icip
ar e
n su
so
luci
ón e
n el
ám
bito
loca
l.
14.
Glo
baliz
ació
n•
Glo
baliz
ació
n ec
onóm
ica
• Pa
íses
rico
s y
país
es p
obre
s•
La d
ifusi
ón m
asiv
a de
l con
ocim
ient
o a
travé
s de
la te
levi
sión
, la
radi
o e
Inte
rnet
• La
era
de
la in
form
ació
n
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do II
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
III.
• In
tera
ctiv
o: G
loba
lizac
ión.
• Vi
deo:
La
cultu
ra d
e m
asas
.•
Vide
o: L
os ro
stro
s de
la g
loba
lizac
ión.
• Ex
plic
ar la
s tra
nsfo
rmac
ione
s en
el p
aisa
je ru
ral y
urb
ano,
las
caus
as d
el d
eter
ioro
am
bien
tal y
sus
con
secu
enci
as p
ara
el p
lane
ta.
• Ex
plic
ar lo
s ca
mbi
os e
n la
soc
ieda
des
actu
ales
a p
artir
de
la tr
ansi
ción
de
mog
ráfic
a, la
s m
igra
cion
es y
la lu
cha
por e
l res
peto
a lo
s de
rech
os h
uman
os.
• Ex
plic
ar la
s pr
inci
pale
s ca
usas
y c
onse
cuen
cias
pol
ítica
s , so
cial
es, e
conó
mic
as y
cu
ltura
les
del p
roce
so d
e gl
obal
izac
ión.
• U
tiliz
ar lo
s co
ncep
tos
clav
e pa
ra re
aliz
ar in
vest
igac
ione
s se
ncill
as s
obre
suc
esos
y
proc
esos
del
mun
do a
ctua
l.
15.
Confl
icto
s co
ntem
porá
neos
• Te
nsio
nes
mun
dial
es y
con
flict
os
arm
ados
: gue
rras
étni
cas
y re
ligio
sas,
luch
a po
r el c
ontr
ol d
e la
s re
serv
as
de p
etró
leo
y ga
s•
Soci
edad
y c
ambi
os d
emog
ráfic
os:
trans
ició
n de
mog
ráfic
a, m
igra
cion
es,
refu
giad
os y
des
plaz
ados
, la
vida
en
las
gran
des
ciud
ades
• De
terio
ro a
mbi
enta
l
• Pr
ogra
ma
Inte
grad
or E
dusa
t: Te
mas
pa
ra c
ompr
ende
r el p
erio
do IV
.•
Prog
ram
a In
tegr
ador
Edu
sat:
Tem
as
para
com
pren
der e
l per
iodo
V.
• In
tera
ctiv
o: C
onfli
ctos
co
ntem
porá
neos
.•
Vide
o: H
istor
ia d
el p
etró
leo.
• Vi
deo:
Cam
bio
clim
átic
o.
• Ex
plic
ar e
l pap
el d
e lo
s m
edio
s m
asiv
os d
e co
mun
icac
ión
en la
difu
sión
de
la
cultu
ra y
las
impl
icac
ione
s qu
e la
glo
baliz
ació
n tie
ne p
ara
las
cultu
ras
naci
onal
es.
• Co
nsul
tar d
istin
tas
vers
ione
s de
l fin
de la
gue
rra fr
ía y
de
la g
loba
lizac
ión
para
qu
e lo
s es
tudi
ante
s se
per
cate
n de
que
pue
de h
aber
dis
tinta
s in
terp
reta
cion
es d
e un
mis
mo
hech
o hi
stór
ico
• Bu
scar
, sel
ecci
onar
e in
terp
reta
r inf
orm
ació
n de
dife
ren t
es fu
ente
s pa
ra a
naliz
ar
caus
as y
con
secu
enci
as d
e al
gún
prob
lem
a de
la a
ctua
lida d
en
el m
undo
.
• Re
cono
cer e
l diá
logo
y la
tole
ranc
ia c
omo
med
ios
que
f avo
rece
n la
con
vive
ncia
in
terc
ultu
ral y
la v
ida
dem
ocrá
tica.
Secu
enci
a de
ev
alua
ción
. Dem
uest
ra
qué
apre
ndis
te
• La
div
ersi
dad
de la
s so
cied
ades
y e
l en
rique
cim
ient
o de
las
rela
cion
es
inte
rcul
tura
les
Secu
enci
a de
cie
rre.
Pa
ra te
rmin
ar•
Reca
pitu
laci
ón g
ener
al d
el c
urso