2

3

Lôøi töïa cuûa Ñöùc Teá-Coâng Hoaït-Phaät

Ñaïo töùc laø Lyù, khoâng hieåu Lyù haù coù theå tu Ñaïo. Choneân muoán tu Ñaïo tröôùc tieân phaûi hieåu laáy Lyù. Hieåu Lyùkhoâng coù gì khaùc, chæ laø hai chöõ “nghi vaán”, coù nghi thìphaûi vaán, töùc laø coù choã khoâng hieåu thì phaûi hoûi. Nhöngphaàn ñoâng ngöôøi ñeàu sæ haï vaán, cho neân caøng nghi thìlaïi caøng meâ, meâ maø khoâng ngoä thì rôøi Ñaïo caøng xa.

Ñaïi-Ñaïo töø luùc phoå-ñoä cho ñeán nay, soá ngöôøi caàu Ñaïokhoâng ít, nhöng ñaït ñeán möùc minh lyù tu Ñaïo thì chaúngnhieàu, nguyeân do ñeàu taïi coù choã nghi maø khoâng hoûi, haycoù hoûi nhöng vaãn khoâng theå laõnh-hoäi ñöôïc.

Cuõng xeùt vì theá maø vieát cuoán “Ñaïo-Nghóa Vaán-Ñaùp”naøy. Moãi ñeà trong cuoán saùch naøy ñeàu coá caàu söï thíchnghóa ñôn giaûn ñeå ngöôøi ñoïc deã hieåu. Maëc duø khoângdaùm noùi laø ñaõ ñeán möùc thieän myõ, nhöng vôùi lôøi leõ thoâ-thieån trong nhöõng caâu hoûi cuûa cuoán saùch nhoû naøy, mongsao cuõng giuùp ích cho ngöôøi ñoïc coù ñöôïc moät soá ñaïo lyùcaên baûn, vaø laáy ñoù laøm kim chæ nam treân con ñöôøng tuthaân. Neáu khoâng ñaït ñeán cöùu-caùnh, cuõng coù theå lieãu rôøioan nghieäp cuûa nhöõng kieáp tröôùc, thoaùt ñöôïc söï öu phieànvaø ñau khoå cuûa coõi traàn-ai naøy.

Ngaøy 06 thaùng 3 naêm Ñinh-Söûu, 1937Teá-Coâng Hoaït-Phaät

4

Vaøi lôøi cuûa soaïn-giaû

Trong thôøi kyø chöa phoå-ñoä, ngöôøi tu Ñaïo nhieàu maøñaéc Ñaïo ít, nguyeân do laø khoâng gaëp Minh-Sö vaø Chaân-Ñaïo. Nay ñöông thôøi kyø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeá töø-bigiaùng Ñaïo, ñaïi khai phoå-ñoä, taïi-gia hay xuaát-gia ñeàu coùtheå ñaéc Ñaïo maø tu thaønh chaùnh-quaû.

Töø luùc AÂn-sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät vaø Nguyeät-Tueä Boà-Taùt ñoàng laõnh Thieân-meänh phoå-ñoä Tam-Taøo ñeán nay,tuy chæ moät giaùp tyù, nhöng Ñaïi-Ñaïo ñaõ ñöôïc phoå truyeànkhaép boán beå naêm chaâu. Thieát nghó, neáu khoâng phaûi laøhoàng-aân cuûa Thöôïng-Ñeá, Thieân-meänh cuûa Minh-Sö, söùcngöôøi haù coù theå giuùp cho nhöõng daân toäc khoâng cuøng moätboái caûnh lòch-söû, khoâng cuøng chung moät ngoân-ngöõ, ñeàuphaùt taâm höôùng Ñaïo vaø tu Ñaïo ñöôïc nhö theá hay sao!

Ñaïi-Ñaïo voâ hình, voâ tình, voâ danh, chæ coù theå duøngtaâm ngoä maø khoâng ôû nôi vaên-töï, nhö ngöôøi uoáng nöôùc,noùng laïnh töï bieát. Ñaïo-Nghóa Cô-Baûn naøy, trích dòch moätphaàn nhöõng caâu hoûi trong cuoán “Ñaïo-Nghóa Vaán-Ñaùp” vaømoät soá tröôùc taùc khaùc cuûa caùc baäc tieàn-boái trong Ñaïo,trong ñoù phaàn nhieàu laø nhöõng lôøi tinh-hoa cuûa TieânPhaät. Mong raèng coù theå giuùp cho ñoàng-ñaïo coù ñöôïc moätsoá ñaïo-lyù caên baûn treân con ñöôøng tu haønh, ñeå cuøng nhaugoùp söùc vaøo vieäc ñoä hoùa chuùng-sinh.

Muøa Ñoâng naêm Giaùp-Tuaát, 1994.Nam-Bình ñeä-töû

Chu Ñöùc Huøng kính töï

5

Töø huaán cuûa aân-sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät

Ta tu ñaïo tu taâm, baïn ñaïo taän taâm.Ta khoâng so daøi luaän ngaén vôùi ñôøi, cuõng khoâng tranh

cöôøng ñaáu thaéng vôùi ngöôøi.Ta töï nhuùn mình ñeå vöøa loøng thaäp-phöông.Ta laø moät nhòp caàu giöõa beå khoå vaø theá giôùi Cöïc-Laïc,

maëc cho ngöôøi chaø ñaïp vaø huûy baùng.Ta cuùi ñaàu nhòn ngöôøi, nhöng yù chí hieân ngang.Ta co ruoãi nhö yù, ñaïo nieäm kieân-cöôøng.Ta khoâng hy sinh voâ ích, ta ñeán vôùi ñôøi vôùi moät söù-

maïng thieâng-lieâng maø khoâng hoang phí thôøi gian.Tuy moät ngöôøi, nhöng lieân heä bieát bao nhieâu sinh

maïng. Haõy xem troïng laáy mình, chôù neân baøng-hoaøng,khoâng neân töï gaây chöôùng ngaïi, maø phaûi vöôït qua moïigian nan.

Laäp neân moät muïc tieâu chính xaùc:Ñeå traêm vaïn ngöôøi yeân oån vöõng vaøng veà ñeán mieàn

Cöïc-Laïc.Ñeå traêm vaïn ngöôøi ñeàu thaám nhuaàn töø-quang.Ñeå traêm vaïn ngöôøi ñöôïc taém goäi ôn möa moùc cuûa

Thöôïng-Ñeá.Ñeå traêm vaïn ngöôøi thoaùt ly beå khoå meânh moâng cuûa

coõi phaøm.Ñeå cöûu huyeàn thaát toå cuûa traêm vaïn ngöôøi ñeàu ñoäi ôn

Trôøi, trôû veà coõi Nieát-Baøn.

6

YÙ nghóa cuûa ÑaïoKhi trôøi ñaát chöa hình thaønh, moïi vaät treân theá gian

ñeàu khoâng coù, chæ laø moät khí hoãn-nhieân, voâ hình voâ saéc,chí hö chí linh. Laõo-Töû Ñaïo-Ñöùc-Kinh vieát: “Voâ danhthieân ñòa chi thuûy”, voâ danh töùc laø Ñaïo, Ñaïo laø goác cuûamuoân loaøi. Laïi vieát: “Ñaïo khaû Ñaïo phi thöôøng Ñaïo”, Ñaïomaø coù theå duøng ngoân ngöõ vaên-töï ñeå hình dung ñöôïc thìñaïo ñoù khoâng phaûi Chaân-Ñaïo, töùc laø caùi Ñaïo baát bieán. VìChaân-Ñaïo khoâng theå hình dung baèng lôøi noùi cuõng nhöbaèng vaên-töï, neân duøng moät voøng troøn ( O ) ñeå tieâu bieåucho chaân-lyù naøy. Voøng troøn naøy lôùn voâ ngoaïi, tieåu voâ noäi,laø baûn theå chaân-khoâng nhöng bao haøm muoân söï muoânvaät. Ñoù laø phaàn dieäu-höõu cuûa Ñaïo.

( O ) töôïng tröng tính tónh cuûa Voâ-Cöïc, Voâ-Cöïc ñoängthì sinh Nhaát ( ). Nhaát ( ) laø tính ñoäng cuûa( O ). Nhaát () thu goïn laïi laø moät ñieåm ( ).

( O ), ( ), hay ( ) chæ laø tính ñoäng vaø tónh cuûa moätChaân-lyù. Chaân-lyù khoâng theå hình dung, khoâng theå mieâutaû vaø cuõng khoâng theå meänh danh ñöôïc, Phaät-giaùo vaø Laõo-giaùo goïi laø Ñaïo, Nho-giaùo goïi laø Thieân. Ñaïo-Ñöùc-Kinhvieát: “Ñaïo sinh nhaát, nhaát sinh nhò, nhò sinh tam, tam sinhvaïn vaät”. Vaïn vaät töø Ñaïo maø ra, Ñaïo sinh vaïn vaät, chöùavaïn vaät, bao la vaïn töôïng, laø Chuùa-Teå cuûa muoân linh, töøchaân-khoâng sinh dieäu-höõu.

Ñaïo töùc laø Lyù, Lyù naøy ôû trôøi thì goïi laø Thieân-Lyù, ôû ñaátthì goïi laø Ñòa-Lyù, phuù cho ngöôøi thì goïi laø Tính-Lyù. Lyù laø

7

Tính thoáng-theå cuûa muoân loaøi, Tính laø Lyù phuù cho töøngvaät. Vaïn vaät ñeàu coù Tính, ñeàu töø Lyù maø ra. Saùch Trung-Dung vieát: “Thieân meänh chi vò Tính”. Lyù laø moät ñaïi-thieân-ñòa, Tính laø moät tieåu-thieân-ñòa. Neáu laáy Lyù ví nhönöôùc bieån (tính thoáng-theå, ñaïi-thieân-ñòa) thì phaàn nöôùctrong mình cuûa loaøi thuûy-toäc laø Tính vaäy!(1) (tieåu-thieân-ñòa). Nöôùc trong mình cuûa loaøi thuûy-toäc cuøng theå vôùinöôùc bieån. Tính cuûa muoân loaøi phaùt xuaát töø Lyù neân cuøngtheå vôùi Lyù.

Baûn Tính cuûa ta phaùt xuaát töø Ñaïo, töø Lyù, töø Voâ-Cöïc,töø Thieân. Lyù, Ñaïo, Voâ-Cöïc hay Thieân, tuy danh töø khaùcnhau, nhöng ñeàu chæ moät chaân-lyù thöïc theå. Hieåu theonghóa roäng, Ñaïo laø Chaân-lyù cuûa muoân loaøi. Theo nghóaheïp, Ñaïo laø baûn tính Thieân phuù cuûa ta. Saùch Trung-Dungvieát: “Thieân meänh chi vò Tính, suaát tính chi vò Ñaïo, tuÑaïo chi vò Giaùo”, Thieân-meänh töùc laø Thieân phuù cho ta,goïi laø Tính; thuaän theo caùi ñöùc coù saün cuûa baûn tính thì laøÑaïo. Tu Ñaïo laø coâng phu haäu-thieân, coâng phu ñeán möùcthuaàn-thuïc, suaát-tính, töï-nhieân, voâ-vi... thì Thieân nhaân seõhôïp nhaát. Ñaïo töùc laø ta, ta töùc laø Ñaïo. Ta töø Ñaïo maø ra laïitrôû veà vôùi Ñaïo.

(1) Neáu Lyù laø moät ñaïi-thieân-ñòa, thì moãi moät Tính seõ laø moättieåu-thieân-ñòa.

8

Lyù, Khí, Töôïng, Tam-Thieân- Lyù-Thieân: Voâ hình, voâ saéc, voâ thanh, voâ xuù laø moät

chaân-lyù hö-linh, tòch nhieân baát ñoäng, bao la vaïn töôïng.Khi ñoäng thì chí-thaùnh chí-linh, voâ vi baát nhaäp, caûm nhituøy thoâng. Maëc duø voâ hình voâ saéc, nhöng hình hình saécsaéc ñeàu töø chaân-lyù hö-khoâng naøy maø ra. Chöa coù thieânñòa thì chaân-lyù naøy ñaõ toàn taïi, luùc thieân ñòa bò huûy dieät thìchaân-lyù naøy vaãn coøn vaø laïi sinh ra thieân ñòa cuøng vaïn vaät.

Chaân-lyù hö-khoâng naøy nôi Nho-giaùo goïi laø Lyù-Thieân,Tieân-Thieân; Laõo-giaùo goïi laø Voâ-Cöïc-Thieân, Ñaïo; Phaät-giaùo thì goïi laø Chaân-Khoâng, Nhaát-Hôïp-Töôùng... Danh töøtuy khaùc nhau nhöng ñeàu chæ moät thöïc theå voâ töôùng. Voâhình voâ töôùng töùc laø chaân-töôùng, voâ theå chi theå goïi laøthöïc-theå. Thaùnh, Phaät, Boà-Taùt, Ñaïi-La Kim-Tieân ñeàu ngöïtaïi Thieân naøy neân vaïn kieáp baát hoaïi. Chöôûng quaûn Thieânnaøy laø Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân (Voâ-Cöïc, Laõo-Maãu, Minh-Minh Thöôïng-Ñeá, Duy-Hoaøng Thöôïng-Ñeá, Huyeàn-Huyeàn Thöôïng-Nhaân...)

- Khí-Thieân: Laø theå khí cuûa vuõ-truï, ta thöôøng goïi laøtrôøi. Khí coù aâm coù döông. Döông thuoäc thanh, tính nheï,aâm thuoäc tröôïc, tính naëng. Hai khí ñoái-ñaõi, vaän chuyeånlöu haønh maø sinh töù-thôøi. Khí-Thieân voâ hình nhöng höõusaéc vaø coù tích, töø töù-thôøi vaän chuyeån maø ta bieát ñöôïcXuaân, Haï, Thu, Ñoâng, caûm giaùc ñöôïc muøa Haï noùng vaømuøa Ñoâng laïnh. Vaïn vaät trong vuõ truï ñeàu naèm trong voøngThaùi-Cöïc Khí-Thieân. Neáu khoâng coù Trôøi naøy thì Nhaät,

9

Nguyeät, Tinh-tuù khoâng theå treo ôû treân khoâng vaø vaïn vaätseõ khoâng toàn taïi ñöôïc.

Chö Tieân trong voøng Thieân-Ñaïo ñeàu nguï taïi Khí-Thieân, tuøy theo coâng-ñöùc lôùn hay nhoû, thôøi gian coù theå töøvaøi traêm naêm ñeán haøng ngaøn naêm. Chöôûng quaûn veàThieân naøy laø Ñöùc Ngoïc-Hoaøng Ñaïi-Ñeá.

- Töôïng-Thieân: Phaøm vaät coù hình saéc, coù töôùng,maét coù theå thaáy ñöôïc ñeàu thuoäc phaàn Töôïng-Thieân. Treânthì nhaät nguyeät tinh-tuù, döôùi thì nuùi soâng hoà haûi. Ñoäng-vaät, thöïc-vaät ñeàu ôû trong phaïm-vi cuûa Töôïng-Thieân.

Lyù thuoäc tieân-thieân, Khí vaø Töôïng thuoäc haäu-thieân.Ñaïo-Ñöùc-Kinh: “Thieân ñòa vaïn vaät sanh ö höõu, höõu sinhö voâ”. Moïi vaät ñeàu töø Thieân-ñòa maø ra, Thieân-ñòa laïi töøVoâ maø coù. Voâ töùc laø Lyù, laø Ñaïo. Töø Lyù sinh Khí, töøø Khísinh Töôïng. Töø Voâ sinh Höõu laïi töø Höõu trôû veà Voâ. Voâsinh Höõu: Nhaát-boån taùn vaïn-thuø; Höõu nhaäp Voâ: Vaïn-thuøquy nhaát boån. Töôïng coù hình saéc neân hoaïi tröôùc, Khí höõusaéc voâ hình neân hoaïi sau, Lyù voâ hình voâ saéc neân baát hoaïi.

Thaân ngöôøi hoäi ñuû Lyù, Khí, Töôïng tam-thieân. Linh-tính do Thieân phuù, coù töø Voâ-Cöïc Lyù-Thieân. Tính naøy chí-thaùnh chí-linh, lòch kieáp baát hoaïi, moïi suy tö ñoäng taùc cuûangöôøi ñeàu do Lyù-Tính ñieàu khieån, nhöng bò vaät-duïc vaøkhí-bænh che laáp, neân coù maø khoâng bieát. Tieân Phaät ThaùnhHieàn vì bieát ñöôïc Tính xuaát xöù töø Lyù neân duïng coâng-phutoàn Taâm döôõng Tính, minh Taâm kieán Tính, tu Taâm luyeänTính, ñeå Tính naøy hôïp vôùi lyù cuûa Lyù-Thieân. Thieân nhaân

10

hôïp nhaát, lòch kieáp tröôøng toàn, baát sinh baát dieät. Phaømnhaân vì meâ ñi phaàn Lyù naøy neân löu-laõng treân ñöôøng sinhtöû luaân-hoài. Thaùnh phaøm khaùc bieät taïi meâ vaø ngoä maøthoâi.

Khí trong thaân ngöôøi thuoäc veà söï hoâ haáp, khí naøythoâng vôùi khí cuûa Thaùi-Cöïc Khí-Thieân, söï thay ñoåi baátthöôøng cuûa Khí-Thieân coù aûnh höôûng tröïc tieáp vôùi söùckhoûe cuûa ngöôøi. Khoa chaâm-cöùu chöùng minh ñöôïc khíhuyeát löu haønh trong thaân huyeät ngöôøi ñeàu öùng vôùi haikhí löu haønh cuûa Thaùi-Cöïc vaø duøng phöông phaùp naøy ñeåtrò beänh. Ñan-gia duøng phöông phaùp döôõng khí vaø vaänkhí ñeå ñaû thoâng kyø kinh baùt maïch, trì chay ngoài thieàn ñeåkeát ñan, luyeän ñeán möùc döông thaàn xuaát khieáu, laøm Tieântieâu-dao trong voøng Khí-Thieân. Neáu ñöôïc Minh-Sö chæñieåm khieáu Voâ-Cöïc trong thaân ngöôøi, thì sieâu Khí nhaäpLyù, thaønh Ñaïi-La Kim-Tieân maø baát sinh baát dieät.

Phaàn Töôïng cuûa ngöôøi laø phaàn hình-haøi coù töø cha meï,töø hai khí aâm döông vaø nguõ-haønh maø ra. Moät khi cheát thìphaàn hình-haøi hoaïi tröôùc, keá thì phaùch taùng, nhöng phaànLinh-Tính thì baát dieät, tuyø theo thieän aùc cuûa ngöôøi ñaõ laømmaø ñaàu thai laøm ngöôøi hay suùc, thay hoï ñoåi teân, quanh ñiquaån laïi trong voøng luïc ñaïo luaân-hoài.

Bieát ñöôïc thaân do töù-ñaïi hoøa hôïp maø ra, coù ngaøy seõhoaïi, duø coù coâng danh phuù quyù cuõng chæ ngaén nguûi vaøichuïc naêm, haõy tìm ñöôøng phoûng Sö taàm Ñaïo, tu phaànTính ñeå hoaøn nguyeân, lieãu thoaùt con ñöôøng sinh-töû, laøm

11

baïn cuøng Tieân Phaät Thaùnh Hieàn, trôû veà coõi baát sinh baátdieät. Theá môùi khoâng uoång coâng soáng laøm ngöôøi trongkieáp naøy.

Tam-Thöøa Ñaïi-PhaùpPhaùp chia laøm Thöôïng, Trung, Haï tam-thöøa. Cho neân

coù söï phaân bieät giöõa Ñoán, Tieäm, Quyeàn, Thöïc. Ñoán laøñoán-ngoä, Tieäm laø tieäm-tu, Quyeàn laø phaùp-moân phöông-tieän, Thöïc laø chaân-phaùp, laø Nieát-Baøn dieäu-taâm cuûa chöToå.

- Thöôïng-Thöøa: Laø Taùnh-Lyù Taâm-phaùp cuûa tam-giaùo. Taâm-phaùp coù toâng coù maïch, coù aån coù hieän, doMinh-Sö khaåu truyeàn taâm aán, tröïc chæ kieán tính, thoaùt Khíhoaøn Lyù. Ñoù laø Ñoán-phaùp, laø bí truyeàn maø töø coå chí kim,neáu khoâng phaûi laø Minh-Sö, khoâng coù Thieân-meänh cuûaThöôïng-Ñeá, Thaùnh Phaät cuõng khoâng daùm tuøy yù truyeànthuï. Ñöùc Phaät Thích-Ca “nieâm hoa”, ngaøi Ca-Dieáp mæmcöôøi; Ñöùc Khoång-Töû noùi “Nhaát dó quaùn chi”, thaày Taêng-Töû ñaùp “Duy”.

Ñoù laø taâm-phaùp thöôïng-thöøa, thaày troø ñeàu laáy Taâmöùng Taâm, maø khoâng ôû nôi vaên-töï. Ñaéc taâm-phaùp thì thaønhThaùnh thaønh Phaät.

Trung-Thöøa: Tham thieàn nhaäp ñònh, chuyeån phaùp-luaân, vaän khí haønh chaâu-thieân, luyeän ñan thaùi döôïc, tieán

12

döông thoái phuø..., ñoù laø phöông phaùp trung-thöøa. Duøluyeän ñeán möùc xuaát thaàn, ngao sôn du thuûy, vaãn ôû trongvoøng Thaùi-Cöïc, khoâng rôøi hai khí aâm döông, chæ laø Tieântrong voøng Khí-Thieân.

- Haï-Thöøa: Goõ moõ tuïng kinh, xaây caàu ñaép ñöôøng,cöùu baàn teá nan, thuoäc veà Haï-thöøa (tieåu-thöøa), baát kieánChaân-Ñaïo, chæ tu laáy phuùc cuûa kieáp sau. Kieáp naøy tuphuùc thì kieáp sau höôûng thuï, moät khi phuùc taän thì vinhhoa phuù quyù cuõng heát(2).

Thaàn-Minh cuûa ÑaïoLyù laø Chuùa-Teå cuûa muoân linh, chí-hö chí-linh, chí-toân

chí-Thaùnh, coù theå toân xöng laø Thöôïng-Ñeá(3), hay Vaïn-Linh Chuùa-Teå. Vì Lyù sinh Thieân-ñòa, hoùa duïc vaïn-vaät, laøMeï cuûa muoân vaät, neân cuõng xöng baèng Maãu. Ñeå phaân

(2) Chaép töôùng boá thí haønh thieän, ví nhö laáy teân baén hö khoâng,duø teân baén cao, roát cuïc cuõng rôi xuoáng ñaát.

(3) Danh töø Thöôïng-Ñeá coù töø thôøi vua Nghieâu, maõi ñeán theá kyûthöù 16, khi ñaïo Thieân-Chuùa truyeàn sang Trung Hoa vaø VieätNam, giaùo-só ngoaïi quoác muoán dòch chöõ God sang chöõ hoa,môùi tra töø kinh saùch coå laø Thöôïng-Thö vaø kinh Thi, vaø dòch laøThöôïng-Ñeá cho hôïp vôùi yù nghóa cuûa Vaïn-Linh Chuùa-Teå. Phaät-giaùo khoâng noùi ñeán Thöôïng-Ñeá, nhöng moät khi noùi ñeán Chaân-Khoâng töùc laø noùi ñeán Thöôïng-Ñeá, vì Thöôïng-Ñeá chæ laø moätkhoái Chaân-Linh, chæ vì ngöôøi ñôøi nhaân-caùch hoùa maø thoâi.

13

bieät vôùi chöõ maãu cuûa loaøi ngöôøi, neân xöng laø Voâ-CöïcLaõo-Maãu hay Laõo-Maãu.

Thieân Ñaïi-Nhaõ trong kinh Thöôïng-Thö vieát: “AÂn chivò taùng Sö, khaéc boái Thöôïng-Ñeá”; Thieân Tieåu-Nhaõ vieát:“Duy-Hoaøng Thöôïng-Ñeá”. Thöôïng-Ñeá laø Chuùa-Teå duynhaát cuûa muoân loaøi. Töø thieân ñòa nhaät nguyeät cho ñeánmuoân vaät treân theá-gian ñeàu do Thöôïng-Ñeá hoùa sanh.Trong thôøi ñaïi vaên-minh, loaøi ngöôøi chæ tin vaøo khoa hoïc,khoâng tin coù Thöôïng-Ñeá hay Tieân Phaät Thaùnh, cho raèngkhoa hoïc laø treân heát, con ngöôøi laø Chuùa-Teå cuûa khoa hoïc,vaät chaát ñeàu do ngöôøi phaùt minh vaø taïo neân, do ñoù phaùtsinh ra thuyeát duy-vaät...

Nhöng neáu suy nghó kyõ ta seõ thaáy, söï phaùt minh haysaùng cheá chæ laø trí thoâng-minh cuûa nhaân-loaïi tích luõy töønhieàu kieáp tröôùc, phoái hôïp vôùi söï hieän-höõu cuûa thieân-nhieân maø hình thaønh. Khoa hoïc coù theå lôïi duïng ñoängnaêng cuûa nöôùc maø bieán thaønh ñieän; lôïi duïng aùnh saùng cuûamaët trôøi taïo thaønh thaùi-döông naêng; lôïi duïng daàu khí ñeåchaïy maùy; lôïi duïng tính phoùng xaï cuûa moät soá nguyeân-toáñeå cheá bom nguyeân-töû..., nöôùc, aùnh saùng, daàu khí ñeàu laønhöõng saûn-phaåm coù saün trong thieân-nhieân, khoa hoïc giachæ ñem saûn-phaåm cuûa thieân-nhieân ñeå gia coâng maø thoâi.Töø nhöõng nguyeân-toá coù saün trong thieân-nhieân, khoa hoïcgia coù theå toång hôïp thaønh nhieàu hoùa chaát khaùc nhau,nhöng khoâng theå taïo ra nhöõng nguyeân-toá thieân-nhieânñöôïc.

14

Ngöôøi thöôøng chuùng ta chæ bieát coù ngoïn maø khoângbieát coù goác, chæ thaáy keát quaû maø khoâng hieåu nguyeânnhaân. Ngöôøi coù hueä, thaáy aùnh saùng laø bieát coù maët trôøi,thaáy con chaùu maø bieát coù toå-toâng, thaáy nhaät nguyeät tinhtuù vaø muoân vaät treân theá gian maø bieát coù moät Chuùa-Teå.Bieát ngoïn tìm goác, uoáng nöôùc nhôù nguoàn. Bieát thaân haäu-thieân do cha meï sinh cuõng bieát Linh-Tính tieân-thieân doThöôïng-Ñeá phuù. Thaùnh Kinh vieát: “Thöôïng-Ñeá ôû trongta”. Ta phaûi hieáu thaûo vôùi cha meï, cuõng phaûi hieáu thaûovôùi Thöôïng-Ñeá. Chö Thaùnh, Phaät, Boà-Taùt phaùt nguyeänñoä hoùa chuùng-sanh laø laøm troøn ñaïo hieáu ñoái vôùi Thöôïng-Ñeá, nhö con tröôûng giuùp cha meï ñeå lo cho gia ñình vaäy.

Tam-kyø phoå-ñoäMoät Nguyeân coù 129600 naêm, laø moät voøng luaân-hoài

cuûa trôøi ñaát, chia laøm 12 Hoäi, moät Hoäi laø 10800 naêm. HoäiTyù khai thieân, Hoäi Söûu tòch ñòa, Hoäi Daàn sinh ngöôøi vaøvaïn vaät. Döông sinh vaøo Tyù, cöïc taïi Tî; aâm sinh vaøo Ngoïvaø cöïc taïi Hôïi. Töø hoäi Tyù ñeán hoäi Tî laø saùu hoäi thuoäcdöông, töø voâ sanh höõu, nhaát-boån taùn vaïn-thuø. Töø hoäi Ngoïñeán hoäi Hôïi laø saùu hoäi thuoäc aâm, vaïn vaät töø höõu trôû veà voâ,vaïn-thuø quy nhaát-boån. Ñoù laø khí soá cuûa voøng Thaùi-Cöïc,nhö moät ngaøy coù 12 thì (moät thì laø 2 giôø), saùu thì thuoäcdöông laø ngaøy, vaø saùu thì thuoäc aâm laø ñeâm, ngaøy ñeâmtuaàn hoaøn khoâng ngöøng.

15

Thieân khai vaøo hoäi Tyù, maït vaøo hoäi Tuaát. Ñiaï tòchvaøo hoäi Söûu, maït vaøo hoäi Daäu. Nhaân sinh vaøo hoäi Daàn,maït vaøo hoäi Thaân. Tyù, Söûu, Daàn ba hoäi thuoäc “Thaønh”;Meïo, Thìn, Tî ba hoäi thuoäc “Truï”; Ngoï, Muøi, Thaân bahoäi thuoäc “Hoaïi”; Daäu, Tuaát, Hôïi ba hoäi thuoäc “Khoâng”.Nay khí soá ñang ôû giöõa hai hoäi Ngoï vaø Muøi. Ngoï Muøigiao tieáp, aâm taêng döông giaûm, vaïn vaät daàn daàn ñi töø höõutrôû veà voâ, thuoäc hai thôøi kyø Hoaïi vaø Khoâng.

Ñeán thôøi kyø Hoaïi, loaøi ngöôøi vaø vaïn vaät dieät tröôùc, keátieáp laø ñòa vaø sau cuøng môùi ñeán thieân. Cho neân tröôùc khitrôøi ñaát bò hoaïi, Thöôïng-Ñeá giaùng Ñaïo ñoä nhaân tröôùc, saumôùi ñoä Haø-haùn Tinh-ñaåu(4).

- Thôøi kyø Vua Phuïc-Hy laø thôøi kyø Ngoï sô, Thöôïng-Ñeá baét ñaàu giaùng Ñaïo, ñoù laø thôøi kyø phoå-ñoä thöù nhaát, vínhö caây coû ñang moïc vaøo luùc Xuaân. Xuaân chuû moäc, saéccuûa moäc trong nguõ-haønh thuoäc xanh (thanh), neân thôøi kyønaøy goïi laø Thanh-Döông-Kyø. Phaät öùng vaän trong thôøi kyønaøy laø Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät.

- Thôøi kyø phoå-ñoä thöù hai öùng vaøo thôøi Ñoâng-Chaâu.Trong thôøi kyø naøy, Ñaïo chia laøm tam-giaùo laø Phaät, Laõovaø Nho.

Ñöùc Laõo-Töû ñoä Khoång-Töû. Ñöùc Khoång-Töû cuøng bangaøn ñeä-töû chu du lieät quoác, giaûng ñaïo-ñöùc thuyeát nhaân-nghóa. Ñöùc Phaät Thích-Ca thoï giaùo nôi Nhieân-Ñaêng Coå-

(4) Laø chö Tieân trong voøng Thaùi-Cöïc Khí-Thieân.

16

Phaät, öùng vaän beân Taây-Truùc. Thôøi kyø naøy ví nhö muøa Haï,vaïn vaät ñang troå boâng keát traùi. Haï chuû hoûa, saéc cuûa hoûatrong nguõ-haønh laø maøu ñoû (xích), neân thôøi kyø naøy goïi laøHoàng-Döông-Kyø. Phaät Thích-Ca öùng vaän trong thôøi kyønaøy, vaø chia laøm chaùnh-phaùp, töôùng-phaùp, maït-phaùp bathôøi kyø, moãi kyø laø 1000 naêm. Hai thôøi kyø chaùnh-phaùp vaøtöôùng-phaùp ñaõ qua, nay ñöông thôøi kyø maït-phaùp, tam-giaùo suy ñoài. Nho troïng loái hoïc töø-chöông maø chaïy ñöôøngcoâng danh; Laõo thì thieân veà veõ buøa nieäm chuù maø chaïy veàphaùp thuaät; Phaät thì chuù troïng veà goõ moõ tuïng kinh haychaép khoâng ngoài thieàn. Nguõ-giaùo ñeàu töông töï nhö nhau,soá chaân tu ngoä Ñaïo raát ít. Cho neân ñeán thôøi kyø maït-phaùp,chaùnh-phaùp laïi hieän.

- Thôøi kyø thöù ba laø thôøi phoå-ñoä Baïch-Döông, thôøikyø naøy laø thôøi kyø choùt, cuõng goïi laø maït-haäu nhaát-tröôùc(5),ví nhö vaïn vaät ñang keát traùi vaøo muøa thu. Thu chuû kim,saéc cuûa kim nôi nguõ-haønh laø traéng (baïch), neân thôøi kyønaøy goïi laø Baïch-Döông-Kyø. Phaät öùng vaän laø Phaät Di-Laëc.

Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông,ngöôøi tu Ñaïo ñeàu phaûi xuaát gia. Vaøo thôøi kyø Baïch-

(5) Vaïn vaät chæ coù sinh khí vaøo ba muøa Xuaân, Haï vaø Thu, ñeánmuøa thu thì phaûi gaët haùi, sang muøa Ñoâng seõ ñieâu taøn, vì khoângcoù sinh khí. Xuaân sanh, Haï tröôûng, Thu thaâu, Ñoâng taøn, choneân chæ coù tam-kyø laø Thanh-Döông, Hoàng-Döông vaø Baïch-Döông, chöù khoâng coù theâm Haéc-Döông maø thaønh töù-kyø (Ñoângchuû thuûy, saéc cuûa thuûy nôi nguõ haønh thuoäc Haéc).

17

Döông, Ñaïo giaùng thöù-daân, taâm-phaùp phoå-truyeàn, taïi giahay xuaát gia, khoâng caâu neä hình thöùc, ñeàu coù theå tu thaønhchaùnh quaû. Chaúng nhöõng theá, nhöõng vò chaân tu trong haithôøi kyø phoå-ñoä tröôùc, khoå coâng tu luyeän nhöng khoângthaønh, hoaëc nhöõng vò trung-thaàn hieáu-töû hay tieát-phuï lieät-nöõ ñöôïc phong Thaàn trong voøng thieân-ñaïo Khí-Thieân,cuõng nhö giôùi quyû trong coõi aâm-phuû, neáu coù coâng-ñöùcñeàu coù theå caàu Ñaïo ñeå thoaùt voøng luaân-hoài. Ñoù laø Tam-Taøo phoå-ñoä trong thôøi kyø Baïch-Döông.

Tam-Taøo phoå-ñoäTam-Taøo : Thieân-taøo, Ñòa-taøo vaø Nhaân-taøo.- Thieân-taøo: Laø chö Tieân trong voøng Thaùi-Cöïc, nhö

thaàn Thoå-Ñòa, thaàn Thaønh-Hoaøng... Thôøi kyø chöa phoå-ñoä,nhöõng vò tu haønh tham thieàn nhaäp ñònh, luyeän khí vaäncoâng ñeán möùc döông thaàn xuaát khieáu, nhöng khoâng gaëpMinh-Sö chæ ñieåm, chöa ñaéc chöùng ñaïo, ñöôïc Ngoïc-Hoaøng Thöôïng-Ñeá phong Thaàn hay giöõ moät chöùc Tieântrong voøng Thaùi-Cöïc Khí-Thieân. Ngoaøi ra nhöõng vòtrung-thaàn, lieät-só, trung quaân aùi quoác, hay hieáu-töû lieät-nöõtaïi theá giöõ ñaïo tam-cöông nguõ-thöôøng, tam-toøng töù-ñöùc,moät khi cheát ñi thì anh-linh thaêng thieân, cuõng ñöôïc phongThaàn trong giôùi Khí-Thieân ñeå höôûng höông-hoûa cuûangöôøi ñôøi cuùng baùi vaøi traêm hay vaøi ngaøn naêm, nhöng

18

moät khi khí soá ñeán roài cuõng phaûi ñaàu thai laøm kieáp ngöôøitrong voøng luaân-hoài.

Trong thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông, Thaàn Tieân trongvoøng Khí-thieân, heã coù coâng-ñöùc lôùn vôùi ñôøi vaø coù saéc chæcuûa Ngoïc-Hoaøng Thöôïng-Ñeá, cuõng coù theå tìm ngöôøi coùduyeân laøm Daãn-Baûo-Sö ñeán caàu Ñaïo.

- Ñòa-Taøo: Laø chö quyû trong giôùi aâm-phuû, neáu coùcon chaùu tu Ñaïo vaø coù coâng, coù theå nhôø coâng-ñöùc cuûa conchaùu töø aâm-phuû sieâu baït leân Thieân-ñaøng. Coøn nhö conchaùu sau naøy thaønh Ñaïo, leõ taát nhieân cöûu-huyeàn thaát-toåñeàu ñöôïc thaêng Thieân.

- Nhaân-Taøo: Laø chö thieän nam tín nöõ trong döônggian, nhöõng ngöôøi coù caên thaâm haäu, tin Ñaïo, coù Daãn-Baûo-Sö laäp nguyeän daãn ñoä ñeàu coù theå caàu Ñaïo.

Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, chæñoä nhaân maø khoâng ñoä quyû cuõng nhö Chö Tieân trong voøngKhí-Thieân. Thôøi kyø Baïch-Döông, vôùi söï khaån caàu cuûanguõ-giaùo Giaùo-chuû, Nam-Haûi Coå-Phaät, Ñòa-Taïng Coå-Phaät..., Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân khai aân cho giôùi Tieân trongvoøng thieân-ñaïo cuøng luõ quyû trong giôùi aâm-phuû ñeàu coù theåcaàu Ñaïo.

Tam-taøo phoå-ñoä trong thôøi kyø Baïch-Döông khoângtieàn tuyeät haäu chöa töøng coù, moät nguyeân (129,600 naêm)môùi coù moät laàn. Neáu ngöôøi caàu Ñaïo coù thaân-nhaân ñaõ quañôøi, haõy haønh coâng laäp ñöùc ñeå sieâu-baït linh hoàn cuûangöôøi quaù-coá veà mieàn Cöïc-Laïc cho troøn chöõ hieáu, troïn

19

ñaïo laøm con.

Duyeân caùch cuûa Ñaïi-ÑaïoÑaïo-Ñöùc Kinh vieát: “Ñaïi-Ñaïo voâ hình, sanh duïc

thieân ñòa”, ñuû thaáy thieân ñòa phaùt xuaát töø Ñaïo. Thieân khaivaøo hoäi Tyù, maït vaøo hoäi Tuaát; Ñòa thaønh vaøo hoäi Söûu,maït vaøo hoäi Daäu; Nhaân sinh vaøo hoäi Daàn vaø maït vaøo hoäiThaân. Tính cuûa loaøi ngöôøi trong hoäi Daàn boån thieän, loøngngöôøi hôïp vôùi Ñaïo, Thieân Nhaân hôïp nhaát, khoâng coù Ñaïoñeå noùi. Khi ñeán hoäi Ngoï, trí thöùc loaøi ngöôøi daàn daàn môûroäng, bieát lôïi bieát haïi, vì vò kyû maø haïi ngöôøi, neân Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân, Minh-Minh Thöôïng-Ñeá, phaùi Thaùnh-nhaânxuoáng phaøm giaùo hoùa theá nhaân cho hôïp vôùi ñaïo Trôøi.

Vaøo hoäi Ngoï, Vua Phuïc-Hy öùng vaän xuoáng phaøm,ngöôõng quan thieân-vaên, phuû saùt ñòa-lyù maø veõ tieân-thieânbaùt-quaùi ñeå bieåu hieän söï aûo dieäu cuûa Ñaïo. Ñoù laø thôøi kyøbaét ñaàu giaùng Ñaïo. Vua Thaàn-Noâng keá Vua Phuïc-Hy, thöûbaùch thaûo maø bieát döôïc tính. Hieân-Vieân Hoaøng-Ñeá giaùohoùa daân, taïo cung thaát, cheá y phuïc, vaên hoùa nhaân loaïikhôûi thuûy töø ñoù. Ñoù laø thôøi kyø Thanh-Döông. Keá tieáp laøvua Nghieâu, vua Thuaán, vua Vuõ, vua Thang, Vaên-Vöông,Voõ-Vöông, Chaâu-Coâng thöøa keá ñaïo-thoáng.

Ñeán ñôøi Chaâu-U-Vöông, nhaø Chaâu suy ñoài, nguõ-baùhöng thònh, leänh cuûa thieân-töû khoâng theå chaùnh thieân haï,

20

Ñaïi-Ñaïo chuyeån qua thôøi kyø Hoàng-Döông, chia laøm tam-giaùo. Laõo-Töû öùng vaän giaùng phaøm, Ñoâng ñoä Ñöùc Khoång-Töû, Taây hoùa thaân laøm Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät ñoä PhaätThích-Ca, sau hieån tö-khí nôi Haøm-Coác quan, quan giöõcöûa aûi laø Duaãn-Töû xeùt thieân vaên bieát coù Thaùnh-nhaân ñiqua, neân giöõ laïi caàu xin löu ngoân, Laõo-Töû vì theá maø tröùÑaïo-Ñöùc Kinh naêm ngaøn chöõ ñeå laïi, laø thuûy toå cuûa Laõo-giaùo. Ñöùc Khoång-Töû chu du lieät quoác, giaùo hoùa vaïnphöông, keá vaõng khai lai, xieån döông chaân lyù cuûa Ñaïo, laøthuûy toå cuûa Nho-giaùo.

Ñöùc Khoång Töû truyeàn Ñaïo cho thaày Nhan Hoài vaøTaêng-Töû, thaày Taêng-Töû truyeàn thaày Töû-Tö, thaày Töû-Tötruyeàn thaày Maïnh-Töû. Ñeán thôøi Maïnh-Töû, taâm phaùpNho-giaùo thaát truyeàn, Ñaïi-Ñaïo thieân rôøi qua Taây-Truùc.Traûi qua caùc trieàu ñaïi Taàn, Haùn, Taán, Tuøy, Ñöôøng, chu töûbaùch gia ñeàu nghò luaän veà Ñaïo, nhöng khoâng moät ngöôøinaøo ñaït ñeán Thaùnh-vöïc. Ñeán thôøi kyø Vieâm-Toáng(6), nguõtinh tuï Khueå, vaên vaän thieân khai(7), Chaân-Nho höng khôûi.Baét ñaàu töø Hi-Di, sau ñeán Chaâu-Lieâm-Kheâ, anh em

(6) Thôøi Toáng Thaùi-Toå Trieäu-Khuoâng-Daãn.(7) Khueå laø moät vì sao trong nhò-thaäp baùt-tuù. Vaøo nieân hieäu

Caøn-Ñöùc naêm thöù naêm ñôøi Toáng Thaùi-Toå (naêm 967 Taây lòch),Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa, Thoå naêm haønh-tinh xeáp thaønh moät haøng,höôùng veà sao Khueå. Lyù hoïc baét ñaàu thònh haønh vaøo thôøi ñoù, noåibaät nhaát laø Chaâu-Lieâm-Kheâ vaø hai anh em Trình-Haïo, Trình-Di.

21

Trình-Haïo Trình-Di, Tröông-Taûi, Chu-Hy, Luïc-Töôïng-Sôn. Nhöng ñaïo vaän chöa ñeán, chæ thích nghóa chaân lyùcuûa Ñaïo maø khoâng moät ngöôøi thöøa keá ñaïo-thoáng.

Phaät Thích-Ca cuøng thôøi vôùi Ñöùc Khoång-Töû, öùng vaännôi Taây-Truùc, thuyeát phaùp ñoä chuùng 49 naêm, laø thuûy toåcuûa Phaät-giaùo, truyeàn taâm-phaùp cho ñaïi ñeä-töû Ca-DieápToân-Giaû laø vò toå-sö thöù nhaát cuûa nhaø Phaät. Ngaøi Ca-Dieáptruyeàn A-Nan-Ñaø Toân-Giaû laø toå-sö thöù hai..., taâm phaùpmoät maïch chaân truyeàn ñeán toå-sö thöù 28 laø Boà-Ñeà Ñaït-MaToân-Giaû. Ñeán ñôøi Ñaït-Ma Toå-Sö, Ñaïi-Ñaïo hoaøn nguyeân,trôû veà Trung-Hoa, goïi laø laõo thuûy hoaøn trieàu.

Ñaït-Ma toå-sö ñeán Trung-Hoa, laø sô toå (toå-sö thöù nhaát)cuûa nhaø Phaät ôû Ñoâng-Phöông, ñoä nhò-toå Thaàn-Quang(Hueä-Khaû Ñaïi-Sö), Thaàn-Quang toå-sö truyeàn tam-toåTaêng-Xaùn, toå Taêng-Xaùn truyeàn töù-toå Ñaïo-Tín, Ñaïo-Tíntoå-sö truyeàn nguõ-toå Hoaèng-Nhaãn, Hoaèng-Nhaãn toå-sötruyeàn luïc-toå Hueä-Naêng. Thôøi kyø Luïc-toå khoâng truyeàn ybaùt, Ñaïi-Ñaïo chuyeån qua thôøi kyø aån maät. Baïch, Maõ hai vòtoå-sö thöøa keá toå vò thöù baûy. La toå UÙy-Quaàn thöøa tieápThieân-meänh thaønh vò toå thöù taùm. Hoaøng toå Ñöùc-Huy thöøakeá toå vò thöù chín. Hoaøng toå truyeàn Ngoâ toå Töû-Töôøng, laø vòtoå thöù möôøi. Ngoâ toå ñoä Haø toå Lieãu-Khoå thöøa keá toå vò thöù11. Haø toå truyeàn Vieân toå Thoái-An, laø toå thöù 12. Vieân toåñoä Döông toå Hoaøn-Hö vaø Töø toå Hoaøn-Voâ cuøng chaépchöôûng toå vò thöù 13. Dieäu toå Haïc-Thieân thöøa keá toå vò thöù14. Ñeán ñôøi toå thöù 15 laø Vöông toå Giaùc-Nhaát, laø thôøi kyø

22

Nho-giaùo öùng vaän vôùi danh Nhaát-Quaùn-Ñaïo. Vöông toåtruyeàn Löu toå Thanh-Hö, laø toå thöù 16. Ñeán ñôøi Loä toåTrung-Nhaát thöøa keá vò toå thöù 17, Ñaïi-Ñaïo chuyeån sangthôøi kyø Baïch-Döông. Ñaïo-thoáng taâm-phaùp nhaát maïchchaân truyeàn ñeán toå thöù 18 laø Cung-Tröôøng vaø Töû-Heä, haivò toå-sö cuøng chaép chöôûng ñaïo-baøn, phoå-ñoä tam-taøo. Ñoùlaø thôøi Tam-Kyø phoå-ñoä, vaïn giaùo seõ quy nhaát, vaïn gia seõsanh Phaät.

Söï khaùc bieät giöõa Ñaïo vaø GiaùoÑaïo laø baûn theå cuûa muoân vaät, laø chaân lyù cuûa Voâ-Cöïc,

phuù cho ngöôøi laø Tính, nôi Trôøi goïi laø Thieân-Lyù, ôû ñaát goïilaø Ñòa-Lyù. Thieân, Ñòa, Nhaân ñeàu khoâng theå rôøi Ñaïo. SaùchTrung-Dung vieát: “Ñaïo daõ giaû baát khaû tu du ly daõ, khaû lyphi Ñaïo daõ”.

Giaùo thuoäc veà söï giaùo hoùa, thuoäc haäu-thieân, laø phaànduïng cuûa Ñaïo, moïi ngöôøi ñeàu coù theå giaùo hoùa, khoâng caànñeán Minh-Sö chæ ñieåm. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Höõu giaùovoâ loaïi”. Khuyeân ngöôøi caûi aùc höôùng thieän, hieáu thaûo chameï, trung quaân aùi quoác,... ñeàu thuoäc phaàn giaùo.

Ñaïo do Minh-Sö truyeàn, tröïc chæ nhaân taâm kieán tínhthaønh Phaät, thoaùt voøng luaân-hoài. Cho neân Phaät môùi noùi:“Thieân thöôïng ñòa haï duy Ñaïo ñoäc-toân”. Nguõ-giaùoThaùnh-nhaân ñeàu phuïng meänh cuûa Thöôïng-Ñeá truyeàn

23

Ñaïo cöùu ñôøi. Khi Thaùnh-nhaân maát, taâm-phaùp thaát truyeàn,Ñaïo bieán thaønh Giaùo.

Ñöùc Khoång-Töû chu du lieät quoác, giaûng ñaïo-ñöùcthuyeát nhaân nghóa laø phaàn giaùo hoùa. Trong soá ba nghìnñeä-töû, Ngaøi chæ truyeàn Ñaïo cho thaày Nhan-Hoài maø thoâi.Thaày Nhan-Hoài cheát sôùm, Ngaøi laïi truyeàn cho thaày Taêng-Töû ñeå thöøa keá ñaïo-thoáng. Ngoaøi hai thaày Nhan-Hoài vaøTaêng-Töû ra, nhöõng moân-ñoà khaùc chæ ñöôïc phaàn giaùo hoùacuûa phu-töû, cho neân thaày Töû-Coáng môùi than raèng: “Phu-töû chi vaên chöông khaû ñaéc nhi vaên, Phu-töû chi ngoân Tínhdöõ Thieân-Ñaïo baát khaû ñaéc nhi vaên(8)” (Chæ coù theå ngheÑöùc Khoång-Phu-Töû noùi veà vaên chöông maø thoâi, coøn nhöveà phaàn Tính vaø Thieân-Ñaïo thì khoâng ñöôïc nghe).

Ñöùc Khoång-Töû coù moät laàn hoûi thaày Töû-Coáng: “Töù,nhöõ dó dö ña hoïc nhi tri chi giaû hoà?” (Naøy Töù, con töôûngnhöõng gì thaày bieát ñöôïc laø do ñoïc saùch nhieàu maø hieåuñöôïc hay sao?). Thaày Töû-Coáng ñaùp: “Nhieân, phi döõ?”(Vaâng, chaúng leõ khoâng ñuùng hay sao?), Ñöùc Khoång-Töûñaùp: “Phi daõ, ngoâ Ñaïo nhaát dó quaùn chi” (Sai roài con, Ñaïocuûa thaày töø Nhaát maø quan thaáu ñöôïc lyù huyeàn-vi cuûa taïohoùa ñaáy).

Ñöùc Khoång-Töû duøng cuøng moät caâu töông töï hoûi thaàyTaêng-Töû: “Saâm hoà, ngoâ Ñaïo nhaát dó quaùn chi” (Naøy Saâm,Ñaïo cuûa thaày töø nôi Nhaát maø quaùn thaáu ñöôïc ñaáy). Thaày

(8) Saùch Luaän-Ngöõ, thieân Coâng-Daõ-Tröôøng.

24

Taêng-Töû ngoä ñöôïc taâm-phaùp cuûa Ñöùc Khoång-Töû neânñaùp: “Duy”. Thaày Töû-Coáng chöa ñaït ñeán möùc minh taâmkieán tính, töôûng raèng hoïc vaán cuûa thaày mình laø do ñoïcsaùch nhieàu maø trôû thaønh baùc-hoïc. Ñöùc Khoång-Töû bieátthaày Töû-Coáng chöa ngoä, neân noùi: “Ngoâ Ñaïo Nhaát dó quaùnchi”. Nhaát töùc laø Lyù, laø Ñaïo. Thaày Taêng-Töû ngoä, neânñöôïc taâm-phaùp cuûa Ñöùc Phu-Töû.

Ñaïo khoâng ôû nôi vaên-töï, Ñöùc Phaät Thích-Ca giaûngÑaïo thuyeát phaùp 49 naêm, nhöng tröôùc khi nhaäp Nieát-Baøn,ôû phaùp-hoäi Linh-Sôn, tay Ngaøi chæ caàm moät ñoùa hoa saécvaøng cuûa Ñaïi-Phaïm Thieân-Vöông hieán daâng, nieâm tröôùcmaét maø khoâng noùi moät lôøi. Treân haøng nghìn ñeä-töû, trongñoù goàm caû Thieân-Thaàn ñeàu im laëng, khoâng moät ngöôøinaøo hieåu ñöôïc taâm yù cuûa Ñöùc Theá-Toân, sau cuøng chæ coùñaïi ñeä-töû Ca-Dieáp ngoä ñöôïc haøm yù neân mæm cöôøi.

Ñöùc Theá-Toân thaáy Ca-Dieáp mæm cöôøi, môùi leân tieángnoùi: “Ngoâ höõu chaùnh-phaùp nhaõn-taïng, nieát-baøn dieäu taâm,thöïc töôùng voâ töôùng, vi dieäu phaùp moân, baát laäp vaên-töï,giaùo ngoaïi bieät truyeàn, phoù chuùc Ma-Ha Ca-Dieáp”. ÑöùcPhaät truyeàn Ñaïo cho Ca-Dieáp, vaø Ngaøi Ca-Dieáp trôû thaønhToå-sö thöù nhaát cuûa nhaø Phaät ôû Taây-Truùc.

“Nhaát dó quaùn chi” cuûa Ñöùc Khoång-Töû, thaày Taêng-Töûñaùp “Duy”; nieâm hoa tröôùc maét cuûa Ñöùc Phaät Thích-Ca,Ngaøi Ca-Dieáp “mæm cöôøi”, thaày troø ñeàu laø Taâm öùngTaâm, baát laäp vaên-töï. Ñaïo cuûa Thöôïng-Ñeá chí-toân chí-quyù, Thieân-luaät saâm-nghieâm, neáu khoâng coù Thieân-meänh

25

cuûa Thöôïng-Ñeá, Thaùnh-nhaân cuõng khoâng daùm tuøy yùtruyeàn thuï. Thaùnh-nhaân truyeàn Ñaïo töùc laø truyeàn Taâm,vaïn giaùo quy Nhaát töùc laø quy Ñaïo.

Hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, Ñaïothuoäc ñôn-truyeàn ñoäc-thuï (Taâm-phaùp chæ truyeàn rieâng chomoät ngöôøi). Nay trong thôøi kyø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeámôû loøng töø-bi ñaïi khai phoå-ñoä, taâm-phaùp ñöôïc phoå-truyeànkhaép theá gian. Döôùi söï hoä trì cuûa chö Phaät Boà-Taùt, nhöõngngöôøi coù caên duyeân ñeàu coù theå ñaéc Ñaïo vaø ngoä ñöôïc“Nieâm hoa” cuûa Ñöùc Phaät Thích-Ca, cuõng nhö “Nhaát dóquaùn chi” cuûa Ñöùc Khoång Phu-töû. Ñoù laø thôøi kyø phoå-ñoäcuoái cuøng cuûa hoäi Nguyeân naøy, neáu boû lôõ cô duyeân thìphaûi ñôïi ñeán moät Nguyeân khaùc.

Keä vieát:Thieân nieân thieát thuï khai hoa dò千年鐵樹開花易

Thaùc qua phoå-ñoä taùi phuøng nan錯過普渡再逢難

Caây thieát laø loaïi caây ít troå boâng, nhöng ngaøn naêm vaãncoù theå gaëp ñöôïc. Coøn nhö kyø phoå-ñoä qua roài, seõ khoâng trôûlaïi nöõa.

26

Nhaân sinh töù nanNhaân sinh töù nan: 1) Nhaân-thaân nan ñaéc; 2) Tam-kyø

nan ngoä; 3) Chaân-ñaïo nan phuøng; 4) Minh-Sö nan ngoä.1. Nhaân-thaân nan ñaéc: Trong giôùi chuùng-sanh coù

ngöôøi coù vaät, trong loaøi vaät laïi coù thai-sinh (traâu, ngöïa,choù, heo...), noaõn-sinh (gaø, vòt, chim...), thaáp-sinh (loaøithuûy-toäc) vaø hoùa-sinh (kieán, ruoài, muoãi...). Maëc duø hìnhthuø cuûa ngöôøi vaø vaät coù söï khaùc bieät, nhöng baûn tính doTrôøi phuù ñeàu nhö nhau. Nhaân ñöôïc chaùnh khí cuûa Thieân-ñòa neân linh hôn vaät, cho neân moät khi ñöôïc ñaàu thai laømkieáp ngöôøi, duø giaøu hay ngheøo, thoï hay yeåu cuõng ñeàu quyùhôn vaät. Hoà-li coù theå tu thaønh Hoà-tieân, raén coù theå tu thaønhroàng, nhöng chæ coù ngöôøi môùi coù theå tu thaønh chaùnh-quaû.Nhaân sinh nan ñaéc laø vaäy!

2. Tam-kyø nan ngoä: Töø luùc khai Thieân laäp Ñòa choñeán sinh ngöôøi, Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân ñaõ ñònh saün Tam-kyø phoå-ñoä ñeå ñoä nguyeân-nhaân Phaät-töû trôû veà coõi Nieát-Baøn. Vaøo thôøi thöôïng coå, tri thöùc nhaân loaïi chöa khai,baùch coâng chöa teà, aên loâng ôû loã, nhaân thuù soáng hôïp quaànbaát phaân, khoâng coù hieàn ngu, khoâng coù söï tranh ñoaït, neânNhaân vôùi Ñaïo hôïp nhaát, moät khi döông soá ñaõ maõn thìphaàn Linh-tính tröïc tieáp trôû veà vôùi Ñaïo. Vaøo thôøi kyøPhuïc-Hy, tri thöùc loaøi ngöôøi tieäm khai, loøng ngöôøi bieánñoåi daàn daàn, bieát vò kyû haïi ngöôøi, cho neân töï taïo nghieäpchöôùng, laøm cho baûn tính meâ muoäi khoâng theå trôû veà vôùiÑaïo. Thöôïng-Ñeá töø-bi, töø ñoù baét ñaàu giaùng Ñaïo.

27

Trong thôøi kyø Thanh-Döông, Ñaïo giaùng nôi Quaân-Vöông, chæ coù baäc vua chuùa môùi ñaéc Ñaïo ñeå thay maëtThöôïng-Ñeá trò theá (do ñoù ngöôøi xöa môùi goïi vua laøThieân-töû). Nhö vua Phuïc-Hy, Thaàn-Noâng, Hieân-Vieân,Nghieâu, Thuaán, Vuõ, ñeàu laø vua coù Ñaïo, goïi laø höõu-ñaïoMinh-quaân. Ñeán thôøi kyø Hoàng-Döông, Ñaïo giaùng Sö-Nho, chæ coù baäc Thaày môùi ñaéc Ñaïo, nhö Ñöùc Khoång-Töû,thaày Nhan-Hoài, thaày Taêng-Töû, thaày Töû-Tö, thaày Maïnh-Töû ñeàu laø höõu-ñaïo Minh-Sö, thöøa keá ñaïo-thoáng, duøngnhaân nghóa giaùo hoùa thöù-daân.

Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông,Ñaïo chæ ñôn truyeàn ñoäc thuï. Ñeá Nghieâu thieàn vò cho ÑeáThuaán, Ñeá Thuaán nhöôøng ngoâi cho Ñeá Vuõ. Tröôùc thôøivua Vuõ, Thieân-töû ñeàu nhöôøng ngoâi cho nhöõng ngöôøi coùcoâng-ñöùc vôùi ñôøi. Kinh Thi vieát: “Ñaïi ñöùc giaû taát thuïmeänh”. Ngöôøi coù coâng-ñöùc lôùn seõ ñöôïc Trôøi phoù thaùcThieân-meänh, theá Thieân haønh Ñaïo. Sau vua Thang, vuaVaên-Vöông, Voõ-Vöông, nhaø vua tröôùc khi thoaùi vò ñeàunhöôøng ngoâi laïi cho con chaùu, nhöõng vò vua sau naøykhoâng coù Ñaïo, Ñaïo chuyeån sang baäc Sö-Nho. ÑöùcKhoång-Töû thöøa tieáp Ñaïo-thoáng, treân ba ngaøn moân-ñoàtheo Ngaøi, nhöng chæ coù 72 vò hieàn trieát chöùng quaû. Taâm-phaùp cuûa Thaùnh-nhaân ñeán ñôøi Thaày Maïnh-Töû thì thaáttruyeàn. Ñöùc Phaät Thích-Ca cuøng thôøi vôùi Ñöùc Khoång-Töûöùng vaän beân Taây-Truùc, maëc duø moân-ñoà raát ñoâng, nhöngchæ coù thaäp ñaïi ñeä-töû vaø naêm traêm la-haùn chöùng quaû.

28

Sau thôøi kyø cuûa Phaät Thích-Ca vaø Ñöùc Khoång-Töû, soángöôøi tu Ñaïo nhieàu, nhöng chöùng Ñaïo ít, nguyeân do vìthôøi vaän chöa tôùi. Duø Thaùnh-nhaân Tieân Phaät Boà-Taùt phaùtloøng töø-bi, nhöng khoâng coù leänh cuûa Thöôïng-Ñeá cuõngkhoâng daùm ñaïi-khai phoå-ñoä.

Nay ñöông thôøi kyø phoå-ñoä thöù ba laø Baïch-Döông,Thöôïng-Ñeá töø-bi, Ñaïo giaùng thöù-daân, ngu phu ngu phuïñeàu coù theå caàu Ñaïo maø khoâng caàn thieân lyù phoûng Minh-Sö, vaïn lyù taàm khaåu quyeát, hay vaøo nôi thaâm sôn cuøngcoác ñeå tham thieàn khoå tu nhö ngöôøi xöa. Moät Nguyeân129600 naêm, môùi coù moät laàn thu-vieân phoå-ñoä. Cho neânmôùi noùi laø Tam-kyø nan ngoä.

3. Chaân Ñaïo nan phuøng: Trong thôøi kyø maït-phaùp, vaïngiaùo teà phaùt, coù chaùnh coù taø, chaân giaû khoù phaân, neáu nhökhoâng ñöôïc chaùnh Ñaïo, duø coù taâm hoïc Ñaïo nhöng khoângphaân bieät ñöôïc chaân giaû, chaïy vaøo baøng-moân taû-ñaïo thìcuõng uoång coâng tu haønh, khoù thoaùt luaân-hoài.

Chaân Ñaïo chæ coù moät, do Thöôïng-Ñeá giaùng, coù Minh-Sö truyeàn. Moät khi ñaéc Ñaïo duïng coâng tu haønh, moät khiñöùc-haïnh vieân-maõn seõ ñöôïc Ngoïc-Ñeá trieäu veà, tieâu-daomieàn Cöïc-Laïc. Coøn phaùp-moân veõ buøa nieäm chuù, luyeänkhí vaän coâng, ñao thöông baát nhaäp, xem boùi coi töôùng,quan khoâng ngoài thieàn..., moïi phaùp moân ñeàu coù caùi haynhöng khoâng phaûi laø chaân truyeàn cuûa tam-giaùo, duø coùthaàn-thoâng bieán hoùa cuõng khoù thoaùt kieáp luaân-hoài. SaùchLuaän-Ngöõ vieát: “Tuy tieåu Ñaïo, dieäc höõu khaû quan yeân,

29

chí vieân khoång neä” (tuy laø Ñaïo nhoû, cuõng coù caùi hay ôûtrong ñeå thu huùt loøng ngöôøi, nhöng khoâng ñi xa ñöôïc).Kinh Kim-Cang vieát: “Nhaát thieát höõu vi phaùp, nhö moängaûo baøo aûnh”. Neáu khoâng phaûi laø taùnh-lyù chaân truyeàn cuûatam-giaùo, chæ uoång coâng tu haønh.

4. Minh-Sö nan ngoä: Thieàn-Toâng cho raèng Taâm töùc laøPhaät, nhöng Taâm naèm ôû ñaâu? Neáu khoâng coù Minh-Sö chæñieåm, duø coù ñoïc heát thieân kinh vaïn ñieån cuõng tìm khoângra. Ñan-Kinh vieát: “Nhaâm quaân thoâng minh quaù NhanMaãn, baát ngoä Minh-Sö maëc cöôøng sai”. Duø taøi trí thoângminh hôn Nhan-Hoài vaø Maãn-Töû-Khieâm (hai vò cao ñoàcuûa Ñöùc Khoång-Töû) nhöng khoâng gaëp Minh-Sö cuõng khoùmaø suy ñoaùn ra ñöôïc chaân-ñeá cuûa Ñaïo. Thaønh thöû ngöôøixöa moät khi ngoä ñöôïc sinh-töû voâ thöôøng, boû caû söï nghieäpvaø gia ñình ñi hoïc Ñaïo, muïc ñích khoâng ngoaøi phoûngMinh-Sö taàm khaåu-quyeát. Minh-Sö laø ngöôøi thöøa laõnhThieân-meänh cuûa Thöôïng-Ñeá ñeå truyeàn Ñaïo. Thôøi Tam-kyø phoå-ñoä, Cung-Tröôøng toå vaø Töû-Heä toå laø hai vò Toå-Söphuïng meänh Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân thöøa keá toå vò thöù 18,phoå-ñoä tam-taøo, dìu daét chuùng sinh thoaùt ly beå khoå, trôû veàmieàn Cöïc-Laïc. Neáu khoâng phaûi laø kieáp tröôùc coù tu vaø toå-tieân coù ñöùc, deã gì ñöôïc gaëp!

Ngaøy xöa Hieân-Vieân Hoaøng-Ñeá ñaõ töøng baùi 72 vò söhoïc Ñaïo, nhöng nhöõng vò thaày naøy chæ bieát caùch nhaäp theávaø trò theá, maõi cho ñeán khi gaëp Chaân-sö Quaûng-Thaønh-Töûmôùi ñaéc Ñaïo; Thaùi-töû Taát-Ñaït-Ña cuõng töøng baùi qua 7 vò

30

sö, veà sau ñöôïc thoï kyù nôi Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät môùi ñaécÑaïo.

Toân chæ cuûa ÑaïoToân chæ cuûa Ñaïo: Toân kính Thieân-Ñòa, leã baùi Thaàn-

Minh, yeâu nöôùc thöông noøi, trung vôùi vieäc laøm, hieáu thaûocha meï, kính troïng thaày hoïc, giöõ tín vôùi baïn beø, hoøa-muïcvôùi haøng xoùm, caûi aùc höôùng thieän, thuyeát minh ñaïo tam-cöông nguõ-thöôøng, tam-toøng töù-ñöùc, phaùt huy tín ñieàu vaøtaâm-hoïc cuûa nguõ-giaùo Thaùnh-Nhaân, möôïn phaàn giaû ñeå tulaáy phaàn chaân, hoài phuïc laïi baûn tính töï-nhieân cuûa Trôøiphuù, phaùt huy löông-tri löông-naêng ñeán möùc chí thieän,söûa mình ñeå hoùa ngöôøi, caàu mong theá-giôùi hoøa bình, hoùanhaân-taâm thaønh ñaïo-taâm, hoùa theá-giôùi sa-baø thaønh theá-giôùi Cöïc-Laïc. Ñoù laø toân-chæ cuûa Ñaïo.

Taây-Thieân vaø Ñoâng-ThoåTaây-thieân (coõi Nieát-baøn) vaø Ñoâng-thoå (coõi phaøm), ñeàu

laáy töø yù nghóa cuûa kinh Dòch. Trong Haø-Ñoà, phía Taâythuoäc Kim, saéc cuûa Kim maøu traéng, maøu traéng laø goác cuûamuoân maøu. Baûn tính cuûa ta coù töø Voâ-Cöïc Lyù-Thieân, chí-thieän voâ aùc, nhö maûnh giaáy traéng chöa nhô nhuoác, nhömaûnh göông chöa phuû buïi, neân maøu traéng töôïng tröng

31

cho Phaät-tính cuûa ta, thanh-tónh voâ-vi ôû mieàn Cöïc-Laïc.Phía Ñoâng thuoäc Moäc, saéc cuûa Moäc trong nguõ-haønh

thuoäc xanh. Moäc chuû Xuaân, vaïn vaät ñeán muøa Xuaân ñeàutraøn ñaày nhöïa soáng, baûn tính cuûa ta khi chöa coù trôøi ñaátñeàu ôû treân mieàn Cöïc-Laïc. Khi trôøi ñaát hình thaønh, phuïngmeänh cuûa Ñaáng Chí-Toân xuoáng phaøm, chòu hai khí aâmdöông maø thaønh hình, sinh con ñeû caùi maø taïo thaønh theá-giôùi sa-baø naøy.

Hieåu thaáu ñöôïc trieát lyù nhaân sinh, bieát ñöôïc söï tieâutröôûng cuûa taïo-hoùa, baùi Sö taàm Ñaïo, duïng coâng phu toànTaâm döôõng Tính ñeå phaûn-boån hoaøn-nguyeân. Duø sinh ôûcoõi Ñoâng, mang xaùc phaøm, moät khi thaønh Ñaïo roài cuõngseõ trôû veà coõi Taây, laø coá-höông cuûa ta. Coå-nhaân noùi:“Ñoâng thaønh Taây töïu laø vaäy”.

Duyeân Phaän- Duyeân: Ngöôøi coù duyeân vôùi Phaät, trong nhöõng

kieáp tröôùc laø ngöôøi ñaõ töøng boá-thí haønh thieän, toân kínhThieân-ñòa Thaàn-minh, cuùng döôøng Tieân-Phaät, neân kieápnaøy baûn tính baát muoäi. Moãi khi nghe coù ngöôøi giaûng Ñaïothuyeát phaùp, beøn sinh loøng moä Ñaïo vaø tu Ñaïo.

- Phaän: Phaän laø phaàn, laø keát quaû. Höõu phaän töùc laøcoù keát quaû. Moät ngöôøi tu haønh khi ñaéc Ñaïo, tu Ñaïo, duø coùgaëp chuaân-trieân hoaïn naïn hay khaûo ñaûo cuõng khoâng thoái

32

chí, suoát ñôøi khoâng daùm cheånh maûng, moät loøng vì Ñaïo,treân hoïc voâ-thöôïng Ñaïo, döôùi ñoä hoùa chuùng-sanh, choñeán hôi thôû cuoái cuøng cuõng moät loøng vì Ñaïo, soáng vì Ñaïovaø cheát vì Ñaïo. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy coù coâng-ñöùc vôùiñôøi, taát nhieân seõ thaønh Ñaïo. Nhö theá laø coù duyeân vaø coùphaän.

Traùi laïi, tuy coù caàu Ñaïo nhöng phaøm duyeân chöa döùt,coøn mô maøng cho ñeán coâng-danh phuù-quyù, moät khi gaëpnghòch caûnh hay khaûo nghieäm beøn thoái chí, tu ñeán nöûachöøng thì giaùn ñoaïn, nhö theá chæ laø coù duyeân maø khoângcoù phaän. Duyeân laø phaàn nhaân, phaän laø phaàn quaû.

Ñaïo-Ñöùc Kinh vieát: “Thöôïng-só vaên Ñaïo caàn nhimieãn chi, trung-só vaên Ñaïo nhöôïc toàn nhöôïc vong, haï-sóvaên Ñaïo ñaïi tieáu chi”. Thöôïng-só laø ngöôøi coù duyeân coùphaän, trung-só khi nghe Ñaïo nhö coù nhö khoâng, chæ coùduyeân maø khoâng coù phaän, coøn haï-só laø ngöôøi voâ duyeânvôùi Phaät, nghe ngöôøi noùi ñeán Ñaïo beøn cöôøi, cho ñoù laømeâ-tín dò-ñoan.

Duyeân laø phaàn nhaân ñaõ troàng trong nhöõng kieáp tröôùc,phaän laø coâng tu cuûa kieáp naøy. Tyû duï nhö gieo haït gioángvaøo moät maûnh ñaát, moät khi gaëp ñieàu kieän thích hôïp (nhönöôùc, aùnh saùng...) haït gioáng seõ naûy maàm, nhöng neáukhoâng coù baøn tay vun xôùi cuûa ngöôøi troàng, khoâng boài ñaát,khoâng tröø coû, khoâng phaân boùn, khoâng dieät saâu, haún caâymaàm ñoù seõ khoâng taêng tröôûng ñöôïc. Hoaøn caûnh beânngoaøi chæ thuoäc veà phaàn duyeân, coøn coâng vun xôùi thì

33

thuoäc veà phaàn phaän. Caàu Ñaïo chæ laø phaàn duyeân, tu Ñaïovaø haønh Ñaïo môùi laø phaàn quaû.

Neân ñoïc kinh-ñieån naøo?Muïc ñích cuûa söï ñoïc kinh laø ñeå tìm phaùp, moät khi ñaéc

phaùp roài thì kinh coù ñoïc hay khoâng cuõng khoâng caàn. Vaêndó taûi Ñaïo nhöng Ñaïo khoâng ôû nôi vaên-töï, ví nhö treân maëtnöôùc coù traêng nhöng traêng khoâng ôû trong maët nöôùc. Vaïnphaùp ñeàu quy tuï trong baûn tính cuûa ta, neáu nhö cho raèngñoïc kinh coù theå sieâu thoaùt sinh-töû, thaønh Tieân thaønh Phaät,khi chöa coù kinh-ñieån, Coå-Phaät phaûi ñoïc kinh gì?

Luïc-toå Hueä-Naêng khoâng bieát chöõ nhöng ngoä Ñaïo,ñöôïc taâm-phaùp cuûa Nguõ-toå maø trôû thaønh Toå-Sö thöù saùucuûa nhaø Phaät Ñoâng-phöông. Kinh Phaät coù treân 5480quyeån, neáu nhö moät thaùng ñoïc moät quyeån thì cuõng phaûitoán ñeán 450 naêm coâng phu môùi ñoïc heát ñöôïc. Hôn nöõatuoåi thoï cuûa ngöôøi coù haïn, neáu nhö chæ boû thì giôø ñeå ñoïckinh thì ñaâu coøn thì giôø ñeå cöùu nhaân ñoä theá nöõa.

Nhöng kinh cuõng khoâng theå khoâng ñoïc, ñoïc kinh maøhaønh theo lôøi trong kinh, tri haønh hôïp nhaát môùi laø cöùu-caùnh. Trong soá kinh-ñieån cuûa tam-giaùo, Töù-Thö (Ñaïi-Hoïc, Trung-Dung, Maïnh-Töû, Luaän-Ngöõ), Kim-Cang-Kinh, Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh, Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh, Laêng-Nghieâm-Kinh, Ñaïo-Ñöùc-Kinh, Thanh-Tónh-Kinh vaø

34

Dòch-Kinh, ñeàu coù theå giuùp ngöôøi môû roäng trí-tueä. Neânnghieân cöùu veà nhöõng quyeån kinh naøy ñeå hoaèng phaùp lôïisinh.

Khi caàu Ñaïo roài coù hieäu quaû gì chaêng?Moät khi caàu Ñaïo, ñöôïc Minh-Sö chæ ñieåm quan-

khieáu, caùnh cöûa trí tueä ñöôïc môû, neân thoâng ñaït ñöôïc chaânlyù cuûa tam-giaùo vaø hieåu ñöôïc söï huyeàn dieäu cuûa Ñaïo.Neáu giöõ laáy loøng tin vaø tu haønh tinh tieán, sinh thôøi coù theåtraùnh ñöôïc tai kieáp, luùc tòch thì traùnh ñöôïc leänh goïi cuûaDieâm-Vöông maø thoaùt khoûi caûnh sinh töû luaân-hoài. Ñoù laøñieàu chí toân vaø chí quyù cuûa Ñaïi-Ñaïo maø xöa nay chæ coùnhöõng baäc chaân tu khi chöùng Ñaïo môùi coù ñöôïc, ñoù laø thôøikyø tieân tu haäu ñaéc (tu tröôùc ñaéc sau). Nay ñöông kyø phoå-ñoä, Thöôïng-Ñeá töø bi giaùng Ñaïo, Minh-Sö phuïng meänhxuoáng truyeàn Ñaïo, moät khi ñaõ caàu Ñaïo roài töùc laø ñaécÑaïo, ñoù laø thôøi kyø tieân ñaéc haäu tu (ñaéc tröôùc tu sau). Thôøikyø tieân tu, vaïn ngöôøi tu nhöng chöa chaéc coù moät ngöôøiñaéc, trong thôøi kyø phoå-ñoä, moät khi caàu Ñaïo roài thì vaïnngöôøi tu vaïn ngöôøi thaønh.

35

Coù baèng chöùng gì chöùng minh nhöõng ngöôøi ñaécÑaïo ñöôïc trôû veà Lyù-Thieân?

Ngöôøi tu haønh ñeàu coù moät muïc ñích chung laø thoaùtkhoûi voøng luïc-ñaïo luaân-hoài, neân khoå coâng tu luyeän ñeåtraùnh leänh goïi cuûa Dieâm-Vöông, nhöng ñeán luùc tòch roàicoù theå trôû veà mieàn Cöïc-Laïc hay khoâng thì laïi laø moät vaánñeà.

Trong thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông, Minh-Sö giaùngphaøm, chæ ñieåm chuùng-sanh moät con ñöôøng ñeå trôû veà coõiNieát-baøn. Ñoù laø taâm-phaùp chaân-truyeàn cuûa Chö Toå,Chaùnh-phaùp nhaõn-taïng, Baát-nhò phaùp-moân cuûa Chö Phaät.Chö Phaät trong quaù khöù ñeàu truyeàn phaùp naøy, ÑöùcKhoång-Töû truyeàn cho Nhan-Hoài vaø Taêng-Töû cuõng truyeàntaâm-phaùp naøy, nhöng vì Thieân-cô baát khaû laäu, chæ ñôntruyeàn ñoäc thuï, maø khoâng ôû nôi vaên-töï.

Trong Ñaïo ta, phaøm ngöôøi heã coù caàu Ñaïo, ñöôïcMinh-Sö chæ ñieåm quan-khieáu, truyeàn taâm-phaùp, moät khivieân tòch roài, thaân xaùc meàm nhuõn, duø ôû nôi baêng tuyeátvaãn khoâng cöùng, dung nhan nhö ngöôøi vaãn coøn soáng, duø ôûnôi nhieät ñoä cao nhöng vaãn khoâng hoâi khoâng thoái. Ñoù laømoät baèng chöùng cuûa Ñaïo ta chöùng toû raèng ngöôøi vieân-tòchñaõ trôû veà mieàn Cöïc-Laïc. Tröø nhöõng ngöôøi tuy raèng ñaõcaàu Ñaïo nhöng khoâng coù loøng tin, hay laø coù haønh vi baátchaùnh, phaûn Ñaïo baïi ñöùc thì khoâng chaéc, traùi laïi ñeàu coùsöï aán-chöùng naøy.

Ñoái vôùi moät ngöôøi thöôøng, moät khi cheát roài, vaøi tieáng

36

ñoàng hoà sau thì thaân xaùc ñaõ trôû neân cöùng, daàn daàn söngphuø vaø hoâi thoái, töôùng cheát troâng thaät deã sôï. Nôi Ñaïo ta,moät khi caàu Ñaïo roài, baát keå giaø treû lôùn beù, neáu tin Ñaïo vaøcoù tu haønh, duø ngaøy hoâm nay môùi caàu Ñaïo, nhöng döôngsoá ñaõ taän, thì soáng vaøo ngaøy hoâm nay vaø cheát vaøo ngaøymai, saéc maët vaãn töôi toát nhö ngöôøi soáng. ÖÙng vôùi lôøi coå-nhaân noùi: “Thò töû nhö quy”, xem caùi cheát nhö trôû veà nhaøvaäy. Saùch Luaän-Ngöõ vieát: “Trieâu vaên Ñaïo tòch töû khaûhyû”, buoåi saùng ñaéc Ñaïo roài, chieàu cheát cuõng ñöôïc yeân.Cao quyù thay lôøi noùi cuûa Thaùnh-nhaân!

Töø-biMang nieàm vui ñeán cho ngöôøi goïi laø Töø, giuùp ngöôøi

tröø ñi phaàn khoå laø Bi. Chö Phaät, Boà-Taùt thaáy chuùng-sanhtraàm luaân trong beå khoå maø ñoäng loøng thöông soùt, neân laäpnguyeän cöùu ñoä, mong moïi ngöôøi ñeàu thoaùt khoûi caûnhluaân-hoài maø trôû veà mieàn Cöïc-Laïc. Ngöôøi tu haønh phaûi laáyhai chöõ töø-bi laøm goác, vaïn vaät ñoàng theå vôùi ta, khi chuùng-sanh coøn khoå, theà khoâng thaønh Phaät.

Phaùp thuyeàn laø gì? Phaûi chaêng laø con thuyeàn maømaét ngöôøi coù theå thaáy ñöôïc?

Phaùp thuyeàn laø moät danh töø chæ veà Ñaïo. Phaùp thuyeàn

37

voâ hình neân khoâng theå thaáy ñöôïc. Ñôøi ngöôøi duø giaøu hayngheøo, sang hay heøn ñeàu traùnh khoâng khoûi caûnh sinh töûly bieät cuûa coõi phaøm, kieáp naøy troàng nhaân, kieáp sau gaëtquaû, soáng ñi cheát laïi, quanh quaån trong voøng luïc-ñaïoluaân-hoài. Phaät cho raèng ñôøi laø beå khoå, muoán rôøi khoûi beåkhoå taát phaûi nhôø thuyeàn, töùc laø nhôø Ñaïo môùi coù theå rôøikhoûi coõi sa-baø maø trôû veà coõi Nieát-Baøn.

Nay ñang ôû trong thôøi Tam-kyø phoå-ñoä, Thöôïng-ñeá töø-bi giaùng Ñaïo, ngöôøi coù duyeân seõ ñöôïc Minh-Sö ñoä leânphaùp thuyeàn, rôøi khoûi beán meâ maø trôû veà giaùc-ngaïn.

Trong thôøi kyø naøy ñaïo moân raát nhieàu, phaûi chaêngñeàu laø phaùp-thuyeàn?

Giaùo phaùi tuy nhieàu, nhöng khoâng ngoaøi chaùnh taø haiphaùi. Coù phaùp moân ngoài thieàn, phaùp moân tuïng kinh, trìchuù, luyeän ñan... Tuy khoâng theå noùi ñeàu laø phaùp thuyeàn,nhöng chaùnh-giaùo ñeàu khuyeân ngöôøi caûi aùc höôùng thieän,laø moät phöông tieän ñeå böôùc leân phaùp thuyeàn, coøn baøngmoân taû ñaïo thì thuoäc meâ-tín dò-ñoan, neân traùnh maø khoângneân theo.

38

Taïi sao Tieân Phaät chæ ngoài ñaøi sen maø khoâng ngoàinhöõng loaøi boâng khaùc?

Boâng sen sinh tröôûng trong choán buøn laày nhöngkhoâng nhuoám buøn, nhö Tieân Phaät ôû coõi traàn cöùu nhaân ñoätheá maø khoâng nhieãm traàn. Boâng sen tieâu bieåu cho söïthanh cao, töôïng tröng cho phaàn ñöùc, laø phaàn noäi-coângcuûa ngöôøi tu haønh. Khi sen nôû taát coù traùi (haït sen) ôû giöõa,töôïng tröng cho phaàn ngoaïi-quaû cuûa ngöôøi tu haønh. Coùcoâng coù quaû, coâng quaû vieân maõn taát chöùng Ñaïo.

ÔÛ nhöõng loaøi boâng khaùc, sau khi troå boâng phaûi traûiqua moät thôøi gian môùi keát traùi, vaø tæ soá keát traùi laïi tuyøthuoäc hoaøn caûnh beân ngoaøi. Trong thôøi kyø troå boâng, neáugaëp möa to gioù lôùn thì tæ soá boâng nôû keát traùi seõ giaûm.Cuõng coù loaøi hoa chæ nôû maø khoâng coù traùi. Neáu ngöôøi tuhaønh chæ ngoài thieàn quan khoâng ôû nôi thaâm sôn cuøng coácmaø khoâng ñoä hoùa chuùng sinh, cuõng nhö loaøi boâng chæ nôûmaø khoâng coù traùi, vì chæ coù phaàn noäi-coâng maø thieáu phaànngoaïi-quaû neân khoâng theå chöùng Ñaïo; hay chæ haønh phaànngoaïi-quaû maø khoâng tu phaàn noäi-coâng cuõng khoâng theåchöùng quaû vò. Cho neân ngöôøi tu haønh phaûi chaùnh kyû vaøhoùa nhaân, töï giaùc vaø giaùc tha, coù coâng coù quaû, coâng quaûvieân maõn taát nhieân seõ ngoài treân ñaøi sen, maø chöùng quaû vò.

39

Sieâu sinh lieãu töûSieâu laø sieâu thoaùt, lieãu laø heát. Sieâu-sinh lieãu-töû töùc laø

thoaùt khoûi ñöôïc söï soáng cheát, baát sinh baát dieät. Ñoù laø trôûveà coõi Nieát-Baøn(9).

Phaøm ngöôøi, heã coù soáng laø coù cheát. Moät ngöôøi duø coùsoáng treân traêm tuoåi, nhöng neáu so vôùi tuoåi thoï cuûa trôøi ñaátthì chaúng qua chæ laø moät kieáp phuø-du maø thoâi. Töø coå chíkim, duø laø quaân-vöông hay anh-huøng haøo-kieät, ñeàu traùnhkhoâng khoûi ñöôïc caùi cheát. Thieân ñòa nhaät nguyeät tröôøngcöûu, nhöng nhaân sinh voâ thöôøng, cheát ñi soáng laïi quanhquaån trong voøng luaân-hoài. Soáng theâm moät tuoåi töùc laøgiaûm ñi moät tuoåi...

Do ñoù muoán lieãu-töû thì phaûi lieãu-sanh, muoán lieãu-sanh thì phaûi tìm caùch sieâu-sanh. Thoaùt ñöôïc chöõ sanh taátnhieân seõ khoâng coù töû. Nay ñöông Tam-kyø phoå-ñoä,Thöôïng-Ñeá giaùng Ñaïo, coù duyeân ñöôïc gaëp Minh-Sö caàuÑaïo thì Thieân-baûng ghi danh, ñòa-phuû ruùt teân. Caàu Ñaïo tuÑaïo, tích coâng luõy ñöùc, moät khi coâng quaû vieân maõn seõ coùKim-ñoàng Ngoïc-nöõ ñeán tieáp daãn, sieâu thoaùt tam-giôùi trôûveà Voâ-Cöïc, baát sinh baát dieät, nôi maø Phaät-giaùo goïi laøNieát-Baøn, Laõo-giaùo goïi laø Ñaïi-La-Thieân, Thieân-Chuùa-giaùo goïi laø Thieân-Ñaøng, laøm baïn cuøng Tieân Phaät, ThaùnhHieàn, vaïn kieáp tröôøng toàn.

(9) Nieát laø baát sanh, Baøn laø baát dieät.

40

Ñaïo-Taâm, Nhaân-Taâm vaø Huyeát-TaâmTaâm chöa phaùt goïi laø Tính, Tính ñaõ phaùt goïi laø Taâm.

Taâm Tính nhaát theå nhöng hai maët. Taâm phaùt xuaát töø Lyù-Tính laø Ñaïo-taâm, phaùt xuaát töø Khí-tính laø Nhaân-taâm.

Ñaïo-taâm chí thieän voâ aùc, nôi Phaät goïi laø Boà-Ñeà-Taâm,Nho goïi laø Löông-taâm. Nhaân-taâm coù thieän coù aùc, tuøy theotính tình cuûa ngöôøi, luùc giaän thì sinh loøng oaùn gheùt, khivui thì toû loøng möøng. Moät keû caép, bieát ñöôïc aên caép laø moäthaønh-vi xaáu, nhöng vaãn haønh ngheà naøy. Haønh ñoäng aêncaép thuoäc veà nhaân-taâm, bieát ñöôïc aên caép laø vieäc khoângneân laøm, moät khi ñaõ laøm roài thì trong loøng aùy naùy khoângyeân. Ñoù laø löông-taâm, ñaïo-taâm. Töø ñieåm naøy cho ta thaáymoïi ngöôøi ñeàu coù löông-taâm, Phaät-tính. Tính naøy khoângvì ôû Phaät maø taêng, cuõng khoâng vì ôû chuùng-sanh maø giaûm,chæ khaùc nhau taïi meâ vaø ngoä maø thoâi.

Huyeát-taâm laø traùi tim baèng thòt cuûa ta, chuû veà söï tuaàn-hoaøn löu thoâng cuûa maùu trong thaân ngöôøi. Ñaïo-taâm thuoäcLyù, Nhaân-taâm thuoäc Khí, Huyeát-taâm thuoäc Töôïng. Trongthôøi kyø xích-töû (haøi nhi), chöa bieát ñeán vaät duïc, baûn tínhvoâ thieän voâ aùc. Ñeán luùc tröôûng thaønh, bieát vui bieát möøng,bieát oaùn bieát hôøn, phaàn löông-tri bò vaät duïc che laáp maømaát ñi baûn tính ban ñaàu.

Cho neân tu Ñaïo laø tröø ñi phaàn Nhaân-taâm ñeå hieänphaàn Ñaïo-taâm. Nho vieát: “Phaûn kyø xích-töû chi taâm”, Phaätvieát: “Minh taâm kieán taùnh” laø vaäy!

41

Vaên töï laø duïng cuï ñeå truyeàn ÑaïoDuøng tay ñeå chæ maët traêng, nhöng chæ tay khoâng phaûi

laø traêng. “Phi-maõ duï maõ, phi-maõ phi maõ”, duøng ngöïa giaûñeå cho ngöôøi bieát hình thuø cuûa ngöïa, nhöng ngöïa giaûkhoâng phaûi laø ngöïa.

Ngöôøi xöa noùi: “Vaên dó taûi Ñaïo”, möôïn vaên-töï ñeå tìmÑaïo vaø minh Ñaïo. Thaùnh-nhaân löu truyeàn kinh-ñieån laømong ngöôøi ñoïc kinh maø ngoä Ñaïo. Moät khi thoâng-ñaïtkinh-ñieån, ñaõ minh taâm kieán tính, thì vaên-töï trong kinhchæ laø duïng cuï ñeå truyeàn Ñaïo maø thoâi. Nhö khi quaù giangphaûi duøng ñeán beø, moät khi ñaõ qua ñöôïc soâng roài thì seõkhoâng caàn ñeán beø nöõa, neáu vaùc theo beø leân bôø, chaúngnhöõng khoâng coù ích maø coøn ngaïi cho ñöôøng ñi.

Nguõ-thöôøng, Nguõ-haønh, Nguõ-giôùi Nho coù Tam-cöông: Quan-thaàn, Phuï-töû, Phu-phuï.

Nguõ-thöôøng: Nhaân, Leã, Nghóa, Trí, Tín. Laõo coù Tam-thanh: Thöôïng-thanh, Ngoïc-thanh,

Thaùi-thanh.Nguõ-haønh: Kim, Moäc, Thuyû, Hoûa, Thoå.

Phaät coù Tam-baûo: Phaät, Phaùp, Taêng. Nguõ-giôùi:Saùt, Ñaïo, Daâm, Voïng, Töûu.

Phöông-phaùp truyeàn Ñaïo cuûa Thaùnh-nhaân tuy khaùcnhau, nhöng Lyù thì nhaát trí. Neáu phaïm Saùt-giôùi thì seõ maát

42

ñi loøng Nhaân-töø, ôû nguõ-haønh thì khuyeát Moäc; phaïm Ñaïo-giôùi (troäm caép) thì thaát Nghóa, khuyeát Kim; ñoäng loøng taø-daâm thì voâ Leã, khuyeát Hoûa; khoâng chöøa röôïu thì loaïntính, khuyeát Thuûy. Do ñoù, Nho troïng Nguõ-thöôøng ñeå hôïpñaïo Trung-thöù, Phaät giöõ Nguõ-giôùi ñeå toû loøng Töø-bi, Laõotheo luaät Nguõ-haønh ñeå toû loøng Caûm-öùng.

Nhaân ñaéc Nhaát thaønh ThaùnhNhaát laø khôûi thuûy cuûa muoân vaät. Neân Ñaïo-kinh vieát:

“Thieân ñaéc Nhaát taéc thanh, Ñòa ñaéc Nhaát taéc ninh, Nhaânñaéc Nhaát taéc Thaùnh”. Ñan-kinh vieát: “Nhaân ñaéc Nhaátvaïn söï taát”. Kinh-ñieån tam-giaùo ñeàu laáy Nhaát laøm chuû.Phaät vieát: Vaïn phaùp quy Nhaát, Laõo vieát: Baõo nguyeân thuûNhaát, Nho vieát: Chaép trung quaùn Nhaát. Nhaát töùc laø Ñaïo,laø Chaân-lyù Voâ-Cöïc, Thieân maát ñi Nhaát thì tinh tuù loaïn ñoä,Ñòa maát ñi Nhaát thì bieån caïn nuùi lôû, Nhaân maát ñi Nhaát thìôû trong voøng luïc-ñaïo luaân-hoài.

Nhaân ñöôïc Lyù cuûa Voâ-Cöïc maø thaønh Tính, bænh khíaâm döông cuûa Thaùi-Cöïc maø thaønh hình. Khi ôû trong baøothai ngöôøi meï, Tính meänh hôïp nhaát, thuoäc phaàn tieân-thieân, nhaát tính vieân maõn, voâ tö voâ löï. Ñeán thôøi kyø thaimaõn, oa moät tieáng, giaùng sinh chaøo ñôøi, hai khí aâm döôngtöø muõi truyeàn vaøo, Voâ-Cöïc bieán thaønh Thaùi-Cöïc. Tínhmeänh chia hai, tieân-thieân Tính, haäu-thieân meänh, hai queû

43

Caøn khoân bieán thaønh Khaûm Ly.

(Caøn) (Ly) (Khoân) (Khaûm)Ly töùc laø rôøi, rôøi thì taùn. Ñieåm Linh-tính rôøi khoûi boån

vò Xaù-lôïi. Linh-tính phaân taùn ñeán maét thì bieát quan saùt,phaân taùn ñeán muõi thì bieát ngöûi, phaân taùn ñeán mieäng thìbieát noùi, bieát aên, phaân taùn ñeán da thì coù caûm giaùc, phaântaùn ñeán taâm thì sinh thaát-tình luïc-duïc.

Khoân bieán thaønh Khaûm, khaûm töùc laø bò haõm. PhaànLinh-tính bò töûu saéc taøi khí vaây haõm maø che laáp baûn tínhban ñaàu, neân môùi taïo nghieäp maø löu-laõng treân doøng ñôøisanh-töû. Ñaéc Nhaát töùc laø tìm laïi ñöôïc baûn tính ban ñaàu,bieán Khaûm thaønh Khoân, bieán Ly thaønh Caøn, töø haäu-thieântrôû veà tieân-thieân, baát sinh baát dieät. Neân noùi “Nhaân ñaécNhaát taéc Thaùnh”.

Tu Ñaïo phaûi chaêng neân soáng ñoäc thaân?Thieân Ñòa töông giao hoùa sinh vaïn vaät, nam nöõ hoân

phoái maø sinh ngöôøi ñeå baûo toàn noøi gioáng. Ñoù laø lyù cuûa taïohoùa. Trong hai thôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông,ngöôøi tu haønh phaûi tu tröôùc, moät khi coâng quaû vieân maõnsau môùi ñaéc Ñaïo (tieân tu haäu ñaéc), neân phaûi khoå coâng tuluyeän, rôøi boû vôï con hay laø soáng ñoäc thaân ñeå deã beà tuhaønh.

44

Nay vaøo thôøi kyø Baïch-Döông, Thöôïng-Ñeá töø-bi, Ñaïogiaùng hoûa-traïch(10), Nho-giaùo öùng vaän, truyeàn Ñaïo tröôùcroài tu sau (tieân ñaéc haäu tu), neân vôï choàng cha con cuøng tumaø khoâng nghòch vôùi nhaân-luaân, khoâng aûnh höôûng ñeánvieäc hoïc cuûa keû só, khoâng ngaïi ñeán vieäc laøm cuûa nhaønoâng, taïi gia xuaát gia, nöûa Thaùnh nöûa Phaøm.

Neáu nhö giaø treû ñeàu soáng ñoäc thaân maø khoâng laäp giañình, thì vaøi traêm naêm sau theá gian seõ khoâng ngöôøi ôû, coønngöôøi ñaâu maø phoå-ñoä nöõa.

Ngöôøi coù loøng toát laø ñuû, caàn gì phaûi caàu Ñaïo?Ñaõ soáng laøm kieáp ngöôøi taát nhieân phaûi coù moät taám

loøng toát, vì ñoù laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå laøm ngöôøi, vaø ñoùcuõng laø boån phaän cuûa ngöôøi. Nhö boån phaän laøm con phaûihieáu thaûo vôùi cha meï, laøm daân phaûi trung vôùi nöôùc, laømcha meï phaûi thöông yeâu daïy doã con caùi...

Moät ngöôøi khi ñöôïc moïi ngöôøi xöng laø thieän-nhaân

(10) Hoûa laø löûa, traïch laø nhaø. Nhaø naøo cuõng coù löûa, yù chæ thôøikyø Baïch-Döông, Ñaïo giaùng thöù-daân. Ngöôøi thöôøng ñeàu coù theåñaéc ñaïo. Thôøi kyø Thanh-Döông, Ñaïo giaùng Quaân-Vöông, chæcoù baäc vua chuùa môùi ñaéc ñaïo, nhö vua Nghieâu, vua Thuaán, vuaVuõ, vua Thang… Ñeán thôøi kyø Hoàng-Döông, Ñaïo giaùng Sö-Nho,chæ coù baäc Thaày môùi ñaéc ñaïo nhö Ñöùc Khoång-Töû, Thaày Nhan-Hoài, Thaày Taêng-Töû, Töû-Tö, Thaày Maïnh-Töû.

45

hay hoaøn-nhaân, hay nhöõng ngöôøi coù coâng vôùi ñôøi, moät khicheát ñi seõ ñöôïc ñaàu thai vaøo gia ñình phuù quyù ñeå höôûnghoàng-phuùc ñaõ tích, hay ñöôïc phong laøm thaàn cuûa moätvuøng höôûng höông hoûa cuûa ngöôøi ñôøi cuùng baùi vaøi traêmnaêm..., nhöng khi phuùc höôûng heát roài vaãn phaûi ñaàu thaitrôû laïi laøm kieáp ngöôøi. Moät khi ñaàu thai roài phaûi chaêngvaãn khoâng meâ ñi tieàn nhaân cuûa kieáp tröôùc. Neáu nhö coùphuùc baùo maø khoâng bieát giöõ, laïi yû quyeàn theá maø taïonghieäp thì laïi gaëp söï aùc baùo trong nhöõng kieáp sau maø trôûthaønh baàn-tieän, hoaëc ñaàu thai vaøo voøng suùc-ñaïo cuõngkhoâng ñöôïc bieát. Kinh Phaät vieát: “Nhaân chuyeån suùc, suùcchuyeån nhaân, baàn bieán phuù, phuù bieán baàn”, taát caû ñeàu ôûtrong luaät nhaân-quaû. Coøn nhö caàu Ñaïo vaø tu Ñaïo, chaúngnhöõng thoaùt ñöôïc caûnh luaân-hoài, maø laïi coøn coù theå sieâu-baït toå-tieân nöõa. Moät khi chöùng Ñaïo nhö Chö Phaät Boà-Taùt,trôû veà coõi sa-baø ñeå cöùu roãi chuùng-sanh cuøng thoaùt caûnhkhoå, nhö ngöôøi bieát bôi loäi xuoáng soâng cöùu ngöôøi cheátñuoái vaäy.

Caàu Ñaïo roài nhöng khoâng tu coù theå thoaùt rôøi sinh-töû chaêng?

Tu Ñaïo muïc ñích laø thoaùt voøng luaân-hoài. Chæ caàu maøkhoâng tu, taäp tính khoâng tröø, chaúng nhöõng khoâng theå lieãunghieäp cuûa kieáp tröôùc, traùi laïi neáu taïo theâm nghieäp môùithì seõ phaûi traû trong kieáp sau. Nhö vaäy haù coù theå traùnh tai

46

kieáp vaø thoaùt sanh-töû hay sao?Tu laø söûa ñoåi, chaúng nhöõng tu söûa laáy mình maø coøn

phaûi giuùp ngöôøi, ñeå moïi ngöôøi ñeàu bieát söûa tính cho hôïpvôùi ñaïo Trôøi, nhö theá môùi laø chí-thieän.

Hoùa ngöôøi laø coâng, chaùnh kyû laø ñöùc, coâng-ñöùc vieânmaõn môùi thaønh quaû.

Keä vieát:Nhaân gian voâ voâ trung hieáu ThaùnhThieân thöôïng voâ voâ coâng-ñöùc Thaàn(11)

Taïi sao Ñaïo giaùng vaøo thôøi kyø loaïn ly?Thôøi coù trò coù loaïn, Ñaïo coù aån coù hieän. Luùc tröôùc thôøi

cô chöa ñeán, Ñaïo ôû trong thôøi kyø aån, Thaùnh-nhaân chætruyeàn kinh-ñieån maø khoâng daùm noùi roõ, cho neân soá ngöôøiñaéc Ñaïo ít(12). Nay vaøo thôøi kyø maït-phaùp, theá-phong suyñoài, loøng ngöôøi hieåm aùc, ñaïo-ñöùc luaân-vong, cöông-thöôøng ñieân-ñaûo, do ñoù thieân tai nhaân hoïa xaûy ra khaépnôi... Maëc duø noùi laø khí soá cuûa trôøi, nhöng ñeàu do loøng

(11) Thaùnh-nhaân laø ngöôøi trung hieáu löôõng toaøn taïi theá. Thaàntreân Trôøi ñeàu laø ngöôøi coù coâng-ñöùc vôùi ñôøi.

(12) Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân: “Tieân thieát tam-giaùo truyeàn kinhñieån. Maït-haäu nhaát-tröôùc baïn thu-vieân”. (Laäp tam-giaùo truyeànkinh tröôùc, ñeå ngöôøi noi kinh maø tu. Ñeán thôøi kyø phoå-ñoä cuoáicuøng naøy, tröïc chæ taâm-taùnh ñeå thu-vieân).

47

ngöôøi taïo neân.Nhöng khoâng phaûi moïi ngöôøi treân ñôøi ñeàu aùc caû,

trong nuùi ñaù vaãn coù ngoïc, vì theá Thöôïng-Ñeá môùi giaùngÑaïo ñeå cöùu ngöôøi laønh. Tieân Phaät phuïng meänh tuyeân-hoùaÑaïi-Ñaïo, muïc ñích laø ñeå vaõn hoài nhaân-taâm, hoùa kieáp vaän.Ñaïo vì kieáp maø giaùng ñeå cho ngöôøi deã tin, vì sinh vaøothôøi loaïn ly loøng ngöôøi môùi laõnh hoäi ñöôïc sinh töû voâthöôøng, môùi bieát sinh meänh laø quyù maø sinh loøng tin Ñaïo.Thaày Maïnh-Töû vieát: “Thieân haï nòch vieän chi dó Ñaïo” yùnghóa laø vaäy.

Sieâu baït vong hoàn trong ÑaïoCoå Phaät-quy quy ñònh: “Nhaát töû thaønh Ñaïo, cöûu toå

sieâu thaêng”. Trong thôøi kyø phoå-ñoä ban ñaàu, Ñöùc Voâ-CöïcChí-Toân quy ñònh chæ ñoä ngöôøi maø khoâng ñoä quyû. Trongthôøi kyø Baïch-Döông, Tam-Quan Ñaïi-Ñeá cuøng Ñòa-Taïng-Vöông Boà-Taùt khaån caàu Ñöùc Voâ-Cöïc Chí-Toân khai aân,aâm döông cuøng ñoä, neân môùi thaønh laäp Thieân-Phaät-Vieänlaøm nôi tu luyeän cho vong-linh. Nhöõng ngöôøi ñaéc Ñaïo,moät khi vieân-tòch ñeàu ñeán Thieân-Phaät-Vieän haàu ñôïi ñeåñònh quaû-vò. Ngöôøi coù coâng-ñöùc lôùn seõ ñöôïc saéc phong,coâng-ñöùc khoâng ñuû thì phaûi xuoáng phaøm ñaàu thai tu laïi.

Coøn nhö vong linh ñöôïc thaân nhaân sieâu-baït thì ñeánTöï-Tu-Ñöôøng cuûa Thieân-Phaät-Vieän, nôi ñaây coù Tieân PhaätBoà-Taùt ñeán giaûng kinh, traûi qua 100 ngaøy tu luyeän ñeå hoài

48

phuïc theå thuaàn-döông. Sau ñoù Tam-Quan Ñaïi-Ñeá môùiphuïng meänh cuûa Thöôïng-Ñeá aùn theo coâng maø ñònh quaû-vò. Nhöng quaû-vò thì caên cöù vaøo ñöùc-haïnh cuûa vong linhtrong thôøi sinh tieàn vaø coâng-ñöùc cuûa con chaùu laøm tieâuchuaån, sau khi con chaùu chöùng Ñaïo thì ñöôïc tieâu-dao ôûLyù-Thieân; traùi laïi sau khi sieâu baït roài, con chaùu ôû döônggian khoâng coøn tu haønh nöõa thì vong linh cuõng bò ñaøyxuoáng aâm-phuû.

Coù baèng chöùng gì chöùng minh vong hoàn ñaõ ñöôïcsieâu baït?

Sau khi ñöôïc sieâu baït ñeán Töï-Tu-Ñöôøng 100 ngaøy,thaân nhaân cuûa vong-linh coù theå nhôø Truyeàn-Ñaïo-Sö thænhcaàu Thöôïng-Ñeá töø bi cho vong-linh cuûa ngöôøi quaù-coáxuoáng keát duyeân. Qua trung gian cuûa ñoàng-töû, vong-linhtrôû veà noùi chuyeän vôùi ngöôøi thaân, keå vieäc ñôøi trong giañình trong luùc coøn soáng, thuaät söï vieäc ôû nôi ñòa-phuû (luùcchöa ñöôïc sieâu baït) vaø Thieân-ñaøng (sau khi ñöôïc sieâubaït). Ñoù laø söï thuø-thaéng cuûa Ñaïo trong vieäc sieâu baïtvong-linh ôû thôøi phoå-ñoä Tam-Taøo.

Taïi sao phaûi duøng tay traùi ñeå thaép nhang?Tay traùi thuoäc döông, tay phaûi thuoäc aâm. Tröø moät soá

49

ngöôøi quen duøng tay traùi ra, ñaùnh ngöôøi gieát vaät... ñeàuduøng tay phaûi, cho neân khi thaép nhang khoâng neân duøngtay phaûi maø duøng tay traùi, yù nghóa laø duøng phaàn thieän chephaàn aùc. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù phaàn xaáu vaø phaàntoát, ta chôù neân beâu phaàn xaáu, maø neân khen phaàn toát cuûangöôøi tröôùc maët coâng chuùng. Ñoù laø thuaät xöû theá ôû treânñôøi, goïi laø “AÅn aùc döông thieän”.

Khi thaép nhang, tröôùc tieân caém caây thöù nhaát ôû giöõa;keá ñeán caây thöù hai ôû beân traùi (töùc laø veà beân tay maët cuûata), sau ñeán caây thöù ba ôû beân phaûi (töùc veà phía tay traùicuûa ta). Neáu laø naêm caây nhang, thì caây thöù nhaát ôû giöõa,caây thöù hai ôû beân traùi, caây thöù ba ôû treân, caây thöù tö ôû beânphaûi, caây thöù naêm ôû döôùi.

Ñaïo cao moät thöôùc, Ma cao moät tröôïngTöø luùc khai thieân laäp ñòa ñeán sinh ngöôøi, ñeán nay ñaõ

coù treân saùu vaïn naêm. Loaøi ngöôøi chuùng ta vì soáng cheáttrong voøng luaân-hoài, neân moãi ngöôøi ít nhieàu cuõng chòu söïchi phoái cuûa phaàn nghieäp löïc ñaõ taïo töø nhöõng kieáp tröôùc.Nôï cuûa kieáp tröôùc chöa traû heát thì laïi taïo theâm nghieäpmôùi, do ñoù oan nôï truøng truøng ñieäp ñieäp tích cao nhö nuùi.Nhö kieáp tröôùc lôõ tay ñaùnh ngöôøi, gieát gaø, vòt, choù, heo,...hay möôïn tieàn ngöôøi chöa traû thì kieáp naøy vaãn phaûi hoaønlaïi. Ñoù laø caùi lyù cuûa taïo-hoùa, luaät nhaân-quaû, khoâng moät aitraùnh khoûi ñöôïc. Cho neân moät khi ñaéc Ñaïo, chuû nôï seõ lo

50

sôï maø tìm ñeán thaân-chuû ñeå ñoøi, vì kieáp naøy khoâng ñoøi,moät khi thaân-chuû tu thaønh Ñaïo roài thì kieám ñaâu ra ngöôøinöõa.

Luaät vay nôï phaûi traû, Dieâm-Vöông chí-coâng voâ tö, thaûcöûa cho luõ quyû ñi tìm thaân-chuû. Cho neân moät ngöôøi duø coùloøng thaønh tu Ñaïo, nhöng mang theo nghieäp cuûa kieáptröôùc, thöôøng hay mang beänh hoaëc maát cuûa... ñoù laø bòkhaûo. Phaøm heã gaëp khaûo, ta haõy thuaän loøng maø tieáp nhaän,khoâng traùch moùc, khoâng oaùn hôøn, vì khaûo moät laàn laø lieãuñi moät phaàn nôï cuûa kieáp tröôùc. Moät khi khaûo nghieäm heátroài, ñöôøng Ñaïo seõ deã ñi.

Coå-nhaân noùi: “Ngoïc baát traùc baát thaønh khí, Ñaïo baátkhaûo baát thaønh Phaät”. Muoán thoaùt voøng luaân-hoài maøkhoâng chòu ñöôïc söï ñoaïn-luyeän töø beân ngoaøi, gaëp khaûonghieäm beøn thoái chí, nöûa ñöôøng boû hoang thì khoù maøthaønh coâng vaäy.

Taïi sao aên uoáng nhö nhau, coù ngöôøi thöôøng mangbeänh taät, trong khi ñoù laïi coù ngöôøi suoát ñôøi khoâng

bò beänh hoaïn?Con ngöôøi chuùng ta ñeàu mang phaàn xaùc thòt, traùnh sao

cho khoûi beänh. Beänh taät tuy nhieàu nhöng chæ coù hai loaïilaø chaân-beänh (beâïnh thöïc) vaø giaû-beänh (beänh giaû). Beänhgiaû laø do söï khoâng chuù yù, khoâng ñeà phoøng maø maéc phaûi,

51

nhö caûm cuùm, nhöùc ñaàu... chæ caàn uoáng thuoác nghæ ngôi laøkhoûi. Coøn beänh thöïc laø beänh nhaân-quaû, laø söï baùo öùng cuûatieàn kieáp maø thaày thuoác khoâng theå chöõa trò ñöôïc. NeânTieân-Phaät coù thô vieát: Chaân-döôïc trò giaû-beänh, chaân-beänhvoâ döôïc y (thuoác thaät chöõa beänh giaû, beänh thaät khoângthuoác chöõa).

Treân Thieân-Cung coù Thaàn giaùng tai kieáp, döôùi AÂm-Ty coù Quyû oân-dòch ñeàu phuïng meänh haønh söï. Beänh taätcuûa ta chaúng nhöõng chòu aûnh höôûng bôûi thôøi tieát khí-haäu,thaát-tình luïc-duïc, maø aên uoáng cuûa con ngöôøi cuõng ñeàu coùtheå gaây neân beänh hoaïn. Cho neân hyû noä aùi laïc cuûa ngöôøiquaân-töû phaùt ñeàu coù tieát-ñoä. Coå-Ñöùc coù caâu: “Taâm anmao oác oån, Tính ñònh thaùi caên höông” (Khi Taâm ñöôïc yeânduø ôû nhaø tranh vaãn caûm thaáy caên nhaø vöõng nhö baøn thaïch.Tính ñöôïc ñònh duø aên reã cuûa hoa caûi vaãn thaáy thôm tho).Ngöôøi quaân-töû chæ caàu an-meänh, moät nöûa do ngöôøi, moätnöûa do Trôøi. Caùi maø meänh ta coù, Trôøi khoâng theå ñoaïtñöôïc; caùi maø Trôøi cho, ta cuõng khoâng theå boû ñöôïc.

Thôøi Tam-Quoác, thaønh Laïc-Döông maát muøa, daântrong thaønh vì thieáu löông thöïc neân da maët xanh xao, chæcoù moät ngöôøi da maët vaãn hoàng haøo nhö thöôøng. Taøo-Thaùocaûm thaáy laï, môùi hoûi nguyeân do. Ngöôøi ñaùp: Ta trì chayñaõ hôn 30 naêm, neân coù ñöôïc söùc khoûe naøy. Ñuû thaáy thaønhtaâm tu Ñaïo, chöøa röôïu thòt vaø nguõ-huaân(13), khí huyeát

(13) Nguõ-huaân laø: Haønh, heï, toûi, cuû kieäu vaø thuoác laù.

52

trong thaân ngöôøi seõ ñöôïc trong saïch, do ñoù traùnh ñöôïcnhieàu beänh taät.

Taïi sao Ñaïo ta khoâng chuù troïng coâng phu ngoàithieàn?

Ngoài thieàn cuõng nhö trì kinh, chæ laø coâng phu, laø moätphöông tieän ñeå tieán ñeán Ñaïo, nhöng phöông tieän chöaphaûi laø cöùu-caùnh(14). Tu Ñaïo töùc laø tu taâm, khoâng roõ taâm

Haønh khaéc thaän, heï khaéc gan, toûi khaéc tim, cuû kieäu khaéc tì,thuoác laù khaéc phoåi.

(14) * Ngaøy xöa Löõ Thuaàn-Döông toå-sö khi chöa ñaéc ñaïo,thöôøng hay ngoài thieàn, coâng phu ñeán möùc hoøa-ñoàng vôùi caûnhtrôøi maây nöôùc, neân laáy danh hieäu laø Vaân-Thuûy ñaïo-nhaân. Moäthoâm ngao du ñeán nuùi Hoaøng-Long tình côø gaëp thieàn-sö Hueä-Nam ñang thuyeát phaùp.

Thieàn-sö hoûi: Xin caùc-haï cho bieát toân hieäu ñeå tieän beà xönghoâ.

Löõ-toå ñaùp: Baàn ñaïo laø Vaân-Thuûy ñaïo-nhaân, ngao sôn du thuûyñeán ñaây, mong Thieàn-sö chæ giaùo.

Thieàn-sö: Toân hieäu cuûa caùc-haï laø Vaân-Thuûy. Xin hoûi khi maâytan nöôùc caïn caùc-haï seõ ñi veà ñaâu?

Löõ-toå nghe xong, hoaéc nhieân ñaïi ngoä, neân coù thô vieát:Khí khöôùc bieàu nang suaát toaùi caàmNhi kim baát luyeän khoaùng trung kimTöï tuøng nhaát kieán Hoaøng-Long haäuThuûy hoái ñöông nieân thoùa duïng taâm

53

taùnh duø ngoài raùch boà ñoaøn cuõng khoâng theå lieãu thoaùtsanh-töû.

Nguõ-toå Hoaèng-Nhaãn: “Baát thöùc boån taâm hoïc phaùp voâích”. Thôøi kyø chöa phoå-ñoä, ngöôøi tu haønh thöôøng hay toïathieàn, ñoù chæ laø phöông phaùp trung-thöøa ñeå ñi tôùi thieànñònh. Ñaïo Phaät cho raèng thaân ngöôøi chæ laø moät tuùi da thoái(xuù bì nang), duø coù coâng phu vaän chaâu-thieân hay chuyeånphaùp-luaân, vaãn coøn ôû trong voøng Thaùi-Cöïc maø khoâng theåthoaùt voøng luaân-hoài. Neáu haønh giaû khoâng ñuû ñöùc-haïnh,khoâng coù thaàn hoä-phaùp, hay ngoài khoâng ñuùng caùch, deã bò

(Vöùt boû baàu röôïu ñaäp vôõ ñaøn, Khoâng coøn ngoài thieàn vôùi luyeänñan, Nay ñöôïc Hoaøng-Long chæ taâm taùnh, Môùi hay luùc tröôùcduïng taâm sai)

* Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng gaëp Maõ-Toå ñang ngoài thieàn. Hoaøi-Nhöôïng hoûi: Hoøa-thöôïng ngoài ôû ñaây laøm gì vaäy? Maõ-toå: Baàntaêng ñang ngoài thieàn.

Hoaøi-Nhöôïng: Ngoài thieàn ñeå laø gì? Maõ-toå: Ñeå thaønh Phaät.Thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng nghe Maõ-toå noùi nhö vaäy, beøn laáy hai

mieáng gaïch ra maøi. Maõ-toå laáy laøm laï hoûi:- Hoøa-thöôïng maøi gaïch laøm chi vaäy? Hoaøi-Nhöôïng: Maøi

gaïch ñeå laøm göông.Maõ-toå: Gaïch laøm sao maøi thaønh göông ñöôïc?Hoaøi-Nhöôïng: Gaïch ñaõ khoâng theå maøi thaønh göông, chaúng leõ

ngoài thieàn laïi coù theå thaønh Phaät hay sao?Bò thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng phaûn vaán, Maõ-toå nhö ngöôøi söïc tænh

côn meâ, môùi hay ñaõ duïng taâm sai vaø theo thieàn-sö Hoaøi-Nhöôïng hoïc ñaïo.

54

ngoaïi ma xaâm nhaäp maø ñi vaøo ma ñaïo, hoaëc trôû thaønhñieân cuoàng.

Luïc-toå Ñaøn-kinh vieát: “Ngoaïi ly töôùng laø thieàn, noäibaát loaïn laø ñònh”. Thieàn ñònh laø do nôi taâm chöù khoângphaûi do ngoài maø ñöôïc. Tu Ñaïo phaûi minh taâm, vì taâm laøPhaät, laø Thaùnh, laø Tieân. Neáu nhaân duïc taän dieät thì thieânlyù löu haønh, ñoäng tónh nhö nhö goïi laø hoaït-thieàn (thieànsoáng).

Tu Ñaïo phaûi chaêng caàn boû maën aên chay?Böôùc ñaàu trong vieäc tu haønh, trai giôùi laø ñieàu caàn

thieát. Vì baûn tính tieân-thieân thuoäc döông, neáu hoãn taïp vôùikhí tröôïc caøng nhieàu thì phaàn tính caøng bò lu môø, khoùthaáy baûn-lai dieän-muïc. Tu Ñaïo laø boû ñi phaàn tröôïc, giöõphaàn thanh, thöùc aên thuoäc loaøi tam-yeám(15) nguõ-huaân ñeàumang naëng khí tröôïc, aên nhieàu chaúng nhöõng coù haïi chosöùc khoûe maø coøn laøm toån thöông ñeán nguyeân-tính cuûa ta.Trôøi coù ñöùc haùo sanh, neân phaûi coù loøng töø taâm vôùi loaøi vaätñeå hôïp vôùi loøng Trôøi, neáu vì ngon mieäng maø ñi saùt haïiloaøi vaät, khoâng nhöõng toån ñeán ñöùc nhaân laïi coøn keát oaùncuøng loaøi vaät nöõa.

Thaày Maïnh-Töû vieát: “Kieán kyø sanh baát nhaãn kieán kyø

(15) Thieân-yeám laø caùc loaøi chim, ñòa-yeám laø caùc loaøi thuù, thuûy-yeám laø caùc loaøi thuûy toäc.

55

töû, vaên kyø thanh baát nhaãn thöïc kyø nhuïc”. Loaøi vaät soángvaãn coù thuù vui gia ñình nhö loaøi ngöôøi, neân khoâng nôõ thaáyloaøi vaät bò gieát; tuy khoâng bieát noùi, moät khi bò baét gieátñeàu lôùn tieáng keâu gaøo, nghe tieáng keâu bò thöông naõonuøng ñoù, ngöôøi quaân-töû khoâng nôõ aên thòt vaät. Phaät xemloaøi vaät ñeàu laø quyeán-thuoäc, chæ vì maét phaøm neân takhoâng thaáy, bieát ñaâu con vaät bò ta gieát laïi laø thaân-nhaâncuûa ta trong nhöõng kieáp tröôùc? Nguõ-huaân bænh khí tröôïccuûa trôøi ñaát maø sinh, mang muøi vò xaáu, aên vaøo khaéc nguõtaïng, cho neân ngöôøi tu Ñaïo cuõng kî.

Do ñoù muoán khoâng keát oaùn cuøng loaøi tam-yeám, muoáncho phaàn theå xaùc coù ñöôïc moät söùc khoûe toát, muoán chobaûn tính thuaàn nhieân khoâng nhieãm tröôïc, con ñöôøng toátnhaát laø phaûi trì chay vaø giöõ giôùi.

Noùi toùm laïi, ngöôøi tu haønh phaûi nuoâi döôõng loøng töø-bi, neân taäp aên chay kyø, khi quen roài môùi aên chay tröôøng.Neáu nhö hoaøn caûnh khoâng cho pheùp coù theå tuøy nghi, vaøhaønh coâng laäp ñöùc ñeå hoài-höôùng cho loaøi vaät.

Tu haønh coù thuaän coù nghòchÑoù laø coâng phu haäu-thieân, nhöng cuõng khoâng theå

khoâng bieát. Tính khí thaàn laø tam-baûo cuûa loaøi ngöôøi, neáumaét thaáy tai nghe maø noåi thaát-tình luïc-duïc, tinh khí thaànthuaän loøng duïc maø phaân taùn ra ngoaøi, thuoäc phaøm. Traùilaïi nhieáp taâm höôùng noäi, khoùa kín saùu cöûa khoâng ñeå tam-

56

baûo tieát ra ngoaøi goïi laø nghòch, thuoäc Thaùnh.Thaày Maïnh-Töû vieát: “Hoïc vaán chi ñaïo voâ tha, caàu kyø

phoùng taâm nhi dó hó” (phöông phaùp hoïc Ñaïo khoâng coù gìkhoù caû, chæ tìm laïi caùi taâm ñaõ phoùng ra ngoaøi maø thoâi).Taâm chaïy theo ñöôøng coâng danh thì bò coâng danh troùi,chaïy theo saéc thì bò saéc buoäc, ñoù laø thuaän theo doøng ñôøi,nhö nöôùc chaûy ra bieån khoâng bao giôø quay trôû laïi. Veàcoâng phu toàn-döôõng, phaûi nhaát taâm thanh tónh, hoài-quangphaûn chieáu nôi huyeàn-quan khieáu, coâng phu thuaàn thuïcLy hoûa töï nhieân giaùng xuoáng, Khaûm thuûy töø ñan-ñieàn ñileân, thuûy hoûa hoøa-hôïp vôùi nhau, Laõo-giaùo goïi laø vaänchaâu-thieân, Phaät-giaùo goïi laø chuyeån phaùp-luaân, Nho-giaùogoïi laø nhaân-duïc taän-tònh, thieân lyù löu-haønh. Ñoù laø coângphu nghòch haønh cuûa phaùp moân trung-thöøa

Giaûi oan-khieámKhi chöa ñöôïc söï ñoàng yù cuûa ñoái phöông maø töø ñoù thu

lôïi, hay aâm-möu aùm toaùn haïi ngöôøi, ñeå ngöôøi chòu oaùngoïi laø oan.

Tuy ñöôïc söï ñoàng yù cuûa ñoái phöông, nhöng chòu ôncuûa ngöôøi maø khoâng traû, ñeå ngöôøi chòu phaàn thieät thoøi goïilaø khieám (nôï).

Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù oan-khieám, nguyeân do laøkhoâng roõ luaät nhaân-quaû baùo öùng neân môùi keát oan vaø taïo

57

khieám. Oan-khieám tích töø kieáp naøy sang kieáp khaùc choàngchaát cao nhö nuùi, neáu khoâng hoaøn traû thì laøm sao phuûisaïch ñöôïc nôï naàn maø trôû veà coõi Treân.

Con ngöôøi chuùng ta ñeàu ñoäi ôn möa moùc cuûa trôøi ñaát,mang ôn döôõng duïc cuûa cha meï, chòu coâng daïy doã cuûacaùc baäc thaày, neáu khoâng nghó caùch baùo ôn haù laø baäctröôïng-phu sao? Ngoaøi ra vôï choàng chöa troøn nghóa, chameï thieáu tình thöông vôùi con caùi, baïn beø khoâng giöõ tínnghóa,... cuõng laø nguyeân do cuûa caùi nôï.

Coøn nhö voâ yù ñaïp cheát hay laøm toån thöông ñeán loaøicoân-truøng, vì ngon mieäng maø saùt haïi sanh linh, vì thamtaøi maø laáy troäm taøi vaät cuûa ngöôøi, vì lôïi kyû maø möu moâhaïi ngöôøi,... ñeàu laø nguyeân do cuûa caùi oan.

Khi hieåu ñöôïc nguyeân do cuûa oan-khieám, phaûi tìmcaùch giaûi oan vaø traû nôï maø ta ñaõ maéc töø nhöõng kieáp tröôùc,vaø khoâng neân taïo theâm oan-khieám trong kieáp naøy.

Muoán giaûi tröø oan-khieám, laø phaûi caàu xin Thöôïng-Ñeátöø-bi, chö thieân Tieân Phaät hoä trì, taïm thôøi gaùnh theá cho ta,maët khaùc ta phaûi haønh coâng tích ñöùc, laáy coâng ñöùc ñeåhoaøn traû, coâng ñöùc ñuû thì oan-khieám töï nhieân seõ döùt.

AÂn-Sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät töø-bi:Sanh töû coát nhö sôn生死骨如山

Nhaân-quaû phuïc tuaàn-hoaøn因果復循環

58

Duïc tieâu oan nghieät traùi欲消冤孽債

Hoaøn ñöông ñöùc vi tieân(16).還須德為先

Coâng-QuaûTam-Kyø phoå-ñoä, Thieân-baøn hoaùn caûi, thieân Phaät vaïn

Toå ñeàu phuïng meänh xuoáng phaøm haønh Ñaïo cöùu ngöôøi,tích ñöùc laäp coâng ñeå phoù tam-kyø Long-Hoa hoäi. Hoäi-nghòtam-taøo ñeàu laáy coâng-ñöùc laøm chuaån, caên cöù vaøo coângquaû maø phong Thaàn, Tieân, Thaùnh hay Phaät. Ngöôøi haønhÑaïo neáu ngoaïi-coâng khoâng ñuû thì noäi-quaû khoù tu, ngoaïi-coâng lôùn thì noäi-quaû deã haønh.

Trong thôøi kyø ñôn truyeàn ñoäc thuï phaûi tu phaàn noäi-coâng tröôùc, haønh ngoaïi-coâng sau, moät khi hoäi ñuû ba nghìncoâng taùm traêm quaû, seõ ñöôïc Tieân Phaät chæ ñieåm maø ñaécÑaïo. Thôøi kyø Baïch-Döông ñaïi-khai phoå-ñoä, chö Phaät Boà-Taùt ñeàu trôï giuùp Minh-Sö, daãn ñoä chuùng-sanh thoaùt voøngluaân-hoài. Laø ñeä-töû cuûa Phaät vaø Boà-Taùt, ta cuõng phaûi taäntaâm taän löïc, khoâng ngaïi gian lao khoå cöïc, luoân luoân laáyloøng töø-bi ñeå ñoä hoùa chuùng-sanh.

(16) Xöông tích cao nhö nuùi. Nhaân quaû bao giôø ngöøng. Muoánheát oan nôï cuõ. Phaûi laáy coâng-ñöùc buø.

59

Trong thôøi maït-phaùp, thieän ít aùc nhieàu, tam-cöôngnguõ-thöôøng suy ñoài, Ñaïi-Ñaïo khoù haønh, nhöng töø choã khoùmaø haønh ñöôïc môùi laø quyù. Coøn nhö caàu Ñaïo roài maø chæ longhó ñeán söï an nhaøn moät mình, hay ngoài thieàn quankhoâng, khoâng haønh coâng khoâng laäp ñöùc, haù coù theå thaønhÑaïo sao?

Tieân Phaät Boà-Taùt ñeàu laäp ñaïi-nguyeän ñoä hoùa chuùng-sanh, vaø nguyeän raèng chuùng-sanh chöa ñoä heát thì khoângthaønh Phaät. Hôn nöõa, tuøy theo nhaân duyeân, moãi ngöôøichuùng ta ít nhieàu cuõng mang phaûi nghieäp cuûa nhöõng kieáptröôùc, neáu khoâng laäp coâng ñeå traû nghieäp thì oan nôï khoùdöùt. Duø laø Tieân giaùng phaøm, neáu lôøi nguyeàn khoâng heátcuõng khoù trôû veà baûn vò, huoáng chi ta laïi khoâng bieát ñöôïctieàn kieáp cuûa mình?

Phaøm ngöôøi coù loøng tu haønh, trong baát cöù hoaøn caûnhnaøo, Ñaïo coù theå haønh hay khoâng, vaãn moät loøng vì Ñaïo,coøn thaønh hay khoâng ñoù laø meänh Trôøi, chæ caàn taän taâmvôùi traùch nhieäm vaø cöông vò cuûa mình maø thoâi. Khi vaápngaõ thì töï boø daäy, khoâng than van traùch moùc, chaúng lo sôïcho Ñaïo khoâng theå haønh, chæ lo taám thaân töù-ñaïi cuûa ta khilôøi nguyeàn chöa heát thì ñaõ trôû thaønh caùi xaùc voâ duïng.

Nhöng cuõng khoâng theå vì phaàn ngoaïi-coâng maø queânphaàn haøm döôõng noäi-tính. Trong nhöõng luùc nhaøn roãi, phaûihoài quang phaûn chieáu, xem ngaøy thöôøng coù phaïm phaûi loãigì chaêng? Vaøo Ñaïo tröôùc, ñoái vôùi haäu-hoïc phaûi toû loøngkhieâm-toán vaø chieáu-coá, laáy loøng thöông dìu daét ñeå ngöôøi

60

minh Ñaïo. Hæ noä aùi laïc phaùt phaûi coù tieát ñoä, duøng ñöùc ñeåcaûm hoùa ngöôøi. Khoâng theå vì ham coâng maø laøm toånthöông ñeán thanh danh cuûa Ñaïo, nhö vaäy chæ coù toäi maøkhoâng coù coâng. Coù tieàn thì haønh taøi-thí, khoâng tieàn thìhaønh phaùp-thí, giaûng Ñaïo thuyeát phaùp, khuyeân ngöôøi caûiaùc höôùng thieän... ñeàu laø nhöõng phöông tieän ñeå haønh coângcaû.

Neáu chæ möu caàu dieän maïo beà ngoaøi, ñaõi ngöôøi haø-khaéc, thaáy ngöôøi coù taøi ñöùc hôn mình thì sinh loøng ñoá-kî,hay laø möôïn danh nghóa cuûa Ñaïo maø haønh tö lôïi, hoaëchaùu aên bieáng laøm, röôïu cheø khoâng boû, mieäng loøng haimaët,... duø ngaøy ñeâm tuïng kinh nieäm Phaät vaãn laø toäi nhaâncuûa Ñaïo.

Tam-Thanh Töù-ChaùnhTam-thanh töù-chaùnh laø möïc thöôùc maø ngöôøi tu haønh

phaûi tuaân theo. Thanh laø thanh baïch, trong saïch roõ raøng. Tam-

thanh: Thaùnh-phaøm thanh, Tieàn-taøi thanh, Nam-nöõ thanh. Chaùnh laø ngay thaúng khoâng taø. Töù-chaùnh: Thaân-

chaùnh, Taâm-chaùnh, Ngoân-chaùnh, Haønh-chaùnh.- Thaùnh-phaøm thanh: Thaùnh laø vieäc Ñaïo, phaøm laø

vieäc ñôøi. Ñôøi vaø Ñaïo phaûi phaân bieät roõ raøng, chôù neân laáydanh nghóa cuûa Ñaïo laøm vieäc rieâng tö.

61

- Tieàn-taøi thanh: Kinh phí cuûa Phaät-ñöôøng do coângboá-thí cuûa ñaïo-höõu, ñoù laø cuûa coâng, neân söï chi thu phaûighi roõ töôøng taän, khoâng theå laáy cuûa coâng laøm cuûa rieângmaø mang toäi. Kinh Phaät vieát: “Phaät gia nhaát vaên tieàn, ñaïitöï Tu-Di sôn xaâm thoán baát thöïc baùo, phi mao ñaùi giaùchoaøn”17.- Nam-nöõ thanh: Thôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông,

Nho-giaùo öùng vaän, ngöôøi tu Ñaïo laø phaûi giöõ cang-thöôøngluaân-lyù. Khi ñeán Phaät-ñöôøng ñeàu chia nam taû nöõ höõu, goïilaø caøn-khoân höõu bieät.

Coå-Ñöùc vieát: “Qua ñieàn baát naïp lyù, Lyù haï baát chænhquaùn, nam nöõ baát töông thoï, caøn khoân baát tònh kieân, ñoàngxa vaät ñoàng toïa, loä haønh phaân haäu tieàn, caøn khoân vaät töngöõ, tö thaát vaät giao ñaøm”. Khoâng neân cuùi ñaàu xaâu giaàytrong vöôøn daâu, cuõng khoâng neân söûa muõ döôùi vöôøn taùo, vìdeã bò ngöôøi töôûng laàm laø haùi troäm; nam nöõ khoâng saùnhvai ñi ñoâi, cuøng xe phaûi khaùc choã ngoài, ñi ñöôøng chiatröôùc sau, noùi chuyeän traùnh tö tình... Ñoù laø giôùi haïn cuûanam nöõ ñeå traùnh nhöõng söï hieàm-nghi coù aûnh höôûng ñeánthanh danh cuûa ngöôøi tu Ñaïo.

Ngoaøi tam-thanh ra, ngöôøi tu Ñaïo coøn phaûi giöõ chothaân, taâm, ngoân, haønh ñeàu phaûi chaùnh.

(17) “Moät ñoàng tieàn cuûa nhaø Phaät, lôùn nhö nuùi Tu-Di, neáu gianlaän khoâng thöïc, kieáp sau seõ phaûi mang thaân caàm thuù ñeå traûnôï”.

62

- Thaân-chaùnh: Cöû chæ ñoan trang, haønh vi chínhtröïc, khieâm nhöôøng hoøa nhaõ, treân khoâng theïn vôùi Trôøi,döôùi khoâng hoå cuøng ngöôøi.

- Taâm-chaùnh: Chæ coù loøng nhaân nghóa, khoâng sinh yùnieäm taø.

- Ngoân-chaùnh: Mieäng traùnh aùc-khaåu, löôõng-thieät, yû-ngoân, voïng-ngöõ.

- Haønh-chaùnh: Neân bieát raèng thì thaàm tính chuyeänhai ngöôøi, tai Trôøi nghe nhö saám noå, phoøng toái lo chuyeänbaát chaùnh, maét Trôøi nhìn saùng nhö traêng. Cho neân haønhñoäng cuûa ngöôøi tu Ñaïo phaûi quang-minh chaùnh-ñaïi. Neáungöôøi tu haønh khoâng giöõ ñöôïc tam-thanh töù-chaùnh, chæmang danh nghóa tu Ñaïo, nhö theá coù khaùc chi ngöôøithöôøng!

ÑöùcÑaïo laø baûn theå cuûa Ñöùc, Ñöùc laø phaàn duïng cuûa Ñaïo.

Ñöùc laø ñaéc, ñaéc ôû nôi taâm. Baûn tính quy tuï vaïn thieän maøkhoâng ngoaïi caàu. Töù-toå vieát: “Baùch thieän phaùp moân baátly phöông thoán, haèng sa dieäu phaùp toång taïi taâm nguyeân”.Phaùt huy ñöùc tính nguyeân höõu naøy cho ñeán cuøng cöïc, theåduïng hôïp nhaát, Ñaïo khoâng rôøi Ñöùc, Ñöùc hôïp vôùi Ñaïo.Saùch Trung-Dung: “Caåu voâ chí ñöùc chí Ñaïo baát ngöngyeân”. Neáu khoâng coù Ñöùc lôùn, Ñaïo seõ khoâng thaønh. Ñaïo

63

do Ñöùc boài, höõu Ñaïo voâ Ñöùc deã nhaäp Ma-ñaïo, duø coùthaàn-thoâng bieán hoùa cuõng khoâng theå thaønh chaùnh-quaû.Ñöùc coù theå chia laøm Taâm-ñöùc, Thaân-ñöùc vaø Khaåu-ñöùc.1. Taâm-ñöùc: Loøng töø-bi, coâng-bình, hieáu thaûo vôùi

cha meï, boá-thí taøi vaät giuùp ngöôøi, trì giôùi phoùng sanh...ñeàu thuoäc taâm-ñöùc.2. Thaân-ñöùc: Haønh vi cöû chæ ñoan-trang, lôøi noùi nhaõ-

nhaën thaønh thöïc, ñaõi ngöôøi khoâng kieâu, khoâng oaùn khoânghôøn, khoâng laøm chuyeän phi leã, haønh ñoäng quang-minhloãi-laïc... laø phaàn thaân-ñöùc.3. Khaåu-ñöùc: Phi leã vaät ngoân, che daáu phaàn aùc bieåu

döông phaàn thieän cuûa ngöôøi, giaûng Ñaïo thuyeát phaùp,khuyeân ngöôøi haønh thieän... Phaøm laø lôøi noùi coù ích chongöôøi ñeàu laø khaåu-ñöùc.

Tu Ñaïo maø haønh tam-ñöùc, khi noäi-ñöùc ngoaïi-coângvieân-maõn, taát nhieân rôøi Ñaïo khoâng xa.

Taïi sao coù ngöôøi khoâng trì trai giôùi, khoâng tu haønhmaø laïi coù thaàn thoâng, trong khi nhieàu ngöôøi trì giôùi

nghieâm ngaët maø khoâng chöùng ñöôïc?Thaàn laø söï thaàn-dieäu baát khaû traéc, thoâng laø söï thoâng-

ñaït voâ ngaïi, ñoù laø phaàn chaân-tri coá höõu cuûa baûn taùnh, maømoïi ngöôøi ñeàu coù, nôi Thaùnh khoâng taêng, ôû phaøm baátgiaûm.

64

Thoâng coù nhieàu loaïi: Yeâu-thoâng, baùo-thoâng, y-thoâng,thaàn-thoâng vaø Ñaïo-thoâng.Yeâu-thoâng: Yeâu laø yeâu thuaät, nhö sôn-tinh thuyû-

quaùi, nhôø tu luyeän hay haáp thuï tinh hoa cuûa trôøi ñaát maø coùthuaät bieán hoùa, bieát ñöôïc moät khoaûng thôøi gian veà quaùkhöù hay vò lai.Baùo-thoâng: Nhôø söï tu haønh hay boá thí caàu nguyeän

cuûa kieáp tröôùc neân kieáp naøy ñöôïc toaïi lôøi nguyeàn.Y-thoâng: Y laø yû nhôø, nhôø vaøo söï trì chuù hay pheùp

löïc beân ngoaøi maø coù ñöôïc moät soá phöông thuaät nhö bieátnhaân-quaû, töôùng thuaät hay thieân-vaên ñòa-lyù...Thaàn-thoâng: Nhôø tu haønh maø chöùng ñöôïc nguõ-

thoâng (thieân-nhaõn thoâng, thieân-nhó thoâng, tha-taâm thoâng,tuùc-meänh thoâng, thaàn-tuùc thoâng). Tuy noùi raèng nguõ-thoânglaø thaàn-thoâng, nhöng coù cöùu-caùnh vaø khoâng cöùu-caùnh hailoaïi:

Neáu haønh giaû voâ ñaïo-ñöùc thì khoâng phaûi laø cöùu-caùnhvaø bò thoái chuyeån, ñoàng thôøi cuõng nguy-hieåm maø trôûthaønh ñieân cuoàng, neáu chöùng ñöôïc Ñaïo-thoâng thì nguõ-thoâng môùi laø cöùu-caùnh.Ñaïo-thoâng: Baûn tính vieân-minh, hoäi ñuû vaïn phaùp.

Ñoù laø phaàn chaân-tri cuûa baûn tính(18). Phaät-giaùo goïi laø

(18) Tri coù 3 loaïi: 1) Baùc laõm coå kim, thoâng ñaït theá tuïc, thuoäcphaàn ngoaïi-tri. 2) Baûn taâm tónh-mòch, dieät tröø ñöôïc phieàn naõovoïng töôûng, thuoäc veà noäi-tri. Ñoù laø caûnh-giôùi cuûa giôùi vieân-

65

chaân-khoâng sinh dieäu-höõu. Kinh Dòch vieát laø: Tòch nhieânbaát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng.

Yeâu-thoâng, baùo-thoâng vaø y-thoâng ñeàu thuoäc giaû-thoâng (khoâng thöïc), vì khoâng phaûi laø cöùu-caùnh vaø taát thoáichuyeån. Ñaïo-thoâng laø theå, thaàn-thoâng laø duïng, neáu chöùngñöôïc ñaïo-thoâng thì thaàn-thoâng laø cöùu-caùnh. Chöa chöùngñöôïc ñaïo-thoâng maø hieån nguõ-thoâng, thì deã voâ ma-ñaïo maøtrôû thaønh ñieân cuoàng. Theá nhaân thöôøng bò yeâu-thoâng,baùo-thoâng vaø y-thoâng meâ hoaëc, chaïy voâ ñöôøng taø maøkhoâng hay, laïi töôûng laàm ñoù laø thaàn-thoâng.

Tieân Phaät Boà-Taùt maëc duø coù thaàn-thoâng bieán hoùa,nhöng chæ duøng chaân-lyù ñeå hoùa nhaân maø khoâng duøngthaàn-thoâng ñoä chuùng. Vì thaàn-thoâng khoâng theå lieãu thoaùtñöôïc sinh-töû(19). Trong thôøi kyø maït-phaùp, ma-ñaïo hoaønhhaønh, tu ñaïo phaûi coù moät lyù nieäm chính xaùc laø: Chæ caàu

giaùc, thanh-vaên. 3) Thaùnh phaøm baát nhò, baûn theå nhö nhö baátñoäng, laø phaàn chaân-tri, laø caûnh-giôùi cuûa Boà-Taùt, Phaät.

(19) Haï-caên cho raèng tu ñaïo laø phaûi coù thaàn-thoâng. Thöôïng-caên quaùn thaân thöïc-töôùng, thaáy Phaät chaúng möøng, gaëp makhoâng sôï, vì ñoù chæ laø aûo-aûnh khoâng thöïc.

Tieân Phaät chöùng quaû, rôøi khoûi theá gian môùi hieän thaàn-thoâng.Neáu ôû theá tuïc maø duøng thaàn-thoâng, khoâng thuoäc ngoaïi-ñaïocuõng laø yeâu ma. Ma vöông cuõng nhö Tieân Phaät ñeàu coù thaàn-thoâng, nhöng Ma-vöông ôû giôùi A-Tu-La maø khoâng theå chöùngñaïo. Neáu cho raèng coù thaàn-thoâng môùi ñöôïc chöùng ñaïo thì giôùiA-Tu-La ñeàu ñaõ thaønh Phaät.

66

taän tính chí meänh, baát caàu thaàn-thoâng bieán hoùa, chôù vìloøng tham caàu thaàn-thoâng maø rôøi chaùnh-Ñaïo.

Tu Ñaïo vaø thuaät döôõng sinhNgöôøi thöôøng khoâng hieåu chaân lyù cuûa Ñaïo, cho raèng

muoán tu thaønh Tieân thaønh Phaät thì phaûi coù thuaät baát bònhhay tröôøng sanh baát laõo, neân coù ngöôøi hoïc pheùp luyeänñan, luyeän khí; coù ngöôøi suoát ñôøi chæ ngoài maø khoâng naèm,cho ñoù laø baát ñaûo ñan; coù ngöôøi cho raèng Tieân Phaätkhoâng aên höông hoûa cuûa theá nhaân neân chæ laáy traùi caâylaøm thöùc aên; coù ngöôøi moät ngaøy chæ aên moät böõa laáy ñoùlaøm phöông phaùp döôõng sinh; cuõng coù ngöôøi hoïc pheùpthuaät laáy aâm boå döông hay laáy döông boå aâm maø bieánthaønh daâm ñaïo. Ñoù laø nhöõng phöông thuaät cuûa giôùi giang-hoà thuaät-só, khoâng phaûi laø taùnh-lyù chaân-truyeàn cuûa tam-giaùo.

Phaøm tuoåi thoï cuûa ngöôøi soáng laâu hay cheát yeåu, söùckhoeû cuûa ngöôøi beänh hoaïn hay khoûe maïnh ñeàu do nhaâncuûa tieàn kieáp, chöù khoâng phaûi laø tu theo thuaät naøy thuaätnoï maø ñaëng voâ beänh hay soáng laâu. Thuaät döôõng-sanh chæcoù theå giuùp ta traùnh ñöôïc nhöõng côn beänh maø trong meänhta khoâng coù, nhöng khoâng theå giuùp ta traùnh ñöôïc nhöõngcôn beänh ñaõ coù trong soá meänh. Tuoåi thoï cuûa ngöôøi cuõngtheá, thuaät döôõng-sanh chæ coù theå giuùp ta noái daøi soá tuoåi coùsaün trong soá meänh, nhöng khoâng theå giuùp ta taêng theâm soá

67

tuoåi maø meänh ta khoâng coù.ÔÛ nhöõng quoác gia coù khí haäu toát vaø hoaøn caûnh khoâng

bò oâ nhieãm, tuoåi thoï cuûa loaøi ngöôøi coù theå soáng ñeán 100naêm. Tuoåi thoï trung bình ôû caùc nöôùc AÂu Myõ khoaûng 70tuoåi, nhöng ôû caùc nöôùc chaäm tieán thì chæ khoaûng 50.Nguyeân do cuûa söï sai bieät naøy tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáutoá: Dinh döôõng cuûa thöùc aên nöôùc uoáng, söï oân hoøa cuûa khíhaäu, hoaøn caûnh cuûa khoâng khí, phöông thöùc sinh hoaït...ñeàu coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñoái vôùi söùc khoeû cuûa loaøingöôøi, söùc khoûe laïi lieân quan maät thieát vôùi tuoåi thoï cuûanhaân loaïi. Neáu taäp thuaät döôõng sinh, tuoåi thoï cuûa ngöôøi ôûcaùc nöôùc chaäm tieán cuõng nhö caùc nöôùc AÂu Myõ ñeàu coù theåleân ñeán 100 tuoåi. Vì phöông phaùp döôõng sinh laø moät voøngñai giuùp cho ta choáng laïi ñöôïc nghòch caûnh beân ngoaøi.

Söùc khoûe cuûa moät keû aên chôi traùc-taùng luùc naøo cuõngkeùm hôn cuûa moät ngöôøi aên uoáng coù ñieàu-ñoä. Nhöõngphöông phaùp döôõng sinh ñeàu chæ cho ta caùch thöùc baûo veäcô theå, giuùp cô theå ta trôû laïi traïng thaùi ban ñaàu, nhö ngöôøiaên chôi traùc-taùng, rôøi boû töù-ñoå-töôøng maø trôû thaønh conngöôøi bình thöôøng. Ñoù laø söùc khoûe vaø tuoåi thoï maø soámeänh ta coù saün, thuaät döôõng-sanh coù theå keùo daøi ñöôïc.Coøn nhö nhöõng beänh thuoäc veà nhaân-quaû, chæ coù tu thaântích ñöùc, coù coâng-ñöùc lôùn môùi traùnh ñöôïc. Neáu döông soácuûa ngöôøi ñeán vaøo luùc canh hai, Dieâm-Vöông khoâng khinaøo ñeå ñeán canh ba. AÂm-Ty laøm vieäc chí coâng voâ tö, haùlaïi sôï ñeán phöông-thuaät cuûa phaøm nhaân hay sao?

68

Thaân theå ta ví nhö moät caên nhaø, coù maùi coù coät, coù cöûacoù song. Neáu coät bò hö thì caên nhaø seõ xaäp, maùi hö thì bònaéng möa ñoät kích, cöûa song khoâng ñoùng thì keû troäm seõvaøo, ngöôøi tu Ñaïo phaûi coù moät söùc khoûe doài daøo môùi coùtheå haønh Ñaïo giuùp ñôøi. Thuaät döôõng-sanh giuùp ta coù ñöôïcmoät söùc khoûe toát, nhöng khoâng neân chaép tröôùc vaøo moätphöông-phaùp naøo coù theå giuùp ta ñöôïc tröôøng sanh baát laõo.Phaàn hình haøi cuûa ta thuoäc veà töù-ñaïi (ñòa, thuûy, hoûa,phong) khoâng giöõ ñöôïc laâu, sôùm muoän cuõng seõ trôû veàcuøng caùt buïi, chæ coù phaàn coâng-ñöùc môùi coù theå löu danhmuoân thuôû(20).

Khoâng ngoài thieàn, khoâng nieäm kinh, khoâng cöùu teáphoùng sanh, nhö theá coù theå chöùng Ñaïo chaêng?Ngoài thieàn vaø nieäm kinh laø töôùng-phaùp vaø maït-phaùp

cuûa thôøi kyø Hoàng-Döông, cöùu-teá phoùng sanh chæ laø coângvieäc töø-thieän, ñoù laø moät phöông tieän maø Thaùnh Phaät chædaãn chuùng-sanh khoâng taïo nghieäp vaø tích phuùc maø thoâi,maëc duø ñeàu toát, nhöng chöa phaûi laø chí-thieän, chæ laø tuphuùc maø khoâng phaûi laø tu Ñaïo. Neáu cho raèng nhöõngphöông-phaùp naøy coù theå thaønh Phaät thì chaúng khaùc gì leo

(20) Ñaïo-Chích haønh ngheà ñaïo taëc, maëc duø soáng hôn traêmtuoåi, nhöng chæ laø moät teân cöôùp soáng dai. Tuoåi thoï cuûa Nhan-Hoài chæ coù 32, nhöng laø Thaùnh-nhaân löu danh vaïn theá.

69

leân caây maø tìm caù, laáy caùt maø naáu côm.Xeùt kinh ñieån cuûa Tam-giaùo, Ñöùc Khoång-Töû chöa

töøng noùi ñeán coâng phu ngoài thieàn, nhöng ngöôøi ñôøi xönglaø Thaùnh-nhaân. Ñöùc Phaät Thích-Ca thoï-kyù nôi Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät maø chöùng Ñaïo, cuõng khoâng phaûi do ngoàithieàn hay tuïng kinh maø thaønh. Ñöùc Thaùi-Thöôïng Laõo-Quaân cuõng chöa töøng noùi ñeán hai chöõ “luyeän ñan”(21).Kinh laø lôøi noùi cuûa Thaùnh Phaät sau khi chöùng Ñaïo vaø domoân ñoà ghi cheùp laïi ñeå löu truyeàn haäu theá.

Söï baàn cuøng xaûy ra khaép nôi treân theá-giôùi, ngay caûnhöõng nöôùc cöôøng-thònh giaøu coù cuõng khoâng cöùu ñöôïcnaïn ñoùi keùm cuûa nhöõng nöôùc chaäm tieán hieän nay, huoángchi vôùi söùc nhoû moïn cuûa con ngöôøi, duø ta laáy heát gia saûnmang ñi boá thí cuõng chæ giuùp ngöôøi thoaùt côn hoaïn naïntrong moät luùc maø thoâi.

Traêm ngöôøi baét vaät, chæ coù moät ngöôøi phoùng sanh,loaøi vaät vaãn khoâng traùnh ñöôïc tai kieáp. Cho neân tu Ñaïophaûi hieåu laáy goác, bieát baàn-cuøng ngheøo khoù laø do nhaân-

(21) Phöông phaùp luyeän-ñan baét ñaàu coù töø ñôøi Ñoâng-Haùn, caêncöù vaøo ñan-kinh laø cuoán Tham-Ñoàng-Kheá cuûa Nguïy-Baù-Döông, maø khoâng phaûi laø taâm-phaùp cuûa Ñöùc Laõo-Töû. Thaùnh-nhaân laáy thanh tónh voâ-vi laøm caên baûn, laø phaàn baát dòch trongdòch-lyù. Ñan-kinh laáy hai queû Khaûm Ly laøm tính meänh (Ly laøTính, Khaûm laø Meänh), laø phaàn giao dòch cuûa dòch-lyù, nhaän haikhí aâm döông cuûa Thaùi-Cöïc laø Lyù, neân traêm ngöôøi tu maø khoângmoät ngöôøi naøo chöùng.

70

quaû neân thuyeát minh luaät nhaân-quaû baùo öùng, khuyeânngöôøi caûi aùc höôùng thieän maø tu Ñaïo ñeå hôïp vôùi loøng Trôøi.Khi chuùng-sanh khoâng taïo nghieäp nöõa thì theá giôùi sa-baøseõ bieán thaønh theá giôùi Cöïc-Laïc, nhö theá môùi laø cöùu-caùnh.

Cho neân cöùu-teá phoùng sanh chæ laø tieåu-thieän, ñoä hoùachuùng-sanh môùi laø ñaïi-thieän.

Trong thôøi kyø maït phaùp, giaùo phaùi raát nhieàu, chæcaàn quy y tu haønh laø ñöôïc, caàn gì phaûi caàu Ñaïo?

Thôøi kyø maït kieáp, vaïn giaùo teà phaùt, coù ñeán 3600 taû-ñaïo, 72 loaïi baøng-moân, 96 loaïi ngoaïi ñan phaùp, moãi moätmoân phaùi ñeàu töï cho raèng coù Minh-Sö, coù Thieân-Meänh,quaû thaät laø beå Ñaïo meânh moâng, chaân giaû khoù phaân. Neáukhoâng coù caên-cô thaâm haäu, toå ôn cao daøy thì khoù gaëpchaân Ñaïo maø uoång coâng tu haønh. Giaùo phaùi tuy nhieàunhöng khoâng ngoaøi Thuaät, Löu, Ñoäng, Tónh, goïi taét laø töù-quaû baøng-moân (baøng laø beân caïnh, moân laø cöûa, coù nghóa laøcöûa hoâng maø khoâng phaûi laø cöûa chaùnh).Thuaät: Laø phaùp-thuaät, nhö veõ buøa nieäm chuù, goïi

gioù caàu möa, côõi maây ñoän thoå, raéc ñaäu thaønh binh...Löu: Vaân du thieân haï, nay ñaây mai ñoù, thay ngöôøi

xem thieân-vaên ñòa lyù, chieâm-boác coi töôùng, chöõa beänh...Ñoäng: Haùi thuoác luyeän ñôn, luyeän taäp quyeàn cöôùc

71

cho thaân vöõng chaéc, coù söùc maïnh ngaøn caân, ñao thöôngbaát nhaäp...Tónh: Ngoài thieàn quaùn taâm, laáy caøn khoân laøm ñænh

lö, can pheá laøm long hoå, duøng phöông phaùp thoå-naïp vaänchaâu-thieân...

Thô vieát:Ñaïo höõu tam thieân luïc baùch moân道有三千六百門

Nhaân nhaân caùc cuï nhaát mieâu caên人人各具一苗根

Duy höõu giaù caù Huyeàn-Quan-Khieáu惟有這個玄關竅

Baát taïi tam thieân luïc baùch moân不在三千六百門

Ñaïo laø ñoán-phaùp thöôïng thöøa, ôû ngoaøi 3600 phaùpmoân, do Minh-Sö truyeàn thoï, tröïc chæ nhaân taâm kieán taùnhthaønh Phaät. Moät khi caàu Ñaïo, kieân trì giôùi nguyeän, coù tucoù thaønh. Phaùp moân töù-quaû daãu coù chaân taâm tu luyeän,cuõng chæ laø Tieân trong voøng Khí-Thieân, naèm trong tam-giôùi chöa thoaùt luaân-hoài.

Ngaøy xöa Ñöùc Phaät Thích-Ca khoå tu ôû nuùi Tuyeát-Sônmaø khoâng thaønh, khi thuï giaùo nôi Nhieân-Ñaêng Coå-Phaätmôùi ñaéc Ñaïo; Ngaøi Ca-Dieáp luùc ñaàu theo ñaïo Baø-La-Moân, sau quy y Ñöùc Phaät maø ñöôïc chaùnh-phaùp; hoïc vaán

72

uyeân-baùc nhö Ñöùc Khoång-Töû, khi gaëp Ñöùc Laõo-Töû coøntaùn thaùn Laõo-Töû nhö con Roàng, chæ thaáy ñaàu maø khoângthaáy ñuoâi, vaø phaûi hoûi Leã nôi Laõo-Töû.

Ñaïo cuûa Thöôïng-Ñeá phi thôøi baát giaùng, phi nhaân baáttruyeàn. Nay ñöông thôøi phoå-ñoä, Minh-Sö öùng vaän truyeànÑaïo, neáu coá chaép laáy kyû kieán, moät khi thôøi vaän qua roài,thuyeàn ñaõ rôøi beán, chaúng tieác laém sao !!!

Nhieàu ngöôøi xuaát gia khoå coâng tu luyeän maø coønkhoâng daùm noùi seõ thoaùt ñöôïc voøng sinh töû, trong

khi ñoù Ñaïo ta laïi noùi Nhaát chæ sieâu-sanh, coù deã vaäychaêng?

Tính cuûa ngöôøi töø hoäi Daàn ñi xuoáng hoàng-traàn, vì voâ-minh maø taïo nhaân-quaû, boái-giaùc hôïp-traàn neân môùi coùluaân-hoài. Nay ñöông thôøi kyø maït-kieáp, Thöôïng-Ñeá töø-bi,phoå giaùng Tieân-Thieân Ñaïi-Ñaïo ñoä ngöôøi coù duyeân trôû veàcoõi Nieát-Baøn maø thoaùt luaân-hoài. Thôøi kyø phoå-ñoä, vì caàuÑaïo quaù deã neân nhieàu ngöôøi cho raèng khoâng thöïc vaø doñoù sinh loøng nghi. Nay trong thôøi ñaïi vaên minh, ta laáykhoa hoïc laøm moät ví duï:

Vaøi ba traêm naêm tröôùc, khi chöa coù ñieän tín ñieänthoaïi, duø chæ coù vaøi chuïc caây soá, moãi khi truyeàn tin thìphaûi duøng xe duøng ngöïa, phaûi traûi qua haøng maáy ngaøymôùi tôùi ñöôïc. Nay ñieän tín phaùt ñaït, duø caùch xa ngaøn daëm

73

chæ caàn vaøi giaây ñoàng hoà laø coù theå ñem tin töùc truyeàn ñikhaép nôi. Neáu ñaët ta vaøo khoaûng thôøi gian vaøi ba traêmnaêm tröôùc maø cho raèng chæ caàn vaøi giaây ñoàng hoà laø coù theåtruyeàn baù tin töùc, thì ta cuõng cho laø moät chuyeän hoangñöôøng khoâng theå coù ñöôïc.

Ñaïi-Ñaïo cuõng theá! Ngaøy xöa phaûi khoå tu nhieàu kieápmaø coøn khoâng chaéc seõ ñaéc Ñaïo, nay trong thôøi-kyø phoå-ñoä, caàu Ñaïo roài Minh-Sö chæ ñieåm quan-khieáu, nhaát chætröïc sieâu. Ñoù laø hoàng-aân cuûa Thöôïng-Ñeá vaø ñaïi nguyeäncuûa chö thieân Tieân Phaät, neân chaùnh-phaùp môùi phoå-ñoä.Neáu cho raèng ñaéc Ñaïo deã maø sinh loøng nghi thì khoângngu laém sao? Chaúng nhöõng theá, maø coøn phuï loøng töø-bicuûa chö-thieân Tieân Phaät.

Nay laáy lôøi noùi cuûa Thaùnh Phaät ñeå chöùng minh: KinhPhaät:

1) Minh chaân giaû nhaát boä tröïc sieâu明真者一步直超

Muoäi lyù giaû khoå tu voâ thaønh(22)

昧理者苦修無成

2) Nhaát ñieåm loä xuaát kim-cang theå一點露出金剛體

Bieán thaønh vaïn kieáp baát hoaïi thaân(23)

(22) Hieåu roõ ñöôïc chaân giaû thì moät böôùc laø coù theå sieâu thoaùt.Khoâng minh Lyù duø khoå tu traêm kieáp cuõng khoâng thaønh.

74

變成萬劫不壞身

3) Voâ thieàn höõu tònh thoå, vaïn nhaân tu vaïn nhaân khöù無禪有淨土 萬人修萬人去

Höõu thieàn voâ tònh thoå, vaïn nhaân tu vaïn nhaân meâ(24)

有禪無淨土 萬人修萬人迷

4) Luïc-toå Hueä-Naêng: “Tröïc lieãu thaønh Phaät”.5) Ñaït-Ma Toå-Sö: “Nhaát chæ ñoaù Dieâm-Vöông”(25).6) Ñöùc-Khoång-Töû: “Trieâu vaên Ñaïo tòch töû khaû hó”(26).Maëc daàu ñaéc Ñaïo deã, nhöng neân bieát raèng phaûi tu

haønh môùi chöùng ñöôïc. Neáu loøng tin vöõng beàn thì tu Ñaïoseõ deã thaønh.

Theå Duïng, Baûn MaïtTheå hay baûn laø goác, duïng hay maït laø ngoïn. Vaïn vaät

ñeàu coù goác, goác sinh ra ngoïn vaø töø ngoïn phaûi tìm goác.Theå duïng hay baûn maït ñeàu khoâng theå taùch rôøi bieät laäp,

(23) Minh-Sö nhaát chæ loä ra thaân Kim-Cang. Ñoù laø caùi Chaân-ngaõ vaïn kieáp baát hoaïi cuûa ta.

(24) Chæ coù phaùp moân Tònh-thoå maø khoâng coù Thieàn, vaïn ngöôøitu vaïn ngöôøi ñi. Chæ coù Thieàn maø khoâng Tònh-thoå, thì vaïnngöôøi tu vaïn ngöôøi vaãn meâ.

(25) Ñaït-Ma Toå-sö noùi: Nhaát chæ maø traùnh ñöôïc Dieâm-Vöông.(26) Ñöùc Khoång-Töû noùi: Saùng ñaéc Ñaïo, chieàu cheát cuõng cam.

75

nhö maët trôøi vôùi aùnh saùng. Maët trôøi laø theå cuûa aùnh saùngvaø söùc noùng, ngöôïc laïi aùnh saùng vaø söùc noùng laø phaànduïng cuûa maët trôøi.

Trong Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh: “Khoâng töùc thò Saéc, Saéctöùc thò khoâng”. Khoâng laø theå, Saéc laø duïng. Töø chaân-khoâng sinh dieäu-höõu, chaân-khoâng laø theå, dieäu-höõu laøduïng.

Kinh Dòch: “Tòch nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng”.Tòch nhieân baát ñoäng laø chaân-khoâng, caûm nhi tuøy thoâng laødieäu-höõu.

Lyù söï baát nhò: Lyù laø theå, söï laø duïng.Tri haønh hôïp nhaát: Tri laø theå, haønh laø duïng.Kinh saùch thöôøng laáy taùnh laøm theå, taâm laø duïng, taâm

laø theå, chaân tay laø duïng. Ngöôøi thöôøng cuõng bieát taâm laøtheå, nhöng chæ bieát caùi taâm baèng huyeát maø khoâng roõchaân-taâm. Muoán bieát roõ chaân-taâm, phaûi tìm laïi thôøi chameï chöa sinh, ñoù môùi chính laø baûn-lai dieän-muïc.

Söï khaùc bieät giöõa Thieân-Ñaïo vaø nhaân-ñaïo, tu haønhcoù tröôùc sau chaêng?

Thieân-Ñaïo laø chaân-lyù tieân-thieân baát bieán. Chaân-lyùnaøy phuù nôi ngöôøi töùc laø Tính. Baûn tính cuûa ngöôøi thoángtöù-ñoan(27) kieâm vaïn thieän. Nhaân-ñaïo laø ñaïo laøm ngöôøi,

(27) Nhaân, Leã Nghóa, Trí.

76

cho neân tu Ñaïo phaûi laáy nhaân-ñaïo laøm caên baûn. Tam-taøophoå-ñoä troïng nhaát laø hieáu ñeã trung tín leã nghóa lieâm sæ, ñoùlaø baùt-ñöùc cuûa nhaân-ñaïo.

Neáu khoâng hieáu thaûo vôùi cha meï, khoâng thöông yeâutoân kính huynh ñeä, khoâng giöõ loøng tin vôùi baïn beø, daàu coùtu Ñaïo cuõng voâ ích. Nhaân-ñaïo khoâng hoaøn-thieän, khoângtheå ñaït ñeán Thieân-ñaïo. Böôùc ñaàu cuûa ngöôøi tu haønh laøphaûi trau doài ñöùc-haïnh, phaûi coù taùc phong cuûa chaùnh-nhaân quaân-töû, hoïc ñöùc-ñoä cuûa Thaùnh-hieàn. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Haï hoïc thöôïng ñaït”. Laáy nhaân-ñaïo laøm böôùctieán ñeå ñaït tôùi Thieân-Ñaïo.

Hai chöõ trí-tueä phaûi chaêng laø tính meänh cuûa ta?Ñaïo ta noùi trí-tueä töùc laø tính meänh. Hoài quang phaûn

chieáu laø trí, thoâng ñaït chaân-lyù laø tueä. Baûn theå haøm chöùachuùng lyù, phaàn duïng naêng öùng vaïn söï, tri haønh hôïp nhaát,theå duïng kieâm toaøn töùc laø trí-tueä.

Khi ôû tieân-thieân, Caøn laø tính, Khoân laø meänh; luùcxuoáng haäu-thieân, trung haøo cuûa queû Caøn bò haõm ôû cungKhoân,

Caøn tam-lieân bieán thaønh Ly trung hö

Khoân luïc-ñoaïn thaønh Khaûm trung maõn

77

Cho neân ôû haäu-thieân, Ly laø tính, Khaûm laø meänh.

Khaûm thuoäc thuûy, thuûy thuoäc trí. Saùch Luaän-Ngöõ vieát:“Trí giaû nhaïo thuûy” (Ngöôøi trí thì thích laøm baïn vôùinöôùc). Tu Ñaïo phaûi duøng coâng phu phaûn-boån hoaøn-nguyeân, ñöa Khaûm thuûy ñi leân, daãn Ly hoûa ñi xuoáng, ñeåthuûy hoûa luoân ñöôïc töông giao. Khi thuûy hoûa töông giao,trí-tueä hôïp nhaát, keát thaùnh-thai maø thaønh Ñaïo.

Trí nhaânTrí laø trí-tueä, laø söï hieåu bieát, thaáu trieät trieát lyù nhaân

sinh. Bieát coù Chaân-Ñaïo phaûi tu, bieát coù Thaùnh-giaùo phaûihoïc, bieát coù Minh-Sö phaûi caàu, bieát ñöôïc vieäc thieän phaûilaøm, bieát ñöôïc coù toäi loãi phaûi saùm-hoái, bieát ñöôïc luaätluaân-hoài nhaân-quaû nhö ngaøy vôùi ñeâm neân khoâng taïo tam-nghieäp, bieát ñöôïc thieän-aùc baùo-öùng maø boû aùc tuøng thieän,caûi taø quy chaùnh. Haønh ñoäng quang-minh loãi-laïc, hôïp vôùithieân-lyù thì tieán, khoâng hôïp thì thoái.

Bieát phöông phaùp nhaäp theá laø trung hieáu tieát nghóa,xuaát theá laø xaû kyû vò nhaân, phaùt taâm ñoä hoùa chuùng-sanh,tích ñöùc thanh danh, löu phöông haäu theá. Ñoù laø trí-nhaân.

78

Ngu-nhaânNgu laø daïi, baûn tính ngu meâ, khoâng roõ cao thaáp,

khoâng bieát treân coù Thieân-ñaøng, döôùi coù ñòa-nguïc, khoângtin coù luïc-ñaïo luaân-hoài, chæ bieát tham lam töûu saéc ñeå thoûaloøng duïc, saùt haïi sinh-vaät ñeå no buïng ngon mieäng, khoângbieát raèng nhö theá laø töï taïo nghieäp-chöôùng, gaây neân nhaânsuùc oan baùo sau naøy, maø quanh quaån trong voøng luaân-hoài.

Taát caû caùc loaøi vaät, nhö traâu boø ngöïa deâ heo, ñeàu laøquyeán thuoäc hay baèng höõu cuûa ta, chæ vì kieáp tröôùc ñaõ taïonghieäp neân kieáp naøy phaûi thay hình ñoåi daïng ñaàu thai vaøovoøng suùc-ñaïo ñeå traû nghieäp. Ngöôøi ngu khoâng bieát, chæ vìmoät böõa côm maø saùt haïi loaøi vaät, coù bieát ñaâu trong soánhöõng con vaät mình gieát laïi laø thaân-nhaân cuûa mình trongnhöõng kieáp tröôùc. Kieáp naøy cha meï gieát con caùi, kieáp saucon caùi trôû laïi gieát cha meï, quyeán-thuoäc taøn saùt laãn nhaumaø khoâng bieát.

Coå-ñöùc noùi: “Nhaát thaát nhaân sinh, vaïn kieáp nanphuïc” (Moät khi ñaõ vaøo voøng suùc-ñaïo roài, muoán ñaàu thaitrôû laïi laøm kieáp ngöôøi thì raát laø khoù). Cho neân Thaùnh-nhaân taïo ra hình töôïng cuûa chöõ nhuïc (肉) laø do hai chöõnhaân (人) hôïp thaønh, kieáp naøy aên taùm löôïng thì kieáp sauphaûi traû nöûa caân, chính laø ngöôøi aên ngöôøi maø khoâng hieåu.

79

Sinh thôøi khoâng tu, khi cheát roài muoán tu coøn ñöôïcchaêng?

Con ngöôøi chuùng ta thuoäc nöûa aâm nöûa döông, tu Ñaïotöùc laø tröø ñi phaàn aâm khí, luyeän thaønh moät theå thuaàndöông môùi coù theå thaønh Ñaïo. Neáu taïi theá khoâng tu, ñeánkhi döông khí trong ngöôøi taøn heát, thì toaøn thaân ñeàu thuoäcaâm khí maø thaønh quyû roài, haù coøn coù theå tu luyeän nöõa haysao? Huoáng chi tu Ñaïo laø möôïn phaàn hình haøi ñeå tu phaànLinh-Taùnh, moät khi phaàn hình-haøi ñaõ khoâng coøn thì ñaâucoøn coù theå möôïn giaû ñeå tu chaân nöõa. Neáu nhö sinh thôøilaøm ngöôøi chính-tröïc hay coù coâng vôùi ñôøi, moät khi cheátroài linh khí baát taùn, taïm thôøi laøm kieáp quyû-tieân, laøm Thaàncuûa luõ quyû vaøi traêm naêm, nhöng moät khi khí soá ñeán roài thìvaãn phaûi chòu caûnh luaân-hoài.

Luaân-HoàiLuaân laø baùnh xe, khi baùnh xe di chuyeån ñöôïc moät

voøng goïi laø moät hoài. Neáu luaân chuyeån maõi thì tuaàn-hoaønbaát töùc, ñi roài trôû laïi.

Trôøi ñaát cuõng nhö moät baùnh xe, thieân-ñòa vaän chuyeånmaø sinh boán muøa. Xuaân ñi Haï sang, Thu qua Ñoâng ñeán.Xuaân ñi roài xuaân ñeán, ñoù laø luaân-hoài cuûa moät naêm. Maëttrôøi laø moät baùnh xe, maët traêng cuõng laø moät baùnh xe, Nhaätnguyeät vaän chuyeån neân ngaøy ñeâm tuaàn-hoaøn, ñoù laø luaân-

80

hoài cuûa moät ngaøy.Thieân ñòa, nhaät nguyeät laø trung taâm ñieåm cuûa luaân-

hoài. AÂm cöïc thì sinh döông, döông thònh thì sinh aâm.Phaøm vaät heã naèm trong voøng aâm döông cuûa Thieân-ñòanhaät-nguyeät ñeàu ôû trong voøng luaân-hoài. Loaøi ngöôøi chòuchaùnh-khí cuûa Thieân-ñòa maø thaønh hình, cho neân khoângmoät giôø khaéc naøo rôøi khoûi Thieân-ñòa nhaät-nguyeät, chaúngphaûi ñaõ ôû trong voøng luaân-hoài hay sao?

Maët trôøi moïc luùc ban ngaøy, thuoäc döông, nhaân-loaïilaøm vieäc vaøo ban ngaøy. Maët traêng moïc luùc toái, thuoäc aâmchuû tónh, neân moïi ngöôøi ñeàu nghæ vaøo luùc ñeâm.

Moïi vaät treân theá-gian ñeàu naèm trong voøng luaân-hoài,neân coù soáng seõ coù cheát, coù phuù seõ coù baàn, coù thoï taát coùyeåu. Ñoù laø söï ñoái-ñaõi cuûa aâm-döông. Töø coå chí kim, duøanh-huøng haøo-kieät cuõng khoâng thoaùt khoûi ñöôïc meâ hoàntraän naøy, soáng ñi cheát laïi, thay maët ñoåi teân maø khoâng hay.Ngöôøi coù trí-tueä cao minh, hieåu ñöôïc sinh-töû voâ thöôøng,phaûi tìm ñöôøng tu haønh ñeå thoaùt khoûi meâ hoàn traän naøy.

Tu Ñaïo phaûi giöõ pheùp taécToân Toå Toå töông truyeàn chi quy (Toân quy luaät cuûa chöToå)Y Sö Sö töông thoï chi phaùp (Theo phaùp cuûa caùc baäc Sö)Dó Thieân-Meänh vi troïng (Laáy Thieân-meänh laøm troïng)

81

Dó phoå-ñoä vi taâm (Laáy loøng phoå-ñoä laøm taâm)Dó thieän ngoân vi baûo (Laáy lôøi thieän laøm quyù)Dó hieàn taøi vi meänh (Laáy ngöôøi hieàn ñöùc laøm meänh)Dó quy-giôùi vi phaùp (Laáy quy giôùi laøm pheùp taéc)Toân Sö yeáu kính (Toân Sö phaûi coù loøng kính)Troïng Ñaïo yeáu thaønh (Troïng Ñaïo phaûi coù loøng thaønh)Phaät quy yeáu nghieâm (Nghieâm giöõ laáy Phaät quy)Ñaïo nieäm yeáu chaân (Ñaïo nieäm phaûi chaân thaät)Chí höôùng yeáu cao (Chí höôùng phaûi cao)Trai giôùi yeáu tinh (Trai giôùi phaûi nghieâm ngaët)Haønh trì yeáu haøo (Phaûi coù ñöùc-haïnh toát)Baûng daïng yeáu chaùnh (Chaùnh kyû laøm moâ-phaïm chongöôøi)Ñoä-löôïng yeáu khoan (Phaûi coù ñoä löôïng khoan hoàng)Phaåm haïnh yeáu ñoan (Phaåm haïnh ñoan trang)Xöû theá yeáu coâng (Xöû theá coâng baèng)Baùt-ñöùc yeâu thuû (Giöõ laáy baùt-ñöùc(28))Nguõ-thöôøng yeáu haønh (Haønh Ñaïo nguõ-thöôøng)Höõu quaù yeáu caûi (Coù loãi phaûi söûa)Thieân-aân yeáu baùo (Ôn Trôøi cao lôùn phaûi baùo ñaùp)Theà nguyeän yeáu lieãu (Laøm troïn theà nguyeän ñaõ laäp)Kính thöôïng aùi haï (Kính treân thöông döôùi)

(28) Hieáu, Ñeã, Trung, Tín, Leã, Nghóa, Lieâm, Sæ.

82

Nhaãn nhöôïng khieâm cung (Nhuùn nhöôøng khieâm toán)Nhaäm lao nhaäm oaùn (Khoâng töø lao, khoâng oaùn hôøn)Xaû kyû vò nhaân (Vì nghóa quyeân mình)Bảo Ñaïo phuïng haønh (OÂm giöõ laáy Ñaïo, suoát ñôøi phuïnghaønh)Thöïc taâm saùm-hoái (Coù loãi khoâng theïn, saùm-hoái söûa mình)Chieáu thöû nhi haønh (Laøm theo lôøi daën naøy)Tu Ñaïo khaû thaønh hó (Tu Ñaïo seõ thaønh)

Caàu Ñaïo roài, nay muoán tu haønh nhöng khoâng bieátphaûi laáy gì ñeå laøm böôùc tieán?

Trong böôùc ñaàu tu haønh, phaûi laáy chöõ tín laøm caênbaûn. Tín laø caên-nguyeân cuûa Ñaïo vaø Ñöùc. Neáu moät ngöôøikhoâng coù loøng tin, duø chieâm-boác cuõng khoâng linhnghieäm, huoáng chi laø tu Ñaïo. Phaûi tin raèng Ñaïo laø chaân,Lyù laø chaân, Thieân-Meänh cuûa Minh-Sö laø chaân, tin raèngmoïi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù phaàn Linh-Taùnh, cuøng theå vôùiTieân Phaät, chæ khaùc nhau taïi meâ vaø ngoä maø thoâi. Phaät laøchuùng-sanh ñaõ giaùc ngoä, chuùng-sanh laø Phaät ñang meâ.Muoán rôøi neûo meâ maø trôû veà giaùc-ngaïn, ngoaøi con ñöôøngtu haønh ra, khoâng coù con ñöôøng thöù hai khaùc.

Thaày Maïnh-Töû noùi: “Thuaán haø nhaân daõ, dö haø nhaândaõ, höõu vi giaû dieäc nhö thò”. Vua Thuaán laø Thaùnh-nhaândo cha meï sinh, ta cuõng do cha meï sinh, noi göông vaø

83

haønh theo lôøi cuûa vua Thuaán, thì cuõng ñöôïc nhö vuaThuaán vaäy. Hoïc lôøi Phaät ñaõ daïy trong kinh vaø laøm vieäcPhaät ñaõ laøm treân ñôøi, cuõng laø Phaät maø thoâi.

Thuôû thieáu thôøi khoâng bieát tu neân taïo nghieäp, naytuoåi giaø roài coøn tu ñöôïc chaêng?

Khoå haûi voâ bieân, hoài ñaàu thò ngaïn (maëc duø beå khoåmeânh moâng voâ bôø, nhöng quay ñaàu laïi seõ tìm thaáy beán).Neáu bieát hoài taâm höôùng-thieän, phaùt taâm tu haønh, boû aùclaøm laønh, trì giôùi nghieâm-caån, baùi Minh-Sö caàu Chaân-Ñaïo, baát keå giaø treû ñeàu coù theå tu thaønh Ñaïo. Ñoù laø “Boûdao ñoà teå, laäp töùc thaønh Phaät”.

Suoát ñôøi tu haønh tinh tieán, troàng chö thieän caên, veàgiaø khoâng tin Ñaïo, phaù trai phaïm giôùi, chaúng bieát

coù theå thaønh Ñaïo khoâng?Nhöõng haïng ngöôøi nhö theá, maëc duø coù thieän-caên

nhöng khoâng coù nguyeän lôùn, khoâng roõ chaân-lyù, xa rôøiMinh-Sö, neân sinh taâm ñieân ñaûo, sôû haønh coâng-ñöùc tuøynghieäp tieâu tröø, ñeán khi phuùc ñaõ heát, coâng khoâng coøn thìseõ traàm luaân vaøo beå khoå, khoâng theå chöùng Ñaïo.

84

Taøi hoïc ñeàu keùm, chaúng bieát tu Ñaïo coù theå laømtaêng theâm ñöôïc khoâng?

Taâm laø thöûa ruoäng, traêm naêm canh taùc coù dö, thieän laøchí-böûu suoát ñôøi vaän duïng khoâng heát. Taøi hoïc ñeàu do söïhoïc hoûi, nhö noâng phu canh taùc ruoäng ñaát, chæ caàn noã löïchöôùng-thöôïng seõ coù ngaøy ñöôïc gaët haùi.

Coå-nhaân noùi: Hoïc thì caàn phaûi tinh, muoán coù taøi thìphaûi hoïc. Khoâng hoïc thì voâ taøi, neáu taâm khoâng yeân tónhthì hoïc seõ khoâng thaønh. Cho neân keû ngaïo-maïn thì hoïcvaán khoâng ñöôïc tinh-thaâm, tính tình caáp-thaùo thì khoângtheå ngoä Ñaïo.

Ngöôøi tu Ñaïo cuõng sôï cheát chaêng?Ñôøi ngöôøi, heã coù ñi laø coù laïi, coù soáng taát coù cheát. Ñaïi

tröôïng-phu xem caùi cheát nhö laø trôû veà nhaø. Caùi soáng ngaøyhoâm nay laø khôûi ñieåm cuûa caùi cheát ngaøy mai. Caùi cheátngaøy hoâm nay laïi laø khôûi ñieåm cuûa caùi soáng cho ngaøymai. Cheát ñi soáng laïi, aâm-döông tuaàn-hoaøn, baäc Thaùnhhieàn cuõng traùnh khoâng khoûi, cho neân ngöôøi tu Ñaïo xemtroïng vaø cuõng xem thöôøng hai chöõ sinh töû.

Vì sao? Neáu noùi raèng khoâng sôï cheát thì ta haù laïi tuÑaïo ñeå thoaùt voøng luaân-hoài; neáu cho raèng sôï cheát thì talaïi xem thöôøng caûnh ñôøi, ñem söï soáng cheát gaùc boû ngoaøithaân. Hôn nöõa ta ñaõ caàu ñöôïc chaân-Ñaïo, chæ caàn tu Ñaïo

85

seõ ñöôïc giaûi thoaùt, haù laïi tham luyeán cuoäc soáng daøi hayngaén cuûa phaøm traàn hay sao?

Giaûi thoaùtGiaûi laø côûi boû söï raøng buoäc cuûa nghieäp-löïc, thoaùt laø

rôøi khoûi khoå-caûnh cuûa traàn-gian. Phaät phaùp duøng ñoaïn-nghi sanh-tín laøm chuû, laáy ly-töôùng laøm toâng, laáy voâ-truùlaøm theå, ñoù laø töï-tính giaûi thoaùt.

Noùi moät caùch noâm na, phaûi hieåu thaáu moïi vaät treân ñôøiñeàu laø giaû taïo, xem caûnh vui buoàn cay ñaéng nhö moät giaácmoäng khoâng thöïc, duøng coâng phu taûo-taâm phi-töôùng ñeåtaâm ñöôïc thanh-tónh, vaät tôùi thì öùng, vaät ñi thì tónh. Taâmñöôïc thanh-tónh töùc laø giaûi-thoaùt.

YÙ nghóa cuûa thaân khoâng, taâm khoâng, taùnh khoâng vaøphaùp khoâng

- Phaàn hình haøi cuûa ta do phuï-maãu sinh, töø luùc chaøoñôøi cho ñeán khi cheát, ñeàu thuoäc baát-tònh (khoâng saïch),chín khieáu ñeàu dô, traùnh khoâng khoûi caûnh sinh laõo beänhtöû; töù-ñaïi giaû hôïp naøy khoâng theå laâu daøi, coù ngaøy bò hoaïi.Ngoä ñöôïc phaàn thaân xaùc laø aûo, khi chöa cheát xem nhö ñaõcheát, chæ möôïn taïm phaàn aûo-thaân maø tu haønh. Ngoä ñöôïcnhö vaäy goïi laø thaân-khoâng.

86

- Xeùt phaàn taâm, khoâng sinh khoâng dieät, gaëp caûnh thìtaïm hieän, caûnh dieät thì taâm cuõng maát. Neáu ngoä ñöôïcchaân-taâm, thöôøng giaùc khoâng meâ, khoâng tuøy voïng töôûnglöu chuyeån, chæ y chaân-taùnh haønh söï. Nhö theá goïi laø taâm-khoâng.

- Xeùt phaàn töï-taùnh, tòch-nhieân baát ñoäng, caûm nhi tuøythoâng, bieán hoùa voâ cuøng, thaàn-dieäu khoâng löôøng, roõ reätphaân minh, töï-giaùc töï-tri, voâ-vi thöôøng-vi. Nhö theá goïi laøtaùnh-khoâng.

- Xeùt Kinh cuûa Chö Phaät, chæ laø phöông tieän ñeåhöôùng daãn chuùng-sanh voâ Ñaïo, phaùp vì ngöôøi maø coù, nhöthuoác ñeå trò beänh, beänh khoûi thì thuoác cuõng heát, khoângchaép khoâng tröôùc. Neáu chöùng ñöôïc voâ-taâm voâ-phaùp thìkhoâng coù beänh cuõng khoâng coù thuoác. Nhö theá goïi laøphaùp-khoâng.

Noùi toùm laïi, ngoaøi ngoä ñöôïc baûn taâm ra, vaïn phaùpñeàu voâ.

Phi töù-töôùngCaàu Ñaïo tu Ñaïo ñeå töï cöùu vaø cöùu ngöôøi thoaùt caûnh

traàm luaân cuûa beå khoå. Nay Ñaïi-Ñaïo phoå-ñoä, Ñaïo nhôø söùcngöôøi truyeàn, ngöôïc laïi ngöôøi cuõng phaûi nhôø Trôøi giuùp.Neân haønh ñaïo goïi laø baïn-ñaïo, giaûng ñaïo goïi laø hoaèøng-ñaïo, laáy tieàn baïc trôï ñaïo goïi laø teá-ñaïo, duøng söùc trôï ñaïo

87

goïi laø hoä-ñaïo. Nhöng muoán thaønh-coâng treân con ñöôøngbaïn-ñaïo, hoaèng-ñaïo, teá-ñaïo vaø hoä-ñaïo tröôùc heát phaûi tröøñi töù-töôùng, vì ñoù laø boán böùc töôøng laøm cho ngöôøi tu haønhkhoâng theå vöôït leân cao ñöôïc.

Töù-töôùng töùc laø nhaân-töôùng, ngaõ-töôùng, chuùng-sanh-töôùng vaø thoï-giaû-töôùng: Nhaân laø nhaân duïc, laø duïc voïngcuûa con ngöôøi, loøng ngöôøi bò duïc voïng che laáp, sôï ngöôøihôn mình maø sinh loøng ñoá kî; Ngaõ laø ta, chæ coù ta laø treânheát laø taâm vò-kyû; Chuùng laø nhieàu, sanh laø phaùt sanh, laøvoïng-nieäm, laø taâm-vieân yù-maõ bieán ñoåi baát thöôøng; Thoïtöôùng laø söï mong moûi, caàu nguyeän ñöôïc tröôøng sanh.

Trong töù-töôùng, nhaân ngaõ khoù phaù, boû ñöôïc nhaân ngaõthì ñöôøng Ñaïo seõ deã ñi. Muoán phaù ngaõ-töôùng thì phaûiqueân ngaõ, muoán bay nhaân-töôùng thì nuoâi laáy loøng töø-bi.Vì ngöôøi maø queân mình, neáu duøng coâng phu haønh trì thìdaàn daàn nhaân ngaõ ñeàu voâ.

Kinh saùch vieát: Nhaõn, nhó, tó, thieät laø töù töôùng, vaøcuõng laø töù-taëc, nhöng laïi vieát voâ ngaõ töôùng, voâ

nhaân töôùng, voâ chuùng-sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng,chaúng bieát yù nghóa nhö theá naøo?

Nhaõn nhó tó thieät laø töù-töôùng, ñoù laø boán vò töôùng laõnhtrôï giuùp Taùnh-Vöông ñeå laøm vieäc, neáu nhö boán vò töôùngnaøy thanh-lieâm chính-tröïc thì thieân haï seõ thaùi-bình. Traùi

88

laïi boán vò naøy khoâng ñöôïc chính, maét tai muõi mieäng ñeàulaøm laém ñieàu sai quaáy, thì seõ bieán thaønh töù-taëc quay laïihaïi Taùnh-Vöông. Cho neân Ñöùc Khoång-Töû laáy töù-vaät ñeåraên Nhan-Hoài(29).

Kinh vieát voâ töù-töôùng, chaúng phaûi laø khoâng coù nhaõnnhó tó thieät (maét, tai, muõi, löôõi).

- Maét chuû veà nhìn laø nhaân-töôùng, neáu maét nhìnchuùng-sanh ñeàu nhö xích-töû, khoâng phaân bieät oaùn thaân,ñeàu bình ñaúng daãn ñoä, goïi laø voâ nhaân-töôùng.

- Tai chuû veà nghe laø ngaõ-töôùng. Neáu xeùt ñöôïc baûnthaân laø aûo, ngoä ñöôïc theá söï voâ thöôøng, khoâng tieác thaânmaïng, taâm chí vöõng nhö thaùi-sôn, maëc cho maây bay gioùthoåi vaãn khoâng lay chuyeån, goïi laø voâ ngaõ-töôùng.

- Muõi chuû veà ngöûi, laø thoï-giaû-töôùng. Neáu ngoä ñöôïcthöïc-taâm voâ-töôùng, voâ-thuûy voâ-chung cuûa baûn tính, taâm yùkhoâng tuøy ngoaïi caûnh bieán ñoäng, luoân luoân giöõ moät chaân-taâm, goïi laø voâ thoï-giaû-töôùng.

- Löôõi chuû veà söï noùi naêng, laø chuùng-sanh-töôùng. Neáukhoâng vöôùng víu vaøo söï thònh suy cuûa theá gian, döùt ñiñöôïc söï toát xaáu cuûa nhaân-taâm, goïi laø voâ chuùng-sanh-töôùng.

Muoán thaønh Phaät quaû, phaûi phi töù-töôùng, neáu töù-töôùngbaát tònh thì taïo nghieäp voâ bieân, khoù thaáy baûn-lai dieän-

(29) Töù vaät: Phi leã vaät thi, phi leã vaät thính, phi leã vaät ngoân, phileã vaät ñoäng.

89

muïc.

Kinh vieát raèng phaûi khoùa saùu cöûa, ñöøng ñeå chuûnhaân chaïy ra ngoaøi?

Saùu cöûa töùc laø nhaõn, nhó, tó, thieät, thaân, yù. Neáu saùucöûa naøy khoâng ñoùng, tuøy yù xuaát nhaäp, chaúng nhöõngkhoâng theå thaønh Ñaïo, sau khi laâm-chung coøn phaûi chaïyvaøo voøng luïc-ñaïo. Vì sao vaäy?

Nhaõn, nhó, tó, thieät laø boán con ñöôøng ñöa tôùi töù-sanh.- Maét tham nhìn saéc, khi laâm-chung, linh-tính töø maét

ñi ra, ñaàu thai vaøo laøm kieáp chim ñeå ngöôøi ngoaïn thöôûng.- Tai thích nghe lôøi nònh hoùt, khi laâm-chung, linh-

tính töø tai ñi ra, ñaàu thai laøm traâu boø choù ngöïa ñeå nghe lôøingöôøi sai khieán.

- Muõi ham ngöûi muøi thôm quaù ñoä, khi laâm-chung,linh-tính töø muõi ñi ra, ñaàu thai laøm ruoài, muoãi, saâu boï ñeåthoûa loøng ngöûi muøi hoâi thoái.

- Mieäng thích noùi chuyeän thò phi, bôùi boùc, ly giaùn haïingöôøi, khi laâm-chung, linh-tính töø mieäng ñi ra, ñaàu thaivaøo loaøi thuûy toäc ñeå nhaùy mieäng khoâng ngöøng ôû döôùinöôùc.

- Thaân ngöôøi neáu laøm vieäc traùi pheùp, ngoã nghòch baáthieáu;

- YÙ hay nghó vieäc baát chaùnh, sau khi cheát roài, chaúng

90

nhöõng phaûi chòu toäi ôû coõi AÂm-ty, kieáp sau laïi coøn bò aùcbaùo.

Ñoù laø luaät nhaân-quaû tuaàn-hoaøn. Kinh saùch daïy ta phaûiñoùng saùu cöûa laø ñeå traùnh saùu con ñöôøng ñöa tôùi luaân-hoài.

Nhaân taâm duy nguy, Ñaïo taâm duy vi, duy tinh duynhaát, duaãn chaép quyeát trung.

Ñoù laø 16 chöõ taâm phaùp cuûa vua Nghieâu, Thuaán.Nhaân-taâm duy nguy: Nhaân-taâm laø phaàn thöùc, laø voïng-

taâm cuûa loøng ngöôøi, laø taâm haäu-thieân, taâm naøy khaû thieänkhaû aùc. Neáu nhö thöùc-thaàn duïng söï, tình duïc hoaønh sanh,taâm thaàn seõ hoân meâ taùn loaïn, neân nguy vaø baát an.

Ñaïo-taâm duy vò: Ñaïo-taâm laø Taùnh do Thieân phuù, laøphaàn trí cuûa ta. Baûn theå thanh-tónh voâ-vi, cöïc-vi cöïc-dieäu,voâ thieän voâ baát thieän. Ñaïo-taâm chuû söï, söï phuï-maãu töïnhieân hieáu, söï quoác-gia taát trung. ÖÙng söï tieáp vaät ñeàu hôïpvôùi lyù.

Duy tinh duy nhaát: Tinh laø thuaàn, baát nhieãm. Nhaát laøthaønh tín, nhaát taâm. Duy tinh duy nhaát laø coâng phu trò hoânmeâ taùn loaïn (nhaát traàn baát nhieãm, nhaát nieäm baát sanh).Noùi moät caùch khaùc, töùc laø phaûn-boån hoaøn-nguyeân, boûvoïng quy chaân.

Duaãn chaép quyeát trung: Duaãn laø ñoác tín, thuaän theoÑaïo; Chaép laø quy y, tuaân theo; Trung laø chaân-khoâng

91

dieäu-höõu cuûa Ñaïo. Chaân-khoâng ñaïi voâ ngoaïi, tieåu voâ noäi.Dieäu-höõu tieàn voâ thuûy, haäu voâ chung, tung khaép tam-giôùi,hoaønh khaép thaäp-phöông, laø chaùnh Ñaïo cuûa tam-giôùi, laøchaân-lyù cuûa vuõ-truï. Chaép trung, noùi moät caùch ñôn giaûn laøtuøy thuaän chaùnh-ñaïo, quy y chaân-lyù.

Ñoù laø taâm-phaùp cuûa vua Nghieâu, vua Thuaán, Khoång-Töû. Tieàn Thaùnh haäu Thaùnh, taâm taâm töông öùng, vaïn theábaát dòch.

Trong Kinh Kim-Cang, Tu-Boà-Ñeà baïch Phaät: “Thieännam töû, thieän tín nöõ, moät khi phaùt taâm Boà-Ñeà, laøm saogiöõ ñöôïc taâm naøy thöôøng truù baát thoái. Moät khi taâm khôûivoïng-nieäm, laøm sao haøng phuïc ñöôïc taâm naøy”? Phaät ñaùp:“ÖÙng nhö thöû truù, nhö thöû haøng phuïc kyø taâm”. Taâm Boà-Ñeà töùc laø Ñaïo-taâm, voïng-nieäm töùc laø nhaân-taâm, “nhöthöû” töùc laø duaãn chaép quyeát trung.

Laäp chí höôùngMoät khi ñaõ sinh laøm kieáp ngöôøi, baát cöù ôû hoaøn caûnh

naøo, giai caáp naøo, con ngöôøi chuùng ta ñeàu phaûi laäp chímôùi laøm neân söï nghieäp ñöôïc. Keû só khoâng laäp chí hoïchaønh thì hoïc-nghieäp khoâng thaønh, nhaø noâng khoâng laäp chícanh taùc thì ruoäng nöông boû hoang, coâng nhaân khoâng laäpchí hoïc ngheà thì vieäc laøm khoâng kheùo, thöông gia khoânglaäp chí kinh doanh thì buoân baùn khoù thaønh coâng. Söï

92

nghieäp treân ñôøi ñaõ nhö theá huoáng chi laø con ñöôøng tuhaønh, neáu khoâng laäp chí lôùn thì khoù thoaùt khoûi caûnh traàm-luaân cuûa beå khoå.

Con ñöôøng Taây-Phöông Cöïc-Laïc laø coá-höông cuûa ta.Luùc ñaàu töø ñaâu tôùi, khi veà phaûi trôû veà choã cuõ. Tu Ñaïo moïingöôøi ñeàu coù phaàn, ñeàu coù theå thaønh, chæ taïi coù chí hay voâchí maø thoâi. Coå-thuï ngaøn naêm coøn coù theå tu thaønh tinh,hoà-ly coù theå tu thaønh hoà-tieân, loaøi ngöôøi laïi caøng deã tuhaønh hôn loaøi suùc.

Nhöng ñöôøng veà Cöïc-Laïc ñaày choâng gai hieåm hoùc.Tình nghóa aân aùi cuûa vôï choàng, tình yeâu con caùi ñaäm ñaø,ñoù cuõng laø moät trôû ngaïi cho ñöôøng ñi. Cho ñeán thaân thíchbaïn beø, noùi daøi noùi ngaén, cheá nhaïo cheâ bai ñeàu laø oangia. Ngoaøi ra hoàng traàn coøn nhieàu caûnh naùo nhieät giaû taïodeã laøm ngöôøi ñôøi meâ hoaëc, töûu saéc taøi khí laø boán conñöôøng cuõ quen thuoäc töø nhieàu kieáp tröôùc. Con ñöôøng ñiquen khoâng nôõ töø boû, cho neân ñöôøng veà coá-höông vaãncaùch trôû xa xaêm. Neáu khoâng laäp chí xung-thieân thì khoângtheå naøo caét ñöùt ñöôïc nhöõng sôïi giaây phaøm quaán quít ñoù,luaân-hoài vaãn khoù thoaùt.

Ngöôøi coù chí lôùn, khi nghe Ñaïo thì sinh loøng tin, khitin thì haønh, boû nhöõng gì maø ngöôøi thöôøng khoâng boûñöôïc, caùi gì döùt khoâng ñöôïc ñeàu caét ñöùt. Ngaøy xöa nhöõngvò chaân tu ñeàu boû giang san, töø quan chöùc, rôøi cha meï,bieät vôï con, töø boû an-laïc maø chòu lao-khoå. YÙ chí duõngmaõnh naøy laø moät nguyeân ñoäng löïc thuùc ñaåy ngöôøi tu haønh

93

phaùt taâm-nguyeän. Laäp chí laø moät nguyeän löïc, nguyeän lôùnthì söùc lôùn. Nguyeän cuûa kieáp tröôùc, kieáp naøy ñaéc löïc.Nguyeän cuûa kieáp naøy, kieáp sau ñaéc löïc. Taâm phaùt nguyeänphaûi thaønh Phaät Ñaïo, ñoä hoùa chuùng-sanh. Neáu chæ phaùtnguyeän tu phuùc cuûa kieáp sau, chæ laø nguyeän nhoû, khoângphaûi laø nguyeän haïnh cuûa Boà-Taùt.

Taâm bònhVaïn bònh ñeàu do taâm khôûi, cho neân muoán chöõa bònh

taát nhieân phaûi tìm goác maø chöõa, töùc laø trò taâm. Töø anhhuøng haøo-kieät cho ñeán baäc hieàn nhaân ñeàu deã maéc phaûitaâm bònh. Coå-Ñöùc noùi: “Taâm sinh chuûng chuûng yù sinh,taâm dieät chuûng chuûng yù dieät”. Do ñoù ta thaáy raèng vaïn söïñeàu do taâm khôûi.

Baûn taâm cuûa ta do Trôøi phuù, khoâng taêng khoâng giaûm,baát caáu baát tònh, Thaùnh phaøm nhö nhau. Taâm boån voâ taâm,dó duïng vi taâm, höõu taâm baát duïng töùc laø voâ taâm. Neáu tavoâ taâm thì töï nhieân seõ voâ duïc vaø cuõng voâ nieäm, vaät duïc töøñoù maø dieät. Neáu coù töôùng hieän tröôùc maét, nhöng ta voâtaâm thì töôùng töø taâm dieät. Traùi laïi, tuy voâ töôùng nhönghöõu taâm thì töôùng töø taâm sinh.

Theá naøo goïi laø voâ taâm? Traïm-nhieân thöôøng tòch,khoâng coù ñoái ñaõi, vaät lai thì öùng, vaät khöù thì tónh. Neáutaâm bò vaät duïc vaø hoaøn caûnh beân ngoaøi xoay chuyeån, taâm

94

seõ maát ñi tính töï chuû vaø bò vaät duïc söù dòch, ñoù khoâng phaûilaø taâm boån-lai cuûa ta. Phaät vieát: “Nhaát traàn baát nhieãm,nhaát nieäm baát sinh”. Khoâng nhieãm traàn laø thanh, khoângsinh nieäm laø tónh. Thanh tónh voâ vi, ñoù chaúng phaûi laø baûn-lai dieän-muïc hay sao?

Ngöôøi thöôøng ñeàu duøng taâm haønh söï vaø cho ñoù laø khaûnaêng cuûa mình, duøng möu keá ñeå tính toaùn maø cho ñoù laøsaéc-xaûo, nhöng khoâng bieát caên bònh töø ñoù maø ra. Taâmham danh lôïi seõ cheát vì danh lôïi, duøng taâm thò phi haønhsöï thì seõ bò thò phi gieát, coù ñaéc thaát taâm haønh söï seõ bò söïñaéc thaát laøm khoå... Giaûi thoaùt ñöôïc söï thuùc phöôïc naøy, töïnhieân taâm tính seõ thö thaùi, voâ quaùi voâ ngaïi.

Voâ taâm chaúng phaûi laø khoâng coù taâm boån-lai, maø laø chæveà voâ taâm duïng söï. Nhö haøi nhi, maét nhìn nguõ saéc, tainghe nguõ aâm, nhöng taâm khoâng bò saéc aâm chuyeån. Neáunhö voâ taâm ñoái vôùi vaïn vaät thì vaïn vaät seõ khoâng ngaïi ñeánta, voâ taâm ñoái vôùi coâng danh phuù quyù thì duø giaøu hayngheøo, ñoái vôùi ta ñeàu khoâng coù yù nghóa gì caû, haù coù theålaøm luïy ñeán ta hay sao? Voâ taâm ñeán thoï yeåu thì soáng laâuhay cheát yeåu cuõng ñaâu coù laøm cho ta möøng hay buoàn. Coùtaâm muoán laøm Thaùnh thì thaønh Thaùnh cuõng laø moät caùibònh, vì coøn bò Thaùnh raøng buoäc. Phaøm taâm coøn coù söïraøng buoäc ñeàu laø bònh. Luïc-toå Hueä-Naêng noùi:

Baûn lai voâ nhaát vaätHaø xöù nhaï traàn ai

(Baûn tính khoâng moät vaät, Töø ñaâu vöôùng buïi traàn)

95

Ñeàu laø ngöôøi nhö nhau, taïi sao laïi coù Thaùnh Hieàn,keû ngu ngöôøi phaøm?

Tính cuûa ngöôøi do Trôøi phuù, Lyù chæ coù moät. Vì chòuaûnh höôûng cuûa khí-bænh vaø vaät-duïc(30), neân môùi coù söïphaân bieät giöõa Thaùnh vaø phaøm. Khí-bænh vaät-duïc ít thì deãminh Lyù, laäp chí hoïc Thaùnh hieàn seõ laø Thaùnh hieàn, coù chíthì neân. Khí-bænh saâu, vaät-duïc nhieàu, trong loøng chæ bieátcoù duïc voïng maø khoâng bieát coù Lyù neân laø phaøm phu. Noùimoät caùch khaùc, ngöôøi bieát söûa khí-bænh, khaéc cheá vaät-duïc, phuïc hoài baûn tính töï nhieân cuûa Trôøi phuù thì laø Thaùnhhieàn; traùi laïi neáu chaïy theo con ñöôøng vaät-duïc maø meâ ñiphaàn Thieân-lyù thì laø ngu nhaân, phaøm phu vaäy. Ví nhömaûnh göông trong saïch ñeå laâu bò nhieãm buïi, neáu khoângduøng coâng lau chuøi cho saïch thì göông seõ khoâng saùng, vaøkhoâng theå soi vaät. Baûn tính cuûa ngöôøi cuõng theá, neân Nhoduøng coâng phu “Toàn taâm döôõng tính” ñeå phuïc thieän; Laõothì “Tu taâm luyeän tính” ñeå hoaøn hö; Thích phaûi “Minhtaâm kieán tính” môùi thaønh Phaät.

Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Quaân-töû thöôïng ñaït, tieåu nhaânhaï ñaït”, Taâm höôùng thöôïng laø Thaùnh Hieàn, höôùng haï thìthuoäc phaøm phu. Tieân Phaät Thaùnh Hieàn ñeàu do ngöôøi tumaø thaønh caû.

(30) Laø taäp tính vaø loøng duïc cuûa töøng ngöôøi.

96

Ñoäng vaät ñeàu bænh Lyù tính maø sinh, taïi sao loaøingöôøi laïi linh hôn vaät?

Ñoäng vaät tuy nhieàu nhöng khoâng ngoaøi naêm loaïi. Ñoùlaø loaøi Vuõ, loaøi Mao, loaøi Laân, loaøi Giaùp vaø loaøi Khoûa(31).

- Vuõ toäc bænh khí hoûa cuûa phöông Nam maø sinh, tínhcuûa hoûa thaêng neân loaøi chim bieát bay. Hoûa chuû leã, neânnhaïn bay coù thöù töï, uyeân-öông khoâng loaïn phoái. Hoûathuoäc queû Ly, ly laø leä, leä laø ñeïp neân loâng cuûa loaøi chimnhieàu maøu. Vuõ toäc 360 loaïi, Phuïng-hoaøng laø quyù.

- Mao toäc bænh khí moäc cuûa phöông Ñoâng maø sinh.Tính cuûa moäc ngoaïi nhu noäi cöông, neân laïc-ñaø, traâu,ngöïa, voi duøng söùc ñeå giuùp ngöôøi. Moäc chuû nhaân-töø, neântraâu boø ngöïa deâ ñeàu aên coû, Kyø-laân khoâng ñaïp loaøi coântruøng. Mao toäc 360 loaïi, Kyø-laân laø quyù.

- Laân toäc bænh khí thuûy cuûa phöông Baéc maø sinh.Tính cuûa nöôùc traàm neân loaøi thuûy toäc bôi laën döôùi nöôùc.Thuûy thuoäc trí, neân thaàn long bieán hoùa voâ löôøng. Laân toäc360 loaïi, Roàng laø quyù.

- Giaùp toäc bænh khí kim cuûa phöông Taây maø sinh,ngoaïi cöông noäi nhu. Kim sinh thuûy, neân ruøa sinh ôû luïcñòa maø coù theå bôi loäi döôùi nöôùc. Kim chuû nghóa, neân thaàn-quy bieát ñöôïc hung caùt. Giaùp toäc 360 loaïi, ruøa laø quyù.

(31) Loâng cuûa loaøi chim goïi laø vuõ. Loâng cuûa loaøi thuù laø mao.Laân laø vaåy cuûa loaøi thuûy toäc. Voû cuûa loaøi vaät goïi laø giaùp (muruøa, ñoài moài... ). @Long, Quy, Phuïng-Hoaøng vaø Kyø-Laân.

97

- Khoûa toäc bænh khí thoå ôû giöõa maø sinh. Trong nguõhaønh, thoå ôû giöõa, tính cuûa kim moäc thuûy hoûa ñeàu quy tuïtaïi thoå, hoäi ñuû tinh hoa cuûa tam-giôùi, neân ngöôøi linh hônvaät, bieát may aùo quaàn ñeå che thaân, bieát taïo nhaø cöûa cungthaát ñeå ôû, bieát nuoâi boán loaøi Vuõ, Mao, Laân, Giaùp ñeå söùdòch, hoäi ñuû tieân-thieân nguõ ñöùc laø Nhaân, Leã, Nghóa, Trí,Tín. ÔÛ loaøi khoûa toäc, Thaùnh-nhaân laø quyù.

Trong nguõ toäc, chæ coù loaøi ngöôøi ñöùng thaúng, ñaàu ñoäitrôøi chaân ñaïp ñaát, coøn caùc loaøi Vuõ, Mao, Laân, Giaùp ñaàuhöôùng haï, boäi thieân (ngöôïc trôøi), neân ngöôøi linh hôn vaätvaø chæ coù ngöôøi môùi tu thaønh chaùnh quaû.

Tam giaùo nhaát lyùTam-giaùo ñeàu phaùt xuaát töø Ñaïo, töø Lyù. Giaùo tuy khaùc

bieät nhöng Lyù thì nhö nhau. Thaùnh-nhaân tuøy phöông tuøythôøi maø öùng vaän laäp giaùo, daïy ngöôøi höôùng thieän, bieánnhaân-taâm thaønh ñaïo-taâm cho hôïp vôùi Ñaïo.

Laõo-giaùo laáy voâ vi laøm baûn, haøm döôõng chaân-linh,duøng coâng phu khieån duïc tröøng taâm ñeå trôû veà Voâ-Cöïc.Phaät-giaùo laáy tòch-tónh laøm goác, duøng coâng phu phi taâmtaûo töôùng ñeå nhaäp nieát-baøn. Nho-giaùo laáy minh-ñöùc laømchuû, duøng coâng phu toàn thieân-lyù maø boû nhaân-duïc ñeåThieân nhaân hôïp nhaát maø trôû veà vôùi Ñaïo.

Vaïn giaùo nhaát lyù, neân Phaät vieát: “Vaïn phaùp quy

98

Nhaát”, Laõo vieát: “Baõo nguyeân thuû Nhaát”, Nho vieát:“Chaáp trung quaùn Nhaát”. Nhaát töùc laø chaân-lyù cuûa Voâ-Cöïc, laø baûn tính Thieân phuù, laø chaân taâm baát caáu baát tònh,baát sinh baát dieät cuûa ta. Vì theá Phaät vieát: “Minh taâm kieántính”; Laõo vieát: “Tu taâm luyeän tính”; Nho vieát: “Toàn taâmdöôõng tính”. Vaïn vaät ñeàu töø Lyù maø ra, khoâng roõ taâm tínhtaát khoâng hieåu Lyù neân rôøi Ñaïo xa.

Ñaïi yù Nguyeân, Hanh, Lôïi, Trinh cuûa queû Caøn trongkinh Dòch

Caøn thuoäc laõo-döông. Laõo-döông sinh vaïn vaät vaø hoùavaïn vaät. Nguyeân, Hanh, Lôïi, Trinh ôû nôi Trôøi chæ veà boánmuøa. Nguyeân thuoäc muøa Xuaân, Hanh thuoäc muøa Haï, Lôïithuoäc muøa Thu, Trinh chæ muøa Ñoâng. Sau Trinh thìNguyeân laïi tieáp, neân sanh sanh baát dieät. ÔÛ nôi Ñòa thì chæboán phöông, Ñoâng thuoäc Nguyeân, Nam thuoäc Hanh, Taâythuoäc Lôïi, Baéc thuoäc Trinh. Nôi ngöôøi thì thuoäc töù-ñoantöùc laø Nhaân, Leã, Nghóa, Trí. Trung öông Maäu Kyû thoå ôûgiöõa thuoäc chính vò, chuû Tín. Nguõ haønh Kim, Moäc, Thuûy,Hoûa ñeàu khoâng rôøi Thoå. Nhaân, Leã, Nghóa, Trí ñeàu quy veàTín, neân Tín thoáng töù-ñoan kieâm vaïn thieän. Saéc cuûa thoåmaøu vaøng, kinh Dòch vieát: “Hoaøng trung thoâng lyù” laø chækhieáu huyeàn-quan ôû trong thaân ngöôøi. Kim, Moäc, Thuûy,Hoûa, khuyeát Thoå thì khoâng thaønh. Nhaân Leã Nghóa Trí,thieáu Tín thì laø giaû nhaân, giaû leã, giaû nghóa, giaû trí. Vaïn

99

vaät ñeàu töø Thoå maø sinh, phaûi giöõ chöõ Tín môùi coù theå laäpthaân ôû treân ñôøi. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “Töï coå giai höõu töû,nhaân voâ Tín baát laäp”. Ngöôøi khoâng roõ Hoaøng-trung neânkhoâng thoâng ñaït ñöôïc Thieân-lyù neân phaûi quanh quaåntrong voøng luaân-hoài.

Kinh Dòch vieát: “Dòch voâ tö daõ, voâ vi daõ, tòch nhieânbaát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng”, coù yù nghóa gì?Vöông-Giaùc-Nhaát Toå-Sö : Dòch coù baát dòch, bieán dòch

vaø giao dòch. Baát dòch thuoäc Lyù, bieán dòch laø Khí, laø Soá,giao dòch laø Töôïng. Lyù khoâng rôøi Soá, Soá cuõng khoâng theårôøi Lyù. Soá rôøi Lyù thì Trôøi ñaát hoaïi, nhaân vaät rôøi Lyù thì baïivong.

Tòch nhieân baát ñoäng laø chæ baûn tính thuaàn chaân cuûa ta,ñoù laø löông-tri löông-naêng(32). Baûn tính thanh tónh, öùngvaät tuøy thoâng voâ ngaïi, nhö maûnh göông trong saùng soivaät, baát chaép baát löu. Moät khi khieån duïc tröøng taâm, nhaânduïc heát khoâng caàn tö löï suy nghó, thieân lyù seõ löu haønhtrong thaân ngöôøi, hoäi ñuû vaïn phaùp, coù caûm seõ thoâng.

(32) Khoâng hoïc maø bieát, phaàn bieát ñoù laø löông-tri.Baûn naêng khoâng taäp maø coù, ñoù laø löông-naêng.

100

Saùch Trung-Dung vieát: “Trí trung hoøa, thieân ñòa vòyeân, vaïn vaät duïc yeân”, khoâng roõ ôû nôi thaân ngöôøi

nhö theá naøo?Ñoù laø theå cuûa Ñaïo. Phaùt huy, khuyeách sung ra cho

ñeán cuøng cöïc goïi laø chí, Trung laø theå vaø Hoøa laø duïng cuûaÑaïo. Saùch Trung-Dung vieát: “Ñaïo baát vieãn nhaân”, Ñaïo ôûnôi ngöôøi maø khoâng xa ngöôøi, ñem caùi Ñaïo trong thaânngöôøi phaùt huy, khuyeách sung ra ñeán cuøng cöïc, nhö aùnhsaùng chieáu toûa khaép nôi, nhö nöôùc möa thaám nhuaàn vaïnvaät, nhö theá thieân ñòa ñaéc vò, gioù thuaän möa hoøa, muoânlinh soáng trong caûnh thaùi-bình an laïc.

Coå-nhaân noùi: “Khaéc nieäm laøm Thaùnh”, neân ngöôøi tuÑaïo phaûi giöõ cho taâm ñöôïc thanh tónh. Hyû noä aùi laïc laøtính, khoâng coøn hôn coù. Nhöng neáu tính phaùt maø coù tieátñoä, thích ñaùng thì laø hoøa, nhö hyû maø khoâng löu, noä maøkhoâng thieân, laïc maø khoâng daâm, nhö theá thì ñoàng theå vôùiTrôøi ñaát. Khi töï minh minh-ñöùc roài, bieát nhaân vaät moättheå, phaùt loøng töø-bi quaûng ñaïi, cöùu nhaân teá theá, nhö trôøicao ñaát roäng maø voâ tö che chôû muoân vaät, vaïn vaät ñoäi ônmaø khoâng hay bieát.

Thaày Maïnh-Töû vieát: “Naêng taän kyø chi tính taéc naêngtaän nhaân chi tính; naêng taän nhaân chi tính taéc naêng taän vaätchi tính; naêng taän vaät chi tính taéc khaû dó taän thieân ñòa chihoùa duïc, khaû dó döõ thieân ñòa cuøng tröôøng cöûu(33)”. Ñoù laø

(33) Khi moät ngöôøi coù theå taän tính cuûa mình, taát nhieân cuõng coù

101

chí trung hoøa, thieân ñòa vò, vaïn vaät duïc.

Tieåu vuõ truï trong thaân ngöôøiCon ngöôøi chuùng ta laø moät tieåu vuõ-truï. Phaàn linh-tính

(Phaät-tính) laø Voâ-Cöïc, töùc laø ñeä-cöûu-thöùc (thöùc thöù chín),hay baát-ñoäng-thöùc. Taâm laø Thaùi-Cöïc, töùc laø taâm-thöùc cuûañeä-baùt thöùc hay A-Laïi-Da thöùc. Thöùc naøy haøm chöùa vaïnphaùp vaø phaùt ñoäng vaïn phaùp neân cuõng goïi laø haøm-taïngthöùc hay taïng-thöùc. YÙ laø löôõng-nghi, ñoù laø yù-thöùc cuûathöùc thöù saùu vaø thöùc thöù baûy. Thöùc thöù baûy thuoäc döông-nghi, thöùc thöù saùu thuoäc aâm-nghi. YÙ-thöùc ñoäng neân sanhvaïn phaùp. Thöùc thöù baûy cuõng goïi laø maït-na thöùc, Laõo-giaùo goïi laø moâi-thöùc. Thöùc thöù saùu chæ huy nguõ-thöùc

theå taän tính cuûa moïi ngöôøi trong thieân haï. Coù theå taän tính cuûaloaøi ngöôøi taát nhieân cuõng coù theå taän tính cuûa loaøi vaät. Taänñöôïc tính cuûa loaøi vaät, taát nhieân cuøng ñöùc vôùi Thieân ñòa, cuøngThieân ñòa hoùa duïc vaïn vaät, neân cuõng tröôøng cöûu nhö Thieân ñòa.

“Taän tính” cuûa thaày Maïnh-Töû laø “Caùch vaät trí tri” cuûa thaàyTaêng-Töû trong saùch Ñaïi-Hoïc, ñoù laø phaùt huy phaàn löông-trilöông-naêng saün coù trong baûn tính Thieân phuù. Löông-tri phaùthieän thì bieát thieân ñòa nhaân vaät ñoàng theå, maø phaùt loøng Bi, Trívaø Duõng laø tam ñaït ñöùc cuûa Thaùnh Phaät. Ñaïo-Ñöùc kinh vieát:“Töû nhi baát vong giaû thoï” (Cheát maø khoâng maát laø thoï). Phaànhình-haøi cuûa Thaùnh-nhaân tuy khoâng coøn nhöng phaàn ñöùc thìbaát dieät, soáng laâu hôn tuoåi thoï cuûa Trôøi Ñaát.

102

(Nhaõn, nhó, tó, thieät, thaân), neân vieäc laøm cuûa nguõ thöùc ñeàuthuoäc aâm, cho neân khoâng theå thoaùt luaân-hoài, phaûi nhôødöông-nghi cuûa thöùc thöù baûy laøm moâi giôùi, ñeå ñoaïn-meâmaø ngoä-chaân, chuyeån thöùc thöù saùu thaønh thöùc thöù taùm,kinh Phaät goïi laø chuyeån thöùc thaønh trí maø sinh hueä.

Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh vieát: “Nguõ baùt luïc thaát quaû nhaânchuyeån”, coù nghóa laø nhaõn, nhó, tó, thieät naêm aâm-thöùc vaøthöùc thöù taùm ñeàu laø quaû-thöùc, aâm-nghi cuûa thöùc thöù saùuvaø döông-nghi cuûa thöùc thöù baûy laø nhaân-thöùc, töø nhaân maøsinh quaû.

Chuùng-sanh ñeàu coù luïc-thöùc laø nhaõn, nhó, tó, thieät,thaân, yù. YÙ laø thöùc thöù saùu, laáy thöùc thöù baûy laø moâi-thöùcchuyeån luïc-thöùc thaønh thöùc thöù taùm maø sinh hueä. Moät khichöùng Ñaïo thaønh Tieân Phaät thì hieän ra thöùc thöù chín.Phaät-giaùo goïi thöùc naøy laø A-La-Ma thöùc, thöùc naøy nhö-nhö baát ñoäng neân cuõng goïi laø Baát-ñoäng thöùc, thöùc naøytrong suoát nhö nöôùc neân cuõng goïi laø Löu-tònh thöùc. Thöùcnaøy khi chöùng quaû Phaät môùi coù neân laïi goïi laø Phaät-thöùc.Laõo-giaùo laáy soá chín laø thuaàn-döông neân goïi laø thuaàn-döông thöùc, thöùc naøy yeân nhö chæ-thuûy neân laïi goïi laøTröøng-thöùc.

Baûn theå cuûa Phaät-thöùc khoâng nhieãm traàn, nhö-nhö baátñoäng, khi baûn-theå naøy ñoäng thì khoâng goïi laø Phaät, maø chælaø moät hoùa thaân cuûa Phaät. Nhö Ñöùc Quan-Theá-AÂm Boà-Taùt coù Phaät hieäu laø Chaùnh-Phaùp-Minh Nhö-Lai, chæ vìñoäng loøng töø-bi maø xuoáng phaøm ñoä theá, neân khoâng xöng

103

laø Phaät maø xöng laø Boà-Taùt. Tuøy theo duyeân cuûa chuùng-sanh, Phaät coù theå hoùa thaân laøm Boà-Taùt, La-Haùn, aênmaøy... ñeå ñoä chuùng, thaäm chí trong voøng suùc-ñaïo ñeàu coùhoùa thaân cuûa chö Phaät.

Ñaïi-hoïc chi Ñaïo taïi minh minh-ñöùcÑaïi laø lôùn, caùi lôùn voâ ngoaïi, bao thieân quaû ñòa, tung

khaép tam-giôùi, hoaønh bieán thaäp-phöông. Saùch Thöôïng-Thö vieát: Duy Thieân vi ñaïi (duy coù Trôøi laø lôùn). Thieânnaøy khoâng phaûi laø trôøi xanh maø maét phaøm ta thaáy, maø laøcaùi Thieân “voâ thanh voâ xuù” cuûa Thaùnh Töû-Tö trong saùchTrung-Dung, ñoù laø Voâ-Cöïc Lyù-Thieân, töùc laø Ñaïo. Neânñaïi-hoïc laø hoïc Ñaïo.

Muoán hoïc Ñaïo böôùc ñaàu laø phaûi minh taâm, Nguõ toåHoaèng-Nhaãn noùi: “Khoâng bieát baûn taâm hoïc Ñaïo voâ ích,neáu hieåu ñöôïc baûn taâm, thaáy ñöôïc baûn tính thì laø Thieân-nhaân sö, laø Phaät”. Chöõ minh ñaàu laø ñoäng-töø, coù nghóa laølaøm cho saùng toû, hai chöõ minh-ñöùc, theo lôøi chuù giaûi cuûaChu-Hy: “Nhaân sôû ñaéc ö Thieân, cuï chuùng lyù dó öùng vaïnsöï”. Nhaân sôû ñaéc ö Thieân töùc laø “Thieân meänh chi vò tính”trong saùch Trung-Dung, laø baûn Tính maø Thieân phuù chomoïi ngöôøi, Tính naøy hoäi ñuû chuùng lyù ñeå öùng vaïn söï. Laáylyù naøy ñeå phuïng döôõng cha meï goïi laø hieáu, laáy lyù naøy ñeåphuïng söï quoác gia goïi laø trung. Nhaân, leã, nghóa, trí, tínñeàu quy tuï trong baûn tính tieân-nhieân cuûa ta, ta khoâng

104

haønh nhaân nghóa, khoâng trung tín, khoâng hieáu thaûo laø bòkhí-bænh vaø vaät-duïc che laáp. Duøng coâng-phu tu luyeän ñeålaøm saùng toû ñöùc tính coá-höõu naøy goïi laø minh minh-ñöùc,Phaät-giaùo goïi laø minh taâm. Chæ coù minh taâm môùi coù theåkieán tính, kieán tính töùc laø suaát-tính (Saùch Trung-Dung:Suaát tính chi vò Ñaïo).

Ngöôøi tu haønh nhieàu nhöng khoâng roõ vì sao maø tu, vaøcuõng khoâng hieåu yù nghóa cuûa hai chöõ tu haønh. Maëc duømang tieáng tu haønh, nhöng tu vaø haønh ñeàu khoâng hôïpnhaát, phöông phaùp tu chaùnh hay baát chaùnh ñeàu khoâng roõ.Ñaõ tu thì phaûi thöïc taâm duïng coâng-phu, khoâng theå haøm-hoà, khoâng theå giaû taïo, nhö theá môùi khoâng ngoä ngöôøi vaøhaïi kyû. Hieáu, ñeã, trung, tín laø caên baûn laäp thaân cuûa ngöôøi,bôûi vì ngöôøi khoâng hieåu trung hieáu, khoâng haønh trunghieáu, neân Thaùnh-nhaân môùi duøng trung hieáu ñeå giaùo hoùanhöõng haïng ngöôøi baïi hoaïi luaân-thöôøng. Neáu moïi ngöôøiñeàu hieáu thaûo thì khoâng caàn noùi ñeán chöõ hieáu. Chöõ trung,chöõ tín, chöõ ñeã cuõng theá. Neáu chuùng-sanh khoâng coù tham,saân, si vaø phieàn-naõo thì khoâng caàn duøng ñeán Phaät-phaùpñeå tu haønh. Neân khi chöa tu, ta phaûi töï hoûi laáy mình: Taâmcoù an chaêng? Ñaõ ñoaïn heát phieàn-naõo, tham, saân, si roàichaêng? Neáu chöa thì phaûi tu laáy.

Theá nhaân taùc vi giaû taïo, laâu roài thaønh thoùi töï nhieânnhöng khoâng hieåu, ñoái vôùi ngöôøi thì giaû ñöôïc, coøn vôùichính mình thì khoâng theå giaû. Mieäng coù theå noùi giaû, khisöï vieäc ñaõ laøm roài thì khoâng theå giaû ñöôïc, vì ñoù laø caùi

105

quaû. Ngaøy thöôøng coù theå giaû, khi cheát thì khoâng theå giaûñöôïc. Cho neân moïi vieäc ñeàu coù theå giaû, nhöng coâng-phuthì khoâng theå giaû. Ngöôøi tu haønh phaûi boû giaû maø tu chaân,neáu tu roài maø taâm coøn giaû, thì chaúng khaùc gì ngöôøi bònhñi caàu thuoác giaû, bònh ñaõ khoâng theå khoûi maø laïi coøn nguynöõa.

Phaøm ngöôøi ñeàu coù baûn tính töï nhieân do Trôøi phuù, goïilaø Thieân meänh chi vò Tính, haønh theo ñöùc tính saün coù naøygoïi laø Ñaïo (Suaát tính chi vò Ñaïo). Moät khi ñaõ maát ñi tínhbaûn lai, muoán hoài phuïc laïi thì phaûi nhôø ñeán phaùp maø tu,neân goïi laø “tu Ñaïo chi vò giaùo”. Giaùo töùc laø phaùp. Tính laøtheå, Ñaïo laø duïng. Tính vaø Thieân-Ñaïo laø baûn-lai dieän-muïccuûa ta, muoán hoài phuïc laïi baûn-lai dieän-muïc naøy taát phaûitröø ñi voâ-minh nghieäp-chöôùng. Minh minh-ñöùc cuûa saùchÑaïi-Hoïc töùc laø phaûn-boån hoaøn-nguyeân, hoài phuïc laïi baûntính ban ñaàu.

Ñaïi yù cuûa Baùt-Nhaõ Taâm-KinhGiaù ñieåm linh-quang Ñaïo thöôïng lai這點靈光道上來

Chæ nhaân truïc voïng ñoïa traàn ai只因逐妄墮塵埃

Quaân kim yeáu kieán hoaøn höông loä君今要見還鄉路

106

Ngoä ñaéc Taâm-Kinh Ñaïo nhaõn khai悟得心經道眼開

Toaøn danh cuûa Taâm-Kinh laø Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät-Ña Taâm-Kinh. Ma-Ha Baùt-Nhaõ Ba-La-Maät-Ña laøchöõ Phaïn. Ma-Ha coù nghóa laø lôùn, Baùt-Nhaõ laø trí-tueä, Ba-La Maät-Ña laø ñeán bôø beân kia (beán giaùc ngoä). Ñaïi yù cuûakinh danh laø laáy trí-tueä ñeå ñeán beán giaùc. Trí-tueä laø phaànlinh-quang dieäu-hueä phaùt töø taâm. Taâm laø Phaät tính cuûa ta,neân Thieàn-Toâng noùi: “Töùc taâm töùc Phaät”, Ñaøn-kinh vieát:“Baát thöùc baûn-taâm hoïc phaùp voâ ích”. Taâm laø theå cuûa tueä,tueä laø duïng cuûa taâm. Moïi ngöôøi ñeàu coù taâm nhöng khoângroõ, vì khoâng roõ neân ngu meâ maø khoâng coù hueä. Kinh laøñöôøng, töùc laø con ñöôøng ñöa ta rôøi khoûi beán meâ.

Taâm-kinh chæ coù 262 chöõ nhöng bao goàm taâm truyeàncuûa Phaät phaùp. Döông-Chaán-Töû noùi: Ñoïc moät taïng kinhPhaät khoâng baèng coi moät quyeån Taâm-Kinh, xem moätquyeån Taâm-Kinh khoâng baèng ngoaïn naêm chöõ “Quan-Töï-Taïi Boà-Taùt”.

Quan laø coâng phu hoài-quan phaûn-chieáu cuûa nhaø Phaät,laø coâng-phu thaän-ñoäc cuûa Nho-giaùo trong saùch Ñaïi-Hoïc,laø söï haøng phuïc taâm-vieân yù-maõ, baét con ngöïa ñang nhaûynhoùt vaø con vöôïn ñang leo treøo buoäc vaøo goác caây boà-ñeà.Phaät döôùi coäi boà-ñeà ngoä Ñaïo chính laø ngoä ñöôïc baûn tínhTöï-taïi Boà-Taùt.

Töï-Taïi Boà-Taùt laø baûn tính Nhö-Lai maø moïi ngöôøi ñeàu

107

coù, nôi Thaùnh khoâng taêng ôû phaøm cuõng khoâng giaûm. Baûntaùnh Nhö-Lai, tieåu voâ noäi ñaïi voâ ngoaïi, tung khaép tam-giôùi, hoaønh cuøng thaäp-phöông, nhaäp löûa khoâng chaùy, vaøonöôùc khoâng chìm, laø Chuû-nhaân-oâng, laø Boà-Taùt, laø Nhö-Lai, Taùnh naøy khoâng ngoaïi caàu, khoâng phaûi laø Phaät hayBoà-Taùt beân ngoaøi, neân goïi laø Töï-taïi.

Thô vieát:Boà-Taùt tuøng lai baát ly thaân菩薩從來不離身

Töï tính muoäi lieãu baát töông thaân自性昧了不相親

Nhöôïc naêng tónh toïa hoài quang chieáu若能靜坐回光照

Tieän thöùc sanh tieàn cöïu chuû nhaân便識生前舊主人

Töï tính Boà-Taùt khoâng khi naøo rôøi thaân ngöôøi, Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh vieát: “Tính taïi thaân taâm taïi, Tính khöù thaântaâm hoaïi”, khi Chuû-nhaân-oâng rôøi khoûi thaân, con ngöôøi seõtrôû thaønh caùi xaùc voâ hoàn. Moïi suy tö haønh ñoäng cuûa phaànhình haøi ñeàu do Chuû-nhaân-oâng ñieàu khieån, nhöng chæ vìmeâ muoäi neân khoâng roõ maø thoâi. Neáu bieát hoài-quan phaûn-chieáu, duøng coâng phu “haønh thaâm” ñeán möùc baát nhieãmtraàn, baát sanh nieäm thì Chuû-nhaân-oâng seõ xuaát hieän. Khithaáy Chuû-nhaân-oâng töï nhieân nguõ-uaån ñeàu khoâng, khoângcoù nguõ-uaån thì khoå aùch cuõng khoâng coøn, töù-dieäu-ñeá, thaäp-

108

nhò nhaân-duyeân, vaïn phaùp vaø voâ-phaùp cuõng chæ laø aûo.Taâm theå chö Phaät ñeàu nhôø Quan töï-taïi Boà-Taùt, töùc laø quyy nôi töï-tính Phaät, maø chöùng Ñaïo voâ thöôïng chaùnh ñaúngchaùnh giaùc.

Saéc baát dò khoâng, khoâng baát dò saéc Saéc töùc thòkhoâng, khoâng töùc thò saéc

Boán caâu naøy laø coát tuûy cuûa Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh, laø bí-luïc cuûa Thieàn-Toâng. Saùch Ñaïo chuù giaûi raát nhieàu veà haichöõ saéc khoâng, nhöng tuøy taâm caûnh cuûa ngöôøi dòch maø coùsöï khaùc bieät.

Laáy boán chöõ “Hö linh baát muoäi” cuûa Chu-Töû maøluaän: Chöõ Linh töùc laø Saéc, chöõ Hö töùc laø Khoâng. Nhömaûnh göông soi vaät, theå cuûa göông thuoäc hö (Khoâng),khoâng moät vaät. Baûn theå tuy hö, nhöng khi soi vaät thì linh-dieäu voâ cuøng (Saéc), vaät theå toát xaáu, lôùn nhoû... ñeàu hieäntreân maët göông. Vì hö neân môùi linh, vì khoâng môùi hieänsaéc, neân saéc khoâng laø moät, khoâng saéc baát nhò.

Baûn theå cuûa Taâm, tòch-tónh thöôøng chieáu, vaät ñeán thìöùng, vaät ñi thì tónh, voâ chaép voâ löu, theå duïng nhö nhö,neân goïi laø Nhö-Lai.

109

YÙ nghóa cuûa Nam Moâ A Di Ñaø PhaätNam: Theo Dòch lyù, phía Nam laø vò trí cuûa queû Caøn

trong Tieân-thieân baùt-quaùi. Caøn laø Thieân (trôøi), Trôøi thìlôùn voâ ngoaïi, hai khí aâm döông löu haønh neân sinh boánmuøa. Ñoù laø söï bieán-dòch cuûa Dòch lyù. Nam laïi laø vò trí cuûaqueû Ly trong Haäu-thieân baùt-quaùi. Ly laø Nhaät (maët trôøi),aùnh saùng cuûa maët trôøi chieáu toûa khaép nôi, soùc (ngaøy moàngmoät), voïng (ngaøy 15), troøn, khuyeát, luaân chuyeån khoângngöøng. Ñoù laø tính giao-dòch cuûa Dòch lyù. Laáy tính lôùn voângoaïi cuûa Trôøi, tính saùng voâ sôû baát chieáu (khoâng moät choãnaøo maø khoâng chieáu) cuûa maët trôøi coøn chöa ñuû noùi leân caùilyù huyeàn-dieäu cuûa Phaät phaùp.

Voâ: (Moâ): Laø voâ vi baát nhaäp (khoâng coù choã nhoû naøomaø khoâng vaøo), voâ thanh voâ xuù (khoâng aâm-thanh, khoângmuøi vò), voâ hình voâ töôùng, voâ thuûy voâ chung, voâ taïi voâ sôûbaát taïi(34) (khoâng ôû moät nôi naøo nhöng laïi ôû khaép nôi). Ñoùlaø tính baát dòch cuûa Dòch lyù.

Tính giao-dòch thuoäc veà Töôïng, laø khôûi nguyeân cuûabaùt-quaùi. Tính bieán-dòch thuoäc veà Khí, laø khôûi nguyeâncuûa Töï, Truø. Tính baát-dòch thuoäc veà Lyù, laø khôûi nguyeâncuûa Haø-ñoà. Lyù laø tính thoáng-theå cuûa muoân vaät, Lyù cuûaDuy-Hoaøng Thöôïng-Ñeá phuù cho töøng vaät laø Tính. Chí-höchí-linh cuûa Lyù vaø Tính laø lyù dieäu-voâ cuûa phöông Nam.

(34) Ví nhö boùng traêng, khoâng ôû moät nôi naøo caû, nhöng khitraêng soi, choã naøo coù nöôùc thì boùng traêng seõ hieän.

110

Dieäu-voâ laø chaùnh-phaùp nhaõn-taïng, laø nieát-baøn dieäu-taâm,laø tính Kim-Cang, laø Xaù-Lôïi-Töû cuûa Phaät-giaùo. Moïingöôøi ñeàu coù baûn tính dieäu-voâ naøy, chæ vì bò vaät-duïc vaøkhí-bænh caâu thuùc, neân coù maø chaúng bieát, do ñoù môùi meâchaân truïc voïng maø löu-laõng treân con ñöôøng sinh-töû. Tam-giaùo truyeàn taâm töùc laø truyeàn caùi taâm dieäu-voâ naøy. Neáuñöôïc Minh-Sö chæ ñieåm sôû taïi cuûa taâm naøy, coù theå kieántính maø thaønh Phaät.

A-Di-Ñaø: Laø thöù töï trong coâng phu tu-luyeän.Tòch tónh tröø nieäm, ngöng tuï kieân coá goïi laø A (阿).

Ñoù laø phöông phaùp sô-thöøa, nôi Phaät goïi laø Thanh-tónhphaùp-thaân, nôi Laõo goïi laø Thaùi-thanh chaân-nhaân, ôû Nhogoïi laø Ñaïi-nhaân. Nuoâi khí haïo-nhieân, chaùnh-khí toûa khaéptam-giôùi, sung maõn thaäp-phöông goïi laø Di (彌). Ñoù laøphöông phaùp trung thöøa, ôû Phaät goïi laø vieân-maõn baùo-thaân, nôi Laõo goïi laø Thöôïng-thanh chaân-nhaân, ôû Nho goïilaø Thaùnh-nhaân.

Thaàn hoùa töï-nhieân, vieân-thoâng caûm-öùng (baûn theåvieân-maõn, thoâng ñaït voâ ngaïi, tuøy caûm tuøy öùng nhö göôngsoi vaät) goïi laø Ñaø (陀). Ñoù laø phöông-phaùp thöôïng-thöøa, ôû Phaät laø thieân-baùch-öùc hoaù-thaân, nôi Laõo laø Ngoïc-thanh chaân-nhaân, ôû Nho goïi laø Thaàn-nhaân, thaùnh-hoùakhoâng löôøng.

Coâng phu sô-thöøa goïi laø A, trung-thöøa goïi laø Di,thöôïng-thöøa goïi laø Ñaø. A, Di, Ñaø keát hôïp laïi seõ laø Phaät.

111

Nho goïi laø Thaàn hay Thaùnh, Laõo goïi laø Chaân-nhaânhay Tieân, Thích goïi laø Phaät hay Nhö-Lai, yù nghóa ñeàunhö nhau. Saùu chöõ Nam Moâ A Di Ñaø Phaät, hoäi thoângtam-giaùo, quaùn trieät Thieân nhaân. Möôøi saùu chöõ cuûa Ngu-Ñình(35), ba möôi ba chöông cuûa saùch Trung-Dung, 5000chöõ cuûa Ñaïo-Ñöùc kinh, 100000 chöõ trong Nam-Hoa kinh,5048 quyeån kinh Phaät ñeàu khoâng ngoaøi yù nghóa cuûa saùuchöõ naøy. Gom laïi thì goïn, buoâng ra thì roäng, lôøi noùi töïanhö gaàn nhöng yù nghóa thaät saâu xa. Neáu Phaät khoâng phaûilaø baäc Ñaïi-Thaùnh haù coù theå duøng saùu chöõ naøy ñeå bao quaùtsöï vi-dieäu cuûa Ñaïo hay sao!

Tính Kim-CangKim-Cang laø vaät chí-böûu cuûa theá gian, coù tính cöông

cöùng, beàn bæ vaø saéc beùn, ví nhö Phaät-tính, nhaäp hoûakhoâng thieâu, nhaäp thuûy baát nòch. Tính cuûa Kim-Cang tuycöùng, nhöng söøng cuûa loaøi deâ Coå coù theå phaù-hö. Kim-Cang tæ nhö Phaät-tính, söøng deâ Coå ví nhö phieàn-naõo.Phaät-tính tuy beàn nhöng phieàn-naõo coù theå laøm loaïn. Ngoäñöôïc lyù naøy seõ thaáy ñöôïc baûn tính.

Kinh Nieát-Baøn vieát: “Thaáy Phaät-tính khoâng goïi laø

(35) Laø taâm-phaùp cuûa vua Thuaán truyeàn cho vua Vuõ: Nhaân-taâm duy nguy, ñaïo-taâm duy vi, duy tinh duy nhaát, doaõn chaépquyeát trung.

112

chuùng-sanh, khoâng thaáy Phaät-tính laø chuùng-sanh”. Phaätthaáy chuùng-sanh mieäng tuy ñoïc kinh nhöng taâm khoângkieân coá, khoâng coù ñònh hueä. Neáu mieäng ñoïc taâm haønh,hoäi ñuû ñònh hueä môùi laø cöùu-caùnh.

Nhö vaøng ôû trong nuùi, nuùi khoâng bieát coù vaøng, vaøngcuõng khoâng bieát coù nuùi, vì caû hai ñeàu voâ tính. Ngöôøi thìcoù tính, bieát ñöôïc moû vaøng ôû trong nuùi neân tìm kyõ-sö khaimoû tìm vaøng, duøng kyõ-thuaät luyeän laáy vaøng roøng maø trôûneân giaøu coù. Trong töù-ñaïi giaû hôïp cuûa thaân ta, thaân ví nhötheá-giôùi, ta vaø ngöôøi ví nhö nuùi (nhaân-ngaõ sôn), phieàn-naõo ví nhö moû, Phaät-tính tæ nhö vaøng, trí-tueä ví nhö kyõ-sö,tinh-tieán duõng-maõnh ví nhö kyõ-thuaät. Laáy trí-tueä trongPhaät-tính khai quaät nuùi nhaân-ngaõ, thaáy ñöôïc moû phieàn-naõo, duøng kyõ-thuaät tinh-tieán, nhaãn-nhuïc, laáy ngoïn löûagiaùc-hoûa maø ñoaïn luyeän thì seõ thaáy ñöôïc Phaät-tính Kim-Cang.

Coå-Ñöùc noùi: “Ngoïc baát traùc baát thaønh khí, Tính baátluyeän baát thaønh Phaät”.

Nhaát-hôïp-töôùngTrong kinh Kim-Cang, Phaät noùi: “Nhaát hôïp töôùng baát

khaû thuyeát”. Moät khi chö töôùng (nhaân, ngaõ, chuùng-sanh,thoï-giaû...) ñeàu bay, coøn laïi laø moät thöïc-theå duy nhaát, ñoùlaø “nhaát hôïp töôùng”. Töôùng naøy khoâng theå mieâu taû baèngbuùt möïc, cuõng khoâng theå hình dung baèng lôøi noùi, laø thöïc-

113

töôùng voâ-töôùng, Nieát-Baøn dieäu-taâm cuûa chö Phaät.

Giôùi, Ñònh, TueäTaâm caûnh ñeàu voâ, khoâng sinh nieäm, khoâng nhieãm

traàn laø Giôùi. Chí-thaønh voâ voïng, noäi ngoaïi trong saùng,nhö nhö baát ñoäng laø Ñònh. Tuøy duyeân öùng vaät, baát thieânbaát dòch laø Tueä.

Giôùi, Ñònh, Tueä laø dieäu-duïng cuûa phaùp, laø theå duïnghoã töông khoâng theå taùch rôøi. Nhö aùnh saùng vôùi maët trôøi,khoâng coù aùnh saùng thì khoâng theå chieáu vaät, vaät khoângchieáu thì khoâng saùng. Giôùi Ñònh Tueä phaùt xuaát töø Tínhnhö aùnh saùng vaø chieáu phaùt xuaát töø maët trôøi vaäy.

Taâm chöa thanh tónh, Giôùi Ñònh Tueä laø ba. Laáy giôùilaøm coâng phu tröøng taâm khieån duïc, khi taâm caûnh songvong, traïm-nhieân thanh tónh thì sinh tueä. Baûn tính quy ytöï nhieân roài, Giôùi Ñònh Tueä chæ laø moät.

YÙ nghóa cuûa giaùng Long phuïc Hoå vaø luyeän Hoàn cheáPhaùch

Long Hoå hay Hoàn Phaùch ñeàu laáy töø yù nghóa cuûa haiqueû Chaán vaø Ñoaøi trong haäu-thieân baùt-quaùi, laø coâng phuhaøng phuïc taïp-nieäm vaø daâm-nieäm cuûa ngöôøi tu Ñaïo.

Trong haäu-thieân baùt-quaùi, queû Chaán ôû phía Ñoâng,

114

Chaán thuoäc moäc, laø thanh-long. Moäc sinh hoûa, tính cuûahoûa thaêng, neáu khoâng thaän troïng, coù theå ñoát chaùy caû moätröøng coâng-ñöùc. Roàng vuøng vaãy treân khoâng, nhö taïp-nieämcuûa ngöôøi thöôøng hay suy nghó vaån vô, khoâng moät luùc naøongöøng. Chaán ôû nôi nguõ-taïng thuoäc can (gan), can taïnghoàn, Chaán ôû vò-trí soá ba neân goïi laø tam-hoàn.

Queû Ñoaøi nôi haäu-thieân baùt-quaùi ôû phía Taây, Ñoaøithuoäc kim, laø baïch-hoå. Kim sinh thuûy, tính cuûa thuûy haïgiaùng. Duïc tình cuûa ngöôøi ví nhö nöôùc, khi ñoäng loøngdaâm thì chaân tinh chaûy tieát ra ngoaøi, nhö con hoå traéng haïingöôøi. Ñoaøi ôû nguõ-taïng thuoäc pheá (phoåi), pheá taïng phaùch.Ñoaøi ôû vò trí soá baûy neân goïi laø thaát-phaùch.

Cho neân tu Ñaïo phaûi duïng coâng phu luyeän Hoàn cheáPhaùch ñeå hoàn thanh, phaùch ñònh, hay giaùng Long phuïcHoå, ñeå hai con vaät naøy thuaàn hoùa maø khoâng haïi ngöôøi.

Nguõ khí trieàu nguyeânTaâm taïng Thaàn, ôû haäu-thieân laø thöùc-thaàn, tieân-thieân

thuoäc Leã. Tu haønh cho hôïp vôùi Leã thì Hoûa-khí trieàunguyeân.

* Can taïng Hoàn, ôû haäu-thieân laø du-hoàn, tieân-thieânthuoäc Nhaân. Tu haønh cho hôïp vôùi Nhaân thì Moäc-khí trieàunguyeân.

* Tì taïng YÙ, ôû haäu-thieân laø voïng-yù, tieân-thieân laø Tín.

115

Tu haønh cho hôïp vôùi tín thì Thoå-khí trieàu nguyeân.* Pheá taïng Phaùch, ôû haäu-thieân laø quyû-phaùch, tieân-

thieân thuoäc Nghóa. Tu haønh cho hôïp vôùi Nghóa thì Kim-khí trieàu nguyeân.

* Thaän taïng Tinh, ôû haäu-thieân laø tröôïc-tinh, tieân-thieânlaø Trí. Tu haønh cho hôïp vôùi Trí thì Thuûy-khí trieàunguyeân.

Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá, Nieân, Nguyeät, ThìLoaøi ngöôøi vaøo thôøi thöôïng-coå, aên loâng ôû loã, khoâng coù

lòch-söû ñeå tra khaûo. Nhöng Lyù coù ñònh lyù, Soá coù ñònh soá,neáu töø Lyù Soá maø suy dieãn, töø Haø-ñoà Laïc-thö cuûa Thaùnh-nhaân vaø kinh nghieäm lòch-söû, töø hieän-töôïng vaän chuyeåncuûa nhaät nguyeät, söï bieán-thieân cuûa nhaân loaïi maø hieåuñöôïc khí soá cuûa trôøi ñaát vaø nhaân söï.

Nguyeân laø moät voøng luaân-hoài cuûa thieân-ñòa, moätNguyeân chia laøm 12 Hoäi, moät Hoäi coù 30 Vaän, moät Vaän coù12 Theá, moät Theá coù 30 Naêm, moät Naêm coù 12 Thaùng, moätThaùng coù 30 Ngaøy, moät Ngaøy coù 12 Thì... tích Thì thaønhTheá, tích Nhaät thaønh Vaän, tích Nguyeät thaønh Hoäi, tíchNieân thaønh Nguyeân.

Möôøi hai vaïn chín nghìn saùu traêm (129600) Thì laøchaâu-thieân cuûa moät Theá, 129600 Nhaät laø chaâu-thieân cuûamoät Vaän, 129600 Nguyeät laø chaâu-thieân cuûa moät Hoäi,

116

129600 Nieân laø chaâu-thieân cuûa moät Nguyeân, laø moät voøngluaân-hoài cuûa trôøi ñaát.

Thieân khai vaøo hoäi Tyù maït vaøo hoäi Tuaát, ñòa laäp vaøohoäi Söûu maït vaøo hoäi Daäu, nhaân sanh vaøo hoäi Daàn maïtvaøo hoäi Thaân. Khi khí soá ñeán hoäi Hôïi, laø thôøi kyø hoãn-ñoän,hoaûng hoaûng hoát hoát, laø chaân-theå cuûa Voâ-Cöïc. Voâ-Cöïc töøtónh ñeán ñoäng, töø ñoäng maø thaønh hình, hình maø thaønhtröôùc, tröôùc thaønh bieán, bieán thaønh hoùa, traûi qua 10800naêm (129600 thaùng), ñeán hoäi Tyù laïi khai thieân, traûi qua10800 naêm ñeán hoäi Söûu laäp ñòa, traûi qua 10800 naêm ñeánhoäi Daàn laïi sinh ngöôøi... Laïi chuyeån qua moät Nguyeânkhaùc, ñeán hoäi Tyù khai thieân, hoäi Söûu laäp ñòa... thieân ñòaluaân-hoài, tuaàn hoaøn baát töùc.

Nhaät Nguyeät Nieân Theá Vaän Hoäi Nguyeân

Thì 12 360 129600

Nhaät 30 360 129600Nguyeät 12 360 129600

Nieân 30 360 129600

Theá 12 360

Vaän 30 360Hoäi 12

Thieân ñòa khoâng phaûi hình thaønh trong moät luùc, phaûitraûi qua 129600 thaùng, töø tónh ñeán ñoäng, töø ñoäng ñeán

117

hình, töø hình ñeán tröôùc, töø tröôùc ñeán bieán, töø bieán ñeánhoùa, khi khí ñuû thì töôïng môùi hieän, nhaät nguyeät tinh tuùmôùi thaønh hình. Laïi traûi qua 129600 thaùng, ñòa khí tuùc thìsoâng nuùi môùi thaønh hình. Traûi qua 129600 thaùng, thieânkhí haï giaùng, ñòa khí thöôïng thaêng, hai khí ngöng dieäumôùi coù nhaân vaät.

Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá Töôïng Quaùi Khí Chaâu LöuÑoà

Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá laø moät tröôùc taùc cuûa ThieäuKhang-Tieát phu-töû ñôøi Toáng.

Thieân-nguyeân laø Voâ-Cöïc, Ñòa-nguyeân laø Thaùi-Cöïc,Nhaân-nguyeân laø Hoaøng-Cöïc. Kinh laø kinh lòch, Theá laøtheá vaän.

Hình trong baét ñaàu töø queû Caøn (Kieàn), töø moät queûbieán thaønh saùu queû, öùng vôùi luïc-hôïp cuûa Thieân-ñòa. Laïi töøsaùu queû bieán thaønh 36 queû, öùng vôùi Xuaân cuûa 36 cung.Phöông phaùp bieán queû, moãi laàn bieán hai haøo. Saùu Toângqueû töø sô-haøo vaø nhò-haøo cuûa queû Caøn baét ñaàu bieán,döông-haøo bieán thaønh aâm-haøo vaø aâm-haøo bieán thaønhdöông-haøo, bieán queû Caøn thaønh queû Ñoän. Bieán nhò-haøovaø tam-haøo cuûa queû Ñoän, Ñoän bieán thaønh Tuïng. Bieántam-haøo vaø töù-haøo cuûa queû Tuïng, Tuïng thaønh queû Toán.Bieán töù-haøo vaø nguõ-haøo cuûa queû Toán, Toán thaønh queû

118

Ñænh. Bieán nguõ-haøo vaø thöôïng-haøo cuûa queû Ñænh, Ñænhbieán thaønh queû Ñaïi-Quaù.

Töø queû Caøn bieán thaønh queû Ñoän, Tuïng, Toán, Ñænh vaøÑaïi-Quaù taát caû laø 6 queû. Töông töï, laáy saùu queû naøy laømtheå, moãi queû laïi bieán thaønh 6 queû, thì toång coäng laø 36queû.

Bieán sô-haøo cuûa queû Caøn, Caøn bieán thaønh queû Caáu.Laáy queû Caáu laøm chuû, bieán sô-haøo vaø nhò-haøo cuûa queûCaáu, bieán Caáu thaønh queû Ñoàng-Nhaân. Bieán nhò-haøo vaøtam-haøo cuûa queû Ñoàng-Nhaân, bieán Ñoàng-Nhaân thaønh queûLy. Bieán tam-haøo vaø töù-haøo cuûa queû Ly, Ly bieán thaønhqueû Tieåu-Suùc. Bieán töù-haøo vaø nguõ-haøo cuûa queû Tieåu-Suùc,Tieåu-Suùc bieán thaønh queû Ñaïi-Höõu. Bieán nguõ-haøo vaøthöôïng-haøo cuûa queû Ñaïi-Höõu, Ñaïi-Höõu bieán thaønh queûQuaùi.

Naêm queû Ñoän, Tuïng, Toán, Ñænh vaø Ñaïi-Quaù ñeàutöông töï nhö theá. Trong hình vuoâng, laáy thöù töï cuûa tieân-thieân baùt quaùi laø Caøn, Ñoaøi, Ly, Chaán, Toán, Khaûm Caán,Khoân, töø treân xuoáng döôùi xeáp thaønh 8 haøng laøm ngoaïiqueû, keá laáy thöù töï cuûa tieân-thieân baùt-quaùi xeáp töø traùi sangphaûi laøm noäi queû, maø thaønh 64 queû trong hình vuoâng.

Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá töùc laø Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá.Laáy quaûi khí cuûa Nieân, Nguyeät, Nhaät, Thôøi (ngaøy, thaùng,naêm, giôø), chaâu löu luïc-hö ñeå chuû söï thònh suy cuûa tam-taøi.

Nguyeân queû 2610 naêm bieán moät queû, hôïp vôùi soá saùch

119

cuûa queû Caøn laø 216, phaân boá ñaày saùu haøo cuûa queû Caøn,caû thaûy laø 12960 naêm. Phaân boá 10 voøng thì hôïp vôùi lyùsinh thaønh cuûa Haø-ñoà, coäng laø 129600 naêm. Ñoù laø soá cuûamoät Nguyeân.

Töø hoäi Tyù sô ñeán hoäi Ngoï sô ñaõ chuyeån qua naêm chu

kyø, traûi qua 64000 naêm, laø nöûa nguyeân. Ñeán thöôïngnguyeân giaùp-tyù cuûa hoäi Ngoï sô trong thôøi kyø Phuïc-Hy laïigiao queû Caøn quaûn vaän.

Traûi qua 2160 naêm, ñeán thöôïng-nguyeân giaùp-tyù ñôøiChaâu-Leä-Vöông naêm thöù 42, thuoäc queû Ñoän quaûn vaän.Laïi traûi qua 2160 naêm, ñeán thöôïng-nguyeân giaùp-tyù naêm

120

Thaùi-Ñònh nguyeân-nieân ñôøi Nguyeân (naêm 1324 Taây lòch)giao queû Tuïng quaûn vaän. Ñeán naêm Ñoàng-Trò naêm thöù bañôøi Maõn-Thanh (naêm 1864 Taây lòch), thöôïng-nguyeângiaùp-tyù ñaõ traûi qua 540 naêm. Ñoù laø söï bieán hoùa cuûaNguyeân.

Hoäi-queû, 360 naêm bieán moät queû. Töø hoäi Ngoï sô ñeánnaêm Khang-Hy thöù 23 (naêm 1684 Taây lòch), ñaõ bieán 13laàn, laïi giao queû Caøn quaûn vaän. Ñeán naêm Ñoàng-Trò thöùba, thöôïng-nguyeân giaùp-tyù ñaõ traûi qua 180 naêm. Ñoù laø söïbieán hoùa cuûa Hoäi.

Vaän queû, 60 naêm bieán moät queû, traûi qua 360 naêm laïiphuïc thuûy. Thöôïng-nguyeân giaùp-tyù cuûa hoäi Ngoï sô, giaoqueû Caáu cuûa cung Caøn quaûn vaän. Ñeán naêm Ñoàng Trò naêmthöù ba (naêm 1864), giaùp-tyù ñaõ chuyeån 13 voøng laïi 9 queû.

Theá queû, 10 naêm bieán moät queû, traûi qua 60 naêm laïiphuïc thuûy. Töø giaùp tyù cuûa hoäi Ngoï sô ñeán giaùp tyù naêmÑoàng-Trò thöù ba, ñaõ traûi qua 81 voøng, giao queû Caøn quaûnvaän. Ñoù laø söï bieán hoùa cuûa Theá.

Nieân queû, moät naêm bieán moät queû. Nguyeät-queû, haithaùng bieán moät queû. Nhaät-queû, 10 ngaøy bieán moät queû.Thôøi-queû, 20 thì (moät thì laø hai giôø) bieán moät queû.

Treân laø söï bieán hoùa cuûa queû trong hình troøn.Queû trong hình vuoâng: ÔÛ Nguyeân, 2025 naêm bieán

moät queû. ÔÛ Hoäi, 168 naêm 9 thaùng bieán moät queû. ÔÛ Vaän, 5naêm 7 thaùng 1/2 bieán moät queû. ÔÛ Theá, 5 thaùng 10 thì 1/2

121

bieán moät queû. ÔÛ Nieân, 11 thaùng 7 ngaøy 1/2 bieán moät queû.ÔÛ Nguyeät, 5 ngaøy 7 thì 1/2 bieán moät queû. ÔÛ Nhaät, 5 thì 5khaéc bieán moät queû. ÔÛ Thôøi, 1 khaéc 1/2 bieán moät queû.

Nguyeân-queû, traûi qua moät nguyeân trôû veà queû Caøn.Hoäi-queû, Vaän-queû, Theá-queû cuõng theá. Nieân-queû 60 naêmtrôû laïi queû Caøn. Nguyeät-queû moät naêm, Nhaät-queû moätthaùng, Thôøi-queû moät ngaøy, phuïc queû Caøn. Ñoù laø söï bieánhoùa Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá trong hình vuoâng.

Nieâm hoa thò chuùngVöông-An-Thaïch, teå töôùng ñôøi Toáng hoûi thieàn-sö

Töôûng-Sôn Phaät-Tueä-Tuyeàn:- Nhaø thieàn thöôøng hay noùi Ñöùc Theá-Toân nieâm hoa

thò chuùng, chaúng bieát phaùt xuaát töø ñieån-tích naøo.Tueä-Tuyeàn ñaùp:- Trong Ñaïi-taïng-kinh khoâng coù ghi cheùp. Vöông-

An-Thaïch:- Ta tình côø ôû Haøn-Uyeån tra cuoán “Ñaïi-Phaïm Thieân-

Vöông vaán Phaät Quyeát-Nghi-Kinh” thaáy ghi roõ töôøng taän.Phaïm-Vöông ñeán hoäi Linh-Sôn, duøng hoa Ba-La saécvaøng hieán Phaät, laáy thaân laøm giöôøng cho Phaät, thænh Phaätvì ñaïi-chuùng thuyeát phaùp, Ñöùc Theá-Toân leân ngoài treân buïctoïa, tay caàm caây hoa cuûa vua Phaïm-Vöông ñöa tröôùcmaét. Ñeä-töû treân traêm vaïn ngöôøi goàm caû Thieân Thaàn,

122

khoâng moät ngöôøi hieåu ñöôïc haøm yù cuûa Theá-Toân. Duy coùngaøi Ca-Dieáp môû mieäng mæm cöôøi (phaù nhan vi tieáu).Ñöùc Theá-Toân noùi:

- Ngoâ höõu chaùnh phaùp nhaõn taïng, Nieát-Baøn dieäu taâm,thöïc töôùng voâ töôùng vi dieäu phaùp moân, baát laäp vaên-töï,giaùo ngoaïi bieät truyeàn. Phoù chuùc Ma-Ha Ca-Dieáp.

Kinh naøy noùi veà söï vieäc cuûa caùc baäc Ñeá-Vöông, neânmaät taïng, do ñoù ít ngöôøi bieát ñöôïc.

Tueä-Tuyeàn khen hoïc vaán cuûa Vöông-An-Thaïch laøuyeân thaâm.

Tu Ñaïo phaûi hieåu roõ ma khaûoChaân-Ñaïo chaân khaûo coå nan di真道真考古難移

Höõu tình voâ tình thöû caên cô有情無情試根基

Myõ ngoïc kinh traùc phöông thaønh khí美玉經琢方成器

Kieân taâm phöông naêng boä vaân theâ堅心方能步雲梯

(Teá-Coâng Hoaït-Phaät)Ñaïo vôùi ma laø hai con ñöôøng ñi ñoâi vôùi nhau, coù Ñaïo

laø coù ma. Töø coå chí kim, chö Thaùnh, chö Phaät, chö Boà-

123

Taùt, chö Tieân ñeàu phaûi traûi qua con ñöôøng ma-khaûo môùichöùng Ñaïo. Neân tu Ñaïo maø khoâng bieát ma-khaûo chöaphaûi laø ngöôøi tu haønh. Nguyeân do cuûa ma-khaûo laø:

1) Phaân chaân nguïy, 2) Tieâu oan-khieám, 3) Hoùa baåmtính, 4) Ñònh quaû vò.

Phaân chaân nguïy: Thôøi kyø phoå-ñoä, tuy raèng cöûaÑaïo môû roäng nhöng chaân giaû khoù phaân. Coù ngöôøi chaântu, cuõng coù ngöôøi chæ thuaän theo theá-tuïc maø ñi ngöôïc vôùithieân-lyù, lôïi duïng danh nghóa cuûa Ñaïo maø laøm vieäc tö,laøm cho nhöõng ngöôøi coù loøng chaân tu bò maéc oan, cho neânôn Treân môùi giaùng ma khaûo. Sau côn khaûo nghieäm môùichoïn laáy ñöôïc phaàn tinh-anh maø ñaøo thaûi phaàn caën-baõ.Nhö vaøng thaät, caøng luyeän caøng thuaàn, vaøng giaû gaëp löûalaø tan.

Tieâu oan-khieám: Ngöôøi tu haønh ít nhieàu ñeàu mangtheo oan nghieät cuûa tieàn kieáp, neân trong thôøi Baïch-Döông phoå-ñoä, Thöôïng-Ñeá töø-bi, ñem nhaân vaø quaû cuûanhöõng kieáp tröôùc doàn vaøo kieáp naøy ñeå ta döùt khoaùt vôùioan-chuû maø saïch ñöôïc nôï traàn. Do ñoù traûi qua moät cônma-khaûo laø lieãu ñi moät phaàn oan-khieám. Cho neân coù caâu“Khoâng vì sôï khaûo gaëp tai öông, chaân Ñaïo gaëp khaûo heátnghieäp chöôùng”.

Hoùa baåm-tính: Con ngöôøi chuùng ta khi xuoáng ñeánhaäu-thieân, chòu aûnh höôûng cuûa khí-bænh vaät-duïc neân taäp-tính phaùt khoâng ñöôïc trung-hoøa, nhö tính deã noä, nhunhöôïc, cang cöôøng, ngaïo maïn... Cho neân Tieân Phaät möôïn

124

hoaøn caûnh beân ngoaøi ñeå ñoaïn luyeän tính tình cuûa ngöôøi tuhaønh, nhö moät vaät coù nhieàu goùc, sau nhieàu laàn maøi giuõamaø trôû neân troøn ñaày maø khoâng khieám khuyeát. Khi bò maøigiuõa khoâng neân sinh loøng oaùn haän, maø phaûi caûm-kíchsaùm-hoái, baåm-tính daàn daàn hoùa thuaàn maø hôïp vôùi thieân-tính.

Ñònh phaåm-vò: Cöûu-phaåm lieân-ñaøi ñeàu tuyø theocoâng-quaû hoûa-haàu maø ñònh vò. Cho neân noùi “Chaân Ñaïochaân khaûo kieán chaân taâm”. Tieân Phaät tröôùc khi chöùng quaûñeàu phaûi traûi qua nhieàu cuoäc chuaân-trieân hoaïn-naïn, treânthì Trôøi khaûo, döôùi thì ngöôøi luyeän ñeå nghieäm chí höôùng,kieán giaûi, hoïc vaán, coâng-phu vaø hoûa-haàu maø ñònh phaåm-vò.

Ngaøy xöa Ñöùc Khoång-Töû bò vaây khoán baûy ngaøy ôûbieân giôùi cuûa hai nöôùc Traàn vaø Thaùi, moân ñeä ñi theo ñeàubò ñoùi vaø laâm beänh. Trong khi ñoù Ñöùc Khoång-Töû vaãnngoài khaûy ñaøn ca haùt nhö khoâng coù chuyeän gì xaûy ra.Trong luùc naøy, Ngaøi môùi thöû coâng phu vaø hoûa-haàu cuûamaáy vò cao-ñoà, tröôùc heát Ngaøi goïi Töû-Loä ñeán hoûi:

- Naøy Do, kinh Thi coù caâu: “Chaúng phaûi laø con teâ-ngöu, chaúng phaûi laø con hoå, cuõng lang thang nôi ñoàngvaéng hay sao? ”, Ñaïo cuûa ta khoâng ñuùng chaêng? Taïi saota laïi gaëp phaûi caûnh naøy, nhö con thuù döõ bò ngöôøi ta ñuoåi?

Töû-Loä vôùi saéc maët khoâng vui vaø traû lôøi raèng:- Ngöôøi quaân-töû khoâng bao giôø bò khoán. Theo yù con

thì ñöùc Nhaân cuûa Thaày chöa ñuû neân ngöôøi ta khoâng tin,

125

hay laø ñöùc Trí cuûa Thaày chöa ñuû neân ngöôøi ta khoâng theoÑaïo ta chaêng? Laïi nöõa, con nghe Thaày noùi: “Laøm thieäntrôøi seõ giaùng phuùc cho, laøm aùc thì trôøi seõ giaùng hoïa cho”,nay Thaày hoaøi nghóa tích ñöùc ñaõ laâu, taïi sao laïi gaëp caûnhcuøng ñöôïc?

Ñöùc Khoång-Töû Ñaùp:- Naøy Do, con chöa roõ ñaâu, ñeå Thaày noùi cho con

nghe: “Neáu cho raèng ngöôøi coù nhaân luoân luoân ñöôïc ngöôøita tin thì Baù-Di vaø Thuùc-Teà ñaõ khoâng bò cheát ñoùi taïi nuùiThuù-Döông; neáu cho raèng ngöôøi coù trí luoân luoân ñöôïcmoïi ngöôøi nghe theo thì Tì-Can sao laïi bò vua Truï moå timmaø cheát; neáu cho raèng coù loøng toát thì ñöôïc Trôøi giaùngphuùc thì Quan-Long-Baøng ñaõ khoâng bò vua Kieät haønhhình; neáu cho raèng coù loøng can-giaùn seõ ñöôïc ngöôøi nghethì Nguõ-Töû-Tö ñaõ khoâng bò vua Sôû gieát”. Gaëp vaø khoânggaëp laø thôøi, hieàn hay baát-tieâu laø taøi, ngöôøi quaân-töû baùchoïc thaâm-möu nhöng khoâng gaëp thôøi cuõng raát nhieàu,chaúng phaûi coù mình Thaày maø thoâi. Hôn nöõa boâng Chi-Lan sinh tröôûng ôû nôi u-coác, chaúng vì khoâng ngöôøi bieátñeán maø khoâng phaát muøi höông, ngöôøi quaân-töû tu Ñaïo laäpñöùc khoâng vì baàn-khoán maø ñoåi loøng.

Khi Töû-Loä ra, Ñöùc Khoång-Töû goïi Töû-Coáng ñeán hoûi:- Naøy Töù, kinh Thi coù caâu: “Chaúng phaûi laø con teâ-

ngöu, chaúng phaûi laø con hoå maø cuõng lang thang ngoaøiñoàng vaéng hay sao?”, Ñaïo ta coù sai chaêng? Taïi sao ta laïigaëp phaûi caûnh naøy?

126

Töû-Coáng ñaùp:- Ñaïo cuûa Thaày quaù cao, cho neân thieân haï khoâng ai

dung naïp ñöôïc Thaày, Thaày neân haï thaáp moät chuùt ñeångöôøi ta deã theo.

Ñöùc Khoång-Töû ñaùp:- Naøy Töù con, ngöôøi noâng gioûi veà canh taùc nhöng

khoâng tin chaéc raèng seõ ñöôïc gaët haùi; ngöôøi thôï gioûi kheùotay nhöng vaãn khoâng chaéc seõ laøm vöøa yù ñöôïc khaùchhaøng. Ngöôøi quaân-töû tu Ñaïo giöõ neùt kyû cöông maø khoângcaàn bò ngöôøi dung naïp, nay khoâng tu Ñaïo maø caàu ngöôøita dung naïp mình, chí cuûa con khoâng lôùn, nghó khoâng xa.

Töû-Coáng ñi ra, Nhan-Hoài vaøo, Ñöùc Khoång-Töû duøngcuøng moät caâu hoûi ñeå hoûi Nhan-Hoài. Nhan-Hoài ñaùp:

- Ñaïo cuûa Thaày quaù cao cho neân thieân haï khoâng theådung naïp, nhöng Thaày vaãn theo ñoù maø laøm. Ngöôøi takhoâng dung naïp Thaày cuõng khoâng coù haïi gì. Khoâng traudoài ñaïo-ñöùc laø ñieàu laøm cho ta xaáu hoå. Ñaõ trau doài ñaïo-ñöùc maø khoâng ñöôïc ngöôøi dung naïp thì laø ñieàu xaáu hoåcuûa keû laøm vua, khoâng coù haïi gì cho Thaày caû. Chính vìkhoâng bò ngöôøi dung naïp, neân Thaày môùi laø baäc quaân-töû.

Ñöùc Khoång-Töû nghe Nhan-Hoài ñaùp xong, trong loøngvui möøng vaø noùi:

- Hôõi con nhaø hoï Nhan, con ngöôøi coù ñaïo. Neáu conlaø keû giaøu coù, Thaày seõ laøm ngöôøi quaûn lyù taøi chaùnh chocon.

127

Caên cöù vaøo lôøi ñoái thoaïi cuûa Ñöùc Khoång-Töû vôùi ba vòcao-ñoà, ta hieåu ñöôïc coù söï khaùc bieät veà tính-tình, kieánthöùc, taøi-ñöùc vaø hoûa-haàu cuûa töøng ngöôøi. Caûnh-giôùi cuûaÑöùc Khoång-Töû laø Chí-Thaùnh, Nhan-Hoài laø Phuïc-Thaùnh,Töû-Coáng thaønh Trieát, Töû-Loä thaønh Hieàn.

Noùi toùm laïi, muoán trôû veà coõi Nieát-Baøn, ngöôøi tu haønhphaûi traûi qua nhieàu côn ma-khaûo môùi ñeán ñích ñöôïc. Nhöhaønh-trình cuûa thaày troø Ñöôøng Tam-Taïng phaûi traûi qua 9x 9 = 81 kieáp naïn môùi ñeán ñöôïc mieàn Cöïc-Laïc Taây-Phöông.

Ma-khaûo coù theå chia laøm: 1) Noäi-khaûo; 2) Ngoaïi-khaûo; 3) Khí-khaûo; 4) Kyø-khaûo; 5) Thuaän-khaûo; 6)Nghòch-khaûo; 7) Ñieân-ñaûo-khaûo; 8) Ñaïo-khaûo.Noäi-khaûo: Khi caàu Ñaïo roài thì gaëp tai-naïn, bò

troäm cöôùp, hay laø sinh beänh... Khi gaëp naïn duø lôùn haynhoû ñeàu coù nhaân-quaû. Muoán tieâu giaûi, haõy oâm laáy moät yùchí cöông-quyeát tin Ñaïo, haønh coâng laäp ñöùc ñeå lieãunghieäp. Sau côn khaûo nghieäm ñaïo haïnh seõ cao theâm moätbaäc.Ngoaïi-khaûo: Thaân-nhaân phaûn ñoái, baïn beø huûy-

baùng, haøng xoùm cheâ cöôøi, quan binh baét bôù... ñeàu thuoäcngoaïi-khaûo. Khi gaëp ngoaïi-khaûo, phaûi giöõ vöõng loøng tin,ñoàng thôøi duøng loøng thaønh caàu xin Ôn Treân töø-bi cho cônhoaïn naïn choùng qua.Khí-khaûo: Bò ngöôøi laáy oaùn baùo aân, xuyeân taïc thò

phi, voâ côù bò oan, aùp böùc, tình baïn bieán thaønh cöøu-ñòch...

128

nhöõng söï voâ lyù ñoù laøm cho haønh giaû khoâng theå chòu ñöïngñöôïc maø phaûi noåi côn tam-baønh. Nhö theá ñaõ bò khí-khaûomaø khoâng hay. Khi gaëp khí-khaûo, phaûi laáy loøng khoan-dung ñaïi-löôïng ñeå öùng phoù. Nhö Ñöùc Chuùa Jesu noùi: Keûnaøo ñaùnh vaøo maù beân traùi cuûa ta, ta ñöa luoân maù beân phaûicho hoï ñaùnh chung moät löôït. Phaät Di-Laëc noùi: “Coù ngöôøichöûi laõo-chuyeát, laõo-chuyeát cöôøi hi hi, neáu nhoå nöôùcmieáng vaøo maët ta, cöù ñeå noù khoâ, ta khoûi caàn phí coâng ñilau chuøi, keû nhoå cuõng ñöôïc vui”. Ñoù laø tính bao-dung cuûaThaùnh Phaät maø ta phaûi noi theo.Kyø-khaûo: Sau khi caàu Ñaïo, laøm aên thaát baïi, vôï

choàng chia ly, con caùi töû vong... ñeàu thuoäc kyø-khaûo.Ngöôøi tu Ñaïo phaûi bieát ñöôïc kyø-khaûo vaø nhaän lyù tu haønh,neáu khoâng deã bò khaûo ñaûo, chaúng nhöõng nöûa ñöôønghoang pheá, neáu quay trôû laïi huûy baùng ñaïo thì truïy laïc vaøoaùc-ñaïo. ÖÙng phoù kyø-khaûo laø phaûi giöõ lyù nhaän meänh, neânhieåu raèng vôï choàng con caùi ñeàu laø duyeân nôï, duyeân toáthay xaáu, daøi hay ngaén ñeàu laø nhaân ñaõ keát töø kieáp tröôùc,duø coù tu Ñaïo hay khoâng, khi duyeân nôï heát roài thì ñöôøngai naáy ñi, coâng ai naáy höôûng, toäi ai naáy chòu. Coøn tieàn-taøiruoäng ñaát, chæ laø thaân ngoaïi vaät, sinh ra khoâng mang ñeán,cheát roài cuõng khoâng mang ñi ñöôïc. Hieåu roõ ñöôïc nhö theáthì söï vinh hoa ñaéc thaát chæ nhö moät giaác moäng, trongloøng thaûn nhieân nhö maây troâi treân khoâng, nhö nöôùc chaûytreân soâng.Thuaän-khaûo: Coù Thaùnh vaø Phaøm hai loaïi.

129

Maët Thaùnh: Ñöôïc baäc tieàn-nhaân khen thöôûng,ñöôïc haäu-hoïc uûng hoä phuï hoïa, daàn daàn trôû neân ñaéc yùvong hình, rôi vaøo con ñöôøng ‘danh’ cuûa Ñaïo maø trôûthaønh ngaïo maïng, boû queân phaàn ñaïo-taâm ôû sau oùt. Khiñöôïc baäc treân yeâu thöông, haäu-hoïc xem troïng, caøng phaûitöï caûnh tænh laáy mình, taøi ñaâu ñöùc ñaâu maø ñöôïc suûng nhövaäy, trong loøng luoân luoân caûm taï aân ñeà-baït cuûa caùc baächuynh tæ, ñem loøng yeâu thöông cuûa caùc baäc tieàn-hieàn ñoáivôùi ta ñi ñoaùi hoaøi baäc haäu-hoïc, khieâm-toán nhuùn nhöôøng,laáy thoái laøm tieán, laøm göông maãu cho haäu-hoïc noi theo.Ñoù laø phöông phaùp bieán thuaän-khaûo laøm baäc thang treâncon ñöôøng tieán ñöùc tu nghieäp.Maët Phaøm: Buoân baùn phaùt ñaït, thaêng quan tieán

chöùc, vôï choàng naëng tình, aân-aùi khoù lìa... Trong nhöõnghoaøn caûnh nhö yù naøy, ngöôøi tu Ñaïo daàn daàn trôû neân troïngphaøm khinh Thaùnh, bieán tu ñaïo thaønh tu ñôøi maø queân ñinguyeän-haïnh ban ñaàu. Muoán thoaùt voøng tuïc luïy naøy, taphaûi laáy troïng Thaùnh khinh phaøm laøm ñaàu, duøng hai chöõñaïm baïc ñeå xöû theá.Nghòch khaûo: Chia laøm Thaùnh phaøm hai loaïi.Maët Thaùnh: Treân gaëp baäc tieàn-nhaân voâ tình, coù

coâng khoâng ñöôïc khen, voâ côù bò chæ trích, döôùi thì khoângñöôïc haäu-hoïc kính troïng. Bao laâu khoå coâng hy sinh ôû ñaïotraøng, nay bò nghòch caûnh khaûo-nghieäm, ngöôøi tu haønhcaûm thaáy naûn loøng thoái chí. Khi gaëp nghòch-khaûo chôù neânsinh loøng oaùn hôøn, maø neân töï suy laáy mình. Ñaïo thuoäc

130

voâ-vi, taám loøng son saét ñaõ coù Trôøi cao soi xeùt, khenthöôûng hay cheâ bai chæ laø phaàn nhaân-söï maø thoâi. Moätthanh saét phaûi chòu ñöïng ñöôïc caûnh treân ñe döôùi buùa, môùiluyeän thaønh moät thanh kieám höõu duïng. Tu Ñaïo cuõng theá,gaëp khaûo caøng nhieàu thaønh quaû caøng cao.Maët phaøm: Khi phaùt taâm haønh Ñaïo, cha meï

khoâng thích, vôï choàng oaùn haän laãn nhau, vieäc laøm khoângthuaän, caáp treân khinh khi, caáp döôùi trôû maët. Gaëp phaûicaûnh naøy ta phaûi an phaän, laáy ñöùc caûm hoùa ngöôøi ñeå thayñoåi hoaøn caûnh. Neân bieát ngoïc quyù tuy vôõ nhöng vaãn giöõñöôïc tính cao quyù trong saïch; tre tuy bò chaùy nhöng vaãngiöõ nguyeân ñöôïc khuùc ñoát khoâng bieán. Chí cuûa ngöôøi tuÑaïo cuõng theá.Ñieân-ñaûo-khaûo: Vì caên-cô duyeân-phaän, nhaân-quaû

oan-khieám cuûa moãi ngöôøi khoâng gioáng nhau, coù ngöôøigaëp thuaän-khaûo tröôùc, nghòch-khaûo sau; coù ngöôøi thì gaëpnghòch-khaûo tröôùc, thuaän-khaûo sau; cuõng coù ngöôøi bò noäi,ngoaïi, khí, kyø, thuaän, nghòch luaân phieân ñeán khaûo, laømcho ngöôøi tu haønh khoâng theå traùnh ñôõ maø phaûi thaát ñieânbaùt ñaûo, ñeán noãi sôøn loøng thoái chí. Duø ôû trong hoaøn caûnhkhoù khaên naøo, ñaïo taâm cuûa ngöôøi tu Ñaïo vaãn vöõng nhöthaùi-sôn, maëc cho maây bay gioù thoåi. Maây möa duø lôùn coùluùc ngöøng, taám loøng son saét vaãn khoâng phai.Ñaïo-khaûo: Coù noäi vaø ngoaïi hai loaïi.Noäi ñaïo-khaûo phaùt xuaát trong Ñaïo, nhoû thì tranh

chaáp veà quan nieäm tu haønh hay Phaät-quy, nghieâm-troïng

131

thì töï laäp chi nhaùnh hay moân-phaùi maø lìa goác, laøm chongöôøi tu haønh khoâng bieát phaûi traùi maø theo. Khi gaëp phaûikhaûo, ngöôøi tu haønh phaûi laáy trí maø phaùn xeùt. Ngöôøi coùtoân Sö troïng Ñaïo chaêng? Toân Sö vaø troïng Ñaïo laø hai conñöôøng song song vôùi nhau, neáu chæ toân Sö (chæ bieát ñi theongöôøi laõnh ñaïo) maø khoâng troïng Ñaïo thì laø tu ñaïo nhaân-tình, maø khoâng hôïp vôùi loøng Trôøi; chæ troïng Ñaïo maøkhoâng toân Sö (chæ laáy Ñaïo laøm troïng, nhöng khoâng nghelôøi cuûa caùc baäc Sö) thì deã trôû thaønh khi Sö maø bieät laäpmoân phaùi.Ngoaïi ñaïo-khaûo laø do baøng-moân taû-ñaïo ñeán khaûo

ngöôøi trong Ñaïo. Maït-haäu nhaát-tröôùc, töù-quyù nguõ-baøn(36)

ñeàu phuïng meänh xuoáng phaøm, 36 vò Teá-Coâng giaû vaø 72vò Di-Laëc giaû seõ xuaát hieän. Phaät ñoä ngöôøi coù duyeân, Matìm ngöôøi haùo kyø. Cho neân ñaïo moân nhieàu hôn bao giôøheát. Veà phaùp thuaät, khi chæ trôøi trôøi môû, chæ ñaát ñaát lôû,taøng hình ñoän thoå, hieåu bieát quaù-khöù, tieân-tri vò-lai...Ngoaøi ra coù loaïi Thieân-Ma nhaäp vaøo xaùc ngöôøi, töï xönglaø Phaät, duøng thaàn-thoâng bieán hoùa ñeå meâ hoaëc loøngngöôøi. Neáu khoâng chuù yù, vì ñoäng loøng haùo kyø hay noåiloøng tham maø ñi theo thì deã rôøi khoûi chaùnh-ñaïo maø vaøobaøng-moân.

Ñaïo-khaûo thöû phaàn trí cuûa ngöôøi tu haønh, neân cuõng

(36) Töù quyù: Laø Thaàn, Thaùnh, Tieân, Phaät.Nguõ-baøn: Laø Yeâu, Tinh, Ma, Quyû, Quaùi.

132

goïi laø trí-tueä khaûo, khaûo söï phaùn xeùt chaùnh taø, khaûo trunghieáu tieát nghóa laø phaàn ñöùc haïnh cuûa ngöôøi tu Ñaïo. Ñoáivôùi ngöôøi chöa khai hueä, toân Sö troïng Ñaïo, khoâng thamkhoâng voïng, laø moät phöông phaùp ñeå öùng phoù ñaïo-khaûo.

Kinh Ñaïo vieát: “Thanh tónh voâ-vi”; saùch Trung-Dung: “Voâ thanh voâ xuù”; kinh Kim-Cang: “Nhaát thieáthöõu vi phaùp, nhö moäng aûo baøo aûnh, nhö loä dieäc nhö ñieän,öùng taùc nhö thöû quan”. Laïi vieát: “Nhöôïc dó saéc thaân kieánngaõ, dó aâm thanh caàu ngaõ, thò nhaân haønh taø ñaïo, baát naêngkieán Nhö-Lai”. Coå-Ñöùc noùi: “Ma ñeán cheùm ma, Phaät ñeáncheùm Phaät”, vì ñoù laø phaùp höõu-vi, laøm caûn böôùc tieán cuûangöôøi tu haønh.

Trong nhöõng loaïi khaûo noùi treân, moãi ngöôøi tu haønhñeàu coù theå gaëp phaûi. Khaûo do nôi mình, deã bieát maøphoøng, ma thuoäc aâm khoù hieåu, nhöng khoâng ngoaøi boánchöõ hyû, noä, aùi, taêng (möøng, giaän, yeâu, gheùt). Hyû, noä, aùi,taêng phaùt khoâng trung tieát ñeàu deã ñi vaøo ma ñaïo. Choneân tu Ñaïo phaûi hieåu roõ ma-töôùng, traùi laïi chính ta ñaõ ôûtrong ma-ñaïo maø khoâng hay. Ma khoâng coù hình töôùng,tuøy taâm ngöôøi hieän, saéc taâm chöa döùt, thaáy saéc ñoäng loøngtaø daâm, thì bò saéc-ma thöøa cô laøm haïi. Tính noä chöa dieät,moät khi phaùt noä nghieán raêng trôïn maét... ñoù laø hieän thaâncuûa ma quyû. Do ñoù tu Ñaïo phaûi tu taâm, taâm khoâng nhieãmtraàn, khoâng sinh nieäm thì moïi söï khaûo nghieäm ñeàu nhö hökhoâng, coù maø khoâng thöïc.

133

Khoùa trình tu ÑaïoBoán moân hoïc caàn thieát trong quaù trình tu Ñaïo:1) Phaåm-caùch, 2) Coâng-ñöùc, 3) Hoûa-haàu, 4) Leã-tieát.

Tu Ñaïo phaåm caùch nghieäm ñöông tieân修道品格驗當先

Taøi boài coâng ñöùc laäp chí tieàn再培功德立志前

Hoûa haàu luyeän tuùc tính quang hieän火候煉足性光現

Baùc vaên öôùc leã phaùp Thaùnh hieàn博文約禮法聖賢

Phaåm-caùch:Trong quaù trình tu Ñaïo, phaåm-caùch laø moân hoïc ñaàu

tieân maø moïi ngöôøi phaûi hoïc vaø phaûi haønh. Ñoù laø nhaânphaåm vaø ñöùc-haïnh cuûa ngöôøi tu Ñaïo. Thaùnh-nhaân vieát:“Chaùnh kyû khaû dó hoùa nhaân”. Nghóa laø phaûi söûa mìnhtröôùc roài môùi coù theå ñoä hoùa ngöôøi. Ñaïo laø phaàn theå voâhình, nhöng coù theå theå hieän töø phaåm-caùch cuûa con ngöôøi.Neân böôùc ñaàu trong vieäc tu Ñaïo laø phaûi tröø ñi nhöõng taäp-tính xaáu, giöõ ñaïo tam-cang nguõ-thöôøng, haønh baùt ñöùc ñeålaäp thaân. Taäp tính tröø thì nhaân-phaåm cao, haønh nhaânnghóa thì ngöôøi kính troïng, ñoù laø phaåm-caùch cao thöôïngcuûa chaùnh-nhaân, quaân-töû. Ñöùc Khoång-Töû vieát: “VuaCaûnh-Coâng nöôùc Teà coù ngaøn coã xe töù-maõ, nhöng khi cheát

134

roài, chaúng ai ca tuïng vaø cuõng khoâng thöông tieác. Baù-Divaø Thuùc-Teà nhòn ñoùi chòu cheát ôû nuùi Thuù-Döông, nhöngñôøi sau ñöôïc ngöôøi ca tuïng”. Ñuû thaáy phaåm-caùch cuûa moätngöôøi raát laø quan troïng. Saùch Ñaïi-Hoïc vieát: “Phuù nhuaänoác, ñöùc nhuaän thaân”. Ngöôøi giaøu coù thì laáy tieàn baïc trangtrí nhaø cöûa, aên no maëc aám, ñoù laø phuù quyù cuûa ngöôøithöôøng. Ngöôøi quaân-töû thì laáy ñöùc-haïnh laøm quyù, vì ñöùc-haïnh laøm raïng phaåm-caùch cuûa moät ngöôøi. Coâng-ñöùc:Coâng-ñöùc laø ñieàu kieän ñeå trôû thaønh Tieân Phaät, Thaùnh

Hieàn, neân tu ñaïo caàn phaûi haønh coâng laäp ñöùc. Coâng-ñöùclaø caên nguyeân cuûa phuùc, coâng-ñöùc khoâng laäp thì phuùckhoâng ñeán. Coâng-ñöùc coù theå tieâu tröø oan nôï, giaûm bôùtnghieäp-chöôùng. Neân töø coå chí kim, ngöôøi tu haønh ñeàu laáycöùu nhaân teá theá laøm troïng traùch, tu Ñaïo maø khoâng laäpcoâng-ñöùc thì deã gaëp ma khaûo. Saùch Trung-Dung vieát:“Caåu voâ chí ñöùc, chí ñaïo baát ngöng yeân”, Ñaïo phaûi laáyñöùc boài môùi thaønh. Tieân Phaät ñöôïc ngöôøi ñôøi cuùng baùi laøvì coù coâng-ñöùc vôùi ñôøi, neân löu danh thieân coå. Trong haithôøi kyø Thanh-Döông vaø Hoàng-Döông, ngöôøi xuaát giaphaûi tu phaàn noäi quaû tröôùc, sau môùi haønh coâng. Nay trongthôøi kyø phoå-ñoä Baïch-Döông laïi laáy coâng ñöùc laøm ñaàu.Haønh coâng coù ba phöông tieän, goïi laø tam thí: Ñoù laø Taøi-thí, Phaùp-thí vaø Voâ-uùy thí. Taøi thí laø söï boá thí veà tieàn baïc,nôi ñaïo traøng thì in kinh saùch, mua cuùng quaû, daàunhang... Giaùo-Hoùa Boà-Taùt töø-bi noùi: Taøi thí nhö ngöôøi

135

ñaùnh nöôùc gieáng, vöøa ñaùnh vöøa sinh, neân nöôùc tronggieáng ñaùnh maõi vaãn khoâng heát, neáu naêm baûy ngaøy khoângngöôøi ñaùnh nöôùc, nöôùc trong gieáng cuõng khoâng traøn rangoaøi ñöôïc.

Phaùp thí laø giaûng ñaïo thuyeát phaùp, khuyeân ngöôøihöôùng ñaïo, ñoä ngöôøi leân phaùp-thuyeàn maø rôøi beå khoå,coâng ñöùc voâ löôïng. Voâ-uùy thí laø boá thí baèng taám loøngthaønh cho ngöôøi cuõng nhö trong vieäc ñaïo maø khoâng sôïcöïc nhoïc, nhö daãn ngöôøi ñi nghe kinh, hoä trì ñaïo traøng...Cöûu-phaåm lieân-ñaøi do coâng-ñöùc boài ñaép môùi chöùng ñöôïc,nhö cao oác ñeàu do töøng mieáng gaïch maø döïng neân. Ngöôøitu haønh hoäi ñuû tam-thí, coâng-ñöùc vieân maõn taát chöùng quaûvoâ thöôïng. Hoûa-haàu:Hoûa-haàu laø moân coâng phu luyeän tính trong quaù trình

tu Ñaïo. Coù coâng-ñöùc nhöng thieáu hoûa-haàu cuõng khoùchöùng Ñaïo. Ngöôøi thieáu hoûa-haàu khi gaëp söï vieäc khoângvöøa yù thì deã sinh loøng oaùn haän. Coå-Ñöùc noùi: Ngoïn löûatrong loøng coù theå ñoát chaùy caû moät khu röøng coâng-ñöùc. Laïinoùi: Loøng saân haän noåi laø caùnh cöûa môû ñöôøng cho taát caûmoïi nghieäp chöôùng (Nhaát nieäm saân taâm khôûi, baùch vaïnchöôùng moân khai). Cho neân ngöôøi tu haønh caàn phaûi luyeänhoûa-haàu, thieáu hoûa-haàu deã voâ ma ñaïo. A-Tu-La cuõng laøngöôøi tu haønh, chæ vì khoâng dieät tröø ñöôïc loøng saân haänneân phaûi ôû trong voøng Ma ñaïo, maø khoâng ñöôïc chöùngquaû.

136

Leã-Tieát:Leã laø leã nghi, leã pheùp, Tieát laø tieát ñoä, chöøng möïc. Voâ

leã thì phaøm tuïc, quaù leã thì khoâng thích ñaùng, khoâng hôïpthôøi, neân leã laáy hoøa laøm quyù. Saùch Trung-Dung vieát:“Thaønh ö trung, hình ö ngoaïi”. Leã phaùt xuaát töø taâm, chíthaønh ôû trong taâm seõ hieän ra ngoaøi. Thaønh laø khoâng khidoái, khoâng giaû taïo, laø loøng chaân thaät phaùt xuaát töø taâm.Nhö kính treân nhöôøng döôùi, nhaõ-nhaën khieâm-toán, khoângkieâu khoâng ngaïo ñeàu theå hieän baèng taám loøng thaønh. ÑöùcKhoång-Töû vieát: “Tuy coù taøi vaø caùi hay cuûa Chaâu-Coâng,nhöng tính buûn xæn vaø kieâu-ngaïo, thì khoâng coù gì ñaùngkính caû”. Phaùp-Baûo Ñaøn-Kinh: “Noäi taâm khieâm haï thòcoâng, ngoaïi haønh ö leã thò ñöùc(37)”. Saùch Leã-Kyù vieát: “Leãnghi tam baùch, uy-nghi tam thieân(38)”. Xöû theá tieáp vaät hôïpleã, môùi hieån ñöôïc phong caùch thanh cao cuûa ngöôøi quaân-töû.

Phaåm-caùch, coâng-ñöùc, hoûa-haàu, leã-tieát laø boán yeáu toácaàn thieát ñeå chöùng Ñaïo, thieáu moät cuõng khoâng ñöôïc, nhöcaát nhaø laàu, chæ coù gaïch maø thieáu ñi moät yeáu toá, nhö ximaêng, saét theùp, hay nöôùc thì vaãn khoâng theå xaây ñöôïc.

(37) Trong loøng khieâm-toán nhuùn nhöôøng laø coâng, ngoaøi haønhleã laø ñöùc, coâng vaø ñöùc ôû trong loøng ngöôøi.

(38) Ñi ñöùng ngoài naèm ñeàu coù leã nghi: Laäp nhö toøng, haønhnhö phong, ngoïa nhö cung, toïa nhö chung. (Töôùng ñöùng

thaúng nhö caây thoâng, töôùng ñi ung dung nhö gioù, töôùng ngoàiphaûi yeân vöõng nhö chuoâng, töôùng naèm cong nhö cung).

137

Cuõng nhö traùi taùo, tuy coù muøi thôm vò ngoït, nhöng beàngoaøi hình thuø xaáu xí, bò saâu boï aên, taùo seõ maát giaù. Ngöôïclaïi, voû ngoaøi ñeïp ñeõ nhöng beân trong sinh voøi, cuõngkhoâng theå aên ñöôïc.

Kim keâ tam xöôùngKim laø vaøng, keâ laø gaø, xöôùng laø haùt. Saéc cuûa kim nôi

nguõ haønh thuoäc baïch (maøu traéng). Kim ôû vò trí cuûa Haø-ñoàthuoäc veà phía Taây. Keâ trong 12 ñòa chi thuoäc daäu, vò trícuûa daäu nôi Haø-ñoà cuõng thuoäc veà phía Taây. YÙ nghóa cuûaKim keâ tam xöôùng, hieåu theo nghóa ñen laø gaø gaùy ba laàn,nhöng trong huaán töø cuûa Tieân Phaät laø chæ söï öùng vaän chaépchöôûng Thieân-Baøn cuûa Di-Laëc Toå-Sö trong thôøi kyø Baïch-Döông.

- Thôøi kyø nhaát xöôùng: Thôøi kyø Phaät Di-Laëc hoùathaân Loä-Trung-Nhaát toå-sö, ñoù laø thôøi kyø Ñaïi-Ñaïo chuyeåntöø thôøi kyø Hoàng-Döông sang thôøi kyø Baïch-Döông (Loä-Toåsanh vaøo ngaøy 24/04/1849, thuoäc naêm daäu).

- Thôøi kyø nhò xöôùng: Thôøi kyø Loä-Toå möôïn khieáucuûa coâ Döông-Xuaân-Linh hieån thaùnh 100 ngaøy taïi Sôn-Ñoâng, mieäng noùi Di-Laëc Chaân-Kinh vaø Kim-Coâng Dieäu-Ñieån. Noäi dung cuûa hai cuoán kinh naøy ñeàu laø thieân cô.

- Thôøi kyø tam xöôùng: Laø thôøi kyø Di-Laëc Toå-sö seõöùng vaän xuoáng phaøm, ñoù laø thôøi kyø vaïn giaùo quy nhaát vaøthieân haï seõ thaùi bình.

138

Keä Chí ÑaïoVaïn Phaùp quy nhaát vò chi Thanh萬法歸一謂之清

Luïc-traàn baát nhieãm vò chi Tónh六塵不染謂之靜

Minh-taâm kieán-tính vò chi Ñaïo明心見性謂之道

Huyeàn-quan nhaát khieáu vò chi Moân玄關一竅謂之門

Taâm bao thaùi-hö vò chi Ñaïi心包太虛謂之大

Nhaân Thieân giaùo hoùa vò chi Sö人天教化謂之師

Phaûn boån hoaøn nguyeân vò chi Chaân返本還元謂之真

Sieâu xuaát tam-giôùi vò chi Thaùnh超出三界謂之聖

Ñoán töùc vaïn duyeân vò chi Toïa頓息萬緣謂之坐

Giôùi ñònh nhaãn nhuïc vò chi Coâng戒定忍辱謂之功

Nghieân cöùu voâ ngaõ vò chi Tham研究無我謂之參

139

Giaùc ngoä baûn tính vò chi Thieàn覺悟本性謂之禪

Chaân thaønh hoïc Phaät duïc tham thieàn真誠學佛欲參禪

Haûo höôùng giaù caù tröôùc yù nghieân好向這個著意研

Laäp chí phi caàu thaân ngoaïi vaät立志非求身外物

Toàn taâm yeáu thuû thuûy trung duyeân存心要取水中鉛

Höõu coâng voâ Ñaïo hoàng traàn khaùch有功無道紅塵客

Höõu Ñaïo voâ coâng Luïc-ñòa Tieân有道無功陸地仙

Nhöôïc thò luyeän ñan kieâm tích ñöùc若是煉丹兼積德

Haø saàu baát thöôïng Ñaïi-La-Thieân何愁不上大羅天

140

Tham thieàn ngoä Ñaïo keä

Ñaït-Ma taây lai voâ nhaát töï達摩西來無一字

Toaøn baèng taâm yù duïng coâng phu全憑心意用功夫

Nhöôïc yeáu chæ thöôïng taàm Phaät Phaùp若要紙上尋佛法

Buùt chieâm tram can Ñoäng-Ñình-Hoà筆尖蘸乾洞庭湖

oo0ooPhaät taïi Linh-Sôn maïc vieãn caàu佛在靈山莫遠求

Linh-Sôn chæ taïi nhöõ taâm ñaàu靈山只在汝心頭

Nhaân nhaân höõu caù Linh-Sôn thaùp人人有個靈山塔

Haûo höôùng Linh-Sôn thaùp haï tu.好向靈山塔下修

oo0ooNieäm Phaät höõu caù töï-tính Phaät念佛有個自性佛

Tuïng kinh höõu quyeån voâ-töï kinh誦經有卷無字經

141

Tuïng chi nieäm chi thöôøng baát vong誦之念之常不忘

Baûo nhó bình an thöôïng Thieân-Ñình保爾平步上天庭

oo0ooHöu giaùo luïc-taëc töï töông coâng休教六賊日相攻

Saéc saéc hình hình toång thò khoâng色色形形總是空

Ngoä ñaéc boån lai voâ nhaát vaät悟 得本來無一物

Linh-Sôn chæ taïi thöû taâm trung靈山只在此心中

oo0ooTaâm ngoaïi caàu kinh loä tieän soa心外求佛路便差

Thuûy trung nguyeät aûnh kính trung hoa水中月影鏡中花

Chaân-khoâng dieäu-lyù quaân tri phuû真空妙理君知否

Thaát baûo trang nghieâm toång khieám giai七寶莊嚴總欠佳

oo0ooChö Phaät Boà-Taùt chæ thöû taâm

142

諸佛菩薩只此心Haø taát toá neä döõ trang kim何須塑泥與裝金

Theá gian ñieåm chuùc thieâu höông giaû世間點燭燒香者

Tieáu ñaûo töø-bi Quan-Theá-AÂm笑到慈悲觀世音

oo0ooLieãu ngoä do nhö daï ñaéc ñaêng了悟如同夜得燈

Voâ song aùm thaát hoát khai minh無窗暗室忽開明

Kim sanh baát töông thöû thaân ñoä今生不將此身渡

Caùnh ñaõi haø sanh ñoä thöû thaân更待何時渡此身

143

Thò nhaät dó quaù Meänh dieäc tuøy dieät是日已過 命亦隨滅

Ñöông caàn tinh tieán Nhö cöùu ñaàu nhieân當勤精進 如救頭燃

Nhö thieåu thuûy ngö Tö höõu haø laïc如少水魚 斯有何樂

Ñaùn nieäm voâ-thöôøng Thaän maïc phoùng daät但念無常 慎莫放逸

(Kinh Hoa-Nghieâm)(Moät ngaøy ñaõ qua, meänh ngöôøi cuõng giaûm Nhö caù ít

nöôùc, nghó coù vui gì; Neân caàn maãn tinh tieán, nhö cöùu löûatröôùc maét Chæ nghó voâ-thöôøng. Chôù neân phoùng daät.)

Ñöùc Theá-Toân: “Nhaát thieát chuùng-sanh giai höõu Nhö-Lai trí-tueä ñöùc töôùng, ñaùn dó voïng töôûng chaép tröôùc baátnaêng ñaéc chöùng”.(Taát caû chuùng-sanh ñeàu coù ñöùc töôùng trí-tueä cuûa Nhö-Lai, chævì voïng töôûng chaép tröôùc, neân khoâng theå chöùng ñöôïc maø thoâi.)

Sinh töû söï ñaïi Voâ thöôøng taán toác生死事大 無常迅速

Caùc nghi tænh giaùc Thaän vaät phoùng daät各自醒覺 慎勿放逸

(Kinh Hoa-Nghieâm)(Soáng cheát quan troïng, Voâ thöôøng nhanh choùngHaõy sôùm giaùc mgoä, Chôù neân buoâng lung.)

144

Ñoâng phöông 18 vò Toå trong Ñaïo-thoáng1. Boà-Ñeà Ñaït-Ma Hoà-Thaønh Coå-Phaät hoùa thaân

2. Thaàn-Quang Nhieân-Ñaêng Coå-Phaät hoùa thaân

3. Taêng-Xaùn Linh-Baûo Thieân-Toân hoùa thaân

4. Ñaïo-Tín Thieân-Hoaøng Toân-Giaû hoùa thaân

5. Hoaèng-Nhaãn Linh-Tieâu Kim-Ñoàng hoùa thaân

6. Hueä-Naêng Ñòa-Taïng-Vöông Boà-Taùt hoùa thaân

7. Baïch-Ngoïc-Thieàm Nam-Nhaïc Ñaïi-Ñeá hoùa thaân

8. La-UÙy-Quaàn Coâng-Vieãn Chaân-Nhaân hoùa thaân

9. Hoaøng-Ñöùc-Huy Nguyeân-Thuûy Thieân-Toân hoùa thaân

10. Ngoâ-Töû-Töôøng

11. Haø-Lieãu-Khoå

Vaên-Xöông Ñeá-Quaân hoùa thaân

Cöûu-Thieân Ñaåu-Maãu hoùa thaân

12. Vieân-Thoái-Am Nguyeân-Thuûy Thieân-Toân hoùa thaân

13. Döông-Hoaøn-Hö Nam-Haûi Coå-Phaät hoùa thaân

13. Töø-Hoaøn-Voâ Di-Laëc Coå-Phaät hoùa thaân

14. Dieâu-Haïc-Thieân Dieâu-Trì Kim-Maãu hoùa thaân

15. Vöông-Giaùc Nhaát Thuûy-Tinh Coå-Phaät hoùa thaân

16. Löu-Thanh-Hö Thaùi-Cöïc Chaân-Nhaân hoùa thaân

17. Loä-Trung-Nhaát Di-Laëc Coå-Phaät hoùa thaân

18.Tröông-Thieân Nhieân Teá-Coâng Hoaït-Phaät hoùa thaân

18. Toân-Tueä-Minh Nguyeät-Tueä Boà-Taùt hoùa thaân

145

Muïc Luïc

* Lôøi töïa cuûa Ñöùc Teá-Coâng Hoaït-Phaät............................... 1* Vaøi lôøi cuûa soaïn-giaû ......................................................... 4* Töø huaán cuûa aân-sö Teá-Coâng Hoaït-Phaät ......................... 5* YÙ nghóa cuûa Ñaïo ............................................................... 5* Lyù, Khí, Töôïng, Tam-Thieân.............................................. 8* Tam-Thöøa Ñaïi-Phaùp....................................................... 11* Thaàn-Minh cuûa Ñaïo ....................................................... 12* Tam-kyø phoå-ñoä ............................................................... 14* Tam-Taøo phoå-ñoä ............................................................. 17* Duyeân caùch cuûa Ñaïi-Ñaïo ............................................... 19* Söï khaùc bieät giöõa Ñaïo vaø Giaùo ..................................... 22* Nhaân sinh töù nan............................................................ 26* Toân chæ cuûa Ñaïo ............................................................. 30* Taây-Thieân vaø Ñoâng-Thoå................................................. 30* Duyeân Phaän..................................................................... 31* Neân ñoïc kinh-ñieån naøo? ................................................ 33* Khi caàu Ñaïo roài coù hieäu quaû gì chaêng? ........................ 34* Coù baèng chöùng gì chöùng minh nhöõng ngöôøi ñaéc Ñaïo

ñöôïc trôû veà Lyù-Thieân? .................................................... 35* Töø-bi................................................................................. 36* Phaùp thuyeàn laø gì? Phaûi chaêng laø con thuyeàn maø

maét ngöôøi coù theå thaáy ñöôïc?......................................... 36* Trong thôøi kyø naøy ñaïo moân raát nhieàu, phaûi chaêng

ñeàu laø phaùp-thuyeàn? ...................................................... 37* Taïi sao Tieân Phaät chæ ngoài ñaøi sen maø khoâng ngoài

nhöõng loaøi boâng khaùc?................................................... 38

146

* Sieâu sinh lieãu töû ............................................................. 39* Ñaïo-Taâm, Nhaân-Taâm vaø Huyeát-Taâm............................ 40* Vaên töï laø duïng cuï ñeå truyeàn Ñaïo ................................. 41* Nguõ-thöôøng, Nguõ-haønh, Nguõ-giôùi .................................. 41* Nhaân ñaéc Nhaát thaønh Thaùnh........................................ 42* Tu Ñaïo phaûi chaêng neân soáng ñoäc thaân?...................... 43* Ngöôøi coù loøng toát laø ñuû, caàn gì phaûi caàu Ñaïo? ........... 44* Caàu Ñaïo roài nhöng khoâng tu coù theå thoaùt rôøi sinh-töû

chaêng? .............................................................................. 45* Taïi sao Ñaïo giaùng vaøo thôøi kyø loaïn ly? ....................... 46* Sieâu baït vong hoàn trong Ñaïo......................................... 47* Coù baèng chöùng gì chöùng minh vong hoàn ñaõ ñöôïc sieâu

baït?................................................................................... 48* Taïi sao phaûi duøng tay traùi ñeå thaép nhang?................. 48* Ñaïo cao moät thöôùc, Ma cao moät tröôïng....................... 49* Taïi sao aên uoáng nhö nhau, coù ngöôøi thöôøng mang

beänh taät, trong khi ñoù laïi coù ngöôøi suoát ñôøi khoâng bòbeänh hoaïn?...................................................................... 50

* Taïi sao Ñaïo ta khoâng chuù troïng coâng phu ngoài thieàn?.......................................................................................... 52

* Tu Ñaïo phaûi chaêng caàn boû maën aên chay?................... 54* Tu haønh coù thuaän coù nghòch ......................................... 55* Giaûi oan-khieám ............................................................... 56* Coâng-Quaû ......................................................................... 58* Tam-Thanh Töù-Chaùnh.................................................... 60* Ñöùc ................................................................................... 62* Taïi sao coù ngöôøi khoâng trì trai giôùi, khoâng tu haønh maø

laïi coù thaàn thoâng, trong khi nhieàu ngöôøi trì giôùi

147

nghieâm ngaët maø khoâng chöùng ñöôïc? ........................... 63* Tu Ñaïo vaø thuaät döôõng sinh.......................................... 66* Khoâng ngoài thieàn, khoâng nieäm kinh, khoâng cöùu teá

phoùng sanh, nhö theá coù theå chöùng Ñaïo chaêng?.......... 68* Trong thôøi kyø maït phaùp, giaùo phaùi raát nhieàu, chæ caàn

quy y tu haønh laø ñöôïc, caàn gì phaûi caàu Ñaïo?.............. 70* Nhieàu ngöôøi xuaát gia khoå coâng tu luyeän maø coøn khoâng

daùm noùi seõ thoaùt ñöôïc voøng sinh töû, trong khi ñoù Ñaïota laïi noùi Nhaát chæ sieâu-sanh, coù deã vaäy chaêng? ........ 72

* Theå Duïng, Baûn Maït ........................................................ 74* Söï khaùc bieät giöõa Thieân-Ñaïo vaø nhaân-ñaïo, tu haønh coù

tröôùc sau chaêng? ............................................................. 75* Hai chöõ trí-tueä phaûi chaêng laø tính meänh cuûa ta? ....... 76* Trí nhaân........................................................................... 77* Ngu-nhaân ......................................................................... 78* Sinh thôøi khoâng tu, khi cheát roài muoán tu coøn ñöôïc

chaêng? .............................................................................. 79* Luaân-Hoài .......................................................................... 79* Tu Ñaïo phaûi giöõ pheùp taéc ............................................. 80* Caàu Ñaïo roài, nay muoán tu haønh nhöng khoâng bieát

phaûi laáy gì ñeå laøm böôùc tieán? ....................................... 82* Thuôû thieáu thôøi khoâng bieát tu neân taïo nghieäp,

nay tuoåi giaø roài coøn tu ñöôïc chaêng? ............................. 83* Suoát ñôøi tu haønh tinh tieán, troàng chö thieän caên, veà giaø

khoâng tin Ñaïo, phaù trai phaïm giôùi, chaúng bieát coù theåthaønh Ñaïo khoâng? .......................................................... 83

* Taøi hoïc ñeàu keùm, chaúng bieát tu Ñaïo coù theå laøm taêngtheâm ñöôïc khoâng? .......................................................... 84

148

* Ngöôøi tu Ñaïo cuõng sôï cheát chaêng? ............................... 84* Giaûi thoaùt......................................................................... 85* YÙ nghóa cuûa thaân khoâng, taâm khoâng, taùnh khoâng vaø

phaùp khoâng ..................................................................... 85* Phi töù-töôùng ..................................................................... 86* Kinh saùch vieát: Nhaõn, nhó, tó, thieät laø töù töôùng, vaø cuõng

laø töù-taëc, nhöng laïi vieát voâ ngaõ töôùng, voâ nhaân töôùng,voâ chuùng-sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng, chaúng bieát yùnghóa nhö theá naøo?......................................................... 87

* Kinh vieát raèng phaûi khoùa saùu cöûa, ñöøng ñeå chuû nhaânchaïy ra ngoaøi?................................................................. 89

* Nhaân taâm duy nguy, Ñaïo taâm duy vi, duy tinh duynhaát, duaãn chaép quyeát trung. ........................................ 90

* Laäp chí höôùng ................................................................. 91* Taâm bònh ......................................................................... 93* Ñeàu laø ngöôøi nhö nhau, taïi sao laïi coù Thaùnh Hieàn,

keû ngu ngöôøi phaøm? ....................................................... 95* Ñoäng vaät ñeàu bænh Lyù tính maø sinh, taïi sao loaøi ngöôøi

laïi linh hôn vaät? ............................................................. 96* Tam giaùo nhaát lyù ............................................................ 97* Ñaïi yù Nguyeân, Hanh, Lôïi, Trinh cuûa queû Caøn trong

kinh Dòch ......................................................................... 98* Kinh Dòch vieát: “Dòch voâ tö daõ, voâ vi daõ, tòch nhieân

baát ñoäng, caûm nhi tuøy thoâng”, coù yù nghóa gì? ............. 99* Saùch Trung-Dung vieát: “Trí trung hoøa, thieân ñòa vò yeân,

vaïn vaät duïc yeân”, khoâng roõ ôû nôi thaân ngöôøi nhö theánaøo?................................................................................ 100

* Tieåu vuõ truï trong thaân ngöôøi ....................................... 101

149

* Ñaïi-hoïc chi Ñaïo taïi minh minh-ñöùc........................... 103* Ñaïi yù cuûa Baùt-Nhaõ Taâm-Kinh...................................... 105* Saéc baát dò khoâng, khoâng baát dò saéc Saéc töùc thò khoâng,

khoâng töùc thò saéc .......................................................... 108* YÙ nghóa cuûa Nam Moâ A Di Ñaø Phaät ........................... 109* Tính Kim-Cang .............................................................. 111* Nhaát-hôïp-töôùng ............................................................. 112* Giôùi, Ñònh, Tueä ............................................................. 113* YÙ nghóa cuûa giaùng Long phuïc Hoå vaø luyeän Hoàn cheá

Phaùch ............................................................................. 113* Nguõ khí trieàu nguyeân.................................................... 114* Nguyeân, Hoäi, Vaän, Theá, Nieân, Nguyeät, Thì ............... 115* Hoaøng-Cöïc Kinh-Theá Töôïng Quaùi Khí Chaâu Löu Ñoà 117* Nieâm hoa thò chuùng...................................................... 121* Tu Ñaïo phaûi hieåu roõ ma khaûo..................................... 122* Khoùa trình tu Ñaïo ......................................................... 133* Kim keâ tam xöôùng ........................................................ 137* Keä Chí Ñaïo .................................................................... 138* Tham thieàn ngoä Ñaïo keä ............................................... 140

Ấn bản lần thứ năm, Quý Xuân năm Tân Mão, 2011.