curso: 4º eso materia: xeografÍa e historia...programacióndidáctica de xeografÍa e historia...
TRANSCRIPT
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA
CURSO 2020 -21 EDUCACIÓN SECUNDARIA
CURSO: 4º ESO MATERIA: XEOGRAFÍA E HISTORIA
1. Introdución.
2. Obxectivos curriculares da Educación Secundaria.
3. Proposta curricular:
3.1. Obxectivos.
3.2. Contidos.
3.3. Criterios de avaliación.
3.3. Estándares de aprendizaxe.
3.4. Competencias clave
4. Contidos temporalizados.
5. Desenvolvemento das competencias básicas.
6. Coñecementos e aprendizaxes básicos para unha avaliación positiva.
7. Metodoloxía didáctica.
8. Metodoloxía para o ensino e a aprendizaxe da lectura.
9. Materiais e outros recursos didácticos.
10. Medidas para a incorporación das TIC ao traballo na aula.
11. Medidas de atención á diversidade.
12. Programa de actividades e recuperación de pendentes.
13. Procedementos e instrumentos para a avaliación. Cualificación.
14. Actividades complementarias e extraescolares.
15. Procedementos para avaliar a propia programación.
16. Constancia de información ao alumnado.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
1. INTRODUCIÓN.
Á hora de realizar esta Programación Didáctica, tívose en conta a Lexislación vixente para a Etapa
de EducaciónSecundaria.
- Lei Orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa.
- DECRETO 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo daeducación secundaria
obrigatoria e do bacharelatonaComunidade Autónomade Galicia.
2. OBXECTIVOS CURRICULARES DA EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA.
A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e
nasalumnasas capacidades que lles permitan:
a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seusdereitos norespecto
ásdemaispersoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entreas persoas e
os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade
de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúnsdunhasociedade
plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en
equipo,como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe
ecomo medio de desenvolvementopersoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre
eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calqueraoutracondición
ou circunstancia persoalou social. Rexeitaros estereotipos que
supoñandiscriminaciónentrehomes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia
contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade
enassúasrelacións coas demaispersoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos
decalquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir
novoscoñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo
dastecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en
materias,así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en
diversoscampos do coñecemento e da experiencia.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, osentido
crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar,tomar
decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, nalingua galega
enalinguacastelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura eno
estudo da literatura.
i) Comprender e expresarse nunhaoumáislinguasestranxeiras de maneira apropiada.
l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias edas
outraspersoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homesque
realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturasdo
mundo.
m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outraspersoas, respectaras
diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúdecorporais, e incorporar a educaciónfísica e
a práctica do deporte para favorecer o desenvolvementopersoal e social.Coñecer e valorar a
dimensión humana da sexualidade en toda a súadiversidade. Valorarcriticamente os hábitos
sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seresvivos e o medio ambiente,
contribuíndo á súa conservación e á súamellora.
n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións
artísticas,utilizando diversos medios de expresión e representación.
C
eartístico de Galicia, participar nasúa conservación e nasúamellora, e respectar a diversidade
a e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudesde
interese e respecto cara aoexerciciodestedereito.
o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamentalpara
o mantemento da identidade de Galicia, e
especial coas pertencentes á comunidadelusófona.
3. PROPOSTA CURRICULAR.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Os contidos non tratados na materia de Ciencias Sociais de 3º da ESO durante o
curso 2019-2020 debido á situación sanitaria provocada polo Covid-19 son os
temas 10, 11 e 12 da parte de Historia.
Unidade 1 O Antigo Réxime e a Ilustración
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
1. Describir as principais características do Antigo Réxime.
2. Explicar que é a Ilustración e cales foron as súas achegas máis importantes.
3. Identificar as novidades nos ámbitos político, económico e social que cuestionaron as bases do Antigo Réxime.
4. Recoñecer as novidades máis importantes no terreo científico.
5. Entender os trazos do Neoclasicismo como movemento cultural e artístico.
6. Explicar o proceso de sucesión dinástica vivido en España a comezos do século XVIII.
7. Comprender as novidades traídas a España polo reformismo borbónico.
8. Valorar o movemento da Ilustración en España e coñecer os seus principais representantes.
9. Utilizar o vocabulario da unidade convenientemente.
10. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
11. Realizar diversas actividades e traballos relacionados cos contidos da unidade utilizando as TIC.
Comunicación lingüística (Obxectivos 1 e 9). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivo 4) Competencia dixital (Obxectivo 11) Aprender a aprender (Obxectivos 2, 5, 6 e 8) Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9) Sentido deiniciativa e espírito emprendedor (Obxectivos 9 e 11) Conciencia e expresións culturais (Obxectivos 5 e 8)
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
O século XVIII en
Europa: do feudalismo ao
absolutismo e o
parlamentarismo das
minorías. Francia,
Inglaterra, España.
1. Explicar as
características do Antigo
Réxime nos seus sentidos
político, social e económico.
1.1. Distingue conceptos
históricos como Antigo Réxime
e Ilustración.
Comunicación lingüística
Sabe definir os conceptos de Antigo
Réxime, Ilustración e outros referidos aos
contidos da unidade.
Para saber máis, páx. 10.Act. 1, 6 e
7,páx. 11.Act. 11, páx. 13.Que
aprendiches?, páx. 26.Act. 1 e 2,páx.
27.
2. Coñecer os avances da
revolución científica desde os
séculosXVII e XVIII.
2.1. Aprecia os avances
científicos e a súa aplicación á
vida diaria, e contextualiza o
papel dos científicos na súa
Comprende as implicacións das
transformacións científicas do século XVIII.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A arte e a ciencia en
Europa no século XVIII.
propia época.
Aprender a aprender.
Competencia matemática e
competencias básicas en
ciencia e tecnoloxía
Act. 17, páx. 14.Act. 18, páx. 15.
2.2. Comprende as
implicacións do empirismo e o
método científico nunha
variedade de áreas.
Competencias sociais e
cívicas
Valora a importancia da ciencia na
época da Ilustración.
Act. 17, páx. 14.Act. 18, páx. 15.
3. Coñecer o alcance da
Ilustración como novo
movemento cultural e social en
Europa e en América.
3.1. Describe as
características da cultura da
Ilustración e que implicacións
ten esta nalgunhas monarquías.
Competencia matemática
e competencias básicas en
ciencia e tecnoloxía
Explica os trazos da Ilustración.
Act. 2, 3, 4, 5 e 7, páx. 11.Traballa
como un historiador, páx. 24, 25.Que
aprendiches?,Act. 4, páx. 27.
Comprende o sentido do despotismo
ilustrado e a súa aplicación en España.
Act. 28, 29, 30, 31 e 32, páx. 21.Que
aprendiches?, Act. 5, páx. 27.
Entende as manifestacións artísticas
vinculadas á Ilustración.
Act. 19 e 20, páx. 15.Traballa coa
imaxe, páx. 22.Act. 34, 35, 36 e 37,páx.
23.Francisco de Goya, páx. 23. Que
aprendiches?, Act. 7, páx. 27.
3.2. Establece, a través da
análise de diferentes textos, a
diferenza entre o absolutismo e
o parlamentarismo.
Aprender a aprender
Comprende as diferenzas entre
absolutismo e parlamentarismo.
Traballa co esquema, Act. 8, 9 e
10,páx. 12.Act. 11, 12, 13, 14, 15 e 16,
páx. 13.Párate a pensar, páx. 16, 17.Os
Decretos de Nova Planta, páx. 19.Act.
22, 23, 24, 25, 26 e 27, páx. 19.Que
aprendiches?, Act. 6, páx. 27.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 2As revolucións burguesas
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
12. Describir as causas da Revolución Francesa. 13. Explicar as fases da Revolución Francesa. 14. Identificar os principais protagonistas do proceso
revolucionario. 15. Entender as implicacións para Europa das
políticas de Napoleón. 16. Coñecer os principais acontecementos e trazos
da guerra da Independencia española. 17. Explicar como se reorganizou Europa tras a
caída de Napoléon. 18. Comprender os intentos de revitalización do
liberalismo tras o Congreso de Viena. 19. Valorar o papel do liberalismo e do nacionalismo
nas transformacións vividas en Europa a comezos do século XIX.
20. Coñecer a evolución política española durante o reinado de Fernando VII.
21. Identificar as características e as obras do Romanticismo.
22. Utilizar o vocabulario da unidade convenientemente.
23. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
24. Realizar diversas actividades e traballos relacionados cos contidos da unidade utilizando as TIC.
Comunicación lingüística (Obxectivos 1 e 11). Competencia dixital (Obxectivo 13). Aprender a aprender (Obxectivos 2, 4, 7 e 12). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivos 11 e 13). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 10).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
As revolucións
burguesas no século XVIII.
1. Identificar os principais
feitos das revolucións
burguesas nos Estados Unidos,
Francia e España e
Iberoamérica.
1.1. Redacta unha narrativa
sintética cos principais feitos
dalgunha das revolucións
burguesas do século XVIII,
acudindo a explicacións
causais, sopesando os proles e
os contras.
Comunicación lingüística
Explica as causas e as
consecuencias da Revolución Francesa.
Act. 1, 2, 3, 4, 5 e 6,páx. 33.Que
aprendiches?e Act. 2, páx. 51.
Recoñece os principais
acontecementos e personaxes implicados
na revolución.
Para saber máis, páx. 34.Act. 7, 8 e
9,páx. 35.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
2. Comprender o alcance e
as limitacións dos procesos
revolucionarios do século XVIII.
2.1. Discute as implicacións
da violencia con diversos tipos
de fontes.
Competencias sociais e
cívicas
Traballa con textos e distintas fontes
sobre contidos da Revolución Francesa.
Traballa co mapa,páx. 35.Párate a
pensar, páx. 38 e 39.
3. Identificar os principais
feitos das revolucións liberais
en Europa e en América.
3.1. Sabe recoñecer as
implicacións das revolucións
burguesas de comezos do
século XIX.
Comunicación lingüística
Entende as causas, o proceso e as
consecuencia da emancipación da
América española.
Act. 30, 31, 33 e 35, páx. 45.
ARevolución Francesa.
As revolucións liberais
e a Restauración no
século XIXen Europa e en
América: procesos
unificadores e
independentistas. Os
nacionalismos.
4. Comprobar o alcance e
as limitacións dos procesos
revolucionarios da primeira
metade do século XIX.
4.1. Sopesa as razóns dos
revolucionarios para actuar
como o fixeron.
Aprender a aprender
Explica o proceso da Restauración e
a reacción liberal posterior.
Analiza a información, páx.
40.Traballa co mapa,páx. 41.Act. 19, 20,
21, 22 e 23,páx. 41.Analiza a
información,páx. 42.Traballa co
mapa,páx. 43.Act. 27, 28 e 29,páx.
43.Que aprendiches?e Act. 6,páx. 51.
4.2. Recoñece, mediante a
análise de fontes de diversas
épocas, o seu valor non só
como información, senón tamén
como evidencia para os
historiadores.
Aprender a aprender
Traballa con fontes sobre a historia
de España do primeiro terzo do século
XIX.
Traballa con imaxes, páx.
36.Analiza a información, páx. 37.Act.
12, 13, 14, 15, 16 e 17, páx. 37.Para
saber máis, páx. 44.Act. 32, 35 e 36,páx.
44.Traballa como un historiador, páx.
48 e 49, Que aprendiches? e Act. 4 e 7,
páx. 51.Ponte a proba, páx. 52 e 53.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 3 A Revolución Industrial
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
25. Describir as causas da Revolución Industrial e entender por que o proceso tivo lugar en Inglaterra.
26. Identificar os sectores pioneiros da Revolución Industrial.
27. Entender a importancia da revolución dos transportes e das comunicacións na industrialización.
28. Coñecer as principais novidades traídas pola Segunda Revolución Industrial.
29. Describir os trazos principais da nova sociedade liberal e burguesa.
30. Comprender a relación entre as condicións de vida da sociedade industrial e a aparición do movemento obreiro.
31. Coñecer o proceso de industrialización en España.
32. Identificar as características e as obras do realismo.
33. Utilizar o vocabulario da unidade convenientemente.
34. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
35. Realizar diversas actividades e traballos relacionados cos contidos da unidade utilizando as TIC.
Comunicación lingüística (Obxectivos 1, 5 e 9). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivos 2, 3 e 4). Competencia dixital (Obxectivo 11). Aprender a aprender (Obxectivos 3, 4, e 6). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 9). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivos 10 e 11). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 8).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
A Revolución
Industrial. Desde Gran
Bretaña ao resto de
Europa.
1. Describir os feitos
relevantes da Revolución
Industrial e o seu
encadeamento causal.
1.1. Analiza e compara a
industrialización de diferentes
países de Europa, América e
Asia, nas súas distintas escalas
temporais e xeográficas.
Aprender a aprender
Coñece o proceso de Revolución
Industrial.
Analiza a información, páx. 56. Act.
1, 2, 3, páx. 57. Analiza a información,
páx. 57. Act. 4, 5, 6, 7, páx. 59. Que
aprendiches? eAct. 5, 6, páx. 71.
Comprende as principais novidades
científicas traídas pola Revolución
Industrial.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Avances tecnolóxicos, páx. 58.
Avances científicos, páx. 60. Analiza a
información, páx. 57. Act. 6, páx. 59.
2. Entender o concepto de
progreso e os sacrificios e
avances que implica.
2.1. Analiza os proles e os
contras da Primeira Revolución
Industrial en Inglaterra.
Competencias sociais e
cívicas
Entende as consecuencias que
provocou a Revolución Industrial.
Analiza a información, páx.
64.Analiza a pintura, páx. 65.Act. 14, 15,
17, páx. 65.Para saber máis, páx.
66.Analiza o texto, páx. 67.Act. 18, 19,
20, páx. 67.Que aprendiches? eAct. 3,
páx. 71.
2.2. Explica a situación
laboral feminina e infantil nas
cidades industriais.
Competencias sociais e
cívicas
Valora os efectos negativos sobre a
poboación traídos polo modelo de
produción industrial.
Traballa como un historiador, páx.
68, 69.Ponte a proba, páx. 72, 73.
3. Analizar as vantaxes e os
inconvenientes de ser un país
pioneiro nos cambios.
3.1.Compara o proceso de
industrialización en Inglaterra e
nos países nórdicos.
Aprender a aprender
Analiza o proceso de industrialización
en Europa.
Para saber máis, páx. 59.Act. 10,
páx. 61.
A discusión sobre as
características da
industrialización en
España: éxito ou fracaso?
A ciencia e a arte no
século XIX en Europa,
América e Asia.
4. Analizar a evolución dos
cambios económicos en
España, por mor da
industrialización parcial do país.
4.1. Especifica algunhas
repercusións políticas como
consecuencia dos cambios
económicos en España.
Aprender a aprender
Coñece as características da
industrialización española.
Párate a pensar, páx. 62, 63.Que
aprendiches? eAct. 7, páx. 71.
5. Relacionar movementos
culturais como o Romanticismo,
en distintas áreas, recoñecer a
orixinalidade de movementos
artísticos como o
impresionismo, o expresionismo
e outros –ismos en Europa.
5.1. Comenta
analiticamente cadros,
esculturas e exemplos
arquitectónicos da arte do
século XIX.
Conciencia e expresións
culturais
Coñece os principais movementos
artísticos da época estudada.
Analiza a pintura, páx. 65.Act. 15, 16,
páx. 65.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 4 As grandes potencias e o imperialismo
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
1. Coñecer os procesos de unificación de Alemaña e Italia e vinculalos co auxe do nacionalismo.
2. Identificar as principais potencias europeas do último terzo do século XIX e referir algunhas das súas características.
3. Entender as causas do proceso imperialista vivido desde a segunda metade do século XIX.
4. Recoñecer os distintos imperios coloniais creados na época.
5. Describir os trazos principais da nova sociedade liberal e burguesa.
6. Coñecer as características da arte da segunda metade do século XIX e os seus exemplos máis relevantes.
7. Identificar os aspectos claves da historia de España coincidentes coa época estudada.
8. Utilizar o vocabulario da unidade convenientemente.
9. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
10. Realizar diversas actividades e traballos relacionados cos contidos da unidade utilizando as TIC.
Comunicación lingüística (Obxectivos 5 e 8).
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivo9).
Competencia dixital (Obxectivo 10).
Aprender a aprender (Obxectivos 3e 9).
Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6e 7).
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivos 9 e 10).
Conciencia e expresións culturais (Obxectivo6).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
O imperialismo no
século XIX: concepto,
causas, desenvolvemento
e consecuencias.
1. Identificar as potencias
imperialistas e a repartición de
poder económico e político no
mundo no último cuarto do
século XIX e principios do XX.
1.1. Explica razoadamente
que o concepto de imperialismo
reflicte unha realidade que
influirá na xeopolítica mundial e
nas relacións económicas
transnacionais.
Aprender a aprender
Comprende o concepto de
imperialismo e as súas causas.
Analiza a información, páx. 80.Act.
8, 9, 10, 11, páx. 81. Que aprendiches? e
Act. 4, 5, 6, páx. 95.
Describe o proceso de expansión
colonial na segunda metade do século XIX.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Para saber máis, páx. 82.Traballa co
mapa, páx. 83.Comprende, páx.
83.Párate a pensar, páx. 84, 85.
1.2. Elabora discusións
sobre oeurocentrismo e a
globalización.
Competencias sociais e
cívicas
Valora o auxe do nacionalismo
europeo como un dos factores da
expansión colonial.
Analiza a información, páx.
76.Analiza a información, páx. 77.Act. 1,
2, 3, 4, páx. 77.Traballa co mapa, páx.
79.Act. 12, 13, páx. 81.Traballa como un
historiador, páx. 92, 93.Que
aprendiches? eAct. 2, páx. 95.
A ciencia e a arte no
século XIX en Europa,
América e Asia.
2. Establecer xerarquías
causais (aspecto, escala
temporal) da evolución do
imperialismo.
2.1.Sabe recoñecer cadeas
e interconexións causais entre
o colonialismo, o imperialismo
e a Gran Guerra de 1914.
Aprender a aprender
Identifica as rivalidades xurdidas entre
as potencias europeas arredor do feito
colonialista.
Act. 14, páx. 81.Traballa co mapa,
páx. 83.Comprende, páx. 83.
3. Relacionar movementos
culturais como o Romanticismo,
en distintas áreas, recoñecer a
orixinalidade de movementos
artísticos como o
impresionismo, o expresionismo
e outros –ismos en Europa.
3.1. Comenta
analiticamente cadros,
esculturas e exemplos
arquitectónicos da arte do
século XIX.
Conciencia e expresións
culturais
Coñece exemplos dos movementos
artísticos máis importantes da época.
Para saber máis, páx. 88.Act. 24, 25,
26, 27, 28, páx. 89.Que
aprendiches?eAct. 8, páx. 95.
3.2. Compara movementos
artísticos europeos e asiáticos.
Conciencia e expresións
culturais
Compara a arte europea e a asiática
da época.
Para saber máis, páx. 88.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 5Os inicios do séculoXX
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
36. Coñecer o clima de escalada bélica que se viviu en Europa nos anos previos á Primeira Guerra Mundial.
37. Identificar as causas que provocaron a Gran Guerra e recoñecer os bandos combatentes.
38. Recoñecer as distintas etapas da guerra e os feitos máis destacados.
39. Describir a Revolución Rusa especificando as súas etapas e os seus protagonistas.
40. Coñecer como quedou organizada a paz en Europa tras a Gran Guerra.
41. Identificar os aspectos clave da historia de España coincidentes coa época estudada.
42. Utilizar o vocabulario da unidade convenientemente.
43. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
44. Realizar diversas actividades e traballos relacionados cos contidos da unidade utilizando as TIC.
Comunicación lingüística (Obxectivos 4 e 7). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivo 8). Competencia dixital (Obxectivo 9). Aprender a aprender (Obxectivos 3 e 9). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6 e 7). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivos 8 e 9). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 9).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/
INDICADORES
A Gran Guerra (1914-
1919), ou Primeira
Guerra Mundial.
As consecuencias da
firma da paz.
1. Coñecer os principais
acontecementos da Gran
Guerra, as súas interconexións
coa Revolución Rusa e as
consecuencias do Tratado de
Versalles.
1.1.Diferencia os
acontecementos dos procesos
nunha explicación histórica da
Primeira Guerra Mundial.
Aprender a aprender
Coñece as principais causas da
Primeira Guerra Mundial.
Para saber máis, páx. 105.Act. 1, 2,
3, 4, 5, 6, páx. 105.Que aprendiches? e
Act. 2, 3, 4, páx. 118.
Describe as etapas e os principais
acontecementos da guerra.
Traballa co mapa, páx. 106.Analiza
a información, páx. 107.Act. 9, 10, 11,
12, páx. 107.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A Revolución Rusa.
1.2. Analiza o novo mapa
político de Europa.
Competencias sociais e
cívicas
Comprende as peculiaridades dos
tratados de paz e as transformacións
provocadas no mapa de Europa.
Traballa co mapa, páx. 112.Act. 20,
21, páx. 113.Que aprendiches? eAct. 2,
3, 4, páx. 118.
1.3. Describe a derrota de
Alemaña desde a súa propia
perspectiva e desde a dos
aliados.
Comunicación lingüística
Explica as consecuencias da Primeira
Guerra Mundial.
Párate a pensar, páx. 108, 109.Act.
22, páx. 113.Que aprendiches? eAct. 6,
7, páx. 118.Ponte a proba, páx. 119,
120.
2. Esquematizar a orixe, o
desenvolvemento e as
consecuencias da Revolución
Rusa.
2.1. Contrasta algunhas
interpretacións do alcance da
Revolución Rusa na súa época
e na actualidade.
Aprender a aprender
Analiza o proceso de revolución en
Rusia.
Analiza a información, páx. 110.Act.
13, 14, 15, 16, 17, 18, páx. 111.Que
aprendiches? eAct. 2, 5, páx. 118.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 6O período de entreguerras
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
45. Coñecer o impacto socioeconómico da Gran Guerra.
46. Valorar a difusión de réximes democráticos na Europa de entreguerras.
47. Recoñecer as claves das relacións internacionais na década de 1920.
48. Explicar a evolución da Unión Soviética tras o triunfo da Revolución.
49. Describir as características dos fascismos con atención ao caso italiano.
50. Describir os trazos da sociedade dos felices anos vinte.
51. Entender a evolución económica que provocou o estalido da crise de 1929.
52. Valorar as manifestacións artísticas máis relevantes do período estudado.
53. Identificar os acontecementos que tiveron lugar en España durante a época estudada.
54. Utilizar o vocabulario da unidade de forma apropiada.
55. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
56. Realizar actividades a partir de información extraída de fontes dixitais.
Comunicación lingüística (Obxectivos 6 e 10). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivo 7). Competencia dixital (Obxectivo 12). Aprender a aprender (Obxectivos 4, 6 e 8). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8). Sentido deiniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 9). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 8).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
A difícil recuperación
de Alemaña. O fascismo
italiano. O crac de 1929 e
a Gran Depresión.
1. Coñecer e comprender
os acontecementos, fitos e
procesos máis importantes do
período de entreguerras, entre
1919 e 1939, especialmente en
Europa.
1.1. Analiza interpretacións
diversas de fontes históricas e
historiográficas de distinta
procedencia.
Aprender a aprender
Analiza textos e outras fontes sobre o
período de entreguerras.
Analiza a información, páx.
124.Analiza a información, páx.
129.Analiza a información, páx.
131.Traballa como un historiador, páx.
138, 139. Que aprendiches? eAct. 3,
páx. 141.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
1.2. Relaciona algunhas
cuestións concretas do pasado
co presente e as posibilidades
do futuro, como o alcance das
crises financeiras de 1929 e de
2008.
Competencias sociais e
cívicas
Coñece a evolución da economía
desde 1920 ata o crac de 1929.
Act. 1, 2, 3, 4, páx. 125.Para saber
máis, páx. 132.Analiza a información,
páx. 133.Traballa coa gráfica, páx.
133.Act. 25, 26, 27, 28, 29, 30, páx. 133.
Que aprendiches? eAct. 5, páx.
141.Ponte a proba, páx.142, 143.
Compara a crise de 1929 coa
producida en 2008.
Párate a pensar, páx. 134, 135.
1.3. Discute as causas da
loita polo sufraxio da muller.
Aprender a aprender
Valora a irrupción social da muller na
sociedade de entreguerras e os trazos da
nova sociedade.
Act. 5, páx. 125.Act. 17, 18, 19, 20,
21, 22, páx. 131.Que aprendiches?
eAct. 4, páx. 141.
2. Analizar o que conduciu
ao auxe dos fascismos en
Europa.
2.1. Explica diversos
factores que fixeron posible o
auxe do fascismo en Europa.
Aprender a aprender
Identifica os principais trazos do
fascismo italiano.
Act. 14, 16, páx.129.
3. Relacionar movementos
culturais en distintas áreas e
recoñecer a orixinalidade de
movementos artísticos como o
impresionismo, o expresionismo
e outros –ismos en Europa.
3.1. Comenta analiticamente
cadros, esculturas e exemplos
arquitectónicos da arte do
século XX.
Conciencia e expresións
culturais
Recoñece os exemplos máis
significativos da arte de vangarda.
Puntos de vista, páx.136.Forza e
cor, páx. 136.Act. 33, 34, 35, 36, 37, 38,
39, páx. 137.Que aprendiches? eAct. 6,
páx. 141.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 7Os antecedentes da Segunda Guerra Mundial
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
57. Coñecer o impacto do crac de 1929 sobre a economía mundial na década de 1930.
58. Identificar o stalinismo e o nazismo como dous tipos de totalitarismo.
59. Recoñecer as claves da proclamación en España da Segunda República.
60. Explicar as principais características da Segunda República.
61. Describir as fases e acontecementos da Guerra Civil en España.
62. Explicar os trazos dos bandos enfrontados durante a Guerra Civil.
63. Identificar os acontecementos que provocaron a escalada de tensión que conduciu ao estalido da Segunda Guerra Mundial.
64. Utilizar o vocabulario da unidade de forma apropiada.
65. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
66. Realizar actividades a partir de información extraída de fontes dixitais.
Comunicación lingüística (Obxectivos 5 e 9). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivo 7). Competencia dixital (Obxectivo 10). Aprender a aprender (Obxectivos 4, 6 e 8). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 9). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 7).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
O crac de 1929 e a
Gran Depresión.
1.Coñecer e comprender os
acontecementos, fitos e
procesos máis importantes do
período de entreguerras, entre
1919 e 1939, especialmente en
Europa.
1.1. Relaciona algunhas
cuestións concretas do pasado
co presente e as posibilidades
do futuro, como o alcance das
crises financeiras de 1929 e de
2008.
Competencias sociais e
cívicas
Coñece as causas e as
consecuencias da Gran Depresión.
Analiza a información, páx.
146.Para saber máis, páx. 147.Act. 1, 2,
3, 4, 5, 6, páx. 147.Que aprendiches?
eAct. 5, páx. 165.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A Segunda República
en España.
A guerra civil
española.
O nazismo alemán.
Acontecementos
previos ao estalido da
guerra: expansión nazi e
apazugamento.
2.Estudar as cadeas
causais que explican a
xerarquía causal nas
explicacións históricas sobre
esta época, e a súa conexión
co presente.
2.1. Explica as principais
reformas e as reaccións que
destas se derivan durante a
Segunda República española.
Aprender a aprender
Explica os principais feitos da
Segunda República.
Analiza a información, páx.
150.Act. 12, 13, 14, 15, 16, 17, páx.
151.Para saber máis, páx. 152.Act. 18,
19, 20, 21, Analiza a información, páx.
153.Traballa como un historiador, páx.
162, 163.Que aprendiches? eAct. 4,
páx. 165.
2.2. Explica as causas da
guerra civil española no
contexto europeo e
internacional.
Competencias sociais e
cívicas
Coñece as causas da Guerra Civil.
Act. 22, 23, páx. 155.
Analiza a Guerra Civil e valora as
súas consecuencias.
Para saber máis, páx. 154.Act. 24,
25, 26, páx. 155.Párate a pensar, páx.
156, 157.Act. 27, 28, 29, 30, páx.
159.Traballa coa imaxe, páx.
159.Queaprendiches? eAct. 7, páx.
165.Ponte a proba, páx. 166, 167.
3. Analizar o que conduciu
ao auxe dos fascismos en
Europa.
3.1. Explica diversos
factores que fixeron posible o
auxe do fascismo en Europa.
Aprender a aprender
Identifica os trazos característicos do
nazismo alemán.
Act. 8, 9, 11, páx. 149.Analiza a
información, páx. 149.Para saber máis,
páx. 161.Que aprendiches? eAct. 3, 6,
8, páx. 165.
4. Coñecer os principais
feitos da Segunda Guerra
Mundial.
4.1. Elabora unha narrativa
explicativa das causas e
consecuencias da Segunda
Guerra Mundial, a distintos
niveis temporais e xeográficos.
Conciencia e expresións
culturais
Comprende os antecedentes da
Segunda Guerra Mundial.
Traballa cos mapas, páx. 160.Act.
34, 35, 36, 37, páx. 161.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 8A Segunda Guerra Mundial
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
67. Coñecer as distintas fases da Segunda Guerra Mundial.
68. Identificar os acontecementos, escenarios e personaxes máis relevantes do conflito.
69. Describir as consecuencias da guerra. 70. Valorar de forma crítica os procesos de
exterminio xeneralizado levados a cabo durante a Segunda Guerra Mundial.
71. Describir as claves da organización da paz. 72. Explicar o papel do Plan Marshall na
reconstrución europea. 73. Utilizar o vocabulario da unidade de forma
apropiada. 74. Traballar con mapas e gráficos relativos á
unidade e extraer información deles. 75. Realizar actividades a partir de información
extraída de fontes dixitais.
Comunicación lingüística (Obxectivos 5 e 7). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivos 3 e 4). Competencia dixital (Obxectivo 9). Aprender a aprender (Obxectivos 4, 6 e 8). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5 e 6). Sentido deiniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 9). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 7).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
De guerra europea á
guerra mundial.
1. Coñecer os principais
feitos da Segunda Guerra
Mundial.
1.1. Elabora unha narrativa
explicativa das causas e
consecuencias da Segunda
Guerra Mundial, a distintos
niveis temporais e xeográficos.
Comunicación lingüística
Explica as causas da Segunda
Guerra Mundial.
Traballa como un historiador, páx.
186, 187.Que aprendiches? eAct. 2,
páx. 189.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
O Holocausto.
2.Entender o concepto de
guerra total.
2.1. Recoñece a xerarquía
causal (diferente importancia
dunhas causas ou outras
segundo as distintas narrativas).
Aprender a aprender
Comprende as consecuencias da
guerra.
Para saber máis, páx. 182.Act. 29,
30, 31, 32, páx. 183.Traballa coa imaxe,
páx. 184.Act. 35, 36, 37, 38, páx.
185.Que aprendiches? eAct. 5, 7, 8,
páx. 189.
3. Diferenciar as escalas
xeográficas nesta guerra:
europea e mundial.
3.1. Dá unha interpretación
de por que acabou antes a
guerra europea que a mundial.
Competencias sociais e
cívicas
Identifica os aspectos específicos da
guerra en Asia e no Pacífico.
Traballa coa imaxe, páx. 177.Act.
19, 20, 21, 22, 23, 24, páx. 177.Ponte a
proba, páx. 190, 191.Que aprendiches?
eAct. 6, páx. 189.
3.2. Sitúa nun mapa as
fases do conflito.
Aprender a aprender
Analiza as distintas fases do conflito.
Traballa co mapa, páx. 170.Analiza
a información, páx. 171.Act. 2, 3, 4, 5,
6, páx. 171.Para saber máis, páx.
172.Act. 7, 8, 9, 10, páx. 173.Traballa co
mapa, páx. 174.Act. 11, 12, 13, 14, 15,
16, 17, páx. 175.Que aprendiches?
eAct. 2,3, 4, páx. 189.
4. Entender o contexto no
que se desenvolveu o
Holocausto na guerra europea
e as súas consecuencias.
4.1. Recoñece a
significación do Holocausto na
historia mundial.
Conciencia e expresións
culturais
Valora criticamente e entende a
dimensión do exterminio sistemático de
xudeus levado a cabo polo réxime nazi.
Párate a pensar, páx. 178,
179.Analiza a información, páx.
180.Act. 25, 26, 27, 28, páx. 181.Analiza
a información, páx. 181.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 9Os anos da Guerra Fría e a descolonización
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
76. Comprender o concepto de Guerra Fría e a súa orixe.
77. Identificar os bloques que rivalizaron durante a Guerra Fría.
78. Recoñecer as distintas etapas polas que discorreu a Guerra Fría.
79. Explicar os principais conflitos que enfrontaron os bloques durante a Guerra Fría.
80. Coñecer as causas e as consecuencias da descolonización.
81. Explicar como se levou a cabo o proceso descolonizador en Asia e en África.
82. Describir os feitos máis importantes do período de ditadura de Francisco Franco.
83. Analizar a evolución económica de España durante o franquismo.
84. Utilizar o vocabulario da unidade de forma apropiada.
85. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
86. Realizar actividades a partir de información extraída de fontes dixitais.
Comunicación lingüística (Obxectivos 7 e 9). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivo 8). Competencia dixital (Obxectivo 11). Aprender a aprender (Obxectivos 4, 6 e 8). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 9). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 7).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A nova xeopolítica
mundial: a Guerra Fría e
plans de reconstrución
posbélica.
Os procesos de
descolonización en Asia e
en África.
1. Comprender o concepto
de Guerra Fría no contexto de
despois de 1945, e as relacións
entre os dous bloques, EE.UU.
e URSS.
1.1. Describe as
consecuencias da guerra do
Vietnam.
Comunicación lingüística
Enumera e describe os principais
conflitos da Guerra Fría.
Act. 6, páx. 201.Act. 11, 12, páx.
202.Que aprendiches? eAct. 6, páx.
217.
1.2. Utilizando fontes
históricas e historiográficas,
explica algúns dos conflitos
enmarcados na época da
Guerra Fría.
Aprender a aprender
Comprende o concepto de Guerra
Fría e as súas características.
Analiza a información, páx.
200.Act. 5, 7, 9, páx. 201.Ponte a proba,
páx. 218, 219.
Identifica os bloques enfrontados na
guerra.
Para saber máis, páx. 198.Traballa
co mapa, páx. 198.Act. 2, 3, 4, páx.
198.Act. 8, 10,páx. 201.
2. Organizar os feitos máis
importantes da descolonización
de posguerra no século XX.
2.1. Describe os feitos
relevantes do proceso
descolonizador.
Comunicación lingüística
Entende que foi a descolonización e
recoñece as causas do proceso.
Act. 13, 15, páx. 204.Que
aprendiches? eAct. 3. 5. 7, páx. 217.
3. Comprender os límites da
descolonización e da
independencia nun mundo
desigual.
3.1. Distingue entre
contextos diferentes do mesmo
proceso, como a África
subsahariana (décadas de 1950
e 1960) e a India (1947).
Aprender a aprender
Identifica como se levou a cabo o
proceso de descolonización e as súas
consecuencias.
Act. 14, páx. 204.Para saber máis,
páx. 207.Act. 16, 17, 18, 19, 20, 21, páx.
207.Párate a pensar, páx. 209, 210.Que
aprendiches? eAct. 4. páx. 217.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A ditadura de Franco
en España
4. Explicar as causas de
que se establecese unha
ditadura en España, tras a
Guerra Civil, e como foi
evolucionando esa ditadura
desde 1939 a 1975.
4.1. Discute como se
entende en España e en Europa
o concepto de memoria
histórica.
Comunicación lingüística
Valora a represión despregada pola
ditadura franquista.
Act. 22, 23, páx. 211.Analiza a
información, páx. 211.Analiza a
información, páx. 212.Traballa como
un historiador, páx. 214, 215.
4.2. Coñece a situación da
posguerra e a represión en
España, e as distintas fases da
ditadura de Franco.
Competencias sociais e
cívicas
Explica os principais aspectos da
ditadura franquista.
Act. 22, 25, páx. 211.Act. 26, 27, 28,
29, 30, páx. 213.Que aprendiches?
eAct. 9, páx. 217.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Unidade 10O final da Guerra Fría
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
87. Enumerar as causas do colapso da Unión Soviética.
88. Describir a evolución da Europa do leste tras a caída do comunismo.
89. Recoñecer os acontecementos históricos máis relevantes do final do século XX.
90. Explicar o proceso de formación da Unión Europea.
91. Coñecer a evolución da América Latina durante o século XX.
92. Explicar como se levou a cabo o proceso de transición á democracia en España.
93. Utilizar o vocabulario da unidade de forma apropiada.
94. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
95. Realizar actividades a partir de información extraída de fontes dixitais.
Comunicación lingüística (Obxectivos 2 e 7). Competencia dixital (Obxectivo 11). Aprender a aprender (Obxectivos 4, 6 e 8). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4, 5 e 6). Sentido deiniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 9). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 7).
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
A crise do petróleo
(1973).
1. Comprender o concepto
de crise económica e a súa
repercusión mundial nun caso
concreto.
1.1. Compara a crise
enerxética de 1973 coa
financeira de 2008.
Competencia matemática
e competencias básicas en
ciencia e tecnoloxía
Explica a evolución da economía
capitalista nas últimas décadas.
Act. 11, 12, páx. 227.Párate a
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
O derrubamento dos
réximes soviéticos e as
súas consecuencias.
A transición política en
España: da ditadura á
democracia (1975-1982).
pensar, Act. 5, 6, 7, 8, 9, páx. 229.
2. Coñecer as causas e as
consecuencias inmediatas do
derrubamento da URSS e
doutros réximes soviéticos.
2.1. Analiza diversos
aspectos (políticos, económicos,
culturais) dos cambios
producidos tras o derrubamento
da URSS.
Aprender a aprender
Coñece as causas do derrubamento
da Unión Soviética.
Traballa coa imaxe, páx. 222.Act. 2,
3, 4, 5, 6, 7, páx. 226. Párate a pensar,
Act. 1, 2, 3, 4, 8, páx. 229.Que
aprendiches? eAct. 2, 3, 4, páx. 237.
3. Interpretar procesos a
medio prazo de cambios
económicos, sociais e políticos
a nivel mundial.
3.1. Interpreta o
renacemento e o declive das
nacións no novo mapa político
europeo desa época.
Aprender a aprender
Analiza a evolución da Europa
oriental tras a caída do comunismo.
Act. 8, 9, páx. 225.
4. Coñecer os principais
feitos que conduciron ao
cambio político e social en
España despois de 1975, e
sopesar distintas
interpretacións sobre ese
proceso.
4.1. Compara
interpretacións diversas sobre a
Transición española nos anos
setenta e na actualidade.
Comunicación lingüística
Entende o significado da Transición e
as súas dificultades.
Traballa como un historiador, páx.
234, 235.
4.2. Enumera e describe
algúns dos principais fitos que
deron lugar ao cambio na
sociedade española da
Transición: coroación de Xoán
Carlos I, Lei para a reforma
política de 1976, Lei de amnistía
de 1977, apertura das Cortes
Constituíntes, aprobación da
Constitución de 1978, primeiras
eleccións xerais, creación do
Estado das autonomías, etc.
Competencias sociais e
cívicas
Coñece os principais
acontecementos da Transición.
Analiza a información, páx.
232.Act. 17, 18, 19, páx. 233.Traballa
como un historiador, páx. 234, 235.
Que aprendiches? eAct. 6, 7, páx. 237.
5. Entender a evolución da
construción da Unión Europea.
5.1. Discute sobre a
construción da Unión Europea e
do seu futuro.
Sentido de iniciativa e
espírito emprendedor
Describe de forma crítica o proceso
de creación e ampliación da Unión
Europea.
Traballa co mapa, páx. 227.Act. 13,
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
O camiño cara á Unión
Europea: desde a unión
económica a unha futura
unión política
supranacional.
14, páx. 227.Ponte a proba, páx. 238,
239.
Unidade 11O mundo entre os séculosXX e XXI: evolución política
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
96. Definir o concepto de globalización e entender as súas implicacións no mundo actual.
97. Describir o proceso de ampliación da Unión Europea a partir de 1995.
98. Recoñecer os acontecementos históricos máis relevantes ocorridos nas distintas rexións do planeta nas últimas dúas décadas.
99. Explicar a evolución política de España desde 1982 ata a actualidade.
100. Utilizar o vocabulario da unidade de forma apropiada.
101. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade e extraer información deles.
102. Realizar actividades a partir de información extraída de fontes dixitais.
Comunicación lingüística (Obxectivos 1, 2 e 5). Competencia dixital (Obxectivo 7). Aprender a aprender (Obxectivo 4). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3 e 4). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 6). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 3).
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
As distintas formas
económicas e sociais do
capitalismo no mundo.
A transición política en
España: da ditadura á
democracia.
O camiño cara á Unión
Europea: desde a unión
económica a unha futura
unión política
supranacional.
1. Interpretar procesos a
medio prazo de cambios
económicos, sociais e políticos
a nivel mundial.
1.1. Interpreta o
renacemento e o declive das
nacións no novo mapa político
europeo desa época.
Aprender a aprender
Coñece os principais conflitos que se
viviron nas distintas áreas xeográficas do
planeta nas últimas décadas.
Act. 19, 20, 21, 22, 24, páx.
249.Analiza a información, páx.
253.Act. 24, 25, 26, 27, 28, páx.
253.Act. 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, páx.
253.Traballa como un historiador, páx.
256, 257.Ponte a proba, páx. 260,
261.Que aprendiches? eAct. 3, 5, 6, 7,
páx. 259.
2. Coñecer os principais
feitos que conduciron ao
cambio político e social en
España despois de 1975, e
sopesar distintas
interpretacións sobre ese
proceso.
2.1. Enumera e describe
algúns dos principais fitos que
deron lugar ao cambio na
sociedade española da
Transición: coroación de Xoán
Carlos I, Lei para a reforma
política de 1976, Lei de amnistía
de 1977, apertura das Cortes
Constituíntes, aprobación da
Constitución de 1978, primeiras
eleccións xerais, creación do
Estado das autonomías, etc.
Competencias sociais e
cívicas
Explica a evolución política de
España entre 1982 e a actualidade.
Act. 13, 14, 15, 16, 17, 18, páx. 247.
3. Entender a evolución da
construción da Unión Europea.
3.1. Discute sobre a
construción da Unión Europea e
do seu futuro.
Sentido de iniciativa e
espírito emprendedor
Analiza as últimas ampliacións e
transformacións da Unión Europea.
Traballa co mapa, páx. 244.Analiza
a información, páx. 245.Act. 9, 10, 11,
12, páx. 245.
4. Definir a globalización e
identificar algúns dos seus
factores.
4.1. Busca na prensa
noticias dalgún sector con
relacións globalizadas e elabora
argumentos a prol e en contra.
Sentido de iniciativa e
espírito emprendedor
Define o concepto de globalización e
explica algúns dos seus trazos
característicos.
Act. 1, 2, 3, 4, 5, 6, páx. 243.Que
aprendiches? eAct. 4, 8, páx. 259.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A globalización
económica, as relacións
interrexionais no mundo,
os focos de conflito e os
avances tecnolóxicos.
5. Recoñecer o impacto
destes cambios a nivel local,
rexional, nacional e global,
prevendo posibles escenarios
máis e menos desexables de
cuestións ambientais
transnacionais, e discutir as
novas realidades do espazo
globalizado.
5.1. Crea contidos que
inclúan recursos como textos,
mapas, gráficos, para presentar
algún aspecto conflitivo das
condicións sociais do proceso
de globalización.
Aprender a aprender
Valora as transformacións que se
produciron no mundo nas últimas
décadas.
Párate a pensar, páx. 250, 251.
Unidade 12O séculoXXI
OBXECTIVOS DA UNIDADE COMPETENCIAS
1. Analizar os principais desafíos da humanidade.
2. Comprender a dimensión social e cultural da
globalización.
3. Coñecer as desigualdades sociais e económicas
que padece o planeta.
4. Valorar a arte contemporánea e recoñecer as súas
principais manifestacións.
5. Explicar as principais reivindicacións sostidas
polos movementos sociais.
6. Coñecer as novidades tecnolóxicas máis
transcendentes para a configuración da sociedade
actual.
7. Utilizar o vocabulario específico da unidade.
8. Traballar con mapas e gráficos relativos á unidade
e extraer información deles.
Comunicación lingüística (Obxectivo 7).
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (Obxectivos 1, 2, 3 e 6). Competencia dixital (Obxectivos 6 e 9). Aprender a aprender (Obxectivos 4 e 5). Competencias sociais e cívicas (Obxectivos 1, 2, 3, 4 e 5). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (Obxectivo 8). Conciencia e expresións culturais (Obxectivo 9).
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
9. Realizar actividades a partir de información
extraída de fontes dixitais.
CONTIDOS CRITERIOS DE
AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE
DESCRITORES/INDICADOR
ES
As distintas formas
económicas e sociais do
capitalismo no mundo.
A globalización
económica, as relacións
interrexionais no mundo,
os focos de conflito e os
avances tecnolóxicos.
1. Interpretar procesos a
medio prazo de cambios
económicos, sociais e políticos
a nivel mundial.
1.1. Interpreta o
renacemento e o declive das
nacións no novo mapa político
europeo desa época.
Aprender a aprender
Analiza as desigualdades existentes
nas sociedades europeas.
Analiza a información, páx.
272.Act. 20, 21, 22, 23, 24, 25, páx. 273.
2. Definir a globalización e
identificar algúns dos seus
factores.
2.1. Busca na prensa
noticias dalgún sector con
relacións globalizadas e elabora
argumentos a prol e en contra.
Sentido de iniciativa e
espírito emprendedor
Comprende e explica as dimensións
sociais, tecnolóxicas e culturais da
globalización.
Act. 5, 6, 7, 8, 9, páx. 267.Analiza a
información, páx. 267.Act. 26, 27, 28,
29, 30, 31, páx. 277.Act. 32, 33, 34, 35,
páx. 279.Que aprendiches? eAct. 2, 3,
4, 5, páx. 283.
3. Recoñecer o impacto
destes cambios a nivel local,
rexional, nacional e global,
prevendo posibles escenarios
máis e menos desexables de
cuestións ambientais
transnacionais, e discutir as
novas realidades do espazo
globalizado.
3.1. Crea contidos que
inclúan recursos como textos,
mapas, gráficos, para presentar
algún aspecto conflitivo das
condicións sociais do proceso
de globalización.
Aprender a aprender
Analiza os principais retos e desafíos
aos que se enfronta a humanidade.
Act. 1, páx. 264.Act. 2, 3, 4, páx.
265.Párate a pensar, páx. 274,
275.Ponte a proba, páx. 284, 285, Que
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
3. Comprender a diferenza entre
os reinos medievais e as monarquías modernas.
3.1. Distingue as
características de réximes monárquicos autoritarios, parlamentarios e absolutos. Aprender a aprender
Comprende os trazos da monarquía de Carlos I. Traballa co mapa, páx. 196, Para saber máis, páx. 197, Act. 4, 5, 6, 7, 8, páx. 197. Act. 5, 7 páx. 211,
Entende as peculiaridades da Monarquía Hispánica de Filipe II. Para saber máis, páx. 198, Act. 9, 10, 11, 12, páx. 199
Polo tanto, as aprendizaxes anteriormenmte citadas non adquiridas no curso 2019-2020 por causa do COVID-19, incluiranse nos contidos dos temas de Historia 3º da ESO, xa que neste curso son ampliadas ditas aprendizaxes.
4. CONTIDOS TEMPORALIZADOS.
A temporalización dos contidos será a seguinte:
aprendiches? eAct. 3, 7, 8,páx. 283.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
PRIMEIRO TRIMESTRE:
Durante este trimestre estará previsto o traballo dos contidos incluídos nos temas 1-4
SEGUNDO TRIMESTRE:
Durante este trimestre estará previsto o traballo dos contidos incluídos nos temas 5-8
TERCEIRO TRIMESTRE:
Durante este trimestre estará previsto o traballo dos contidos incluídos nos temas 9-12
5. DESENVOVEMENTO DAS COMPETENCIAS BÁSICAS.
A “X f H ”
da etapa e adquiran as competencias clave porque:
Proporciona un coñecemento do espazo no que se desenvolven as sociedades, os recursos
naturais e o uso que se deu a estes, e a súa organización e funcionamento ao longo do tempo.
Todo iso constitúe unha bagaxe de experiencias colectivas pasadas e presentes imprescindible
para entender o mundo e a sociedade actuais.
Só desde o coñecemento global que proporciona esta materia sobre a complexa sociedade
actual, o alumnado será capaz de identificar e comprender os acontecementos, procesos e
fenómenos no contexto no que se producen e comprender a realidade do mundo en que viven, e
no que deberá desenvolver o seusentido da iniciativa e o seu espírito emprendedor, con
ferramentas básicas que lle permitan tomar decisións con criterio propio para transformar as súas
ideas en accións.
Achéganse datos sobre o pasado que permiten albiscar posibles problemas do futuro e adquirir
referencias básicas sobre o devir histórico que lle permitirán máis tarde incorporar novas
aprendizaxes. Proporciónase ao alumnado ferramentas e coñecementos básicos sobre os que
será capaz de participar activamente e construír de maneira autónoma a súa propia aprendizaxe,
contribuíndo así, de maneira decisiva, á adquisición da competencia de aprender a aprender.
Permite contemplar a realidade humana e social desde unha perspectiva global e integradora, o
que ofrece unha maior capacidade para estruturar os feitos sociais actuais como parte dunha
construción humana que se desenvolve no curso do tempo e que constitúe un marco xeral para a
comprensión do tempo histórico.
Axúdase á adquisición dun maior grao de conciencia acerca da organización espacial das
sociedades, as súas dimensións demográficas, económicas ou sociais, os modos de intervención
e os seus posibles impactos.
Proporciónase ao alumnado ideas fundamentais sobre a dimensión espacial das sociedades e a
configuración territorial, en todos os ámbitos, desde o local ao mundial, e é acercado aos
principios de interacción das sociedades e o seu contorno físico, posibilitando que poida valorar a
actuación dos homes no espazo e as posibilidades e constricións que impón o medio.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Só a partir dun bo coñecemento dos contidos que proporciona a materia de Xeografía e Historia
poderán adquirirse as competencias sociais e cívicas, entendidas como a habilidade para
interpretar fenómenos e problemas sociais en contextos cada vez máis globalizados; elaborar
respostas, tomar decisións e resolver conflitos, así como para interactuar con outras persoas e
grupos conforme a normas baseadas no respecto mutuo e en conviccións democráticas.
Acércase o alumnado á adquisición de distintas ferramentas técnicas relacionadas co uso
adecuado da información a través da observación ou a documentación, o seu tratamento, a súa
organización, a súa representación gráfica ou a súa comunicación. Esta materia propiciará tamén
un marco ideal para o desenvolvemento da competencia básica en ciencia e tecnoloxía,
incluída a competencia dixital, xa que deben ser capaces de buscar e seleccionar con espírito
crítico os datos necesarios, procesalos cientificamente en función do obxectivo desexado,
identificar preguntas, formular hipóteses, resolver problemas e alcanzar conclusións.
É unha materia ideal para desenvolver no alumno actitudes como a curiosidade, o interese e a
creatividade, así como o recoñecemento das manifestacións culturais e artísticas como fontes de
pracer e gozo persoal. Todo iso axudaralle a valorar de maneira responsable o noso patrimonio
artístico e cultural, e a adoptar unha actitude de respecto e protección cara a iso, de maneira que
se contribuirá decisivamente á adquisición da competencia en conciencia e expresións
culturais.
Por último, e dado o seu carácter instrumental, esta materia contribuirá de maneira decisiva á
adquisición da competencia en comunicación lingüística, xa que a linguaxe será a ferramenta
fundamental para a comunicación, a representación, comprensión e interpretación da realidade,
así como para a construción do coñecemento e a organización do pensamento.
No perfil competencial da materia de 4º ESO que se ofrece a continuación inclúense as
siglas identificativas das competencias clave a cuxa adquisición se contribúe particularmente
con cada estándar de aprendizaxe avaliable.
6. COÑECEMENTOS E APRENDIZAXES BÁSICOS PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN
ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE CC
BLOQUE 1. O SÉCULO XVIII EN EUROPA ATA 1789
B1.1. Século XVIII en Europa: do feudalismo ao absolutismo e o parlamentarismo das minorías. Francia, Inglaterra, España e Galicia.
B1.2. Ilustración.
B1.3. Arte e ciencia en Europa no século XVIII.
B1.1. Explicar as características
do Antigo Réxime nos seus sentidos
político, social e económico.
XHB1.1.1. Establece, a través da análise de textos, a diferenza entre o Absolutismo e o Parlamentarismo.
CSC
CAA
CCL
XHB1.1.2. Distingue conceptos históricos como Antigo Réxime e Ilustración.
CSC
CAA
CCL
B1.2.Coñecer o alcance da Ilustración
como novo movemento cultural e social en Europa e en América.
XHB1.2.1. Describe as características da cultura da Ilustración e as implicacións que ten nalgunhas monarquías.
CSC
CEC
CCL
B1.3. Coñecer os avances da
Revolución Científica desde os
séculos XVII e XVIII.
XHB1.3.1. Aprecia os avances científicos e a súa aplicación á vida diaria, e contextualiza o papel dos científicos na súa propia época.
CSC
CMCT
CAA
XHB1.2.2. Comprende as implicacións do empiricismo e o método científico nunha variedade de áreas.
CSC
CMCT
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
BLOQUE 2. A ERA DAS REVOLUCIÓNS LIBERAIS
B2.1. Revolucións burguesas nos séculos XVIII e XIX: bases ideolóxicas (liberalismo,nacionalismo e rexionalismo), económicas e sociais; principais consecuencias.
B2.2. Revolucións burguesas nos séculos XVIII e XIX: periodización e feitos principais. Restauración. Procesos unificadores e independentistas.
O caso español.
B2.1. Comprender o alcance e as
limitacións dos procesos revolucionarios dos séculos XVIII e XIX.
XHB2.1.1. Sopesa as razóns dos revolucionarios para actuar como o fixeron.
CSC
CAA
CCL
XHB2.1.2. Recoñece, mediante a análise de fontes de diversas épocas, o valor destas non só como información senón tamén como evidencia para os/as historiadores/
as.
CSC
CAA
CCL
B2.2. Identificar os principais feitos das revolucións liberais burguesas en Europa e América nos séculos XVIII e XIX.
XHB2.2.1. Redacta unha narrativa sintética cos principais feitos dalgunha das revolucións burguesas
da primeira metade do século XIX, acudindo a explicacións causais, e sinala os proles e os contras.
CSC
CAA
CCL
XHB2.2.2. Redacta unha narrativa sintética cos principais feitos dalgunha das revolucións burguesas do século XVIII, acudindo a explicacións causais, e indica
os proles e os contras.
CSC
CAA
CCL
XHB2.2.3. Discute as implicacións da violencia empregando diversos tipos de fontes.
CSC
CAA
CCL
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
BLOQUE 3. A REVOLUCIÓN INDUSTRIAL
B3.1. Revolución Industrial: concepto; factores económicos, sociais e ideolóxicos que a fan posible.
B3.2. Revolución Industrial: desde Gran Bretaña ao resto de Europa.
B3.3. Consecuencias da Revolución Industrial. Movemento obreiro (orixes, ideoloxías e formas de organización).
B3.4. Discusión en torno ás características da industrialización en España e Galicia: éxito ou fracaso?
B3.5. A ciencia no século XIX.
B3.1. Describir os feitos salientables
da Revolución Industrial e o seu encadeamento causal.
XHB3.1.1. Analiza os proles e os contras da primeira Revolución Industrial en Inglaterra.
CSC
CAA
CCL
B3.2. Analizar as vantaxes e os
inconvenientes de ser un país
pioneiro nos cambios.
XHB3.2.1. Analiza e compara a industrialización de diferentes países de Europa, América e Asia,
nas súas distintas escalas temporais e xeográficas.
CSC
CAA
CCL
XHB3.2.2. Compara o proceso de industrialización en Inglaterra e nos países nórdicos.
CSC
CAA
CCL
B3.3. Entender o concepto de
progreso, e os sacrificios e os
avances que leva consigo.
XHB3.3.1. Explica a situación laboral feminina e infantil nas cidades industriais.
CSC
SIEE
CCL
B3.4. Analizar a evolución dos
cambios económicos en España
e en Galicia, a raíz da industrialización parcial do país.
XHB3.4.1. Especifica algunhas
repercusións políticas como consecuencia
dos cambios económicos en España.
CSC
B3.5. Coñecer os principais avances
científicos e tecnolóxicos do século XIX, e a súa relación coas revolucións industriais.
XHB3.5.1. Elabora un eixe cronolóxico, diacrónico e sincrónico, cos principais avances científicos e tecnolóxicos do século XIX.
CSC
CAA
CMCT
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
BLOQUE 4. O IMPERIALISMO DO SÉCULO XIX E A I GUERRA MUNDIAL
B4.1. O imperialismo no século
XIX: concepto.
B4.2. Imperialismo: causas, desenvolvemento e consecuencias.
B4.3. Causas e consecuencias da Gran Guerra (1914-1919) ou I Guerra Mundial.
B4.4. Revolución Rusa.
B4.5. El arte en el siglo XIX.
B4.1. Identificar as potencias
imperialistas e a repartición de
poder económico e político no
mundo no derradeiro cuarto do
século XIX e no principio do XX.
XHB4.1.1. Explica razoadamente que o concepto imperialismo reflicte unha realidade que influirá na xeopolítica mundial e nas relacións económicas transnacionais.
CSC
CAA
CCL
XHB4.1.2. Elabora discusións sobre eurocentrismo e a globalización.
CSC
CAA
CCL
B4.2. Establecer xerarquías causais
(aspecto e escala temporal)
da evolución do imperialismo.
XHB4.2.1. Sabe recoñecer cadeas e interconexións causais entre colonialismo, imperialismo e a Gran Guerra de 1914.
CSC
CAA
B4.3. Coñecer os principais acontecementos da Gran Guerra, as
súas interconexións coa Revolución
Rusa e as consecuencias dos tratados de Versalles.
XHB4.3.1. Diferencia os acontecementos dos procesos, nunha explicación histórica, da I Guerra Mundial.
CSC
CAA
XHB4.3.2. Analiza o novo mapa político de Europa.
CSC
CAA
XHB4.3.3. Describe a derrota de Alemaña desde a súa propia perspectiva e desde a dos aliados.
CSC
CAA
CCL
B4.4. Esquematizar a orixe, o
desenvolvemento e as consecuencias
da Revolución Rusa.
XHB4.4.1. Contrasta algunhas interpretacións do alcance da Revolución Rusa na súa época e na actualidade.
CSC
CAA
CCL
B4.5. Relacionar movementos culturais como o romanticismo, en distintas áreas, e recoñecer a orixinalidade de movementos artísticos como o impresionismo, o expresionismo e outros "ismos" en Europa.
XHB4.5.1. Comenta analiticamente cadros, esculturas e exemplos arquitectónicos da arte do século XIX.
CSC
CAA
CCL
CEC
XHB4.5.2. Compara movementos artísticos europeos e asiáticos.
CSC
CAA
CCL
CEC
BLOQUE 5. A ÉPOCA DE “ENTREGUERRAS” (1919-1945)
B5.1. Período de entreguerras: do final da Gran Guerra ao crac do 29 e a Gran Depresión.
B5.2. Fascismo
B5.1. Coñecer e comprender os
acontecementos, os feitos e os
procesos máis importantes do período
de entreguerras, e a súa
XHB5.1.1. Analiza interpretacións diversas de fontes históricas e historiográficas de distinta procedencia.
CSC
CAA
CCL
XHB5.1.2. Relaciona algunhas cuestións concretas do pasado co presente e as posibilidades do futuro,
como o alcance das crises financeiras
CSC
CAA
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
italiano e nazismoalemán.
B5.3. II República española y la Guerra Civil.
conexión co presente, e estudar a
xerarquía causal nas explicacións
históricas sobre esta época.
de 1929 e de 2008.
XHB5.1.3. Discute as circunstancias da loita polo sufraxio da muller.
CSC
CAA
CCL
B5.2. Analizar as causas do auxedos fascismos en Europa.
XHB5.2.1. Explica diversos factores que fixeron posible o auxe do fascismo en Europa.
CSC
CCL
B5.3. Coñecer as tensións que
levaron en España á proclamación
da II República e ao estoupido
da Guerra Civil.
XHB5.3.1. Explica as principais reformas durante a II República española, e reaccións a elas.
CSC
CCL
XHB5.3.2. Explica as causas da Guerra Civil española no contexto europeo e internacional.
CSC
CAA
CCL
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
BLOQUE 6. AS CAUSAS E CONSECUENCIAS DA II GUERRA MUNDIAL (1939-1945)
B6.1. Orixes da II Guerra Mundial.
B6.2. Desenvolvemento da II Guerra Mundial: extensión, fases, formas de guerra e principais consecuencias.
B6.3. O Holocausto.
B6.4. Nova xeopolítica mundial: Guerra Fría e plans de reconstrución posbélica.
B6.5. Procesos de descolonización en Asia e África.
B6.1. Coñecer as causas da II
Guerra Mundial.
XHB6.1.1. Recoñece a xerarquía causal (diferente importancia dunhas causas ou outras segundo
as narrativas).
CSC
CAA
B6.2. Coñecer os principais feitos
da II Guerra Mundial, diferenciar
as escalas xeográficas nesta guerra
(europea e mundial) e entender
o concepto de guerra total.
XHB6.2.1. Sitúa nun mapa as fases do conflito.
CSC
CAA
XHB6.2.2. Dá unha interpretación de por que rematou antes a guerra europea que a mundial.
CSC
CAA
CCL
XHB6.2.3. Elabora unha narrativa explicativa das causas e as consecuencias da II Guerra Mundial, a distintos niveis temporais e xeográficos.
CSC
CAA
CCL
B6.3. Entender o contexto en que
se desenvolveu o Holocausto na
guerra europea e as súas consecuencias.
XHB6.3.1. Recoñece a significación do Holocausto na historia mundial.
CSC
B6.4. Comprender o concepto de
Guerra Fría no contexto de despois
de 1945, e as relacións entre
os dous bloques, os EEUU e a
URSS.
XHB6.4.1. Utilizando fontes históricas e historiográficas, explica algúns dos conflitos enmarcados na época da Guerra Fría.
CSC
CAA
CCL
XHB6.4.2. Describe as consecuencias da guerra de Vietnam.
CSC
CAA
CCL
B6.5. Organizar os feitos máis
importantes da descolonización de posguerra no século XX e comprender os límites da descolonización e da independencia nun mundo desigual.
XHB6.5.1. Describe os feitos relevantes do proceso descolonizador.
CSC
CCL
XHB6.5.2. Distingue entre contextos diferentes do mesmo proceso, por exemplo, África subsahariana
(anos 50 e 60) e a India (1947).
CSC
CAA
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
BLOQUE 7. A ESTABILIZACIÓN DO CAPITALISMO E O ILLAMENTO ECONÓMICO DO BLOQUE SOVIÉTICO
B7.1. Evolución dos bloques soviético e capitalista. O "WelfareState".
B7.2. Crise do petróleo (1973).
B7.3. Ditadura de Franco en España.
B7.1. Entender os avances económicos dos réximes soviéticos e
os perigos do seu illamento interno,
así como os avances económicos
do "WelfareState" en Europa.
XHB7.1.1. Explica os avances dos réximes soviéticos e do "WelfareState" en Europa.
CSC
CAA
CCL
XHB7.1.2. Recoñece os cambios sociais derivados da incorporación da muller ao traballo asalariado.
CSC
B7.2. Comprender o concepto de
crise económica e a súa repercusión
mundial nun caso concreto.
XHB7.2.1. Compara a crise enerxética de 1973 coa financeira de 2008.
CSC
CAA
CCL
B7.3. Explicar as causas de que
se establecera unha ditadura en
España tras a Guerra Civil, e como
foi evolucionando esa ditadura
desde 1939 a 1975.
XHB7.3.1. Coñece a situación da posguerra e a represión en España, así como as fases da ditadura de Franco.
CSC
XHB7.3.2. Discute como se entende en España e en Europa o concepto de memoria histórica.
CSC
CAA
CCL
BLOQUE 8. O MUNDO RECENTE ENTRE OS SÉCULOS XX E XXI
B8.1. Formas económicas e sociais do capitalismo no mundo.
B8.2. Colapso dos réximes soviéticos e as súas consecuencias.
B8.3. Transición política en España:
da ditadura á democracia
(1975-1982).
B8.4. Camiño cara a Unión Europea: desde a unión económica a unha futura unión política
B8.1. Interpretar procesos a medio
prazo de cambios económicos,
sociais e políticos a nivel
mundial.
XHB8.1.1. Interpreta o renacemento e o declive das nacións no novo mapa político europeo desa época.
CSC
CAA
XHB8.1.2. Comprende os proles e contras do estado do benestar.
CSC
B8.2. Coñecer as causas e as
consecuencias inmediatas do colapso
da URSS e outros réximes
socialistas.
XHB8.2.1. Analiza aspectos políticos, económicos e culturais dos cambios producidos tralo colapso da URSS.
CSC
CAA
CCL
B8.3. Coñecer os principais feitos
que conduciron ao cambio político
e social en España despois de 1975, e sopesar distintas interpretacións
sobre ese proceso.
XHB8.3.1. Compara interpretacións sobre a Transición española nos anos setenta do século XX e na actualidade.
CSC
CAA
CCL
XHB8.3.2. Enumera e describe algúns dos principais fitos que deron lugar ao cambio na sociedade española da transición: coroación de Xoán Carlos I, lei para a reforma política de 1976, lei de amnistía de 1977, apertura de Cortes
CSC
CCL
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
supranacional. Constituíntes, aprobación da
Constitución de 1978, primeiras eleccións xerais, creación do Estado das autonomías, etc.
XHB8.3.3. Analiza o problema do terrorismo en España durante esta etapa (ETA, GRAPO, Terra Lliure, etc.): a xénese e a historia das organizacións terroristas, a
aparición dos primeiros movementos asociativos en defensa das vítimas, etc.
CSC
CAA
CCL
B8.4. Entender a evolución da
construción da Unión Europea.
XHB8.4.1. Discute sobre a construción da Unión Europea e do seu futuro.
CSC
CAA
CCL
BLOQUE 9. A REVOLUCIÓN TECNOLÓXICA E GLOBALIZACIÓN A FINAIS DO SÉCULO XX E PRINCIPIOS DO XXI
B9.1. A globalización económica: concepto e características.
B9.2. Papel da Revolución Tecnolóxica na globalización.
B9.3. Consecuencias de la globalización. Relaciones interrexionais; focos de conflicto.
B9.1. Definir a globalización e
identificar algúns dos seus factores.
XHB9.1.1. Procura na prensa novas dalgún sector con relacións globalizadas, e elabora argumentos a favor e en contra.
CSC
CD
CCL
CAA
XHB9.1.2. Elabora discusións sobre o eurocentrismo e a globalización.
CSC
CAA
CCL
B9.2. Identificar algúns dos cambios fundamentais que supón a Revolución Tecnolóxica.
XHB9.2.1. Analiza algunhas ideasde progreso e retroceso na implantación das recentes tecnoloxías da información e da comunicación, a distintos niveis xeográficos.
CSC
CAA
CCL
CD
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
B9.3. Recoñecer o impacto destes
cambios a nivel local, autonómico,
estatal e global, prevendo posibles escenarios máis e menos desexables de cuestións ambientais transnacionais, e discutir as novas realidades do espaz
globalizado.
XHB9.3.1. Crea contidos que inclúen recursos como textos, mapas e gráficos, para presentar algún aspecto conflitivo das condicións sociais do proceso de
globalización.
CSC
CD
CAA
CCL
CMCT
SIEE
BLOQUE 10. A RELACIÓN ENTRE O PASADO, O PRESENTE E O FUTURO A TRAVÉS DA HISTORIA EA XEOGRAFÍA
B10.1. Relación entre o pasado, o presente e o futuro a través da historia e a xeografía.
B10.2. Cambio e continuidade.
B10.3. Tempo histórico.
B10.4. Vocabulario histórico e artístico: Idade Contemporánea.
B10.1. Recoñecer que o pasado
non está "morto e enterrado", senón
que determina o presente e
os posibles futuros e espazos, ou
inflúe neles.
XHB10.1.1. Formula posibles beneficios e desvantaxes para as sociedades humanas e para o medio natural dalgunhas consecuencias do quecemento global, como o desxeamento do Báltico.
CSC
CMCT
CAA
CCL
XHB101.2. Sopesa como unha Europa en guerra durante o século XX pode chegar a unha unión económica e política no século XXI.
CSC
CAA
XHB101.3. Compara (nun aspecto ou en varios) as revolucións industriais do século XIX coa revolución
tecnolóxica de finais do século XX e principio do XXI.
CSC
CMCT
CAA
B10.2. Explicar as característicasde cada tempo histórico e certos acontecementos que determinaron
cambios fundamentais no rumbo da historia, diferenciando períodos que facilitan o seu estudo e a súa interpretación.
XHB10.2.1. Ordena temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos salientables, utilizando para iso as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade.
CSC
CMCT
XHB10.2.2. Realiza diversos tipos de eixes cronolóxicos e mapas históricos.
CSC
CMCT
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
B10.3. Entender que os acontecementos e os procesos ocorren
ao longo do tempo e á vez no tempo (diacronía e sincronía).
XHB10.3.1. Entende que varias culturas convivían á vez en diferentes enclaves xeográficos.
CSC
CMCT
B10.4. Utilizar o vocabulario histórico
e artístico con precisión, inseríndoo
no contexto adecuado.
XHB10.4.1. Utiliza con fluidez e precisión o vocabulario histórico e artístico necesario.
CSC
CMCT
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
7. METODOLOXÍA DIDÁCTICA.
Os principios psicopedagóxicos xerais xorden das teorías do proceso de ensino e aprendizaxe, que, á
súa vez, despréndense do marco teórico ou paradigma que as ampara. O noso enfoque baséase nos
principios xerais ou ideas-eixe seguintes:
1. Partir do nivel de desenrolo do alumno.Este principio esixe atender de forma simultáneaao
nivel de competencia cognitiva correspondente ao nivel de desenvolvemento no que se atopan os
alumnos, por unha banda, e aos coñecementos previos que estes posúen en relación co que se
quere que aprendan, por outra. Isto débese a que o inicio dunha nova aprendizaxe escolar debe
comezar a partir dos conceptos, representacións e coñecementos que construíu o alumno nas
súas experiencias previas.
2. Asegurar a construción de aprendizaxes significativas e a aplicación dos coñecementos á
vida. Para asegurar unha aprendizaxe significativa deben cumprirse varias condicións. En
primeiro lugar, o contido debe ser potencialmente significativo (significatividade), tanto desde o
punto de vista da estrutura lóxica da materia que se está traballando como da estrutura
psicolóxica do alumno. En segundo lugar, cómpre que o alumno teña unha actitude favorable
para aprender significativamente, é dicir, que estea motivado para conectar o novo que está
aprendendo co que el xa sabe, co fin de modificar as estruturas cognitivas anteriores.
Se se producen aprendizaxes verdadeiramente significativas, conséguese un dos
obxectivos principais da educación: asegurar a funcionalidade do aprendido; é dicir, que os
coñecementos adquiridos podan ser utilizados nas circunstancias reais nas que os alumnos os
necesiten (transferencia).
3. Facilitar a realización de aprendizaxes significativas por sisos.Cómpre que os alumnos
sexan capaces de aprender a aprender. Para iso,hai que prestar especial atención á adquisición
de estratexias de planificación da propiaaprendizaxeeaofuncionamento da memoria comprensiva.
A memoria non é só lembrar o aprendido, senón tamén o punto de partida para realizar novas
aprendizaxes. Canto máis rica sexa a estrutura cognitiva onde se almacena a información e as
aprendizaxes realizadas, máis fácil será poder realizar aprendizaxes significativas por un mesmo.
4. Modificar esquemas de coñecemento. A estrutura cognitiva dos alumnos concíbese coma un
conxunto de esquemas de coñecemento que recollen unha serie de informacións, que poden
estar organizadas en maior ou menor grado e, polo tanto, ser máis ou menos axeitadas á
realidade. Durante o proceso de aprendizaxe, o alumno debería recibir informacións que entren
en contradicción cos coñecementos que ata ese momento posúe e que, dese modo, rompan o
equilibrio inicial dos seus esquemas de coñecemento. Superada esta fase, volverá o reequilibrio,
o que supón unha nova seguridade cognitiva, grazas á acomodación de novos coñecementos,
pois só desa maneira se pode aprender significativamente.
5. Adestrar diferentes estratexias de metacognición.
Un xeito de asegurar que os alumnos aprendan a aprender, a pensar, é facilitarllesferramentas
que lles permitan reflexionar sobre aquilo que lles funciona ben e aquilo que non logran
facercomo querían ou se lles pedía; destexeito, consolidan formas de actuar exitosas e descartan
as demais. Ademais, mediante a metacognición, os alumnos son conscientes de que saben e,
polo tanto, poden profundar nesecoñecemento e aplicalo con seguridade en situacións novas
(transferencia), tanto de aprendizaxe como da vida real.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
6. Potenciar a actividade e interactividade nos procesos de aprendizaxe. A actividade consiste
en establecer relacións ricas e dinámicas entre o novo contido e os coñecementos previos que o
alumno xa posúe. Non obstante, cómpre considerar que, aínda que o alumno é o verdadeiro
artífice do proceso de aprendizaxe, a actividade educativa é sempre interpersoal, e nela existen
dous polos: o alumno e o profesor.
Podemos dicir que a intervención educativa é un proceso de interactividadeprofesor-alumno ou
alumno-alumno, no que convén distinguir entre aquilo que o alumno é capaz de facer e de aprender por
si só e o que é capaz de aprender coa axuda doutras persoas. A zona que se configura entre estes dous
niveis (zona de desenvolvemento próximo) delimita a marxe de incidencia da acción educativa. O
profesor debe intervir naquelas actividades que un alumno non é capaz de realizar por si mesmo, pero
que pode chegar a solucionar si recibe a axuda pedagóxica conveniente. Na interacción alumno-alumno,
habemos de dicir que as actividades que favorecen os traballos cooperativos, aquelas nas que se
confrontan distintos puntos de vista ou nas que se establecen relacións de tipo tutorial duns alumnos con
outros, favorecen moi significativamente os procesos de aprendizaxe.
Principios didácticos
Estes principios psicopedagóxicos implican ou concrétanse nunha serie de principios didácticos, a
través dos cales se especifican novos condicionantes nas formas de ensinanza-aprendizaxe, que
constitúen un desenrolo máis pormenorizado dos principios metodolóxicos establecidos no currículo:
1. Asegurar a relación das actividades de ensinanza e aprendizaxe coa vida real do
alumnado, partindo, sempre que sexa posible, da súa propia experiencia.
2. Diseñar actividades de ensinanza-aprendizaxe que permitan aos alumnos establecer
relacións sustantivas entre os coñecementos e experiencias previas e as novas
aprendizaxes, facilitando deste modo a construcción de aprendizaxes significativas.
3. Organizar os contidos en torno a eixes que permitan abordar os problemas, as situacións e
os acontecementos dentro dun contexto e na súa globalidade.
4. Favorecer a interación alumno-profesor e alumno-alumno, para que se produza a
construción de aprendizaxes significativas e a adquisición de contidos de claro compoñente
cultural e social.
5. Potenciar o interese espontáneo dos alumnos no coñecemento dos códigos
convencionais e instrumentos de cultura, aínda sabendo que as dificultades que estas
aprendizaxes conlevan poden desmotivalos; cómpre prevelas e graduar as actividades en
consecuencia.
6. Ter en conta as peculiaridades de cada grupo e os ritmos de aprendizaxe de cada alumno en
concreto, para adaptar os métodos e recursos ás diferentes situacións.
7. Proporcionar continuamente información ao alumno sobre o momento do proceso de
aprendizaxe no que se atopa, clarificando os obxectivos que debe acadar, facéndoo tomar
conciencia das súas posibilidades e das dificultades que debe superar, e propiciando a
construción de estratexias de aprendizaxe innovadoras.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
8. Impulsar as relacións entre iguais proporcionando pautas que permitan a confrontación e
modificación de puntos de vista, a coordinación de intereses, a toma de decisións colectivas, a
axuda mutua e a superación de conflitos mediante o diálogo e a cooperación.
9. Deseñar actividades para conseguir a plena adquisición e consolidación de contidos tendo
en conta que moitos deles non se adquiren únicamente a través das actividades
desenvolvidas no contexto da aula, pero que o funcionamento da escola como
organización social sipode facilitar: participación, respecto, cooperación,
solidariedade, tolerancia, liberdade responsable, etc.
Na proposta da materia de Xeografía e Historia destacan os seguintes aspectos desde o punto
de vista didáctico:
O enfoque básico: o interese pola comprensión do noso mundo
Un dos obxectivos clave nesta materia é que os alumnos comprendan como é o mundo
no que viven, que causas provocaron que sexa así e que consecuencias se derivan de que sexa
así. Tamén se intenta favorecer a empatía do alumnado con culturas e mentalidades distintas da
propia, e a súa implicación persoal nos problemas que afectan ao mundo actual.
En Xeografía descríbense con atención as principais características e procesos do noso
mundo a distintas escalas (mundial, continental, nacional, rexional, local). En Historia
preséntanse os feitos, obxectos, usos e costumes do pasado como raíces dos procesos actuais
e dos elementos da nosa vida cotiá.
Os descubrimentos na Xeografía e na Historia
Ambas as materias son disciplinas abertas, que se van construíndo pouco a pouco, a
partir de descubrimentos sucesivos. Ao comezo das unidades móstranse aos alumnos as
distintas fontes, a través das cales descobren o contido concreto sobre o que versa o tema:
Noticias de actualidade.
Fontes específicas e traballos especializados.
Cine.
Libros.
Ligazóns de internet.
Posteriormente, expóñense os contidos do tema, formulándolles un interrogante que
motive o seu interese por iniciar o estudo. Estas páxinas complétanse con actividades sobre
coñecementos previos e a súa aplicación para resolver un problema cotián, así como sobre o
seu pensamento crítico.
Preocupación polas estratexias de aprendizaxe
Non basta con ensinar coñecementos, senón que hai que conseguir que o alumno
adquira un nivel adecuado de desenvolvemento das competencias básicas.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Nas actividades específicas da unidade axúdase aos alumnos a reflexionar sobre o propósito da
aprendizaxe e a expoñer a forma de planificar, supervisar e avaliar o seu proceso de adquisición
do coñecemento en contextos diversos: lectura de imaxes, interpretación da cartografía,
comprensión de textos, etc. Nas actividades finais de cada unidade exponse a integración dos
coñecementos adquiridos, así como o traballo das capacidades intelectuais de carácter xeral:
definir, clasificar, comparar, sintetizar, explicar, analizar, valorar e argumentar.
Ademais, a realización de tarefas competenciais e a aprendizaxe baseada en problemas
(PBL), afonda no traballo en equipo desde unha perspectiva competencial.
Utilizaranse varios métodos didácticos, mesturándoos:
Interrogativo: preguntar frecuentemente aos alumnos conforme avanzamos no
desenvolvemento de cada unidade. É unha boa forma de coñecer o punto de partida e
animalos a participar.
Indutivo: partindo da análise de fenómenos ou manifestacións particulares, chegamos
á xeneralización.
Dedutivo: aplicar a fenómenos concretos proposicións de carácter xeral.
Investigativo: propiciar procesos de busca e elaboración de informacións para
favorecer a construción de novos coñecementos.
Dialéctico: chegar a conclusións tras sucesivas fases de análise e síntese entre todos.
comprensión de textos, etc. Nas actividades finais de cada unidade exponse a integración dos
coñecementos adquiridos, así como o traballo das capacidades intelectuais de carácter xeral:
definir, clasificar, comparar, sintetizar, explicar, analizar, valorar e argumentar.
Ademais, a realización de tarefas competenciais e a aprendizaxe baseada en problemas
(PBL), afonda no traballo en equipo desde unha perspectiva competencial.
Utilizaranse varios métodos didácticos, mesturándoos:
Interrogativo: preguntar frecuentemente aos alumnos conforme avanzamos no
desenvolvemento de cada unidade. É unha boa forma de coñecer o punto de partida e
animalos a participar.
Indutivo: partindo da análise de fenómenos ou manifestacións particulares, chegamos
á xeneralización.
Dedutivo: aplicar a fenómenos concretos proposicións de carácter xeral.
Investigativo: propiciar procesos de busca e elaboración de informacións para
favorecer a construción de novos coñecementos.
Dialéctico: chegar a conclusións tras sucesivas fases de análise e síntese entre todos.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
SEMIPRESENCIAL E NON PRESENCIAL
Se a situación sanitaria o require tomaranse medidas para que se garanta o desenvolvemento
dos alumnos e as competencias clave destes. Por tanto para seguir co temario utilizaranse
principalmente os seguintes recursos:
- Plataforma Sallenet.
- Vídeos tutoriais realizados cunha tableta gráfica e o programa Openboard.
- Libro de texto utilizado normalmente.
- Clases virtuais realizadas coa aplicación Meet de Google.
- Fichas de exercicios prácticos.
O docente porá na sección da materia vídeos con explicacións teóricas xunto con outros con exemplos
prácticos para encauzar aos alumnos na resolución dos exercicios. Ademáis diso poranse exercicios e
fichas na planificación diaria da materia. Todo o anterior complementarase con clases virtuais mediante
videoconferencia para explicar e aclarar dúbidas surxidas.
8. METODOLOXÍA PARA O ENSINO E A APRENDIZAXE DA LECTURA.
A lectura será considerada como un elemento de vital importancia para o desenvolvemento
das capacidades dos nosos alumnos. Para traballar está área realizaremos cos nosos alumnos as
seguintes accións destinadas ao fomento e á mellora da súa competencia coma lectores:
- Emprego de materiais como o libro de texto ( no noso labor diario básico) e dos xornais
(fundamentalmente La Voz de Galicia) para a procura de temas que poidan invitar á reflexión e
diálogo.
- Lectura dalgúns textos significativos de Xeografía eHistoria para coñecer a nosa herdanza e
para o inicio dos comentarios de textos.
- T “T y ” B ú
lectura eficaz.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
- Interese pola lectura de obras literarias en galego como fonte de satisfacción persoal, de
coñecemento do patrimonio cultural español e de impulso da actividade creadora de España.
- Lectura dos diferentes textos propostos en cada unidade do libro favorecendo a comprensión,
síntese deses textos, ademais do traballo deles coma comentarios de texto.
9. MATERIAIS E OUTROS RECURSOS DIDÁCTICOS.
Os criterios de selección dos materiais docentes curriculares que adopten os equipos docentes
axústanse a un conxunto de criterios homoxéneos que proporcionan resposta efectiva ás
propostas xerais de intervención educativa e ao modelo antes proposto. De tal modo,
establécense oito criterios ou directrices xerais que axudan a avaliar a pertinencia da selección:
1. Adecuación ao contexto educativo do centro.
2. Correspondencia dos obxectivos promovidos cos enunciados da programación.
3. Coherencia dos contidos propostos cos obxectivos, presenza dos diferentes tipos de
contido e inclusión de temas transversais.
4. Acertada progresión dos contidos e obxectivos, a súa correspondencia co nivel e a
fidelidade á lóxica interna de cada materia.
5. Adecuación aos criterios de avaliación do centro.
6. Variedade das actividades, diferente tipoloxía e a súa potencialidade para a atención
ás diferenzas individuais.
7. Claridade e amenidade gráfica e expositiva.
8. Existencia doutros recursos que facilitan a tarefa educativa.
Entre os recursos didácticos, o profesor poderá utilizar os seguintes:
– A explicación do profesor cando sexa estritamente necesaria; se non é imprescindible,
mellor que os propios alumnos vaian progresando na autoaprendizaxe.
– Anuarios, atlas e revistas especializadas.
– Noticias e artigos de prensa.
– Fotocopias de textos, gráficos, cadros, táboas, etc.
– Visionado de programas de televisión sobre temas de interese social, histórico,
antropolóxico, etc.
– Proxección e comentario de películas (DVD: Cine para Ciencias Sociais SM).
– Uso de diapositivas de Xeografía ou Arte.
– Mapas e atlas
– Uso das fichas de traballo, actividades interactivas, animacións, vídeos,
autoavaliacións, etc., do contorno Celme dixital: smcelmedixital.com, como
ferramentas que permiten atender diferentes necesidades e con distintos fins:
Reforzar e consolidar os conceptos e aprendizaxes básicas.
Ampliar contidos e afondar neles.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
Desenvolver os estándares máis procedementais do currículo, como a escoita
activa, a empatía, o debate, a través de tarefas competenciais próximas aos
intereses dos alumnos.
Investigar sobre problemas reais asociados á materia de Xeografía e Historia a
través da Aprendizaxe Baseada en Problemas (PBL).
Activar estratexias e mecanismos de comprensión lectora a partir de textos
literarios e non literarios afíns á materia: buscar información, interpretar e
relacionar datos, e reflexionar sobre o contido e a forma.
– Uso do contorno Celme dixital para a interacción profesor-alumno de maneira
individualizada.
– Debate, como ferramenta que estimula o seu interese e capacidade de reflexionar,
relacións, consolidar coñecementos, recapitular, ordenar, respectar opinións, e sacar
conclusións.
– Bibliografía de consulta na aula e na biblioteca escolar.
– Uso habitual das TIC. Entre outras, recomendamos os seguintes enderezos web:
– http://librosvivos.net
– http://www.secundaria.profes.net/
– http://www.smconectados.com/
– http://www.geohistoria.net
– http://www.socialesweb.com
– http://www.gh.profes.net
– http://www.ine.es
– http://www.artehistoria.com
– http://www.marm.es
– http://www.cnice.es
– http://www.ub.es/histodidactica/links.htm
– http://www.juntadeandalucia.es/averroes/
– http://www.bnm.me.gov.ar/e-recursos/sitios_interes/ciencias_sociales.php
10. MEDIDAS PARA A INCORPORACIÓN DAS TIC AO TRABALLO NA AULA.
Outro elemento transversal de carácter instrumental de particular interese nesta etapa educativa
é o da comunicación audiovisual e o uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación
(TIC).
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
As TIC están cada vez máis presentes na nosa sociedade e forman parte da nosa vida
cotiá, e supoñen un valioso auxiliar para a ensinanza que pode enriquecer a metodoloxía
didáctica. Desde esta realidade, consideramos imprescindible a súa incorporación nas aulas de
Educación Secundaria como ferramenta que axudará a desenvolver no alumnado diferentes
habilidades, que van desde o acceso á información ata a súa transmisión en distintos soportes,
unha vez tratada, incluíndo a utilización das tecnoloxías da información e a comunicación como
elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse.
Outro factor de capital importancia é a utilización segura e crítica das TIC, tanto para o
traballo como no ocio. Neste sentido, é fundamental informar e formar o alumnado sobre as
situacións de risco derivadas da súa utilización, e como previlas e denuncialas.
O uso das TIC implica aprender a utilizar equipamentos e ferramentas específicos, o que
supón familiarizarse con estratexias que permitan identificar e resolver pequenos problemas
rutineiros de software e de hardware. Susténtase no uso de diferentes equipos (ordenadores,
tabletas, booklets, etc.) para obter, avaliar, almacenar, producir, presentar e intercambiar
información, e comunicarse e participar en redes sociais e de colaboración a través de internet.
As TIC ofrecen ao alumnado a posibilidade de actuar con destreza e seguridade na
sociedade da información e a comunicación, aprender ao longo da vida e comunicarse sen as
limitacións das distancias xeográficas nin dos horarios ríxidos dos centros educativos. Ademais,
pode utilizalas como ferramenta para organizar a información, procesala e orientala cara á
aprendizaxe, o traballo e o ocio.
A incorporación das TIC á aula contempla varias vías de tratamento que deben ser
complementarias:
1. Como fin en si mesmas: teñen como obxectivo ofrecer ao alumnado coñecementos e
destrezas básicas sobre informática, manexo de programas e mantemento básico
(instalar e desinstalar programas; gardar, organizar e recuperar información;
formatear; imprimir, etc.).
2. Como medio: o seu obxectivo é sacar todo o proveito posible das potencialidades
dunha ferramenta que se configura como o principal medio de información e
comunicación no mundo actual. Ao finalizar a Educación Secundaria Obrigatoria, os
alumnos deben ser capaces de buscar, almacenar e editar información, e interactuar
mediante distintas ferramentas (blogs, chats, correo electrónico, plataformas sociais e
educativas, etc.).
Con carácter xeral, potenciaranse actividades nas que haxa que realizar unha lectura e
comprensión crítica dos medios de comunicación (televisión, cine, vídeo, radio, fotografía,
materiais impresos ou en formato dixital, etc.), nas que prevaleza o desenvolvemento do
pensamento crítico e a capacidade creativa a través da análise e a produción de materiais
audiovisuais.
En canto á utilización das TIC na materia de Xeografía e Historia, neste ámbito teñen
cabida desde a utilización de diapositivas ou vídeo ata a visualización ou realización de
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
presentacións, o traballo con recursos multimedia, pasando pola busca e selección de
información en internet, a utilización de follas de cálculo e procesadores de texto, ata o
desenvolvemento de blogs de aula, o tratamento de imaxes, etc.
As principais ferramentas TIC dispoñibles e algunos exemplos das súas utilidades
concretas son:
1. Uso de procesadores de texto para redactar, revisar ortografía, facer resumos,
engadir títulos, imaxes, hipervínculos, gráficos e esquemas sinxelos, etc.
2. Uso de follas de cálculo sinxelas para organizar información (datos) e presentala en
forma gráfica.
3. Utilización de programas de correo electrónico.
4. Usos e opcións básicas dos programas de navegación.
5. Uso de enciclopedias virtuais (CD e www).
6. Uso de periféricos: escáner, impresora, etc.
7. Uso sinxelo de programas de presentación (PowerPoint, Prezzi, etc.): traballos
multimedia, presentacións creativas de textos, esquemas ou realización de
diapositivas.
8. Internet: busca e selección crítica de información.
9. Elaboración de documentos conxuntos mediante ferramentas de programas de
edición simultánea (Drive, etc.).
10. Utilización dos innumerables recursos e páxinas web dispoñibles.
Por tanto, débese aproveitar ao máximo a oportunidade que ofrecen as TIC para obter,
procesar e transmitir información. Resaltamos aquí algunhas das súas vantaxes:
Realización de tarefas de maneira rápida, cómoda e eficiente.
Acceso inmediato a gran cantidade de información.
Realización de actividades interactivas.
Desenvolvemento da iniciativa e as capacidades do alumno.
Aprendizaxe a partir dos propios erros.
Cooperación e traballo en grupo.
Alto grao de interdisciplinariedade.
Flexibilidade horaria.
11. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.
A Educación Secundaria Obrigatoria organízase de acordo cos principios de educación común e
de atención á diversidade dos alumnos. Por iso, a atención á diversidade debe converterse nun
aspecto esencial da práctica docente diaria.
No noso caso, a atención á diversidade contémplase en tres niveis ou planos: na
programación, na metodoloxía e nos materiais.
1. Atención á diversidade na programación
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
A programación debe ter en conta os contidos nos que os alumnos conseguen
rendementos moi diferentes. Aínda que a práctica e resolución de problemas pode
desempeñar un papel importante no traballo que se realice, o tipo de actividade concreta
e os métodos que se utilicen deben adaptarse segundo o grupo de alumnos. Da mesma
maneira, o grao de complexidade ou de profundidade que se alcance non pode ser
sempre o mesmo. Por iso se aconsella organizar as actividades en actividades de reforzo
e de ampliación, de maneira que poidan traballar sobre o mesmo contido alumnos de
distintas necesidades.
A programación debe tamén ter en conta que non todos os alumnos progresan á
mesma velocidade, nin coa mesma profundidade. Por iso, a programación debe asegurar
un nivel mínimo para todos os alumnos ao final da etapa, dando oportunidades para que
se recuperen os contidos que quedaron sen consolidar no seu momento, e de afondar
naqueles que máis interesen ao alumno.
2. Atención á diversidade na metodoloxía
Desde o punto de vista metodolóxico, a atención á diversidade implica que o profesor:
Detecte os coñecementos previos, para proporcionar axuda cando se detecte unha
lagoa anterior.
Procure que os contidos novos vinculen cos anteriores, e sexan os adecuados ao
nivel cognitivo.
Intente que a comprensión de cada contido sexa suficiente para que o alumno
poida facer unha mínima aplicación deste, e poida enlazar con outros contidos
similares.
3. Atención á diversidade nos materiais utilizados
Como material esencial utilizarase o libro de texto. O uso de materiais de reforzo ou de
ampliación, tales como as fichas de consolidación e de afondamento que o profesor pode
encontrar en Celme dixital permite atender á diversidade en función dos obxectivos que se
queiran trazar.
De maneira máis concreta, especifícanse a continuación os instrumentos para atender
á diversidade de alumnos que se contemplaron:
– Variedade metodolóxica.
– Variedade de actividades de reforzo e afondamento.
– Multiplicidade de procedementos na avaliación da aprendizaxe.
– Diversidade de mecanismos de recuperación.
– Traballo en pequenos grupos.
– Traballos voluntarios.
Estes instrumentos poden completarse con outras medidas que permitan unha adecuada
atención da diversidade, como:
– Levar a cabo unha detallada avaliación inicial.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
– Favorecer a existencia dun bo clima de aprendizaxe na aula.
– Insistir nos reforzos positivos para mellorar a autoestima.
– Aproveitar as actividades fóra da aula para lograr unha boa cohesión e integración do
grupo.
Se todas estas previsións non fosen suficientes, haberá que recorrer a procedementos
institucionais, imprescindibles cando a diversidade ten un carácter extraordinario, como poida
ser significativas deficiencias en capacidades de expresión, lectura, comprensión, ou dificultades
orixinadas por incapacidade física ou psíquica.
MODALIDADES SEMIPRESENCIAIS E NON PRESENCIAIS.
No caso de que a situación sanitaria obrigue a unha educación semipresencial ou non presencial, o
profesor da materia, tendo en conta as necesidades do alumnado destas características, porá a
disposición deste:
Material estandarizado, documentos, libros, etc. cun resumo e esquemas das ideas máis
importantes do tema a tratar.
O material será enviado en formatos accesibles por medio da plataforma Sallenet ou por correo
electrónico.
Explicar a accesibilidade e o funcionamento de Sallenet por medio de videotutoriais.
A f …
con pouca cantidade de texto.
As tarefas terán varias alternativas, con actividades multinivel.
Secuenciación en pasos as actividades máis complexas.
Apoio visual sempre que sexa posible.
Seguir as pautas recollidas nos protocolos do PAD.
Nos casos nos que as circunstancias o aconsellen, o docente porá a disposición do alumnado con
necesidades especiais clases mediante videoconferencia, nun horario acordado coas familias, para que
os discentes teñan un contacto máis estreito e non perda as rutinas gañadas durante a modalidade
presencial da ensinanza.
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
12. PROGRAMA DE ACTIVIDADES E DE RECUPERACIÓN DE PENDENTES.
13. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS PARA A AVALIACIÓN. CUALIFICACIÓN
A avaliación da materia realizarase por medio de variados procedementos:
Observación diaria de comportamentos
Probas orais e escritas
Traballos sobre temas diversos
Recollida da información que o alumno reflicte de cada tema no seu caderno.
A avaliación das distintas capacidades que o alumno precisa desenvolver neste curso realizarase por medio das probas escritas ou orais pertinentes, por medio dos cuestionarios de axuda, autoavaliación e avaliación (todos eles fotocopiables) incluídos no libro, nas fichas ampliables e no cd de recursos da editorial.
O debate en clase e o comentario de noticias da prensa diaria permitirannos avaliar a competencia do alumno no seu desenvolvemento oral e a súa creatividade e expresión escrita por medio de composicións propias.
Empregarase como instrumentos de avaliación unha lista personalizada para cada alumno onde se reflectirán os datos extraídos deste proceso e empregarase a documentación oficial (boletín, expedientes...) para plasmalos e informar con eles tanto ás familias coma a administración.
Os criterios de cualificación nesta materia son os seguintes:
A nota final da avaliación terá a seguinte baremación:
- 60% : : …
- 30% obterase co traballo: presentación de libretas, actitude na aula, traballo diario, participación, realización de …
- 10% obterase coa actitude do alumno: silencio, actitude de traballo, traer o material, respecto aos f …
Para poder facer este tipo de cualificación, cómpre que o alumno teña un mínimo dun 3,5 de media en cada un dos apartados. En caso de ter una nota inferior, non se fará media e terá suspensa a avaliación.
A maiores desta nota, e para premiar o seu traballo cooperativo, poderá incrementarse a súa nota con ata 1 punto extra en caso de que o seu traballo dentro do grupo cooperativo sexa totalmente satisfactorio e teña una participación activa que non dificulte o traballo dos compañeiros.. (variará de 0 a 1 punto segundo sexa o traballo do alumno)
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
MODALIDADE SEMIPRESENCIAL E NON PRESENCIAL.
Para a evaluación do alumnado nestas modalidades educativas adoptaranse as especificacións e ordes
remitidas polo organismo competente correspondente.
No caso de que estas competencias sexan delegadas aos colexios e institutos de ensinanza secundaria,
para a evaluación do alumnado teranse en conta as entregas e calificacións das tarefas anteriormente
expostas na metodoloxía didáctica, ademáis dos exames que se realizarían por medio da plataforma
Sallenet, no caso de que sexa necesario levalos a cabo. O peso de cada apartado modificaríase da
forma seguinte:
- 40% da nota: obterase coas distintas probas obxectivas que se realicen: exames,
…
- 60% da nota: obterase coa entrega do …
14. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES E COMPLEMENTARIAS.
Considéranse actividades complementarias as planificadas polos docentes que utilicen espazos
ou recursos diferentes ao resto de actividades ordinarias da área, aínda que precisen tempo
adicional do horario non lectivo para a súa realización. Serán avaliables a efectos académicos e
obrigatorios tanto para os profesores como para os alumnos. Non obstante, terán carácter
voluntario para os alumnos as que se realicen fóra do centro ou precisen achegas económicas
das familias, en cuxo caso se garantirá a atención educativa dos alumnos que non participen
nestas.
Entre os propósitos que perseguen este tipo de actividades destacan:
– Completar a formación que reciben os alumnos nas actividades curriculares.
– Mellorar as relacións entre alumnos e axudarlles a adquirir habilidades sociais e de
comunicación.
– Permitir a apertura do alumnado cara ao contorno físico e cultural que o rodea.
– Contribuír ao desenvolvemento de valores e actitudes adecuadas relacionadas coa
interacción e o respecto cara aos demais, e o coidado do patrimonio natural e cultural.
– Desenvolver a capacidade de participación nas actividades relacionadas co contorno
natural, social e cultural.
– Estimular o desexo de investigar e saber.
– Favorecer a sensibilidade, a curiosidade e a creatividade do alumno.
– Espertar o sentido da responsabilidade nas actividades nas que se integren e realicen.
Proposta de actividades complementarias:
Programación didáctica de XEOGRAFÍA E HISTORIA - 4º Educación Secundaria Obrigatoria - Curso 2020– 2021. Colexio La Salle - Ferrol – (R/ Pardo Bazán, S/N)
– Visitas a museos e institucións culturais.
– C f é : D L D P … .
– Festas e celebracións.
– Visitas a espazos naturais.
– Cine escolar.
– Celebración de concursos (Trivial, debate, etc.).
-Saídas culturais tratando de visitar lugares significativos do nos patrimonio cultural.
15. PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN.
Para realizar unha autoavaliación da programación o profesor, unha vez rematada a unidade, dará
resposta a estas preguntas:
- Queporcentaxe de alumnos e alumnas alcanzaron os obxectivos de aprendizaxe da unidade?
- Que é o que mellor funcionou nesta unidade?
- Quecambiaríano desenvolvemento da unidadeo próximo curso? Por que?
16. CONSTANCIA DE INFORMACIÓN AO ALUMNADO.
- A comezo de curso, este documento estará á disposición do alumnado e das familias. Farase
especial fincapé en todo o referido á avaliación e cualificación na clase.