culturele hoofdstad 2018 opent de ogen

Bachelor of Social Work

ii

IN HET KORT

Zuid Limburg kampt evenals andere perifere gebieden met de gevolgen van economische teruggang en

demografische vergrijzing, welke onder meer resulteren in toenemende werkloosheid en een minder

aantrekkelijk sociaal-cultureel klimaat. Deze ontwikkeling komt tot uiting in een toename van het aantal

geregistreerde werkzoekenden, vertrek van bedrijven en ondernemers, en weinig perspectief voor recent

afgestudeerde studenten, die veelal naar economisch meer actieve regio's vertrekken.

Om deze sociale, economische en culturele achteruitgang tegen te gaan wil Maastricht het verblijfsklimaat

verbeteren, onder meer door de culturele aantrekkelijkheid van de stad te verhogen. In dit verband heeft de

stad zich kandidaat gesteld om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden, een evenement dat in

omvang vergelijkbaar is met de Olympische spelen of het wereldkampioenschap voetbal. In andere steden die

dit evenement hebben georganiseerd is gebleken dat het een aanzienlijke sociale en economische spin off kan

hebben, en ook Maastricht hoopt langs deze weg middelen aan te trekken om de leefbaarheid van de stad te

verbeteren.

Sinds de kandidaatstelling is er hard gewerkt aan de formulering van een programma. Een belangrijke

voorwaarde voor het slagen van deze onderneming is dat er zoveel mogelijk verschillende vormen van cultuur

bij worden betrokken. De alternatieve culturele scene blijkt tot dusver zwak vertegenwoordigd en de huidige

studie werd opgezet om problemen te documenteren en suggesties voor verbetering aan te dragen. Problemen

worden veroorzaakt door het volatiele karakter van de fringe groepen, de zwakke interne organisatie, de

gebrekkige communicatie met overheidsinstanties, het tijdelijk karakter van de onderkomens, en incidentele

conflicten met de handhaving van de openbare orde.

Ontevredenheid over de marginale positie van deze culturele subgroep is herhaaldelijk geuit door deelnemers

en sympathisanten. Met het oog op de nadruk die vanuit de jury van Culturele Hoofdstad gelegd wordt op het

stimuleren en integreren van burgerparticipatie, zijn de ogen van de stad geopend voor het belang van de

fringe groepen.

Vanuit de literatuur zijn enkele leidinggevende thema’s gedestilleerd, zoals alternatief gebruik van openbare

ruimte, omgaan met tegenculturen, leefbaarheid en burgerparticipatie. Vanuit deze kaders is gesproken met

vertegenwoordigers van diverse alternatieve collectieven en met betrokken beleidsmedewerkers en

wethouders, om een beeld te krijgen van de redenen waarom de gewenste integratie niet echt tot stand komt.

Respondenten gaven onder andere aan dat de formele, bureaucratische werkwijze van de gemeente en

Stichting Culturele Hoofdstad 2018 niet aansluit bij het informele karakter van de alternatieve groepen. Ook

werd door vertegenwoordigers van de fringe collectieven gewezen op het gebrek aan ruimte voor

burgerinitiatief in de stad en het tekort aan transparantie met betrekking tot plannen en werkwijze vanuit

stichting culturele hoofdstad 2018. Anderzijds noemden beleidsmakers de beperkte zichtbaarheid van de

alternatieve scene als probleem. Als initiatieven niet zichtbaar zijn, is het lastig om daar beleidsmatig mee aan

de slag te gaan.

Gemeente Maastricht en Stichting Culturele Hoofdstad 2018 hebben het laatste half jaar stappen ondernomen

om de integratie te verbeteren. Er is toenadering gezocht met de grotere alternatieve initiatieven, waaruit een

overkoepelend collectief is opgezet met de naam: Cultural Freezone Collective. Deze moet een aanspreekpunt

vormen, zodat de alternatieve scene een duidelijke partner KAN gaan worden in het Maastrichtse culturele

veld.


iii

Verder heeft de gemeente haar vergunningsbeleid rondom straatartiesten versoepeld, waardoor er alleen

registratie nodig is. Hiermee hoopt ze een externe stimulans te geven aan het verbeteren van de zichtbaarheid

van de initiatieven.

De stad zou baat hebben bij een duidelijke visie over haar alternatieve culturele groepen en transparantie over

hoe zij deze wil betrekken en integreren.

Tenslotte moeten zowel de gemeente als Stichting Culturele Hoofdstad 2018 de krachten van deze

gemeenschap inzette in hun eigen ambitie om cultuurstad te worden. Het brede internationale netwerk dat de

diverse collectieven typeert, is een uitstekende mogelijkheid om een internationaal draagvlak te creëren.

Eveneens biedt het grote experimentele en creatieve vermogen dat inherent is aan de subcultuur,

mogelijkheden voor de stedelijke ontwikkeling. Door ze bijvoorbeeld in te schakelen bij de vraag hoe om te

gaan met de toenemende leegstand in de stad, kan er tot oplossingen gekomen worden die binnen

geïnstitutionaliseerde kaders doorgaans niet bedacht worden.

De integratie kan leiden tot meer tevredenheid over de positie van alternatieve cultuur in de stad en een grote

stap voorwaarts om de ambitie van de gemeente Maastricht en de Stichting Culturele Hoofdstad 2018 om

cultuurstad te worden te verwezenlijken;


iv

VOORWOORD

Deze scriptie is geschreven voor de afronding van mijn Bachelor Social Work aan de Hogeschool Zuyd te Sittard.

Gedurende mijn studie heb ik gekozen voor de richting Sociale Agogiek. Deze specialisatie richt zich op de

beleidsmatige aspecten van zorg en welzijn. Hierbij gaat het vooral om het signaleren van maatschappelijke

veranderingen die invloed kunnen hebben op de manier waarop beleid geformuleerd is en wordt toegepast

door instellingen. Deze signalen omzetten in een goed gefundeerde en concrete suggestie voor

beleidsverandering, is de kerntaak van een sociaal agoog.

Gedurende mijn studententijd heb ik actief geparticipeerd in geïnstitutionaliseerde en alternatieve culturele

organisaties binnen Maastricht. Hierbij signaleerde ik dat het Maastrichtse culturele veld weinig ruimte biedt

voor nieuwe en alternatieve initiatieven om zich tentoon te stellen en te ontwikkelen. In mijn ogen leek dit juist

noodzakelijk voor het verbeteren van de stedelijke leefbaarheid. Om de redenen en oorzaken hierachter te

begrijpen, heb ik gekozen voor een afstudeeropdracht waarin ik me bezig kan houden met de beleidsmatige

kant van kunst en cultuur. Enerzijds hoop ik de visies en belangen van deelnemers, organisatoren en

beleidsmedewerkers ten gehore te brengen en anderzijds wil ik bijdragen aan de ontwikkeling van het

Maastrichtse culturele veld. Ook met het besef dat de stad ambieert om in 2018 Culturele Hoofdstad van

Europa te worden.

Het schrijven van deze scriptie was alleszins een confronterend proces. Het kaderen en helder formuleren van

mijn gedachten bleek geen vanzelfsprekendheid. Daarom wil ik graag de mensen bedanken die me hierbij

geholpen hebben, beginnende bij mijn vader, vriendin en beste vriendin. Zonder hun ervaring, advies en

eeuwig geduld was dit niet gelukt. Daarnaast mijn vrienden en familie die mijn geklaag met liefde hebben

aangehoord en mevrouw Linssen en mevrouw van Lieshout voor de begeleiding vanuit school. Ook wil ik dhr.

Paul Lambrechts bedanken om mij de kans te geven deze afstudeeropdracht uit te voeren voor de gemeente

Maastricht.

Een speciaal bedankje gaat uit naar mijn initiële afstudeerpartner Malú Magnée, die het traject wegens

omstandigheden niet kon voortzetten. Zonder haar was het afnemen van de interviews in zo een kort

tijdsbestek niet gelukt.

Verder bedank ik Virginie Moerenhout en haar creatieve onderneming Swampwood Design voor de prachtige

cover.

Maastricht, augustus 2013

Belinda Bantje


v

INHOUDSOPGAVE

In het kort ................................................................................................................................................................. ii

Voorwoord .............................................................................................................................................................. iv

INHOUDSOPGAVE .................................................................................................................................................... v

Inleiding .................................................................................................................................................................. vii

Demografische ontwikkelingen in Zuid-Limburg ............................................................................................... viii

De culturele grondslag van Maastricht ............................................................................................................... ix

Cultuurbeleid Rijksoverheid ................................................................................................................................. x

Culturele Hoofdstad van Europa .......................................................................................................................... x

Cultuurbeleid gemeente Maastricht ................................................................................................................... xi

Betrokken partijen ............................................................................................................................................. xii

Hoofdstuk 1 – Aanleiding & doelstelling ................................................................................................................. 1

1.1 Aanleiding .............................................................................................................................................. 2

1.2 Doelstelling ............................................................................................................................................ 2

1.3 Onderzoeksvragen ................................................................................................................................. 3

Hoofdstuk 2 – Analytisch kader .............................................................................................................................. 4

2.1 Alternatief gebruik van ruimte .............................................................................................................. 5

2.2 Omgaan met tegenculturen .................................................................................................................. 6

2.3 Leefbaarheid .......................................................................................................................................... 7

2.4 Burgerparticipatie .................................................................................................................................. 7

Hoofdstuk 3 – Dataverzameling en dataverwerking ............................................................................................... 9

3.1 Kwalitatief onderzoek .......................................................................................................................... 10

3.2 Interview .............................................................................................................................................. 10

3.3 Registratie en verwerking gegevens .................................................................................................... 11

Hoofdstuk 4 – Resultaten & analyse ..................................................................................................................... 12

4.1 Beschrijving Fringe scene .................................................................................................................... 13

4.1.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 13

4.1.2 Organisatie ...................................................................................................................................... 16

4.1.3 Locaties............................................................................................................................................ 17

4.2 Relatie tussen fringe en gemeente ...................................................................................................... 18

4.3 Programmering Culturele Hoofdstad 2018 ......................................................................................... 21

Hoofdstuk 5 – Conclusie, discussie & aanbevelingen ........................................................................................... 24

5.1 Organisatie........................................................................................................................................... 25


vi

5.2 Gemeentebeleid .................................................................................................................................. 26

5.3 Maastricht Culturele Hoofdstad 2018 ................................................................................................. 28

Suggesties voor verder onderzoek .................................................................................................................... 29

Literatuurlijst ......................................................................................................................................................... 30

Interviews .......................................................................................................................................................... 32

Bijlagen ..................................................................................................................................................................... I

Bijlage 1 – Interviewvragen .................................................................................................................................. I

Bijlage 2 – Sensitizing concepts .......................................................................................................................... III

Bijlage 3 – Respondentenlijst .............................................................................................................................. V

Bijlage 4 –Overzicht fringe collectieven ............................................................................................................. VI

Bijlage 5 – Interviews uitgewerkt ....................................................................................................................... IX


vii

INLEIDING

“The Mad Trist op bezoek bij de levensgrote boekenkast van Nightscapes Productions op

het crowdsourced cultuurfestival ScenesConnected (Lemlijn, 2013).”


viii

DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN IN ZUID-LIMBURG

Tot na de Tweede Wereldoorlog was Limburg binnen Nederland de hoofdleverancier van steenkool, waardoor

de provincie een grote aantrekkingskracht had op werkzoekenden. Met het sluiten van de mijnen in de jaren

’60-‘70, resulterend in een verlies van 75.000 arbeidsplaatsen, verdween de industriële waarde van deze regio.

Door de ongunstige geografische ligging t.o.v. de rest van Nederland raakte Limburg steeds meer geïsoleerd en

werd de sociaaleconomische achterstand versterkt.

Dankzij politieke tussenkomst kon een belangrijk deel van de inwoners een andere baan vinden (Limburgs

Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 2011-2013;VVV Maastricht, 2013). Zo werd nieuwe industrie

aangetrokken in de vorm van de Van Doorne's Automobielfabriek N.V. (DAF, 1967) en werden de Dutch State

Mines N.V. (DSM) hervormd. Eveneens vestigden overheidsorganen, zoals het Algemeen Burgerlijk

Pensioenfonds (ABP, 1969) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS, 1972), zich in toenemende mate in

het zuiden van het land. Sinds het Verdrag van Maastricht in 1992, dat de basis vormt van de oprichting van de

Europese Unie, huist Maastricht ook een groot aantal Europees gerichte politieke en economische organisaties.

Daarnaast werd in de jaren ’70-’80 sterk geïnvesteerd in het onderwijs. Maastricht introduceerde de Limburgse

Rijksuniversiteit (nu Maastricht University), Heerlen kreeg een Open Universiteit en Sittard heette de Katholieke

Leergangen (nu Fontys Hogeschool) welkom. Dit resulteerde in een explosieve groei van de Limburgse

dienstensector, in het bijzonder in Maastricht (Provincie Limburg, 2011; VVV Maastricht, 2013).

De Limburgse Rijksuniversiteit heeft de situatie aangegrepen om Europees gerichte opleidingen zoals

Internationale Bedrijfskunde, European Law en European Public Health in hun pakket aan te bieden, waardoor

de universiteit aantrekkelijk werd voor internationale studenten en medewerkers. Inmiddels is deze jonge

universiteit uitgegroeid tot een instelling met 16.000 studenten en 4.000 medewerkers, waarvan 45% van de

studenten en bijna een kwart van de stafleden een niet-Nederlandse nationaliteit hebben (Maastricht

University, 2013). Mede door deze ontwikkelingen is de stad geïnternationaliseerd, maakt de

studentenpopulatie (hoger beroepsonderwijs en universiteit) ca. 20% van de totale Maastrichtse bevolking uit

(Damsma, 2013) en weten ook studenten uit noordelijk gelegen delen van het land hun weg naar het zuiden te

vinden.

Anno 2013 kampt Limburg echter opnieuw met sociaaleconomische problemen door een vicieuze cirkel van

verminderde werkgelegenheid en uittocht van (hoog)opgeleide werknemers. Onder de achterblijvende

bevolking ontstaat zowel vergrijzing als toename van het aantal geregistreerde werkzoekenden

(Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, 2012). Sinds 1997 is de Zuid-Limburgse populatie met 4,9%

afgenomen ten opzichte van een daling van 1,9% in heel Limburg (Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en

Beleid, 2013). Ook kent Maastricht momenteel het hoogst percentage structurele werklozen in Nederland,

waarbij 27,3% van de 4255 geregistreerde werklozen reeds langer dan vijf jaar zonder baan zit (Gemeente.nu,

2012). Mede door dit slechte banenperspectief verlaten recent afgestudeerden de regio om elders opzoek te

gaan naar betere arbeidskansen en –voorwaarden, waarbij de ongunstige geografische ligging van Limburg

wederom een belangrijke rol speelt. Deze situatie werd duidelijk verwoord door Robin Kloor in het cultureel

maandblad Zuiderlucht.

“Waar vestigen zich afgestudeerden, werkzoekenden, ondernemers en bedrijven? Gaan ze naar

Eindhoven, dan liggen ze op een uur afstand van Utrecht en krijgen ze Maastricht en omstreken er

gratis bij als zoekgebied voor een baan of als afzetgebied voor producten en diensten. Daar kan

Maastricht niet tegenop. De stad mag zich dan presenteren als het ‘balkon van Europa’, de rest van

Nederland ziet vooral een uithoek (Kloor, 2012).”


ix

De stad zou baat hebben bij het behouden van wat Gert-Jan Hospers, hoogleraar citymarketing, de vier B’s

noemt: bewoners, bedrijven, bezoekers en bollebozen (jonge academici). Om de aantrekkingskracht voor deze

zogenaamde vier B’s te verhogen, dient de regio te voorzien in de behoeften en verwachtingen van de

doelgroepen, in het bijzonder de bollebozen (Hospers, 2009). Het opkrikken van de werkgelegenheid is

hiervoor een absolute must, maar ook sociale en culturele voorzieningen moeten hierop aansluiten.

Maastricht hoopt het bovenstaande te bereiken door de stad en regio een culturele en economische impuls te

geven. Ze heeft zich daarom kandidaat gesteld voor de titel Culturele Hoofdstad van Europa2018 (vanaf nu te

noemen Culturele Hoofdstad 2018). Hiermee hoopt Maastricht zich te herpositioneren van een sociale en

economische uithoek t.o.v. Nederland naar een cultureel en economisch centrum voor de Euregio Maas-Rijn.

Men hoopt dat Culturele Hoofdstad 2018 een instrument zal vormen voor het versoepelen van de

internationale wetgeving en fiscale regelingen die deze demografische ontwikkelingen in de weg staan

(Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018, 2012).

Naast het nastreven van bovenbeschreven effecten op de sociaaleconomische sectoren binnen de stad, hoopt

Maastricht met het binnenhalen van de titel van Culturele Hoofdstad 2018, eveneens ruimte te creëren voor

bewustwording m.b.t. de culturele diversiteit van de lokale bevolking. Om die reden wordt gestreefd naar het

betrekken van alle subgroepen en vormen van cultuur in de programmering.

DE CULTURELE GRONDSLAG VAN MAASTRICHT

Tot het begin van de twintigste eeuw verwees de term cultuur vooral naar de schone kunsten, ook wel ‘cultuur

in enge zin’ genoemd. Het was bedoeld voor de maatschappelijke elite die streefde naar cultivering en

verheffing boven de ‘gewone mens’. De brede opvatting van het woord ontwikkelde zich pas na de Tweede

Wereldoorlog, toen de massa-industrie en –media een grote diversiteit aan producten en ideeën voor het

brede publiek toegankelijk maakten. De daaraan verbonden vrijheid in het inrichten van een eigen leefstijl

bracht meer aandacht voor de zogenaamde populaire cultuur, wat verwijst naar verschillende manieren van

leven en de gedeelde ideeën en opvattingen die daaraan ten grondslag liggen. Uitgaande van deze definitie

ontstaan culturen dus overal waar mensen samenleven (Autonoom Centrum, n.d.). In het huidige onderzoek

zal deze definitie gehanteerd worden.

Ook in Maastricht is deze ontwikkeling zichtbaar. Maastricht is van oudsher een christelijke stad, wat zijn

weerslag heeft (gehad) op het cultuuraanbod. De stad staat bekend om haar schone kunsten en preservatie

van historische erfgoederen. Daarnaast hebben de vele parochies in de regio grondslag gegeven aan een grote

hoeveelheid amateurverenigingen, in de vorm van harmonieën, schutterijen en zangverenigingen, waar van

generatie op generatie actief in geparticipeerd wordt. Dit heeft gezorgd voor een sterke ontwikkeling van

lokale culturele evenementen die verbonden zijn aan de volkscultuur, streektaal (Mestreechs dialect) en

amateurkunsten. Denk hierbij aan het Preuveniment en MusicaSacra. Maar ook de typische viering van het

Limburgse carnaval is een uiting van lokale (christelijke) gewoonten en tradities, die vaak al met de paplepel

zijn ingegoten. De traditionele aspecten in combinatie met het veelvuldig gebruik van het Maastrichtse dialect,

maken dat sommige culturele evenementen slecht toegankelijk zijn voor bewoners en bezoekers die het dialect

of zelfs de Nederlandse taal niet beheersen.

Daarnaast zijn de lokale uitgaansgelegenheden vooral gericht op studenten die zich aansluiten bij traditionele

studentenverenigingen. Verenigingen zoals Tragos en Circumflex, die door taal- en financiële barrières niet

toegankelijk zijn voor internationale studenten en/of studenten met een laag inkomen (Laarhoven, 2012).


x

Om hier een brug te slaan, heeft de gemeente Maastricht in de aanloop naar de kandidatuur voor Culturele

Hoofdstad 2018, een onafhankelijk onderzoek naar het sociale en culturele klimaat van de stad laten uitvoeren

(Berenschot, 2010). Hieruit bleek dat autochtone Maastrichtse bewoners een sterk gevoel voor traditie en een

duidelijk besef van eigen identiteit kennen. Eveneens gaven zij veelal aan dat er ruimte mag zijn voor

verschillen in levensinvulling en gewoonten, maar dat de eigenheid van de stad hierdoor niet in het gedrang

moet komen.

CULTUURBELEID RIJKSOVERHEID

In 2011 presenteerde Halbe Zijlstra, toenmalig staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het

rapport Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid. Hierin kondigde hij een bezuinigingsmaatregel

van € 200 miljoen aan. Daarvan is € 125 miljoen bezuinigd op culturele instellingen en fondsen die direct

subsidie ontvangen van het Rijk. Daarnaast leidde dit rapport tot het verschuiven van een belangrijk deel van

de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van cultuurbeleid, van Rijk naar provinciaal en gemeentelijk niveau

(Grodach & Silver, 2012). Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Sport, wil zo de (financiële) middelen

dichter bij de burgers brengen. Met deze maatregels hoopt ze culturele instellingen en kunstenaars minder

afhankelijk te maken van overheden en flexibeler, krachtiger en ondernemender te maken in het zelf

verwerven van hun inkomsten (Zijlstra, 2011).

Wieke Vrijhoef beschrijft in haar masterthesis hoe deze bezuinigingsmaatregel een beeld schetst, van hoe er

vandaag de dag naar kunst en cultuur wordt gekeken in Nederland. Het gaat niet langer om het benaderen van

kunst en cultuur vanuit “ideologische motieven als vorming, verheffing en schoonheid”, maar vanuit een

toenemend economisch en instrumenteel perspectief (Vrijhoef, 2012).

CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA

In 1985 kwam het concept Europese Culturele Hoofdstad tot stand, vanuit een overtuiging van de toenmalige

Griekse minister van Cultuur, Melina Mercouri. Volgens haar zou het festival dé ideale manier zijn om aandacht

te schenken aan de culturele diversiteit en rijkdommen binnen Europa. Zij hoopte dat dit zou resulteren in het

samenkomen van de verschillende Europese entiteiten en het vergroten van het bewustzijn rondom de

gedeelde oorsprong, normen en waarden. Sindsdien word er elk jaar een Europese Culturele Hoofdstad

uitgeroepen door de Raad van de Europese Unie. In 2011 is hier verandering in gekomen. Door de toename van

het aantal EU-landen, is gekozen voor het uitroepen van twee steden per jaar, bestaande uit een oud en een

nieuw lidstaat van de EU. In 2018 krijgt Nederland daarom gezelschap van Malta.

Met de jaren, genereerde Culturele Hoofdstad van Europa steeds meer media aandacht. Het nam niet alleen

toe in omvang, maar het werd ook sociaaleconomische waardevol voor steden. Gemeenten en regio’s zagen

hun toerisme oplopen, het economische en sociale klimaat verbeteren en stedelijke infrastructuur opknappen

(European Commission, 2013). Zoals in het geval van European Capital of Culture Liverpool 2008, waar het

project de mogelijkheid gaf om fondsen aan te trekken voor het verbeteren van de fysieke infrastructuur van

de stad.

“The transformation of Liverpool city centre over the past decade has been one of the largest ever

regenerations in Europe (Garcia, 2012).”


xi

CULTUURBELEID GEMEENTE MAASTRICHT

Ook de meest recente cultuurnota van Maastricht (Cultuuragenda 2009-2012: Maastricht stad van Culturele

carrières), besteedt aandacht aan de relatie tussen cultuur en economie voor stadsontwikkeling, wat een

voorbeeld is van de hierboven genoemde instrumentele benadering van kunst en cultuur. Het inzetten van

cultuur om stedelijke ontwikkeling te stimuleren werd vanaf 2009 centraal gesteld binnen het beleid van de

stad. Uit veelvuldige onderzoeken bleek deze beleidsstrategie, ook wel cultural-led regeneration genoemd, een

belangrijke meerwaarde te hebben voor het sociaal kapitaal en vestigingsklimaat van steden en regio’s. In het

bijzonder lijkt het waardevol voor gebieden die net als Maastricht hun industriële basis verloren zijn en zichzelf

economisch en/of sociaal moeten herpositioneren (Garcia, 2012). Na deze constatering heeft de stad flink

geïnvesteerd in cultuurproductie –en bereik.

“De rol van kunst en cultuur in een stad heeft, ook in Maastricht, de laatste jaren fors aan belang

gewonnen. Waar vroeger de ‘intrinsieke waarde’ van de kunsten werd gepromoot of met specifieke

doelgroepen werd gewerkt ter bevordering van cultuurparticipatie, wordt inmiddels de rol van kunst en

cultuur veel breder opgevat. Er worden actieve verbanden ontdekt met economie, sociale samenhang,

stedelijke ontwikkeling en imago van de stad. Het idee van kunst en cultuur als relatief zelfstandig

beleidsterrein wordt langzaam maar zeker vervangen door een samenhangend concept: stedelijke

ontwikkelingen worden bepaald door een in elkaar grijpen van kunst, cultuur, economie,

gebiedsontwikkeling, onderwijs, sociale innovatie (Gemeente Maastricht, 2008).”

Ten tweede richt het cultuurbeleid zich op het maken van zogenaamde culturele carrière. Het idee hierachter is

dat Maastricht alle juiste cultuurinstellingen bezit om mensen op amateur of professioneel niveau op te leiden

in de kunsten. Er is kunstvakonderwijs in alle soorten en een grote hoeveelheid aan culturele instellingen die

een platform bieden aan professionele -en amateurkunstenaars om zich verder te ontwikkelen (Gemeente

Maastricht, 2008). Bijgevolg zou dit moeten zorgen voor een groter en breder cultuuraanbod.

Maastricht spreekt in de cultuurnota daarom van een dubbele strategie. Met Culturele Hoofdstad 2018,

probeert Maastricht deze strategie constructief in te zetten voor:

1. Het verhogen van creatieve productiekwaliteit en verhoging van de productie op zichzelf.

2. De versterking van de rol die kunst en cultuur in de lokale samenleving kan spelen. Dit raakt het

vraagstuk van identiteit, participatie, educatie en de maatschappelijke functie van kunst en cultuur.

(Gemeente Maastricht, 2008)

Hoewel er de laatste jaren flink geïnvesteerd is in de lokale culturele infrastructuur, vinden vooral jongeren en

jong volwassenen Maastricht nog onvoldoende aantrekkelijk om te (blijven) wonen (Gemeente Maastricht,

2008). De stad hoopt met Culturele Hoofdstad 2018 het cultuuraanbod zodanig te beïnvloeden, dat het

aantrekkelijker wordt voor jonge mensen om cultureel te participeren.

Logischerwijs is het Maastrichts cultuurbeleid momenteel verbonden aan de kandidatuur en haar

voorbereidingen hierop. Het culturele veld wordt daarom opnieuw in kaart gebracht, gereorganiseerd en er

wordt gekeken naar hoe de verschillende partijen willen en kunnen bijdragen aan Culturele Hoofdstad 2018 en

de structurele ontwikkeling van het Maastrichtse culturele veld. Het stimuleren van burgerparticipatie,

enthousiasme en talentontwikkeling is hierbij het uitgangspunt, want:

“Alle mensen van de regio die zich als amateur of professional bezighouden met cultuur, zijn ook

partner in het project (Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018, 2012).”


xii

BETROKKEN PARTIJEN

Ondanks deze verbondenheid is het niet de gemeente die verantwoordelijk is voor het formuleren van de

programmering en het binnenhalen van de titel. Hiervoor is de Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad van

Europa 2018 opgezet en verantwoordelijk gesteld. Dit om politieke bemoeienis te minimaliseren. De persoon

die opdracht heeft gegeven voor deze afstudeeropdracht, Dhr. Paul Lambrechts, speelt een verbindende rol

tussen beide organisaties. Als Senior Projectmanager Maastricht European Capital Of Culture, coördineert en

adviseert hij de gemeente bij het maken van besluiten rondom de kandidatuur.

Daarnaast voorziet hij Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018 van informatie over wat er

leeft in de Maastrichtse samenleving, met betrekking tot de kandidatuur. Hierbij wordt hij ondersteund door

VIA2018, een onderdeel van de stichting. Dit bureau speelt net zoals Dhr. Lambrechts, een belangrijke

verbindende rol. Binnen verschillende steden en provincies informeren zij naar de culturele activiteiten en de

initiatiefnemers die erachter zitten. Ze brengen dit in kaart en wijzen de stichting op zogenaamde missing links

en vergeten of minder opvallende groepen. Dit zodat het primaire doel om alle subgroepen en vormen van

cultuur te betrekken in de programmering, ook behaald wordt.

De voorlopige richtlijnen en programmering zijn vooral gericht op professionele –en amateurkunsten, maar

zoals reeds gezegd, streeft het project naar betrekking van alle cultuurvormen die in de stad aanwezig zijn. Dat

betekent ook culturele initiatieven die zich buiten het geïnstitutionaliseerde kader afspelen. De zogenaamde

rafelranden van het cultureel aanbod, dat zich afspeelt rondom een aantal los gestructureerde groepen van

amateurs, semiprofessionele artiesten en mensen die - meestal om ideële redenen - er de voorkeur aan geven

in de marge van de maatschappij te leven. Zij ervaren dat het traditionele cultuuraanbod van de stad niet

aansluit bij hun behoefte aan onafhankelijkheid en creativiteit. In verschillende kraak –en slooppanden in de

stad hebben veelal jonge mensen daarom een plaats gevonden waar ze kunnen experimenteren op het gebied

van kunst en organisatie. Zogenaamde culturele vrijplaatsen, die de ruggengraat vormen van de Maastrichtse

alternatieve subcultuur.

Alternatief, underground, marginaal… gedurende dit onderzoek zijn er verschillende termen gebruikt voor het

benoemen van deze subgroep. In de scriptie zal doorgaans gebruik worden gemaakt van de term fringe cultuur

–of scene. Kijkende naar de onderstaande definitie van fringe cultuur, kan vastgesteld worden dat de

doelgroep aan deze omschrijving voldoet.

“Fringe culture: The term is often used interchangeably with the more widely used term

"counterculture." Counterculture refers to a group or sub-culture that actively promotes values which

oppose those of mainstream society (Renata, 2004)”.

Centraal in deze scriptie staat het beter integreren van de fringe scene in het structureel cultuuraanbod van de

stad, alsook de programmering van de kandidatuur voor Culturele Hoofdstad 2018.


1

HOOFDSTUK 1 – AANLEIDING & DOELSTELLING

“Moderne dans in Hotel de Ossekop op het Open Your Mind Festival van 2in1 (Strasser,

2013).”

2

1.1 AANLEIDING

Gedurende 2012 zijn verscheidene culturele vrijplaatsen geconfronteerd met aanhoudende stilleggingen en

ontruimingen door politie en team handhaving1. Dit heeft geleid tot ontevredenheid over de positie die deze

collectieven innemen binnen het stedelijk cultuuraanbod, bij zowel de fringe gemeenschap als

sympathiserende bewoners. Zij zien het alternatieve aanbod als een essentieel en gelijkwaardig onderdeel van

de stad en stellen de gemeente verantwoordelijk voor een betere integratie. (Laarhoven, 2012; Eijsden, 2012;

Maastricht Aktueel, 2012). De gemeente erkent de noodzaak om in te spelen op de behoeften van haar

inwoners en een betere integratie en samenwerking tot stand te brengen. Ze heeft echter een beperkte kennis

over deze culturele scene, waardoor dit in de praktijk lastig blijkt.

Eveneens pleiten de collectieven voor meer betrokkenheid van alternatieve cultuurvormen in de

programmering voor Culturele Hoofdstad 2018. Kandidaten voor Culturele Hoofdstad moeten voldoen aan

criteria die opgesteld zijn door de Europese Unie. Allereerst moet het evenement niet alleen zichtbaar zijn voor

de stad, maar moeten burgers uit regio en stad actief deelnemen. Deze burgerparticipatie dient door de

organisatie gestimuleerd te worden. Eveneens moet het evenement aanzetten tot de structurele ontwikkeling

van het culturele leven in de stad (Berenschot, 2010). Dit gegeven werd nogmaals benadrukt tijdens het

tussentijds bezoek van de jury in januari 2013. Hoewel Maastricht door mocht naar de finaleronde, werd

gesteld dat er nog te weinig sprake was van Europese samenwerking en het betrekken van burgerinitiatieven in

de programmering (Kamer van Koophandel, 2013). Voor het binnenhalen van de titel heeft Stichting Maastricht

Culturele Hoofdstad 2018 en derhalve gemeente Maastricht, baat bij het integreren van bovenstaande

alternatieve scene.

De aanleiding is tweeledig, maar de doelstelling is voor beide gevallen hetzelfde: het meer betrekken van

alternatieve vormen van cultuur in het aanbod van de stad.

1.2 DOELSTELLING

Het doel van dit onderzoek is dan ook om te komen tot een betere integratie van de fringe scene in het

structureel cultuuraanbod en de programmering van de kandidatuur voor Culturele Hoofdstad 2018.

1Het ‘gemeentelijk blauw’ dat verantwoordelijk is voor toezicht en handhaving van de openbare ruimten.


3

1.3 ONDERZOEKSVRAGEN

Bovenstaande doelstelling heeft geresulteerd in de volgende hoofdvraag en bijbehorende deelvragen:

Hoofdvraag – Hoe kan de integratie van de fringe scene verbeterd worden in het Maastrichtse cultuuraanbod

en de programmering van de kandidatuur voor Culturele Hoofdstad 2018?

Deelvraag 1– Wat is de fringe scene, hoe is deze ontstaan, wie zijn de initiatiefnemers en hoe wordt

deze georganiseerd?

Deelvraag 2 – Welke fysieke en beleidsmatige ruimte neemt de fringe scene in binnen het

Maastrichtse culturele veld?

Deelvraag 3 – Welke beleidsmatige ruimte/plek heeft de fringe scene in de programmering voor de

kandidatuur van Culturele Hoofdstad 2018 en hoe verloopt deze?

De deelvragen worden beantwoord in hoofdstuk 4 (Resultaten & analyse) en hoofdstuk 5 (Conclusie, discussie

& aanbevelingen). Dit resulteert in beantwoording van de hoofdvraag en de formulering van

beleidsaanbevelingen voor de gemeente Maastricht, alsook eventuele suggesties voor verder onderzoek.


4

HOOFDSTUK 2 – ANALYTISCH KADER

“De Russische band Messer Cups zorgt voor een goede sfeer in de grote hal van het

Landbouwbelang (Strasser, 2012)”


5

In dit hoofdstuk volgt een weergave van de belangrijkste thema’s die rondom maatschappelijke integratie van

alternatieve cultuur zijn aangetroffen in de literatuur. Deze zijn meegenomen in het beantwoorden van de

onderzoeksvragen, door ze als basis te gebruiken voor de interviewvragen (Bijlage 1 - Interviewvragen).

Zoals in de inleiding beschreven, bestaat de fringe scene uit personen die op creatieve en alternatieve wijze

vorm geven aan hun leven. Gezien overheden over het algemeen de dominante normen en waarden binnen

een samenleving vertegenwoordigen (Cunningham & Cunningham, 2008), kunnen alternatieve leefwijzen

binnen samenlevingen leiden tot vormen van conflict. Deze conflictsituaties kunnen in de weg staan van een

betere integratie.

Om de onderzoeksvragen goed te kunnen beantwoorden is daarom aandacht besteed aan de sociologische

achtergrond van deze casus. De bevindingen kunnen niet als universele waarheid worden gepresenteerd,

omdat ze gezien moeten worden in relatie tot hun eigen maatschappelijke context, zijnde het culturele veld

van Maastricht. Sociologie biedt de mogelijkheid om een probleem in de relevante maatschappelijke kaders te

plaatsen en te analyseren (Cunningham & Cunningham, 2008). De stroming binnen de sociologie van waaruit

deze casus geanalyseerd zal worden, is het interactionisme. Volgens het interactionisme wordt het sociaal

handelen bepaald door de interpretaties die mensen aan elkaars handelen geven (Visser, 2000). Ter illustratie

een korte casus:

Een jonge man kraakt een huis in een nette buurt en neemt dit in gebruik als atelier. Hij wordt lange

tijd door buurtbewoners gezien als vies, lui en gevaarlijk. Niemand lijkt echter met hem gesproken

te hebben en het sentiment lijkt een direct gevolg van de negatieve publiciteit rondom een

krakersinitiatief in Rotterdam. Wanneer een van de buurvrouwen haar boodschappen op straat laat

vallen, wordt ze geholpen door wat zij een attente jonge man beschouwd. Achteraf blijkt hij de

kraker te zijn. Zij gaat bij zichzelf te rade en stelt haar negatieve beeld van de jonge man bij. Als

dankbetuiging brengt zij hem een gebakje, waarnaar ze zijn kunstwerken aantreft. Haar eigen

interesse in kunst wordt weer aangewakkerd en ze vraagt of hij haar wat basistechnieken schilderen

kan leren.

De sociale omgeving en persoonlijke ervaringen van de vrouw bepalen haar beeldvorming en handelen.

Ondanks het heersende negatieve sentiment, besluit zij na het incident de jonge man te bedanken. Volgens het

interactionisme zijn mensen door hun vermogen om keuzes te maken, geen passieve ontvangers, maar

ontwerpers van hun eigen leven (Cunningham & Cunningham, 2008). Daarom leent de stroming zich goed voor

het analyseren en begrijpen van de wijze waarop individuen hun leven inrichten en de manier waarop de

sociale omgeving hierop reageert.

2.1 ALTERNATIEF GEBRUIK VAN RUIMTE

Fringe initiatieven maken op onconventionele wijze gebruik van ruimten. In onze samenleving is het gebruik

van ruimte sterk onderhevig aan wet –en regelgeving, waardoor dit in een aantal gevallen heeft geleid tot

handhavingmaatregelen.

Onder publieke of openbare ruimten, worden fysieke ruimten bedoeld die voor iedereen toegankelijk zijn.

Veelal bevinden ze zich in de openlucht, zoals straten, pleinen en parken. Dit open karakter maakt dat een

groot deel van het publieke leven zich op deze plaatsen afspeelt, waardoor er mogelijkheid is voor ontmoeting

en sociale interactie (Ensie, 2013). Openbare ruimten hebben daarom een belangrijke functie in het sociale

leven.


6

Beheer van de openbare ruimte ligt in de handen van rijk, provincie en gemeente. Zij dienen rekening te

houden met de diverse eisen die door verschillende gebruikers gesteld worden. Hierin moet gebalanceerd

worden. Dit kan zijn omdat regels rondom inrichting en gebruik doorgaans opgesteld worden naar de

dominante ideeën van wat wenselijk is of niet. Het vermogen om regels te implementeren geeft overheden

tevens de mogelijkheid om indirect het gedrag en de beleving van gebruikers te bepalen (Brok, 2010). Groepen

die politiek weinig invloed kunnen uitoefenen, zien hun belangen minder vaak behartigd. Bijvoorbeeld pubers

die door het gebrek aan passende voorzieningen, in de woonomgeving rondhangen en overlast bezorgen.

(Karsten, Kuiper, & Reubsaet, 2001). Maar ook groepen zoals de fringe scene, die openbare ruimte willen

gebruiken als een culturele oefenruimte en podium. Maastricht kent een relatief streng handhavingsbeleid

voor bijvoorbeeld straatartiesten, wat de positie en zichtbaarheid van de fringe scene zeker beïnvloedt.

In onze samenleving geldt eveneens meer reglementering en disciplinering in de privé ruimte. Woon –en

veiligheidseisen worden steeds strenger, waardoor de vrijheid om de woon- en werkomgeving naar eigen wens

in te richten en te gebruiken steeds meer in het geding komt (Autonoom Centrum, n.d.). Voor fringe

collectieven is dit lastig omdat zij ook privé ruimte op alternatieve wijze willen gebruiken. Vaak betekent dit dat

subgroepen zich deels of volledig moeten conformeren aan de opgestelde wetten en regels of naar gebieden

moeten trekken waar reglementering minder of geen rol speelt. Denk aan panden aan de rand van de stad, die

uit het publieke oog vallen (Autonoom Centrum, n.d.).

2.2 OMGAAN MET TEGENCULTUREN

Wanneer tegenculturen uiting geven aan hun ongenoegen, kan dit leiden tot verdeeldheid binnen

gemeenschappen. Als het thema een belangrijke politieke en sociale lading heeft, zal het deel gaan uitmaken

van het maatschappelijk debat. Nu Maastricht kandidaat is voor Culturele Hoofdstad 2018, lijken vraagstukken

rondom cultuurparticipatie in politieke, beleidsmatige en sociale waarde te zijn gestegen. Dit geldt ook voor

het betrekken van alternatieve vormen van cultuur in het cultuuraanbod. De gemeente en andere betrokken

partijen dienen hier op een adequate manier op te reageren, anders kan de situatie escaleren (Visser, 2000). In

het ergste geval kan de alternatieve scene dit onvrede publiekelijk uitdragen, waardoor de kandidatuur in

gevaar kan komen.

Grofweg zijn er twee hoofdstromingen te onderscheiden hoe met maatschappelijke conflicten om te gaan.

Ten eerste de traditionele wijze, waarbij de nadruk wordt gelegd op handhaving van de bestaande orde. Hierbij

is het streven sociale controle en naleving van de ingeburgerde normen en waarden. Volgens Gerard Nijhoff,

medisch socioloog aan de Universiteit van Amsterdam, zijn er bepaalde maatschappelijke situaties die het voor

overheden makkelijker maken om op deze manier te handelen. Wanneer de subgroep niet goed georganiseerd

is bijvoorbeeld of wanneer ze ideeën heeft die haaks staan op de dominante cultuur. Ook noemt hij de sterke

verankering van macht of het ontbreken van sociaalstructurele mogelijkheden om alternatief te leven (Visser,

2000).

Of de progressieve methode, hierbij gaat een gemeente opzoek naar nieuw evenwicht bij moderne

ontwikkelingen en conflicten. Het uitgangspunt is hierbij dat conflicten en verandering inherent zijn aan

ontwikkeling en vooruitgang. Daarom zal men zich moeten richten op dialoog, socialisatie en onderwijs van alle

betrokken partijen (Visser, 2000).

Over het algemeen wordt gebruik gemaakt van een combinatie van beiden. De keuzes hierin zijn afhankelijk

van de achtergrond van een stad. Voor Maastricht geldt dat het een stad is gebouwd op elite. Het sjiek&sjoen

imago zit daarom diepgeworteld in de sociale structuur en beleidsvorming van de stad en lijkt haaks te staan op


7

de ideeën die heersen in het alternatieve circuit. Daarnaast zijn wet –en regelgeving veelal gericht op het in

stand houden van de heersende normen en waarden en dat zijn de kaders waaraan beleidsambtenaren en

justitie gebonden zijn. De gemeente kan wel opzoek gaan naar een andere positie voor de fringe scene, maar is

het eveneens verschuldigd aan de dominante groep om te handhaven wanneer er overlast ervaren wordt.

2.3 LEEFBAARHEID

Leefbaarheid wijst op de mogelijkheden die een omgeving biedt om naar de eigen wensen en behoeften

richting te geven aan het leven en zo lang en goed mogelijk zelfredzaam te blijven (Bouwenaanleefbaarheid.nl,

2009). Deze factoren zijn persoonsgebonden en afhankelijk van tijd en plaats. Leefbaarheid wordt daarom

gezien als een (container)begrip zonder scherp afgebakende betekenis, waaraan de taalgebruiker zelf invulling

kan geven. Gemeenten stellen kaders waarin groepen en individuen zelf aan deze zogenaamde

randvoorwaarden kunnen werken, om zo collectieve leefbaarheid te garanderen. Ook hier geldt weer dat de

randvoorwaarden vooral ruimte bieden voor het inrichten van het leven naar gangbare levenswijzen en niet de

alternatieve vormen die fringe collectieven tentoonstellen.

Het bouwen aan leefbaarheid betekent het scheppen van deze zogenaamde randvoorwaarden in de directe

leefomgeving; straat, wijk en/of gemeente (Bouwenaanleefbaarheid.nl, 2009). Men heeft het dan doorgaans

over werkgelegenheid, voorzieningen zoals scholen en winkels, maar ook sociale ontmoetingsplekken en

culturele (ontwikkelings)mogelijkheden (Bouwenaanleefbaarheid.nl, 2009).

Met name de laatste twee factoren zijn in dit onderzoek van toepassing. In de inleiding kwam naar voren dat er

een gebrek lijkt te zijn aan sociale ontmoetingsplekken voor mensen die zoeken naar een alternatief op de

bruine kroegen en lokale sociale verenigingen. Eveneens ziet de fringe gemeenschap culturele

(ontwikkelings)mogelijkheden als ruimtes waar in extenso geëxperimenteerd kan worden met woon –en

werkvormen. Iets wat in Maastricht mede door het cultureel beleid en de grondslag, maar ook wet –en

regelgeving rondom handhaving, niet altijd haalbaar is.

2.4 BURGERPARTICIPATIE

De Wet Maatschappelijk Ondersteuning (WMO), geïntroduceerd in 2007, richt zich op het verhogen van

burgerparticipatie. Het ontbreekt overheden aan financiële middelen op het gebied van voorzieningen alles te

regelen voor burgers en daarom moet er teruggegrepen worden op de individuele capaciteiten en

zelfstandigheid van burgers. De WMO stelt zichzelf dan ook als doel: ‘ervoor zorgen dat mensen zo lang

mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en kunnen meedoen in de samenleving.’ Hiervoor zijn door het rijk

een aantal prestatievelden geformuleerd, waar gemeenten zelf invulling aan mogen geven afhankelijk van de

bevolkingssamenstelling en lokale tradities en gewoonten.

Een prestatieveld richt zich specifiek op leefbaarheid en sociale samenhang. Hierin wordt de nadruk gelegd op

burgerparticipatie om leefbaarheid te verhogen (Rijksoverheid, n.d.).

‘*…+ met name gaat het om de inzet van de bewoners zelf. Een leefbare woonomgeving heeft immers

geen vast formaat, maar wordt bepaald door de bewoners zelf. Het ligt dan ook voor de hand dat de

gemeente bij de uitwerking van dit beleidsterrein aansluit bij initiatieven van de bewoners, of dergelijke

initiatieven stimuleert, om ervoor te zorgen dat de voorzieningen in de wijk en gemeente optimaal

aansluiten bij de wensen en behoeften van de bewoners (Rijksoverheid, n.d.).’


8

De fringe scene kwalificeert zich als een burgerinitiatief omdat ze hun krachten gebruiken om te voorzien in

een gemis in het lokale cultuuraanbod. Zo proberen ze aan te sluiten op de wensen en behoeften van

bewoners in de wijk en/of gemeente. Deze alternatieve subgroep kenmerkt zichzelf ook door een Do-it-

Yourself (DIY) instelling. Zowel inrichting en onderhoud van woon –en werkruimte als interne en externe

activiteiten en evenementen, worden zelf opgezet en vormgegeven.

Het moge duidelijk zijn dat integratie van een sociale subgroep niet vanzelfsprekend is. Enerzijds omdat het om

behoeften gaat die door de dominante sociale groep niet vertegenwoordigd worden en anderzijds omdat

beleidsmakers moeten werken in de kaders die door wet –en regelgeving gesteld zijn. Waarbij wet –en

regelgeving juist gericht is op het in stand houden van de dominante normen en waarden.


9

HOOFDSTUK 3 – DATAVERZAMELING EN

DATAVERWERKING

“March through city for Arab Solidarity (Strasser, Arab Bridge of Solidarity, 2011).”


10

In dit hoofdstuk staat de methodologie van dit onderzoek centraal. Toegepaste onderzoeksmethoden met

betrekking tot zowel de dataverzameling als dataverwerking worden beschreven en gemotiveerd.

3.1 KWALITATIEF ONDERZOEK

Kwalitatief onderzoek richt zich op complexe sociale vraagstukken, met meerdere factoren en invloeden van

buitenaf. Hierbij is het uitgangspunt dat werkelijkheid geconstrueerd wordt door de verschillende betekenissen

die mensen aan verschijnselen om zich heen toekennen. Zo kunnen de redenen waarom de integratie van

fringe cultuur moeizaam verloopt, anders zijn voor de verschillende partijen. Het een behoort dan niet minder

waar te zijn dan het ander en daarom is het de taak van de onderzoeker om een beeld te schetsen van wat de

verschillende partijen zien als de werkelijkheid (Kisteman, 2011). Het zijn de verbanden tussen deze

verschillende voorstellingen, die de kern vormen van dit onderzoek.

Bij het geven van richting aan het onderzoek is gebruik gemaakt van de persoonlijke ervaring van de

onderzoeker, die nu vijf jaar actief is in het Maastrichtse culturele veld. Dit zowel bij geïnstitutionaliseerde

culturele instellingen, kleine creatieve ondernemingen en fringe collectieven. Daarnaast zijn de uit de literatuur

gelichte thema’s gebruikt, die in het voorgaande hoofdstuk uiteengezet zijn. Hieruit zijn sensitizing concepts

gedestilleerd. Dit zijn terugkerende thema’s die algemene inzichten verschaffen en ervoor zorgen dat de

interviewvragen in de richting van de doelstelling gestuurd worden (Rol en Samenleving vzw, 2008). Gedurende

het afnemen van de interviews zijn nieuwe substantiële concepten toegevoegd en minder relevante geschrapt.

Een volledig overzicht van de sensitizing concepts is te vinden in de bijlage (Bijlage 2 – Sensitizing concepts).

Het onderzoek is descriptief en explorerend. Met andere woorden, er is niet alleen een beschrijving gemaakt

van organisatorische en gedragsmatige aspecten van de verschillende betrokken, maar voor het beantwoorden

van de deelvragen is ook gekeken naar verbanden en interacties tussen de diverse partijen (Universiteit Leiden,

n.d.).

3.2 INTERVIEW

Om te onderzoeken waarom de integratie van de fringe scene lastig is en eventueel verbeterd kan worden, is

gekozen voor interviews. Het blijft een doelgerichte methode om meningen te achterhalen. In dit onderzoek is

gebruik gemaakt van halfgestructureerde interviews, waarbij de sensitizing concepts de basis vormen. Rondom

deze onderwerpen zijn richtinggevende vragen opgesteld (Bijlage 1 – Interviewvragen), maar afhankelijk van de

respondent kunnen de vragen inhoudelijk en qua volgorde zijn bijgesteld (de Goede & Baarda, 2007).

Om de deelvragen te beantwoorden, is gesproken met initiatiefnemers uit diverse fringe collectieven (groep 1)

en beleidsmedewerkers en wethouders op het gebied van kunst –en cultuurbeleid en burgerparticipatie (groep

2). Een aantal van deze ambtenaren spelen eveneens een rol binnen Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad

van Europa 2018 en zijn benaderd m.b.t. de vragen rondom de programmering van de kandidatuur van

Culturele Hoofdstad 2018. Ook is hiervoor gesproken met een organisator en vrijwilliger binnen de stichting

(groep 2).

Verder is er gesproken met zogenaamde derden. Dit zijn partijen die direct of indirect invloed uitoefenen op de

positie van de fringe gemeenschap. Denk hierbij aan de stedelijke vergunningverstrekker voor evenementen en

de kritische journalist van een cultureel maandblad (groep 3).


11

Bij het selecteren van de respondenten is gebruik gemaakt van de sneeuwbalsteekproef. Soms is er vooraf

geen steekproefkader beschikbaar en wordt er gebruik gemaakt van persoonlijke en professionele netwerken

om aan respondenten voor het onderzoek te komen. Bij het samenstellen van de respondentenlijst voor dit

onderzoek, hebben zowel de opdrachtgever als onderzoeker gebruik gemaakt van deze aanpak. Op aanraden

van respondenten, zijn er gedurende het onderzoek meer potentiële partijen aan de lijst toegevoegd. In het

totaal zijn 48 relevante partijen geselecteerd en aangeschreven met de vraag of ze interesse hadden om in de

maanden april en mei deel te nemen aan dit onderzoek. Ondanks de tijdsdruk en moeilijke beschikbaarheid van

respondenten gedurende deze periode, zijn uiteindelijk 17 interviews afgenomen, met in het totaal 19

respondenten (Bijlage 3 – Respondentenlijst).

3.3 REGISTRATIE EN VERWERKING GEGEVENS

Alle interviews zijn opgenomen met een stemrecorder en duren minimaal 45 minuten en maximaal 90

minuten. Bij de uitwerking is elk interview voorzien van een datum, naam en functie2.

Relevante fragmenten in de interviews zijn direct gekoppeld aan de sensitizing concepts. Men noemt dit proces

ook wel labelen. In sommige gevallen zijn meerdere labels bij een fragment geplaatst, omdat een fragment

antwoord gaf op meerdere vragen (Bijlage 5 – Interviews uitgewerkt).

Vervolgens is een analyse gemaakt van de fragmenten aan de hand van de opgestelde onderzoeksvragen. Bij

de beschrijvende vragen is gezocht naar onderlinge verwantschap of opmerkelijke afwijkingen en voor de

explorerende vragen is gezocht naar mogelijke verbanden tussen de fragmenten en de bestudeerde literatuur.

2Interview van Rachel Solomon (medeorganisator 2 in 1) is niet opgenomen. Het is niet uitgewerkt in de

bijlage. Schriftelijke aantekeningen zijn wel gebruikt bij het beantwoorden van de onderzoeksvragen


12

HOOFDSTUK 4 – RESULTATEN & ANALYSE

“Modellen op het jaarlijks Fashionclash event, (Fashionclash Maastricht, 2013).”


13

4.1 BESCHRIJVING FRINGE SCENE

4.1.1 ALGEMEEN

“Fringe culture: The term is often used interchangeably with the more widely used term

"counterculture." Counterculture refers to a group or sub-culture that actively promotes values which

oppose those of mainstream society (Renata, 2004)”.

Het alternatieve cultuurgebeuren in Maastricht speelt zich voor een groot deel af rondom culturele

vrijplaatsen, verschillende (anti-)kraak –en slooppanden in de stad, waar veelal jonge mensen een plaats

hebben gevonden om te experimenteren op het gebied van kunst en organisatie van (culturele) activiteiten. De

stad kent acht3 bekende vrijplaatsen. De rest van het alternatieve cultuurgebeuren speelt zich af rond

individuen en groepen die voor hun eigen doeleinden gebruikmaken van deze ruimtes. Hier valt moeilijk een

getal op te plakken.

De fringe gemeenschap ontwikkelt activiteiten op het gebied van beeldende kunst, toneel, muziek,

modeontwerp en acrobatiek, evenals educatieve activiteiten rondom verschillende maatschappelijke

vraagstukken. Elk collectief heeft haar eigen inslag en nadruk, waarbij er vaak ruimte is om interdisciplinair en

multifunctioneel te werken. Voorbeelden zijn een rockband met een graffiti act, een modeshow gecombineerd

met beeldende kunst, een dancefeest met grafisch design geprojecteerd op een grote verzameling oude

televisieschermen of brainstormen over maatschappelijke vraagstukken aan de hand van schilderkunst.

Evenementen en vormen van creativiteit die elders in de stad amper mogelijk zijn, hetzij vanwege de kosten of

doordat de aard van het project niet aansluit bij het gevestigde cultuuraanbod.

Buiten deze culturele vrijplaatsen zijn er ook individuen en groepen die periodiek gebruik maken van privé -en

publieke ruimte om plekken te creëren waarin geëxperimenteerd kan worden. Zij hanteren een soort pop-up

concept.

Vooralsnog is in de regel gesproken over jonge mensen, maar de subcultuur kent ook oudere leden. Oud-

kunstenaars en ondernemers die in Maastricht een plek en ruimte hebben gevonden om te experimenteren

met hun vak. Of mensen die vanuit hun eigen progressieve denkkaders sympathiseren met het karakter van de

collectieven. Bart Dekker, initiatiefnemer van het Landhuis Maastricht en bewoner van het Landbouwbelang,

benadrukt ook dat niet alle jonge mensen vertrekken na hun studie. Mensen blijven en worden ouder, maar

houden zich nog steeds op in alternatieve kringen, omdat ze daar affiniteit mee hebben.

De fringe scene stelt het non-commerciële en experimentele aspect als een centraal thema. Door zich

onafhankelijk op te stellen van sponsoren en overheid, behouden de deelnemers zeggenschap over hun

werkwijze en activiteiten. Tevens geeft de laagdrempeligheid artiesten de mogelijkheid om zich vrijblijvend te

ontwikkelen. Zo biedt de fringe scene ook een belangrijk oefenpodium voor de studenten aan de verschillende

kunstopleidingen. Mandril Cultural Centre en Ossekop bijvoorbeeld, vormen met hun wekelijkse jamsessies een

belangrijke oefenomgeving voor conservatoriumstudenten. Verder geven meerdere respondenten aan dat het

3Mandril Cultural Centre, Artspace Rondeel, Gallery OHP9, KunstFront, Het Landhuis, Het Landbouwbelang,

Hotel de Ossekop en B32


14

juist culturele vrijplaatsen zijn, die personen de mogelijkheid en vrijblijvendheid geven om te oefenen met het

opzetten en organiseren van (culturele) activiteiten.

Vrijplaatsen zoals de Mandril, Ossekop en het Landbouwbelang zijn uitgegroeid tot een combinatie van werk,

woon –en publieksruimten die herinnert aan de communes uit de jaren ‘60. Anders dan de andere initiatieven,

experimenteren zij ook met alternatieve vormen van samenleven. De nadruk ligt daarbij op duurzaamheid en

collectiviteit. Er wordt gestreefd naar minimalistisch en duurzaam leven door hergebruik en zelfvoorziening.

Bijvoorbeeld op het gebied van etenswaren als alternatief voor de excessen van de huidige

consumptiemaatschappij. Het opzetten van dit soort collectieven wordt door de meeste respondenten dan ook

gezien als het opzetten van een platform voor politieke uiting. De meeste collectieven zijn begonnen als

kraakpanden om aandacht te vestigen op het probleem van toenemende leegstand en gebrek aan

laagdrempelige ruimtes voor creatief experiment. Door daarnaast als ontmoetingsruimte te dienen voor

studenten en intellectuelen om te debatteren en ideeën uit te wisselen, biedt de fringe gemeenschap ruimte

voor maatschappelijke en politieke vraagstukken.

“Het creëren van tegenculturen is per definitie een politieke uiting. Zo oefen je ook politieke invloed uit

op je omgeving en in dit geval creëer je een platform of medium om hier ook uiting aan te geven. Je

ziet daarom dat er in alternatieve autonome cultuur ook ruimte wordt geboden aan het aandacht

creëren voor politieke vraagstukken (Jongen, 2013).”

Met de geboden platforms en activiteiten hopen alle respondenten een bijdrage te leveren aan de stad, door in

te spelen op het zichtbaar gemis in het Maastrichts cultuuraanbod. Het Landbouwbelang kent duizenden

bezoekers per jaar en ook Ossekop en Mandril Cultural Centre kunnen bij grote evenementen een

tweehonderdtal mensen over de vloer krijgen. Bij feesten die in het verleden gehouden zijn, kon dit aantal

oplopen tot 600 mensen. Respondenten geven aan dat de activiteiten altijd goed bezocht worden, ongeacht of

ze recreatief of educatief van aard zijn.

Het Landhuis en Artspace Ronddeel zetten tevens projecten op voor en met mensen uit de wijk. Het Landhuis

wil zich op deze manier presenteren als open woonkamer voor ontmoeting en initiatief voor de hele stad.

Mensen kunnen samen en op een duurzame wijze dingen doen die thuis ook gebeuren, zoals koken, bakken of

samenkomen voor een gesprek en een goedkoop drankje. Ook wordt in het kader van duurzaamheid en

collectiviteit maandelijks een Repair Café georganiseerd, waar huishoudelijke spullen gerepareerd kunnen

worden met behulp van getrainde elektriciens, naaisters en fietsenmakers.

Tevens leggen de respondenten de nadruk op het belang van hun internationale contacten. Fashionclash

werkte dit jaar bijvoorbeeld met modeontwerpers uit 20 verschillende landen. Beelden op het Vrijthof werkt

eveneens samen met Euregionale partners op het gebied van beeldende kunst, zoals Z33, Flaksiep en het

Ludwig Forum. Ook het Landbouwbelang, Mandril Cultural Centre en Artspace Ronddeel huizen regelmatig

artiesten uit het buitenland.

“Er komen steeds meer bands van andere landen. Die vertellen hun vrienden dat als ze in Maastricht

zijn met hun tour, ze langs de Mandril/Ossekop moeten gaan. En dat is heel leuk dat je die bekendheid

krijgt en een netwerk krijgt door Europa. Het internationale karakter van studenten, maakt ook dat er

een internationale bekendheid ontstaat.” (in ’t Veld, 2013)

Ook lijken fringe collectieven een voedingsbodem te zijn voor creatieve industrie. De bewoners van het

Landbouwbelang hebben o.a. creatieve ondernemingen opgebouwd rondom hun individuele passies.

Nightscapes Productions, een evenement en productiehuis en Swampwood Design, grafisch vormgever, zijn

hier slechts enkele voorbeelden van. Voor een volledig overzicht zie bijlage (Bijlage 4 – Overzicht fringe

collectieven).


15

Om een beter beeld te krijgen van de achterliggende visie en activiteiten binnen een culturele vrijplaats, zal het

Landbouwbelang worden uitgelicht. Hun visie is de volgende:

‘Autonome broedplaats voor muziek en kunst. Collectief van initiatieven, ondernemingen en personen,

met ruimte voor experiment, uitwisseling en ontwikkeling van duurzame en creatieve leefstijl (Het

Landbouwbelang, n.d.).’

Het Landbouwbelang is een oud graanpakhuis met enorme vertrekken. Kunstenaars, muzikanten,

modeontwerpers, cultuurmakers en programmeurs hebben allen hun weg gevonden naar deze broedplaats.

Op het gebied van muziek wordt er veel gedaan. Maandelijks worden er drie grote feesten georganiseerd in de

grootste hal. Met een zelf gebouwde bar en een grote voorraad biologisch bier en sapjes, blijven dit

drukbezochte evenementen, met soms 800 bezoekers op een avond. Er zijn dansavonden met gerenomeerde

elektro DJ’s of concerten met (inter)nationale bands die een diversiteit aan muziek spelen. Daarnaast zijn er

wekelijks jamsessies met een open podium in het keldertje van het gebouw. Iedereen kan hier zijn kunsten

tentoonstellen. Instrumenten en apparatuur zijn reeds aanwezig. Ook is er een zelfgebouwde opname studio in

het pand aanwezig, onder de naam Studio Magnethophone. Op het gebied van kunst worden de ruimtes vooral

als werk –en expositieruimte gebruikt. Zowel beeldende kunstenaars als meubelmakers zijn in het pand te

vinden. Naast de modeontwerpster Davina Versteeg, die met organische, fairtrade of gerecyclede materialen

kledingstukken maak en grafisch vormgever Virginie Moerenhout, ontwerpster van deze cover. Beiden maken

ze al 11 jaar deel uit van deze gemeenschap. Met een wekelijkse veganistisch volkskeuken, probeert het

Landbouwbelang ook te voorzien in een goedkope (5 € voor een driegangen menu) en duurzame maaltijd.

Daarnaast wordt vormgegeven aan een duurzame en collectieve leefstijl in de vorm van de Weggeefwinkel. In

een wegwerpmaatschappij met overproductie, blijven er altijd genoeg dingen over. Bij de Weggeefwinkel kan

je ze kwijt en kan iemand anders die wat minder heeft, er gebruik van maken. Bewoners laten deze

duurzaamheid ook zien in hun manier van leven. Het hele pand wordt gestookt met houtresten en doorgaans

wordt alleen gebruik gemaakt van organisch voedsel en huishoudmiddelen.

De evenementen worden draaiende gehouden door een grote hoeveelheid vrijwilligers. Meerdere

respondenten van fringe groepen geven aan dat deze mogelijkheid om vrijwillig mee te doen,

cultuurparticipatie stimuleert. Voor meer informatie over de andere culturele vrijplaatsen in Maastricht en

initiatieven die in het kader van dit onderzoek zijn gesproken, zie bijlage (Bijlage 4 –Overzicht fringe

collectieven).

De respondenten uit de categorie beleidsmedewerkers, wethouders en Stichting Culturele Hoofdstad 2018,

hebben een beperkt zicht op de fringe gemeenschap. Hierdoor werd er vaak in algemeenheden gesproken

t.a.v. subculturen. Dit leidde echter tot treffende beschrijvingen van de scene, waardoor de algemene visie

veelal overeenkwam met de beschrijving van de fringe vertegenwoordigers zelf.

De respondenten zijn het dan ook unaniem eens over het belang van fringe collectieven voor het beschikbaar

stellen van ruimtes om te experimenteren in kunstvormen en organisatie van (culturele) activiteiten.

Ook zijn ze onverdeeld over de meerwaarde van deze subgroep bij het verbeteren van het verblijfsklimaat van

de stad. Ze draagt bij aan een frisser en dynamischer imago en zet activiteiten op die toegankelijk zijn voor

studenten, creatief ondernemers en kunstenaars.

“Ik vind dat de alternatieve culturele scene erg belangrijk is voor het imago van de stad, maar ook voor

de kunst –en cultuurbeleving. Zeker als je het hebt over jongeren en het verblijfsklimaat. De

alternatieve scene kan het woonplezier van mensen verbeteren, het verblijfklimaat verbeteren en de

imago van de stad verbeteren… (Meisen, 2013).”


16

De visie en beleving van de respondenten uit de groep derden is hetzelfde. Theo Ploeg, socioloog en journalist

bij het cultureel maandblad Zuiderlucht, voegt hieraan toe dat de fringe scene van tegenwoordig zich niet meer

richten op het afzetten tegen de gevestigde orde, zoals dat in eerdere decennia wel het geval was. Het gaat om

het nadenken over de toekomst en het ontwikkelen van een nieuw systeem in een veranderende

maatschappij. Iets wat door vertegenwoordigers van de Mandril en Landbouwbelang beaamd wordt:

“Verder proberen we duurzame alternatieve leefstijlen te exploreren en presenteren, die in tijden van

economische, politieke en ecologische crises waardevol kunnen zijn. Het brengt dynamiek en

vernieuwing met zich mee, maar ook mogelijkheden voor de toekomst(in ‘t Veld & in ‘t Veld, 2013).”

Kortom, er lijkt geen verdeeldheid te zijn over de positieve invloed die de scene heeft op de stad.

4.1.2 ORGANISATIE

Respondenten geven aan dat de organisatorische verschillen tussen de fringe organisaties en formele

instellingen, conventionele samenwerkingsverbanden moeilijk lijken te maken.

Vertegenwoordigers van de grote culturele vrijplaatsen zeggen te maken te hebben met een trage en complexe

besluitvorming, omdat er geen hiërarchische structuur is. Bewoners en betrokkenen krijgen een gelijke stem bij

het maken van besluiten en in de meeste gevallen moet consensus bereikt worden. Het voordeel hiervan, is dat

afspraken en beslissingen collectief gedragen worden, maar in samenwerkingsverbanden met formele

instellingen kan de omslachtigheid van het proces lastig zijn voor het komen tot duidelijke afspraken.

Respondenten uit alle categorieën geven aan dat het vrijblijvende karakter hier ook een rol bij speelt. Er moet

naar buiten toe zelden verantwoording worden afgelegd, waardoor mensen minder geneigd zijn om zorgvuldig

te handelen. Dit kan resulteren in het slecht nakomen van afspraken.

Beleidsmedewerkers geven dan ook aan moeite te hebben met de organisatie van de collectieven. De

gemeente is een instantie die met lange processen werkt en bij samenwerking moet er een mate van

verantwoording en controle mogelijk zijn. De bureaucratie achter een gemeente maakt het noodzakelijk om

duidelijke aanspreekpunten te hebben, concrete afspraken te maken en met partijen te werken die niet van de

een op de andere dag anders of weg zijn.

Hetzelfde geldt voor geïnstitutionaliseerde culturele instellingen zoals Bureau Europa. In het kader van het

elektronisch muziekevenement Piqenique Elektronique, hebben ze samengewerkt met een fringe collectief. De

afspraken werden echter niet nageleefd waardoor er extra klachten binnenkwamen.

“In het geval van Piqenique, is het dan weer jammer dat het weer zo rolbevestigend en stigmatiserend

is. Dat is een evenement dat zich uiteindelijk niet aan de afspraken hield. Hierdoor kregen we extra

boze mensen aan de lijn (van Loon, 2013).”

Hoewel het lastig is bij het maken van beleid en afspraken, zien beide partijen het als inherent aan de

subcultuur. De vrijblijvendheid houdt de experimentele ruimte juist in stand en verantwoording en controle

kan dit beperken.

Ondanks dat de respondenten van de grote vrijplaatsen zich bewust zijn van dit gegeven, lijkt een belangrijk

deel van hen open te staan voor meer samenwerking met de gemeente, om een betere positie te krijgen en

garanderen.


17

Kleinere collectieven die naar buiten willen treden lijken vooral last te hebben van het gebrek aan informatie,

mensen of fondsen om ondersteuning te bieden bij promotie en/of fondsenwerving. Ze bestaan namelijk

doorgaans uit artiesten die vooral bezig (willen) zijn met hun vakgebied. Volgens bestuurslid Juul Kuntzelaers is

Code043 de ideale organisatie om hier steun in te bieden. Het is een organisatie dat zich richt op het

stimuleren van cultuurparticipatie van jongeren tot 25 jaar d.m.v. faciliterende ondersteuning op financieel en

organisatorisch gebied. Voor mensen buiten deze leeftijdsgrens, is de gemeente het aanspreekpunt.

Beleidsmedewerkers beschrijven de scene ook als niet erg zichtbaar, naar binnengericht en te weinig

schoppend tegen de gevestigde orde. Wellicht is dit niet opzettelijk, maar een resultaat van het

voorgenoemde.

“Ze mogen best iets meer op de trom slaan, door bijvoorbeeld hun zichtbaarheid te vergroten. Ze zijn

vaak onzichtbaar. Je moet je ook durven manifesteren in een stad zoals Maastricht. ‘We zijn er… lach

ons maar uit en verklaar ons maar voor gek, maar wij doen ons ding!’ (Bessems, 2013).”

Toch is het opmerkelijk dat de scene als weinig zichtbaar wordt beschreven, ondanks dat ze in en om het

stadscentrum gelokaliseerd zijn. Maar net zoals met elke subcultuur, lijkt ze met name onzichtbaar voor

respondenten die er geen deel van uitmaken. Vertegenwoordigers geven veelal aan dat de positie en het

aantal fringe initiatieven, de laatste twee jaar opmerkelijk is toegenomen.

4.1.3 LOCATIES

De grote culturele vrijplaatsen, het Landbouwbelang, Mandril Cultural Centre en Ossekop, zitten in oude

kraakpanden. Het basisonderhoud wordt door de bewoners zelf gepleegd, maar grote onderhoudswerken zijn

al jaren niet uitgevoerd door de hoge kosten en weinige financiële middelen die de bewoners ter beschikking

hebben. Dit kan in de toekomst een serieus veiligheidsrisico gaan vormen.

“De fysieke staat van het gebouw is een bedreiging. Als we hier nog 10 jaar leven zonder onderhoud,

dan krijg je problemen zoals betonrot en lekken… gevaar van instorting etc. (Kees, 2013).”

Dit is de cruciale reden voor de ontruimingen en stilleggingen waar de Mandril en Ossekop herhaaldelijk mee

geconfronteerd zijn. Marc Geuskens, coördinator evenementen bij de Politie Maastricht, benadrukt dat

iedereen zich aan de veiligheidseisen dient te houden. Vooral slecht onderhouden panden met weinig

vluchtroutes en veel mensen zijn een gevaar voor bezoekers en eventuele hulpverleners. Politioneel gezien

moet er ingegrepen worden.

“We plakken geen stigma op de vorm van cultuuruiting wel op de ruimtes waar ze plaatsvinden. In

sommige situaties is het gewoon niet wenselijk, omdat de ruimte bij brand en paniek, niet geschikt is

om zoveel mensen te herbergen (Geuskens, 2013).”

Tussen politie en gemeente ontstaan hier soms conflicten over. De gemeente wil als beheerder van de panden

losser met de regels omgaan om de fringe scene ook de nodige ruimte te geven.

Collectieven die minder of geen last hebben van politionele tussenkomst, zitten voor weinig geld in

antikraakpanden of ontvangen structureel subsidie van de gemeente om huur op te brengen voor goed

onderhouden huurpanden. Doorgaans organiseren ze geen grote feesten of concerten, waardoor er zelden

sprake is van echte veiligheidsrisico’s. In deze gevallen is er niet vaak de mogelijkheid om het pand te gebruiken

als woon –en werkruimte, maar door veelgebruikers wordt dit gecompenseerd door in de buurt van het pand

te wonen.


18

Respondenten uit de grote vrijplaatsen geven aan woon –en werkcombinatie juist als essentieel onderdeel te

zien van de alternatieve cultuur die zij uitdragen. Het collectief leven creëert betrokkenheid en zorgt voor een

goed fundament om op reguliere basis activiteiten neer te zetten. Het zorgt voor duurzame projecten en is

bovendien erg praktisch doordat er tussen het studeren en uitvoeren van huishoudelijke taken, snel en

efficiënt aan projecten wordt gewerkt.

De meeste collectieven die in dit onderzoek gesproken zijn, zitten al meer dan 3 jaar in hetzelfde pand, maar

voor alle groepen geldt dat zij eruit kunnen worden gezet als er een nieuwe bestemming wordt gevonden. De

Mandril en Ossekop moeten volgend jaar bijvoorbeeld ruimte maken voor de doorontwikkeling van het

Frontenpark.

Respondenten in de categorieën beleidsmedewerkers en derden zien deze tijdelijkheid juist als een

meerwaarde. Volgens hen zetten nieuwe omgevingen juist aan tot creativiteit.

“Wanneer een kunstenaar na lange tijd toch zijn tijdelijke atelier moet verlaten moet hij oppassen dat

hij niet terugkijkt en ziet dat hij niet zozeer kunstenaar meer is, maar onderdeel geworden is van het

hele geïnstitutionaliseerde. Je reageert dan net zoals die conservatieveiling die met veranderingen

moet omgaan. Je moet je eigen kracht blijven zien, want je bent er ooit gekomen omdat je een visie

had en energie had om die plek te gaan bespelen (van Loon, 2013).”

Doordat fringe collectieven geen winstoogmerk hebben, zullen er nooit genoeg financiële middelen

gegenereerd kunnen worden om panden te huren of kopen. Ze zullen daarom erg afhankelijk blijven van

tijdelijke woon –en werkruimten die beheerd worden door woningcorporaties of gemeente. Hun zoektocht

naar een vaste locatie wordt hierdoor bemoeilijkt. Gezien voorgenoemde partijen ook de kosten dragen in de

vorm van rente en (eventuele) onderhoudskosten, zijn er concrete afspraken nodig tussen alle betrokken

partijen.

4.2 RELATIE TUSSEN FRINGE EN GEMEENTE

Respondenten uit alle categorieën geven aan dat Maastricht een behoudende omgeving is. De Maastrichtenaar

is over het algemeen niet progressief en ziet verandering snel als een bedreiging in plaats van een kans

(Boonen, 2013). Dat maakt dat de stad in zijn kunst –en cultuuraanbod traditioneel blijft en de scene moet

blijven opboksen tegen de gevestigde orde. Eveneens zijn alle respondenten het erover eens, dat dit de

gemeente niet moet weerhouden om te investeren in een subgroep die voor jongeren en studenten belangrijk

is. Vooral als ze een groot deel van je populatie opmaken.

“Voor een bepaalde groep is er te weinig. En dat is met name voor de jongeren die hier studeren, los

van die bij een studentenvereniging zitten. En dat is heel breed wat ik nu zeg, maar er blijven grote

groepen over waarvoor deze scene mogelijkheden biedt (Janssen, 2013).”

De gemeente probeert de ruimte te creëren door een soort gedoogbeleid te hanteren t.a.v. de fringe

gemeenschap. Soms neemt het ook een faciliterende rol. Zo wordt er minder streng gekeken naar

veiligheidseisen van de grote kraakpanden, ondanks dat de gemeente daar wel de verantwoordelijkheid en

kosten voor draagt. Daarnaast wordt makkelijker omgesprongen met vergunningen. Hier lijkt soms wrijving te

ontstaan, net zoals het eerdere conflict tussen gemeente en politie. Enerzijds wordt er geprobeerd om

vertrouwen en ruimte te gegeven aan burgers, anderzijds is een gemeentebestuur verantwoordelijk voor

handhaving van de regels als andere bewoners hinder ondervinden.


19

Volgens wethouder Mieke Damsma blijft dit een ingewikkelde relatie. Wel voegt ze toe dat ze denkt dat de

gemeente nog te snel in haar conservatieve rol duikt. Overmatig controleren en verantwoorden is een tendens

waar we als land voor gekozen hebben, maar er mag meer losgelaten worden en het vertrouwen mag meer bij

de burgers worden gelegd.

Jacques Costongs, wethouder cultuur, vindt echter dat culturele initiatieven pas interessant worden voor de

stad als ze ook naar buiten toe ambitie tonen.

“Maastricht heeft die ambitie om cultuurstad te worden. Er zijn mensen die zeggen dat je het al leuk

moet vinden dat die initiatieven er zijn. Maar dat is geen ambitie. Het moet ook iets voorstellen. Als je

je vriend uit New York meeneemt bij wijze van, zijn die dan ook onder de indruk van wat ze hier

meemaken… (Costongs, 2013).”

Socioloog en cultuurjournalist Theo Ploeg, heeft een heel ander beeld bij het beleid dat Maastricht voert. Hij

spreekt van restrictieve maatregelen tegen alternatieve cultuur in een stad waar sjiek&sjoen het ideaalbeeld is.

Hij geeft het voorbeeld van Duitse steden waar underground cultuur gedoogd wordt, posities gewaarborgd en

verder wordt er weinig contact onderhouden tussen gemeente en scene.

“Hier in Maastricht zie je dat de gemeente alleen maar contraproductieve regels produceert, zoals

geen zogenaamde “aanstootgevende” dingen in het straatbeeld. Geen graffiti, kraakpanden en geen

straatkunst, omdat het niet past in het schone imago van de stad. Het past niet bij het esthetische

beeld van de stad. Cultuur is André Rieu en het is onmogelijk om een underground festival te houden op

het Vrijthof… want dat past niet(Ploeg, 2013).”

Vertegenwoordigers van de fringe collectieven lijken verschillende ervaringen en ideeën te hebben bij het

beleid dat Maastricht voert.

De organisatie van Beelden op het Vrijthof, geeft aan dat ze een verschil bemerken tussen het cultuurbeleid

van een aantal jaren terug en het beleid nu. Vanuit hun ervaring was er vroeger veel meer mogelijk, maar is nu

alles dichtgetimmerd. Er zijn geen kleine potjes meer waar door middel van kleine bedragen ondersteuning

geboden kan worden aan nieuwe initiatieven. Ook is er geen erkenning of herkenning voor initiatieven die het

met veel minder (moeten) doen. In hun ogen word ook niet gekeken naar de effectiviteit van het beleid.

“Wat je ziet bij de gemeente, is dat ze denken dat je alles van tevoren kan verzinnen, geld geven en dan

komt het wel goed. Als je kijkt naar de Cultuurbrouwerij in Aken. Er is daar over dertig jaar voorzien in

de basisbehoeften van de vrijruimte. Daaruit kon het groeien. Het heeft geen nut om in een keer veel

geld te geven en dan te denken dan ben ik ervan af (Krell & Brekel, 2013).”

Het Landbouwbelang krijgt geen geld, maar heeft nu 4 jaar een overeenkomst met de gemeente staan.

Hiervoor is een convenant opgesteld waarbij een aantal vaste eisen met betrekking tot veiligheid en

geluidsnormen zijn vastgelegd. Zo heeft de gemeente een aantal stewards van de lokale voetbalclub

voorgedragen die helpen bij beveiliging van grote feesten. Verder wordt in het convenant gesteld dat het

Landbouwbelang 3 keer per maand een groot feest mag organiseren. Dit hoeft slechts doorgegeven te worden

aan de gemeente en verder ontbreekt het aan contact en bemoeienis. Het convenant is tot dusver geen

belemmering geweest voor het onafhankelijk en duurzaam functioneren van de culturele vrijplaats.

Kees, oud-bewoner van het Landbouwbelang en verantwoordelijke voor het contact met de gemeente, is

echter van mening dat het essentieel is om te professionaliseren willen ze een echte vaste plek krijgen.

Professionaliseren betekent een toekomstvisie formuleren, beleid opstellen, subsidie ontvangen en

samenwerken met overheid en verschillende geïnstitutionaliseerde culturele instellingen. Bart Dekker, initiator


20

van het Landhuis sluit zich hierbij aan. Hij pleit voor een betere organisatie van de fringe gemeenschap, om de

voorgenoemde stappen te bewerkstelligen.

Deze visie wordt niet door alle bewoners gedeeld. Sommigen halen hun motivatie juist uit de non-

commerciële, los georganiseerde ideologie: duurzaam, geen winstoogmerk en ruimte om te experimenteren

met alle vormen van kunst, leven en organisatie.

De Mandril en Ossekop proberen dezelfde ideologie na te streven, maar hebben zoals eerder gezegd,

herhaaldelijk te maken gekregen met stilleggingen en evacuaties. Dit wegens de te grote aantallen mensen,

wat resulteerde in geluidsoverlast en veiligheidsrisico’s. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een overeenkomst met

gemeente en politie. Er mogen geen grote feesten meer georganiseerd worden en alles moet om 00.00

afgelopen zijn. Na deze gebeurtenissen, hebben de Mandril en Ossekop geprobeerd om contact te leggen met

de gemeente. Ze wilden opzoek gaan naar een manier om de situatie werkbaar te maken. Er heeft toen een

gesprek plaatsgevonden met wethouders Jacques Costongs en Albert Nuss. Hier is aangeven dat de drukte en

het succes te wijten zijn aan het gebrek aan alternatieven voor met name buitenlandse studenten. Om dit hard

te maken is er ter voorbereiding een petitie rondgegaan. In drie dagen zijn meer dan duizend handtekeningen

opgehaald van studenten en andere betrokkenen die het behoud van de culturele vrijplaatsen belangrijk

vinden. Daarnaast is aan diverse organisaties in Maastricht gevraagd om een brief te schrijven om steun te

betuiging. Jekerjazz Maastricht, Universiteit Maastricht, het buurtplatform en het Landbouwbelang hebben

hier o.a. bijgedragen. Alles is gepresenteerd aan de wethouders met de vraag of ook voor hen een convenant

zou kunnen worden opgesteld. Tevens werd beloofd met eigen financiering te werken aan de veiligheid van het

pand.

“We hebben herhaaldelijk benadrukt dat het doel van de presentatie was om verder met hun in

contact te komen en het proces te starten ten aanzien van zo een convenant. Zodat wij meer zekerheid

hebben en zij meer controle als ze dat willen. En dat is gewoon heel erg jammer dat daar niets uit is

gekomen. Jacques Costongs heeft toen beloofd dat hij met politie en handhaving in overleg zou gaan,

zodat niet elk evenement hier zou worden stilgelegd. Hij ging ons de week daarop mailen. Toen hebben

wij hem de week erna gemaild en nog is en nog is… en we hebben niets meer van hem gehoord. We

wisten toen ook echt niet meer wat we moesten doen. Toen hebben we het op de lange baan

geschoven en nu is er dus geen contact meer (in ’t Veld & in ’t Veld, 2013).”

Dit incident heeft geleid tot argwaan t.a.v. de gemeente en een demonstratie tegen het niet betrekken en

integreren van alternatieve vormen van cultuur (Maastricht Aktueel, 2012). Recent stond er ook een artikel in

de Limburger over een nieuw bestemmingsplan voor het Landbouwbelang. Het moet een prachtig glazen

jazzachtig poppodium worden, met een brug die alles verbindt. In het artikel werd niet gesproken over het feit

dat daar al jaren kunstenaars en artiesten wonen en werken of dat er een grote diversiteit culturele activiteiten

plaatsvinden. Respondenten van de fringe gemeenschap voelen zich door dit soort boodschappen gepasseerd

en niet serieus genomen.

Dit ongenoegen lijkt alleen maar te zijn toegenomen sinds de kandidatuur voor Culturele Hoofdstad 2018 meer

is gaan leven in de stad.


21

4.3 PROGRAMMERING CULTURELE HOOFDSTAD 2018

Bij de vertegenwoordigers van de fringe scene lijkt ontevredenheid te heersen over de algemene aanpak van

het programma. Verder lijken ze sceptisch te zijn over de intentie die Stichting Culturele Hoofdstad 2018 heeft

om ze te betrekken in de programmering. Geen enkele respondent heeft een concreet beeld bij de mate

waarin de fringe scene is betrokken in de kandidatuur. Ook weten ze niet hoe en of hier verandering in zal

komen.

Bart Dekker, coördinator van het Landhuis, vindt het lastig om een samenwerking met Culturele Hoofdstad

voor zich te zien. Als zichtbaar gesprekspartner, wordt hij regelmatig uitgenodigd bij vergaderingen en

bijeenkomsten. Hoewel Culturele Hoofdstad probeert om alternatieve vormen te betrekken, is het volgens

hem lastig om aansluiting te vinden. Dit lijkt te komen door een verschil in werkwijze. Voor het opstellen van de

programmering lijkt de stichting veelal top-down te werken. Dat betekent dat projecten van tevoren bedacht

worden en er dan pas gekeken wordt naar de partijen die dit zouden kunnen uitvoeren. De fringe

gemeenschap werkt juist vanuit een community driven, Do-it-Yourself attitude oftewel bottom-up. Dit is een

cruciaal verschil, wat het lastig maakt om de alternatieve scene te betrekken.

Ilona van den Brekel, medeorganisator van Beelden op het Vrijthof en actief vrijwilliger bij VIA2018 (onderdeel

Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad), heeft eveneens ervaring met het bovenstaande.

Beelden op het Vrijthof is een jaarlijks beeldende kunst evenement tijdens het Parcours, de opening van het

cultureel seizoen. Ze werken met Euregionale culturele instellingen en kunstenaars. Doordat er problemen

waren bij de organisatie van het Parcours om dit jaar een Euregionaal evenement op te zetten, gaf Stichting

Culturele Hoofdstad aan dit te willen overnemen. Toen ze dit te horen kregen hebben ze de stichting meteen

gebeld om te zeggen dat ze dit al een aantal jaren succesvol aan het doen zijn en het graag op zich willen

nemen. Ze zijn toen toegevoegd aan de mailconversatie van de projectgroep die hierover ging en kregen te

horen dat ze gecontacteerd zouden worden als de plannen concreet waren.

“En dan denk ik, maar we hebben al een plan! Geef ons dan die middelen in plaats van het te steken in

een projectgroep met allemaal dezelfde soort mensen, want ze moeten natuurlijk allemaal betaald

kunnen worden…. Dan denk je… ja, waar zijn jullie mee bezig? En zeker omdat ik daar al een tijd

rondloop. Ze weten wat ik doe en ze weten wat ik kan. Waarom moet daar dan weer een projectgroep

voor opgezet worden? Waarom krijgen wij niet de kans om dit voor hen te doen (Krell & Brekel, 2013)?”

Het lijkt hun vertrouwen in het project te hebben aangetast. Zo ook de opmerking die Huub Smeets, voorzitter

van Stichting Maastricht Culturele Hoofdstad vorig jaar maakte. Bij een bijeenkomst in het Jekerkwartier zei hij

het Landbouwbelang een hermetisch afgesloten geheel te vinden, waar op cultureel gebeid niet veel

significants gebeurt. Bij vertegenwoordigers van de fringe gemeenschap wekt dit de vraag of ze ooit als

volwaardig gezien zullen worden door de stichting en derhalve gemeente.

Mieke Boonen, beleidsmedewerker jeugd & onderwijs, wil ook meer ruimte zien voor initiatief van onderop.

“Wat betreft Tout Maastricht, de culturele programmering voor de kandidatuur in Maastricht, denk ik

dat er nog meer ruimte zou moet zijn om initiatieven van burgers in te plaatsen. Dus dat mensen

voelen dat hun initiatief ze ook ergens brengt in de programmering. Niet dat ze geweigerd worden,

omdat het niet “past”. Het moet nog meer van onderop komen (Boonen, 2013).”

Respondenten uit de alternatieve scene, zijn het er wel over eens dat de titel kansen met zich meebrengt. Voor

sommige in de vorm van financiële ondersteuning en voor anderen in het ontwikkelen van en investeren in de


22

culturele aantrekkelijkheid van de stad voor jonge mensen en creatievelingen. Met een eventuele uitbreiding

van de universiteit, zal de (internationale) studentenpopulatie alleen maar toenemen. Wil Maastricht deze

mensen vasthouden na de studie zal er wat moeten veranderen, weten de respondenten van de Mandril te

zeggen.

Ook de categorie beleidsmedewerkers is onverdeeld over de kansen die de titel voor de scene kan brengen.

Sybrand van der Werf, regisseur van het Euregionaal Feest van de Amateurkunsten, geeft aan dat er nog het

een en ander moet veranderen wil dit gebeuren.

Hij vergelijkt Maastricht met de stad Groningen waar studenten al honderden jaren deel uitmaken van de stad.

Studenten zijn daar onderdeel van de stad en hebben zelfs een aandeel in de gemeentelijke politiek.

Maastricht bestaat slechts enkele decennia en studenten lijken nog steeds slecht geïntegreerd. Dit heeft ook

zijn weerslag op de integratie van fringe initiatieven in de programmering van Culturele Hoofdstad 2018.

“Ik vind op dit moment het aandeel van de studenten in Culturele Hoofdstad, representatief voor het

aandeel van de studenten in de stad (van der Werf, 2013).”

Ook wijst hij op de slechte communicatie die er is tussen gemeente, politie (of handhaving) en culturele

instellingen. Hierdoor worden culturele collectieven niet aangemoedigd om te participeren in het Maastrichts

cultureel veld. Zo geeft hij het voorbeeld van theatergroep de Bus. Vier meiden die vanuit een oude stadsbus

theaterstukken maakten en opvoerden. Tijdens een festival op de St. Pietersberg waar ze moesten optreden,

kregen ze een parkeerboete waarnaar het volgende gebeurde:

“Dan denk ik oh ja… Ik snap de parkeerwachter, want die ziet een gekke bus en die staat verkeerd

dus…bon. Ik snap het toneelgezelschap want die staan daar en die denken hier moeten we toch staan

want we hebben zo meteen een voorstelling. Maar ik vind het een metafoor van hoe slecht de

contacten hier zijn. Je zou toch denken dat iemand komt en zegt die parkeerboete, dat is een foutje.

Maar de boete moest uiteindelijk wel degelijk door ze betaald worden(van der Werf, 2013).”

Hij geeft eveneens aan dat mensen in zijn directe omgeving anders naar hem kijken, omdat Culturele

Hoofdstad gezien wordt als een elitaire aangelegenheid waar veel geld gaat naar het betalen van de

verschillende stafleden. Onder hen blijft de vraag in hoeverre geïnvesteerd wordt in cultuur.

Net als meerdere bewoners en respondenten denkt Theo Ploeg dan ook dat het programma een afspiegeling

dreigt te worden van de Maastrichtse traditionele cultuur. Of er zal geprijkt worden met vals alternatief, door

een paar lokale rappers bij André Rieu te zetten. Volgens hem gaat het uiteindelijk allemaal om geld.

Projectleiders willen het liefst een zak geld kunnen geven, daar eisen aan stellen en weten dat het gebeurt.

Initiatieven die niet om geld vragen, zijn in de formele structuur daarom lastig om mee om te gaan. Want hoe

kun je zonder geld garanderen dat iets wel gebeurt?

“Ik heb me enorm geërgerd aan de cultureel debat in Heerlen, waar Guido Wevers dat gewoon letterlijk

zei. Met grote gebaren zei hij: Ik kom hier naar Heerlen met een zak geld van 16 miljoen. Dat weiger je

toch niet? Al die creatieve Heerlenaren: ‘Nee, nee… kom hier met dat geld.’ Terwijl ik dat zou weigeren

natuurlijk. Waarom zou je dat doen? Creativiteit wordt juist geprikkeld naarmate er minder financiële

middelen zijn. We leven in een wereld die erg snel aan het veranderen is (Ploeg, 2013).”

Hij wijst tevens op het belang van marginale cultuur voor Culturele Hoofdstad. Maastricht wil veranderen,

Euregionaal worden en dynamiek creëren als cultuurstad. Dat begint bij flexibiliteit. Alternatieve initiatieven

staan bij uitstek los van de rigide werking die formele instellingen typeert en volgens hem is dit wat de scene

het creatieve vermogen geeft om de stad te vormen naar de veranderende maatschappij zoals Maastricht dit


23

beoogt. De scene kan volgens hem alleen betrokken worden als er gepaste voorwaarden geschept worden

waarin fringe cultuur ook fringe kan blijven.

Daarbij benadrukt de journalist de belangrijke rol die lokale media kan spelen in de integratie van fringe cultuur.

Lokale media heeft een grote reikwijdte, waardoor het invloed kan uitoefenen op beeldvorming en publieke

opinie. Volgens hem lopen de lokale kranten teveel achter Stichting Culturele Hoofdstad 2018 aan, waardoor

alleen gesproken wordt over gevestigde cultuur en weinig aandacht besteed wordt aan alternatieve vormen.

“Media lopen hier heel erg achter VIA2018 aan. Dus media zijn niet erg leidend en vooruitstrevend,

maar eigenlijk de versterkers van de gevestigde orde.” (Ploeg, 2013)


24

HOOFDSTUK 5 – CONCLUSIE, DISCUSSIE &

AANBEVELINGEN

“Installatie Beelden op het Vrijthof 2012, (Beelden op het Vrijthof, 2012).”


25

In dit laatste hoofdstuk zal antwoord gegeven worden op de vraag: Hoe kan de integratie van de fringe scene

verbeterd worden in het Maastrichtse cultuuraanbod en de programmering van de kandidatuur voor Culturele

Hoofdstad 2018?4

Wat opvalt uit de visies en ervaringen die in het vorige hoofdstuk zijn beschreven, is dat alle partijen het belang

van deze subgroep voor de stad onderkennen. Beleidsmedewerkers zeggen de scene meer te willen betrekken

en de fringe scene zegt meer betrokken te willen zijn. De vraag is waarom de integratie moeilijk tot stand komt

en hoe hier verandering in gebracht kan worden.

5.1 ORGANISATIE

Ten eerste lijkt de samenwerking met geïnstitutionaliseerde instellingen moeizaam te zijn door de informele

organisatie die kenmerkend is voor fringe collectieven. De bureaucratie en lange processen vragen om vaste

aanspreekpunten waarmee concrete afspraken gemaakt kunnen worden. Tevens moet er een bepaalde vorm

van controle en verantwoording mogelijk zijn.

Toen dit ter sprake kwam bij de interviews met fringe vertegenwoordigers, had ik verwacht een huiverige

reactie te krijgen. Het tegendeel is waar. De fringe gemeenschap lijkt zich heel bewust van het voergenoemde

en eventuele gevolgen die samenwerking met formele instellingen kan hebben op de creatieve en

experimentele ruimte die ze kennen. Ze zijn bereid hieraan te werken en hebben daarom recent een

overkoepelende organisatie opgezet voor culturele vrijplaatsen: Cultural Freezone Collective. Dit collectief

vertegenwoordigt momenteel zeven culturele vrijplaatsen5. Het inrichten en formaliseren van de organisatie

zal vanaf september in gang worden gezet. Er zal een vast aanspreekpunt komen, die de belangen en

behoeften van de verschillende vrijplaatsen zal vertegenwoordigen en uitdragen. Deze belangen en wensen

kunnen dan via een kanaal gecommuniceerd worden naar de gemeente. Gezien de beperkte kennis van

beleidsmakers over de alternatieve cultuur, zal er een persoon of partij verantwoordelijk gesteld moeten

worden om de belangen en wensen om te zetten in beleid voor zowel gemeente als Culturele Hoofdstad mocht

de titel worden binnengehaald. Een klankbord lijkt mij daarom een gepaste oplossing. Het zou een persoon of

groep moeten zijn die verstand heeft van de werking en praktische kwesties van de alternatieve cultuur, maar

ook op de hoogte is van wetten –en regelgeving die op deze groepen toepasbaar zijn. Mijn aanbeveling is om

de Jongerenraad Maastricht hiervoor verantwoordelijk te stellen.

Kleinere fringe organisaties geven veelal aan opzoek te zijn naar laagdrempelige ondersteuning op het gebied

van promotie, fondswerving en bedrijfsvoering. Vaak zijn dit initiatieven die een stap willen maken naar

(creatief) ondernemerschap, maar over weinig of geen middelen beschikken om dit ook te doen.

4Op het moment van het schrijven van deze scriptie, is de uitslag over het binnenhalen van de titel van

Culturele Hoofdstad bijna bekend. Er zal weinig tijd zijn voor verbeteringen in de programmering van de

kandidatuur, maar aanbevelingen m.b.t. Culturele Hoofdstad kunnen meegenomen worden naar de

programmering van het daadwerkelijke evenement, indien de titel wordt binnengehaald.

5 Mandril Cultural Centre, Gallery OHP9, KunstFront, Het Landhuis, Het Landbouwbelang, Hotel de Ossekop

en B32


26

Om hier een oplossing voor te bieden kan gewerkt worden met maatjesprojecten met geïnstitutionaliseerde

culturele instellingen. Een voorbeeld is de fringe organisatie 2in1. Elke 21ste

van de maand zetten zij

interdisciplinaire kunstavonden op. Verschillende soorten muziek komen in een serene sfeer samen met dans,

beeldende kunst, toneel en poëzie. Het jonge organiserende duo wordt hierbij ondersteund door Jekerjazz

Maastricht. Ze maken gebruik van het netwerk en middelen van Jekerjazz en krijgen kennis aangereikt rondom

het genereren van fondsen en het formeel opzetten van culturele evenementen. Naarmate ze hier

zelfstandiger in worden, worden ze meer losgelaten. Vooralsnog lijkt dit goed te werken en worden er

indrukwekkende en goedbezochte avonden neergezet.

Verder kunnen er voor zowel culturele vrijplaatsen als creatieve ondernemers informatieavonden worden

georganiseerd, rondom thema’s waarmee zij worstelen. Denk hierbij aan vergunningen, promotie en social

media training, maar ook bedrijfsvoering in (kleine) culturele organisaties. Hier hoeven geen nieuwe projecten

voor opgezet te worden. Code043 biedt deze mogelijkheden al aan voor jongeren tot 25 jaar.

Hier blijft het een belangrijk gegeven dat de fringe scene ook bestaat uit mensen die buiten deze

leeftijdscategorie vallen. Voor deze mensen moet er gezocht worden naar andere opties, omdat deze

informatie bij de gemeente niet voorhanden ligt. Zo biedt de creatieve onderneming Nightscapes Productions

bijvoorbeeld promotie en social media trainingen aan. De mogelijkheden zijn in het culturele veld aanwezig, er

moet alleen adequaat gebruik van worden gemaakt.

5.2 GEMEENTEBELEID

Het Maastrichtse cultuurbeleid is gericht op het behouden en stimuleren van de culturele erfgoederen die het

al honderden jaar ontwikkeld en kent. Voor moderne begrippen lijkt het beleid soms traditioneel en rigide,

maar er dient rekening gehouden te worden met het feit dat dit momenteel de kaders zijn waaruit beleid

gevoerd wordt. Desondanks is geprobeerd om door middel van gedoogbeleid ruimte te maken voor

vrijplaatsen om alsnog te functioneren zonder teveel bewoners tegen het hoofd te stoten. In die zin is

gemeente Maastricht medeverantwoordelijk voor het gedijen van de alternatieve scene. Als de gemeente de

verschillende culturele vrijplaatsen niet gedoogd of financieel ondersteund, zouden er weinig of geen

experimentele vrijruimtes zijn.

Maastricht heeft zichzelf echter als ambitie gesteld om alle vormen van cultuur actief te betrekken in de

culturele infrastructuur en de culturele aantrekkelijkheid voor jonge mensen te verhogen. Vanuit deze visie is

het gedoogbeleid dat de stad momenteel hanteert niet genoeg. Om het voorgenoemde te bereiken, denk ik

dat er een omslag moet plaatsvinden in de mentale ruimte van de stad. Maastricht is (nog) niet erg

veranderingsgezind. Maastrichtenaren zijn erg gehecht aan hun tradities en zien dit niet graag bedreigd

worden door nieuwe gewoontes van buitenaf. Hierbij is het belangrijk om te beseffen dat migranten al dan niet

in de vorm van studenten, slechts 40 jaar deel uitmaken van de stad. Daarvoor was Maastricht een afgelegen

en afgesloten gemeenschap. Ze wil graag een stad blijven die schoon en rustig is, maar 40 jaar geleden is de

keuze gemaakt om studentenstad te worden. Met de extra culturele dynamiek die ze willen creëren, lijkt dit

streven haaks te staan op de eerdergenoemde ambitie om schoon en rustig te blijven. Dit maakt het des te

belangrijker dat Maastricht aan bewoners laat zien serieus te zijn over haar ambitie, zowel in woorden als in

daden. Dat begint met een duidelijk standpunt in te nemen over de recente demografische ontwikkelingen en

bijbehorende verandering in bevolkingssamenstelling. Want om als stad te overleven zal Maastricht deze

internationale koers (toch) moeten blijven varen. Dit betekent dat voorzieningen, wetten en regels ook

aangepast moeten worden aan de behoeften van de intussen 26,5% aan internationale inwoners (Centraal

Bureau voor Statistiek, 2013). Met het jury bezoek in het vooruitzicht, lijkt het me bijvoorbeeld een ideaal


27

moment om publiekelijk steun te betuigen aan het doel om alle cultuurvormen te betrekken. Specifiek nog

voor de alternatieve vormen van cultuur, omdat hier vooralsnog nooit eendrachtig waardering voor getoond is.

Dit terwijl alle respondenten het eens lijken te zijn over de noodzaak om de scene beter te integreren.

Verder zal ook binnen het cultuurbeleid geaccepteerd moeten worden dat er een beleidsomslag heeft

plaatsgevonden met de invoering van de WMO. Er is geen geld meer om in alle gewenste vormen van cultuur

te voorzien, dus er zal gebruik gemaakt moeten worden van burgers die voorzien in hun eigen behoeften. Zoals

wethouder Mieke Damsma al zei, beleidsmakers en politie gaan teveel in de oude rol van handhaving zitten.

Deze omslag betekent juist een stap terug nemen en meer vertrouwen hebben in burgerkracht. Stimuleren en

faciliteren en indien nodig ingrijpen. Dat betekent niet het beboeten van een jazzband waar een grote groep

mensen van aan het genieten is, omdat een bewoner toevallig geluidsoverlast ondervindt. Dit beïnvloedt

natuurlijk ook de beperkte zichtbaarheid waar met name beleidsmakers op doelen. Als men zich in de

openbare ruimte moeilijk tentoon kan stellen, wekt dit geen welkom gevoel voor artiesten of kunstenaars om

echt naar buiten te treden.

De gemeente lijkt zich hiervan bewust te zijn en heeft het beperkt aantal wekelijkse vergunningen voor

straatartiesten losgelaten. Er geldt nu slechts een registratieplicht en in theorie is het nu mogelijk om zonder

vergunning straatkunst –of muziek te vertonen.

Beleidsmatig zijn er dus bepaalde aspecten waar de gemeente meer moet faciliteren en aspecten waarbij ze

een stap terug moet nemen om de integratie van alternatieve cultuur te garanderen.

Momenteel staat de fringe scene onder druk door de antikraakwet. Mandril en Ossekop twee van de

belangrijkste culturele vrijplaatsen voor met name internationale studenten, moeten volgend jaar weg ruimen

voor de doorontwikkeling van het Frontenpark. Opnieuw een leeg pand kraken zal bestraft worden, maar

beide groepen hebben geen financiële middelen om voor ruimtes te betalen. Natuurlijk gaat dit ook in tegen

hun ideologie van geen winstoogmerk. Het is nu aan de gemeente om te bepalen in hoeverre zij deze

initiatieven door willen laten groeien. Met de Cultural Freezone Collective is er nu een mogelijkheid om samen

opzoek te gaan naar een nieuwe ruimte(s) en duidelijke afspraken te maken over geluid en veiligheid. Kijkende

naar het Landbouwbelang lijkt een dergelijk convenant goed te werken.

Wat betreft het vergroten van de (culturele) aantrekkelijkheid van de stad, zal er meer geïnvesteerd moeten

worden in sociale activiteiten voor jongeren. Het Landbouwbelang alleen is hiervoor niet genoeg. Ook de

Muziekgieterij lijkt minder alternatieve concerten en dansfeesten aan te beiden sinds de verhuizing. Er zou dus

gekeken moeten worden naar het verbeteren van de infrastructuur op het gebied van alternatieve

uitgaansgelegenheden. Het risico is namelijk dat jongeren en studenten hun feesten thuis gaan houden, met de

bijbehorende veiligheidsrisico’s en geluidsklachten. Ook hier hoeft er niet meer gedaan te worden dan ruimte

creëren en mensen zelf laten voorzien in wat zij in het uitgaansleven willen zien. De muzikale, organisatorische

en technische kennis en kunde is volop aanwezig onder de jonge mensen van Maastricht, maar er moeten

meer plekken beschikbaar worden gesteld om dit te kunnen exposeren. Plekken die in de basis rekening

houden met veiligheidseisen en drankvergunningen, maar voor de rest op een laagdrempelige wijze in feesten

kunnen voorzien voor een grote hoeveelheid mensen.


28

5.3 MAASTRICHT CULTURELE HOOFDSTAD 2018

Voor Stichting Culturele Hoofdstad geldt net als de gemeente dat meer transparantie sceptische houdingen in

positieve zin kan beïnvloeden. Vooralsnog lijkt het merendeel van fringe vertegenwoordigers het evenement te

zien als een elitaire en commerciële aangelegenheid. Niet geheel onterecht, omdat er tot voor kort alleen

aandacht besteed werd aan de geïnstitutionaliseerde cultuur in Maastricht. De leidinggevende figuren binnen

de organisatie vertegenwoordigen ook precies dat. Er lijkt weinig ruimte te zijn voor culturele initiatieven van

onderop. Vorig jaar waren er zelfs zoveel klachten over het te weinig betrekken van burgerinitiatieven, dat de

provincie zich ermee is gaan bemoeien6. De reactie van de stichting was dat het betrekken van burgers

praktisch gezien pas kan gebeuren als de titel binnen is. Het doel van de fase voorafgaande aan dit verdict, is

om op elk niveau zoveel mogelijk draagvlak te creëren, met name bij burgers. Geheel plausibel antwoord, maar

dit wordt vervolgens niet naar de mensen toe gecommuniceerd. Noch wordt er verteld hoe burgers zich met

hun ideeën kunnen aanmelden mochten we de titel krijgen. Hierdoor voelen mensen zich afgewezen en

gepasseerd en gaan ze het wijten aan de ‘bekrompen’, ‘elitaire’ houding van de stad en organisatie. Het is

slechts een kwestie van meer transparantie, waardoor vertrouwen wordt gegenereerd en draagvlak onder

burgers wordt bereikt.

Wat betreft de fringe scene, lijkt Stichting Culturele Hoofdstad 2018 een andere aanpak te hebben genomen

sinds het jurybezoek in januari, 2013. Hier werd door de jury gesteld, dat burgers niet genoeg betrokken

werden in de programmering en de inslag ‘te traditioneel en christelijk’ is. Vanuit de stichting is toen begonnen

met het zoeken van toenadering bij culturele vrijruimtes zoals de Mandril, Ossekop en het Landbouwbelang.

Het directe resultaat was de oprichting van de Cultural Freezone Collective en een Facebook oproep om als

fringe gemeenschap present te zijn bij het jurybezoek van 4 september a.s. Dit heeft de sceptische houding

zeker op positieve manier beïnvloed. De grote vraag onder collectieven blijft nog steeds of de goede intenties

ook zullen worden doorgezet als Maastricht de titel niet binnenhaalt.

Verder zou Stichting Culturele Hoofdstad 2018 meer gebruik moeten maken van de fringe scene. Met het

evenement wordt beoogd om Maastricht een Euregionaal centrum te maken. Ook wil de stad investeren in het

vergroten van het aantal (internationale) bezoekers. De fringe gemeenschap heeft een groot internationaal

netwerk dat in beide gevallen kan worden aangesproken. Zij zijn tevens een belangrijke factor voor het

aantrekken van andere jonge mensen. Iets waar de stad met de huidige economische ontwikkelingen baat bij

kan hebben.

Tenslotte zou zowel de gemeente als Culturele Hoofdstad het creatieve vermogen van deze subgroep moeten

benutten in het vormgeven van haar stad en de programmering van het evenement in 2018. Ze hebben de

capaciteit om out-of-the-box en grensverleggende plannen te presenteren. Zo zou je ze functioneel in kunnen

zetten door bijvoorbeeld te vragen hoe zij de toenemende leegstand in de stad zouden tegengaan. Een

suggestie van Theo Ploeg was, om de fringe gemeenschap aan de slag te laten gaan met de vraag hoe zij de

ideale Culturele Hoofdstad 2018 voor zich zien. Dit kan leiden tot ideeën waar in geïnstitutionaliseerde kringen

nauwelijks over gedacht wordt. Daarnaast creëert het de betrokkenheid van burgers en jonge mensen waar de

jury eerder op doelde.

6 Door de verandering van website MaastrichtAktueel.nl naar Maastricht.gezien.nl is het artikel niet meer

beschikbaar.


29

De integratie kan leiden tot meer tevredenheid over de positie van alternatieve cultuur in de stad en een grote

stap voorwaarts om de ambitie van de gemeente Maastricht en de Stichting Culturele Hoofdstad 2018 om

cultuurstad te worden te verwezenlijken.

Ter afsluiting een citaat van de filosoof Henri Lefebvre:

“Change life! Change Society! These ideas lose their meaning completely, without producing an

appropriate space (Lefebvre, 1991).

SUGGESTIES VOOR VERDER ONDERZOEK

In dit onderzoek wordt met jongeren vooral verwezen naar studenten. Jongeren onder de 18 jaar zijn doorgaans niet in deze kringen te vinden, maar ook zij ervaren een tekort aan passende culturele voorzieningen. Deze doelgroep lijkt zelfs meer dan de alternatieve scene, onder de radar te vallen van gemeente Maastricht en Stichting Culturele Hoofdstad. Een onderzoek naar wat zij missen, verwachten en wensen op dit gebied, zou een mogelijkheid bieden voor de stad om een structurele impuls te geven aan culturele voorzieningen voor dit segment van de bevolking. Mijn advies is om de Jongerenraad het onderzoek te laten uitvoeren en een sluitend advies te laten formuleren voor zowel gemeente als Stichting Culturele Hoofdstad.


30

LITERATUURLIJST

Autonoom Centrum. (n.d.). Vrijplaats of broedplaats.

Bessems, J. (2013, april 10). Beleidsmedewerker Cultuur (Volkscultuur). (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Boonen, M. (2013, maart 20). Beleidsmedewerker jeugd en onderwijs. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Bouwenaanleefbaarheid.nl. (2009, maart 12). Rubriek: Leefbaarheid. Retrieved 16 juni, 2013, from

Bouwenaanleefbaarheid: http://www.bouwenaanleefbaarheid.nl/index.php/Rubriek:Leefbaarheid

Brok, d. J. (2010). De onzichtbare openbare ruimte - Exploratief onderzoek naar de ontwikkeling van het

beleidsdomein openbare ruimte. Markdal: juni.

Centraal Bureau voor Statistiek . (2013, april 18 ). Bevolking; ontwikkeling in gemeenten met 100 000 of meer

inwoners. Retrieved augustus 2, 2013, from CBS Statline:

http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=70748NED&D1=0,2,4,16,18,20,22,24&D2=a

&D3=0&D4=a&D5=l&HD=090707-1905&HDR=T&STB=G4,G2,G1,G3

Costongs, J. (2013, maart 25). Wethouder Cultuur. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Cunningham, J., & Cunningham, S. (2008). Sociology and Social Work. Exeter: Learning Matters.

Dekker, B. (2013, april 22). Landhuis Maastricht. (M. Magnée, Interviewer)

Eijsden, H. v. (2012, juni 9 ). Welles/Nietes spelletje tijdens discussie/demonstratie middag in het stadspark.

Retrieved from MaastrichtAktueel.nl: http://www.maastrichtaktueel.nl/wellesnietes-spelletje-tijdens-

discussiedemonstratie-middag-het-stadspark/

Ensie. (2013). Openbare ruimte | definitie & betekenis. Retrieved 6 16, 2013, from Ensie - De plaats voor

duidelijke definities en betekenissen: http://www.ensie.nl/definitie/Openbare_ruimte

Fashionclash

Geuskens, M. (2013, april 25). Politie Maastricht. (M. Magnée, Interviewer)

Goede, M. D., & Baarda, D. (2007). Basisboek interviewen. Groningen: Noordhoff Uitgevers B.V.

Het Landbouwbelang. (n.d.). Welkom in het LBB. Retrieved augustus 9, 2013, from Landbouwbelang

Maastricht: http://www.lbbm.nl/about

Janssen, N. (2013, april 9). Evenementmanager Maastricht. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Jongen, N. (2013, april 18). Artspace Ronddeel Maastricht. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Kamer van Koophandel. (2013, januari 14). Initiatiefnemers Via2018 zoeken breder draagvlak . Retrieved

augustus 9, 2013, from kvk.nl: http://www.kvk.nl/nieuws/initiatiefnemers-via2018-zoeken-breder-draagvlak/


31

Karsten, L., Kuiper, E., & Reubsaet, H. (2001). Van de straat? - De relatie jeugd en openbare ruimte verkend.

Assen: Koninklijke van Gorcum & Comp. B.V.

Kees. (2013, april 23). Landbouwbelang. (M. Magnée, Interviewer)

Kisteman, W. (2011). Ondernemingsraad onder druk - Onderzoeksrapport over de verschillende perspectieven

op medezeggenschap binnen de gemeente Maastricht. Utrecht: Universiteit Utrecht.

Krell, M.-C., & Brekel, I. v. (2013, april 16). Beelden op het Vrijthof. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Kuiper, N. (2013, maart 21). Fashionclash. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Kuntzelaers, J. (2013, april 6). Code043. (B. Bantje, Interviewer)

Lambrechts, P. (2013, maart 25). Opdrachtgever. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Lefebvre, H. (1991). The production of Space. Oxford: Blackwell Publishers Ltd.

Lemlijn, P. The Mad Trist. Lemlijnfotografie, Maastricht.

Loon, P. v. (2013, maart 20). Zakelijk leider Bureau Europa. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Maastricht Aktueel. (2012, juni 7). Demonstratie als startpunt voor discussie culturele aanbod in Maastricht.

Retrieved from MaastrichtAktueel.nl: http://www.maastrichtaktueel.nl/demonstratie-als-startpunt-voor-

discussie-culturele-aanbod-maastricht/

Maastricht, F. Ambiance. FashionClash Maastricht, Maastricht.

Meissen, L. (2013, april 19). Communicatiemedewerker Maastricht & Stichting Culturele Hoofdstad van Europa

2018. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Ploeg, T. (2013, maart 25). Socioloog en journalist Zuiderlucht. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Renata, R. (1999-2013). What is Fringe Culture. Retrieved 5 5, 2004, from Ehow - Discover the expert in you:

http://www.ehow.com/facts_7456765_fringe-culture_.html

Rijksoverheid. (n.d.). Leefbaarheid en sociale samenhang. Retrieved juni 16, 2013, from invoeringwmo.nl:

http://www.invoeringwmo.nl/content/1-leefbaarheid-en-sociale-samenhang

Rol en Samenleving vzw. (2006-2008). Lexicon - I. Retrieved juli 16, 2013, from Arbeid in beeld:

http://www.arbeidinbeeld.be/lexicon/I.htm

Royen, J. v. (2013). Piekeren over podia. De Limburger .

Strasser, T. Arab Bridge of Solidarity. TimSphotos, Maastricht.

Strasser, T. Messer Cups LBB. TimSphotos, Maastricht.

Strasser, T. Open your mind festival. TimSphotos, Maastricht.

Universiteit Leiden. (n.d.). Lexicon Methoden en Technieken. Retrieved from

http://www.leidenuniv.nl/fsw/psychologielexicon/index.php3-c=92.htm

Veld, A. i., & Veld, A. i. (2013, mei 3). Mandril Cultural Centre. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)


32

Visser, W. (2000). Verzorgingssociologie voor de gezondheidszorg en hulpverlening. Bussum: Coutinho.

Vrijthof, B. o. Beelden op het Vrijthof, Maastricht.

Werf, S. v. (2013, april 9). VIA2018 - Euregionaal Feest van de Amateurkunsten. (M. Magnée, Interviewer)

INTERVIEWS

Bessems, J. (2013, april 10). Beleidsmedewerker Cultuur (Volkscultuur). (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Boonen, M. (2013, maart 20). Beleidsmedewerker jeugd en onderwijs. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Costongs, J. (2013, maart 25). Wethouder Cultuur. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Dekker, B. (2013, april 22). Landhuis Maastricht. (M. Magnée, Interviewer)

Geuskens, M. (2013, april 25). Politie Maastricht. (M. Magnée, Interviewer)

Janssen, N. (2013, april 9). Evenementmanager Maastricht. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Jongen, N. (2013, april 18). Artspace Ronddeel Maastricht. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Kees. (2013, april 23). Landbouwbelang. (M. Magnée, Interviewer)

Krell, M. C., & Brekel, I. v. (2013, april 16). Beelden op het Vrijthof. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Kuiper, N. (2013, maart 21). Fashionclash. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewer)

Kuntzelaers, J. (2013, april 6). Code043. (B. Bantje, Interviewer)

Lambrechts, P. (2013, maart 25). Opdrachtgever. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Loon, P. v. (2013, maart 20). Zakelijk leider Bureau Europa. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Meisen, L. (2013, april 19). Communicatiemedewerker Maastricht & Stichting Culturele Hoofdstad van Europa

2018. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Ploeg, T. (2013, maart 25). Socioloog en journalist Zuiderlucht. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Veld, A. i., & Veld, A. i. (2013, mei 3). Mandril Cultural Centre. (B. Bantje, & M. Magnée, Interviewers)

Werf, S. v. (2013, april 9). VIA2018 - Euregionaal Feest van de Amateurkunsten. (M. Magnée, Interviewer)


I

BIJLAGEN

BIJLAGE 1 – INTERVIEWVRAGEN

Persoonlijke

betekenisgeving

Sociale identiteit

Wat is voor jou de Fringe scene?

Persoonlijke

betekenisgeving

Sociale identiteit

Vind jij je organisatie/project behoren tot de Fringe scene?

Persoonlijke

betekenisgeving

Sociale identiteit

Waarom vind jij je organisatie/project behoren tot de Fringe (of niet)?

Motivatie

Normen en waarden

Hoe is deze organisatie/dit project begonnen?

Waarom organiseer jij dit project?

Waarom maak jij deel uit van deze organisatie?

Visie Waar staan jullie voor?

Wat kan binnen jullie organisatie/project echt niet?

Toekomstperspectief +

wens

Hoe lang zie je jezelf dit nog doen?

Waar wil je naartoe?

Waar wil je met de organisatie/het project naartoe?

Positionering + ruimte Hoe verhoudt de organisatie/het project zich tot het gemeentelijk beleid?

Hoe verhoudt de organisatie/het project zich tot andere Fringe projecten in de

stad?

Zijn er nog andere culturele organisaties en initiatieven waartoe jullie je

verhouden?

Persoonlijke positionering Als je als organisator betrokken bent bij de Fringe scene, word je dan anders

bekeken dan anderen?

Publieke opinie


II

Gemeente Maastricht

(Directe) omgeving

SWOT +

toekomstperspectief

Wat zijn de kansen van de organisatie/dit project?

Wat zijn de bedreigingen van de organisatie/dit project?

Wat zijn de sterke punten van de organisatie/dit project?

Wat zijn de zwakke punten van de organisatie/dit project?

*Beleving Ik vind het belangrijk dat mijn stad een alternatief cultureel aanbod heeft.

1-2-3-4-5-6-7-8-9-10

*Waardering Mijn stad heeft een alternatief cultureel aanbod?

1-2-3-4-5-6-7-8-9-10

Betekenisgeving

gemeente

Wat is volgens de gemeente de Fringe scene?

Positionering + ruimte Hoe gaat de gemeente beleidsmatig om met deze subcultuur?

Positionering + ruimte Wat ziet de gemeente als ruimte voor deze scene?

SWOT +

toekomstperspectief

Wat zijn in de ogen van de gemeente de kansen van de Fringe scene?

Wat zijn in de ogen van de gemeente bedreigingen van de Fringe scene?

Wat zijn in de ogen van de gemeente sterke van de Fringe scene?

Wat zijn in de ogen van de gemeente zwakke punten van de Fringe scene?

Persoonlijke visie Wat zijn de mogelijkheden van deze visie?

Wat zijn de beperkingen?

*Waardering Vind de gemeente het belangrijk om een alternatief cultureel aanbod te hebben?

1-2-3-4-5-6-7-8-9-10

*Beleving Heeft de gemeente een alternatief cultureel aanbod?

1-2-3-4-5-6-7-8-9-10

Heeft Maastricht als studentenstad invloed op de Fringe scene?

Leeft Culturele Hoofdstad 2018 voor jou?


III

BIJLAGE 2 – SENSITIZING CONCEPTS

demografische ontwikkelingen

bevolkingssamenstelling

stedelijke ontwikkeling

kandidatuur Culturele Hoofdstad van Europa 2018

beleving en waardering cultuuraanbod/cultuurvraag

cultuurbeleid

sociaal klimaat

identiteit

afzetten tegen dominante cultuur

alternatieve levensinvulling

normen & waarden

bestaansrecht

Gebruik publieke en privé ruimte

wet –en regelgeving

Burgerparticipatie

zingeving

normen & waarden

zelfontplooiing

socialisatie

Leefbaarheid

kansen tot (zelfontplooiing)

persoonsgebonden

sociale samenhang

sterktes, zwaktes, kansen & bedreigingen sociale omgeving

Omgaan met tegenculturen


IV

maatschappelijk debat

stigmatisering

tolerantie

inclusie/exclusie

handhaving

vooruitgang


V

BIJLAGE 3 – RESPONDENTENLIJST

Groep 1 - Vertegenwoordigers fringe collectieven

Bart Dekker Landhuis Maastricht (onafhankelijk onderdeel

Landbouwbelang)

Kees Landbouwbelang

Anna in ’t Veld/Amber in ‘t Veld Stichting Mandril Cultural Centre

Nick Jongen Maastricht Artspace Rondeel

Rachel Solomon 2 in 1 Maastricht

Marie Claire Krell/Ilona van den Brekel Beelden op ’t Vrijthof

Groep 2 - Beleidsmedewerkers en wethouders kunst -en cultuur en burgerparticipatie/Stichting Maastricht

Culturele Hoofdstad van Europa 2018

Dhr. Jacques Costongs Wethouder Cultuur, Wonen, Woonwagenzaken,

Stadsdeelwethouder Maastricht-Noordwest

Mevr. Mieke Damsma Wethouder Onderwijs, Welzijn en Zorg

Dhr. Jan Bessems Beleidsmedewerker Kunst en Cultuur (volkscultuur)

Mevr. Mieke Boonen Beleidsmedewerker Jeugd & Onderwijs

Dhr. Lei Meisen Communicatiemedewerker Maastricht &Stichting

Culturele Hoofdstad van Europa 2018

Ilona van den Brekel Vrijwilliger VIA2018

Groep 3 - Derden (partijen die direct of indirect invloed uitoefenen op de positie van de fringe gemeenschap)

Mevr. Noortje Janssen Evenementmanagement Maastricht

Dhr. Marc Geuskens Politie Maastricht

Dhr. Peter van Loon Zakelijk leider Bureau Europa

Juul Kuntzelaers Bestuurslid Code 043

Sybrand van der Werf VIA2018 – Euregionaal Feest van de Amateurkunsten

Theo Ploeg Journalist Zuiderlucht(cultureel maandblad) / Research

sociologist CMD Research Group Hogeschool

Amsterdam


VI

BIJLAGE 4 –OVERZICHT FRINGE COLLECTIEVEN

2in1 https://www.facebook.com/2in1Maastricht The 2in1 is merging different

forms of Art such as music,

poetry,...

in interesting, cozy places in

Maastricht on the 21st day of

every month.

This project is collaborating

with Jazz Maastricht, Kumulus,

Code 043, the Mandril Cultural

Center, Intro&Situ and different

organizations each month.

Artspace Rondeel Maastricht

(ARM)

http://artspacerondeelmaastricht.wordpress.

com/

Since September 2006 we’ve

been setting up an Artspace

because there is a need to show

more artworks and experiments

from all artmakers in the region

as well as from abroad passing

through. We are the home for

the spontaneous and the sub-

cultural.

Art Gallery OHP9 https://www.facebook.com/galleryohp9 OHP9 is ARM’s semi-automatic

art gallery located in a former

grocery store at the Old

Hickoryplein. It is a space

available to anyone with a good

idea. For we believe that every

single square meter in this city

should be used to harvest

culture in ever greater

abundance.

B32 – Exposition Space for Young

and starting artists

http://www.b32.org/ Art initiative supporting young

and starting artists and projects

with a new perspective and

vision on today's artistic

https://www.facebook.com/2in1Maastricht

http://artspacerondeelmaastricht.wordpress.com/

http://artspacerondeelmaastricht.wordpress.com/

https://www.facebook.com/galleryohp9

http://www.b32.org/


VII

landscape.

Beelden op het Vrijthof http://www.beeldenophetvrijthof.nl/ In 2011 hebben wij het

tentoonstellingsconcept

'Beelden op het Vrijthof' na 30

jaar nieuw leven ingeblazen en

op het Vrijthof opnieuw

ruimtelijke beeldende kunst aan

een groot publiek getoond.

FashionClash http://fashionclash.nl/ Main purpose of

FASHIONCLASH is to create a

‘clash’ with ‘fashion’ as a

starting point. By organising

fashion projects FASHIONCLASH

aims to stimulate collective

work and to create a platform

for ‘young’ fashion designers

and artists.

Hotel de Ossekop – Cultural

Freezone

https://www.facebook.com/HotelDeOssekop Occupied since December 2008,

the Hotel de Ossekop is one of

the cultural freezones of

Maastricht. Inhabited by a

group of students and artists, it

is the host of a whole host of

musical, artistic and other

cultural activities.

KunstFront Maastricht https://www.facebook.com/pages/KunstFron

t/161158427236036

Kunstateliers, repetitieruimtes

en een grote

performanceruimte voor

iedereen die het wil gebruiken

(tegen betaling).

Landbouwbelang – Cultural

Freezone

http://www.lbbm.nl/ Autonome broedplaats voor

muziek en kunst. Collectief van

initiatieven, ondernemingen en

personen, met ruimte voor

experiment, uitwisseling en

ontwikkeling van duurzame en

creatieve leefstijl.

http://www.beeldenophetvrijthof.nl/

http://fashionclash.nl/

https://www.facebook.com/HotelDeOssekop

https://www.facebook.com/pages/KunstFront/161158427236036

https://www.facebook.com/pages/KunstFront/161158427236036

http://www.lbbm.nl/


VIII

Creatieve ondernemingen

Landbouwbelang

http://www.lbbm.nl/artists Arjen Zuijdgeest, Multimedia

kunstenaar, zie ook Goto media

Bernadette Huijbers Beeldend

kunstenaar, workshops

Circle Circus, Acrobatiek,

workshops hoolahoop

Demotech, Sustainable Design

Goto media Multimedia Design

Guus Meubels Meubelmaker

Nightscapes

productions bookingsburo /

events

Onedah Beeldend Kunstares

Solmode Fashion duurzame

mode

Studio Magnetophon Record

studio

Swampwood design Grafisch

Vormgever

180 graden Vegatarisch

BIO/Eco Cateraar

Het Landhuis Maastricht http://hetlandhuis.org/ Landhuis is een open huiskamer

van Maastricht voor

ontmoeting en eigen initiatief!

Mandril Cultural Centre Maastricht http://www.mandril-maastricht.org/

https://www.facebook.com/MCCMaastricht

Since the Mandril was squatted

in 2009, it has been

transformed from an empty

house into a Cultural and

Political Center : a space for

community, creative culture and

political activity.

http://www.lbbm.nl/artists

http://www.lbbm.nl/artists/13/arjen-zuidgeest-aka-vj-az-xxl

http://www.lbbm.nl/artists/14/goto-media

http://www.lbbm.nl/artists/11/bernadette-huijbers

http://www.lbbm.nl/artists/10/circle-circus-hoopdance-maastricht

http://www.lbbm.nl/artists/7/demotech-design-for-self-reliance

http://www.lbbm.nl/artists/14/goto-media

http://www.lbbm.nl/artists/4/guusmeubels

http://www.lbbm.nl/artists/15/nightscapes-productions

http://www.lbbm.nl/artists/15/nightscapes-productions

http://www.lbbm.nl/artists/12/onedah

http://www.lbbm.nl/artists/5/solmode-sustainable-fashion-designstudio

http://www.lbbm.nl/artists/6/studio-magnetophon

http://www.lbbm.nl/artists/8/swampwood-independent-art-en-design

http://180graden.org/

http://hetlandhuis.org/

http://www.mandril-maastricht.org/

https://www.facebook.com/MCCMaastricht


IX

BIJLAGE 5 – INTERVIEWS UITGEWERKT

1

DATUM: 20-3-2013

NAAM: Mieke Boonen

LEEFTIJD: 56

ORGANISATIE: Gemeente Maastricht

FUNCTIE: Beleidsmedewerker Jeugd & Onderwijs

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Actief op het gebied van jongerenparticipatie. Zowel Code043 en de Jongerenraad

vallen hierbij onder mijn bevoegdheid.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering

cultuuraanbod

Beleving & waardering Fringe

scene

Waardering: 7

Beleving: 4

Dus ik denk dat de ruimte er is, maar de ruimte moet ook gepakt worden.

En dan heb je het toch over kom even naar buiten. Vaak is het toch een wat

meer gesloten groep, een alternatieve groep die ook bij sommige mensen

weerstand oproept. Dus er zit een dynamiek die nog niet voor iedereen

helemaal duidelijk is. En ook voor de scene niet...van hoe ga je daar mee

om? Mensen kijken toch naar je en hoe moeten we daar mee omgaan?

Vaak is het toch een beetje een zoektocht denk ik.

Want vaak is de scene alternatief en creatief en niet per se goed in het

proces trekken en die vergunning vragen.

Mijn indruk, laat ik het als indruk geven...het feit dat ze naar binnen

gekeerd zijn. Ik weet niet of dat een mechanisme is dat nodig is om de

scene in stand te houden… of dat het een soort onvermogen is, omdat ze er

niet anders mee om kunnen gaan.

Persoonlijke motivatie

(identificatie)

Normen & waarden


X

Visie/missie

Stigmatisering & tolerantie Vaak is het toch een wat meer gesloten groep. Een alternatieve groep die

ook bij sommige mensen weerstand oproept. Dus er zit een dynamiek die

nog niet voor iedereen helemaal duidelijk is. En ook voor de scene niet... Er

is onduidelijkheid over hoe ermee om te gaan. Mensen kijken toch naar je.

Vaak is het toch een beetje een zoektocht, denk ik.

Inclusie/exclusie Vaak is het toch een wat meer gesloten groep. Een alternatieve groep die

ook bij sommige mensen weerstand oproept. Dus er zit een dynamiek die

nog niet voor iedereen helemaal duidelijk is. En ook voor de scene niet... Er

is onduidelijkheid over hoe ermee om te gaan. Mensen kijken toch naar je.

Vaak is het toch een beetje een zoektocht, denk ik.

Oorsprong & bestaansrecht

Toekomstperspectief Ik zou beleidsmatig willen dat er vernieuwing komt. Dat in die scene meer

aanbod komt. Daar heb ik zelf niet zo direct invloed op, maar dat kan

bijvoorbeeld via Code043.

Ik zou vanuit mijn functie willen dat er meer gevarieerdheid is, dus ook

meer Fringe. En wat wij daarin beleidsmatig dan zouden kunnen doen is

nog meer initiatieven die we horen, bemoedigen, stimuleren, oppakken en

verbinden.

Fysieke positionering

Beleidsmatige positionering Vanuit mijn functie kan ik wel zeggen dat er ruimte is. Maar ik ben er zelf

niet actief mee bezig. Behalve als er initiatieven komen. Dan probeer ik

mensen bij elkaar te brengen en te zoeken naar kansen. ( vb. Overground-

Urban Streetart evenement)

Ik denk dat wij in een omslag zitten als gemeente. Vroeger werd alles

geregeld per inwoner. Ik chargeer even. Nu kunnen we het niet meer alleen

af, want er is niet zoveel geld. Iedereen moet mee gaan helpen. Dat

betekent participeren. Dus wij proberen nu een rol aan te nemen van

kansen zien en mensen motiveren. Initiatieven ondersteunen...vooral

ondersteunen. Mensen moeten zelf een beetje leren. Dat is de

ontwikkeling… dat ze zelf kunnen komen met initiatieven. Wij als

ambtenaren moeten leren om daarvoor open te staan en dat vanuit een

soort regiefunctie proberen te ondersteunen. Zo ga je samen, maar op een

andere manier de stad vormgeven.


XI

Samenwerkingsverbanden

Sociaal & cultureel klimaat Wat ik ervaren heb het afgelopen jaar is dat burgers zichzelf aanmelden,

ook bij mij. Die geven aan dat er onderbezetting is wat die scene betreft en

dat ze er iets in willen doen. Toen ben ik ook vanuit beleid gaan kijken naar

wat er mogelijk is en waar ik ze kan ondersteunen. In die zin heb ik wel een

oordeel over dat het te weinig in beeld is.

Ik denk dat veranderingen toch wat langzaam gaan. Ik denk dat het in de

aard van de mensen en de geografie zit.

Bij nieuwe dingen is het toch altijd even kijken van hoe en wat. Ze worden

niet direct als een kans, maar meer als een bedreiging gezien.

En jullie kennen ook de jarenlange Maastrichtse sjiek & sjoen. Dat lijkt

haaks te staan op alternatief en het lijkt alsof je je moet aanpassen aan

elkaar. Maar dat is natuurlijk niet zo. Het is een groeiproces voor iedereen.

Je realiseren dat iedereen toch een plek wil hebben in een stad waar je iets

leuk vindt. Soms moet je ook gewoon de ruimte pakken en even

doorzetten. Je moet durven als jongere(n) om deze ruimte te pakken. Maar

dat is niet altijd makkelijk in deze stad.

Sterktes & kansen Fringe scene Dat we met Code043 een mogelijkheid gecreëerd hebben, om nieuwe

initiatieven te ondersteunen in inhoudelijke zin en financiële zin. In ieder

geval voor jongeren tot 25 jaar. De ruimte ontstaat dan inderdaad via een

aanvraag bij Code. Dus het gaat om zelf initiatief nemen, een aanvraag doen

en daarin begeleid worden.

Een andere mogelijkheid om zichtbaarheid te creëren, is je gezicht eens

laten zien via CodeMaastricht. Dat is een blaadje dat vier of vijf keer per

jaar uitkomt. Dat wordt ook door de gemeente betaald.

En ja, nu hebben we jarenlang dat Landbouwbelang gelaten. Wat daar

precies gebeurt, weet ik niet. Heb ik ook beleidsmatig niets mee van doen.

Maar ik denk dat het een plek is waar initiatieven geboren kunnen worden.

Maar nogmaals, dan moet je dus die ruimte pakken die er is.

Ik denk dat ze de kwaliteit hebben om andere mensen die er niet zo van

houden, wakker te houden en een spiegel voor te houden. Hiermee laten

ze zien aan die mensen zien, dat er nog meer op de wereld is dan hun eigen

verhaal.


XII

Zwaktes & bedreigingen Fringe

scene

Dat je dat niet alleen hoeft te doen. Vaak is de scene alternatief en creatief

en niet per se goed in het proces trekken en die vergunning vragen. Dus

dan moet je je verbinden met mensen die meer dat proces kunnen

begeleiden. Een andere kracht erbij zoeken, zodat jij je ideeën kan

vormgeven.

Ik denk dat veranderingen toch wat langzaam gaan. Ik denk dat het in de

aard van de mensen en de geografie zit.

Bij nieuwe dingen is het toch altijd even kijken van hoe en wat. Ze worden

niet direct als een kans, maar meer als een bedreiging gezien.

En jullie kennen ook de jarenlange Maastrichtse sjiek & sjoen. Dat lijkt

haaks te staan op alternatief en het lijkt alsof je je moet aanpassen aan

elkaar. Maar dat is natuurlijk niet zo. Het is een groeiproces voor iedereen.

Je realiseren dat iedereen toch een plek wil hebben in een stad waar je iets

leuk vindt. Soms moet je ook gewoon de ruimte pakken en even

doorzetten. Je moet durven als jongere(n) om deze ruimte te pakken. Maar

dat is niet altijd makkelijk in deze stad.

Mijn indruk, laat ik het als indruk geven...het feit dat ze naar binnen

gekeerd zijn. Ik weet niet of dat een mechanisme is dat nodig is om de

scene in stand te houden… of dat het een soort onvermogen is, omdat ze er

niet anders mee om kunnen gaan.

Sterktes & kansen Fringe scene in

de aanloop naar Europese

Culturele Hoofdstad 2018

De kansen komen er nu meer aan, omdat we wat mij betreft, Culturele

Hoofdstad gaan worden. Ik ervaar hier en daar dat er wel wat alternatieve

initiatieven zijn. Dus er is kwaliteit genoeg om er wat mee te doen.

Je helpt mee om een stad niet alternatiever te maken, maar juist

gevarieerder. Dit maakt dat het ook voor een meer diverse groep mensen,

een fijne stad is.

Er zit nu weer een stevig Code043 team, dat zich verbindt met Tout

Maastricht. Tout Maastricht is het programma dat specifiek voor

Maastricht, onder de Culturele Hoofdstad programmering hangt. Dus als de

tijd rijp is om iets met die alternatieve scene te doen, is het nu.

Want wat ik soms ook hoor uit de Jongerenraad, is dat het in Heerlen wel

gebeurt. Heerlen heeft een heel dynamische alternatieve scene. Terwijl hier

zeker ook dat soort initiatieven zitten...

Zwaktes & bedreigingen Fringe Wat betreft Tout Maastricht, denk ik dat er nog meer ruimte zou moet zijn


XIII

scene in de aanloop naar

Europese Culturele Hoofdstad

2018

om initiatieven van burgers in te plaatsen. Dus dat mensen voelen dat hun

initiatief ze ook ergens brengt in de programmering. Niet dat ze geweigerd

worden, omdat het niet “past”. Het moet nog meer van onderop komen.

Overige opmerkingen over

Europese Culturele Hoofdstad

2018

Ik zie het wel zitten dat je mensen verbindt. En niet omdat ze economisch

met elkaar handel drijven, maar omdat je ze cultureel met elkaar verbindt.

Met cultuur spreek je vaak passies aan en als je passies deelt, bereik je

elkaar veel sneller.


XIV

2

DATUM: 20-3-2013

NAAM: Peter van Loon

LEEFTIJD: 35

ORGANISATIE: Bureau Europa

FUNCTIE: Zakelijke leider

FUNCTIE ORGANISATIE: Bureau Europa is een presentatie instelling voor architectuur en vormgeving. We maken zelf

tentoonstellingen met als thematiek vooral maatschappelijk geëngageerde tentoonstellingen. Dus over

duurzaamheid, stadslandbouw, noem maar op.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod

Beleving & waardering Fringe scene

Waardering: 10

Beleving: 7

Deze scene is zeer noodzakelijk om een stad leefbaar te

maken. Niet het allerbelangrijkste, maar als je die scene

niet hebt, dan verschaalt de stad enorm. Ik maak er

persoonlijk niet zo heel veel gebruik van, maar ik word er

altijd wel heel erg blij van als ik zoveel mensen hoor over

wat er allemaal gebeurt. Dat er dus een plek is waar de

progressieve voorhoede een plek heeft binnen de

stadsgrenzen en het daar naar hun zin hebben. Natuurlijk

houden jullie je niet alleen op in de scene, ik hoop dat

jullie op andere manieren een bijdrage leveren aan deze

stad en regio. Maar jullie willen hier wonen, omdat deze

scene er is.

Ik denk dat we wel heel duidelijk als doel hebben om

jullie meer te bereiken. In wezen zijn wij natuurlijk een

geïnstitutionaliseerde culturele instelling. We krijgen

keurig subsidie van de provincie, van de gemeente en


XV

vragen bij de fondsen een boel geld aan. Daar staat

tegenover dat wij wel een opdracht moeten uitvoeren,

anders krijg je het geld niet. Binnen die opdracht moet je

toch binnen bepaalde paden lopen.

Het Sphinxpark is een project dat volledig extern

gefinancierd is. Dat behoort dan ook niet tot onze core

opdracht. Maar dat park kunnen we als middel zien om

ook de alternatieve scene te bereiken. Zoals met onze

Piqenique Electronique sessies die we organiseren. Ik

denk dat we toch een groep hebben aangeboord die hier

nooit is binnengekomen. En je kunt je afvragen of we dan

moeten streven om ze ook hier binnen te krijgen.

Zo een underground scene is per definitie een

underground scene. Omdat er geen hele nauwe banden

zijn met geïnstitutionaliseerde culturele organisaties.

Geen subsidiering is volgens mij ook een van de

voorwaarden om zo een scene tot bloei te laten komen.

Het betekent dat je niet gaat incorporeren in

beleidslijnen. Want natuurlijk is het heerlijk als jullie elk

jaar 20.000 euro krijgen van de gemeente om een of

ander project of activiteit te organiseren. Maar dan gaat

de gemeente wel zeggen dat ze een jaarverslag moeten

zien en dat ze een aanvraag moeten hebben. Daar zitten

jullie denk ik niet op te wachten.

Het Landbouwbelang/Landhuis zijn als

samenwerkingspartner betrokken bij het Sphinxpark.

Sterker nog als wij materialen over hebben van een

tentoonstelling, dan bellen we het Landhuis of het

Landbouwbelang met de vraag of ze het kunnen

hergebruiken. Duurzaamheid is niet alleen het thema van

een tentoonstelling, maar ook het streven ansicht van

onze organisatie. Dan komen zij met een aanhanger,

laden ze alles op en dan timmeren zij er weer een bar

van. Dat is ook een manier van met elkaar samenwerken.

Als ik in de alternatieve scene kom, zijn het veel jonge

mensen. Waarvan ik dan wel denk dat ze ook ergens

zullen studeren, maar dat is misschien helemaal niet

waar… of gestudeerd hebben wellicht. Maar zo een

alternatieve scene komt heel duidelijk van onderop. Dat

heeft ook met energie te maken. Dus dan is het niet


XVI

onlogisch dat het jonge mensen zijn die op zichzelf gaan

wonen of hun leven vorm aan het geven zijn. Daar komt

meer energie vrij dan bij een 38-jarige die net aan

kinderen begonnen is.

Wellicht dat de bewoners van de Mandril/Ossekop weg

zullen gaan, maar het is wel de bedoeling dat die panden

ontwikkeld gaan worden. Ik neem aan dat de contracten

zo in elkaar zitten dat ze een opzegtermijn hebben van 6

maanden hebben en dat het dan einde verhaal is. Maar ik

zou ze nadrukkelijk de tip willen geven om in gesprek te

blijven met Ad hoc en met de gemeente. Dat is misschien

wel een brede tip voor de alternatieve scene. Die vrijheid

houden die je hebt, moet je absoluut doen, alleen je

moet niet je hoofd in het zand steken. Niet afwachten op

wat er gaat gebeuren. Veel van die initiatieven zitten op

een tijdelijke plek. Als je de ander, die uiteindelijk bepaalt

of je mag blijven en waar je naartoe gaat, een beetje op

de hoogte houdt van wat je doet, dan verloopt de

samenwerking in de toekomst ook veel makkelijker.

Voor een deel, is de scene ook onzichtbaar. Je weet niet

wie de partijen zijn, waarmee je om tafel kunt. Jullie

moeten van de andere kant echt geen VVV-gidsje gaan

maken van waar jullie te vinden zijn.

In het geval van Piqenique, is het dan weer jammer dat

het weer zo rolbevestigend en stigmatiserend is. Dat is

een evenement dat zich uiteindelijk niet aan de afspraken

hield. Hierdoor kregen we extra boze mensen aan de lijn.

Je hebt ondertussen zo een groot internationale

studentenpopulatie in de stad, dat ik me in die zin afvraag

of die alternatieve scene groot genoeg is. Ik vind dat heel

lastig te beantwoorden.

Persoonlijke motivatie (identificatie)

Normen & waarden Ik zie het wel nadrukkelijk als opdracht om ook iets voor

die groep in de stad te doen. Alleen ons soort organisaties


XVII

is dat niet heel erg gewend.






onze organisatie. Dan komen zij met een aanhanger,



We zijn bereid om samen te werken met iedereen die een

goed plan heeft. Want het is echt de dood in de pot als je

als organisatie en mens uiteindelijk zegt, ‘Aaaah dat heb

ik al drie keer gezien. Heb ik in 1980 al gedaan!’ Dan houd

je al de vernieuwing tegen.

Visie/missie Mensen zien ons soms een beetje als een museum, want

je komt hiernaartoe om iets te bekijken. Maar waar een

museum een eigen depot heeft en vooral een schilderij

tegen de muur hangt, doen wij eerst altijd onderzoek

naar een bepaald thema. Dan gaan we pas nadenken over

het maken van een tentoonstelling. Dus je zult hier geen

witte wanden met schilderijen zien, maar altijd een soort

van intonatie of een inhoudelijk iets waarbij we mensen

vragen om na te denken over wat ze zien. Met deze

filosofie proberen we een bijdrage te leveren aan het

denken en de bewustwording van onze bezoekers.

Daarnaast vinden we het belangrijk om niet alleen in zo

een pand te zitten, maar ook daarbuiten projecten te

ontwikkelen. En het Sphinxpark is daar een goed

voorbeeld van.

Het is ontstaan vanuit de huidige crisis en problemen met

leegstand. Er zijn veel leegstaande panden waar diverse

architecten allerlei ideeën over hebben om ermee om te

gaan. En wij wilden dezelfde creativiteit tentoonstellen

met een braakliggend terrein. Dat is als het ware ook een

leegstand pand. We zijn dus opzoek gegaan naar hoe je

daar een tijdelijke functie aan kan geven, in plaats van het

maar gewoon braak te laten liggen.

Ik zie het wel nadrukkelijk als opdracht om ook iets voor

die groep in de stad te doen. Alleen ons soort organisaties


XVIII

is dat niet heel erg gewend.

Stigmatisering & tolerantie De reactie op Piqenique Electronique was vanuit de

deelnemers helemaal geweldig. Die hadden het gevoel

dat het lang geleden was dat ze een plek hadden die zo

relaxed was. En ook zo groot met de opkomst van 700-

800 man.

Maar de buurt heeft voldoende geklaagd. En dan zijn wij

wel het aanspreekpunt om de klachten te ontvangen. Dit

hoort bij het experiment. Met die mensen ga je ook

vriendelijk om en je probeert ze zo goed mogelijk in te

lichten.

Inclusie/exclusie

Oorsprong & bestaansrecht Bureau Europa is uniek, want er is geen enkel presentatie

instelling in Nederland voor architectuur en vormgeving.

Presentatie instellingen zijn eigenlijk altijd gericht op

beeldende kunst. Dus daarmee zijn we een beetje de

vreemde eend in de bijt. Maar als je kijkt naar hoe wij

georganiseerd en gestructureerd zijn, zijn we wel

vergelijkbaar met andere geïnstitutionaliseerde culturele

organisaties.

Toekomstperspectief


Beleidsmatige positionering

Samenwerkingsverbanden Het Landbouwbelang/Landhuis zijn als

samenwerkingspartner betrokken bij het Sphinxpark.






onze organisatie. Dan komen zij met een aanhangertje,



Verder heeft Saskia, onze nieuwe artistieke directeur,

laatst een lezing gehouden bij B32.


XIX

Sociaal & cultureel klimaat Natuurlijk houden jullie je niet alleen op in de scene, ik

hoop dat jullie op andere manieren een bijdrage leveren

aan deze stad en regio. Maar jullie willen hier wonen,

omdat deze scene er is. En zonder een progressieve

voorhoede, is een stad ten dode opgeschreven.

Zoveel banen zijn er niet in de stad, zoals jullie

ongetwijfeld weten. En wat je merkt is dat… dat vind ik

toch wel echt een zwak punt van deze stad en het

culturele veld. Er zijn een boel mensen die graag in de

culturele sector werken, maar er zijn hierin weinig banen.

Dus als iemand eenmaal een positie heeft verworven, dan

blijven ze zitten. En wat zie je, met alle respect, maar

functies als directeursfuncties of leidinggevende functies,

worden toch wel bekleed door mensen van middelbare

leeftijd. Dit zijn voonamelijk mannen en weinig vrouwen.

Hiervan weet je toch wel zeker dat die blijven zitten tot

hun pensioen. En dat is voor de dynamiek en vernieuwing

van de verschillende organisaties niet goed.

Sterktes & kansen Fringe scene Natuurlijk houden jullie je niet alleen op in de scene, ik

hoop dat jullie op andere manieren een bijdrage leveren

aan deze stad en regio. Maar jullie willen hier wonen,

omdat deze scene er is. En zonder een progressieve

voorhoede, is een stad ten dode opgeschreven.

De kracht is de energie, die mensen hebben en blijven

voelen.

Hoe meer je je aan zekerheden hecht, hoe minder dat je

nieuwe kansen opzoekt. De Fringe scene wordt continu

geconfronteerd met onzekerheden en typeert zich

daarom in zijn flexibiliteit.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Misschien een beetje een fout voorbeeld, maar ik zeg het

toch. Je hebt weleens kunstenaars die voor een bepaalde

tijd een atelier. Ze weten dat het tijdelijk is, want met het

pand gaat wat anders gebeuren. Dan wordt het misschien

nog een keer verlengd en uiteindelijk zitten ze er tien jaar

en dan hebben ze echt de deadline bereikt. Maar dan

moeten ze eruit en dan worden ze boos. En dat snap je,

want je hebt een prima plek en je wilt zelf niet weg. Dan

kijk je terug waar je staat als kunstenaar… Je moet


XX

oppassen dat je niet terugkijkt en ziet dat je niet zozeer

kunstenaar meer bent, maar onderdeel geworden bent

van het hele geïnstitutionaliseerde. Je reageert net zo als

die conservatieveiling die met veranderingen moet

omgaan. Je moet je eigen kracht blijven zien, want je bent

er ooit gekomen omdat je een visie had en energie had

om die plek te gaan bespelen. Als je dat vasthoudt, dan

kan je met die vernieuwing omgaan. Dan denk je na vijf

jaar: ‘…het is klaar, maar we gaan naar een nieuwe plek

om nieuwe dingen te doen.’

Sterktes & kansen Fringe scene in de aanloop naar

Europese Culturele Hoofdstad 2018

De alternatieve scene is een belangrijk onderdeel van

Culturele Hoofdstad en dat moeten beide partijen zich

gaan realiseren. De Fringe scene moet gewoon op de

trommel blijven slaan en laten zien dat ze plek willen

krijgen in het programma. Culturele Hoofdstad moet

onderkennen dat jullie een factor zijn.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene in de aanloop naar


Overige opmerkingen over Europese Culturele Hoofdstad Er zijn een boel mensen die graag in de culturele sector

werken, maar er zijn hierin weinig banen. Dus als iemand

eenmaal een positie heeft verworven, dan blijven ze

zitten. En wat zie je, met alle respect, maar functies als

directeursfuncties of leidinggevende functies, worden

toch wel bekleed door mensen van middelbare leeftijd.

Dit zijn voornamelijk mannen en weinig vrouwen. Hiervan

weet je toch wel zeker dat die blijven zitten tot hun

pensioen. En dat is voor de dynamiek en vernieuwing van

de verschillende organisaties niet goed.

Als Maastricht Culturele Hoofdstad doorgaat en we zijn

daar echt succesvol in, dan zal je misschien ook zien dat

er veel meer uitwisseling komt op dat gebied. Het is

tenslotte een gebied waar 3.9 miljoen mensen wonen.

Dat ik bij wijze van spreken ook een baan zou kunnen

krijgen bij het architectuurinstituut in Luik. Als je nu

opzoek zou gaan, dan kijk je naar Eindhoven en Den

Bosch en veel verder wordt het niet.


XXI

3

DATUM: 21-3-2013

NAAM: Nawie Kuiper

LEEFTIJD: 29

ORGANISATIE: Stichting Fashionclash

FUNCTIE: Medeoprichter Stichting Fashionclash

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik ben vooral bezig met de organisatie van de shows en het opzetten en onderhouden

van de netwerken daaromheen.

FUNCTIE ORGANISATIE: We zijn een platform voor jonge modeontwerpers en dat doen we door verschillende

projecten te ontwikkelen. Zo hebben we een mode evenement genaamd Fashionclash Maastricht. Dit is het grootste

project wat we doen. We zijn eigenlijk begonnen om ontwerpers uit de regio een platform te bieden en zichzelf te

kunnen presenteren. Maar dat is al heel snel uitgegroeid naar een platform voor mensen die ook buiten de regio

vallen. Bij de 2013 editie presenteren ontwerpers uit 20 verschillende landen hun collectie. Verder zijn we niet alleen

geïnteresseerd in mode, maar alles wat met mode te maken heeft. Modeperformances of dans gekoppeld met mode,

pop-up stores, lezingen, fotografie en video. Onze organisatie heeft daarom een erg interdisciplinair karakter.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod We zijn Euregionaal en misschien wel Europees de enige

in ons soort. Ik vind persoonlijk dat er weinig aandacht

wordt besteed aan design in de regio. En mode valt daar

ook onder.

Toevallig hebben we nu dan de Muziekgieterij voor jong

publiek. Maar dat werd ook een hele tijd niet genoeg

ondersteund. Ook heb ik het gevoel dat nu dat dat

vastligt, er weinig vrijheid is voor nieuwe initiatieven.

Voor de mensen die nu pas gaan studeren of afstuderen

en iets willen gaan doen… Er zijn veel dingen voor een

oud publiek…traditioneel. Er wordt vooral gekeken naar

de mensen die hier al zijn en niet naar de nieuwe mensen

die hier komen wonen. Mensen die niet uit deze regio

komen of mensen die van ver weg komen. Ik denk dat

daar veel meer aandacht aan besteed moet worden.


Ik vind het moeilijk, omdat ik er zelf helemaal inzit. Dan

zie je het zelf natuurlijk niet als een andere cultuur. Het is

gewoon een behoefte die wij zelf hadden, omdat er op

mode gebied eigenlijk helemaal niets gebeurt in deze


XXII

Waardering: 10

Beleving: 5

regio. Toen wij hier begonnen echt al helemaal niet. En

dat is toch vijf jaar geleden. We hebben hier gestudeerd

aan de kunstacademie, modespecialisatie… Dan ben je

afgestudeerd en het eerste wat iedereen tegen je zegt is:

‘Ga maar weg, want hier is niks.’ Met Culturele Hoofdstad

en de Euregio als afzetgebied, dachten we dat het

eigenlijk best interessant zou zijn om te blijven. We

hebben toen gekeken naar wat we zelf konden opzetten

en mocht het niets worden, konden we altijd wel weg.

We zijn Fringe, omdat we en platform bieden voor een

doelgroep die dit anders niet zou hebben. Het is vooral de

uniciteit. We zijn de fringe van de hele mode. Naar ons

weten is er in Europa niets dat hetzelfde doet als wij.

Je merkt dat heel veel ontwerpers de behoefte hebben

om bij ons te komen presenteren. Er is dus blijkbaar vraag

naar.

Persoonlijke motivatie (identificatie) Het is gewoon een behoefte die wij zelf hadden, omdat er

op mode gebied eigenlijk helemaal niets gebeurt in deze

regio. Toen wij hier begonnen echt al helemaal niet. En

dat is toch vijf jaar geleden. We hebben hier gestudeerd

aan de kunstacademie, modespecialisatie… Dan ben je

afgestudeerd en het eerste wat iedereen tegen je zegt is:

‘Ga maar weg, want hier is niks.’ Met Culturele Hoofdstad

en de Euregio als afzetgebied, dachten we dat het

eigenlijk best interessant zou zijn om te blijven. We

hebben toen gekeken naar wat we zelf konden opzetten

en mocht het niets worden, konden we altijd wel weg.

Ik zag hoeveel goede ontwerpers een baantje kregen het

café, achter de bar. Ik bedoel als je dat heel graag wil

doen, moet je dat vooral doen. Maar je zag gewoon dat er

heel veel goede ontwerpers niet meer bezig waren met

hun vak. Puur en alleen omdat ze gewoon geen platform

hadden voor presentatie en verkoop. Bij mij wekte die

een soort frustratie op. Het is doodzonde om ontwerpers

te hebben die niet meer bezig zijn met hun vak. Daar

moeten we iets mee doen. Dat is gewoon jammer als die

ontwerpers niet meer bezig zijn. Dus vandaar uit zijn we

met het platform begonnen en hebben we de ontwerpers

meegetrokken. ‘Kom op jongens, jullie kunnen je werk bij


XXIII

ons laten zien. Het enige wat jullie moeten doen is je

collectie te maken.’

Ik denk dat mensen soms denken dat we het voor onszelf

doen. Het rare is… ik doe dit niet voor mezelf. Ik doe het

echt voor de ontwerpers en voor de stad. En we cijferen

onszelf heel vaak weg. Als wij de pop-up store doen

bijvoorbeeld, denken wij nooit aan hoeveel we ermee

gaan verdienen. We hebben anderhalf jaar een winkel

gehad en we hebben er alleen geld op toegelegd. We

hebben onszelf niet uitbetaald om daar in die winkel te

staan. Al het geld wat een beetje binnenkwam, werd

weer terug in het project gestopt. Het heeft het ons geld

gekost. En dan is het soms zuur om te horen dat mensen

denken dat wij het maar makkelijk hebben.

Normen & waarden We willen dus een platform bieden voor jonge

ontwerpers en vooral die kweekvijver zijn voor jonge

ontwerpers in Europa. We willen daarom ook dat

experiment mogelijk is. Als ontwerpers zich aanmelden

bij ons is dat soms gewoon met een concept. We zien

geen tekeningen, geen foto’s, we horen alleen een idee.

Als we het interessant vinden en denken dit zal wel iets

kunnen zijn, dan willen we dat graag laten zien. En wij

willen graag dat risico nemen, omdat we denken dat er

daardoor hele bijzondere dingen kunnen ontstaan. Als het

niet zo goed uitpakt is het niet erg, maar dan heb je

tenminste wel dat experiment aangedurfd. We willen dat

ontwerpers zich ook kunnen ontwikkelen en we willen ze

dus niet meteen afkraken als een collectie niet goed is.

Visie/missie We willen dus een platform bieden voor jonge

ontwerpers en vooral die kweekvijver zijn voor jonge

ontwerpers in Europa. We willen daarom ook dat

experiment mogelijk is. Als ontwerpers zich aanmelden

bij ons is dat soms gewoon met een concept. We zien

geen tekeningen, geen foto’s, we horen alleen een idee.

Als we het interessant vinden en denken dit zal wel iets

kunnen zijn, dan willen we dat graag laten zien. En wij

willen graag dat risico nemen, omdat we denken dat er

daardoor hele bijzondere dingen kunnen ontstaan. Als het

niet zo goed uitpakt is het niet erg, maar dan heb je

tenminste wel dat experiment aangedurfd. We willen dat

ontwerpers zich ook kunnen ontwikkelen en we willen ze

dus niet meteen afkraken als een collectie niet goed is.


XXIV

Stigmatisering & tolerantie Ik denk wel soms en dat heeft meer met de regio te

maken… dat we soms niet serieus genomen worden.

Zodra iets uit Limburg komt, heb ik het gevoel dat je bij

grote bedrijven en sponsoren toch minder makkelijk

sponsoring krijgt. Dat ze het dan toch niet serieus nemen,

omdat het niet in de Randstad is. Dat gevoel heb ik heel

erg en dat is zelfs zo met bedrijven die hier in de regio

zitten. Je ziet wel dat ze andere dingen steunen en ons

dan niet. Ik heb toch het gevoel dat de regio meer tegen

ons werkt.

En je merkt ook heel vaak met subsidies, dat mode niet

gezien wordt als kunstvorm en het wordt ook niet gezien

als een podiumkunst. Dus dan valt het qua categorisering

overal een beetje buiten. Het wordt toch snel gezien als

iets commercieels en ik denk dat het soms moeilijk maakt

om fondsengeld te krijgen. Misschien ook sponsoren,

omdat ze dan denken dat is iets heel commercieels is. Een

Rabobank die dan zegt: ‘Je bent niet maatschappelijk

betrokken.’ Ik vind van wel als je een platform biedt aan

ontwerpers die anders geen ruimte hebben of krijgen.

Inclusie/exclusie En je merkt ook heel vaak met subsidies, dat mode niet










Oorsprong & bestaansrecht Het idee van Fashionclash is ontstaan vanuit een

ontwikkelingsproject in Brazilië. We zijn als

modeontwerpers meegegaan met een project. In

Braziliaanse sloppenwijken trokken alle jonge ontwerpers

weg. Die gingen allemaal naar Rio toe. We zijn gaan kijken

hoe we ervoor konden zorgen dat die ontwerpers zagen

wat de mogelijkheden waren in hun eigen wijk. Toen zijn

tien Nederlandse ontwerpers gekoppeld aan tien

Braziliaanse ontwerpers. We hebben toen samen een

collectie moeten ontwerpen in samenwerking met de

naaisters daar uit de sloppenwijk. Dat waren vouwen die

alleenstaand waren of in de prostitutie hadden gezeten.

Van hieruit hebben we het concept van Fashionclash


XXV

bedacht en is de samenwerking tot stand gekomen.

Het is ook gewoon een behoefte die wij zelf hadden,

omdat er op mode gebied eigenlijk helemaal niets

gebeurt in deze regio. Toen wij hier begonnen echt al

helemaal niet. En dat is toch vijf jaar geleden. We hebben

hier gestudeerd aan de kunstacademie,

modespecialisatie… Dan ben je afgestudeerd en het

eerste wat iedereen tegen je zegt is: ‘Ga maar weg, want

hier is niks.’ Met Culturele Hoofdstad en de Euregio als

afzetgebied, dachten we dat het eigenlijk best interessant

zou zijn om te blijven. We hebben toen gekeken naar wat

we zelf konden opzetten en mocht het niets worden,

konden we altijd wel weg.

Het spreekt ook wel heel veel verschillende mensen aan.

Bijvoorbeeld de diverse kunstopleidingen. En vooral de

toneelacademie, omdat we ook met performances

werken.

Ik denk dat Maastricht toch wel vrij conservatief is.

Ondanks dat het toch ook een mode stad is, maar dan

meer qua winkels en de dames die heel chic gekleed zijn.

Het is wel mode maar vrij conservatief. Het is goed dat we

zoveel studenten te hebben. Als bezoekers en

deelnemers. Ik denk dat we mede door de jonge mensen,

een succes zijn geworden.

We zijn Fringe, omdat we en platform bieden voor een

doelgroep die dit anders niet zou hebben. Het is vooral de

uniciteit. We zijn de fringe van de hele mode. Naar ons

weten is er in Europa niets dat hetzelfde doet als wij.

Je merkt dat heel veel ontwerpers de behoefte hebben

om bij ons te komen presenteren. Er is dus blijkbaar vraag

naar.

Bij Fashionweeks zijn het altijd ontwerpers uit eigen land

en wij laten ontwerpers zien van verschillende landen.

Daarnaast maken wij ook projecten waar ontwerpers

andere creatieve mensen ontmoeten. Theatrale

ontmoetingen waarbij we modeontwerpers koppelen met

een danschoreograaf of een theatermaker, die vervolgens

samen iets creëren. Ik denk dat dat ook wel uniek is. Ik


XXVI

denk dat dat ook niet veel gebeurt. Het is niet alleen

modegericht. We zijn namelijk weinig bezig met de

draagbaarheid. Het gaat om de creativiteit.

Toekomstperspectief We willen meer projecten ontwikkelen voor de

ontwerpers als platform zijnde. Maar ook bijzondere

projecten in het buitenland met ontwerpers. Daarnaast

willen we projecten ontwikkelen die zowel voor

ontwerpers interessant zijn om te verkopen, maar waar

ook aandacht wordt besteed aan de artistieke inhoud.

Maar vooral echt dat Europese platform worden voor

jonge ontwerpers.

Zelf wil ik natuurlijk ook verder ontwikkelen als

ontwerper. Ik zou het heel fijn vinden als ik verder zou

kunnen gaan met mijn label, want dat ligt nu op een laag

pitje omdat ik gewoon heel veel met Fashionclash bezig

ben. Maar ook in de organisatie zou ik veel meer willen

groeien en gewoon veel meer projecten willen doen en

opzetten. Alleen wat heel belangrijk is, is dat we

financieel ook vooruitgaan. Kijk, we hoeven er niet rijk

van te worden, maar op dit moment kunnen we gewoon

weinig. Dus we streven naar een situatie waarmee je huur

kan betalen, jezelf uit kunt betalen en ook de mensen die

voor je werken.

Met Fashion Across Borders willen we nog meer zichtbaar

worden. Dat mensen weten dat de ontwerpers uit de

Euregio komen. Dat bedrijven die nu opdrachten gaan

aanvragen buiten de regio ook zien dat ze hier

ontwerpers kunnen benaderen. Dat potentiële klanten

weten dat ze ook van een Euregionale ontwerper iets

kunnen kopen. Ook echt gaan kijken naar de productie,

want daar lopen heel veel ontwerpers ook tegen aan.

Zodat we hier misschien Euregionaal kunnen produceren.

En dat we zeggen: ‘Als een ontwerper ben je te klein, maar

als je met een aantal ontwerpers bent dan kan je wel iets

laten produceren.’ Dus we willen echt gaan kijken hoe de

infrastructuur voor de ontwerpers beter kan worden.

Zowel wat betreft verkoop als productie.

Fysieke positionering We zitten steeds in leegstaande panden. We verhuizen

vaak qua locatie. Afgelopen jaar zijn we vier keer

verhuisd. En dat is wel veel. We hebben bij verschillende

woningcorporaties gezeten. Dat is vermoeiend wat je ben


XXVII

alleen maar bezig met verhuizen en het komt natuurlijk

nooit uit. Een keer moesten we twee weken voor

Fashionclash Maastricht gaan verhuizen… dat is gewoon

heel shit. We betalen ook steeds geen huur, omdat we

het gewoon niet kunnen. Dus we streven naar een

situatie waarmee je de huur kan betalen, jezelf uit kunt

betalen en ook de mensen die voor je werken.

Beleidsmatige positionering In principe kon je je met je project aanmelden bij de

provincie en gemeente. Ze vroegen voor een meerdaags

mode-evenement en dat zijn wij gewoon. Dus we krijgen

nu ook vier jaar subsidie.

Samenwerkingsverbanden We hebben ontwerpers vanuit de hele Euregio. Ik moet

wel zeggen, dat ik heel vaak vind dat ontwerpers uit de

Euregio moeilijker zijn te betrekken dan de ontwerpers

die van verder komen. Ik denk dat het te maken heeft

met luiheid. Maar dat is een gevoel. Of ze denken dat niet

goed genoeg is wat we doen. Ik weet het niet. Als ik aan

ontwerpers vraag uit de Euregio om hun outfits uit te

lenen voor 75euro reageert er niemand. En dat irriteert

me enorm. We lopen zo teleur voor ontwerpers om te

verkopen in een winkel en dan heb je echt ontwerpers die

je moet vragen om alsjeblieft mee te doen om hun werk

te verkopen. Het kan zijn dat ze niet geloven in de regio

als platform. Dat ze toch denken van, als het buiten de

regio is het beter. Als het meer zichtbaar wordt wat wij

doen, denk ik dat Culturele Hoofdstad daar wel

verandering in kan brengen.

We hebben samen met Modemuseum Hasselt en Design

Metropool Aachen, een andere stichting opgericht. Dat is

FAB, Fashion Across Borders. Dat is het platform voor

ontwerpers uit de Euregio. Dat gaat wel goed, maar

omdat we daar geen financiële middelen voor hebben

moet alles dus vanuit onszelf komen. We hebben al wat

projecten georganiseerd. We zijn met een ontwerper naar

Malta toe geweest, omdat Malta in 2018 ook Culturele

Hoofdstad is. Daar hadden ze een mode evenement waar

drie ontwerpers gepresenteerd hebben uit de Euregio. En

andersom heeft ook een Maltese ontwerper zich

gepresenteerd op Fashionclash Maastricht. We hebben

bijeenkomsten georganiseerd om te vragen naar de

behoeften van ontwerpers. We hebben een keer

ontwerpers gekoppeld aan high-end winkels uit de


XXVIII

Euregio.

Dit soort grote projecten zouden veel intensiever moeten

gaan, maar ja daar moet je middelen voor hebben, omdat

je er flink wat tijd in stopt.

Sociaal & cultureel klimaat Ik denk dat Maastricht toch wel vrij conservatief is.

Ondanks dat het toch ook een mode stad is, maar dan

meer qua winkels en de dames die heel chic gekleed zijn.

Het is wel mode maar vrij conservatief. Het is goed dat we

zoveel studenten te hebben. Als bezoekers en

deelnemers. Ik denk dat we mede door de jonge mensen,

een succes zijn geworden.

Ik denk wel soms en dat heeft meer met de regio te

maken… dat we soms niet serieus genomen worden.

Zodra iets uit Limburg komt, heb ik het gevoel dat je bij

grote bedrijven en sponsoren toch minder makkelijk

sponsoring krijgt. Dat ze het dan toch niet serieus nemen,

omdat het niet in de Randstad is. Dat gevoel heb ik heel

erg en dat is zelfs zo met bedrijven die hier in de regio

zitten. Je ziet wel dat ze andere dingen steunen en ons

dan niet. Ik heb toch het gevoel dat de regio meer tegen

ons werkt.

Toevallig hebben we nu dan de Muziekgieterij voor jong

publiek. Maar dat werd ook een hele tijd niet genoeg

ondersteund. Ook heb ik het gevoel dat nu dat dat

vastligt, er weinig vrijheid is voor nieuwe initiatieven.

Voor de mensen die nu pas gaan studeren of afstuderen

en iets willen gaan doen… Er zijn veel dingen voor een

oud publiek…traditioneel. Er wordt vooral gekeken naar

de mensen die hier al zijn en niet naar de nieuwe mensen

die hier komen wonen. Mensen die niet uit deze regio

komen of mensen die van ver weg komen. Ik denk dat

daar veel meer aandacht aan besteed moet worden.

Je ziet heel veel mensen van de academie die gewoon

weggaan. We zien dat ook aan de jonge modellen waar

we mee samenwerken. Het zijn toch meestal studenten.

We moeten toch elk jaar weer nieuwe modellen

aantrekken, omdat ze weggaan als ze afgestudeerd zijn.


XXIX

Sterktes & kansen Fringe scene Onze sterke punten liggen in het feit dat wij zelf

ontwerpers zijn en dus ook weten wat de behoeften zijn

van de doelgroep.

De interdisciplinaire samenwerking die we creëren zijn

sterke punten. Onze interesse in alles wat met mode te

maken heeft, dus ook fotografie en film en performances.

Hiermee kunnen we een soort brug vormen naar andere

kunsten toe. Ook naar vormen van hogere kunst.

Ik denk omdat het heel laagdrempelig is voor de

ontwerper die wil meedoen en het publiek. Veel mode

evenementen kun je überhaupt niet naar binnen gaan.

Daar moet je voor uitgenodigd zijn en bij ons is gewoon

sprake van kaartenverkoop. De expositie is gratis.

We willen graag ook meer in de stad zichtbaar zijn door

de projecten in de stad te houden.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene En je merkt ook heel vaak met subsidies, dat mode niet










Zwakke punten is het financiële aspect, omdat het altijd

gaat om pompen of verzuipen. Dus je bent de hele tijd

aan het proberen geld bij elkaar te krijgen. Daardoor kun

je soms hele gave projecten niet doen, omdat het gewoon

financieel niet haalbaar is.

Onze organisatie bestaat uit drie ontwerpers. We hebben

nooit voor veel van bedrijfsorganisatie geleerd. Ik denk

dat we moeten kijken naar hoe we de organisatie sterker

kunnen maken. Hierbij zouden we een bepaald netwerk

moeten hebben die financieel echt waarde heeft. Kijken

hoe we zelf geld kunnen binnenhalen op alternatieve


XXX

manieren. Dus organisatorisch zouden we nog wat hulp

kunnen gebruiken.

We zitten steeds in leegstaande panden. We verhuizen

vaak qua locatie. Afgelopen jaar zijn we vier keer

verhuisd. En dat is wel veel. We hebben bij verschillende

woningcorporaties gezeten. Dat is vermoeiend en

kostelijk, wat je ben alleen maar bezig met verhuizen en

het komt natuurlijk nooit uit. Een keer moesten we twee

weken voor Fashionclash Maastricht gaan verhuizen… dat

is gewoon heel shit. We betalen ook steeds geen huur,

omdat we het gewoon niet kunnen. Dus we streven naar

een situatie waarmee je de huur kan betalen, jezelf uit

kunt betalen en ook de mensen die voor je werken.



We hebben gesprekken gehad met de gemeente. Er is

toen gezegd, dat mits we Culturele Hoofdstad worden,

Fashionclash en Fashion Across Borders daar een

belangrijke rol in zullen spelen. Wat dat financieel

betekent weten we niet.

Ik denk dat er heel veel kansen liggen, maar dan zou de

organisatie sterker moeten zijn en financieel zouden we

sterker moeten zijn. Ik denk dat er dan heel veel mogelijk

is. Ik denk echt dat we voor jonge ontwerpers echt dat

platform voor Europa kunnen worden. Waar je

interessante dingen kan zien en jonge ontwerpers kan

ontdekken. Het gebeurt nu al, maar dat zou nog meer

uitgedragen moeten worden.

We hebben ontwerpers vanuit de hele Euregio. Ik moet

wel zeggen, dat ik heel vaak vind dat ontwerpers uit de

Euregio moeilijker zijn te betrekken dan de ontwerpers

die van verder komen. Ik denk dat het te maken heeft

met luiheid. Maar dat is een gevoel. Of ze denken dat niet

goed genoeg is wat we doen. Ik weet het niet. Als ik aan

ontwerpers vraag uit de Euregio om hun outfits uit te

lenen voor 75euro reageert er niemand. En dat irriteert

me enorm. We lopen zo teleur voor ontwerpers om te

verkopen in een winkel en dan heb je echt ontwerpers die

je moet vragen om alsjeblieft mee te doen om hun werk

te verkopen. Het kan zijn dat ze niet geloven in de regio

als platform. Dat ze toch denken van, als het buiten de

regio is is het beter. Als het meer zichtbaar wordt wat wij

doen, denk ik dat Culturele Hoofdstad daar wel


XXXI

verandering in kan brengen.

We hebben samen met Modemuseum Hasselt en Design

Metropool Aachen, een andere stichting opgericht. Dat is

FAB, Fashion Across Borders. Dat is het platform voor

ontwerpers uit de Euregio. Dat gaat wel goed, maar

omdat we daar geen financiële middelen voor hebben

moet alles dus vanuit onszelf komen. We hebben al wat

projecten georganiseerd. We zijn met een ontwerper naar

Malta toe geweest, omdat Malta in 2018 ook Culturele

Hoofdstad is. Daar hadden ze een mode evenement waar

drie ontwerpers gepresenteerd hebben uit de Euregio. En

andersom heeft ook een Maltese ontwerper zich

gepresenteerd op Fashionclash Maastricht. We hebben

bijeenkomsten georganiseerd om te vragen naar de

behoeften van ontwerpers. We hebben een keer

ontwerpers gekoppeld aan high-end winkels uit de

Euregio.

Dit soort grote projecten zouden veel intensiever moeten

gaan, maar ja daar moet je middelen voor hebben, omdat

je er flink wat tijd in stopt.



Overige opmerkingen over Europese Culturele Hoofdstad

2018

Maar ik hoop dat niet alleen naar Culturele Hoofdstad

wordt gekeken. Want stel we worden het niet, dan moet

toch iets met die jonge mensen gedaan worden. Of ze

zeggen dat ze het niet belangrijk vinden, maar dan weet

iedereen ook waar die aan toe is.

Culturele Hoofdstad leeft voor ons wel, maar ik durf

nergens op te hopen. We zijn zo vaak teleurgesteld door

van alles en nog wat. Beloftes die gemaakt worden en

niet worden nageleefd. Ik denk dat mensen soms denken

dat we het voor onszelf doen, maar het rare is… ik doe dit

niet voor mezelf. Ik doe het echt gewoon voor de

ontwerpers en voor de stad. Ik ga er daarom ook maar

niet vanuit. Ik heb wel een groot gevoel dat we die titel

binnenhalen, maar ik durf daar nog niet zoveel over na te

denken.


XXXII

4

DATUM: 25-3-2013

NAAM: Jacques Costongs

LEEFTIJD: 60


FUNCTIE: Wethouder Cultuur

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik ben verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van het Maastrichtse

cultuurbeleid. Alles waar de gemeente op dat gebied een in taak heeft.

In de regel praten we dan over educatie, vooral scholen en niet zozeer HBO (kunstvakopleidingen zijn landelijk

georganiseerd). Als we over amateurs praten, hebben we het over vrijwilligerswerk. We stimuleren dat een beetje.

De harmonieën krijgen bijvoorbeeld per lid betaald en voor de rest moeten ze het zelf uitzoeken. En dan heb je het

professionele veld. Dat valt eigenlijk in drie stukken uit elkaar. Dat zijn de landelijke gesubsidieerde instellingen, zoals

Toneelgroep Maastricht, Opera Zuid en het Limburgs Symfonie Orkest (LSO). Dan heb je lokale instellingen waar wij

als gemeente verantwoordelijk voor zijn, zoals Nederlands Architectuurinstituut (NAI) en Bureau Europa. En je hebt

eigen instellingen waarvoor we verantwoordelijk zijn. Onderdelen van de gemeente, zoals Kumulus, Theater aan het

Vrijthof, Centre Ceramique en het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Dat is eigenlijk een beetje de driedeling waar

we over gaan. Daarnaast hebben we de ambitie om van Maastricht een echte cultuurstad te maken, met Culturele

Hoofdstad als vlak om flink wat dynamiek in het cultuurveld te krijgen en niet zo provinciaal te blijven als we zijn.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod Er is niet veel van het soort cultuur waar jullie definitie

over gaat. We proberen om in ons aanbod ruimte te

bieden aan dat soort initiatieven. Dus het is niet van moet

dat deel uitmaken van het aanbod, maar je koppelt

dingen aan elkaar. Cultuur moet iets gaan betekenen in de

stad. Daar moeten mensen door verleid worden. Verleid

worden om zelf iets te produceren en te doen. Dat is de in

ieder geval de bedoeling.


Waardering: 8

Beleving: 5

We hebben daar nooit uitgebreid een discussie of beleid

over gehad. En dat komt omdat je ook maar een paar

uitgangspunten moet hebben. Het kenmerk van die

cultuur is namelijk dat het bijna spontaan ontstaat. Ook

elke keer van plek verandert en van inhoud verandert. Dit

omdat het allemaal jonge mensen zijn, studenten vooral,

die in transitie zitten en van de ene plek naar de andere

gaan. Van de ene opleiding naar de andere opleiding. Van

de ene stad naar de anderen. Hierdoor vormen ze

tijdelijke, losjes gekoppelde netwerken. Ze regelen

zichzelf niet noodzakelijk planmatig of organisatorisch,


XXXIII

maar ze bieden initaitieven veel meer een kans. Dus er

wordt van onderop geregeld. Dat is in feite wat er

gebeurd. En daarom is het altijd een kwestie van pop-up.

Een continu veranderende samenstelling en inhoud. Dat

zijn in feite de kenmerken van die cultuur.

En hoe zich dat uitwerkt, ligt ook aan het feit dat het een

beetje zoeken naar posities is. Kijken of je jou leefstijl

daarin voldoende kunt demonstreren en laten zien.

Maakt het ook een kwestie van gedeeltelijk tegencultuur.

Dat zit er altijd een beetje in. Waardoor de spanning gaat

ontstaan die je nodig hebt om cultureel een stap verder

te komen. Maar dan moeten ze wel af en toe eens even

goed schuren met bestaande instellingen. Moeten ze ook

in discussie met hun zijn en af en toe wel interessant

genoeg zijn om iets met bestaande instellingen te doen.

Dan pas wordt het voor ons interessant. Dus dat betekent

dat we eigenlijk op heel veel dingen reagerend zijn en op

onderdelen faciliterend zijn. Bijvoorbeeld door toe te

staan dat bepaalde plekken tijdelijk gebrukt worden.

En dat hoort ook zo, want het kenmerk van deze culturele

uiting is dat ze tijdelijk zijn. En dus nooit aan een plek

gebonden moeten worden. Als ze lang bestaan worden ze

langdradig en niet interessant.

Als je in subculturen denkt, dan snap je dat je daar geen

tent op kan draaien. Parkstad heeft het al wat makkelijker,

want dat zijn 250.000 inwoners en je hebt nog Aken als

achterland. En Maastricht heeft niets als achterland.

Tongeren en Riemst hebben weinig stedelijke waarde. Dat

betekent dat je getalsmatig hier altijd in de minderheid

zit. Behalve bij studenten. En daarom zie je dat veel van

die nieuwe initiatieven gedragen worden door

internationale studenten. Die dat ook gewend zijn uit

andere stedelijke culturen.


Normen & waarden

Visie

Stigmatisering & tolerantie

Inclusie/exclusie


XXXIV


Toekomstperspectief We hebben gezegd dat de ambitie van Maastricht niet

alleen is om een stad met veel cultuur te maken, maar om

een echte cultuurstad te worden. Dat is een kleine

nuance, maar dat is een hele grote stap. Een echte

cultuurstad, is een stad die een belangrijke functie in de

Euregio kan vervullen, omdat we heel veel hebben. Het is

een stad die kan zorgen dat er culturele carrières kunnen

plaatsvinden. Jongeren die hier of elders opgroeien, die

kunnen hier naar de kunstvakopleidingen komen. Tegen

de tijd dat ze gepensioneerd zijn en de wereld over zijn

getrokken, kunnen ze weer terug kunnen komen om te

doceren hier. Daarom noemen we het culturele

carrières… anders is het alleen maar talentontwikkeling.

Talentontwikkeling pakt alleen de jongeren op, terwijl wij

vinden dat je moet nadenken over hoe een carrière van

iemand in de culturele sector eruitziet en wat dat

betekent voor een stad zoals Maastricht. Hoe kunnen we

daar plaats voor houden?

Fysieke positionering Dus dat betekent dat we eigenlijk op heel veel dingen

reagerend zijn en op onderdelen faciliterend zijn.

Bijvoorbeeld door toe te staan dat bepaalde plekken

tijdelijk gebrukt worden.





Beleidsmatige positionering Is de gemeente in staat, het culturele klimaat mee te

helpen beïnvloeden zodat dit soort initiatieven ontstaan.

Dat is iets anders dan vanuit de klassieke redenering, het

aanbod gaan organiseren voor de burger en die laten

consumeren.

En hoe zich dat uitwerkt, ligt ook aan het feit dat het een

beetje zoeken naar posities is. Kijken of je jou leefstijl

daarin voldoende kunt demonstreren en laten zien.

Maakt het ook een kwestie van gedeeltelijk tegencultuur.

Dat zit er altijd een beetje in. Waardoor de spanning gaat

ontstaan die je nodig hebt om cultureel een stap verder

te komen. Maar dan moeten ze wel af en toe eens even

goed schuren met bestaande instellingen. Moeten ze ook

in discussie met hun zijn en af en toe wel interessant


XXXV

genoeg zijn om iets met bestaande instellingen te doen.

Dan pas wordt het voor ons interessant. Dus dat betekent

dat we eigenlijk op heel veel dingen reagerend zijn en op

onderdelen faciliterend zijn. Bijvoorbeeld door toe te

staan dat bepaalde plekken tijdelijk gebrukt worden.





Minimalistisch beleid. Dus dat betekent dat het

uitgangspunt is dat we er ons niet teveel mee bemoeien.

De Fringe scene moet zijn eigen dynamiek en logica

hebben. Als ik me daarmee bemoei als overheid, dan ga

ik voorwaarden stellen voor het geld dat ik geef. Opeens

verandert het spelletje dan. Als overheid moet ik controle

hebben over datgene wat jij doet en jij moet dus

verantwoording komen afleggen bij mij. De vraag is of je

dat in dit kader wel wilt doen.

Het tweede is, je moet wel een goede gesprekspartner

zijn en blijven voor elkaar. Dat betekent dat die

initiatieven af en toe hier aan tafel zitten. Dan kijken we

of ze problemen hebben. Vaak is dat met vergunningen,

omdat het vaak oude panden zijn waar in gezeten wordt.

Dan moet je kijken of je net zoals bij het

Landbouwbelang, een generieke vergunning kan geven.

Dat betekent dat je zegt: ‘Voor eens en voor altijd als je

dingen doet, moet je daaraan voldoen anders mag het

niet.’ Soms moet je improviseren, omdat er nieuwe

dingen gebeuren in het pand.

Het derde wat we doen is zorgen dat ze goede

gesprekspartners krijgen van anderen. Vanuit de Mandril

bijvoorbeeld, wordt snel contact gelegd met de

Muziekgieterij om te kijken of ze iets voor elkaar kunnen

betekenen.

Het laatste wat we vaak doen, is het bemiddelen in

gebouwen.

Het is een beleid wat niet klassiek is in de zin van, we

gaan een nota schrijven en die nota gaan we uitvoeren

etc. Het is veel meer het ondertussen doen, dan dat we

daar mooie nota’s over schrijven.


XXXVI

Samenwerkingsverbanden Dat zijn de landelijke gesubsidieerde instellingen, zoals

Toneelgroep Maastricht, Opera Zuid en het Limburgs

Symphonie Orkest (LSO). Dan heb je lokale instellingen

waar wij als gemeente verantwoordelijk voor zijn, zoals

Nederlands ArchitectuurInstituut (NAI) en Bureau Europa.

En je hebt eigen instellingen waarvoor we

verantwoordelijk zijn. Onderdelen van de gemeente, zoals

Kumulus, Theater aan het Vrijthof, Centre Ceramique en

het Natuurhistorisch Museum Maastricht.

Sociaal & cultureel klimaat [Paul Lambrechts]

De kritische massa kan niet door de gemeente alleen

gemaakt worden. Eerder het omgekeerde. Onze ambitie

ligt erin dat we het vooral niet allemaal zelf willen

initiëren. We hopen dat het veld een eigen dynamiek

krijgt, waardoor wij beter worden. Wat je wel moet doen

als stad is uitstralen dat je dat wil. Dat je laat voelen dat je

een welkome test zone wil zijn voor dat soort initiatieven.

Het nadeel van Maastricht is, dat het de omvang heeft

van een groot dorp met 120.000 inwoners. En dat

betekent eigenlijk dat Maastricht te klein is voor

subculturen. Waarom heeft Maastricht nooit veel gehad

op het gebied van discotheken en weet ik allemaal?

Omdat het te klein is. Als je in subculturen denkt, dan

snap je dat je daar geen tent op kan draaien. Parkstad

heeft het al wat makkelijker, want dat zijn 250.000

inwoners en je hebt nog Aken als achterland. En

Maastricht heeft niets als achterland. Tongeren en Riemst

hebben weinig stedelijke waarde. Dat betekent dat je

getalsmatig hier altijd in de minderheid zit. Behalve bij

studenten. En daarom zie je dat veel van die nieuwe

initiatieven gedragen worden door internationale

studenten. Die dat ook gewend zijn uit andere stedelijke

culturen om dat op te pakken. Dus Maastricht is nu meer

aan het verstedelijken door dat soort initiatieven.

Het liefste heb je ook heel wat Fringe initiatieven die ook

flink in de publiciteit komen. Zodat niet alleen de

subcultuur blijft hangen, maar als het ware impact krijgt

op de openbaarheid. Dat het in ieder geval opvalt. Puur

het vergroten van de zichtbaarheid buiten de eigen

subcultuur.


XXXVII

Je ziet de samenleving in Maastricht veranderen. Die

staat wat opener voor dingen dan 30 à 40 jaar geleden.

Dat is opener geworden, je hoort ook wat tegengeluiden

natuurlijk. Maar dat is meestal de indicatie dat het

inderdaad opener geworden is. Als je zo onbelangrijk

bent dat niemand over je klaagt, dan heb je een

probleem.

Is de gemeente in staat, het culturele klimaat mee te

helpen beïnvloeden zodat dit soort initiatieven ontstaan.

Dat is iets anders dan vanuit de klassieke redenering, het

aanbod gaan organiseren voor de burger en die laten

consumeren.

Sterktes & kansen Fringe scene Het onvoorspelbare in feite. Omdat je een toevallige mix

krijgt aan mensen die iets aan het doen zijn. Dit maakt de

uitkomst vaak onvoorspelbaar en dat is een hele

belangrijke.

Tweede is, het biedt mensen een podium om dingen uit

te proberen, zonder dat er eisen aan gesteld worden. Dus

het mag misgaan en dat is heel prettig natuurlijk als je

nog aan het kijken bent om je handschrift te oefenen.

Dan is het handig en fijn als je op zo een podium durft te

gaan staan en telkens iets anders durft te proberen.

Het derde wat ik zie is dat het een heel internationale

gang van zaken is. Dat is eigenlijk de belangrijkste

capaciteit en de belangrijkste competentie die in

Maastricht ontwikkeld moet worden. Want als we die

competentie hebben om tussen die culturen te schakelen

en geen grenzen te zien is dat waardevol.

Het vierde is dat het een grote oefening is om te

organiseren en regelen. Want als je wilt dat er wat

publiek op afkomt, dan zal je moeten zorgen dat er op zijn

minst een mechanisme in gang gezet wordt om iets te

doen. En ook dat is een heel belangrijke competentie.


XXXVIII

Verder is het leuk dat er verschillende disciplines bij

elkaar komen. Mensen die met muziek bezig zijn,

beeldende kunst, toneel… dat maakt het interessant.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Als socioloog heb ik daar een chique term voor gehoord.

Dit heet een loosely coupled system. Het is geen zwaar

netwerk met een structurele organisatie, maar het is een

los-vast verband. En dat betekent dat het ook weer zo uit

elkaar ligt en voordat je het weet uit het beeld

verdwenen is.

De scene is te vrijblijvend is bij het uitproberen, waardoor

je geen kwaliteit ziet en die zou je moeten willen

brengen. De ambitie om stappen te maken is niet altijd

herkenbaar. Doordat het een gesloten systeem is, komt er

nooit iemand van buiten die zegt dat het goed of niet

goed is wat er gedaan wordt.Dat is ook iets waar je naar

moet durven streven. We zijn hier iets aan het doen en

kom kijken.

Anti-kraakwetgeving op landelijk niveau wel, maar we

hebben een verdedigingslinie opgeworpen. We hebben

gezegd die wetgeving mag misschien nodig zijn in Den

Haag, maar bij ons is die niet nodig. Dat betekent dat we

heel ontspannen in die wet zitten, zoals met panden waar

initiatieven zoals de Mandril in zitten. En vele denken dat

ons dat niets kost, maar er is altijd iemand die daarvoor

betaalt. We hebben die panden opgekocht, dus daar zijn

we geld aan kwijt en dat betekent dat we daar rente over

moeten betalen voor zolang er geen andere bestemming

aan wordt gegeven. Dat we er geen geld aan uitgeven is

een historisch misverstand.



De dingen die in Maastricht in ontwikkeling zijn, bieden

eerder meer mogelijkheden, dan dat ze echt bedreigend

zijn.

Als we op 6 september met zijn vieren hier buiten staan,

en we worden Culturele Hoofdstad van Europa 2018, dan

ontstaat een klimaat waar dit soort dingen een geweldige

voedingsbodem kunnen krijgen. Je moet dan zo zeggen,

dan wordt 4 tot 5 jaar lang, die hele Euregio met cultuur

doordringt. En dan is het voor dit soort groepen natuurlijk


XXXIX

geweldig om daarin hun rol mee te spelen. Half illegaal,

half legaal, half in het openbaar, half in het onbekende.

Dat is een hele belangrijke denk ik.

De manier waarop we plannen ontwikkelen, biedt hen

ook meer mogelijkheden. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de

Sphinx gebouwen… Vroeger maakte we een plan en den

legden we de tekeningen op tafel en dan huurde we

iemand in en werd het uitgevoerd. Nu kijken we of er nog

iemand rondloopt met een dwaas idee. Iemand die een

ontwikkeling op gang kan brengen. En vaak zijn deze

groepen daar eerder een hulp bij dan een probleem.



Het klinkt misschien een beetje arrogant, want wij gaan

niet over initiatieven van anderen. Gelukkig nemen ze ze

zelf. Maar hoe meer ambitie ze hebben, hoe interessanter

het voor ons is. Een club die echt iets wil, dat is

interessant. Een club die zegt we houden ons daarmee

bezig en dat is gezellig bij ons… dat is minder. Dus daar ligt

wel een punt. Maastricht heeft die ambitie om

cultuurstad te worden. Er zijn mensen die zeggen, dat je

het al leuk moet vinden dat die initiatieven er zijn. Maar

dat is geen ambitie. Het moet ook iets voorstellen. Als je

je vriend uit New York meeneemt, zijn die dan ook onder

de indruk van wat ze hier meemaken?

[Paul Lambrechts]

De kritische massa kan niet door de gemeente alleen

gemaakt worden. Eerder het omgekeerde. Onze ambitie

ligt erin dat we het vooral niet allemaal zelf willen

initiëren. We hopen dat het veld een eigen dynamiek

krijgt, waardoor wij beter worden. Wat je wel moet doen

als stad is uitstralen dat je dat wil. Dat je laat voelen dat je

een welkome test zone wil zijn voor dat soort initiatieven.


2018

We zijn met die Europese Culturele Hoofdstad begonnen,

omdat we grotere aantallen nodig hadden. Anders werkt

het niet. Dan heb je te laag niveau. Een stom voorbeeld.

Drie jaar geleden kwamen ze hier vragen om een

jeugdsymfonie orkest op te richten. Toen bleek dat in de

rest van het land iedereen al zo een orkest had al 20 jaar.

Toen heb ik gezegd: ‘Dat gaan we dus niet doen.’ Maar

het waren aardige mensen en ze waren gedreven… en die

moet je nooit helemaal teleurstellen. Toen heb ik gezegd:


XL

‘Stel je voor dat jullie niet een Limburgs orkest zijn, maar

een Euregionaal symfonieorkest zijn. Dan kan je

selecteren uit vier miljoen mensen.’ Dat betekent

competitie en dat betekent dat je beter moet worden en

de betere ook moet aantrekken. Dat is kwaliteit.

4

DATUM: 25-3-2013

NAAM: Theo Ploeg

LEEFTIJD: 44

ORGANISATIE: Research sociologist Communication and Multimedia Design Research Group Hogeschool

Amsterdam/Docent internetjournalistiek Fontys Hogeschool/journalist Zuiderlucht (cultureel maandblad)

FUNCTIE: socioloog

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Bij welke instelling ik ook zit of welke functie ik ook beoefen, ik ben altijd socioloog.

LABEL FRAGMENT


Waardering: 10

Beleving: 2

Zoals het gebeurt in de meeste neoliberale steden, is dat

de underground helemaal geabsorbeerd is door de

gemeente. Zoals in Amsterdam, waar alle creatieve

vrijplaatsen zijn ontruimd door de ME en instituten zijn

gemaakt die de underground willen faciliteren. En ik denk

dat het een slechte zaak is. Ik denk dat de manier waarop

het in Duitse steden gaat een veel betere manier is. Daar

wordt underground gedoogd en vrijgelaten en er is vrij

weinig contact tussen gemeente en de scene. Ik denk dat

het de beste manier is. Zo min mogelijk contact. Als je de

underground scene gewoon zijn gang laat gaan. Dus ook

geen restrictieve maatregelen nemen zoals hier in

Maastricht. Dan ontstaat dat wel vanzelf. Ik denk dat dat

de essentie is. Hier in Maastricht zie je dat de gemeente

alleen maar contraproductieve regels produceert, zoals

geen zogenaamde “aanstootgevende” dingen in het

straatbeeld. Geen graffiti, kraakpanden en geen

straatkunst, omdat het niet past in het schone imago van

de stad. Het past niet bij het esthetische beeld van de


XLI

stad. Cultuur is André Rieu en het is onmogelijk om een

underground festival te houden op het Vrijthof, want dat

past niet. Het hele idee dat een feest ’s nachts niet mag

plaatsvinden omdat het buurtbewoners uit hun slaap

haalt. Je wilt toch in de stad wonen, omdat het leeft… Ga

dan niet in de stad wonen. Dat soort restrictieve

maatregelen zou de gemeente dus niet moeten nemen.

Beleving & waardering Fringe scene Sinds de jaren ‘90 bestaat underground cultuur ook

eigenlijk niet meer. Het is allemaal geassimileerd. In die

tijd was Lowlands nog subcultuur en nu is het gewoon

gevestigde orde. Het hele denken in de dichotomie van

underground en mainstream en kunstenaar en amateur,

dat is in deze tijd in ieder geval ouderwets. Volgens de

echte definitie van de kunstenaar die kunst beoefent

omdat hij/zij het belangrijk vindt, zou je kunnen zeggen

dat underground nog de enige kunst is die er is. En

mainstream kunst helemaal geen kunst meer is, omdat

het daar alleen maar gaat om geld.

De underground cultuur is in onze maatschappij vrijwel

naar de randen toe gedrongen en bestaat bijna niet meer.

Het heeft ook nauwelijks mediarepresentatie. Er wordt

niet alleen in het zuiden weinig over geschreven. Dit geldt

in de Randstad ook. Er wordt alleen nog maar geschreven

over high culture en bekende kunstenaars. Die

underground laag, moet je echt opzoeken en proberen te

ontginnen om duidelijk te maken dat het er wel bij hoort.

Dan pas kun je echt de stad laten zien. Anders laat je

maar een soort simulatie zien. Je zult die dingen echt

moeten onderzoeken en op papier zetten. Je zult echt

moeten kijken naar wat underground nu eigenlijk is, wil je

er echt naar toe gaan en ze betrekken.

De Fringe van tegenwoordig gaat niet meer om het

afzetten tegen de gevestigde orde, zoals dat in eerdere

decennia wel het geval was. Het gaat om nadenken over

de toekomst. Het gaat om het ontwikkelen van een nieuw

systeem over in de veranderende maatschappij. En dat is

ook de opdracht die je ze kan geven als VIA2018. ‘Maak

de Culturele Hoofdstad zoals jullie denken dat die zou

moeten zijn en niet hoe dat die is. Maak je eigen stad en

geloof weer in utopieën.’


XLII

Er is natuurlijk wel wat Fringe cultuur, maar die is

natuurlijk wel heel erg naar de randen gedrongen. Kijk ik

vind het wel, maar 99% van de bewoners van Maastricht

niet. Of alleen in negatieve zin.

Persoonlijke motivatie (identificatie) Ik vind dat ik behoor tot de Fringe scene, omdat ik via

mijn verschillende functies toch een soort bijdrage lever

aan alternatieve cultuur. Wel het beschrijven van cultuur

dan, maar dat is ook heel belangrijk. Ik denk dat er media

moeten zijn die deze vorm van cultuur ook zichtbaar

maken. De alternatieve culturele scene deed ik vroeger

meer dan nu. Ik ben nu ook een beetje gevestigd

geworden. Maar dat vind ik wel veel interessanter dan

mainstream cultuur.

Ik verbind me met deze scene, omdat ik altijd iets gehad

heb met underdogs. Ik denk dat het wel heel erg te

maken heeft met het feit dat ik ben opgegroeid in

Parkstad. In mijn tijd toen je daar opgroeide en ik voel dat

het nog steeds zo is… voelde je je al per definitie

minderwaardig wanneer je uit de Oostelijke Mijnstreek

kwam. Je wilde gewoon zo snel mogelijk naar Amsterdam,

omdat daar het echt gebeurden. Je schaamde je voor je

accent en afkomst. En vanuit een mechanisme waarvan je

toch maar iets positiefs maakt van hetgeen waarvoor je je

heel erg schaamt, ben ik me erg gaan associëren met de

marginale cultuur. Of met mensen die worden

uitgesloten. En dat heb ik een beetje gecultiveerd op de

universiteit. Toen ben ik als journalist op de universiteit

meteen begonnen met schrijven. Over muziek die nooit

onder de aandacht wordt gebracht. En dat heeft zich zo

een beetje ontwikkeld… En verder heb ik me op de

universiteit erg beziggehouden met thema’s rondom

uitsluiting. Waar sociologie natuurlijk over gaat. En

sindsdien schrijf en doe ik alleen maar dingen over en

rondom marginale cultuur. Dingen die niet gezien worden

als gevestigd. Dat is veel zwaarder, maar veel leuker.

Ik ben ook gevraagd voor de werkgroep Parkstad

Culturele Hoofdstad 2018. Dat heb ik geweigerd omdat ik

buitenstaander wilde blijven. Het is zo makkelijk om in dat

systeem te komen, waar je dan onwijs veel verdiend,


XLIII

maar ook minder kritisch wordt.

Normen & waarden Het liefste geeft VIA2018 ze een zak met geld brengen en

zegt het is goed. Ik heb me enorm geërgerd aan de

Cultuurbrouwerij in Heerlen, waar Guido Wevers dat

gewoon letterlijk zei. Met grote gebaren zei hij: Ik kom

hier naar Heerlen met een zak geld van 16 miljoen. Dat

weiger je toch niet? Al die creatieve Heerlenaren: ‘Nee,

nee… kom hier met dat geld.’ Terwijl ik dat zou weigeren

natuurlijk. Waarom zou je dat doen? Creativiteit wordt

juist geprikkeld naarmate er minder financiële middelen

zijn.

Je zult nooit helemaal jezelf kunnen laten zien in het

huidige culturele veld. Je zult de dingen laten zien,

waarvan jij denkt dat je er geld voor krijgt. Ik heb mijn

studenten in Amsterdam nu zover dat ze het vak

studieloopbaanbegeleiding niet meer willen volgen.

Omdat het vak een soort van valse werkelijkheid creëert.

Er wordt gezegd ga opzoek naar jezelf… maar je moet het

wel precies volgens deze criteria doen.

Visie/missie Het liefste geeft ViA2018 ze een zak met geld brengen en

zegt het is goed. Ik heb me enorm geërgerd aan de

Cultuurbrouwerij in Heerlen, waar Guido Wevers dat

gewoon letterlijk zei. Met grote gebaren zei hij: Ik kom

hier naar Heerlen met een zak geld van 16 miljoen. Dat

weiger je toch niet? Al die creatieve Heerlenaren: ‘Nee,

nee… kom hier met dat geld.’ Terwijl ik dat zou weigeren

natuurlijk. Waarom zou je dat doen? Creativiteit wordt

juist geprikkeld naarmate er minder financiële middelen

zijn.

Ik ben een heel erge utopist. Ik geloof echt dat het

systeem zoals we die nu kunnen over 20 jaar implodeert.

Ik hoop over 5 jaar zelfs. Maar hoe dan ook, het is wel

waar het uiteindelijk heen gaat. Dus dat is ook waar je

aan moet denken. En niet aan de maatschappij zoals die

nu is. Want je bent Culturele Hoofdstad, dus je wilt laten

zien waar je over 10 jaar staat. En daarvoor moet je de

Fringe scene wel betrekken.

Hoe ik mijn eigen visie bij Zuiderlucht heb betrokken?


XLIV

Toen ik bezig was met de VIA2018 bijlage voor

Zuiderlucht, heb ik de culturele manager van de stad Aken

geïnterviewd, Rick Tackvorian. Die was heel negatief over

Maastricht en ik heb daar een artikel over gemaakt. Ook

omdat ik op die manier vragen stel natuurlijk. Maar dat

artikel is uiteindelijk geweigerd door VIA2018 in de krant.

Toen hebben ze gezegd: ‘Je heb de opdracht wel gedaan,

we gaan het niet drukken, maar we betalen je wel.’ Toen

heb ik gezegd, dat ik ook niet betaalt wilde krijgen. Dat

vond ik een leuk proces. En ik ben niet boos op

Zuiderlucht, want het is logisch dat de sponsor inspraak

heeft over de bijlage. Maar op website van Zuiderlucht,

ben ik met inspraak van onze hoofdredacteur Wido

Smeets, wel heel kritisch geweest. Ik heb bijvoorbeeld

een column geschreven over het gebrek aan

elektronische dansfeesten in Maastricht. Dat die constant

ontruimd worden etc. Ik werk in die zin ook alleen voor

media waar ik mezelf kan zijn.

Stigmatisering & tolerantie Media beïnvloeden het beeld van deze scene heel sterk.

Ik heb zelf meegewerkt aan de VI2018 bijlage voor

Zuiderlucht. Het werd betaald door VIA2018 en we

hebben alleen maar aandacht besteed aan mainstream

cultuur. Underground cultuur komt er gewoon niet in

voor. En je merkt dat ook in plannen die dan geschreven

worden. Underground cultuur wordt daarin wel

genoemd, maar er wordt vervolgens niet uitgelegd welke

partijen en hoe dat allemaal moet zijn. Terwijl dat bij

andere onderdelen wel zo is. Daar gaat het best diep.

En de rol van de media hierin… Hier in het zuiden zijn er

naar mijn mening weinig goede media. Die doen er ook

heel weinig mee. De online blog Zwartgoud heeft er wel

een paar stukjes over geschreven, maar dat is ook

ongeveer de enige plek denk ik. Media lopen hier heel erg

achter VIA2018 aan. Dus media zijn niet erg leidend en

vooruitstrevend, maar eigenlijk de versterkers van de

gevestigde orde. In de lokale kranten kan je niks

verwachten.

Inclusie/exclusie Media beïnvloeden het beeld van deze scene heel sterk.

Ik heb zelf meegewerkt aan de VI2018 bijlage voor

Zuiderlucht. Het werd betaald door VIA2018 en we

hebben alleen maar aandacht besteed aan mainstream

cultuur. Underground cultuur komt er gewoon niet in


XLV

voor. En je merkt dat ook in plannen die dan geschreven

worden. Underground cultuur wordt daarin wel

genoemd, maar er wordt vervolgens niet uitgelegd welke

partijen en hoe dat allemaal moet zijn. Terwijl dat bij

andere onderdelen wel zo is. Daar gaat het best diep.

En de rol van de media hierin… Hier in het zuiden zijn er

naar mijn mening weinig goede media. Die doen er ook

heel weinig mee. De online blog Zwartgoud heeft er wel

een paar stukjes over geschreven, maar dat is ook

ongeveer de enige plek denk ik. Media lopen hier heel erg

achter VIA2018 aan. Dus media zijn niet erg leidend en

vooruitstrevend, maar eigenlijk de versterkers van de

gevestigde orde. In de lokale kranten kan je niks

verwachten.

Hoe ik mijn eigen visie bij Zuiderlucht heb betrokken?

Toen ik bezig was met de VIA2018 bijlage voor

Zuiderlucht, heb ik de culturele manager van de stad Aken

geïnterviewd, Rick Tackvorian. Die was heel negatief over

Maastricht en ik heb daar een artikel over gemaakt. Ook

omdat ik op die manier vragen stel natuurlijk. Maar dat

artikel is uiteindelijk geweigerd door VIA2018 in de krant.

Huub Smeets heeft een jaar geleden gezegd, dat wat er in

het Landbouwbelang gebeurt, geen cultuur is. Daarna is

er in Heerlen een Cultuurbrouwerij geweest, waarin ik in

debat ben gegaan met zijn collega Guido Wevers. Dat heb

ik uiteraard glansrijk verloren, want Guido Wevers is

natuurlijk echt een persoonlijkheid. Dus hij hoeft niets te

zeggen en wint dan toch. Maar Huub Smeets heeft dat

gezegd en Guido Wevers heeft ontkend dat hij het gezegd

heeft. Dus het blijft een beetje een spel. Er waren

trouwens mensen van het Landbouwbelang bij in

Heerlen. Dan merk je ook het grote probleem dat

ontstaat. Namelijk Guido Wevers, die het

Landbouwbelang de schuld geeft dat het niet zelf naar

VIA2018 toe gaat en zegt: ‘Wij willen bijdragen.’ En

daarmee doet hij eigenlijk geen recht aan het

Landbouwbelang of VIA2018. Want ik vind het namelijk

zijn functie als portierhouder, om juist op bezoek te gaan

bij het Landbouwbelang en hen ervan te overtuigen om

mee te doen. En niet andersom. Dat is een soort


XLVI

ressentiment van de elite naar de onderklasse toe. Een

soort ressentiment van: ‘Die underground jongens en

meisjes die zitten daar maar wat rare dingen te doen in

het Landbouwbelang en ik vraag me af of het interessant

is. Laat ze maar eens bewijzen dat ze iets interessants

doen.’ Het Landbouwbelang hoeft wat mij betreft

helemaal niets te bewijzen, want dat is gewoon de

belangrijkste culturele plek in Maastricht. Dit getuigt echt

van een ontzettende minachting, wat Guido Wevers en

Huub Smeets hebben gezegd. En dat kan echt niet. Ik vind

eigenlijk dat ze zich moeten verontschuldigen en duidelijk

moeten maken dat ze het Landbouwbelang wel serieus

nemen. Want het lijkt nu heel erg op een actie van

VIA2018 om het Landbouwbelang uit te sluiten. Bewijs

maar dat je erbij hoort…


Toekomstperspectief We leven in een wereld die erg snel aan het veranderen

is. We houden ons vast aan een systeem dat achterhaald

is, dateert uit de 19de

eeuw en wat voor niemand

functioneert. Ik denk dat de mainstream cultuur er alleen

maar op gericht is om het systeem in stand te houden en

de echte verandering vindt dus plaats in die marginale

cultuur die weggedrongen is uit het systeem. Dus ik denk

dat als je een goede representatie wil geven van een

Culturele Hoofdstad en wil laten zien wat een stad kan,

hoe flexibel het is en waar het heen kan gaan, dan is dat

de belangrijkste cultuur die een stad heeft. Namelijk het

vermogen om de stad te vormen naar de nieuwe

maatschappij die gaat komen. Een maatschappij waar het

kapitalistisch systeem niet meer bestaat en ook los kan

komen van het voortdurend denken in termen van geld.

Ik heb wel een hele mooie positie natuurlijk, want ik ben

buitenstaander en ik ben socioloog. En op een of andere

manier wordt ik door beide partijen, dus underground en

mainstream, nog wel serieus genomen. Bij die marginale

cultuur zijn ze in het begin een beetje huiverig voor “die

oude man”. Hoewel op dit moment een deel van die

marginale cultuur juist bestaat uit mensen van mijn

leeftijd. Maar dan vertel ik even wat ik vind en dan zit het

wel goed. Ik kan namelijk wel goed doen alsof ik de

mainstream cultuur goed begrijp. Ik heb dus een

tussenfunctie, waar ik wel mezelf kan zijn, maar ook kan

praten met beide partijen. Ik denk dat ik dat wel heel lang


XLVII

vol kan houden. Dis is ook wie ik ben. Ik heb ook niet het

gevoel dat ik werk doe. Ik heb gewoon het gevoel dat ik

de dingen doe die ik leuk vind. Ik probeer de

zichtbaarheid van de marginale cultuur te vergroten en

wil laten zien dat de maatschappij aan het veranderen is.

Alleen nu verdien ik er genoeg geld mee om makkelijk te

leven, maar dat is niet essentieel.

Fysieke positionering Er is in Maastricht en omstreken ontzettend veel

leegstand. Er is echt ruimte zat. En VIA2018 heeft straks

gewoon ontzettend veel geld. Zoveel geld dat je niet eens

meer weet hoeveel dat is. Wat je kunt doen als

gemeente, is met projectontwikkelaars die eigendom zijn

van deze panden, een afspraak maken. Je geeft ze die zak

geld en neemt de ruimte(n). Dan zeg je tegen die Fringe

scene. Hier is je ruimte. Doe je ding en we willen er

helemaal niets voor. In essentie is het zo simpel.

Beleidsmatige positionering Als je de underground scene gewoon zijn gang laat gaan.

Dus ook geen restrictieve maatregelen nemen zoals hier

in Maastricht. Dan ontstaat dat wel vanzelf. Ik denk dat

dat de essentie is. Hier in Maastricht zie je dat de

gemeente alleen maar contraproductieve regels

produceert, zoals geen zogenaamde “aanstootgevende”

dingen in het straatbeeld. Geen graffiti, kraakpanden en

geen straatkunst, omdat het niet past in het schone

imago van de stad. Het past niet bij het esthetische beeld

van de stad. Cultuur is André Rieu en het is onmogelijk

om een underground festival te houden op het Vrijthof,

want dat past niet. Het hele idee dat een feest ’s nachts

niet mag plaatsvinden omdat het buurtbewoners uit hun

slaap haalt. Je wilt toch in de stad wonen, omdat het

leeft… Ga dan niet in de stad wonen. Dat soort

restrictieve maatregelen zou de gemeente dus niet

moeten nemen.

Zoals het gebeurt in de meeste neoliberale steden, is dat

de underground helemaal geabsorbeerd is door de

gemeente. Zoals in Amsterdam, waar alle creatieve

vrijplaatsen zijn ontruimd door de ME en instituten zijn

gemaakt die de underground willen faciliteren. En ik denk

dat het een slechte zaak is. Ik denk dat de manier waarop

het in Duitse steden gaat een veel betere manier is. Daar

wordt underground gedoogd en vrijgelaten en er is vrij

weinig contact tussen gemeente en de scene. Ik denk dat

dat de beste manier is. Zo min mogelijk contact. Als je de


XLVIII

underground scene gewoon zijn gang laat gaan. Dus ook

geen restrictieve maatregelen nemen zoals hier in

Maastricht. Dan ontstaat dat wel vanzelf. Ik denk dat dat

de essentie is. Hier in Maastricht zie je dat de gemeente

alleen maar contraproductieve regels produceert, zoals

geen zogenaamde “aanstootgevende” dingen in het

straatbeeld. Geen graffiti, kraakpanden en geen

straatkunst, omdat het niet past in het schone imago van

de stad. Het past niet bij het esthetische beeld van de

stad. Cultuur is André Rieu en het is onmogelijk om een

underground festival te houden op het Vrijthof, want dat

past niet. Het hele idee dat een feest ’s nachts niet mag

plaatsvinden omdat het buurtbewoners uit hun slaap

haalt. Je wilt toch in de stad wonen, omdat het leeft… Ga

dan niet in de stad wonen. Dat soort restrictieve

maatregelen zou de gemeente dus niet moeten nemen.

Ik vind dat de gemeente veel meer de

verantwoordelijkheid moet leggen bij de subcultuur in

plaats van zichzelf. Zo min mogelijk regels. Het oud-

liberale idee. Dan krijg je ook te maken met de

discrepantie bij de definitie van het woord individu. Een

individu voor ons, is iemand die vrij is in het maken van

beslissingen over de manier waarop zijn/haar leven moet

worden ingericht. John Stuart Mill zegt dat een individu

iemand is die zoveel mogelijk doet wat de maatschappij

wil. Je denk dan dat je enigszins vrij bent, maar regels en

wetgevingen zorgen ervoor dat je vooral doet wat de

omgeving wil dat je doet.


Sociaal & cultureel klimaat Huub Smeets heeft een jaar geleden gezegd, dat wat er in

het Landbouwbelang gebeurt, geen cultuur is. Daarna is

er in Heerlen een Cultuurbrouwerij geweest, waarin ik in

debat ben gegaan met zijn collega Guido Wevers. Dat heb

ik uiteraard glansrijk verloren, want Guido Wevers is

natuurlijk echt een persoonlijkheid. Dus hij hoeft niets te

zeggen en wint dan toch. Maar Huub Smeets heeft dat

gezegd en Guido Wevers heeft ontkend dat hij het gezegd

heeft. Dus het blijft een beetje een spel. Er waren

trouwens mensen van het Landbouwbelang bij in

Heerlen. Dan merk je ook het grote probleem dat

ontstaat. Namelijk Guido Wevers, die het

Landbouwbelang de schuld geeft dat het niet zelf naar

VIA2018 toe gaat en zegt: ‘Wij willen bijdragen.’ En


XLIX

daarmee doet hij eigenlijk geen recht aan het

Landbouwbelang of VIA2018. Want ik vind het namelijk

zijn functie als portierhouder, om juist op bezoek te gaan

bij het Landbouwbelang en hen ervan te overtuigen om

mee te doen. En niet andersom. Dat is een soort

ressentiment van de elite naar de onderklasse toe. Een

soort ressentiment van: ‘Die underground jongens en

meisjes die zitten daar maar wat rare dingen te doen in

het Landbouwbelang en ik vraag me af of het interessant

is. Laat ze maar eens bewijzen dat ze iets interessants

doen.’ Het Landbouwbelang hoeft wat mij betreft

helemaal niets te bewijzen, want dat is gewoon de

belangrijkste culturele plek in Maastricht. Dit getuigt echt

van een ontzettende minachting, wat Guido Wevers en

Huub Smeets hebben gezegd. En dat kan echt niet. Ik vind

eigenlijk dat ze zich moeten verontschuldigen en duidelijk

moeten maken dat ze het Landbouwbelang wel serieus

nemen. Want het lijkt nu heel erg op een actie van

VIA2018 om het Landbouwbelang uit te sluiten. Bewijs

maar dat je erbij hoort…

De underground cultuur is altijd degene die de status-quo

van de mainstream bevraagt en ondermijnt. Kijk in

Amsterdam is de underground cultuur geassimileerd in

het centrum. Er is geen underground meer, want dat is

allemaal creatieve industrie geworden. Maar Maastricht

loopt in die ontwikkelingen nog wat achter. Hier heb je

nog wel die strijd tussen alternatief en mainstream.

Gewoon ook omdat Maastricht die hele duidelijke

mainstream cultuur heeft. Ik denk dat Guido Wevers en

Huub Smeets ook bang zijn voor deze scene. Bang zijn dat

deze vorm van cultuur dingen doet die niet in lijn zijn met

het plan en het dus ondermijnen. Ik denk dat zij het heel

erg willen beheersen. De essentie ervan is juist dat je het

niet moet willen beheersen. Ze hebben ook niet de

mensen in huis om om te gaan met underground cultuur

en het feit dat het niet gestructureerd is.

Alles in onze maatschappij wordt uitgedrukt in geld. En ik

denk dat dat het ook moeilijk maakt voor het

Landbouwbelang. Het liefste geeft ViA2018 ze een zak

met geld brengen en zegt het is goed. Ik heb me enorm

geërgerd aan de Cultuurbrouwerij in Heerlen, waar Guido

Wevers dat gewoon letterlijk zei. Met grote gebaren zei

hij: Ik kom hier naar Heerlen met een zak geld van 16


L

miljoen. Dat weiger je toch niet? Al die creatieve

Heerlenaren: ‘Nee, nee… kom hier met dat geld.’ Terwijl ik

dat zou weigeren natuurlijk. Waarom zou je dat doen?

Creativiteit wordt juist geprikkeld naarmate er minder

financiële middelen zijn.

Sterktes & kansen Fringe scene Het vermogen om te laten zien dat de maatschappij

anders is dan dat die is en dat we ook vooruit kunnen

gaan. Op dit moment, gelooft niemand meer in

vooruitgang.

Uit praktische overwegingen zou ik een aanspreekpunt bij

de gemeente aanstellen. Dat aanspreekpunt zou er alles

aan moeten doen om mogelijk te maken wat de

underground wil bereiken. Maar dan ook echt in

extremen. Omdat de gemeente als beleid moet hebben

dat marginale cultuur heel belangrijk is voor de stad en de

stad ook vooruit brengt.

De kansen zitten in de kennis die de gemeente en

VIA2018 verkrijgen over hoe de Fringe scene in elkaar zit.

En dus erachter te komen dat het vrijgelaten moet

worden en dit ook naar de scene duidelijk te maken. En

niet komen met geld, maar zeggen dat de plannen

gemaakt mogen worden en er niet gesanctioneerd zal

worden. ‘Jullie mogen doen wat jullie willen binnen het

kader van (bijvoorbeeld) VIA2018, omdat jullie ook van de

stad zijn. Jullie zijn de vernieuwing van de stad.’ Dan heb

je de kracht van Fringe ook te pakken.

Als je de underground scene gewoon zijn gang laat gaan.

Dus ook geen restrictieve maatregelen nemen zoals hier

in Maastricht. Dan ontstaat dat wel vanzelf. Ik denk dat

dat de essentie is. Hier in Maastricht zie je dat de

gemeente alleen maar contraproductieve regels

produceert, zoals geen zogenaamde “aanstootgevende”

dingen in het straatbeeld. Geen graffiti, kraakpanden en

geen straatkunst, omdat het niet past in het schone

imago van de stad. Het past niet bij het esthetische beeld

van de stad. Cultuur is André Rieu en het is onmogelijk

om een underground festival te houden op het Vrijthof,

want dat past niet. Het hele idee dat een feest ’s nachts

niet mag plaatsvinden omdat het buurtbewoners uit hun


LI

slaap haalt. Je wilt toch in de stad wonen, omdat het

leeft… Ga dan niet in de stad wonen. Dat soort

restrictieve maatregelen zou de gemeente dus niet

moeten nemen.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Je zult nooit helemaal jezelf kunnen laten zien in het

huidige culturele veld. Je zult de dingen laten zien,

waarvan jij denkt dat je er geld voor krijgt. Ik heb mijn

studenten in Amsterdam nu zover dat ze het vak

studieloopbaanbegeleiding niet meer willen volgen.

Omdat het vak een soort van valse werkelijkheid creëert.

Er wordt gezegd ga opzoek naar jezelf… maar je moet het

wel precies volgens deze criteria doen.

De restrictieve maatregelen waar we eerder over spraken

of de repressieve tolerantie. Dat betekent dat overheden

tegenculturen juist zo draaien, dat het kapitalisme

versterkt in plaats van tegengaat.

De lage graad van organisatie die er van oudsher zit.

Omdat tegencultuur altijd vooruit gaat, is er natuurlijk

weinig organisatie, omdat er geen gevestigde systemen

zijn. Maar dat is een probleem in een wereld waar alles

draait om systemen en structuur en regels. Dus de

gemeente die zoekt naar aansluiting bij het systeem,

heeft daar moeite mee.

Ook begint Fringe steeds meer een simulatie te worden

van zichzelf. Er zijn zo weinig raakvlakken met de

werkelijke samenleving, dat het een soort repetitief idee

wordt van wat Fringe ooit was. Waardoor het niet meer

relevant is. En daarbij wordt de Fringe steeds meer

gedefinieerd aan de hand van de mainstream. Het moet

zichzelf definiëren, niet aan de hand van hoe de

gevestigde orde ernaar kijkt



Ik begrijp dat de alternatieve scene bang is om mee te

doen aan Culturele Hoofdstad. Dus ik vind dat VIA2018

voorwaarden moet scheppen waarin underground

cultuur, ook underground cultuur kan blijven.

We leven in een wereld die erg snel aan het veranderen


LII

is. We houden ons vast aan een systeem dat achterhaald

is, dateert uit de 19de

eeuw en wat voor niemand

functioneert. Ik denk dat de mainstream cultuur er alleen

maar op gericht is om het systeem in stand te houden en

de echte verandering vindt dus plaats in die marginale

cultuur die weggedrongen is uit het systeem. Dus ik denk

dat als je een goede representatie wil geven van een

Culturele Hoofdstad en wil laten zien wat een stad kan,

hoe flexibel het is en waar het heen kan gaan, dan is dat

de belangrijkste cultuur die een stad heeft. Namelijk het

vermogen om de stad te vormen naar de nieuwe

maatschappij die gaat komen. Een maatschappij waar het

kapitalistisch systeem niet meer bestaat en ook los kan

komen van het voortdurend denken in termen van geld.

De kansen zitten in de kennis die de gemeente en

VIA2018 verkrijgen over hoe de Fringe scene in elkaar zit.

Erachter komen dat het vrijgelaten moet worden en dit

ook naar de scene duidelijk maakt. En niet komen met

geld. Maar zeggen dat de plannen gemaakt mogen

worden en er ook niet gesanctioneerd zal worden. ‘Jullie

mogen doen wat jullie willen binnen het kader van

(bijvoorbeeld) VIA2018, omdat jullie ook van de stad zijn.

Jullie zijn de vernieuwing van de stad.’ Dan heb je de

kracht van Fringe ook te pakken.

De Fringe van tegenwoordig gaat niet meer om het

afzetten tegen de gevestigde orde, zoals dat in eerdere

decennia wel het geval was. Het gaat om nadenken over

de toekomst. Het gaat om het ontwikkelen van een nieuw

systeem over in de veranderende maatschappij. En dat is

ook de opdracht die je ze kan geven als VIA2018. ‘Maak

de Culturele Hoofdstad zoals jullie denken dat die zou

moeten zijn en niet hoe dat die is. Maak je eigen stad en

geloof weer in utopieën.’

Er is in Maastricht en omstreken ontzettend veel

leegstand. Er is echt ruimte zat. En VIA2018 heeft straks

gewoon ontzettend veel geld. Zoveel geld dat je niet eens

meer weet hoeveel dat is. Wat je kunt doen als

gemeente, is met projectontwikkelaars die eigendom zijn

van deze panden, een afspraak maken. Je geeft ze die zak

geld en neemt de ruimte(n). Dan zeg je tegen die Fringe


LIII

scene. Hier is je ruimte. Doe je ding en we willen er

helemaal niets voor. In essentie is het zo simpel.

En ik weet dat VIA2018 dat straks niet gaat doen, maar ik

vind dat ze dat moeten doen. Ze zijn het verplicht aan

steden om dat ook te doen. Anders wordt VIA2018 een

grote façade van nepcultuur.

En ja, de EU maakt hele mooie criteria op, maar

vervolgens vindt Maastricht hele mooie zijdeurtjes om

daar toch aan te voldoen en het niet helemaal te

bewerkstelligen. En zo werkt het hele kapitalistische

systeem natuurlijk. Uiteindelijk zijn ze het dus

verschuldigd aan hun eigen morele geweten om deze

scene erbij te betrekken en het geld daar ook voor te

gebruiken.



Het zou bij VIA2018 moeten liggen dat de Fringe scene

betrokken wordt. Het wordt ook zo geformuleerd in de

documenten en wordt als zodanig gepresenteerd, maar

niet noodzakelijk zo uitgevoerd. Je hebt natuurlijk altijd

die discrepantie gehad tussen mainstream cultuur en

alternatieve cultuur.

De underground cultuur is altijd degene die de status-quo

van de mainstream bevraagt en ondermijnt. Kijk in

Amsterdam is de underground cultuur geassimileerd in

het centrum. Er is geen underground meer, want dat is

allemaal creatieve industrie geworden. Maar Maastricht

loopt in die ontwikkelingen nog wat achter. Hier heb je

nog wel die strijd tussen alternatief en mainstream.

Gewoon ook omdat Maastricht die hele duidelijke

mainstream cultuur heeft. Ik denk dat Guido Wevers en

Huub Smeets ook bang zijn voor deze scene. Bang zijn dat

deze vorm van cultuur dingen doet die niet in lijn zijn met

het plan en het dus ondermijnen. Ik denk dat zij het heel

erg willen beheersen. De essentie ervan is juist dat je het

niet moet willen beheersen. Ze hebben ook niet de

mensen in huis om om te gaan met underground cultuur

en het feit dat het niet gestructureerd is.


2018

Als je ziet hoe de vorige Culturele Hoofdsteden het

hebben gedaan, is het denk ik gewoon heel belangrijk om

alle vormen van cultuur te laten zien. Dat je het niet

alleen houdt bij mainstream culturen, status-quo van de

stad of van de regio, maar dat je echt gewoon alles laat

zien. Daar horen ook de dingen bij die normaal gesproken


LIV

onzichtbaar zijn. Dat hoort allemaal bij Culturele

Hoofdstad. Als je dat niet doet, moet je het gewoon ook

niet doen… want dan is het geen Culturele Hoofdstad.

Ik denk nog steeds dat de Euregio een heel interessante

regio kan zijn, omdat ik niet geloof in landen. Ik geloof dat

regio’s weer heel dominant gaan worden en ik geloof echt

dat VIA2018 een aanzet kan zijn om dat regio geweten

nieuw leven in te blazen.

Ik vind echt dat dit het belangrijkste is van VIA2018. De

manier waarop ze omgaan met tegencultuur. Niet van:

‘We laten André Rieu samenwerken met wat lokale hip

hop groepen en hebben we dat ook weer afgedekt.’ Ik ben

heel erg bang dat het een sjiek&sjoen façade wordt.


LV

Sociaal & cultureel klimaat Ik denk dat we altijd nog heel snel in de traditionele,

misschien wat conservatieve rol duiken als gemeente en

overheidsinstantie. Daarvan denk ik dat het heel goed zou

zijn om daar toch een beetje ook ruimte voor te creëren

en het vertrouwen aan inwoners te geven. Het heeft

natuurlijk ook alles te maken met burgerinitiatieven. Je

hoeft niet meteen te zeggen dat alles goed is en iedereen

maar mag doen en laten wat die wil. Maar ik vind dat we

af en toe nog even meer mogen los laten. En het

vertrouwen hebben dat het gros van de evenementen en

activiteiten goed gaan, veilig zijn etc.

Ik merk dit ook vanuit mijn eigen functie. Vooral in de

veranderende samenleving die we op dit moment

hebben. Bijvoorbeeld de Wet Maatschappelijke

Ondersteuning, daar gaat het niet alleen over individuele

voorzieningen maar ook over, wat is de sociale

ondergrond van deze stad. Dan gaat het ook om

vertrouwen in de eigen kracht van mensen. Dat vind ik

voor mezelf een heel belangrijk goed. Dat is ook echt hoe

ik als wethouder wil functioneren. Dan vind ik ook dat we

dat moeten laten zien. En het gros van de mensen is te

vertrouwen. Om altijd maar incidenten als leidraad te

geven, ik vind dat je veel meer moet kijken naar wat gaat

goed. En er gaat veel meer goed dan dat er incidenten

zijn. Het is wel een veranderende houding die was

overheid moeten nemen. Je kunt blijven controleren,

maar wanneer je ook vertrouwen geeft, krijg je ook

vertrouwen terug. Dat is ook wat ik degelijks in mijn werk

zie.

Dan nog kan je niet iedereen bedienen, maar we zien de

noodzaak om de diversiteit bij de studenten goed te

faciliteren. Want het wordt al vaak een overlast verhaal.

Van ja, met 50 doordeweeks een feestje vieren op je

kamer midden in een dichtbebouwde wijk, dat is een keer

leuk, maar dan houdt het ook op. En daar zal je met

elkaar ook veel meer in gesprek moeten, van nou hoe kun

je dat nou oplossen. Je kan niet zeggen van, nee, je mag

geen feestje vieren. Dus heel belangrijk is om te kijken

met z’n allen wat nodig is in deze stad. En met z’n allen is

inclusief ook de tijdelijke bewoners.


LVI

Ook het traditionele versus het nieuwe. Het traditionele is

sterk georganiseerd en heeft daardoor nog al wat in de

melk te brokkelen. Dat heeft zich ook in het

maatschappelijk middenveld en in de politiek goed

ingebed. Dat is heel makkelijk zichtbaar en heel makkelijk

tastbaar. Wat een alternatieve cultuur natuurlijk minder

is. Dat is altijd van hoe krijg je nou die beleidsmakers en

die bestuurders nog een keer met het gezicht naar de











Het andere is natuurlijk een financieringssysteem. Krijg je

het voor elkaar om iedere keer weer financiering rond te

krijgen? Krijg je genoeg sponsoren en inkomsten binnen

om dat uiteindelijk te doen? Dat is de moeilijkste

zoektocht, ook in deze tijd. Het geld klotst niet meer

tegen de plinten op. IS voor ons ook een zoektocht. Wij

zijn niet meer de vanzelfsprekende geldschieter en wie

zijn dat dan wel. Die zoektocht is best ingewikkeld. En

zeker als je er niet mee bekend bent. Wat doe je dan?

Wat is die culturele diversiteit dan? Veel mensen denken

dat meteen aan een kleurtje, maar het gaat om veel

meer. Culturele diversiteit is alles wat niet doorsnee of in

de meeste vormen voorkomt.

Sterktes & kansen Fringe scene Dat ze in een hele korte tijd iets neer kunnen zetten. Dat

ze echt ook de grenzen opzoeken, dat ze de randen

opzoeken, nieuwe ideeën hebben. Dat dingen snel

opgebouwd kunnen worden en ook weer snel

afgebroken. Het komt en het gaat… het altijd


LVII

vernieuwend werken vind ik een sterke kant.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Omdat je vooral met een populatie te maken hebt, die als

ja dat afzet tegen de rest van de stad, een snelle

doorlooptijd heeft. Veel mensen vetrekken weer en je dus

het bouwwerk wat vaak gebouwd is op personen, dat

komt en gaat. Een wat langer traject dat is er niet, heeft

natuurlijk ook wel weer zijn charmes, maar ja ik denk dat

toch weer iedere keer weer het fundament gezocht moet

worden. En dan denk ik, je hebt toch te maken met wet –

en regelgeving, daar ontkom je niet aan, dat je daardoor

de expertise en de kennis weer wegzakt en weer

opgebouwd moet worden. Dus het is een hele

fluctuerende… het komt en het gaat. Je moet iedere keer

weer het wiel opnieuw uitvinden.

De organisatorische consistentie is er soms niet. Dat is

wel een serieuze bedreiging. Dat mensen zeggen van,

waar zijn we nu aan toe, wat moeten we ermee. Gisteren

was het sus en nu is het zo.










Het andere is natuurlijk een financieringssysteem. Krijg je

het voor elkaar om iedere keer weer financiering rond te

krijgen? Krijg je genoeg sponsoren en inkomsten binnen

om dat uiteindelijk te doen? Dat is de moeilijkste

zoektocht, ook in deze tijd. Het geld klotst niet meer

tegen de plinten op. IS voor ons ook een zoektocht. Wij

zijn niet meer de vanzelfsprekende geldschieter en wie

zijn dat dan wel. Die zoektocht is best ingewikkeld. En

zeker als je er niet mee bekend bent. Wat doe je dan?

Het is ook een kwestie van transparantie. Waar kan je het

halen. Code043 is hier bijvoorbeeld speciaal voor

opgericht, maar de vraag en initiatieven van jongeren nog


LVIII

maar heel weinig gelinkt worden aan Code043. Terwijl het

wel daarvoor is bedoeld. Dus wil je iets organiseren, dan

zal je toch bepaalde stappen moeten nemen om dat te

doen. We gaan het je niet brengen, je moet het komen

halen. Sommige mensen weten heel exact de weg, maar

verwachten dan ook van jongeren die hier voor een korte

periode ook zijn… weet wel de weg te bewandelen. Daar

moeten we nog wat mee doen. Je zult ook zelf je eigen

kracht moeten aanboren om die weg te vinden.

De randen zijn wet –en regelgeving. En iets wat we niet

als stad Maastricht daarin maken, maar ons opgelegd

wordt door een landelijke regeling. Ik vind het altijd erg

ingewikkeld als je het om veiligheid hebt, dat men op

incidenten reageert. Dan denk ik nog steeds van hoe ver

gaan we nou? Het wordt steeds moeilijker. Op het

moment dat je iets wil organiseren, nou als je ziet wat er

allemaal nog bij moet. Ik vind dat veiligheid ook zijn

grenzen heeft. We kunnen niet iedereen met een helmpje

op en rubberen tegels laten rondlopen. Maar ik vind dat

ook een belangrijke maatschappelijke discussie die we

met elkaar moeten voeren… zijn we daar niet te ver in

doorgeschoten. Ja. We hebben ook nog een eigen

verantwoordelijkheid zelf. En waar is die? We zijn die

mensen aan het ontnemen. 100% wordt het toch nooit,

maar hoe kunnen we elkaar daar in beter vinden. Dat zijn

zeker bedreigingen. En nogmaals we hebben het ermee te

oden als verantwoordelijk bestuurders, maar soms is het

heel moeilijk en heel frustrerend. Je kan ook zeggen op

basis van vertrouwen gaan we met elkaar aan de slag en

achteraf dan zorgen we dat de goede stempels er

staan…en de handtekeningen en uiteindelijk de

verantwoording gedaan wordt.

Het gaat om het loslaten en ruimte creëren voor

creativiteit. Zeker in het kader van Culturele Hoofdstad wil

je stimuli creëren op alle mogelijke gebieden van

stadsontwikkeling. Wat is de grens dan? De grens ligt bij

slachtoffers en hele erge dingen. Maar tussendichtregelen

en dat, zit een enorm veld.



Ik denk de titel hier in positieve zin invloed op zal hebben.

Want we kunnen het niet af met de traditie van oudsher.

Het gaat om de Maastricht Generation, dus we hebben

vooral jeugd, jongeren en vernieuwing hebben we nodig.

Het daagt ons ook uit om te kijken van, dat gaat niet


LIX

volgens de normale regels. We zullen ook naar deze groep

moeten kijken, van hoe zouden we dat kunnen doen.

Als we die kandidatuur willen binnenhalen, dan moeten

we dit gewoon met stip bovenaan zetten.



Hoe kun je elkaar wederzijds vertrouwen dat het lukt,

zonder het van tevoren al meteen dicht te regelen, van dit

kan niet en dat kan niet… We zullen als gemeente wel

naar daarin ook naar onszelf moeten kijken. Vooral met

de kandidatuur Culturele Hoofdstad, dan denk ik… ja, dat

verwacht ook van een overheidsinstantie wat.


2018

Ik vind het echt een mooie uitdaging om dit ook in

Euregionaal verband te doen. Ik vind dat echt de kracht

van deze kandidatuur, waarvan ik natuurlijk hoop dat we

het binnenhalen. Maar dat het ook zoveel mooie dingen

met zich mee zal brengen. Niet alleen op cultureel vlak,

maar dat het de meest dichtstbevolkte regio van Europa

op de kaart te zetten. En ook de kansen te zien.


LX

6

DATUM: 6-4-2013

NAAM: Juul Kuntzelaers

LEEFTIJD: 28

ORGANISATIE: Code043

FUNCTIE: Bestuurslid/Voorzitter jongerenvrijwilligers

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Dit zijn de jongerenvrijwilligers die binnen Code zijn aangesteld als klankbordgroep voor

projecten die binnenkomen. Verder nemen ze de begeleiding van jongeren die projecten organiseren op zich. Ik ben

nu voorzitter in de zin van… Ik zit de vergaderingen voor en zorg dat we op dezelfde lijn zitten en blijven. Verder ben

ik bezig met de jongerenservice. Dat houdt in dat de organisatoren binnen kunnen lopen en dat we dan een soort

groepsgesprek hebben, waarvan ik dan de voorzittersrol op me neem en waar ze ervaringen kunnen uitwisselen over

hoe het organiseren van dingen gaat en hoe ze elkaar kunnen helpen.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod Het is zo belangrijk dat er niet alleen het mooie

historische centrum is waar hele ‘mooie’ dingen

geprogrammeerd worden. Ze moeten er wel allemaal zijn,

maar daarnaast moet gewoon die rauwe rand zijn waar je

zelf iets uit de aarde kan trekken, zelf iets kunt maken. De

creativiteit prikkelen van mensen.


Waardering: 9

Beleving: 6

Ik denk dan toch aan iets dat georganiseerd wordt op

plekken die niet mainstream zijn, zoals kraakpanden. Ik

denk dan ook snel aan bandjes enzo, maar ik merk wel

dat ik daar misschien wel een beperkte visie op heb. Voor

mij persoonlijk komen er bij Code niet veel “alternatieve”

aanvragen binnen. Het zijn toch vooral dance feestjes die

binnenkomen en sportevenementen ook wel. Dat is

eigenlijk het meeste. De feestjes komen veelal uit

studentenverenigingen die een feestje willen organiseren,

maar dan wel in de PR rekening houden met alle

Maastrichtse jongeren.

Wat wij merken als Code, is dat als er alternatieve

aanvragen komen vanuit bijvoorbeeld een Mandril… Dan

wordt die bijna altijd geschreven door iemand die ouder

is. En die dan een stagiaire inzet om toch aan dat


LXI

jongerendeel te kunnen voldoen. En daar geven we dan

wel een deel van de subsidie aan, omdat ze een jongere

de kans geven iets te organiseren.

Ik vind het belangrijk dat er een alternatief aanbod is in

de stad, omdat het de mensen de ruimte geeft om te

groeien en het je eigen perspectief verbreedt. Als je naar

dat soort manifestaties of feestjes gaat, dan is het

allemaal niet zo strak georganiseerd en dat is soms wel

heel erg fijn. Dat je niet met de stroom hoeft mee te

gaan, maar dat je binnenkomt en zelf mag kiezen wat je

wil doen, zien of ervaren. Dat niemand jou zegt… zo moet

het zijn. En als ik de vergelijking maak met bijvoorbeeld

André Rieu, maar ook heel veel mainstream dingen, dan

verteld hij jou door jou muziek hoe jij je moet voelen.

Door de hele collectieve sfeer en door hoe hij het brengt

en dat is in de alternatieve culturele scene niet. Daar mag

je het zelf weten. Je wordt soms zelfs uit je comfort zone

gehaald en je mag zelf bepalen wat je daarbij voelt en dat

maakt het voor mij altijd een heel waardevol moment. Ik

heb niet het gevoel dat ik iets moet ondergaan, maar ik

sta er zelf in als individu en mag ook zelf beslissen. En ik

denk dat dat voor veel mensen heel waardevol kan zijn.

Daarom vind ik het als stad heel belangrijk dat het er is.

Want dat maakt het een soort van kunstmest voor

iedereen. Niet dat het chemisch of synthetisch is.. maar

het laat individuen groeien en ontwikkelen.


Normen & waarden

Visie/missie Code is een combinatie van cultuur en welzijn. We geven

de jongeren de kans om iets te organiseren met een

kleine subsidie en daar ook begeleiding bij te bieden.

Zodat jongeren (15-25 jaar) kunnen oefenen met het

organiseren van iets.

Stigmatisering & tolerantie De alternatieve scene bestaat vanuit mijn ervaring niet

alleen uit jonge studenten. Het nest waar ik uitkom… mijn

vader heeft heel veel vrienden om zich heen die hij nog

kent van de kunstacademie. En er zijn gewoon heel veel

mensen die creatieve dingen kunnen en sommigen doen

dat ook. Anderen niet, omdat ze bijvoorbeeld in rusten

zijn of bezig zijn met het maken en niet per se het

wegzetten in de markt. Dus er zijn niet alleen in die


LXII

jongeren scene mogelijkheden, maar ook in de wat

oudere scene. Ook op de alternatieve feestjes zie je altijd

wat oudere lui rondhangen. En dat kan ook wel gewoon.

Ik heb het idee dat er ook linken zijn tussen die jongere

en oudere mensen. Ze kennen elkaar vaak ook gewoon.

Inclusie/exclusie Verenigingen en studieverenigingen weten ons echt wel

te vinden. Ik denk dat meer dan de helft van de

aanvragen vanuit studenten komt. En dat is ook helemaal

ok. We hameren bij die aanvragen er wel op dat ze ook

Maastrichtse jongeren moeten betrekken en niet allen

binnen de Universiteit of binnen de Hogeschool moeten

zoeken. Dat blijkt in de praktijk toch veel moeilijker. Qua

netwerk zit je in natuurlijk op een heel ander niveau.


Toekomstperspectief Code wil wel heel graag meer projecten en meer

subsidies toekennen. Het zijn er wel wat hoor, maar

financieel gezien is er veel meer ruimte. We zijn nu heel

erg bezig met promotie. We hopen ook dat die

kringgesprekken iets veranderen. Dat mensen denken

van… dat was toch wel heel leuk en daar had ik veel aan.

Dat er dus steeds meer mensen Code leren kennen als

organisatie waar je naartoe komt om je informatie te

halen. Ik hoop, dat dat een beetje gaat lopen. Daarnaast

heeft Code ook die pijler jongeren van Tout Maastricht.

Daarvoor hebben we Ingo Dassen in dienst. Die is ook

heel erg bezig met het overnemen van festival Jong, om

er echt een jongeren festival van te maken. Tot nu toe

was dat echt een kindergebeuren. Maar Ingo is wel heel

erg bezig om projecten deels te verbinden aan Code en

deels natuurlijk aan VIA2018, om dan echt die linkjes te

leggen. Workshops voor jongeren, maar ook dat ze naar

dingen toe gaan. Er gebeuren wel heel veel dingen. Zo

worden we de brug voor de jongeren tijdens Culturele

Hoofdstad 2018. En daar hoort dus bij dat we als pijler

dan ook zelf dingen organiseren en opzetten

waarjongeren dan zelf naartoe kunnen gaan om te kijken.

Om meer bekendheid te vergaren bij de alternatieve

scene, zou Code eigenlijk zelf iets moeten organiseren.

Maar het budget wat we ter beschikking hebben mogen

we niet inzetten om zelf iets leuks te organiseren. Dus dat

is een beetje lastig. Wat we wel kunnen en ook doen, is

om de feesten die met onze steun georganiseerd woren


LXIII

als voorwaarde hebben dat ze een banner van Code

moeten ophangen in de zaal en dat ze het logo op PR

materiaal moeten zetten. Dus we zijn bezig om het wat

meer zichtbaar te maken.

Tegelijkertijd, moeten we natuurlijk ook een beetje op de

achtergrond blijven. We mogen geen BAM, in your face

evenement organiseren… We moeten het houden op

bijvoorbeeld foto acties op bestaande evenementen. We

doen dus aan de zijkant wel mee.

Ik hoop dat Code steeds meer een rol kan spelen en

steeds meer die brug kan gaan worden vanuit die

alternatieve scene. Er zijn mogelijkheden om subsidie aan

te vragen en dat de gemeente daar ook naar kijkt en

goedkeurend naar kijkt. En niet denkt van ik hou het op

een afstand want dat is allemaal niets. Dat iedereen

elkaar in de ogen kijkt en er een dialoog kan ontstaan en

er dingen kunnen gaan groeien.


Beleidsmatige positionering Code is een combinatie van cultuur en welzijn. We geven

de jongeren de kans om iets te organiseren met een

kleine subsidie en daar ook begeleiding bij te bieden.

Zodat jongeren (15-25 jaar) kunnen oefenen met het

organiseren van iets.

Daarnaast heeft Code ook die pijler jongeren van Tout

Maastricht. Daarvoor hebben we Ingo Dassen in dienst.

Die is ook heel erg bezig met het overnemen van festival

Jong, om er echt een jongeren festival van te maken. Tot

nu toe was dat echt een kindergebeuren. Maar Ingo is wel

heel erg bezig om projecten deels te verbinden aan Code

en deels natuurlijk aan VIA2018, om dan echt die linkjes

te leggen. Workshops voor jongeren, maar ook dat ze

naar dingen toe gaan. Er gebeuren wel heel veel dingen.

Zo worden we de brug voor de jongeren tijdens Culturele

Hoofdstad 2018. En daar hoort dus bij dat we als pijler

dan ook zelf dingen organiseren en opzetten

waarjongeren dan zelf naartoe kunnen gaan om te kijken.



LXIV

Sociaal & cultureel klimaat Het leeft wel. Als ik het er zo over heb, denk ik van

verdomme het zou toch wel echt mogelijk kunnen zijn.

Maar ik vrees er een beetje voor door de houding van de

gemeente. Dat zeg ik wel met de wetenschap dat ik de

gemeente als zodanig niet ken. Maar ik heb het gevoel

dat het wel leeft in de stad in de zin van dat de gemeente

het wel wil. Omdat het mooi zou zijn voor het toerisme,

maar dat ze het niet echt aangrijpen als mogelijkheid om

de culturele structuur in de stad te veranderen,

verbeteren of ontwikkelen. Het is meer een checklist van

wat moeten we dan doen… check, check, check. Maar er

hoort natuurlijk een hele mindset bij. Ik zou die mindset

heel graag willen zien ontstaan.

Sterktes & kansen Fringe scene Code zou wel een heel goed middel kunnen zijn om die

alternatieve scene te ondersteunen en daar meer

projecten vanuit te laten komen.

Er zijn een hele hoop alternatieve locaties. Even vanuit

mijn hele beperkte beeld dat alternatieve locaties altijd

kraakpanden moeten zijn. Of op een rare plek moeten

liggen of een beetje apart moeten zijn. Ook de oude

historische panden die mensen inspireren. Er zijn gewoon

heel veel van dat soort locaties en ik denk dat er genoeg

mensen in Maastricht zijn die bereid zijn om hun

schouders daar onder te zetten en om gewoon toffe

dingen te maken en organiseren.

Ik denk dat het meer houvast krijgt als er meer linken zijn

naar de gemeente toe. Niet dat de gemeente het in greep

houdt en dat het allemaal sjiek & sjoen moet worden,

juist niet. Wel dat veiligheidsaspect, maar verder gewoon

faciliteren. Dan denk ik dat er heel veel kan gaan

ontstaan.

Ik denk verder dat we in Maastricht gewoon heel veel

kunstenaars hebben. En dat komt niet alleen door de

kunstacademie, maar er blijven gewoon heel veel mensen

hangen die hier op de academie hebben gezeten. Ja mijn

vader zelf ook. Die is nu 60 en die hangt hier nog steeds

en heeft hier een hele vriendengroep van oud-

kunstenaars. Dus ik denk dat er nog heel veel potentie

ook hier voor het oprapen ligt. Ik denk ook dat ze heel


LXV

veel voor Maastricht willen en kunnen doen als de

mogelijkheden er maar zijn.

Ik denk dat er een mooi historisch centrum is in

Maastricht. Waar je inderdaad een André Rieu kunt

neerzetten. Dat misstaat helemaal niet. Waar je andere

sjiek & sjoen dingen kunt laten plaatsvinden. Maar dan

die rauwe randen van Maastricht, daar kun je ook

superveel mee doen. En dat hoeft dan elkaar niet in de

weg te staan. Dat kan gewoon naast elkaar gaan bestaan.

Ik denk dat het leuk zou zijn als er een soort

buddysysteem zou komen, waarbij iemand uit de

gemeenteraad gekoppeld wordt met iemand uit de

alternatieve scene. En dat die is laat zien wat er allemaal

gebeurt en hoe inspirerend het kan zijn en hoe leuk het

kan zijn. Of dat je workshops laat organiseren door

ambtenaren op bepaalde plekken, zodat zij ook los

kunnen komen van hun eigen papier en ruimte. Het

ervarend leren en dat ze niet alleen denken van wat een

vies oud kraakpand, maar dat het wel meerwaarde heeft

voor de leefbaarheid van de stad.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Tot nu toe weten veel jongeren de weg nog niet te

vinden. En je moet er ook maar zin in hebben om iets te

organiseren. Want daarvoor moet je wel naar Code

stappen. Je wil zelf iets organiseren of iets op te zetten. Je

bent bereid om daar dingen voor op papier te zetten, het

goed te verwoorden zodat wij die subsidie als Code

kunnen toekennen. En dan moet je het ook nog gaan

uitvoeren. Het is best wel een enorme investering. En ik

kan me dat best wel voorstellen. Want toen ik nog wat

jonger was, had ik daar ook echt geen zin. Ik wilde wel

naar feestjes toe, maar het organiseren zelf dat is nogal

wat.

Maar ik heb het idee dat de gemeente er niet zo bij

betrokken is of het niet helemaal uitmaakt wat er

allemaal gebeurt. Het zou juist super tof zijn als die

banden meer aangehaald kunnen worden. Dat er

misschien zelfs… ja dan ben ik misschien teveel in

structuren aan het denken, maar dat er misschien zelfs

een platform moet komen voor de alternatieve scene in


LXVI

Maastricht en dat je je daarbij kan aansluiten. Zonder al

teveel poespas, zonder teveel vergunningen, papierwerk

en dat soort dingen. Gewoon ik vind het tof om dingen te

organiseren en ik zorg dat die dingen voldoen aan

bepaalde normen…brandveiligheid en dat soort dingen.

Maar dat het niet teveel gedoe is om je daarbij aan te

sluiten, maar dat je dan wel ook een soort van vrijbrief

hebt om dingen te kunnen doen die je wilt. En dat dat

dan ook vanuit de gemeente gefaciliteerd wordt. Ik denk

dat dat wel heel versterkend kan werken en dat er veel

nieuwe initiatieven uit de grond gaan komen. En het lijkt

me toch ook goed dat de gemeente wat meer zicht heeft

op de alternatieve culturele scene. Van wat gebeurt er nu

eigenlijk allemaal. Dat de gemeente daar ook meer zicht

op heeft en die link kan leggen met VIA2018. Nu lijkt het

nog allemaal wat versluierd en onduidelijk wat er

allemaal gebeurt. Het lijkt me leuk als het toch een wat

duidelijkere plek gaat innemen in het aanbod van

Maastricht.

De gemeente wil hen niet zien. Ik denk dat ze vooral

denken, het is wel leuk wat daar zo ik een kraakpandje

wordt aangerommeld onder het mom van cultuur, maar

wat stelt het nou eigenlijk voor. Dat idee heb ik dan wel.

Dat ze dan toch André Rieu meer cultuur vinden dan een

kraakpand waar een manifestatie plaatsvindt

bijvoorbeeld.





En het lijkt me toch ook goed dat de gemeente wat meer

zicht heeft op de alternatieve culturele scene. Van wat

gebeurt er nu eigenlijk allemaal. Dat de gemeente daar

ook meer zicht op heeft en die link kan leggen met

VIA2018. Nu lijkt het nog allemaal wat versluierd en

onduidelijk wat er allemaal gebeurt. Het lijkt me leuk als

het toch een wat duidelijkere plek gaat innemen in het

aanbod van Maastricht.


2018

Het leeft wel. Als ik het er zo over heb, denk ik van

verdomme het zou toch wel echt mogelijk kunnen zijn.

Maar ik vrees er een beetje voor door de houding van de


LXVII

gemeente. Dat zeg ik wel met de wetenschap dat ik de

gemeente als zodanig niet ken. Maar ik heb het gevoel

dat het wel leeft in de stad in de zin van dat de gemeente

het wel wil. Omdat het mooi zou zijn voor het toerisme,

maar dat ze het niet echt aangrijpen als mogelijkheid om

de culturele structuur in de stad te veranderen,

verbeteren of ontwikkelen. Het is meer een checklist van

wat moeten we dan doen… check, check, check. Maar er

hoort natuurlijk een hele mindset bij. Ik zou die mindset

heel graag willen zien.


LXVIII

7

DATUM: 9-4-2013

NAAM: Noortje Janssen

LEEFTIJD: 31


FUNCTIE: Casemanager Evenementen - sector Veiligheid & Leefbaarheid

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik ben de spin in het web als het gaat om de vergunningaanvraag, nieuwe initiatieven,

contacten met de organisatoren. Contacten intern met de beleidsmensen die in verschillende beleidsvelden zitten

zoals cultuur en jongeren. Eigenlijk komt bij mij alles bij elkaar als het gaat om het neerzetten van een venement. Wat

is daarvoor nodig en wie zijn daarvoor nodig. Dus eigenlijk een beetje een voorportaal van het hele traject wat

doorlopen moet worden bij de gemeente als je een evenement wil organiseren of er een nieuw initiatief is. En dat

loopt van medewerkers binnen de gemeente Maastricht tot aan het bestuur. En dat is voor mij de burgemeester als

portefeuillehouder.

LABEL FRAGMENT



Waardering: 8

Beleving: 5

Wat is alternatief? Iets wat er nog niet is, dat is voor mij

die Fringe cultuur. Kijk er is al heel veel en heel veel is

bestaand, zoals het Preuvenemint, André Rieu. Maar wat

ik wel vind is dat er voor een bepaalde groep weinig is. En

dat is met name voor de jongeren die hier studeren, los

van die bij een studentenvereniging zitten. En dat is heel

breed wat ik nu zeg, maar er blijven grote groepen over.

Dat zijn met name ook Duitse studenten, die opzoek zijn

naar een goed poppodium of een soort soos waar zij zich

eigenlijk kunnen uiten. Ik krijg ook wel veel vragen vanuit

juist die groep om iets te organiseren. En het zijn meestal

evenementen die je niet in een hokje kan plaatsen. En dat

is bijvoorbeeld een soort alternatieve dance avond met

kunstenaars die dan iets gaan doen. Weet je, het is niet in

een hokje te plaatsen. Dat is heel erg lastig want als je

uiteindelijk moet gaan vergunnen, wat vergun je nu

eigenlijk. Wat ga je nu eigenlijk toestaan, want je wil hen

ook niet teveel beperken door allerlei voorwaarden te

stellen van dat mag niet en daar moet je aan voldoen…

Omdat je ook wel snapt dat zij een bepaalde vrijheid

willen bij het invullen. Dat is het lastige van wat valt daar


LXIX

nu eigenlijk onder.

Waar ik ook veel mee werk is het Landbouwbelang en die

bieden daar ook een soort podium voor, maar eigenlijk is

dat te weinig.

Het is er wel, maar het is niet zichtbaar en nog vrij klein.


Normen & waarden

Visie/missie Ik vind dat je iedereen gelijk moet stellen. Zowel

aanvragers van het Preuveniment als de student die een

alternatief festival wil organiseren en iedereen die gelijke

kansen geven… maar wel juist die wat niet zo voor de

hand liggen toch meer aanbieden qua hulp en hoe ga je

nu het een en ander organiseren om het mogelijk te

maken. Dus mijn visie is, dat ik wel juist dat soort

initiatieven iets meer stimuleer als de gevestigde orde.

Want dat draait wel en dat loopt wel. Ook omdat ik zelf

vind dat er op een bepaald gebied en dan heb ik het met

name over die alternatieve scene, maar ook voor de

jeugd, te weinig is in de stad Maastricht.

Kijk ik ben zelf van Heerlen. Daar floreert die alternatieve

scene en dat wordt enorm gestimuleerd. Ik heb zelf ook

voor CulturaNova gewerkt en Schouwburg en daar leeft

het veel meer. Maar daar is het publiek ook naar. En de

vraag is of je het publiek hier ook hebt en of daar genoeg

voor te bieden is. Ik stimuleer het alleen maar. Ik trek ook

altijd een vergelijking met Heerlen. Daar gruwelen ze hier

van, maar daar gebeurt natuurlijk wel een hele hoop. Er is

daar voor iedereen wat te doen. En dat is wat ik hier mis.

De Muziekgieterij barst uit zijn voegen en laat dus zien

dat er wel duidelijk markt is voor die scene. Maar het is

nog heel duidelijk in ontwikkeling. En wat ik graag wil

doen is bijdragen aan die ontwikkeling. Meer zien, laat

het meer gebeuren, binnen de beperkingen die we ook

wel hebben als stad Maastricht.

Maastricht moet meer vernieuwing hebben als het aan


LXX

mij ligt.


Inclusie/exclusie Wat mij heel lastig lijkt voor hen, is dat ze moeten

opboksen tegen de gevestigde orde. Alle bestaande

dingen die er al zijn. Die toch een bepaalde voorkeur

genieten, omdat je hier met een bepaalde

bevolkingssamenstelling zit. Kijk die hele scene komt van

buitenaf, naar mijn mening. Dat is niet iets wat hier

diepgeworteld zit. Diepgeworteld zit hier het

Preuvenemint, jeux-de-boule… noem het maar op. Dat is

hier de gevestigde orde. De jongere(n), waar de

gemeente Maastricht naar mijn idee niet op toegespitst

is, die komen van buitenaf. De jongeren die hier geboren

en getogen zijn, zijn ook een beetje van de gevestigde

orde. Die vinden het ook leuk om naar een Dancetour te

gaan, maar ook leuk om bekend te zijn met de

volkszangers. Dat is een hele andere groep als de groep

die van buitenaf komt en behoefte heeft aan die

alternatieve scene.


Toekomstperspectief

Fysieke positionering Ik heb bijvoorbeeld dadelijk overleg met Loes van Oort.

Zij is beheerster van het Sphinxparc… om te kijken van

wat kan daar plaatsvinden. Rekening houdend met de

omwonenden, met de fysieke omgeving want daar heb je

gewoon mee te maken. Je kunt niet alles maar toestaan,

omdat we vinden dat we Culturele Hoofdstad moeten

worden. Want je hebt ook nog te maken met je burger,

waar je als gemeente ook voor staat. Die afweging die is

soms heel lastig, maar dat is ook een bestuurlijke keuze

om ergens bijvoorbeeld te zeggen van, ja we gaan het

gewoon toestaan. Omdat we het gewoon belangrijk

vinden. Je probeert ook om die verantwoordelijkheid bij

de beheerder te leggen. Omwonenden zullen het zien als

overlast en niet als meerwaarde. En zij moeten dat ook

zien te tackelen. En daar begeleiden we hun ook een

beetje in. We kijken altijd mee met als het gaat om

alternatieve locaties, kan het hier mogelijk gemaakt

worden.


LXXI

Beleidsmatige positionering Weet je, het is niet in een hokje te plaatsen. Dat is heel

erg lastig want als je uiteindelijk moet gaan vergunnen,

wat vergun je nu eigenlijk. Wat ga je nu eigenlijk toestaan,

want je wil hen ook niet teveel beperken door allerlei

voorwaarden te stellen van dat mag niet en daar moet je

aan voldoen… Omdat je ook wel snapt dat zij een

bepaalde vrijheid willen bij het invullen.

De buitenlandse studenten die tot deze scene behoren,

weten de gemeente lastig te vinden. Meestal komen ze

wel binnen via bestaande organisatoren. Bijvoorbeeld

Wim Smeets van de Muziekgieterij, draagt nog wel eens

wat aan bij mij. Van goh, ik heb hier iemand die wil graag

dat organiseren. Ik kan daar niet bij helpen, kan jij even

kijken of… En dan Sander van de Sluis is ook zo een

jongen die toch wel wat alternatievere gedachten heeft.

Hij organiseert het evenement Scenes Connected. Tot op

de dag dat Scenes Connected is, weet ik niet wat daar

gaat plaatsvinden. Want hij nodigt eigenlijk allerlei scenes

uit, om daar hun kunstje te doen. Om te laten zien wat zij

in huis hebben. En dat kan paaldansen tot een rockband

tot een installatie van een kunstenaar zijn. Eigenlijk weten

wij niet wat er dit jaar gaat plaatsvinden.

Wij stellen dan in de vergunning de maximale grenzen.

Het gaat ook altijd om de locatie. Daar stellen we gewoon

onze voorwaarden. Geluid bijvoorbeeld. Tot hoever mag

die gaan en tot hoe laat mag die gaan. Allemaal dat soort

voorwaarden die kan je natuurlijk wel stellen in je

vergunning. Het gebruik van vuur… dat soort bepalingen

kun je opnemen in je vergunning. Wil niet zeggen dat hij

er gebruik van maakt, want het moet zich ook maar net

aandienen, maar hij weet wel van, als ik een vuurspuwer

krijg weet ik hoe daar binnen die locatie mee om te gaan.

Dat is heel moeilijk. Je geeft duidelijk de grenzen aan en

je geeft toch nog de ruimte om te schipperen. Op die

manier komen initiatieven binnen.en vaak ook bij het

loket hier. Uiteindelijk weten ze de weg wel te vinden,

maar het is vaak heel lastig voor hen.

We benaderen iedereen hetzelfde. Het is natuurlijk

makkelijker als je met een organisator bent die je al jaren

kent en mee werkt, dan iemand die voor de eerste keer

komt. Het is ook altijd een beetje aftasten. Wat wij wel

hebben gezegd is dat wij ook in het kader van Culturele


LXXII

Hoofdstad, nieuwe initiatieven wel de kans moeten geven

om zich te ontplooien en om hun ding te kunnen doen.

Maar dat echte beleidsmatige licht niet bij mij. We

hebben wel die commitment uitgesproken dat er een hele

hoop moet kunnen en wij gaan er alles aan doen om het

mogelijk te maken. Maar we hebben natuurlijk wel onze

beperkingen en dat is natuurlijk die wetgeving. Daar kun

je gewoon niet omheen. Dus er wordt wel over

meegedacht. Er wordt niet meteen gezegd van, nee dat

kan niet. Denken in mogelijkheden en niet

onmogelijkheden.

Want je hebt ook nog te maken met je burger, waar je als

gemeente ook voor staat. Die afweging die is soms heel

lastig, maar dat is ook een bestuurlijke keuze om ergens

bijvoorbeeld te zeggen van, ja we gaan het gewoon

toestaan. Omdat we het gewoon belangrijk vinden. Je

probeert ook om die verantwoordelijkheid bij de

beheerder te leggen. Omwonenden zullen het zien als

overlast en niet als meerwaarde. En zij moeten dat ook

zien te tackelen. En daar begeleiden we hun ook een

beetje in. We kijken altijd mee met als het gaat om

alternatieve locaties, kan het hier mogelijk gemaakt

worden.

Als cultuur beleidsmakers zeggen, ja we moeten ze die

ruimte bieden om te ontwikkelen, dan is het aan ons om

te kijken binnen welke ruimte dat dan kan. Hebben we

daar een plek voor. Ik denk wel dat die kansen er liggen,

zeker.


Sociaal & cultureel klimaat Maar wat ik wel vind is dat er voor een bepaalde groep

weinig is. En dat is met name voor de jongeren die hier

studeren, los van die bij een studentenvereniging zitten.

En dat is heel breed wat ik nu zeg, maar er blijven grote

groepen over. Dat zijn met name ook Duitse studenten,

die opzoek zijn naar een goed poppodium of een soort

soos waar zij zich eigenlijk kunnen uiten.

Wat mij heel lastig lijkt voor hen, is dat ze moeten



LXXIII



bevolkingssamenstelling zit. Kijk die hele scene komt

vanuit buitenaf, naar mijn mening. Dat is niet iets wat hier











alternatieve scene.

Heel veel studenten zitten in studentenverenigingen. En

die hebben hun eigen activiteiten en eigen soos, maar er

blijft natuurlijk wel een hele grote groep over die ook

opzoek is naar vertier dat gewoon heel weinig te krijgen

is. En ook omdat het gewoon nog niet zichtbaar is. Ik heb

het idee dat het niet zichtbaar is. Ook het

Landbouwbelang doet heel veel, maar is niet zichtbaar in

de zin van zij kunnen er ook niet een enorme campagne

tegenaan gooien. Dat hebben ze niet in hun macht. Wat

goed zou zijn, is dat je die alternatieve scene wel een

podium geeft. We zijn er wel, maar we zijn niet zichtbaar.

Anders blijft er geroepen worden, voor ons is niets te

doen. Er is genoeg te doen, maar het is niet zichtbaar.

Maar het gaat erom… hoe ver wil je jezelf zichtbaar

maken?

We hebben laatst doe City Polo gehad. Nou, super strak

georganiseerd. Hartstikke goed, maar dat is voor een

bepaald publiek. En dat is voor Tefaf publiek en voor de

high society. Maar daar tegenover moet je wel ook iets

bieden voor die andere groepen die ook hier in de stad

leven, wonen en werken. En de balans daarin is meer

naar de gevestigde Maastrichtenaar en de high society,

dan dat het is naar studenten en de jongeren.

Kijk ik ben zelf van Heerlen. Daar floreert die alternatieve

scene en dat wordt enorm gestimuleerd. Ik heb zelf ook

voor CulturaNova gewerkt en Schouwburg en daar leeft

het veel meer. Maar daar is het publiek ook naar. En de


LXXIV

vraag is of je het publiek hier ook hebt en of daar genoeg

voor te bieden is. Ik stimuleer het alleen maar. Ik trek ook

altijd een vergelijking met Heerlen. Daar gruwelen ze hier

van, maar daar gebeurt natuurlijk wel een hele hoop. Er is

daar voor iedereen wat te doen. En dat is wat ik hier mis.

De Muziekgieterij barst uit zijn voegen en laat dus zien

dat er wel duidelijk markt is voor die scene. Maar het is

nog heel duidelijk in ontwikkeling. En wat ik graag wil

doen is bijdragen aan die ontwikkeling. Meer zien, laat

het meer gebeuren, binnen de beperkingen die we ook

wel hebben als stad Maastricht.

Het katholieke zuiden stimuleert ook het

cultuurprogramma. Denk aan Musica Sacra… denk aan

Carnaval en het Bourgondische. Die stempels heb je als

Maastricht. En die kunnen je heel erg in de weg zitten bij

vernieuwing.

Heerlen is een mijnwerkersstad. Heel erg plat. Maastricht

is meer van, ik ben een echte Maastrichtenaar, kijk naar

onze mooie stad en het moet vooral zo blijven en er mag

niks veranderen… De cultuur hier bestaat niet alleen al

jaren en jaren, het wordt generatie op generatie

doorgegeven. Hier is het, als je niet in Maastricht geboren

bent, ben je geen Maastrichtenaar. Dat is wat hier heel

erg leeft, waardoor je soms heel weinig ruimte hebt om

buiten die kaders te denken.

Sterktes & kansen Fringe scene

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Wat mij heel lastig lijkt voor hen, is dat ze moeten




bevolkingssamenstelling zit. Kijk die hele scene komt

vanuit buitenaf, naar mijn mening. Dat is niet iets wat hier











LXXV


alternatieve scene. Wat wij wel als gemeente mogelijk

willen maken. Want ze zijn net zo goed inwoner van

Maastricht.

Ook het Landbouwbelang doet heel veel, maar is niet

zichtbaar in de zin van zij kunnen er ook niet een enorme

campagne tegenaan gooien. Dat hebben ze niet in hun

macht. Wat goed zou zijn, is dat je die alternatieve scene

wel een podium geeft. We zijn er wel, maar we zijn niet

zichtbaar. Anders blijft er geroepen worden, voor ons is

niets te doen. Er is genoeg te doen, maar het is niet

zichtbaar. Maar het gaat erom… hoe ver wil je jezelf

zichtbaar maken. Als je toch inderdaad die groep wil

benaderen, dan zal je toch naar buiten moeten komen.

Dit doen wij… de mensen weten het denk ik ook niet.

Het katholieke zuiden stimuleert ook het

cultuurprogramma. Denk aan Musica Sacra… denk aan

Carnaval en het Bourgondische. Die stempels heb je als

Maastricht. En die kunnen je heel erg in de weg zitten bij

vernieuwing.






2018

Ik vind het heel lastig, want aan de ene kant kan je er niet

aan ontkomen dat het crisis is. Dus waar ga je geld aan

uitgeven. Het is nog steeds gemeenschapsgeld. Aan de

ene kant zie je werkloosheidsproblemen… dus waar ga je

op investeren? Vind ik heel moeilijk. Maar aan de andere

kant, biedt het ook weer mogelijkheden. Kijk stel we

zouden Culturele Hoofdstad worden, dan biedt dat

mogelijkheden. Voor mij persoonlijk ook. Mijn werk zal er

dan anders komen uit te zien. Dat je echt uit die

vergunningen scene stapt en echt is een keer met cultuur

bezig kan zijn. Tweeledig dus.


LXXVI

8

DATUM: 9-4-2013

NAAM: Sybrand van der Werf

LEEFTIJD: 35

ORGANISATIE: VIA2018 – Euregionaal Feest van de Amateurkunsten

FUNCTIE: Regisseur

FUNCITIE ORGANISATIE: Er is dus een project georganiseerd vanuit Culturele Hoofdstad, het Feest van de

Amateurkunsten. Dat begon met een idee dat 2 juni in het Geusselt stadion een soort happening moest zijn, waarin

een grote groep amateurs participeren en laten zien hoe divers de Euregio is en het culturele veld. Omdat Culturele

Hoofdstad als instelling inzet op de burger, dus niet de politiek enzovoorts, maar gewoon mensen op straat. Hoe doe

je dat bij de kunsten? Het idee was om te beginnen vanuit amateurs. En aan mij was de opdracht om dat op 2 juni te

regisseren. Hier heeft een verschuiving in plaatsgevonden. In plaats van dat er een grote happening moet

plaatsvinden op 2 juni, vinden we het eigenlijk belangrijker, blijkt later, een onderzoek te doen naar hoe amateurs

zich Euregionaal verhouden tot het thema van de kandidatuur ‘Speaking Tongues’. In de kunst komt dit straks ook

naar voren. Wat betekent het om in deze regio te wonen en te werken? Dat onderzoek is uiteindelijk belangrijker

geworden dan het maken van een groot feest. Wat tot gevolg heeft dat we dus volgende week van 15 t/m 21 april,

groepen van amateurs hebben gekoppeld aan een team van ongeveer 40 á 45 professionals uit de Euregio. Die

mensen gaan met elkaar werken. Er wordt gewerkt vanuit het thema ‘Speaking Tongues’.

LABEL FRAGMENT


Waardering: 8

Beleving: 5

Ik besef nu pas als ik met jou aan tafel zit… goh daar zit

geen een alternatieve kunstenaar tussen. Kijk, Maastricht

is natuurlijk ook een aparte stad wat dat betreft. Want je

zegt, van we zitten er zoveel. Nou dat vind ik fijn om te

horen, maar ik verzeker je, met aan zekerheid grenzende

waarschijnlijkheid, dat een stad als Eupen een veel

grotere alternatieve scene heeft dan Maastricht.

Maastricht is natuurlijk opera, posh en high-brow.

Het is jammer dat we vanuit de alternatieve scene zo

weinig kunnen laten zien. Het is wel deel van onze

culturele identiteit. Dat zou een Maastrichtenaar niet zo

heel gauw zeggen, maar het is wel zo.

Ik vind het belangrijk dat Maastricht een alternatief

cultureel aanbod heeft, maar we moeten er ons niet op

blindstaren. Het is net als die graffiti in het tunneltje

onder het spoor. Maastricht is geen Urban art stad en zal


LXXVII

dat ook nooit worden. Hou op met het te pogen en ga

naar Heerlen, daar kunnen ze het beter… daar zijn meer

mensen. Heb de moed om als stad ook te zeggen van, dit

zijn we wel. We zijn Tefaf, Preuveniment en Bonnefanten.

Maar dat betekent niet dat het er niet mag zijn. Tuurlijk

mag het er zijn. Graag zelfs… maar ga dan niet iets pushen

wat het eigenlijk niet is. Er zijn wel plekken en die moeten

ook ondersteund worden, maar ga niet pretenderen als

gemeente Maastricht dat je zo alternatief bent. Want

uiteindelijk, is het dat niet. Ik zeg dus niet dat je het eruit

moet jagen, maar je moet daar een plek voor geven. Dus

vandaar geen 10.

Het is er, het bestaat en het is de moeite waard… maar

om nou te zeggen het is een heel breed aanbod, ik denk

het niet.

Beleving & waardering Fringe scene Ten eerste moet ik zeggen, ik kom natuurlijk van de opera.

Als iets niet alternatief is, is het wel de opera. Het is high-

brow… maakt niet uit waar het over gaat, als het maar

fancy is. Dus daarin ken ik de alternatieve scene eigenlijk

niet heel goed. Maar ik denk dat het een smaak is, een

sfeer. Als ik bij het Landbouwbelang binnenstap, heeft dat

een bepaalde sfeer die ook te maken heeft met ooit een

feestje wat ik lang geleden bezocht heb in Hannover, waar

de ruimte afgeplakt was met plastic en een soort vage

Jungle grunge. Dus het is een sfeer. Dat zeg ik als

kunstenaar, die atmosfeer van de alternatieve scene vind

ik een bijzondere sfeer. Laat ik duidelijk zijn dat ik dat niet

minder vind dan de gevestigde kunst.

Anti-cultuur kleeft aan de kunstwerken, terwijl de

mensen die ik heb gesproken helemaal niet zo anti qua

uiting zijn naar elkaar toe. Dan denk ik, he wat gek dat

datgene wat je doet, voor mij een hele andere boodschap

uitdraagt, dan als ik nu met jou hier praat.

Je moet een persoon hebben die het weet te verbinden.

Dat zie je bij alle alternatieve zijsporen. Ze doen pas mee

als iemand dicht bij hen zegt dat ze moeten meedoen.

Alle zijsporen van het grote inner city, moet je op een

bepaalde manier verleiden om wel te kijken naar wat er

op de andere sporen voor treinen staan.


LXXVIII

Persoonlijke motivatie (identificatie) Vanuit mijn eigen kunstenaarschap, is het natuurlijk heel

interessant om op een voetbalveld een voorstelling te

moeten maken met 5.000 mensen. Die opdracht op zicht

is interessant. Hoe ga je daar mee om, met die ruimte…

het is namelijk echt een voetbalveld… grasveld met

stoeltjes eromheen. Hoe maak je daar toch iets

inhoudelijks theatraals van. Dat vind ik een interessante

opdracht. En eerlijk is eerlijk, het staat toch niet beroerd

op je CV dat je 5.000 amateurs het veld over hebt gejaagd

op die zondagmiddag.

Daarnaast vind ik zelf, ik heb een hart en liefde voor de

amateurs. We zijn allemaal druk. We zijn van 9.00-17.00

aan het werk… aan het bellen… En er zijn mensen die om

20.00 wegkruipen met hun blokfluiten en muziek die

vijftienhonderd jaar geleden is gecomponeerd met elkaar

maken. En ze voelen zich daar prettig bij. Nou dat vind ik

emotioneel en bijzonder. Het is contact maken met een

soort energie om je heen. Dat vind ik bijzonder, daarom

werk ik ook graag met amateurkunstenaars.

En verder mijn liefde… ik verhoud me graag tot mijn

omgeving. Maastricht is een bijzondere stad. Ik vind dat

er heel veel moet veranderen op cultureel gebied. Ik vind

dat Maastricht een lastige stad is. Maar ik gun Maastricht

wel, dat het potentieel wat hier ligt is een keer een plek

krijgt. En daar wil me wel voor inzetten. Daar wil ik best te

weinig voor betaald worden.

Normen & waarden Toen ik ermee begon, heb ik gezegd, mijn antwoord is op

alles ja. Ik was een paar weken weg en toen heb ik

gezegd…jongens, als er vragen komen… je weet wat mijn

antwoord is. Je moet namelijk het vertrouwen geven. Als

je me de vraag stelt, wat kan echt niet binnen de

organisatie? Dan zeg ik niets kan niet. Maar wat niet kan,

is dat het een podium wordt om jezelf te verkopen. Dat

willen heel veel amateurgroepen natuurlijk. Het is niet zo

van we komen en we geven een flyertje en we gaan weer.

Mensen moeten zich inhoudelijk verbinden aan het

project.

Dat heeft ook met het experiment te maken. Ik ben me

ervan bewust dat het een vrij vaag project is. We zeggen

doe mee en we zien wel wat er komt.

Visie/missie Het werk gaat in een doos, die dozen krijg ik en ik ga al

die dozen uitpakken en op basis van dat materiaal ga ik

op 2 juni een soort happening in mekaar zetten. Dat


LXXIX

betekent dat ik totaal nog niet weet wat er gaat

gebeuren. Ik heb nog geen een doos binnen. En dat is ook

de uitdaging die ik wil. Ik wil zelf niets bedenken, maar ik

wil dat de deelnemers invulling geven aan het

programma.

Vanuit mijn werkzaamheden ben ik gewend om me te

verbinden aan omgevingen.

Een amateurkunstenaar is iemand die vanuit liefhebberij

zijn vak beoefend. En dan is het niet belangrijk of je wel of

niet betaald wordt. Ik vind de letterlijke betekenis van

amateur dan belangrijker.

Vanuit jouw insteek, binnen de meer alternatieve kunsten

is de scheiding nog vager. Ja je zou kunnen zeggen, je

opleiding zegt dan iets. Maar ik ben vaak genoeg bij het

Landbouwbelang geweest en ik weet niet hoeveel

mensen daar een opleiding hebben. Maar daar staan wel

prachtige stukken kunst. Er zit daar van alles door elkaar

heen. Mensen met opleiding, mensen zonder opleiding.

Dat zie je ook met dit project. We proberen nu ook genres

in te delen. Muziek is makkelijk, dans dat is makkelijk.

Maar dan kom je op een gegeven moment bij een groep

Urban Arts, hip hop… Hip hop is niet alleen maar de

muziek… hip hop is een way of living. Dus daar zitten

altijd grensgebieden in.

Ik mis nog wel eens een keer een visie voor de stad en

misschien wel de Euregio. Wat willen we nu eigenlijk de

komende vijftien jaar met de culturele instellingen

bereiken?

[Malú] De Europese Unie stelt voor het project dat

gemeente Maastricht alle vormen van cultuuruiting moet

betrekken. Terwijl we van de alternatieve scene ook te

horen krijgen dat de bal juist wordt teruggekaatst… van

jullie moeten naar ons toekomen. Wat ergens

hypothetisch gezien apart is, dat de doelstelling zoals die

geformuleerd is vanuit de Europese Unie, dat dat niet

helemaal wordt nageleefd.

Dan komt er inderdaad een heel oud Maastrichts


LXXX

karaktertrekje om de hoek kijken en dat is afwachten.

Wachten totdat het gebeurt. Nu ook met Culturele

Hoofdstad, vroeg iemand mij laatst: maar. Wat doen

jullie? Ga is iets doen, dan doen wij wel mee. Maar zo

wordt je natuurlijk geen Culturele Hoofdstad. Als

iedereen zegt van doe maar wat, we doen wel mee en

achterover zitten en nog een biertje pakken. Nee, dat is

niet de manier. En ik merk dat dat een soort sfeer is…


Jawel, kijk in zekere zin wel. Ik heb met twee goede

vrienden meningsverschil gehad over überhaupt het

meedoen aan Culturele Hoofdstad. Het is gewoon niet

zo… er hangt vooral een sfeertje omheen van er gaat veel

geld naartoe. Guido Wevers en Huub Smeets krijgen een

hoop geld, maar er gebeurt niks. Dat is het sfeertje wat er

hangt… wat ik snap. En ik word daar natuurlijk me

geassocieerd. Terwijl ik dan aan de andere kant denk

van… Ja jongens, we kunnen ook niets doen. En dan steek

je het geld maar in de A2-tunnel, maar dan ga ik weg als

kunstenaar. Jawel er wordt wel anders naar je gekeken.

Inclusie/exclusie Maastricht is natuurlijk opera, posh en high-brow.

Het is jammer dat we vanuit de alternatieve scene zo





Toekomstperspectief


Beleidsmatige positionering De gemeente zegt van, ja dat willen we wel. Daar wordt

een team omheen gericht en dit is een van de projecten,

verreweg het grootste project, dat binnen het kader van

Culturele Hoofdstad georganiseerd wordt. Dus in die zin is

de verbintenis met de gemeente heel nauw.

En aan de andere kant vind ik de verbintenis met de

gemeente ook heel vrijblijvend. De gemeente heeft

gezegd van ja… we willen dat wel doen. Start! Als ik eerlijk

ben vind ik dat de gemeente een beetje zijn handen

aftrekt van wat er moet gebeuren. Dat heeft te maken

met wat ik ven tevoren zei. Dat ik in Maastricht een

beetje de verbintenissen mis. Daar is de gemeente ook

debet aan. De gemeente zou wat mij betreft, artistiek


LXXXI

inhoudelijk veel meer sturend op moeten treden in de

stad. Meer doen en meer de vingers aan de pols houden.

Pas op ik zit niet op de stoel van de wethouder… Ik kan

niet zien wat voor een beslissingen er genomen worden.

En ik denk niet die die wethouder van plan is om het

culturele leven van Maastricht te torpederen, daarom zit

je er niet. Maar ik mis nog wel een keer een visie van de

stad of regio, met wat willen we nu in de komende 15 jaar

bereiken met de culturele instellingen.


Sociaal & cultureel klimaat Het is jammer dat we vanuit de alternatieve scene zo




Maastricht is een bijzondere stad. Ik vind dat er heel veel

moet veranderen op cultureel gebied. Ik vind dat

Maastricht een lastige stad is. Maar ik gun Maastricht

wel, dat het potentieel wat hier ligt is een keer een plek

krijgt. En daar wil me wel voor inzetten.

Het klinkt mooi die experimentele aard en laat het

allemaal maar open, maar daar is niet iedereen van

gediend. Zelfs niet in de culturele sector.

Mijn ervaring met Maastricht is, er zijn heel veel

impulsen… We gaan de AINSI oprichten en we gaan de

Timmerfabriek opengooien. Dat bestaat drie jaar en dan

verdwijnt het weer. Omdat het draagvlak van bovenaf,

laat ik beter zeggen de ophangpunten… dat mist een klein

beetje. Ik vind soms dat een langere visie over wat er

verder moet gebeuren ontbreekt. Kijk naar de

Bonbonnière, een pracht van een zaal. Het is de een na

oudste theaterzaal van Nederland. Maar het stinkt en het

valt uit elkaar. Het is echt een hok aan het worden. Het

gevaar is dus dat er eerst veel initiatief is en vervolgens

iedereen wegloopt en zegt van: ja wat hebben we nou

eigenlijk gedaan?

[Malú] De Europese Unie stelt voor het project dat


LXXXII

gemeente Maastricht alle vormen van cultuuruiting moet

betrekken. Terwijl we van de alternatieve scene ook te

horen krijgen dat de bal juist wordt teruggekaatst… van

jullie moeten naar ons toekomen. Wat ergens

hypothetisch gezien apart is, dat de doelstelling zoals die

geformuleerd is vanuit de Europese Unie, dat dat niet

helemaal wordt nageleefd.

Dan komt er inderdaad een heel oud Maastrichts

karaktertrekje om de hoek kijken en dat is afwachten.

Wachten totdat het gebeurt. Nu ook met Culturele

Hoofdstad, vroeg iemand mij laatst: maar. Wat doen

jullie? Ga is iets doen, dan doen wij wel mee. Maar zo

wordt je natuurlijk geen Culturele Hoofdstad. Als

iedereen zegt van doe maar wat, we doen wel mee en

achterover zitten en nog een biertje pakken. Nee, dat is

niet de manier. En ik merk dat dat een soort sfeer is…

Kijk ik heb gestudeerd in Groningen vroeger en Groningen

is echt een studentenstad. Daar kan je niet m de

studenten heen. Ze zijn onderdeel van de stad. Er is een

politieke partij voor studenten… het zit in het DNA van de

stad. Maastricht met zijn toch veel jongeren Universiteit…

merk je dat dat zoals heel veel dingen nog een beetje een

eilandje is. Universiteit enerzijds, Hogeschool en

anderzijds stad Maastricht. Maar ja, er zijn hier heel veel

eilandjes. Bonnefantenmuseum is ook een eilandje en

toneelacademie is ook een eilandje… Dus ik vond toen ik

hier kwam wonen, de invloed van studenten op de stad al

veel minder. Ik vind op dit moment het aandeel van de

studenten in Culturele Hoofdstad, representatief voor het

aandeel van de studenten in de stad. Er gaan er ook veel

meer weg dan in Groningen. En ja 20% van de

Maastrichtse populatie is student. En ja dat heeft te

maken met hoe jong de Universiteit is. Daarnaast

herinnert de oude Maastrichtenaar zich nog een

Maastricht zonder studenten. Dat moet je niet vergeten,

dat is heel belangrijk. Terwijl in Groningen zie je dat er

binnen een familie altijd iemand heeft gestudeerd aan de

lokale Universiteit. Dus je hebt zelfs bijna altijd

persoonlijke verbintenis. Dat is hier minder. En ten

tweede blijft Maastricht voor altijd een eilandje. We

waren vroeger al de Bastion de l’ Hollande oftewel de

ommuurde vesting in Nederland. Waarom denk je dat

Maastricht aan zo een gek puntje hangt? Dus vanuit de

historie al is Maastricht een eilandjesstad. Ik heb hier op

de Toneelacademie gezeten. Nou je kan het je niet


LXXXIII

voorstellen, maar die mensen kwamen in de Tribunal en

als het heel laat werd in de Alla. En soms naar de wat

alternatievere plekken… maar zelfs met die studenten is

al geen vermenging met bijvoorbeeld de conservatorium

studenten. Laat staan met de Maastrichtenaar. Dus op

een of andere manier is er iets in de algemene

Maastrichtse mentaliteit, wat ervoor zorgt dat het heel

makkelijk is om je eigen ding te doen. Daardoor is het

heel moeilijk om tussen alle mogelijke dingen verbintenis

te creëren. Ik ken echt niemand in het Maastrichtse

culturele veld, die daar niet vroeg of laat tegen aanloopt.


Zwaktes & valkuilen Fringe scene Je moet een persoon hebben die het weet te verbinden.

Dat zie je bij alle alternatieve zijsporen. Ze doen pas mee

als iemand dicht bij hen zegt dat ze moeten meedoen.

Alle zijsporen van het grote inner city, moet je op een

bepaalde manier verleiden om wel te kijken naar wat er

op de andere sporen voor treinen staan.





Ik heb geen probleem met de gemeente ansich, maar ik

merk wel… het is een metafoor… een voorbeeldje. Paar

jaar geleden, gezelschap de Bus. Die hadden een paarse

bus, een oude stadsbus en die hadden ze omgebouwd tot

theater en daar reden ze mee rond. Leuk gezelschap… 4

vrolijke meiden die daar leuke theaterstukken maakten.

Die zouden tijdens een festival van het Theater aan het

Vrijthof optreden op de St. Pietersberg en dan krijgen ze

een parkeerboete. Dan denk ik oh ja… Ik snap de

parkeerwachter, want die ziet een gekke bus en die staat

verkeerd dus…bon. Ik snap het toneelgezelschap want die

staan daar en die denken hier moeten we toch staan want

we hebben zo meteen een voorstelling. Maar ik vind het

een metafoor van hoe slecht de contacten hier zijn. Je zou

toch denken dat iemand komt van…die parkeerboete dat

is een foutje, want dat is een theatergezelschap en die

moet hier zijn… Maar de boete moest uiteindelijk door

hen betaald worden. En ik snap dat Paul Lambrechts daar

niets aan kan doen en ik snap dat de parkeerwachter er

niets aan kan doen en ik snap dat de bus er niets aan kan

doen en ik snap dat het Theater aan het Vrijthof daar

niets aan kan doen…niemand kan er iets aan doen, maar

het gebeurt wel! En dat is dan weer een heel klein


LXXXIV

voorbeeldje. Maar ik vind dat wel een lakmoesproef voor

het groter geheel hier. Het gebeurt op een groter niveau

ook. De Platte Zaol ook… prachtig poppodium. Maar het

zakt in de grond en hoe komt dat… omdat een

projectontwikkelaar zegt het is van mij. En de gemeente

te trots is om het terug te kopen… wat ik ook snap.

Kijk ik heb gestudeerd in Groningen vroeger en Groningen

is echt een studentenstad. Daar kan je niet m de

studenten heen. Ze zijn onderdeel van de stad. Er is een

politieke partij voor studenten… het zit in het DNA van de

stad. Maastricht met zijn toch veel jongeren Universiteit…

merk je dat dat zoals heel veel dingen nog een beetje een

eilandje is. Universiteit enerzijds, Hogeschool en

anderzijds stad Maastricht. Maar ja, er zijn hier heel veel

eilandjes. Bonnefantenmuseum is ook een eilandje en

toneelacademie is ook een eilandje… Dus ik vond toen ik

hier kwam wonen, de invloed van studenten op de stad al

veel minder. Ik vind op dit moment het aandeel van de

studenten in Culturele Hoofdstad, representatief voor het

aandeel van de studenten in de stad.


2018

Ik ga met 10 meiden werken uit het Keerpunt. Dat is een

groep als je het over tegenkunst hebt en over los van

andere kunst, dat is dan heel relevant. Die meisjes mogen

niet eens naar buiten. En je moet zien hoeveel last de

begeleiders hebben om te laten zien dat die meiden ook

deel uitmaken van de cultuur. En collega’s zeggen dan, is

dat verstandig… moet je dat wel doen? Dat zijn juist

mensen die op een zijspoor staan van ons gewaande

paden… Als je de ambitie hebt om als Culturele Hoofdstad

iedereen aan te spreken, ik bedoel het hangt met grote

vlaggen op de brug ‘jij ook’… dan moet dat er ook bij.

Ik zie wel de beren op de weg…ik zie wel de problemen

en ik kan nu en dan even zuchten en denken van, kom

jongens… we doen het of we doen het of we doen het

niet. Maar ik ga ervoor en daardoor hoop ik ook dat we

het gaan worden. Ik hoop heel erg dat het die culturele

verbintenis en inhoudelijke verbintenis verstevigd en

aanlegt. Want er is hier echt werk te verrichten. En ik wil

daar een bijdrage aan leveren.


LXXXV

9

DATUM: 10-4-2013

NAAM: Jan Bessems

LEEFTIJD: 56


FUNCTIE: Beleidsmedewerker Cultuur

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Een beleidsmedewerker moet een aantal dingen doen. Die is doorgaans voor een bepaalde

portefeuille adviseur van het College. Maar dat is een belangrijk deel, dat je het bestuur van de stad adviseert over

waar de stad op wordt aangesproken of wil doen. Een ander belangrijk onderdeel is dat je bezig bent met beleid en

dat je voorbereidt waar deze stad op bepaalde terreinen iets wil. Dat zijn de belangrijkste dingen eigenlijk. Wat niet

betekent dat de beleidsmedewerker het grootste deel van de tijd achter zijn bureau zit na te denken over nieuwe

dingen. Dat valt wel mee of tegen. Meeste tijd ben je bezig met het adviseren en het voorbereiden van adviezen. En

een ander belangrijk deel op het gebied van cultuurparticipatie is een belangrijk deel subsidies. We hebben budget

voor bepaalde dingen op het gebied van cultuur. En die subsidies zijn in principe verordeningen aan verbonden en

beleidsregels aan verbonden, voorwaarden of je iets krijgt of niet krijgt etc., maar dat moet worden afgehandeld en

daar moet een advies komen. Maar dan zit je al aan het einde van een traject. Het begint met het binnenkrijgen van

een aanvraag, het bestuderen en het doorgaans praten met mensen. Waarom wil je dit, waarom wil je het zo en de

begroting klopt niet etc.

In mijn geval ben ik ook nog eens accountant voor bepaalde instellingen die aan de gemeente verbonden zijn, maar

geen onderdeel uitmaken van deze organisatie. Dan gaat het met name om Kumulus, Centre Ceramique,

Natuurhistorisch Museum, de Culturele Biografie Limburg, het Regionaal Historisch Centrum en Radio/TV Maastricht.

Dat zijn instellingen die van de gemeente een bepaalde taak krijgen om uit te voeren, zoals kunsteducatie. En ook dat

moet gevolgd en behandeld worden. Ik ben dan de intermediair tussen enerzijds het bestuur van deze stad en de

instellingen die hun werk moeten doen. En met die instellingen formuleer je beleid naargelang de behoeften.

LABEL FRAGMENT



Waardering: 8

Beleving: 6

De vraag is of de gemeente überhaupt weet wat de Fringe

scene is. De gemeente per definitie concentreert zich op

meer gevestigde groepen. Variërend van een koortje dat

uit 15 man bestaat tot een instelling als Kumulus. En alles

wat daar tussen zit. Maar dat zijn over het algemeen

geïnstitutionaliseerde instellingen. We hebben een regel,

we geven alleen maar geld aan rechtspersonen. Dus we

hebben per definitie contact met alles wat een beetje

officieel is. Dus het gebied daarbuiten, dat kennen we dus

nauwelijks. Ik in mijn beperkt gezichtsveld ken ik


LXXXVI

bijvoorbeeld het Landbouwbelang en de Mandril, omdat

die zich ook wel eens gemeld hebben voor subsidie bij

ons. Ik weet dat er een aardige hip hop scene is in de

Heeg. En dan houdt het wat mij betreft toch eigenlijk een

beetje op. En ik denk dat wij als gemeente daar nog veel

te weinig van weten. Kijk we weten het op het moment

dat die groepen zich een keer melden of in de krant

komen. Maar dat is ook wel het kenmerk van die

groepen. Die willen aanvankelijk ook helemaal niet tot

een instituut horen. En dus bevinden ze zich ook buiten

het formele blikveld van de gemeente.

Een beetje passief gedogen net zoals bij het

Landbouwbelang. Dus in passieve zin gedogen. Dat is wat

de gemeente sowieso wel doet en wat we in feite ook

willen. Want we realiseren ons wel dat er groepen zijn in

de stad die niet om wat voor een redenen ook,

aansluitingen kunnen en/of willen vinden met de

gevestigde cultuur. Dat moet je respecteren en het

tweede is dat je vanuit dat soort groepen soms wel

nieuwe impulsen uit de stad krijgt. En dat is ook

waardevo en dat moet je de kans geven.


Normen & waarden

Visie/missie De stad vindt wel dat we actiever moeten zijn als het gaat

om creatieve industrie. Dat lijkt een beetje op die Fringe

scene in die zin dat we niet elke creatieveling kunnen

subsidiëren. Maar wat wel kunnen doen is zorgen dat er

ruimtes komen die ofwel gratis of goedkoop zijn, waar dat

soort creatievelingen hun gang kunnen gaan. Er wordt nu

in het Belvedère gebied gekeken of daar iets ontwikkeld

kan worden.

Mijn visie is nogmaals dat dat die groep evenwaardig

onderdeel uitmaakt van de cultuur. En dus ook tot het

gebied behoort waarover de gemeente gaat en zich druk

hoort te maken. En eigenlijk zouden we daar ook geld en

capaciteit aan kunnen besteden. Ik zeg maar weer, met

alle mitsen en maren… Dat is mijn overtuiging. Dat is

natuurlijk anders dan de politieke overtuiging. En de

politiek zegt vooralsnog niet van je krijgt hier meer geld


LXXXVII

voor. Sterker nog, we moeten bezuinigen.


Inclusie/exclusie


Toekomstperspectief Kortom, het gaat vaak over tijdelijke ruimtes, maar ik

denk dat we als stad daar wel wat actiever in kunnen zijn.

De mogelijkheid bieden, in elk geval de opening bieden.

Met alle mitsen en maren, want nogmaals we kennen de

groepen vaak niet. De groepen kennen vaak ook de weg

niet naar ons. Maar goed, ik denk dat we daar actiever in

kunnen zijn. Door bijvoorbeeld de Muziekgieterij

nadrukkelijker te vragen om groepen door te verwijzen als

ze ruimtes zoeken. Daar zijn we denk ik niet echt actief in.

Dat zou nog beter kunnen.

We zouden die groepen meer moeten kunnen faciliteren

Dat kan al feitelijk met de beschikbare ruimte die er nu is

en daar zouden we actiever in kunnen worden. Want ik

vind dat die groepen om twee redenen meer aandacht

verdienen.

Een het zijn inwoners van de stad die net zo goed

aandacht van de gemeente verdienen als welk ander. En

het tweede is dat deze stad ook, misschien nog meer dan

een andere stad, behoefte heeft aan nieuwe impulsen. En

ook aan gekke ideeën en toestanden en gedoe. Kijk

Maastricht is over het algemeen een vrij nette stad. Een

prachtige binnenstad, mooie monumenten en goed

opgeknapt. Dat hebben ze in de afgelopen vijftig jaar

keurig gedaan. Maar dat betekent ook dat deze stad

daardoor iets gezelligs en knus en kneuterig en

behoudend heeft. En je ziet in de stad bijna twee

groepen. Dat zijn de echte, klassieke en oudere

Maastrichtenaren, die vinden dat alles moet blijven zoals

het vijf jaar geleden was. Maar daarnaast hebben we een

zeker zo grote en groeiende groep die op een wat andere

mindset zitten. We hebben een universiteit en dat trekt

studenten aan. Er zijn een aantal internationale instituten

en een aantal vooraanstaande kunstinstellingen. Dat

genereert een andere dynamiek in de stad. Maar dat zijn

allemaal gevestigde instellingen, vaak opleidingen etc. het

zou goed zijn om in dat landschap waarin je toch een


LXXXVIII

grote groep instanties ziet die het wel goed vinden zo…

dat daar een alternatieve scene is die daar eens af en toe

tegenaan schopt. Dus daarom vind ik het belangrijk dat

we daar een wat actiever beleid op zouden kunnen

voeren. Nogmaals met alle beperkingen die dat met zich

meebrengt. Als we die scene met subsidie verstrekken,

zijn ze deel van het systeem, met alle nadelen van dien.

Dat moet je eigenlijk niet willen. Je moet andere

mogelijkheden zoeken.

Fysieke positionering Vaak gaat het om tijdelijke ruimte, omdat we geen andere

ruimte hebben. Ruimte kost geld. Mensen roepen vaak

ook vanuit die hoek: de halve stad staat leeg en er is geen

ruimte… Ja en dat is een probleem. Ze zijn niet allemaal

van ons en ook al zijn ze wel van ons, wat doe je daar dan

mee? Die wachten op een huurder. Dat kan twee jaar

duren, dat kan drie jaar duren…dat is lastig. Op het

moment dat je zegt tegen zo een initiatief, ga er maar in

zitten en een week later meldt zich een huurder… Snap je

en zo is dat met heel veel ruimtes en winkelpanden die nu

leeg staan. En een ander probleem is de veiligheid. Op het

moment dat je zegt ga er maar in zitten, ben je ook

verantwoordelijk voor de veiligheid. Op het moment dat

er in het Landbouwbelang een vloer naar beneden stort

en er raken 10 mensen gewond, dan wijst iedereen naar

de gemeente. Kortom, het gaat vaak over tijdelijke

ruimtes, maar ik denk dat we als stad daar wel wat

actiever in kunnen zijn. De mogelijkheid bieden, in elk

geval de opening bieden. Met alle mitsen en maren, want

nogmaals we kennen de groepen vaak niet. De groepen

kennen vaak ook de weg niet naar ons.

Beleidsmatige positionering De gemeente per definitie concentreert zich op meer

gevestigde groepen. Variërend van een koortje dat uit 15

man bestaat tot een instelling als Kumulus. En alles wat

daar tussen zit. Maar dat zijn over het algemeen

geïnstitutionaliseerde instellingen. We hebben een regel,

we geven alleen maar geld aan rechtspersonen. Dus we

hebben per definitie contact met alles wat een beetje

officieel is. Dus het gebied daarbuiten, dat kennen we dus

nauwelijks.

Het beleid dat we proberen te voeren ten aanzien van de

Fringe scene is allereerst dat er in indirecte zin steun


LXXXIX

wordt verleend. Bijvoorbeeld de Mandril. Die zitten daar

in een gebouw waar ze eigenlijk niet mogen zitten. We

zorgen er in elk geval voor dat ze er niet uitgegooid

worden. Althans voor zover ons dat lukt. Kijk zodra er een

formele vergunning toezicht en politie komt, dan is het

afgelopen. We hebben wel zoiets van, als die mensen

daar niet in de weg zitten en er gebeurt daar verder toch

niets… laat ze maar fijn zitten. Een beetje passief gedogen

net zoals bij het Landbouwbelang. Dus in passieve zin

gedogen. Dat is wat de gemeente sowieso wel doet en

wat we in feite ook willen. Want we realiseren ons wel

dat er groepen zijn in de stad die niet om wat voor een

redenen ook, aansluitingen kunnen en/of willen vinden

met de gevestigde cultuur. Dat moet je respecteren en

het tweede is dat je vanuit dat soort groepen soms wel


waardevol en dat moet je de kans geven.

En in sommige gevallen vragen we aan gevestigde

instellingen om samen te werken met die scene. Zo weet

ik dat we via Kumulus wel eens wat extra geld te geven

om iets te doen met die hip hop scene. Dan doen we dat

niet direct, maar creëren indirect wel de mogelijkheid om

deze scene te betrekken en leermogelijkheden te laten

ontstaan voor beide partijen. En anderszins doen we

eigenlijk nauwelijks iets.

Ik denk dat het heel lastig is als gemeente om daar actief

in te zijn. Ik denk dat het vaak niet verder kan gaan dan

dat je een gebied creëert waar groepen hun gang kunnen

gaan. Min of meer ongestoord en vergunningluw beleid.

Enerzijds omdat we vastzitten aan formele regeltjes…

want heel simpel de Nederlandse belastingbetaler wil dat

er verantwoord geld wordt uitgegeven. Kun je dat

controleren? Vandaar dat het een rechtspersoon is die en

begroting moet bijhouden. Dus de formele kant is een

lastige.

Anderzijds is het ook zo, dat als je als gemeente of

provincie daarmee bemoeit, dan tast je toch ongewild de

autonomie aan van zo een groep. Dat is een

spanningsveld. Dus je moet daar enerzijds niet te kort bij

komen. Je moet groepen vooral hun gang laten gaan.

Maar anderzijds moet je ze wel proberen te faciliteren. En

ik denk vooralsnog dat dat alleen maar kan door een

gebouw/gebied/ruimte als dat kan ter beschikking stellen


XC

voor niet al teveel geld.


Sociaal & cultureel klimaat Want ik vind dat die groepen om twee redenen meer

aandacht verdienen.

Een het zijn inwoners van de stad die net zo goed

aandacht van de gemeente verdienen als welk ander. En

het tweede is dat deze stad ook, misschien nog meer dan

een andere stad, behoefte heeft aan nieuwe impulsen. En

ook aan gekke ideeën en toestanden en gedoe.

Kijk Maastricht is over het algemeen een vrij nette stad.

Een prachtige binnenstad, mooie monumenten en goed

opgeknapt. Dat hebben ze in de afgelopen vijftig jaar

keurig gedaan. Maar dat betekent ook dat deze stad

daardoor iets gezelligs en knus en kneuterig en

behoudend heeft. En je ziet in de stad bijna twee

groepen. Dat zijn de echte, klassieke en oudere

Maastrichtenaren, die vinden dat alles moet blijven zoals

het vijf jaar geleden was. Maar daarnaast hebben we een

zeker zo grote en groeiende groep die op een wat andere

mindset zitten. We hebben een universiteit en dat trekt

studenten aan. Er zijn een aantal internationale instituten

en een aantal vooraanstaande kunstinstellingen. Dat

genereert een andere dynamiek in de stad. Maar dat zijn

allemaal gevestigde instellingen, vaak opleidingen etc. het

zou goed zijn om in dat landschap waarin je toch een

grote groep instanties ziet die het wel goed vinden zo…

dat daar een alternatieve scene is die daar eens af en toe

tegenaan schopt. Dus daarom vind ik het belangrijk dat

we daar een wat actiever beleid op zouden kunnen

voeren.

Als je kijkt naar Maastricht vanuit de Randstad… Er wordt

elk jaar een gemeenteatlas uitgebracht en Maastricht

scoort altijd heel laag op werkgelegenheid. Want zeggen

ze, je hebt in de omgeving maar weinig banen.

Amsterdam heeft een grote regio. Maar als je die grenzen

eens wegdenkt, dan is het net zo een groot gebeid als de

Randstad.

Dat is natuurlijk anders dan de politieke overtuiging. En

de politiek zegt vooralsnog niet van je krijgt hier meer


XCI

geld voor. Sterker nog, we moeten bezuinigen. Dat is een

soort bedreiging. Ik zei al eerder… Maastricht bestaat

voor een deel uit wat ouderwetse mensen en dat

betekent dat de politiek en de gemeenteraad ook voor

een deel uit dat soort mensen. En die denken bij het

Landbouwbelang en Mandril aan… daar gaan we toch

zeker geen geld aan uitgeven?

Want er is nog meer aan de hand in deze stad. Ik zit

vrijdag weer bij een bijeenkomst over wat de gemeente

meer zou kunnen beteken voor de studenten in deze stad.

En dan gaat het onder andere over er moet een loket zijn

in het Engels, want er zijn onderhand meer buitenlandse

studenten dan Nederlandse. Dan gaat het over

studentenoverlast in studentenhuizen. Maar dan gaat het

ook over er is hier niets te doen voor studenten. Er zou

bijvoorbeeld een nachtclub moeten zijn. En dan hebben

we een interessante discussie altijd. Want dan zie je dat

er… we hebben als gemeente niets te zeggen over een

disco of kroegen. Maar kennelijk is in deze stad een

discotheek niet levensvatbaar. Er zijn een paar pogingen

geweest en die sluiten weer vroeg of laat. En dat is een

interessant fenomeen. Want enerzijds ben je een

studentenstad en anderzijds zie je dat er op natuurlijke

basis kennelijk geen voorzieningen komen waar die

studenten wel bij tijd en wijlen om vragen. Een verklaring

is wel dat deze stad ook vooral een kroegencultuur heeft.

Dat weten we en dat houdt verband met die gezellige

binnenstad en kroegen die er zijn. Dat kan dus ook

betekenen dat studenten van de universiteit eerder

geneigd zijn om met een groep gezellig in de kroeg te

hangen dan naar een hippe discotheek te gaan. Dat kan,

maar dat weten we niet. Terug naar die alternatieve

scene. Wat is nou de invloed van deze studentenstad op

de alternatieve scene. Is dat ook te gering net als bij het

tot stand komen van een discotheek? Want daar hebben

studenten in hun consumeringspatroon duidelijk geen

behoefte aan. Dus ik vraag me ook af of studenten zoveel

impuls geven aan het ontstaan van de alternatieve scene.

Ik weet het niet.

Sterktes & kansen Fringe scene Een beetje passief gedogen net zoals bij het

Landbouwbelang. Dus in passieve zin gedogen. Dat is wat

de gemeente sowieso wel doet en wat we in feite ook

willen. Want we realiseren ons wel dat er groepen zijn in

de stad die niet om wat voor een redenen ook,


XCII

aansluitingen kunnen en/of willen vinden met de

gevestigde cultuur. Dat moet je respecteren en het

tweede is dat je vanuit dat soort groepen soms wel


waardevol… dat moet je de kans geven.

Het komt helemaal spontaan vanuit de mensen. Het is

niet ingegeven door iets wat hoort of moet of dat er geld

ligt dat je moet opmaken. Maar dat je door een innerlijke

gedrevenheid van mensen iets bereikt. Dat is per definitie

sterk. Misschien wordt precies daardoor van de gebaande

paden afgeweken.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Zwak is dus dat het dus ook niet georganiseerd is. En dat

het dus ook morgen weer in mekaar kan donderen. Kun je

zwak noemen of je kan zeggen het hoort erbij. En

misschien in deze stad typisch… en wat mij betreft mag

de alternatieve scene zich in deze stad wat meer

manifesteren. Die mogen zich wat vaker aan deze tafel

melden. Ze mogen best iets meer op de trom slaan… Dat

kan ook anders… door bijvoorbeeld hun zichtbaarheid te

vergroten. Ze zijn vaak onzichtbaar. Doen hun ding… maar

ik zie en hoor ze te weinig. Maar goed daar zijn

waarschijnlijk ook redenen voor. Want er zijn ook groepen

die zeggen, ja maar daar moet je ook middelen en geld

voor hebben. Je moet je ook durven manifesteren in een

stad zoals Maastricht. We zijn er… lach ons maar uit en

verklaar ons maar voor gek, maar wij doen ons ding.



Culturele Hoofdstad kan in deze ontwikkeling vaart

brengen. Kijk Culturele Hoofdstad is terug te brengen tot

een ding en dat is zorgen met dat circus van Culturele

Hoofdstad dat de ramen opengaan bij mensen en dat er

een meer openmind ontstaat op het gebied van cultuur in

de volle breedte. En daar hoort hoge kunst,

experimentele kunst, amateurkunst en de alternatieve

scene bij. Als we Culturele Hoofdstad worden dan zal de

Fringe scene daar voordeel bij hebben.



Dat is natuurlijk anders dan de politieke overtuiging. En

de politiek zegt vooralsnog niet van je krijgt hier meer

geld voor. Sterker nog, we moeten bezuinigen. Dat is een

soort bedreiging. Ik zei al eerder… Maastricht bestaat

voor een deel uit wat ouderwetse mensen en dat

betekent dat de politiek en de gemeenteraad ook voor

een deel uit dat soort mensen bestaat. En die denken bij


XCIII

het Landbouwbelang en Mandril aan… daar gaan we toch

zeker geen geld aan uitgeven? Dus dat is nog een

werkelijkheid dan de visie die ik er zelf op heb.


2018

Het is belangrijk in dit proces dat een stad kan aangeven

dat het potentie heeft. En dat die potentie binnen 5-10

jaar goed ontwikkeld kan worden en dat het fenomeen,

het vehikel Culturele Hoofdstad daar een boost aan kan

geven. Dat is genoeg. Dus als we bij wijze van spreken

zeggen… we doen helemaal niets aan de alternatieve

scene, maar we weten dat het er is en we willen die een

plek geven. Dan kan dat voor de jury van Culturele

Hoofdstad betekenen… Ok, dan gaan we jullie helpen. Dat

is een reden te meer dat jullie het mogen worden. Maar

dan moet je overtuigend kunnen zeggen dat je er iets

mee wil. Als je er niets van weet dan kan dat natuurlijk

niet.

Bij Culturele Hoofdstad geldt altijd de spanning tussen

ben je al goed en wil je beter worden of ben je slecht en

wil je goed worden. Je ziet nu dat in de eerste ronde

gezegd wordt Dan Haag en Utrecht… jullie vallen af. Dat is

vanzelfsprekend, want als er ergens al heel veel cultuur is

dan is het in de Randstad en Utrecht en Den Haag. Maar

zij dachten daar heel anders over. Zij dachten we hebben

al veel en we willen het veel beter maken. Het gaat erom

waar je naar wil kijken. Ik dek dat Maastricht wel de

sterkste troeven in handen heeft door op het snijvlak van

Europa te liggen.


XCIV

10

DATUM: 23-4-2013

NAAM: Kees

LEEFTIJD: 28

ORGANISATIE: Landbouwbelang

FUNCTIE: Programmeur bands/ Contactpersoon gemeente Maastricht

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik had contact met verschillende bands over de hele wereld bijna. Daar mailde ik dan mee

en dan zette ik een datum vast en organiseerde concerten en feesten. Voor de rest ben ik nog steeds de

contactpersoon naar de gemeente toe. Dus het hele verhaal met vergunningen en ontheffingen en beveiliging om

een evenement te doen.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod In eerste instantie organiseren wij wel voor een subgroep,

maar we hebben in het Landbouwbelang ook activiteiten

die niet alleen voor die subgroep zijn. Bijvoorbeeld de

opkomende KunstTour. Maar in eerste instantie begint

het met evenementen die heel veel ‘normale’ mensen

afstoot. Maar dat mag ook.

Er zijn echt gewoon weekenden dat er geen fliker te doen

is. Er is gewoon te weinig.


Waardering: 10

Beleving: 6

Het mooie ervan vind ik dat het vaak dus plaatsvindt in

kraakpanden of panden waar geen financiële druk is. Het

is vaak niet commercieel van aard. Ik weet niet of die

Fringe kan worden gedefinieerd als zijnde niet

commercieel… het is in ieder geval met elkaar verweven.

Het is een reactie op de cultuur die er als is. Dus het is

een uiting van kunst, muziek en het heeft een grote

sociale functie voor een groep die dus bij de mainstream

niet aan zijn trekken komt. Dus dat is het denk ik. Een

subgroep die op een zelfstandige manier zijn eigen

evenementen en sfeer creëert.


XCV

Het Landbouwbelang behoort tot de alternatieve scene,

omdat de evenementen die georganiseerd worden vrijwel

altijd georganiseerd worden door mensen die hun eigen

idee hebben. Het Landbouwbelang heeft ook de luxe dat

we dus geen winstoogmerk hoeven te hebben. We

moeten uit de kosten komen, maar er hoeft geen

manager te worden betaald. Die beveiligers zijn eigenlijk

de grootste kostenpost.

Het is een oud fabriekspand en sinds 1937 niet

gerenoveerd. Dat maakt het automatisch al alternatief.

Want je heb een industriële sfeer waar het in de winter

koud is. Waar mensen dan zelf met recycle materialen

een podium gaan maken, omdat het tijdelijk is. Het

tijdelijk karakter is ook heel belangrijk voor die scene.

Persoonlijke motivatie (identificatie) Ik heb dus twee keer 4HAVO gedaan en nog niet gehaald

en toen ben ik gestopt. Daarna nog een keer geprobeerd

op volwassenenonderwijs en toen weer gestopt, dus ik

heb geen diploma. Daarna heb ik eigenlijk van allerlei

soorten werk gedaan binnen de thuiszorg etc. Toen ben ik

op een gegeven moment in het Landbouwbelang gaan

wonen, omdat een hoop van mijn vrienden naar

Maastricht kwamen. Ik vond het een leuke plek en ik had

het idee dat ik daar wel iets kon betekenen. Ik had

natuurlijk in Heerlen waar ik ben opgegroeid ook wel

feestjes georganiseerd. DJ avonden en af en toe ook

bandjes… en dat heb ik in het Landbouwbelang echt

ontwikkeld.

Ik vind dat zelf altijd heel leuk. Ik heb dat zelf altijd heel

interessant gevonden om niet alleen je eigen scene te

betrekken, maar juist mensen uit de gangbare cultuur ook

eens te laten proeven en ervaren van kom maar langs en

kijk wat je ervan vindt. Het mag open zijn voor iedereen

en dat is het volgens mij ook wel altijd. Maar dat vind ik

hier nu in die buurttuin ook interessant. We zijn toch wat

alternatieve mensen die hier wonen en het beheren,

maar de tuin heeft ook een buurtfunctie. En we geven

daar nu op onze manier invulling aan en smaken

verschillen, maar hopelijk vinden we toch een manier om

met elkaar wat leuks te doen.


XCVI

Voordat ik in het Landbouwbelang woonde, woonde ik in

Brunssum gekraakt en daar had ik een heel leuk huis

gekraakt. Maar de omgeving van Brunssum is vrij

prikkelloos en vrij saai. Er is weinig te doen en er zijn

weinig mogelijkheden om iets te doen. Weinig leuke

mensen… Dus ik ging vaker in Maastricht uit en steeds

meer vrienden van mij gingen hier ook wonen om te

studeren en te werken. En toen kwam ik steeds vaker in

het Landbouwbelang… en toen merkte ik dat het wel

goed klikte met die groep. En ik heb het altijd leuk

gevonden om bandavonden te doen en te organiseren en

mee te helpen in het eetcafé. Het was ideaal. Een

superplek vind ik. Het gebouw is waanzinnig vet en ik hou

echt van dat industriële. Je kunt er helemaal je eigen gang

gaan, het is een leuke bewonersgroep… dus het zijn

eigenlijk allemaal vrienden. Het is een beetje paradijselijk.

Je woont er bijna voor niks. In een heel groot gebouw en

je kunt er heel de dag knutselen en leuke dingen

organiseren. Als je het een beetje goed doet krijg je ook

nog 500 man op bezoek die er allemaal van genieten. Dat

geeft natuurlijk een enorme kick.

Normen & waarden En de invulling van die activiteiten worden altijd bepaald

door de bewoners. Want er moet genoeg draagvlak zijn

onder de bewoners wil een bepaalde organisator zijn

feest kunnen doen. Dan moet hij dus minimaal vier man

van de bewoners kunnen overtuigen dat dat leuk is en de

bewoners moeten daar dan ook zin in hebben. Als het

niet onze smaak is, dan gebeurt het niet. Daar hebben we

gewoon geen zin in. Dat hebben we bijvoorbeeld met

minimal house. Binnen de bewoners van het

Landbouwbelang zijn er niet genoeg mensen die dat

waarderen, dus dan doen we dat niet.

Er wordt altijd veel waarde gehecht aan die autonomiteit.

Dus heel lang was de regel geen subsidiefondsen of

sponsoring. Tegenwoorig valt daar wel over te praten. Als

je een leuk project hebt en het zit idealistisch in elkaar is

transparant… dan wordt besproken of instellingen die

subsidie ontvangen gebruik mogen maken van het

Landbouwbelang. Als de ideeën van die organisatie en

het landbouwbelang goed genoeg overeenkomen, dan

kan het daar plaatsvinden.

Het kan niet dat iemand daar een feest organiseert en er

vervolgens met de buit vandoor loopt. We willen ook niet


XCVII

dat er een DJ komt draaien die 2000 euro voor een uurtje

vraagt.

Visie/missie Vanuit de eerste bewoners was al de intentie om echt iets

met het pand te gaan doen. Obed had ook altijd die visie.

Er zijn natuurlijk drie grote loodsen… ja die nodigen uit

om leuke dingen te doen. Dat is natuurlijk veel te veel

ruimte om gewoon maar wat te gaan wonen en te

hangen. Er was wel gelijk het idee om er een culturele

broedplaats van te maken.

Zoveel mogelijk biologisch… We willen cultuur bieden die

elders geen plek vindt. Geld is altijd belangrijk geweest.

Het moet allemaal vrijwillig. Er mag niemand aan

verdienen, het verdiende geld wordt weer teruggestopt in

het pand. Culturele broedplaats en springplankfunctie.

We hebben helaas nooit een duidelijke visie kunnen

formuleren. Dat had ik wel graag gehad. Je kunt dan op

een gegeven moment tegen de gemeente zeggen, of zelfs

landelijk zeggen… kijk. Met 16 ego’s is dat lastig en de

groep verandert. Maar dan kan je een visie presenteren

en daar een plan op formuleren en dan is het lastig voor

de gemeente om ons eruit te zetten.

Stigmatisering & tolerantie Ja goed, het woord kraker heeft natuurlijk een heel

negatieve klank bij veel mensen. Ik zit daar niet zo echt

mee. Ik vind het juist leuk om dat cliché weg te halen en

dat stigma te doorbreken. Maar als je het even los van

het kraakpand ziet en ik zeg dat ik vrijwilligerswerk doe

voor een culturele vrijplaats… dan merk ik dat veel

mensen het helemaal niet snappen. Van mijn collega’s op

de bouw merk ik dat ze totaal niet snappen dat ik er nog

een ander leven naast heb. Zij gaan op de bank zitten en

ik ga nog even repeteren met mijn bandje. En daarbij doe

ik een hele hoop gratis.

Ik krijg ook wel hele leuke reacties. Als ik collega’s

overtuig om een keer naar een feestje te komen bij het

Landbouwbelang en ze zien wat ik heb georganiseerd,

dan vinden ze dat natuurlijk wel heel erg tof.

Inclusie/exclusie

Oorsprong & bestaansrecht Het Landbouwbelang is in april 2002 gekraakt, ik was daar


XCVIII

niet bij. Door vier personen. Dat was in het begin

natuurlijk een grote puinhoop. Dat gebouw heeft meer

dan twintig jaar leeg gestaan. De kunstacademie had daar

wel af en toe tentoonstellingen gemaakt en gehouden en

de HEDAH ook. Die hebben daar dan af en toe een

tentoonstelling gedaan, vooral groepstentoonstellingen af

en toe een feestje eraan vast. Voor de rest stond het

eigenlijk leeg. Dus toen het gekraakt was hebben die vier

personen met hun vrienden natuurlijk eerst opgeruimd.

Bergen duivenstront weggeschept, stroom en water

aangelegd en begonnen aan het bouwen van een keuken.

Een soort leefkeuken. Na een jaar was het pand pas een

beetje geschikt om dingen te organiseren. Toen zijn ze dus

langzaam feestjes gaan doen en dat was in het begin nog

allemaal heel klein… voor vrienden van vrienden en

vrienden. En zo is het allemaal begonnen.

Vanuit de eerste bewoners was al de intentie om echt iets

met het pand te gaan doen. Obed had ook altijd die visie.

Er zijn natuurlijk drie grote loodsen… ja die nodigen uit

om leuke dingen te doen. Dat is natuurlijk veel te veel

ruimte om gewoon maar wat te gaan wonen en te

hangen. Er was wel gelijk het idee om er een culturele

broedplaats van te maken.

Ik hoor van heel veel mensen dat als het Landbouwbelang

er niet zou zijn, ze al lang uit Maastricht waren verhuisd,

dus ik denk dat het voor een grote groep toch echt wel

vertier biedt.

En het heeft natuurlijk heel veel verschillende functies.

Kijk er zijn mensen die komen alleen maar op de dance

feestjes. Er is een grote groep studenten die dat doet,

maar ook het eetcafé heeft een heel grote sociale functie.

Veel vegetariërs en veganisten hebben in Maastricht

weinig keuze om een beetje voor een normale prijs lekker

te eten. En dan de weggeefwinkel voor de mensen met

wat minder geld die daar spulletjes kunnen krijgen. Maar

ook voor heel veel bands die in een wat meer

underground hoek zitten, die vinden dat fantastisch om

bij ons te spelen. Bijvoorbeeld noise bands die nergens

anders een podium krijgen. En dat kan ook omdat we

financieel geen winstoogmerk hebben. Bij een officieel

popodium zoals de Muziekgieterij is dat natuurlijk anders.

Voor Reinder van Demotech is dit natuurlijk ook

belangrijk. Als hij een werkplaats van die afmetingen

moet gaan huren, dat gaat helemaal niet. Hij heeft heel


XCIX

idealistische doelen en bij ons heeft hij de vrijheid om te

experimenteren en zijn gang te gaan. Landhuis heeft nu

ook een belangrijke functie. Maar ook werkplekken voor

kunstenaars die beginnend zijn. We proberen ook

oefenruimtes te creëren, maar daar zijn we niet zo goed

in. Omdat het pand gewoon niet goed geluidsdicht te

maken is. En ook de toneelacademie maakt nog altijd

vaak gebruik van ons. Ook de kunstacademie heeft

studenten die regelmatig komen om te exposeren of een

activiteit te organiseren. Eindeloze mogelijkheden.

Toekomstperspectief Ik ben het nu aan het afbouwen. Een klein half jaar

geleden ben ik verhuisd uit het Landbouwbelang. Dat

betekent automatisch dat je er minder doet. Ik ben zelf

ook muzikant en ik wil me meer gaan focussen op mijn

eigen muziekhobby. Eventueel zou ik zo een rol als

programmeur wel blijven doen. Of het nu hier is of ergens

anders. Het liefste daar natuurlijk.

Wat is het toekomst van het Landbouwbelang? Dat stel ik

me al zeven jaar van de tijd dat ik er woon. Dat is iets heel

lastig en iets wat we vaak bespreken met de bewoners en

frietjes vrienden. Dat is eigenlijk een groep van

vrijwilligers en vrienden die nauw betrokken is. Op

bepaalde punten kunnen ze ook meebeslissen over wat er

gaat gebeuren en hoe dat gaat gebeuren. Wat je gewoon

merkt is dat die besluitvorming heel complex en traag is.

Dat hoor ik van heel veel kraakpanden en broedplaatsen…

besluitvorming is gewoon een heikel punt. Omdat het

allemaal vrijblijvend is weet je. Het is allemaal gewoon

voor de leuk en er zijn weinig regels en geen hiërarchie.

Geen mensen die de functie hebben om beleid uit te

zetten. Dit zijn gewoon bewoners en heeft een tijdelijk

karakter. Als iemand met een zak met geld komt, ben je

weg. Dus het heeft allemaal een heel doe it yourself

karakter en spontaniteitkarakter waar je altijd op

vastloopt als je in de toekomst gaat denken. Want dan ga

je denken aan professionalisering, subsidie, geld vragen

en geld uitgeven… dat soort dingen. Ik weet echt niet

waar het Landbouwbelang gaat eindigen. Ik hoopte

eigenlijk dat we op de een of andere manier nu op dit

moment al een stuk professioneler waren. Waardoor we

dus eigenlijk niet meer weg te slaan daar. Nu blijft het

toch een beetje houtje, houtje, leuk, leuk, leuk… maar tel

je in de politiek? In de wat sjiekere cultuursector, waar we

ons natuurlijk deels tegen afzetten of Culturele


C

Hoofdstad, tel je helemaal niet mee en wordt je eigenlijk

een beetje vergeten. Dat is deels onze eigen schuld

omdat we dus geen duidelijk toekomstperspectief

hebben en de idealen zitten daarbij in de weg. Want het

moet allemaal gratis blijven en het moet allemaal met

gerecycled materiaal. En het moet allemaal bio en aan

eisen voldoen en daarmee sluit je al een heleboel

groepen uit. Allemaal mensen die wel samen willen

werken of gebruik willen maken van de ruimtes van het

Landbouwbelang die kunnen dat niet doen, omdat ze of

betaald worden of andere ideeën dan ons hebben. Ik zou

dat zelf ietsje anders doen. Ik zou zelf iets meegaan in de

stroming van de stad. Maar het landbouwbelang wil toch

enigszins eigenwijs blijven en daardoor blijft de toekomst

continu onzeker.

De gemeente Maastricht moeten vooral de mogelijkheid

geven om het te laten bestaan. Ze moeten flexibel zijn,

tolerant zijn en meedenkend. En plekken zoals de

Mandril/Ossekop die vragen om hulp, geef ze dat ook

dan.

En verder wil ik meer cultuurmakers… mensen met

initiatief. Dat mis ik wel een beetje in Maastricht. Je hebt

veel mensen die graag entertained willen worden. Er zijn

maar weinig mensen die de verantwoordelijkheid willen

nemen om buiten bij de deur te staan etc. Mijn wens is

dat er veel meer Fringe freaks komen.

Fysieke positionering De fysieke staat van het gebouw is een bedreiging. Als we

hier nog 10 jaar zo in leven, zonder onderhoud, dan krijg

je problemen zoals betonrot en lekken… gevaar van

instorting etc.

Beleidsmatige positionering Aan de ene kant moet de gemeente je vooral met rust

laten. En dat vind ik ook wel cool aan wat ze doen bij het

Landbouwbelang. Ze hebben wel op een gegeven

moment gezegd, omdat de feesten steeds groter worden

en er kwam steeds meer politie, controle en evacuaties.

Want het was allemaal illegaal etc. Toen was Leers nog

burgemeester. Zijn we de volgende dag na de zoveelste

evacuatie van het feest op een debat langs geweest. Het

was een jongerendebat met de vraag: wat willen jongeren

in de stad. Dat was heel toevallig na onze ontruiming van

nattehondenrock. En dit festival was ook georganiseerd


CI

door twee hele jonge gastjes. Die zaten bij de

Jongerenraad en waren heel betrokken. Toen waren we

daar met 200 man in die zaal. We pasten er niet eens

allemaal in. De dag daarna zaten we bij Gert Leers aan

tafel en hebben we de hele constructie bedacht van het

convenant. En het convenant is gewoon een aantal

afspraken op papier die je maakt over een maximaal

aantal bezoekers, brandveiligheid, beveiliging, sluitingstijd

etc. Daar hebben we toen in geïnvesteerd en alles

brandveilig gemaakt. Allemaal BHV cursussen gedaan.

Sindsdien laat de gemeente ons ook redelijk met rust. Dat

is ook wat je wilt. Ze moeten zich niet met de inhoud

bemoeien, maar het vooral gedogen. Ik snap natuurlijk

ook dat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft. Als

daar duizend man op een feest staan en plafond zakt in,

dan wordt de burgemeester daarop aangesproken.

Sinds het convenant, verhouden we ons zeer positief

tegenover de gemeente. De gemeente is natuurlijk een

vrij breed apparaat. Er zijn een hoop partijen die zicht

positief hebben uitgesproken en dat nog altijd doen. Ook

echt laten blijken dat ze ons waarderen. We hebben een

penning gekregen van de PvdA; de Willem Vliegen

penning. Willem Vliegen was iemand die

burgerinitiatieven steunde en heel erg vanuit het volk en

zelf doen was. Dus die penning wordt elk jaar uitgereikt

door de PvdA aan een initiatief die veel betekent voor de

stad. Die hebben we gekregen van Costongs. Het

convenant loopt goed. We kunnen twee keer per maand

een groot evenement houden. Dat kan ik gelukkig

allemaal per mail doen en ik hoef niet 10 weken van

tevoren een formulier in te vullen dat vervolgens in de

bureacratische molen terechtkomt. Omdat we zoveel

evenementen hebben hoeft dat dan niet. Het is vier

weken van tevoren een mail. Alleen vind ik het sneu dat

we maar twee grote evenementen per maand kunnen

doen. Als we drie keer iets gedaan willen hebben, dan

wordt daar moeilijk over gedaan.

Er is verder vrij weinig contact buiten het mailcontact. Dat

vind ik ook wel goed zo. Maar bij het tekenen van het

convenant is er afgesproken dat er elk half jaar een

evaluatie komt. We hebben in die vier jaar een keer koffie

gedronken en verder niets…


CII

Samenwerkingsverbanden Als we dus een feest hebben van meer dan 100 mensen

dan mail ik de gemeente met de aard van het feest, de

datum en de contactpersoon en dan krijgen we een

ontheffing. En daarin staat eigenlijk dat we alcoholische

drank mogen schenken en geluid mogen produceren. Dat

regel ik dan. Er is ook beveiliging… vier stewards van MVV.

Dat hebben we min of meer met de gemeente

afgesproken. En daar ben ik ook de contactpersoon voor.

Ik zou zelf graag zien dat er meer samenwerking was. Ik

zou bijvoorbeeld meer met de Muziekgieterij willen

werken. Dat we vrijwilligers kunnen delen of apparatuur

kunnen uitlenen aan elkaar… Met Mandril/Ossekop

werken we wel samen. Er worden vrijwilligers gedeel,

apparatuur. Dj’s van ons draaien bij hun en andersom.

Maar ook verder… Ik heb contacten met mensen in Luik,

die posters voor ons ophangen. Maar ook qua bands… Ik

heb echt contacten over de hele wereld met bookers en

in andere kraakpanden. Toen Ronddeel nog actief was,

werkten we daar ook mee samen.

Met officiële instellingen noemen we het ook echt

samenwerken. Dan is er sprake van een

samenwerkingscontract. De rest van de

samenwerkingsverbanden zijn gewoon vrienden. Mijn

intentie is wel altijd geweest om dat te proberen met het

Bonnefantenmuseum of Centre Ceramique. De meer

gevestigde instellingen. Dat je daar toch ook contacten

hebt. Het lijkt me bijvoorbeelde wel leuk om curators van

dat soort instellingen de mogelijkheid te geven om het

Landbouwbelang als expositieruimte voor kunstenaars

aan te dragen.

Sociaal & cultureel klimaat Ik hoor van heel veel mensen dat als het Landbouwbelang



vertier biedt.









CIII





















Als het Landbouwbelang wegvalt denk ik dat een hoop

mensen zich gaan vervelen en het gewoon niet meer zo

leuk vinden in de stad en verkassen naar een stad waar

wel dat soort plekken zijn. Dus ik denk vooral een

heleboel buitenlandse alternatieve studenten, die na hun

studie zeggen van ik ga wel naar Berlijn of Amsterdam,

Tilburg of Nijmegen. Je kan zeggen dat het aanbod en de

mogelijkheid tot deelname motivatie zijn om in de stad te

blijven. Het Landbouwbelang heeft altijd gedraaid op

mensen die de energie hebben om hier in te steken en

het leuk te maken en die mensen hebben dan ook niks

omhanden om echt te doen.

Cultuur trekt cultuur aan. Studenten komen van overal

om hier te studeren en zoeken dan iets leuks… en gaat

dat dan zelf organiseren bij gebrek aan. Dat schijnt ook

een groot punt te zijn bij de gemeente. Studenten die dan

thuisfeestjes gaan organiseren en problemen krijgen met

de buurt wegens geluidsoverlast. Dat blijkt echt een groot

probleem te zijn.


CIV

Sterktes & kansen Fringe scene Ik hoor van heel veel mensen dat als het Landbouwbelang



vertier biedt.




























Het nieuwe jonge bloed, zorgt ervoor dat we elk jaar

nieuwe mensen hebben die in de pot willen komen

roeren bij het eetcafé.

Ook de internationale invloeden op de programmering

bijvoorbeeld.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Als het Landbouwbelang wegvalt denk ik dat een hoop

mensen zich gaan vervelen en het gewoon niet meer zo

leuk vinden in de stad en verkassen naar een stad waar

wel dat soort plekken zijn. Dus ik denk vooral een

heleboel buitenlandse alternatieve studenten, die na hun

studie zeggen van ik ga wel naar Berlijn of Amsterdam,

Tilburg of Nijmegen. Je kan zeggen dat het aanbod en de


CV

mogelijkheid tot deelname motivatie zijn om in de stad te

blijven. Het Landbouwbelang heeft altijd gedraaid op

mensen die de energie hebben om hier in te steken en

het leuk te maken en die mensen hebben dan ook niks

omhanden om echt te doen.

Wat je gewoon merkt is dat die besluitvorming heel

complex en traag is. Dat hoor ik van heel veel

kraakpanden en broedplaatsen… besluitvorming is

gewoon een heikel punt. Omdat het allemaal vrijblijvend

is weet je. Het is allemaal gewoon voor de leuk en er zijn

weinig regels en geen hiërarchie. Geen mensen die de

functie hebben om beleid uit te zetten. Dit zijn gewoon

bewoners en heeft een tijdelijk karakter. Als iemand met

een zak met geld komt, ben je weg. Dus het heeft

allemaal een heel doe it yourself karakter en

spontaniteitkarakter waar je altijd op vastloopt als je in de

toekomst gaat denken. Want dan ga je denken aan

professionalisering, subsidie, geld vragen en geld

uitgeven… dat soort dingen.

Ik hoopte eigenlijk dat we op de een of andere manier nu

op dit moment al een stuk professioneler waren.

Waardoor we dus eigenlijk niet meer weg te slaan waren

daar. Nu blijft het toch een beetje houtje, houtje, leuk,

leuk, leuk… maar tel je in de politiek? In de wat sjiekere

cultuursector, waar we ons natuurlijk deels tegen afzetten

of Culturele Hoofdstad, tel je helemaal niet mee en wordt

je eigenlijk een beetje vergeten. Dat is deels onze eigen

schuld omdat we dus geen duidelijk toekomstperspectief












continu onzeker.


CVI

Je merkt dat nu ook bij de Mandril/Ossekop. Dat zijn heel

actieve en fatsoenlijke mensen die voor een aanzienlijke

subgroep dingen organiseren. Dat zijn deels feesten, maar

ook lezingen en yogalessen. Die worden vaak al stilgelegd

voordat het überhaupt begonnen is omdat er 10 fietsen

voor de deur staan. Dan wordt Jacques Costongs

benaderd met de vraag, help ons om hier een weg in te

vinden. Wat moeten we doen om dit werkbaar te maken.

Wat moeten we doen om dit voor jullie veilig te krijgen?

Die maakt dan allerlei beloften… we komen erop terug,

maar vervolgens gebeurt er niets en horen ze niets meer.

Er zou binnen de gemeente eigenlijk een functie moeten

zijn om broedplaatsen te begeleiden. Gewoon handvatten

te geven. Als je deze stappenplan volgt, kan je gewoon

door. En eventueel daar zelfs een klein budget ter

beschikking voor vrijmaken.

We zullen niet snel eruit worden gezet. We zijn redelijk

goed gevestigd. Maar een bedreiging zou zijn dat een

Joop van den Ende, waar toen sprake van was… er een

theater wil bouwen en de gemeente een zak geld geeft en

zegt van dis is mijn pand.

Een andere bedreiging is als de dynamiek in de groep

verstoord wordt en sfeer in negatieve zin omslaat. Dat

gebeurt ook wel eens en dat betekent dat er weinig

activiteiten plaatsvinden en de leden alleen maar bezig

zijn met overleven en het wegpesten van elkaar. Daarom

hebben we ook een vrij strenge toelatingseisen voor

nieuwe bewoners. Iedereen moet daar voor zijn. Als er

een iemand tegen is, dan doen we dat niet. Daarmee sluit

je conflicten bijna uit.

Ik zie het nog niet zo snel gebeuren, maar een bedreiging

kan zijn dat er een bepaalde groep zodanig dominant

wordt, dat ze dingen gaan organiseren die tegen alles

ingaan waar we al 11 jaar voor staan.

De fysieke staat van het gebouw is een bedreiging. Als we

hier nog 10 jaar zo in leven, zonder onderhoud, dan krijg

je problemen zoals betonrot en lekken… gevaar van


CVII

instorting etc.

De vrijblijvendheid van het concept. Dat zie je ook bij een

aantal van de bewoners in het Landbouwbelang. In het

begin heel enthousiast en actief en nu organiseren ze niet

veel, omdat er geen hierarchie is die ze daarvoor op de

vingers tikt. Tenzij je in de woongemeenschap iets

verkeerd doet… Dus je kan een beetje op je kamertje

hangen en de kat uit de boom kijken. Het is natuurlijk

allemaal DIY, zelfinitiatief. Zit je een keer niet goed in je

vel, de vibe is er niet of het is koud… dan gebeurt er ook

niet zoveel.





Ik hoopte eigenlijk dat we op de een of andere manier nu

op dit moment al een stuk professioneler waren.

Waardoor we dus eigenlijk niet meer weg te slaan daar.

Nu blijft het toch een beetje houtje, houtje, leuk, leuk,

leuk… maar tel je in de politiek? In de wat sjiekere

cultuursector, waar we ons natuurlijk deels tegen afzetten

of Culturele Hoofdstad, tel je helemaal niet mee en wordt

je eigenlijk een beetje vergeten. Dat is deels onze eigen

schuld omdat we dus geen duidelijk toekomstperspectief












continu onzeker.

Weet je wat het is… als je iemand hebt die telkens iets

leuks wil doen en vijf keer ontruimd wordt, dan pakt die

bij de zesde keer zijn biezen en gaat het ergens anders

doen. De gemeente moet meedenken en helpen als er

hulp wordt gevraagd.

Overige opmerkingen over Europese Culturele Hoofdstad Ik geloof niet zo in Culturele Hoofdstad. Ik geloof niet dat


CVIII

2018 we dat gaan halen als Maastricht… Maar het heeft in dei

zin wel geleefd dat ik het als een kans zag om voor het

Landbouwbelang iets serieuzer genomen te wprden. Dan

kom je ook weer uit bij die visie. Als we nou op tijd een

beetje een visie hadden, ook hoe we in dat verhaal een

rol hadden kunnen spelen, dan hadden we daar ook onze

voordelen uit kunnen halen. Het blijft altijd een soort

eliteverhaal. Uiteindelijk gaat het om heel veel eld dat je

gaat krijgen… Dat is natuurlijk erg gewild in een stad. Dat

je weet ik niet hoeveel miljoen krijgt om een injectie in je

cultureel aanbod te geven. Maar dan worden als snel van

die Fringe projecten over het hoofd gezien… maar

natuurlijk zijn er ook veel van die initaitieven die zich daar

tegen afzetten en zeggen… Laat maar zitten die Culturele

Hoofdstad.

Ik denk dat het veel meer zin heeft om een project op te

zetten waarin je burgerinitiatieven gaat steunen. Dat je

een flinke pot met geld hebt dat je kan verdelen over

mensen en groepen die iets leuks willen doen. In plaats

van geld stoppen in stad die het toch allemaal in kunst en

cultuur gaan stoppen die vooral voor de Tefaf groep

bedoeld is. Dan vallen ook heel veel mensen buiten de

boot.

Het lijkt me ook moeilijk om dat te vertalen als overheid

zijnde. Wat is cultuur he? Het probleem is dat zo een

stropdas daar geen voeling mee heeft. Ik heb het gevoel

dat het veel poeha om niks is.

Maar misschien kan ik wel iemand zijn die een stem kan

zijn voor de alternatieve scene. Maar dat doe ik niet, dus

heb ik geen recht van spreken.


CIX

11

DATUM: 18-4-2013

NAAM: Nick Jongen

LEEFTIJD:

ORGANISATIE: Artspace Ronddeel

FUNCTIE: Medeorganisator

LABEL FRAGMENT



Waardering: 10

Beleving: 7

Ik denk dat bij tegenculturen altijd sprake is van bittere

noodzaak. Noodzaak is natuurlijk een relatief begrip…

Wanneer er weinig geboden wordt zullen mensen eerder

geneigd zijn om zelf initiatief te tonen en platforms te

creëren. Kunst te bieden en misschien zelfs kunst te

uitten. Dus het ontstaat uit een bepaald gemis en draag

vervolgens bij aan het tot stand brengen van diversiteit in

het cultuuraanbod.

Artspace Ronddeel past hier ook bij. In het verleden

waren er bijvoorbeeld veel artists in residence. Dat

betekende dat er dan kunstenaars werden uitgenodigd

om in het pand ernaast een maand ofzo te verblijven en

in die tijd te werken aan een of ander project en aan het

eind te exposeren. Er zijn ook concerten geweest…

performance art… en allemaal op vrijwillig inititiatief en

onbetaald. Ik denk dat als mensen het doen, ze er vrij

gedreven in zijn en er zelf niet echt veel belang bij

hebben. Afgezien aan het bijdragen aan cultuur. Er is geen

sprake van winstoogmerk. Mijn buren betalen voor die

ruimte en draaien daar volgens mij zelfs maandelijks

verlies op. Het geeft duidelijk weer wat hun intenties zijn

en dat ze het initiatief toch vooropstellen.

Persoonlijke motivatie (identificatie) Ik ben daar een half jaar geleden begonnen. Er is in ieder

geval geen hierarchie… er zijn geen vaste schema’s. Als

mensen initiatief tonen, dan wordt dat erg gewaardeerd

en wordt daar de ruimte voor geboden. Dat is voor mij


CX

erg waardevol.

De reden waarom ik Artspace heb gekozen, kan te maken

hebben met mijn eigen politiek. Ik heb veel moeite met

veel dingen. Bij veel locaties heb je de situatie dat ze er

winst uit willen halen en dat de bands daar onder leiden.

Ik hoef daar verder geen winst op te maken. Bij andere

locaties heb je ook te maken met bewaking bijvoorbeeld.

En dat zijn dingen waarbij ik me niet op mijn gemak voel.

Bij Artspace is het gewoon heel ontspannen. Een heel

ongedwongen samenwerking. Je heb de vrijheid om het

helemaal aan te pakken zoals je dat wil. Je bent wel

gelimiteerd door de relatief kleine ruimte, maar dat is ook

het enige wat gelimiteerd is. Bovendien is alles tegen

22.00 afgelopen, omdat anders de buren niet blij zijn. Het

is daardoor wel een lastige buurt. Maardat zijn de enige

dingen die iemand echt zullen remmen in dingen

organiseren.

Ik ben toevallig bewoner van hetzelfde pand. Ik heb in het

verleden wel dingen georganiseerd in Nijmegen en toen

ik nog in Parkstad woonde, ook daar. Dus het was in

zoverre niets nieuws. toen vroegen vrienden van mij of ze

konden spelen en toen ben ik gaan vragen of dat beneden

kon. Toen waren ze erg blij omdat iemand initiatef toonde

en dat was al lang niet meer gebeurd. Ze hadden ook het

gevoel dat het een beetje doodbloedde. Dus ze waren er

erg blij mee. Toen hebben ze me de sleutel gegeven van

de locatie en sindsdien is het een waardevolle

samenwerking.

Het creëren van tegenculturen is per definitie een

politieke uiting. Zo oefen je ook politieke invloed uit op je

omgeving en in dit geval creëer je een platform of

medium om hier ook uiting aan te geven. Je ziet dat er in

alternatieve autonome cultuur ook ruimte wordt

geboden aan het aandacht creëren voor politieke

vraagstukken.

Normen & waarden Ik weet wel zeker dat ik namens de hele groep kan

spreken als ik zeg dat dingen zoals discriminatie op welk

gebied dan ook niet getolereerd zal worden. Of wanneer

mensen dingen in eigen zak zouden stoppen of


CXI

belangrijke beslissingen zouden maken zonder overleg.

Of dat de buurt er echt last van zou hebben. Het 22.00

beleid werkt vooralsnog prima.

Visie/missie Het is ook mooi om te zien dat het uiteindelijke doel, ik

weet niet of dit overeenkomt met die van andere

collectiefleden… Maar dan denk ik dat het uiteindelijke

doel wel behaald wordt wanneer er initiatief wordt

genomen en individuen zelf aan de slag gaan met dingen

organiseren. Zo biedt het ook dat podium en platform

voor cultuur.

We willen in de toekomst weer exposities gaan doen,

maar wat we nu vooral organiseren zijn concerten. Als er

lokale bands komen spelen dan zetten we een donatiepot

neer. Soms vragen we entree voor tourende bands, maar

dat is nooit meer dan 3 euro. Je kan mensen

discrimineren op basis van inkomen. Dus ik vindt het heel

belangrijk dat dingen goedkoop zijn of gratis… of tegen

donatie. Zodat mensen daar ook geen last van kunnen

ondervinden.

Mijn visie is dat het een ruimte is waar je autonome en

alternatieve cultuur kan bieden in een ongedwongen

kader en sfeer. En zonder dat winstbejag daarbij voorop

staat. Mijn huisgenoot Yelle heeft er bijvoorbeeld een

keer een noiseband neergezet. Hoewel hij de muziek

misschien zelf niet kon waarderen, ging het om het

bieden van een platform voor cultuur die sowieso geen

platform krijgt. Ik denk dat de rest van het collectief

tevreden zal zijn met het antwoord.

Buurman Kees is heel erg begaan met de buurt. Kan er

goed mee communiceren en betrekt ze ook bij allerlei

activiteiten. Zo heeft hij bijvoorbeeld aan een van de

oudere bewoners die regelmatig klaagt, gevraagd of ze

een appeltaart wilde bakken voor een van de

evenementen. Zo voelde ze zich automatisch betrokken.

Dat is een heel slimme en experimentele manier om met

de buurt om te gaan.

Stigmatisering & tolerantie Ik ben wel echt bevooroordeeld. Ik heb rationeel gewoon


CXII

een hekel aan autoriteit en politie. Ik word ontzettend

nerveus van mensen in uniform. Of misschien ook wel

boos dat mensen denken dat het iets goeds is om zich op

zo een banale manier… dus zich in uniform boven

anderen te stellen en mensen te corrigeren aan de hand

van regels die vaak hand noch voet hebben. Natuurlijk

zijn er dan ook nog regels die bevorderlijk kunnen zijn

voor het welzijn van de mensen. Wat natuurlijk ook een

rol speelt bij de politie is banale machtvertoning. En dat

het gewoon gepaard gaat met zogenaamde handhaving

van de wet, maar de samenleving verdeelt in baas en

knecht. En ik vind het gewoon heel moeilijk om daarmee

om te gaan.

Ik denk dat krakers over het algemeen worden

beschouwen, niet als subversieve tegenbeweging, maar

als parasieten. En dat vind ik natuurlijk problematisch en

ik wil benadrukken dat het stereotype, dat geprojecteerd

wordt, veelal onterecht geprojecteerd wordt op een boel

krakers. Vuil, lui. Werkschuw… Het is lastig om daar mee

te worden geconfronteerd als je het met mensen erover

hebt. Ik was laatst op een buurtbijeenkomst. Het ging om

een buurtfeest en ik was met mijn buurman Kees. Ik had

gehoord dat hij samen met de buurt een buurtfeest in

onze tuin ging organiseren. En ik dacht misschien kan ik

namens mezelf en namens de krakers, hier aan bijdragen.

Ik stelde mezelf even voor. Ik ben Nick, ik ben een van de

krakers… Toen werd ik meteen onderbroken en zei

iemand… Ik denk niet dat je jezelf zo moet noemen, want

ik denk dat heel veel mensen jullie beschouwen als

buurtbewoners. Dat was een heel aangename verrassing.

Je krijgt dan te maken met het verschuiven van publieke

opinie op een iets kleinere schaal.

Inclusie/exclusie Ik was laatst op een buurtbijeenkomst. Het ging om een

buurtfeest en ik was met mijn buurman Kees. Ik had

gehoord dat hij samen met de buurt een buurtfeest in

onze tuin ging organiseren. En ik dacht misschien kan ik

namens mezelf en namens de krakers, hier aan bijdragen.

Ik stelde mezelf even voor. Ik ben Nick, ik ben een van de

krakers… Toen werd ik meteen onderbroken en zei

iemand… Ik denk niet dat je jezelf zo moet noemen, want

ik denk dat heel veel mensen jullie beschouwen als

buurtbewoners. Dat was een heel aangename verrassing.

Je krijgt dan te maken met het verschuiven van publieke

opinie op een iets kleinere schaal. De mensen die daar


CXIII

zaten zagen niet alleen krakers, maar een collectie dat

ook wil bijdragen.


Toekomstperspectief Ik hoop dat dit blijft voorbestaan en blijft groeien, maar

niet escaleert. Het is maar en kleine locatie… Wat ik ook

mooi zou vinden, is als er nog andere mensen bij

betrokken zouden raken en initiatief zouden tonen.

Fysieke positionering Mijn buren betalen voor die ruimte en draaien daar

volgens mij zelfs maandelijks verlies op. Het geeft

duidelijk weer wat hun intenties zijn en dat ze het

initiatief toch vooropstellen.

Het pand zelf behoort dus tot de antikraak. Mijn pand is

wel gekraakt. Dat maakt het financieel gunstig in zoverre

dat ik geen huur hoef te betalen. Maar als er iets over is

dan doneren we het aan de buren voor het onderhoud

van Artspace.


Beleidsmatige positionering Ik denk niet dat we subsidie ontvangen. Het bestuur is

geheel autonoom. Hoe dat in het verleden is geweest kan

ik niks over zeggen.

Het liefste zouden we willen dat de gemeente ons niet

lastig zou vallen. Het zou wel fijn zijn om subsidie te

krijgen, maar het risico daarvan is dat de autonome

drijfveer achter het project dan verloren kunnen gaan.

Het zou natuurlijk mooi kunnen zijn als dit zo zou kunnen

blijven voortbestaan. Het zou mooi zijn als bij het

wegvallen van deze ruimte en het vinden en creëren van

een nieuwe locatie, de gemeente zich daar niet mee

bemoeit en het niet probeert af te remmen.

Sociaal & cultureel klimaat Ik vind het heel belangrijk dat cultuur betaalbaar is, zodat

je mensen niet uitsluit. Want is niet vanzelfsprekend dat

mensen dat maar allemaal kunnen betalen. Dat stoort me

denk ik ook bij andere locaties. Ik wil daar dan iets

organiseren, maar dan gaan mensen zich met de kosten

bemoeien zonder echt de politieke gedachte erachter te

begrijpen of accepteren.


CXIV

Cultuur hoort te voldoen aan de wensen van bevolking.

Daarvoor hoort het dynamisch te zijn. Overheden kunnen

nogal voorbij gaan aan het inherente veranderkundige

aspect van cultuur.

Ik denk dat dit soort voorzieningen wel belangrijk zijn

voor studenten. Ik denk dat heel Limburg een beetje met

een leegloop effect kampt en dan zijn goede hoger

onderwijs opties en culturele opties, redenen om te

komen en misschien zelfs te blijven.

Sterktes & kansen Fringe scene De sterke punten zin wellicht de non-hiërarchische,

ongedwongen samenwerkingsverbanden. En dit klinkt

misschien cliché, maar ik denk dat er echt sprake is van

wederzijds respect.

Een heel sterk punt is natuurlijk dat er een platform

wordt geboden om ontwikkeling mogelijk te maken. En

ontwikkeling op allerlei verschillende gebieden. Op

persoonlijk vlak, organisatorisch vlak… het bied je zoveel

nieuwe kansen om te leren. En ik denk dat als er sprake is

van dit soort platforms, dat men dan van elkaar kan leren.

Daarnaast is het leren van verantwoordelijkheden,

misschien iets wat je het beste kan leren in autonome

plaatsen. Dan ben je echt op elkaar aangewezen. De

vrijheid die Artspace biedt, creëert hier ruimte voor.

Ik denk dat er kansen zijn in de samenwerking met de

buurt. Kees wil graag de tuin gebruiken voor exposities en

de buurt hierbij betrekken. Ruimte bieden voor

profilering en de barrières tussen het isolement van de

organisatie en buurt weghalen. Als bezoeker of actieve

kunstenaar/muzikant. Zodat de Arstpace de kans krijgt

om zich te manifesteren als ontmoetingsplaats.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Ik denk dat de kwetsbaarheid van onze locatie en de

kwetsbaarheid van de kraakgroep als verantwoordelijken.

Daarmee bedoel ik, als er iets escaleert, kunnen wij daar

verantwoordelijk voor worden gehouden.


CXV

We hebben geen geld om te investeren in een

zanginstallatie, maar verder kan ik niets opnoemen.

Sommige buurtbewoners die niet bereid zijn om zoveel

cultuur toe te laten. Het zijn buurtbewoners die ons als

bedreigend blijven ervaren. Ze trokken zelf de

vergelijking… hoe zou jij het vinden als een groep

zigeuners op je oprit zou parkeren? Deze mensen met de

angst voor de wereld zouden best een bedreiging kunnen

zijn. Maar er zijn zelden opstootjes of lawaai… Hierdoor

zijn we precieze tegenpolen en gaat onze gedachtegang in

tegen hun conservatieve blik op de wereld.






2018

Volgens mij worden de huizen gesloten in 2020, dus

hopelijk leeft de Artspace dan nog wel. Culturele

Hoofdstad ik kan daar niet veel over zeggen. Ik hoop dat

het niet alleen bij de Culturele Hoofdstad Maastricht

blijft, maar dat er overal initiatieven wordt getoond. Ik

weet niet of die megalomane drang om Culturele

Hoofdstad te worden… ik kan er weinig over zeggen. Maar

ik hoop dat er een culturele bloei zal ontstaan. Ik vind het

streven megalomaan, maar het streven ook ergens goed,

Juist omdat er zo gekort wordt op cultuur.


CXVI

12

DATUM: 19-4-2013

NAAM: Lei Meissen

LEEFTIJD:


FUNCTIE: Beleidsmedewerker Cultuur

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik ben vooral bezig met het draagvlak van Culturele Hoofdstad in de stad. De gemeente

Maastricht is kandidaat om Culturele Hoofdstad te worden. We hebben het uitgegeven aan een organisatie om dit

voor te bereiden (VIA2018), maar de gemeene heeft ook een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om het

uitdragen van cultuur, het werven van ambassadeurs, mensen te enthousiasmeren en draagvlak te verwerven. Dus ik

ben daar nu net aan begonnen. En daarbij ga ik me vooral focussen op het bedrijfsleven, maar ook op burgers van de

stad. Vooral kijken welke acties er nog nodig zijn tot aan 6 september om het enthousiasme in de stad te vergroten.

Daarvoor ben ik jarenlang bestuursondersteuner geweest van de wethouer van Cultuur. En daar zaten ook

communicatieve taken bij en in dat kader heb ik ook een tijd lang bij VIA2018 gewerkt om communicatie mee te

ondersteunen. Zeker rond het begin van het proces van de kandidatur heb ik daar gezeten.

Storing opname 23:25 – 23:45

LABEL FRAGMENT



Waardering: 7.5

Beleving: 5

We hebben natuurlijk te maken met een aantal

geïnstitutionaliseerde instellingen. Dat zijn de instellingen

die op reglementaire basis van jaarplannen subsidie

krijgen. Of van het Rijk, of van de provincie of van de

gemeente zelf. Daarnaast zijn er een aantal culturele

instellingen die zijn van de gemeente zelf. Alles wat daar

buiten valt en niet op reguliere basis subsidie krijgt… en

vooral ook nieuwe initiatieven, dat is voor mij natuurlijk

alternatief. Ze moeten natuurlijk ook vaak opboksen,

zonder dat ze gestructureerd geholpen worden om hun

ideeën te ontwikkelen, het hoofd boven water te

houden… geschikte ruimtes te vinden.

Ik vind dat de alternatieve culturele scene heel erg


CXVII

belangrijk is voor het imago van de stad, maar ook voor

de kunst –en cultuurbeleving. Zeker als je het hebt over

jongeren en het verblijfsklimaat. Is het nou een prettige

stad om in te wonen… De alternatieve scene kan het

woonplezier van mensen verbeteren, het verblijfklimaat

verbeteren, het imago van de stad verbeteren… Er is dan

altijd wat de doen buiten de UITagenda van officiële

instellingen. Dat is heel belangrijk. Als je het imago hebt

van jonge, frisse stad waar nieuwe initiatieven een kans

krijgen en altijd wat te doen is, een hoge toegankelijkheid

heeft en verassende dingen gebeuren… Dan heb je een

streepje voor.

Het Landbouwbelang heb ik altijd veel sympathie mee

gehad… heb ik nog. Maar ik had daar toch wel wat meer

van verwacht. Ik merk daar toch een bepaalde

tevredenheid met hoe ze nu zijn. Ik had gedacht dat ze

'experimenteler' zouden zijn en zich meer naar buiten

zouden richten.

Wat het belangrijkste aan de scene is, is dat het

anarchistisch moet blijven. Dat het zich niet laat

inkapselen en dat het ongebonden zichzelf kan

ontwikkelen en vormgeven op alle mogelijke fronten.

Maar dat je het wel zoveel body geeft dat er een

evenwicht komt, dat je wel gebruik kunt maken van de

middelen die er vrijkomen. En dan heb ik het natuurlijk

ook over geld, maar misschien ook het inrichten van

nieuwe gebouwen.

FashionClash is in mijn ogen het beste voorbeeld van een

groep jonge mensen die een statement hebben gemaakt.

Ze hebben gebruik gemaakt van de omgeving en wat er

hier te halen valt om op het gebied van mode productie

te draaien, maar ook shows en evenementen neer te

zetten. En ze doen het met kwaliteit. Ze krijgen nu steun

van zowel gemeente als provincie.


Normen & waarden


CXVIII

Visie/missie


Inclusie/exclusie


Toekomstperspectief We zijn met de gemeente, de universiteit en lokale

kunstopleidingen bezig om te bouwen aan een nieuw

imago van een internationale, Europese stad. Dat hebben

we nodig, omdat we niet verwachten dat onze toekomst

afhangt van Den Haag. De Randstad daar liggen we te ver

vanaf. Onze toekomst ligt in het gebied hier omheen. Daar

liggen een aantal hele grote universiteiten, ziekenhuizen,

vliegvelden… enkele goede verbindingen en leuke

binnensteden. Dit gebied heeft een hele eigen potentie,

maar het is in de geschiedenis niet gelukt om mensen

samen te laten werken. Zeker na 1839, na de Belgische

onafhankelijkheid… zijn grenzen, grenzen geworden. Nu is

dat omgekeerd en ligt ons heil niet naar Den Haag, maar

naar Europa. De alternatieve scene is hierin ook

belangrijk, omdat cultuur momenteel een van de

belangrijkste middelen is om mensen te verleiden om

mee te doen. OP economie en arbeidsniveau zijn de wet

–en regelgevingen per land zo anders, dat het moeilijk is

om grensoverschrijdend te werken. Hetzelfde geldt voor

bijvoorbeeld de treinverbindingen. Maar via de cultuur

kan je makkelijk wel dingen doen en zeker als je het over

kunstvormen hebt waar geen taal aan te pas komt, dan

heb je geen taalverschil etc. Dat is dus de uitdaging.

En dan heb je vind ik zelf, aan de onderkant noemen wij

dat dan… heb je die rafelrandjes nodig, waar de mensen

moeten doen waar ze zin in hebben, die kunstzinnig zijn

en verbindend zijn… waar mensen verleid worden om zelf

ook creatief te zijn. Dus ik denk dat het heel hard nodig is.

Maar wat ik al zei, de bureaucraten en de regels… het is

vaak een wereld die niet goed met elkaar matchen. Daar

moeten zeker nog paden overbrugd worden.

Waar ik op hoop is dat we toch een soort onderstroom

krijgen van mensen die actief willen zijn en ook wat

langer willen blijven. Dat het perspectief van Culturele

Hoofdstad bijvoorbeeld, mensen het gevoel geeft dat het

interessant is om in Maastricht te blijven. Fashionclash


CXIX

was de eerste beweging die dat zo heeft gedaan.

Maastricht is geen mode walhalla… en die hebben er

bewust voor gekozen om te blijven.

Fysieke positionering Bij ons is niet de automatische beweging, van die doen

het leuk en gaan tegen de vlakte… dus laten we daar iets

nieuws voor vinden. Ik vind niet dat je dat per se moet. Ik

vind dat mensen wel zo slim en rijp genoeg zijn om zelf

ruimtes te zoeken. Als je dat teveel van bovenaf gaat

doen, ga je teveel verwennen. Dan worden mensen weer

verwend. Veel van de creativiteit komt juist uit die

armoede. Aan de andere kant mag je wel af en toe

helpen. En wij hebben op dit moment niet het

automatisme om te helpen kijken naar waar ze anders

terecht kunnen. En dat is wel jammer natuurlijk.

Binnenkort zal er nagedacht worden over de invulling van

de Tapijnkazerne. Daar staan toch een aantal gebouwen

leeg, die gevuld kunnen worden mits je er initiatieven

voor hebt. Daar zijn nog niet de projectontwikkelaars die

geld moeten verdienen aan de orde. Nee, wij als de

gemeente, in samenwerking met de universiteit bepalen

wat daar in moet komen.

Beleidsmatige positionering We hadden bijvoorbeeld vorig jaar een gesprek met een

aantal mensen van de Mandril. Die wilden bepaalde hulp

hebben. Dan zit je aan tafel en dan blijken de vier mensen

die bij je aan tafel zitten en namens de Mandril iets

komen regelen, dat drie daarvan een paar weken later

weg zijn.

En de gemeente is een organisatie die werkt met lange

processen. Daar moet verantwoording zijn, er moeten

aanspreekbare figuren zijn en er moet controle mogelijk

zijn. De hele bureaucratie achter een gemeente maakt

het dus heel lastig om met losse initiatieven, waar de

mensen ook steeds wisselen… daar zijn we als apparaat

nauwelijks op ingesteld.

Ik vind zelf dat we als gemeente heel ad hoc met deze

scene omgaan. Er zijn initiatieven en vaak worden we

erdoor verrast. En vaak kunnen we ze niet helpen. We

zitten natuurlijk in een tijd van enorme bezuinigingen en

er is dus sowieso al minder geld dan een aantal jaren

geleden. Dus met geld valt al bijna niks te doen. Dat

probeer je op andere manieren te compenseren. Door

makkelijker met vergunningen om te gaan. Of de


CXX

publiciteit te helpen sturen… Zo zijn er verschillende

mogelijkheden afhankelijk van waar je het over hebt.

Maar dat is dus vaak heel lastig, want wij werken hier met

een structuur… De begroting voor culturele instellingen

wordt een jaar van tevoren bepaald. Als je daar niet in zit

met je instelling, dan heb je niks. Vroeger hadden we nog

wel eens extra potjes over, maar tegenwoordig is die luxe

er niet meer.

En op dit moment is Maastricht heel erg aan het

veranderen. Vooral op het gebied waar jullie het dan over

hebben. We verwachten ook dat dat nog veel meer gaat

gebeuren als wij 6 september Culturele Hoofdstad

worden. Want dan is het ook belangrijk dat we veel

initiatieven gaan ontwikkelen, om Culturele Hoofdstad

ook body te geven. Maar onze werkwijze en ons geld, zijn

daar nog niet op berekend. We zijn daar wel over aan het

nadenken, hoe we dat moeten gaan doen. Maar dat is op

dit moment een heel lastig punt.

Met de financiering zit het zo. De gemeenteraad heeft

beslist om 20 miljoen te investeren in Culturele

Hoofdstad. Die is er nog niet. Elk jaar stoppen we een

beetje in potje om in 2018 ook daadwerkelijk die 20

miljoen te hebben. Dus op dit moment is dat geld er niet.

Bij ons is niet de automatische beweging, van die doen

het leuk en gaan tegen de vlakte… dus laten we daar iets

nieuws voor vinden. Ik vind niet dat je dat per se moet. Ik

vind dat mensen wel zo slim en rijp genoeg zijn om zelf

ruimtes te zoeken. Als je dat teveel van bovenaf gaat

doen, ga je teveel verwennen. Dan worden mensen weer

verwend. Veel van de creativiteit komt juist uit die

armoede. Aan de andere kant mag je wel af en toe

helpen. En wij hebben op dit moment niet het

automatisme om te helpen kijken naar waar ze anders

terecht kunnen. En dat is wel jammer natuurlijk. Dan krijg

je dus ook weer te maken met het feit dat we daar

formeel niemand kennen. Wie is daar nu de baas? Wij

gaan niet zomaar wat doen of regelen als we geen

gesprekspartner hebben. Daar botst het alternatieve

cultuurtje, vaak met de bureaucratie.


CXXI

Als gemeente hebben we nu ook op papier staan dat we

het belangrijk vinden, maar in de uitvoering ontbreekt het

daar nog aan. En dat is niet aan ons, mensen moeten zelf

met initiatieven komen. Maar we moeten wel op de juiste

momenten ondersteuning bieden. Bijvoorbeeld de

Verkennersband, die moeten uit hun pand. En we vinden

ze op muzikaal gebied zo belangrijk dat we aan het kijken

zijn of we zelf niet kunnen helpen met een pand ofzo…

Dus we doen het wel, maar te weinig naar die scene toe.


Sociaal & cultureel klimaat En ja daar is niet altijd goed zicht op. Vooral omdat op het

moment in Maastricht een snel groeiende internationale

jongerenbevolking is. Vooral via de Universiteit natuurlijk.

Waarvan je ook ziet dat de groep snel wisselt. We hadden

bijvoorbeeld vorig jaar een gesprek met een aantal

mensen van de Mandril. Die wilden bepaalde hulp

hebben. Dan zit je aan tafel en dan blijken de vier mensen

die bij je aan tafel zitten en namens de Mandril iets

komen regelen, dat drie daarvan een paar weken later

weg zijn.

En de gemeente is een organisatie die werkt met lange

processen. Daar moet verantwoording zijn, er moeten

aanspreekbare figuren zijn en er moet controle mogelijk

zijn. De hele bureaucratie achter een gemeente maakt

het dus heel lastig om met losse initiatieven, waar de

mensen ook steeds wisselen… daar zijn we als apparaat

nauwelijks op ingesteld. Dat maakt het moeilijk. Mensen

hebben wel verwachtingen… We wonen hier, we zijn hier

te gast. Dan moet je als gemeente ons wel ook helpen.

Want wij willen iets doen in deze stad… we willen iets

betekenen. Zijn dan vaak heel snel teleurgesteld als je

niet a la minuten geld uit de hoed kan toveren en op alle

mogelijke manieren wordt er verantwoording gevraagd.

Dat maakt het soms lastig.

Ik vind dat de alternatieve culturele scene heel erg

belangrijk is voor het imago van de stad, maar ook voor

de kunst –en cultuurbeleving. Zeker als je het hebt over

jongeren en het verblijfsklimaat. Is het nou een prettige

stad om in te wonen… De alternatieve scene kan het

woonplezier van mensen verbeteren, het verblijfklimaat

verbeteren, het imago van de stad verbeteren… Er is dan


CXXII

altijd wat de doen buiten de UITagenda van officiële

instellingen. Dat is heel belangrijk. Als je het imago hebt

van jonge, frisse stad waar nieuwe initiatieven een kans

krijgen en altijd wat te doen is, een hoge toegankelijkheid

heeft en verassende dingen gebeuren… Dan heb je een

streepje voor. Of het nu gaat om de komst van toeristen

en bezoekers of dat het nu gaat om bedrijven. Inmiddels

zijn er allerlei onderzoeken geweest dia aantonen dat als

een stad een levendig en spannend cultureel klimaat

heeft, wordt het voor bedrijven interessanter om zich

daar te vestigen. Daardoor krijg je meer werkgelegenheid,

wat weer een positief effect heeft op de economie.

Maakt het ook interessanter voor nieuwe studenten om

hier te komen en eventueel te blijven.

Maastricht is van zichzelf een behouden stad. De

Maastrichtenaar is niet progressief en staat niet echt

open voor verandering. Sjiek en sjoen dat is deze stad…

dat heeft zijn charmes, maar ook zijn nadelen. Want

mensen zijn niet veranderingsgezind. Ze staan weinig

open voor nieuwe mensen die hier komen wonen,

nieuwe ontwikkelingen… ar is allemaal lastig. Aan de ene

kant betekent dat dat je hier niet kan verwachten dat je

hier een hele vernieuwende en spannende cultuur kunt

krijgen, want daar heb je de mensen niet voor. Ik zeg het

even voorzichtig, want op dit moment is dat wel aan het

veranderen door de hoeveelheid jongere mensen in de

steden. Maar dat geeft ook aan hoe belangrijk Culturele

Hoofdstad is. Dan kruipen we even naar het voorbeeld

van Barcelona voor en na de Olympische Spelen… Voor de

Olympische Spelen, was Barcelona hetzelfde als hier. Een

gesloten stad, naar binnen gericht… maar door de

investering n infrastructuur en het neerstrijken van heel

de wereld, heeft de stad aantoonbaar veranderd. Het is

en open en vrije stad geworden. En dat is wat wij met

Culturele Hoofdstad proberen te bereiken.

Van oudsher is Maastricht een vestingstad. Er werd alleen

binnen de muren gekeken en buiten bestond niet.

Mensen zijn navelstaarders en naar binnen gekeerd.

Culturele Hoofdstad is bedoeld om mentaal die

vestingmuren af te breken. Waardoor die alternatieve

scene meer ruimte en waardering gaat krijgen. Want nu

zijn er veel initiatieven, maar het is vooralsnog voor de

eigen doelgroep. Mensen die daar wat buitenvallen


CXXIII

komen daar niet of lastig.

Sterktes & kansen Fringe scene Ik merk dit misschien minder bij het Landbouwbelang,

maar meer bij de Mandril/Ossekop… Ik vind dat het

buitenlandse mensen een plek geeft in Maastricht. In

ieder geval een ruimte waar ze elkaar kunnen ontmoeten.

Dat vind ik wel heel belangrijk. Je merkt namelijk toch

nog veel dat mensen hier verloren lopen. En bij sommige

dingen kunnen ze goed meedoen. Het aller-leukste vind ik

Carnaval.

We hebben ze nodig. Als Maastricht een stad blijft van

gevestigde instellingen, dan blijft dit een stijve, sjieke

stad. Willen we een swingend imago krijgen,

internationaal een spannender imago… dan hebben we

dat wereldje nodig om het ook spannend te maken. Of

dat nu de openbare ruimte, mensen in parken,

kunstwerken of concerten gaan houden of dat ze dat in

gebouwtjes gaan doen… we hebben dat nodig.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Gebrek aan organisatie. Ik vind dat het er wel bij hoort…

dus het is een beetje dubbel. Als je het hebt over die

scene die een vast plekje in de stad wil verwerven, wat

we ook belangrijk vinden… Dan is dit wel lastig. Het

gebrek aan duidelijkheid en vaste aanspreekpunten.

Het is nu te sporadisch, te individueel… Afhankelijk van

een persoon die het leuk vind en dat al een tijdje doet en

dan weer inzakt omdat hij/zij weer moet studeren of

weggaat.

Wij moeten wat flexibeler worden in hoe we mensen

kunnen helpen en ondersteunen. Daar veranderen nu al

dingen, maar dat is te weinig. En vanuit de scene moet er

wat meer aandacht komen over hoe jezelf te

presenteren… en hoe het slim aan te pakken naar een

overheidsorgaan om hulp te krijgen.

Als je initiatieven onderbrengt in een collectief en als

collectief op dezelfde manier naar buiten blijft treden…


CXXIV

dan krijg je wat meer respons. Dan maakt het ook niet uit

dat je steeds te maken hebt met wisselende gezichten. Zo

is dat ook in de officiële wereld. Dat gebeurt nu te weinig.



En op dit moment is Maastricht heel erg aan het

veranderen. Vooral op het gebied waar jullie het dan over

hebben. We verwachten ook dat dat nog veel meer gaat

gebeuren als wij 6 september Culturele Hoofdstad

worden. Want dan is het ook belangrijk dat we veel

initiatieven gaan ontwikkelen, om Culturele Hoofdstad

ook body te geven.

Van oudsher is Maastricht een vestingstad. Er werd alleen

binnen de muren gekeken en buiten bestond niet.

Mensen zijn navelstaarders en naar binnen gekeerd.

Culturele Hoofdstad is bedoeld om mentaal die

vestingmuren af te breken. Waardoor die alternatieve

scene meer ruimte en waardering gaat krijgen. Want nu

zijn er veel initiatieven, maar het is vooralsnog voor de

eigen doelgroep. Mensen die daar wat buitenvallen

komen daar niet of lastig.

We hebben ze nodig om een swingend imago te krijgen.

En daarom vind ik… zeker als we Culturele Hoofdstad

worden, want dan is er meer geld… dan zijn er ook meer

mogelijkheden. En ik denk dat dat voor deze scene ook

heel belangrijk wordt. Als je er dan in slaagt om goede

initiatieven te nemen die passen binnen Culturele

Hoofdstad… En die eisen zijn niet zo vettig. Het gaat om

samenwerking over de grens en niet alleen doen waar je

zelf goed in bent, maar dat je juist cross-overs gaat

zoeken met ander terreinen… Ik denk dat het project een

grote kans wordt voor deze scene om dingen te

ontwikkelen en om daar steun voor te krijgen. Want wij

hebben het nodig als stad dat deze scene meer body

krijgt.

Waar ik op hoop is dat we toch een soort onderstroom

krijgen van mensen die actief willen zijn en ook wat

langer willen blijven. Dat het perspectief van Culturele

Hoofdstad bijvoorbeeld, mensen het gevoel geeft dat het

interessant is om in Maastricht te blijven. Fashionclash

was de eerste beweging die dat zo heeft gedaan.

Maastricht is geen mode walhalla… en die hebben er


CXXV

bewust voor gekozen om te blijven.




2018

Ik vind het heel belangrijk voor de toekomst van de stad,

omdat het de weg is die de mentaliteit kan openbreken.

Waardoor het een stad wordt waar ook financieel meer

ruimte komt voor deze scene…

Los van dat het een geweldig jaar moet worden,

natuurlijk.


CXXVI

13

DATUM: 22-4-2013

NAAM: Bart Dekker

LEEFTIJD: 28

ORGANISATIE: Landhuis

FUNCTIE: Coördinator Landhuis Maastricht/bewoner Landbouwbelang

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Vanuit Culturele Maatschappelijke Agogiek ben ik doorgegaan in het Landhuis Maastricht. Ik

ben dus coördinator van een soort cultureel buurthuis, open buurthuis. De doelgroep is niet de buurt, maar meer de

stad en juist zoveel mogelijk verscheidenheid. En het buurthuis heeft vooral als functie om de doelgroepen met

elkaar te laten mengen. Ik probeer hierin community farming en duurzaamheid te verweven. Het is een project met

een lange adem, maar uiteindelijk hoop ik dat het een zelforganiserende organisatie wordt en een inspiratie wordt

voor andere organisaties om echt vanuit een intrinsieke motivatie te kijken naar hoe mensen organiseren, hoe raken

ze betrokken, wat is gemeenschapsgevoel… Door middel van het Landhuis probeer ik daar nieuwe vormen in te

vinden en daar achter te komen. Daarnaast is het ook gewoon een faciliteit voor culturele activiteiten en conferenties

voor studenten die een laagdrempelige ruimte nodig hebben.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod Ik geef nu ook presentaties over wat het Landhuis en het

discobakken etc. En dan zeggen mensen, ik kom er aan!

Het alternatieve culturele aanbod is er en is vooral in het

laatste jaar toegenomen in populariteit. Mijn beleving is

dat er veel gebeurd. Maar het is nog te onbekend voor de

mensen die er niet inzitten.


Waardering: 10

Beleving: 7.5

Voor mij is dat inderdaad die open plekken. Die

ontmoetingsplekken en plekken om te kunnen

experimenteren, waar het elders in Maastricht niet

mogelijk is. Daar moet je voor betalen, daar is datgene

wat je wilt doen, mag je niet doen of daar mag je alleen

iets organiseren als je bezoekers 2euro voor een biertje

betalen en geen kraanwater mogen.

Maar het zijn ook broedplaatsen waar juist de

verschillende dingen bij elkaar komen. Die plekken

hebben geen mono functie, maar er is juist een diversiteit

aan gebruikers. Dus als je kijkt naar het

Landbouwbelang… het wonen –en werkfunctie. Het


CXXVII

culturele aspect. Het organiseren van grote evenementen

en kleine experimentele activiteiten. Het wekelijks samen

eten. Maar ook duurzaamheid en gemeenschapsvorming

in de vorm van bijvoorbeeld de Weggeefwinkel. Ik denk

dat het Landhuis daar ook een mooie aanwinst in is. Het

spreekt een hele nieuwe doelgroep, met hele nieuwe

soorten gebruikers aan. Zo zie ik dat ook bij de Mandril

bijvoorbeeld. Sommige broedplaatsen hebben toch nog

best een redelijke mono functie. Maar hoe meer

samenwerking er is tussen de organisaties, gebruikers en

bezoekers, hoe meer die scene zich kan uitbreiden. Het

kan dan ook een overkoepelende functie gaan hebben. Ik

vind dat toch belangrijk, want ik vind dat veel jongeren in

Maastricht, ondernemers, kunstenaars en intellectuelen

mensen, zoeken naar innovatie. En dan toch de basis

vinden in dit culturele netwerk.

Ik vind dat het een grotere functie heeft. En het zou zelfs

nog een grotere functie kunnen krijgen. En dat zie je nu

na 10 jaar Landbouwbelang. Het krijt een steeds vastere

plek. Maar ook de mensen worden meer volwassen en

kunnen steeds beter organiseren. Dus ik zou ook zeggen

dat deze scene nog kan en gaat groeien. En als het zo

doorgaat zal het voor echt een brede groep een functie

hebben. Als het gaat om alternatieve lifestyle en

sustainable lifestyle.

Het Landhuis hoort bij deze scene, omdat de mensen die

hierbij horen zich begeven in de scene. Het heeft

hetzelfde karakter. Het is open laagdrempelig, opzoek

naar vernieuwing. Het is een aanvulling op de scene en

ook zeker onderdeel. Wat ik met aanvulling bedoel… Wat

ik ook vel zie met het landhuis, is dat het de buurt ook

bereikt. Zoals met repair café. Het bereikt de media en

weer een heel nieuwe en andere doelgroep. Als je kijkt

naar de culturele evenementen, dan is het toch een select

groep. Het Landhuis is heel erg jong… nu anderhalf jaar

jong qua activiteiten. En als je al kijkt wat voor een

nieuwe mensen het heeft aangetrokken. Mensen die het

toch echt interessant vinden. Nog wel eng omdat het van

buitenaf nog niet helemaal… het is niet helemaal

opgeruimd en het is toch gekoppeld met het

landbouwbelang en wat gebeurt daar nu allemaal… Dus

er zijn zeker nog heel veel dingen waar we aan moeten

werken om echt een breed publiek aan te trekken. Maar

die potentie heeft het Landhuis wel. Er gebeuren dingen

die je thuis ook doet met elkaar. Samen eten, pizza’s


CXXVIII

bakken, repair café… het is in die zin een echt huis.

We moeten een duidelijke vraag stellen waar we als

collectief antwoord op gaan vinden. Als je het hebt over

we hebben overal kraakinitiatieven… in deze stad werkt

dat niet echt. Zijn we wel echt kraakpanden of zijn we

culturele vrijplaatsen en ondernemingen. Er zijn zoveel

verschillende mensen die hier kraken, dat je niet echt van

een kraak scene kan spreken. Zo zie ik het tenminste. Ik

zou wel een network of sustainable lifestyle willen

opzetten. Ik denk dat we ook echt wat te bieden hebben.

De studenten geven een heel mooie dynamiek aan deze

scene. Er wordt ook erg gekeken naar buitenland…

Euregio. Maar deze scene voldoet daar al aan en dat

wordt onderkend. Ik denk dat dit meer onderstreept mag

worden en dat mag ook bekender worden bij gemeente

en studenten.

Persoonlijke motivatie (identificatie) Sowieso spreekt het me heel erg aan als Social Worker. Ik

zie gewoon heel erg de mogelijkheden. Dit is een huis,

een mooi huis… we hebben het mooi opgeknapt. Ik zie de

enthousiasme van de mensen, er is zoveel positiviteit en

er zijn zoveel verschillende soorten mensen, dat ik als

Social Worker kan leren, ervaring kan opdoen en kan

experimenteren. Maar ook als mens zijnde onderdeel kan

zijn van een wat meer open gemeenschap. Het

Landbouwbelang is toch een wat gesloten gemeenschap.

Het is toch erg een vaste groep. Bij het Landhuis is dat

niet zo en dat spreekt me toch heel erg aan. We hebben

erg geïnvesteerd in de kwaliteit van de ruimtes en ik merk

dat we een plek worden die steeds meer initiatieven met

elkaar verbindt. Het is een plek waar veel gebeurt en daar

hou ik wel van.

In het begin groei je en leer je. Daarom doe ik het nu ook.

Ik doe het gratis, maar ik leer er veel van.

Normen & waarden Er is een Nazi demonstratie en ze willen hier graag heen

om hun plannen te smeden, dan kan dat niet. Je maakt

daar de wereld niet opener of beter of socialer door.

Maar we willen ook niet zo dogmatisch zijn dat we die

groep voor altijd buitensluiten. Want stel je voor die


CXXIX

groep wil hier iets gaan doen en wij hebben de

mogelijkheid om een zaadje te planten om hun

wereldbeeld te verbreden… Het gaat wel echt om wat er

hier gaat gebeuren. Alles kan hier, maar soms zit er een

morele barricade aan, maar we vestigen onze aandacht

op wat hier wel kan. Er zijn genoeg dingen die hier wel

kunnen en als we dat hier allemaal laten plaatsvinden is

er gewoon geen ruimte voor dingen die hier minder goed

passen.

Visie/missie Ik vind dat het een grotere functie heeft. En het zou zelfs









Een van de grootste doelen van het Landhuis is om een

open plek te creëren. En niet een open plek voor de

subcultuur, maar een open plek voor de stad. En daarin

zul je dus ook moeten zorgen dat je weet wat openheid

en transparantie is. Dat betekent dus dat je het netjes

opgeruimd heb, dat je informatieborden hebt, dat je de

website goed op orde hebt. Met andere woorden, je geeft

mensen de mogelijkheid om deze plek te ontdekken. Je

geeft mensen de mogelijkheid om deze plek te

ontdekken. Dus ook voor de buitenstaander die geen

directe link heeft met deze plek. Dat is wat ik met

Landhuis beoog en dat is wat ik ook merk bij vrijwilligers

van het landhuis, die willen dat ook graag. Dat de

community echt de stad is en dat de community niet

alleen maar de subcultuur is.

Maar ik wijs het niet af. Ik zeg niet dat plekken die voor de

subcultuur zijn niet goed zijn of dat die minder zijn. Want

ik denk je hebt plekken nodig waar een subcultuur

zichzelf kan zijn. Lekker rauw, hier kan ik mijn boosheid of

idealisme kwijt. Hier kan nog van alles. Ik probeer met het

Landhuis een soort luikje te creëren voor iedereen om te

laten zien wat er nu eigenlijk gebeurt in Maastricht

oftewel Het Landbouwbelang op het gebied van

sustainability. Ik zie het ook echt als een symbiose van

allerlei initiatieven.


CXXX

Het is belangrijk om te benadrukken dat het ook een

echte woonkamerfunctie heeft. Het moest een gevoel van

thuiskomen zijn en dat miste ik bij het Landbouwbelang.

Niet zozeer voor mezelf, maar wel voor buitenstaanders.

We zijn alleen open tijdens de activiteiten en eigenlijk

misten we een plek waar mensen zomaar langs kunnen

komen en heen kunnen gaan. Dat is het Landhuis nu ook

nog niet, maar we hebben de ambitie om van ’s ochtends

tot ’s avonds open te zijn. Waarin de tuin ook een

belangrijk onderdeel is van die ontmoetingsplek. We

hebben de faciliteiten voor muziek, voor film, voor een

bbq. Zodat meerdere groepen zich hier thuis voelen,

zonder een consument gevoel te hebben.

We zijn een plek aan het creëren waar een sustainable

cultural community kan ontstaan. En die zijn er al… overal

zie je groepen die daar mee bezig zijn, maar op een of

andere manier merk ik dat het Landhuis neutraler is,

waardoor het juist die verbindende functie kan hebben

tussen deze verschillende groepen. Ook omdat we wat

netter zijn als huis, kunnen we misschien toch een

gesprekspartner worden met de gemeente en andere

organisaties, buurtplatforms… dat hier nieuwe

doelgroepen op afkomen en dit ook begrijpen en willen

adopteren. En hopelijk wordt het Landhuis snel vol en te

vol… zodat er een tweede plek en een derde plek kan

ontstaan.

Stigmatisering & tolerantie Wat ik toch veel hoor… mensen die hier niet veel komen,

maar ik wel veel spreek… die zijn zelf enthousiast over

wat hier gebeurt, maar krijgen van vrienden de

opmerking: wat gebeurt er, ik vind het maar een rare

plek. Als je er niet direct mee verbonden bent is dit een

rare linkse, hippie, alternatieve, vegetarische plek. Terwijl

het veel meer is dan dat.

Inclusie/exclusie

Oorsprong & bestaansrecht Eerst was eigenlijk het idee om een locatie te maken om

bijeenkomsten en vergaderingen te houden die niet echt

zo fabriekachtig was als het Landbouwbelang. Minder

koud en meer licht en misschien ook wel even weg van

het Landbouwbelang. Als je daar woont en werkt kan je

er soms zo inzitten… Dus dat was eigenlijk een beetje de

behoefte. En toen we bezig waren met de bouw,

begonnen er toch wel ideeën te komen van hier kan veel


CXXXI

meer mee gebeuren. En toen kwam het idee om er een

plek van te maken, waar niemand woonde maar dat open

is voor iedereen. Die uitdaagt, mensen bindt… Dus de

opdracht van het Landhuis is om zich zo open mogelijk te

presenteren en als iemand een idee heeft, daar moeite in

stoppen van laten we dat werkelijkheid maken. Dus niet

van ja maar dit en ja maar we doen het altijd zo… En

meer wisten we niet. En zo is het eigenlijk ontstaan. Met

e zondagsbrunch als ontmoetingsdag en een paar open

spaces, een brainstormtechniek… we zijn met zoveel

mensen bij elkaar. En we hebben nu alleen de brunch,

wat willen we eigenlijk. Welke thema’s vinden wij nu

interessant. Zo is het thema voedsel naar voren gekomen

wat heeft geleid tot de Proeftuin, kook workshops, radio

Timo en creatieve workshops… Dat is daar allemaal uit

ontstaan. De basis is dus erg experimenteel. Het is

belangrijk om te benadrukken dat het ook een echte

woonkamerfunctie heeft. Het moest een gevoel van








belangrijk onderdeel is van die ontmoetingsplek. We

hebben de faciliteiten voor muziek, voor film, voor een

bbq. Zodat meerdere groepen zich hier thuis voelen,

zonder een consument gevoel te hebben.

Toekomstperspectief Het is belangrijk om te benadrukken dat het ook een

echte woonkamerfunctie heeft. Het moest een gevoel van








belangrijk onderdeel is van die ontmoetingsplek. Dus we

hebben overal zitgedeeltes. Waar mensen gewoon

kunnen overleggen… zoals met de Migration Festival

hebben ze hier overleg gehad.

Mensen zien het Landbouwbelang en dus ook het

Landhuis als een gek plekje en mag je wel naar binnen

etc. We zijn dus nu bezig met het opstellen van een

maandelijkse poster met alles wat zich afspeelt. We


CXXXII

hebben bloemetjes in de tuin gezet, we proberen de tuin

mooi te maken en leuke meubeltjes te maken en neer te

zetten. Met de Proeftuin groep zijn we aan het kijken of

we toch niet een stuk tuin kunnen adopteren. Misschien

wordt dit jaar dus wel het eerste jaar dat we collectief

ook iets buiten het Landouwbelang gaan doen… dus in de

tuin.

Op dit moment zijn we een pop-up initiatief. Een tijdelijk,

gekraakt initiatief met andere woorden. Maar als ik dan

kijk van… we willen een sustainable, duurzame

gemeenschap ondersteunen en faciliteren…. Hoop ik wel

dat dit initiatief ook duurzaam wordt en echt een plek

krijgt in de stad. Hopelijk kunnen we deze ruimte

behouden. Door middel van de crowd sourcing en de

gemeente die zegt van wow… het is zo belangrijk en we

zien wat jullie bijdragen aan de stad. Dat we als Stichting

deze plek krijgen. Ook al is het eerst voor 10 jaar en dan

20 jaar… tot we ons bewezen hebben.

Maar het gaat niet alleen om het Landhuis, het gat ook

om de gemeenschap die we hebben en zijn. Ook het

Landbouwbelang is tijdelijk, maar misschien is er een

mogelijkheid om een eigen woningbouwcorporatie of

energiecorporatie op te zetten. Het begint allemaal met

kraakpand… je bent jong, je experimenteert, maar wel

hebben we ten doel dat we volwassen worden. En we

willen uiteindelijk een duurzame functie in de stad

hebben. En dan moet je nadenken over het echt eigenaar

worden van dingen.

Het gaat mij om deze grotere community. Waar leden van

de mandril, het Old Hickory Plein, het Landbouwbelang…

maar ook niet eens van kraakinitiatieven, maar van

organisaties… plekken hebben waar je alternatief kan

leven als huiseigenaar of huurder. Je hebt dan

vernieuwend wonen en het Sterreplein ook… maar het

aanbod is gewoon klein. Ik zie dus mogelijkheden om

vanuit deze plek ook zoiets te beginnen. Ik ben nu dus

bezig met die zoektocht. Ik heb nu een aantal ideeën en

mogelijkheden die ons echt een stap verder kunnen

brengen. Dan zouden we niet een kraakinitiatief zijn,

maar zodanig goed georganiseerd zijn dat we een vaste

plek hebben. Ontstaan vanuit de kraak scene, met een

vaste plek in Maastricht. Daar wil ik nu voor gaan. Wij zijn


CXXXIII

de compagnons en wie willen daar aan bijdragen. We zijn

er ook in de media mee bezig. De Vlaamse VRT zal

binnenkort een 45 minuten durende documentaire

maken over wat hier gebeurt.

Via het Landhuis zijn er ook veel locals betrokken geraakt.

Niet alleen studenten, maar oudere gevestigde mensen

die zich willen inzetten voor dit initiatief. Maar omdat het

vrijwilligerswerk is gaat het niet zo snel. We zullen

moeten gaan nadenken over een businessmodel. Als we

dit willen gaan doen moeten we gaan kijken of we een

kerngroep kunnen opzetten en kijken wat voor beloning

we daar tegenover kunnen stellen. Dat hoeft niet alleen

geld te zijn. Dat kunnen ook bepaalde privileges zijn. In

het begin groei je en leer je. Daarom doe ik het nu ook. Ik

doe het gratis, maar ik leer er veel van. Dat is hetgeen wat

ik terugkrijg. Maar als je hier echt je werk van gaat

maken… dan zit je straks met dingen zoals overleggen en

netwerken, die niet noodzakelijk leuk zijn, maar wel

moeten. Als je volgens een echt businessmodel gaat

werken, moet je je organisatie wel kunnen uitbetalen om

dit belangrijk werk te doen.

Vanuit het Landbouwbelang is dat niet het geval. Maar

dat komt omdat niet iedereen de ambitie heeft om zo

long-term te gaan denken. Daarom dat ik me ook meer

richt op Maastricht. Dus ook kijkend naar de verschillende

initiatieven of ze blijven of niet… en willen jullie je

inzetten voor een beter Maastricht. Ik ben wel bereid om

een vast aanspreekpunt te zijn en mijn schouders eronder

te zetten.

Fysieke positionering Mensen zien het Landbouwbelang en dus ook het

Landhuis als een gek plekje en mag je wel naar binnen

etc. We zijn dus nu bezig met het opstellen van een

maandelijkse poster met alles wat zich afspeelt. We

hebben bloemetjes in de tuin gezet, we proberen de tuin

mooi te maken en leuke meubeltjes te maken en neer te

zetten. Met de Proeftuin groep zijn we aan het kijken of

we toch niet een stuk tuin kunnen adopteren. Misschien

wordt dit jaar dus wel het eerste jaar dat we collectief

ook iets buiten het Landouwbelang gaan doen… dus in de

tuin.


CXXXIV

Beleidsmatige positionering Ik word als Landhuis bij veel conferenties uitgenodigd. Ik

heb ook mijn scriptie geschreven bij de gemeente en

daaruit hoor ik ook allemaal positieve dingen. Heel

GroenLinks is eigenlijk positief over wat we hier doen.

Ook van de SP hoor ik veel positieve dingen. Dus vooral

vanuit linkse partijen, maar goed. Albert Nuss is erg

enthousiast en ik heb hem nu een paar keer gesproken en

ook publiekelijk heeft hij het Landhuis genoemd als een

jonge groep mensen die echt iets willen bereiken in de

stad. Hij wil helpen, maar we vragen nog niet echt om

hulp. Het is ook lastig voor ons om dat te doen. We zijn

het gewend om het allemaal zelf te doen. Altijd is het DIY

geweest. En in principe hoeven we ook geen hulp te

vragen, maar soms is het wel handig om advies te vragen

of het kenbaar te maken dat we bijvoorbeeld met de

Proeftuin door willen gaan. Maar op een of andere

manier zijn we nog niet georganiseerd genoeg om het

contact op deze manier te onderhouden. Dat is wel een

aandachtspuntje. Ik denk dat veel mensen binnen de

gemeente wel willen helpen, maar als je ze niet de

mogelijkheid geeft om vanuit hun positie jou te helpen…

dan kunnen ze ook niets met je. Heb ik het idee…

Dat mist Maastricht en ik wist niet dat het er was. En

daarvoor zou misschien meewerking en ondersteuning

kunnen krijgen vanuit de gemeente. Het promotie

gebeuren. Het is voor de vrijwilligers te vrijblijvend om

continu tijd in te investeren. Dat we misschien ook op

meer sites en platforms genoemd worden. Qua geld

kunnen we onszelf onderhouden. Maar in plaats van geld

en tijd te steken in het opzoeken van platforms en

promotieplekken, zou de gemeente ons hierin kunnen

ondersteunen. Dit zou een mooie subsidievorm kunnen

zijn. Dat er iemand in de gemeente aangesteld wordt om

ons uit te nodigen en een plek te creëren voor ons

binnen het culturele veld.


Sociaal & cultureel klimaat Een van de grootste doelen van het Landhuis is om een

open plek te creëren. En niet een open plek voor de

subcultuur, maar een open plek voor de stad. En daarin

zul je dus ook moeten zorgen dat je weet wat openheid

en transparantie is. Dat betekent dus dat je het netjes

opgeruimd heb, dat je informatieborden hebt, dat je de

website goed op orde hebt. Met andere woorden, je geeft


CXXXV

mensen de mogelijkheid om deze plek te ontdekken. Je

geeft mensen de mogelijkheid om deze plek te

ontdekken. Dus ook voor de buitenstaander die geen

directe link heeft met deze plek. Dat is wat ik met

Landhuis beoog en dat is wat ik ook merk bij vrijwilligers

van het landhuis, die willen dat ook graag. Dat de

community echt de stad is en dat de community niet

alleen maar de subcultuur is.

Maar ik wijs het niet af. Ik zeg niet dat plekken die voor de

subcultuur zijn niet goed zijn of dat die minder zijn. Want

ik denk je hebt plekken nodig waar een subcultuur

zichzelf kan zijn. Lekker rauw, hier kan ik mijn boosheid of

idealisme kwijt. Hier kan nog van alles. Ik probeer met het

Landhuis een soort luikje te creëren voor iedereen om te

laten zien wat er nu eigenlijk gebeurt in Maastricht

oftewel Het Landbouwbelang op het gebied van

sustainability. Ik zie het ook echt als een symbiose van

allerlei initiatieven.

Als je kijkt van onderaf, zijn er een groot aantal tijdelijke

initiatieven die ruimte bieden voor experimenteren. Ze

komen en ze zijn gaan en zijn heel erg belangrijk en

aanwezig. Nu is het wel heel erg gelieerd aan de

kraakwet. Als straks al die panden weg zijn is er nog

weinig over. Dus er zou een soort alternatief moeten

komen. Een soort afspraak waarbij er plekken worden

vrijgemaakt om dit soort initiatieven mogelijk te maken.

De Fringe gemeenschap zou daarin wel enkele

voorwaarden moeten kunnen stellen. Dat je niet beperkt

wordt door de gemeente omdat zij het pand beschikbaar

stellen. Dan krijg je een artificial broedplaats zoals AINSI

en de Timmerfabriek. Dat werkt tot op zekere hoogte,

maar zullen geen dingen zijn die werken op het gebied

van sustainable development.

Sterktes & kansen Fringe scene Ik vind dat het een grotere functie heeft. En het zou zelfs









CXXXVI


We hebben erg geïnvesteerd in de kwaliteit van de

ruimtes en ik merk dat we een plek worden die steeds

meer initiatieven met elkaar verbindt. De Mandril en het

landbouwbelang die hier toch dingen komen doen… zo

heb je alle initiatieven die toch het Landhuis gebruiken.

Ik heb nu een aantal ideeën en mogelijkheden die ons

echt een stap verder kunnen brengen. Dan zouden we

niet een kraakinitiatief zijn, maar zodanig goed

georganiseerd zijn dat we een vaste plek hebben.

Ontstaan vanuit de kraak scene, met een vaste plek in

Maastricht. Daar wil ik nu voor gaan. Wij zijn de

compagnons en wie willen daar aan bijdragen. We zijn er

ook in de media mee bezig. De Vlaamse VRT zal

binnenkort een 45 minuten durende documentaire

maken over wat hier gebeurt.

Als je kijkt van onderaf, zijn er een groot aantal tijdelijke

initiatieven die ruimte bieden voor experimenteren. Ze

komen en ze zijn gaan en zijn heel erg belangrijk en

aanwezig. Nu is het wel heel erg gelieerd aan de

kraakwet. Als straks al die panden weg zijn is er nog

weinig over. Dus er zou een soort alternatief moeten

komen. Een soort afspraak waarbij er plekken worden

vrijgemaakt om dit soort initiatieven mogelijk te maken.

De Fringe gemeenschap zou daarin wel enkele

voorwaarden moeten kunnen stellen. Dat je niet beperkt

wordt door de gemeente omdat zij het pand beschikbaar

stellen. Dan krijg je een artificial broedplaats zoals AINSI

en de Timmerfabriek. Dat werkt tot op zekere hoogte,

maar zullen geen dingen zijn die werken op het gebied

van sustainable development.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene Het is ook lastig voor ons om dat te doen. We zijn het

gewend om het allemaal zelf te doen. Altijd is het DIY

geweest. En in principe hoeven we ook geen hulp te

vragen, maar soms is het wel handig om advies te vragen

of het kenbaar te maken dat we bijvoorbeeld met de

Proeftuin door willen gaan. Maar op een of andere

manier zijn we nog niet georganiseerd genoeg om het

contact op deze manier te onderhouden. Dat is wel een


CXXXVII

aandachtspuntje. Ik denk dat veel mensen binnen de

gemeente wel willen helpen, maar als je ze niet de

mogelijkheid geeft om vanuit hun positie jou te helpen…

dan kunnen ze ook niets met je. Heb ik het idee…



Maastricht is van zichzelf een behouden stad. De

Maastrichtenaar is niet progressief en staat niet echt

open voor verandering. Sjiek en sjoen dat is deze stad…

dat heeft zijn charmes, maar ook zijn nadelen. Want

mensen zijn niet veranderingsgezind. Ze staan weinig

open voor nieuwe mensen die hier komen wonen,

nieuwe ontwikkelingen… ar is allemaal lastig. Aan de ene

kant betekent dat dat je hier niet kan verwachten dat je

hier een hele vernieuwende en spannende cultuur kunt

krijgen, want daar heb je de mensen niet voor. Ik zeg het

even voorzichtig, want op dit moment is dat wel aan het

veranderen door de hoeveelheid jongere mensen in de

steden. Maar dat geeft ook aan hoe belangrijk Culturele

Hoofdstad is. Dan kruipen we even naar het voorbeeld

van Barcelona voor en na de Olympische Spelen… Voor de

Olympische Spelen, was Barcelona hetzelfde als hier. Een

gesloten stad, naar binnen gericht… maar door de

investering n infrastructuur en het neerstrijken van heel

de wereld, heeft de stad aantoonbaar veranderd. Het is

en open en vrije stad geworden. En dat is wat wij met

Culturele Hoofdstad proberen te bereiken.




2018

Culturele Hoofdstad leeft voor het landhuis, maar niet op

de manier waarop het project wordt vormgegeven. Het

leeft wel heel erg dat we de potentie hebben om het

culturele netwerk te intensifiëren en te vergroten en

Maastricht echt een stuk mooier te maken. Daar zie ik

echt iets voor. Maar ik vind het lastig om samen te

werken met Culturele Hoofdstad partners, met de rol die

we hebben. We worden wel uitgenodigd en onze intentie

is ook om dat bij te wonen, maar de afstand is te groot. Je

wordt dan uitgenodigd op heel officiële wel gevestigde

locaties zoals het Theater aan het Vrijthof, bij officiële

organisatoren. Ze proberen ook dat soort vormen van


CXXXVIII

cultuur te betrekken in het project. Het gaat voor ons juist

om community driven culture. We zijn allemaal anders

met cultuur bezig. We zijn daarnaast ook vrijwilligers en

krijgen niet allemaal betaald. En dan zit ik daar een beetje

bij… van wat nu en dan weet ik niet hoe ik kan bijdragen.

En daarom… hebben we weinig affiniteit met het project

en is de afstand groot.


CXXXIX

OPNAME NIET GECODEERD – gemaakt aantekeningen zullen betrokken worden in conclusie en discussie

14

DATUM: 23-4-2013

NAAM: Rachel Solomon

LEEFTIJD:

ORGANISATIE:

FUNCTIE:

FUNCTIEOMSCHRIJVING:

LABEL FRAGMENT




Normen & waarden

Visie


Inclusie/exclusie


Toekomstperspectief


Beleidsatige positionering

Sociaal & cultureel klimaat



CXL

Zwaktes & valkuilen Fringe scene






2018


CXLI

15

DATUM: 25-4-2013

NAAM: Marc Geuskens

LEEFTIJD: 49

ORGANISATIE: Politie Maastricht

FUNCTIE: Coördinator evenementen

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Alle evenementen die aangemeld worden bij de gemeente, die komen via mijn bureau en

worden beoordeeld op veiligheid en openbare orde. Dat wil niet zeggen dat wij daar de beslissende stem in hebben.

Uiteindelijk ligt die bij de vergunningverlener en dat is de gemeente Maastricht in dit geval. We zijn wel verplicht een

advies af te geven. En dan wel zuiver gelet op de openbare orde en veiligheid.

LABEL FRAGMENT



Waardering: 7

Beleving: 6

Doorgaans gebruikt deze scene, om het zo even te

noemen, gebruik van locaties die iets meer alternatief

zijn. Vaak nog niet gebruikt, vaak in een eerste keer

worden gebruikt…dat je denkt verrek daar heb ik nog niet

eens aan gedacht, laten we maar kijken of het maakbaar

is in die ruimte. Dat kan. Je ziet vaak dat loodsen gebruikt

worden, kraakpanden…laagdrempelige culturele tempels

die gebruikt worden. Vaak is het zelfs ook bij mensen

thuis dat er uiting aan wordt gegeven.

En daar moet je gewoon heel eerlijk in zijn, dat met name

bij die scene het nogal eens kan uitschieten naar hetzij

links, hetzij rechts en dat is niet altijd wenselijk. En dat

moet je extra plannen en dan wordt gekeken naar de

capaciteit van als het dan toch doorgaat… wat betekent

dat dan voor de politie qua sterkte of moeten er

vergunningsvoorwaarden voor worden opgelegd. In de

vorm van particuliere beveiliging of verkeersregelaars.

Want de mensen die het feestje willen houden, willen

gewoon lekker feesten en het mag vooral niet al teveel

kosten. Dat is vaak ook een bijkomend iets. Er worden


CXLII

daardoor geen bijkomende veiligheidsmaatregelen

genomen, de prijs van alcohol is vaak laag, omdat het niet

allemaal winstgevend hoeft te zijn. Mensen komen uit het

buitenland, hebben helemaal niets met de stad

Maastricht, maar willen feesten en willen ook vervolgens

gebruik maken van die vrijheid die ze hebben, om maar

aan te geven dat ze toch vooral dat feest willen laten

doorgaan. Dus dat botst dan ook weer. Dan krijg je

conflicten tussen de overheid, de organisator, maar ook

de bezoeker. Zo krijg je een hele hoop vervelende

belangen die op een kort tijdsbestek moet worden

uitgesproken.

De alternatieve culturele scene staat nog in de

kinderschoenen als je het wegzet tegen de Randstad,

maar voor een provinciehoofdstad zijn we op de goede

weg.


Normen & waarden

Visie/missie We vragen gewoon om openlijke communicatie. Doe daar

niet heimelijk in wat wel eens wenselijk is natuurlijk…

want heimelijk maakt natuurlijk wat ondergronds. Met de

huidige social media zijn er weinig evenementen die niet

bekend zijn. De vraag is dan alleen, moeten we daar wat

mee of laten we dat nu gaan omdat het kleinschalig is.

Het evenementwereldje is heel dynamisch en dan kan je

wel heel star blijven, maar daar schiet je geen meter mee

op. Je kunt veel beter terug naar communicatie. Daar

staat het allemaal op. Je kunt beter met elkaar aan tafel

gaan zitten en afspreken hoe het samen het beste kan

lopen. En dan zie je in de regel, dat dat gewoon goed

gaat.

Stigmatisering & tolerantie Politioneel gezien maakt het ons niet uit. We bekijken elk

evenement afzonderlijk, ongeacht de aard. We plakken

geen stigma op de vorm van cultuuruiting wel op de

ruimtes waar ze plaatsvinden. Daar heeft de politie al

meerdere keren een conflict over gehad met de

gemeente. De gemeente gedoogd activiteiten in het

landbouwbelang, waarvan de politie zegt in sommige

situaties is het niet wenselijk, omdat de ruimte bij brand

en paniek, niet geschikt is om zoveel mensen te


CXLIII

herbergen.

Inclusie/exclusie


Toekomstperspectief

Fysieke positionering Wat wel altijd centraal blijft staan en daar ligt vaak een

beetje het tegenovergestelde in deze culturele uiting, is

waar het plaatsvindt. Hoe veilig kan het voor de

deelnemers en hoe veilig is het voor mijn collega’s als ze

moeten optreden.

Doorgaans gebruikt deze scene, om het zo even te

noemen, gebruik van locaties die iets meer alternatief

zijn. Vaak nog niet gebruikt, vaak in een eerste keer

worden gebruikt…dat je denkt verrek daar heb ik nog niet

eens aan gedacht, laten we maar kijken of het maakbaar

is in die ruimte. Dat kan. Je ziet vaak dat loodsen gebruikt

worden, kraakpanden…laagdrempelige culturele tempels

die gebruikt worden. Vaak is het zelfs ook bij mensen

thuis dat er uiting aan wordt gegeven.

Kijk het Landbouwbelang en de Muziekgieterij daar gaan

we niet meer kijken. We weten daar nu ook wel wat de

mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Ook de

organisatoren erachter kennen we redelijk. Dat zijn vaste

bestanddelen.

De Mandril als ruimte is niet ingericht voor feesten. Het is

bestemd voor wonen. Het is toen destijds gekraakt en

toen werd gekeken waar wordt dat gebouw nu voor

gebruikt. Er zijn mensen die hebben daar een bedrijfje in

gevestigd, er zijn mensen die daar gewoon een kamer

hebben als woonruimte, dat is allemaal prima. Maar het

gebouw is niet ingericht voor een feest. Het is een

hotelfunctie geweest en daar is het ook op vergund. Maar

je kent de staat van het gebouw en de staat van het

gebouw is niet meer bijgehouden. Dus als je gaat kijken

naar lopen bezoekers van dat soort feesten gevaar, dan ja.

Bij overmatig alcoholgebruik en drugsgebruik lopen ze

gevaar. En loopt de politie/brandweer gevaar als ze daar


CXLIV

moeten ontruimen of als er een brand uitbreekt…ja. Dus

moet je zo een feest daar ook niet willen hebben. Dat is

wat wij dan ook bij de gemeente aangeven. Hoe de

gemeente daar vervolgens mee omgaat, dat is niet onze

zaak. Wij signaleren en geven advies. De belangen daarin

zijn natuurlijk wel eens tegenstrijdig. Want de mensen die

het feestje willen houden, willen gewoon lekker feesten

en het mag vooral niet al teveel kosten. Dat is vaak ook

een bijkomend iets. Er worden daardoor geen

bijkomende veiligheidsmaatregelen genomen, de prijs

van alcohol is vaak laag, omdat het niet allemaal

winstgevend hoeft te zijn. Mensen komen uit het

buitenland, hebben helemaal niets met de stad

Maastricht, maar willen feesten en willen ook vervolgens

gebruik maken van die vrijheid die ze hebben, om maar

aan te geven dat ze toch vooral dat feest willen laten

doorgaan. Dus dat botst dan ook weer. Dan krijg je

conflicten tussen de overheid, de organisator, maar ook

de bezoeker. Zo krijg je een hele hoop vervelende

belangen die op een kort tijdsbestek moet worden

uitgesproken.

Beleidsmatige positionering Eerst kijken we als politie is dit evenement wenselijk. Dat

is 9 van de 10 keer ja…dan kijk ik vervolgens is er ook in

het kader van calamiteiten rekening gehouden met de

gevaarsetting van het evenement. En hoe veilig kan de

hulpverlening optreden. En dat wil nog wel eens een keer

botsen. Dat heeft niets met de culturele uiting te maken,

maar het heeft wel vaak te maken met de locaties waar

het plaatsvindt.

Kijk het Landbouwbelang en de Muziekgieterij daar gaan

we niet meer kijken. We weten daar nu ook wel wat de

mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Ook de

organisatoren erachter kennen we redelijk. Dat zijn vaste

bestanddelen.

We gaan in dialoog. De aanvraag komt binnen en wordt

beleidsmatig gecheckt aan de hand van een aantal

criteria. Nogmaals locatie, het publieksprofiel, het

terreinenprofiel en het veiligheidsplan wat daar onderligt.

We kijken heel veel zaken heel clean en afstandelijk…van

af het bureau om het zo maar te zeggen. Vervolgens

wordt er een fine-tuning gemaakt naar het evenement.

Soms heb je dat er meerdere evenementen plaatsvinden


CXLV

op hetzelfde moment. Dan kan het ene moment het

andere verstoren. Dit kan leiden tot verstoring van de

openbare orde. Vaak wordt de organisator dan

uitgenodigd voor een gesprek. Vaak leidt dit tot een

oplossing.

En dan is wel het vervelende, wat hier binnenkomt als

aanvraag weten we, maar alles wat spontaan ontstaat

weten we niet. Dat zijn dus onaangemelde feestjes die

vanuit een bepaalde groepering worden opgestart en

waar dus niet altijd capicitair rekening mee gehouden

wordt en dan wil dat wel eens heel vervelend zijn als je

het moet sluiten.

Het evenementwereldje is heel dynamisch en dan kan je

wel heel star blijven, maar daar schiet je geen meter mee

op. Je kunt veel beter terug naar communicatie. Daar

staat het allemaal op. Je kunt beter met elkaar aan tafel

gaan zitten en afspreken hoe het samen het beste kan

lopen. En dan zie je in de regel dat dat gewoon goed gaat.


Sociaal & cultureel klimaat In Maastricht zijn er weinig heftige conflicten tussen links

en rechts omdat mensen naar evenementen gaan als ze

er interesse in hebben. De Maastrichtenaar is per

definitie toch meer op wat Bourgondische feesten geënt.

En dat zijn de klassieke evenementen zoals het

Preuveniment. Deze scene raakt deze groep helmaal niet.

Dat zijn stromingen die langs elkaar heen lopen. En

iedereen kan heel goed leven op die manier. Bijvoorbeeld

het Landbouwbelang. Ik heb niet gehoord dat de burgerij

in opstand kwam tegen de organisatie. Ja meldingen van

overlast, maar geen opstand. Ik heb het idee dat dat

prima gaat in Maastricht. Beetje relax. We hebben ook

geen barricadegevoel.

Die studenten scene is 1/5 van de Maastrichtse bevolking.

Dat zijn 20.000 studenten ongeveer. Het is dus een

doelgroep waar je hel goed rekening mee moet houden

en organisatoren hebben dat ook in de gaten. Ze

beginnen te zien dat de studenten een heel belangrijke

rol kunnen spelen als bezoeker van het evenement of als


CXLVI

medeorganisator. Daarnaast hebben we qua ligging ook

nog eens een heel aanzuigende werking op het

buitenland. Je krijgt dus ook heel veel verschillende

culturen hiernaartoe. En daar spelen de organisatoren

natuurlijk ook weer handig op in. Er worden bandjes

geprogrammeerd die doorgaans niet worden gevraagd en

uit andere landen komen. En dat vinden bezoekers dan

weer interessant en voordat je het weet heb je een

grensoverschrijdende vermenging van programmering.

Sterktes & kansen Fringe scene Een verfrissende kijk op het bestaande

evenementenaanbod. Het is net even iets anders. Cultuur

kan op een bepaalde manier heel leuk zijn. Cultuur hoeft

ook niet voor iedereen te zijn… Hiermee bedoel ik dat

cultuur niet altijd voor de massa hoeft te zijn. Soms is het

voor de eenling, soms voor het dozijn…

Het is leuk dat die scene dingen ontwapend, waarvan

anderen zeggen dat zou leuk zijn…maar het is er gewoon

niet in het aanbod. En dat zij dat aanbod op grote en

kleine schaal weten in te vullen vind ik prachtig.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene De culturele uiting prevaleert boven veiligheid.

Communicatie is slecht. Het wordt vaak in het heimelijke

gedaan. Vaak is de wil groter dan het verstand.

Als rechts een activiteit organiseert heb je kans dat het

een tegengeluid oproep aan de linkerkant.



Het ondersteunt natuurlijk ook de kandidatuur van

Culturele Hoofdstad. Waarbij natuurlijk alles op cultuur

geënt is. Volgens mij is de gemeente nu een van de

grootste organisatoren van allerlei verschillende

alternatieve kunst –en cultuuruitingen. Ik weet dat

Maastricht nu vergunningstechnisch heel erg meewerkt

aan dingen die heel nieuw zijn. Die misschien met

argusogen bekeken zouden worden in het verleden,

gewoon heel open te benaderen en anders te vergunnen


CXLVII

dan voorheen. Dus daar liggen de kansen.

Kijk bijvoorbeeld naar ScenesConnected. Dat is een heel

leuk festival en de organisator is druk bezig met de

doorontwikkeling van het evenement, maar mensen

kennen het evenement nog niet. Hij zegt ik wil me richten

op een bepaald publiek. Het moet niet all-round publiek

worden, want dat past niet bij mijn evenement. Maar

doordat hij locaties heeft aangepast en ook zijn concept

iets gewijzigd heeft… wat populairder heeft gemaakt, zie

je wel dat er meer vermenging komt tussen zijn gewenst

publiek en het doorgaans publiek. Het is een stukje

versmelting tussen het vaste stramien en het nieuwe

stramien, maar ook vooral waardering in elkaars

activiteiten. Daar zit weer winst in. Je brengt dus ook

organisatoren samen.



In de acht jaar dat ik nu evenementen doe, zie je dat de

evenementen zich ontwikkelen. Er zijn natuurlijk

traditionele evenementen, maar er zijn ook evenementen

die groeien mee met de tijd en groeien door en zijn

kritisch naar mekaar. En daar liggen bij ons ook wel de

mogelijkheden doordat je in dialoog gaat met de

organisator en scene. Om te zeggen jongens het is prima

wat je doet, maar doe het nou op een andere manier

waardoor je veel meer kansen biedt en begrip krijgt. En

het minder vaak gebeurt op plekken waar je overlast

veroorzaakt. Zo willen mensen het niet eens kennen,

want ze hebben er last van. Kijk bijvoorbeeld naar

ScenesConnected. Dat is een heel leuk festival en de

organisator is druk bezig met de doorontwikkeling van het

evenement, maar mensen kennen het evenement nog

niet. Hij zegt ik wil me richten op een bepaald publiek.

Het moet niet all-round publiek worden, want dat past

niet bij mijn evenement. Maar doordat hij locaties heeft

aangepast en ook zijn concept iets gewijzigd heeft… wat

populairder heeft gemaakt, zie je wel dat er meer

vermenging komt tussen zijn gewenst publiek en het

doorgaans publiek. Het is een stukje versmelting tussen

het vaste stramien en het nieuwe stramien, maar ook

vooral waardering in elkaars activiteiten. Daar zit weer

winst in. Je brengt dus ook organisatoren samen.

Je zit niet op de stoel van de organisator, dus je loopt

altijd achter de feiten aan. Ik ben afhankelijk van de


CXLVIII

informatie die mij bereikt. Als ik de informatie niet krijg

en ik kan het niet via internet ophalen dan is dat moeilijk

werken. Dus dan kan ik heel veel willen, maar dan houdt

het daar op.

Sommige dingen sneuvelen al in het vergunningstraject.

Dan wil iets uitgeprobeerd worden in de stad en dan zegt

de gemeente van dit past niet in ons

programmeringbeleid. Als politie zit je niet in de

beslissende rol.


2018

Alles wat nou qua evenementenaanvraag aankomt, is

meer geënt op de Culturele Hoofdstad. Dus ik krijg

daardoor meer “last” van de wens van de gemeente om

activiteiten op alternatieve locaties te willen organiseren.

Van ons uit niet altijd de gewenste locaties… maar ik heb

daar geen last van. Het maakt het ook weer spannend en

jeugdig.

We worden het vanwege het feit dat we al 2000 jaar

cultuur hebben, misschien niet vanwege de huidige

culturele uiting. Maar ik denk dat we wel een aanzienlijke

kans maken.


CXLIX

16

DATUM: 3-5-2013

NAAM: Amber in ’t Veld (president)/Anna in ’t Veld (secretaris)

LEEFTIJD: 20/23

ORGANISATIE: Stichting Mandril Cultural Centre Maastricht

FUNCTIE: Bewoners

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik woon hier en de mensen die hier wonen coördineren en organiseren het meeste van de

initiatieven. We proberen zoveel mogelijk vrijwilligers erbij te betrekken en ook veel mensen komen met initiatieven.

In het huis hebben we een vorm van taakverdeling op het gebied van organiseren, maar dat verandert ook. Officieel

ben ik de president, maar in de praktijk is dat niet van toepassing.

Eigenlijk hetzelfde. In de notulen van de stichting ben ik secretaris. Omdat we daar gewoon niet omheen kunnen.

LABEL FRAGMENT

Beleving & waardering cultuuraanbod [Anna] Toen ik hier begin, dacht ik echt er is niets te doen

in deze stad. Maar de Mandril en het Landhuis, beiden

meer toegankelijk… zijn nog niet zo lang geleden

begonnen. Er is dus zeker veel meer.


[Amber]

Waardering: 10

Beleving: 8

[Anna]

Waardering: 10

[Amber] Waar ik het eerste aan zou denken is de cultural

freezone. Ik denk dat het er onderdeel van is, maar dat is

wat voor mij er het meeste uitspringt. Ik denk dat in de

verschillende kraakpanden deze cultuur het meeste

geworteld zit en kan groeien. Het is alternatief omdat het

plekken zijn die experimenteren met andere vormen van

kunst en organiseren. Het is anders dan de mainstream

culturele uiting. Het is ook zonder geld, dus op

verschillende niveaus alternatief.

[Anna] Daar sluit ik me inderdaad bij aan. Alternatieve

cultuur is op diverse niveaus hier alternatief. Want het

gaat bijvoorbeeld over hoe we de stichting organiseren,

dat is ook onderdeel van onze cultuur waarin we het

anders proberen te doen dan doorgaans. Daarnaast zijn

we radicaal non-profit. Alles moet met zo min mogelijk

geld en onafhankelijk van sponsors die anders inhoudelijk


CL

Beleving: 7.5 kunnen bepalen wat je moet doen en waar je het geld in

moet stoppen. We werken veel met donaties en heel veel

vrijwilligerswerk. Daarin maken we geen verschil tussen

de persoon die het toilet komt schoonmaken of de

persoon die de lezing komt geven. Iedereen haalt er

hetzelfde uit.

Ook alternatief in de dingen die we hier doen en de

evenementen die we hier organiseren. Het zijn low-

profile activiteiten die op ander plekken niet mogelijk zijn,

omdat er veel geld moet worden neergelegd om een

locatie te huren.

Ik denk in Maastricht is het… alternatief op sjiek&sjoen.

[Amber] Ik denk ook niet dat het dan alleen om

kraakpanden gaat, maar zoals Anna al zei… Doordat

kraakpanden ruimtes bieden waarin dingen kunnen

worden ingevuld op een manier zoals je dat zelf wil. Wat

natuurlijk moeilijker is als je een plek moet huren…

Daarom denk ik dat een kraakpand een goede

moegelijkheid en kans is, omdat je kan experimenteren.

Maar er zijn er meer zoals het initiatief 2in1 van Rachel.

Dat heeft natuurlijk te maken met kraakpanden, maar het

is ook een samenwerking met Jekerjazz Maastricht.

[Anna] En ik denk dat het nog belangrijk is om te zeggen

dat de alternatieve cultuur ook heel divers is. Ik denk dat

heel veel mensen ook bij die term denken aan een donker

kraakpand in het midden van Berlijn, waar alleen hippies

en punks komen. Hier in de Mandril bijvoorbeeld, hebben

we ook klassieke pianoconcerten. Waar net zoveel

mensen naar komen luisteren als naar een reggaebandje.

En je hebt ook mensen die hier komen van andere kraak

scenes… maar je hebt ook studenten van de business en

economie faculteit die hier net zo vaak komen als andere

mensen. Het is wel alternatief, omdat het een alternatief

biedt op sjiek& sjoen Maastricht… Maar het is ook heel

erg inclusief omdat veel soorten mensen hier komen. Dus

het is groter dan mensen zich vaak bewust van zijn. Hier

komen mensen met verschillende ideeën en

achtergronden samen.

Het zijn wel grotendeels studenten, maar ook steeds

meer werkende mensen.


CLI

[Anna] Het is ook niets vast. Met de board zijn we met z’n

tienen ook altijd opzoek naar hoe we het kunnen doen.

We hebben hele lange discussies over hoe we non-profit

willen zijn en hoe we dat willen implementeren. Hoe we

da ook voor onszelf willen doen en hoe we daar ook

tegenover staan. En hoe we zelf daarover denken en hoe

we dat in de praktijk kunnen uitvoeren. Het is proces,

maar we zijn absoluut tegencultuur.

[Amber] Voor zo een kleine stad, zijn er veel actieve

projecten. Niet dankzij de gemeente, maar toch vind ik

dat er een heel interessante groep is met innovatieve

ideeën, duurzame ideeën en een actieve houding.

Persoonlijke motivatie (identificatie) [Anna] Misschien is het wel belangrijk om te zeggen dat

we geen tegencultuur willen zijn om dwars te liggen,

maar we zijn het omdat we zien en voelen in onze levens

in Maastricht, dat er veel dingen missen. Er zijn veel

plekken waar ik me niet welkom voel. Bijvoorbeeld de

studentenverenigingen waar je veel geld moet betalen,

wat dus al voor veel mensen een barrière is. Waar je een

pak moet dragen… ook voor veel mensen een barrière.

En daar voel ik me niet thuis en er zijn veel plekken en

culturele evenementen waar dat zo is. Als je een André

Rieu op het Vrijthof hebt, dat is niet iets wat me

aanspreekt.

Ik kwam dus eerst in contact met het Landbouwbelang en

daar voelde ik me veel meer op mijn gemak, omdat ik kon

doen wat ik wilde en de muziek die ik leuk vond en

andere activiteiten die me aanspraken… En daarom is dat

ook een beetje waarom we dit willen doen. Om uit te

vinden hoe je het anders kan doen. Het is voor ons ook

een beetje een experiment om uit te zoeken hoe je dit

anders kan doen.

[Amber] Ik heb een jaar gereisd en vrijwilligerswerk

gedaan en wat idealen opgebouwd, als je het zo kan

noemen. Doordat ik sociologie en politicologie studeer,

ben ik gewoon heel erg geïnteresseerd in de

maatschappij, het functioneren en wat er allemaal mis

gaat. En ook vorig jaar na onze kraakpoging en Occupy…

had ik echt een fase… van, de wereld gaat naar de


CLII

knoppen, we moeten hier iets aan doen. De idealen die ik

belangrijk vind wil ik uitdragen. Het eenzijdige

cultuuraanbod bijvoorbeeld. En de leegstand en ons

gebruik ervan om iets terug te geven aan de burgers van

Maastricht. Ook omdat dit huis beheerd wordt door de

gemeente. Dus eigenlijk vind ik dat het passend is om er

gebruik van te maken, maar ook terug te geven aan de

burgers. Ik vind dat het zo zou moeten zijn. Daarnaast is

het belangrijk om bewustzijn te creëren. Dat kan je met

activisme bereiken door de straat op te gaan

bijvoorbeeld… maar ook door meer duurzame dingen aan

te bieden en ruimte te maken om over

politieke/maatschappelijke vraagstukken te praten. Zoals

het Mirroring Migration Festival, waarbij aandacht wordt

geschonken aan migratie en de problemen daarom heen.

[Anna] Ja voor mij… praktisch begon het omdat wij vorig

jaar al met een paar andere meiden samen woonden in

een huurhuis. We woonden toen al samen in de zin dat

we alles deelden. Alle ruimtes waren gedeeld, de

boodschappen werden gedeeld… we spraken af hoe we

met geld om wilden gaan. Er ook echt voor elkaar te zijn.

Als iemand echt onder stress stond, werd er als groep

gekeken hoe daar het beste mee om kon worden gegaan.

Dat community living was echt iets wat ik heel graag

wilde uitzoeken. Toen kwam dus de kans toen vrienden

van ons die hier vorig jaar woonden, allemaal klaar waren

met studeren en weg zouden gaan uit Maastricht. Toen

wilden we samen met mensen uit een ander huis, die

volgens hetzelfde principe leven hier komen wonen.

Uiteindelijk bleven er nog vier mensen over en zijn we

hiernaartoe gekomen. Dat si voor mij heel belangrijk

geweest. Een alternatieve vorm van leven waar je niet

allemaal bent weggestopt in je eigen studentenkamertje.

Een alternatief voor de nucleaire familiestructuur.

Daarbij was ik voordat ik hier woonde al erg betrokken bij

verschillende projecten en evenementen. Het liep

gewoon vanzelf dat we door zouden gaan met het

culturele centrum. Toen dat hier allemaal begon was ik

erg enthousiast om hiermee verder te gaan en alle

projecten en energie te kunnen centreren en opbouwen.

Het kost tijd en moeite en de stress kan hoog oplopen,

maar uiteindelijk om de mensen te zien die zo aan het

genieten zijn van de muziek… dat geeft voldoening. En


CLIII

voor mij is dat ook echt genoeg. Natuurlijk woon ik hier

wel gratis, maar als je de uren die ik in het organiseren

stop om zou rekenen naar geld, dan stop ik er veel meer

geld in dan dat gewone huur zou kosten.

Normen & waarden [Anna] Je moet voor officiële papieren een rechtspersoon

zijn. In de praktijk doen we dat heel anders. We hebben

een horizontale structuur waar we met het hele bestuur

een evenredige stem hebben. Dat vinden we belangrijk

en dat past helemaal bij de ideologie van deze plek.

Beslissingen nemen duurt soms wat langer, maar het zijn

dan beslissingen waar iedereen achter staat, waardoor ze

ook duurzamer zijn.

Misschien is het wel belangrijk om te zeggen dat we geen

tegencultuur willen zijn om dwars te liggen, maar we zijn

het omdat we zien en voelen in onze levens in Maastricht,

dat er veel dingen missen. Er zijn veel plekken waar ik me

niet welkom voel. Bijvoorbeeld de studentenverenigingen

waar je veel geld moet betalen, wat dus al voor veel

mensen een barrière is. Waar je een pak moet dragen…

ook voor veel mensen een barrière. En daar voel ik me

niet thuis en er zijn veel plekken en culturele

evenementen waar dat zo is. Als je een André Rieu op het

Vrijthof hebt, dat is niet iets wat me aanspreekt.








anders kan doen.

Visie/missie [Anna] Misschien is het wel belangrijk om te zeggen dat











aanspreekt.


CLIV

En niet dat we jongeren zijn die gewoon anders willen

zijn… en een beetje aan het einde van de puberteit overal

tegenaan willen schoppen. Maar gewoon omdat er heel

veel waarde schuilt in deze tegencultuur. We doen het in

kraakpanden omdat we ook een politiek standpunt

innemen tegen leegstand, maar ook omdat we niet meer

geld hebben.

[Amber] Ik las laatst over hoe onze technologisch-

industriële samenleving gebaseerd is op massaproductie

en massaconsumptie. Dat deed me ook denken aan hoe

vandaag de dag de wereld bevangen wordt door crises.

Economische crisis, maar ook het falen van het

kapitalistische systeem en politieke -en milieucrisis... ook

sociale crisis. Natuurlijk zijn die aan elkaar verbonden.

Natuurlijk zijn we maar heel kleinschalig en doen we

maar wat, maar ik denk dat er een verandering zou

moeten komen op grote schaal… in het systeem dat er nu

is. En ik denk dat het daarom heel belangrijk is dat er

alternatieven worden gezocht voor het systeem dat in

crisis is. Maar daarom denk ik dat het extra belangrijk is

om nu te experimenteren, zoals we met Bart van het

Landhuis hebben besproken, met nieuwe vormen van

betaling bijvoorbeeld.

[Anna] Ik was laatst een cursus aan het doen over de

Verlichting… en wat een heel belangrijk iets was in die

tijd, is dat je in Parijs heel veel van die cafés had, waar de

intellectuelen bij elkaar kwamen, gingen debatteren en

hun ideeën gingen uitwisselen. Waarom ik dat zo

interessant vond, is om het praktische belang van het

hebben van een plek. En dan een plek in de meest

simpele zin van het woord. Een kamer waar je kan zitten

en praten. Of naar aan concert kan luisteren wat je

inspireert en waar je andere mensen ontmoet die leuke

ideeën hebben, waarmee je het volgende concert kan

organiseren.

Le Fevres is een filosoof die daar ook over heeft

geschreven. Hij heeft een boek geschreven dat heet ‘The

right to the city’… en dat gaat over hoe mensen het recht

moeten hebben op hun stad. En als alles geleid wordt

door kapitalistische en commerciële redenen, zijn er heel

veel mensen die hun recht op de stad niet kunnen

uitdragen. En daarom is het ook zo belangrijk om een plek


CLV

zoals deze te hebben. Gewoon om ideeën uit te wisselen.

En het gebeurt ook gewoon. We kunnen mensen zonder

teveel geld of middelen te vragen… het recht geven om

mee te doen aan cultuur.

Stigmatisering & tolerantie [Anna] Misschien is het wel belangrijk om te zeggen dat











aanspreekt.

En niet dat we jongeren zijn die gewoon anders willen

zijn… en een beetje aan het einde van de puberteit overal

tegenaan willen schoppen. Maar gewoon omdat er heel

veel waarde schuilt in deze tegencultuur. We doen het in

kraakpanden omdat we ook een politiek standpunt

innemen tegen leegstand, maar ook omdat we niet meer

geld hebben.

[Amber] We krijgen vanuit het culturele veld wel te horen

dat we het goed en professioneel aanpakken. Zoals van

Xander van KunstFront en Paul Lambrechts.

Inclusie/exclusie

Oorsprong & bestaansrecht [Amber] Ik denk ook niet dat het dan alleen om

kraakpanden gaat, maar zoals Anna al zei… Doordat

kraakpanden ruimtes bieden waarin dingen kunnen

worden ingevuld op een manier zoals je dat zelf wil. Wat

natuurlijk moeilijker is als je een plek moet huren…

Daarom denk ik dat een kraakpand een goede

moegelijkheid en kans is, omdat je kan experimenteren.

Maar er zijn er meer zoals het initiatief 2in1 van Rachel.

Dat heeft natuurlijk te maken met kraakpanden, maar het

is ook een samenwerking met Jekerjazz Maastricht.


CLVI

[Anna] Misschien is het wel belangrijk om te zeggen dat











aanspreekt.








anders kan doen.

[Anna] De eerste generatie die hierin zaten, hielden soms

feestjes en we keken films samen. De volgende generatie

deed iets meer… Die boden het ook aan als vrienden een

plek nodig hadden om bijvoorbeeld een fotoshoot te

doen… dan kon dat ook hier gedaan worden. De

bewoners voor ons zijn echt begonnen met het een

beetje te institutionaliseren. Die hebben de stichting

gevormd en dingen op papier gezet. Die zijn ook echt

begonnen met het Mandril Cultural Centre te noemen en

et de promotie aan de slag te gaan. Ze zijn toen ook

begonnen met een van de belangrijkste evenementen

hier… de jamsessies. Dat begon ook gewoon heel klein.

Als een groep muzikanten die samen muziek maakten.

Toen kwamen vrienden luisteren, want die hoorden ook

dat het leuk was. Eerst zaten ze allemaal op de grond,

daarna werd er een kleine verhoging gebouwd… toen een

podium. Nu si het best bekend bij de studenten. Op

dinsdag…oh, we gaan even bij de jamsessie kijken.

[Amber] het is een mooi voorbeeld van hoe iets organisch

is gegroeid omdat er noodzaak voor is. Toen we de

meeting hadden in het stadhuis hebben we dit ook

aangekaart. Het probleem is dat er teveel noodzaak is aan


CLVII

zo een plek. Daarom komen er teveel mensen en moet de

politie ook steeds betrokken worden. Nu moeten we dus

om twaalf uur sluiten, want anders is het te vol. Dus het

is niet eens dat we ons groots moeten adverteren… het is

grassroot begonnen. Er is een noodzaak aan zo een plek

en toevallig zijn er een paar mensen die dat willen

organiseren. Dan komen de mensen vanzelf… ook de

bandjes komen vanzelf naar ons toe. En we hebben echt

hele goede muzikanten hier. Ook daar is weinig plaats

voor in Maastricht. Als je ergens wil gaan spelen, dan ben

je al snel bezig met het aan barretjes te vragen die het

vaak niet willen. Dus het is voor mensen die cultuur willen

aanbieden en voor mensen die er gebruik van willen

maken.

[Anna] En in die zin is de Mandril niet alleen een plek die

bekend is in Maastricht en voor deze mensen iets

betekent, maar wat leuk is… Er komen steeds meer bands

van andere landen. Die vertellen hun vrienden dan weer…

oh. Als je in Maastricht ben met je tour, moet je langs de

Mandril gaan. En dat is heel leuk dat je die bekendheid

krijgt en een netwerk krijgt door Europa. We hebben ook

een keer een festival georganiseerd met andere steden na

het Occupy gebeuren in Maastricht. Het is een plek die

mensen willen laten zien aan hun vrienden. En het

internationale karakter van studenten, maakt dat er een

internationale bekendheid ontstaat. We krijgen soms met

de post een brief. Van ik heb jullie op internet gevonden

en ik heb gehoord over jullie culturele centrum… zouden

jullie mee willen helpen met onze documentaire te

promoten. We zien zelf niet hoe groot we er van de

buitenkant uit kunnen zien.

Toekomstperspectief [Amber] Ik las laatst over hoe onze technologisch-














CLVIII

om nu te experimenteren.

[Amber] Als we hier zouden kunnen blijven, zou ik zeker

een nieuwe groep willen vinden als ik klaar ben met mijn

studie, om het door te geven. Ik zie het belang van zo een

plek en ik weet dat het voor de studenten na mij ook

belangrijk zal zijn. Er is nog steeds een noodzaak hiervoor.

Alleen zitten we hier net zoals overal in kraakpanden, dat

je niet weet wanneer je eruit moet. En we hebben geoord

van verschillende mensen dat het of dit jaar of volgend

jaar zal zijn. Waarschijnlijk zullen we er dus uit moeten

rond de tijd dat ik klaar ben met mijn studie, maar als we

een goede andere plek kunnen krijgen en het niet te lang

zou duren, zou ik overwegen om langer in Maastricht te

blijven. Om iets duurzaams op te zetten voor de

toekomstige generatie studenten. Maar ja, doordat de

gemeente ons niet tegemoet komt, wat we ook niet

noodzakelijk willen… maar as je eruit wordt gezet, dan

hebben we hulp nodig bij het zoeken van een alternatief.

Fysieke positionering [Anna] We doen het in kraakpanden omdat we ook een

politiek standpunt innemen tegen leegstand, maar ook

omdat we niet meer geld hebben. We doen het dus niet

in kraakpanden omdat we illegaal willen zijn… nee, het

kraken biedt ons een plek en een ruimte in elke zin van

het woord, om te kunnen doen wat we ergens anders niet

kunnen doen.

[Anna] Ik was laatst een cursus aan het doen over de

Verlichting… en wat een heel belangrijk iets was in die

tijd, is dat je in Parijs heel veel van die cafés had, waar de

intellectuelen bij elkaar kwamen, gingen debatteren en

hun ideeën gingen uitwisselen. Waarom ik dat zo

interessant vond, is om het praktische belang van het

hebben van een plek. En dan een plek in de meest

simpele zin van het woord. Een kamer waar je kan zitten

en praten. Of naar aan concert kan luisteren wat je

inspireert en waar je andere mensen ontmoet die leuke

ideeën hebben, waarmee je het volgende concert kan

organiseren.

Le Fevres is een filosoof die daar ook over heeft

geschreven. Hij heeft een boek geschreven dat heet ‘The

right to the city’… en dat gaat over hoe mensen het recht

moeten hebben op hun stad. En als alles geleid wordt


CLIX

door kapitalistische en commerciële redenen, zijn er heel

veel mensen die hun recht op de stad niet kunnen

uitdragen. En daarom is het ook zo belangrijk om een plek

zoals deze te hebben. Gewoon om ideeën uit te wisselen.

En het gebeurt ook gewoon. We kunnen mensen zonder

teveel geld of middelen te vragen… het recht geven om

mee te doen aan cultuur.

[Anna] Een heel praktisch voorbeeld, zijn organisaties die

net opstarten en geen geld hebben om een

kantoorruimte te huren om te vergaderen bijvoorbeeld.

Ook te klein om van de Universiteit een kantoor te

krijgen. Of dat het bestaat uit studenten en werkende,

hogeschool studenten en universiteit studenten… dan is

de Universiteit ook niet de plek. Maar die kunnen hier wel

gewoon hun vergaderingen houden. Queer Festival en

Mirrorng Migration. De theater groep van University

College Maastricht repeteert hier ook bijvoorbeeld. Er is

een noodzaak voor laagdrempelige fysieke ruimtes.

[Anna] Praktisch betekent het dat we een andere ruimte

ter beschikking krijgen. Dat we dan misschien

samenwerken aan de basis… waterdicht en veilig maken

voor evenementen. Belangrijk voor ons is dat het ook een

plek is waar we kunnen wonen. We merken dat het

belangrijk is om erbovenop te zitten, wil je er alle tijd aan

spenderen zoals we dat doen. Zodat je tussen het

studeren door even de workshops kan klaarzetten of de

mensen kan binnenlaten.

Beleidsmatige positionering [Amber] het is een mooi voorbeeld van hoe iets organisch

is gegroeid omdat er noodzaak voor is. Toen we de

meeting hadden in het stadhuis hebben we dit ook

aangekaart. Het probleem is dat er teveel noodzaak is aan

zo een plek. Daarom komen er teveel mensen en moet de

politie ook steeds betrokken worden. Nu moeten we dus

om twaalf uur sluiten, want anders is het te vol. Dus het

is niet eens dat we ons groots moeten adverteren… het is

grassroot begonnen. Er is een noodzaak aan zo een plek

en toevallig zijn er een paar mensen die dat willen

organiseren. Dan komen de mensen vanzelf… ook de

bandjes komen vanzelf naar ons toe. En we hebben echt

hele goede muzikanten hier. Ook daar is weinig plaats

voor in Maastricht. Als je ergens wil gaan spelen, dan ben

je al snel bezig met het aan barretjes te vragen die het


CLX

vaak niet willen. Dus het is voor mensen die cultuur willen

aanbieden en voor mensen die er gebruik van willen

maken.

[Amber] We hebben geprobeerd om contact te zoeken

met de gemeente. Maar ze komen ons niet tegemoet. En

ik snap het wel, want het is een kraakpand en ze moeten

hun ogen sluiten naar ons toe. Want het is illegaal… Maar

we hebben ook een bijeenkomst gehad met Albert Nuss

en Jacques Costongs. Ze zeiden heel erg gefascineerd te

zijn door het project, hebben beloofd ons te schrijven en

contacteren… toen hebben we drie mails gestuurd over

een paar maanden tijd en niet eens antwoord gekregen.

Verder zijn ze altijd onduidelijke over wanneer we eruit

moeten. Wat ook heel begrijpelijk is, maar ook gewoon

voor zo een project, als ze daar echt de waarde van in

zouden zien… Het is gewoon heel moeilijk om iets

duurzaams op te zetten als je niet weet wanneer je eruit

moet…

We willen natuurlijk zoveel mogelijk autonoom blijven…

dat is heel belangrijk, maar herkenning en erkenning zou

belangrijk zijn.

[Anna] Er staat niets officieels op papier tussen de

Mandril en de gemeente. Dat is ook waarom we vorig jaar

juli heel veel energie hebben gestopt in de vergadering

die we met wethouder Costongs en Albert Nuss zouden

hebben. We hebben twee petities gehouden om het

belang van de Ossekop en Mandril kracht bij te zetten.

Een onder studenten, waar we in drie dagen meer dan

duizend handtekeningen hadden. Het andere was een

verzameling van brieven van diverse organisaties in

Maastricht, waaronder ook het buurtplatform, Jekerjazz

Maastricht, Landbouwbelang en Universiteit hun steun

betuigden. Dat hebben we toen ook gepresenteerd aan

de wethouders. En we hebben toen ook heel duidelijk

gezegd dat we een convenant wilden krijgen zoals het

Landbouwbelang. We wilden ook zeker aan de veiligheid

werken hier. Toen woonden we hier nog niet, maar waren

wel al bezig met het cultureel centrum… En we willen er

niet echt subsidie voor. We zijn bereid om dat zelf te

financieren en het zelf te doen. Zelfs liever… en het kan

ook net zoals het Landbouwbelang. Ze hebben voor een

fractie de verbouwingen gedaan, dan in eerste instantie


CLXI

door een aannemer beraamd was. We hebben

herhaaldelijk benadrukt dat het doel van de presentatie

was om verder met hun in contact te komen en het

proces te starten ten aanzien van zo een convenant.

Zodat wij meer zekerheid hebben en zij meer controle als

ze dat willen. En dat is gewoon heel erg jammer dat daar

niets uit verder is gekomen. Toen heeft Jacques Costongs

beloof dat hij met politie en handhaving in overleg zou

gaan, zodat niet elk evenement hier zou worden

stilgelegd. Ik ga voor jullie kijken wat we er dan verder

nog kan worden gedaan… Hij zei ik ga jullie volgende

week mailen. Toen hebben wij hem de week erna gemaild

en nog is en nog is… en we hebben niets meer van hem

gehoord. We wisten toen ook echt niet meer wat we

moesten doen. Toen hebben we het op de lange baan

geschoven en nu is er dus gen contact meer.

[Amber] Het Landbouwbelang heeft wel heel nadrukkelijk

tegen ons gezegd dat we moesten nadenken of we dat

wel wilden. Want daardoor krijg je natuurlijk ook

beperkingen en ben je minder autonoom. Om eerlijk te

zijn, vind ik het belangrijk om hier te kunnen doen wat we

willen… Natuurlijk met bepaalde maatregelen om

onnodige risico’s te vermijden. Dus zolang ze ons niet

tegenwerken, willen we ook niet in een compromis zitten.

Na de hele periode dat we continu stilgelegd werden,

hiernaast zelfs als er een paar mensen in het pand zaten,

werd de politie gebeld… Nu dit jaar is dat veel minder. We

hebben geen feesten meer… het zijn alleen maar

culturele evenementen. Als ze ons dus niet tegenwerken,

blijven we liever zo autonoom mogelijk.


Sociaal & cultureel klimaat [Anna] Misschien is het wel belangrijk om te zeggen dat












CLXII

aanspreekt.

[Anna] En ik denk dat het nog belangrijk is om te zeggen











biedt op sjiek&sjoen Maastricht… Maar het is ook heel





Het zijn wel grotendeels studenten, maar ook steeds

meer werkende mensen.

[Amber] Ook met Culturele Hoofdstad, zouden ze dit zelf

heel erg nodig kunnen hebben. Ook omdat ze al hebben

gezegd dat Maastricht zo een diverse cultuur heeft…

Maar dat is niet dankzij de autoriteiten. In tegendeel… ze

werken meer tegen ons dan met ons.

Ook met betrekking tot alle internationale studenten in

Maastricht. Studenten verlaten de regio als ze klaar zijn

met studeren, de Universiteit gaat zich uitbreiden,

waardoor er over een paar jaar twee keer zoveel

studenten zijn. Er zijn ook meetings geweest tussen

studenten en gemeenten met de vraag… wat doen we

met al die studenten op het gebied van cultuur? Er is

gewoon niet genoeg te doen. De stad biedt niet veel aan,

met name voor internationale studenten. Nederlandse

studenten vinden vaak hun heil in studentenverenigingen

of disputen of reizen makkelijk terug in het weekend.

Daarnaast krijgen ze vaak de gebouwen van Universiteit

of gemeente, krijgen daar ook geld voor… Daar is voor

hen hun sociale leven op geënt. Voor internationale

studenten is dat echt niet zo. Dat ziet de gemeente ook

wel in… maar als er twee keer zoveel studenten komen,

wat doen we dan met al die studenten? Dit soort


CLXIII

initiatieven zijn in ieder geval plekken waar op kleine

schaal iets kan gebeuren op dit gebied. Ik wil best

samenwerken. Ik denk dat we elkaar echt nodig hebben.

Ik denk dat ze dat wel inzien, maar ze weten niet goed

wat ze ermee moeten doen.

[Anna] Als we Culturele Hoofdstad willen worden, dan

moeten ze ons ook als partners zien en zo behandelen.

Dan moeten we ook gewoon zichtbaar meedoen aan de

culturele agenda. Dat is natuurlijk heel theoretisch. Ik

denk ook dat het te maken heeft met de oudere generatie

die niet echt snapt van wat wij hier doen. Dat is misschien

ook omdat het ver weg is van hun realiteit. Maar daarom

dat er ook gewoon ingezien wordt dat hier gebeurt

belangrijk is, maar dat we echt niet veel nodig hebben en

verder met rust gelaten willen worden. We hoeven geen

geld. Niet net zoals een initiatief zoals de Muziekgieterij…

waar bakken en bakken met geld in wordt gestopt. We

hoeven ook niet de beste locaties. We willen ons ding

kunnen doen, doen waar we goed in zijn en waar wij

passie voor hebben en leuk vinden.

Sterktes & kansen Fringe scene [Anna] En ik denk dat het nog belangrijk is om te zeggen











biedt op sjiek& sjoen Maastricht… Maar het is ook heel





[Amber] Ik las laatst over hoe onze technologisch-







CLXIV








om nu te experimenteren.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene [Amber] De zwakke kanten is de onzekerheid of we door

kunnen gaan. Maar dat is niet erg zelfkritisch.

Verder is het moeilijk omdat het door studenten gerund

wordt en we iet meteen al onze tijd erin kunnen steken.

Dat is een nadeel… want we moeten soms nee zeggen.

De vrijwilligheid maakt ook dat niet alles meteen effectief

gebeurt, maar het leerproces is wel interessanter.



[Anna] En in die zin is de Mandril niet alleen een plek die

bekend is in Maastricht en voor deze mensen iets

betekent, maar wat leuk is… Er komen steeds meer bands

van andere landen. Die vertellen hun vrienden dan weer…

oh. Als je in Maastricht ben met je tour, moet je langs de

Mandril gaan. En dat is heel leuk dat je die bekendheid

krijgt en een netwerk krijgt door Europa. We hebben ook

een keer een festival georganiseerd met andere steden na

het Occupy gebeuren in Maastricht. Het is een plek die

mensen willen laten zien aan hun vrienden. En het

internationale karakter van studenten, maakt dat er een

internationale bekendheid ontstaat. We krijgen soms met

de post een brief. Van ik heb jullie op internet gevonden

en ik heb gehoord over jullie culturele centrum… zouden

jullie mee willen helpen met onze documentaire te

promoten. We zien zelf niet hoe groot we er van de

buitenkant uit kunnen zien.



[Amber] We willen natuurlijk zoveel mogelijk autonoom

blijven… dat is heel belangrijk, maar herkenning en

erkenning zou belangrijk zijn. Ook met Culturele

Hoofdstad, zouden ze dit zelf heel erg nodig kunnen

hebben. Ook omdat ze al hebben gezegd dat Maastricht

zo een diverse cultuur heeft… Maar dat is niet dankzij de

autoriteiten. In tegendeel… ze werken meer tegen ons


CLXV

dan met ons.

[Amber] Ook met Culturele Hoofdstad, zouden ze dit zelf

heel erg nodig kunnen hebben. Ook omdat ze al hebben

gezegd dat Maastricht zo een diverse cultuur heeft…

Maar dat is niet dankzij de autoriteiten. In tegendeel… ze

werken meer tegen ons dan met ons.

Ook met betrekking tot alle internationale studenten in

Maastricht. Studenten verlaten de regio als ze klaar zijn

met studeren, de Universiteit gaat zich uitbreiden,

waardoor er over een paar jaar twee keer zoveel

studenten zijn. Er zijn ook meetings geweest tussen

studenten en gemeenten met de vraag… wat doen we

met al die studenten op het gebied van cultuur? Er is

gewoon niet genoeg te doen. De stad biedt niet veel aan,

met name voor internationale studenten. Nederlandse

studenten vinden vaak hun heil in studentenverenigingen

of disputen of reizen makkelijk terug in het weekend.

Daarnaast krijgen ze vaak de gebouwen van Universiteit

of gemeente, krijgen daar ook geld voor… Daar is voor

hen hun sociale leven op geënt. Voor internationale

studenten is dat echt niet zo. Dat ziet de gemeente ook

wel in… maar als er twee keer zoveel studenten komen,

wat doen we dan met al die studenten? Dit soort

initiatieven zijn in ieder geval plekken waar op kleine

schaal iets kan gebeuren op dit gebied. Ik wil best

samenwerken. Ik denk dat we elkaar echt nodig hebben.

Ik denk dat ze dat wel inzien, maar ze weten niet goed

wat ze ermee moeten doen.

[Anna] Het begint ermee dat de mensen hier moeten

realiseren dat hier iets heel unieks en belangrijks

plaatsvindt. Wat ook veel waarde in zichzelf heeft, wat je

ergens anders niet kan krijgen. Als we Culturele

Hoofdstad willen worden, dan moeten ze ons ook als

partners zien en zo behandelen. Dan moeten we ook

gewoon zichtbaar meedoen aan de culturele agenda. Dat

is natuurlijk heel theoretisch.


2018

[Amber] We zijn gevraagd om een evenement te

organiseren om te kijken wat we belangrijk vinden als

bijdrage voor Culturele Hoofdstad. Maar de onzekerheid

maakt het dat we er nu niet mee bezig zijn. Ik vind het

wel belangrijk dat de alternatieve scene in dit project


CLXVI

betrokken wordt. Er is wel contact.

[Anna] Ik ga er niet voor vechten om een plekje te krijgen

in hun agenda. We hebben genoeg mensen. De uitspraak

van Huub Smeets was daarin heel erg misplaatst. Als je

dat soort mensen aan de top doen… ga jij dat maar lekker

doen, wij doen ons eigen ding wel. Het commerciële

aspect maakt me wel huiverig. Ik zal kritisch blijven en

erover blijven nadenken. Ik ga niet zomaar iemand anders

z’n logo gaan promoten zodat Maastricht er wat beter van

wordt.

Het is nu de kans voor Maastricht om te laten zien dat ze

ons willen betrekken en ons die herkenning en erkenning

te geven. Ik denk dat ze hiermee echt meer kans maken

om Culturele Hoofdstad te worden. Cultural freezones zijn

niet overal te vinden.


CLXVII

17

DATUM: 16-4-2013

[28:27]

NAAM: Marie-Claire Krell

LEEFTIJD: 29

ORGANISATIE: Beelden op het Vrijthof

FUNCTIE: zelfstandig ondernemer

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Ik ontwikkel en verwezenlijk tentoonstellingsconcepten. Zowel voor mezelf met mijn eigen

werk als met exposities. Zoals we nu ook gaan proberen op het Vrijthof.

-------------------------------------------------------------------------------------------

NAAM: Ilona van den Brekel

LEEFTIJD: 49

ORGANISATIE: Beelden op het Vrijthof

FUNCTIE: zelfstandig ondernemer/vrijwilliger VIA2018/ Meester in de Rechten

FUNCTIEOMSCHRIJVING: Het opbouwen van exposities en het ontwikkelen van concepten etc. Tot en met het

ondersteunen van andere expositiemakers. En daarnaast werk ik als filmer en editor. Commerciële filmpjes om het

hoofd boven water te houden.

LABEL FRAGMENT



Waardering: 10

Beleving: 6

Ik denk dan vooral aan non-commercie eigenlijk. Als je

het hebt over de scene die meer in het alternatieve ligt,

het afzetten tegen… zo zie ik dat vaak als ik kijk naar de

ontstaansgeschiedenis. En met non-commercie bedoel ik

dat jullie geen winstoogmerk hebben in het realiseren van

feesten en manifestaties, terwijl de meeste mensen er

toch een salaris uit proberen te halen of voorfinanciering

voor het volgende jaar eruit te halen. Dat idee heb ik bij

de Fringe scene niet.

Ik vind ons behoorlijk self-made en non-commercieel. We


CLXVIII

zijn niet echt bepaalt uit op ons eigen salaris. Dus het gaat

niet om winstbejag. Wat je ziet is dat we wel proberen uit

te treden door op het grootste plein van Maastricht doen.

Waardoor je ook een beetje uitdagend probeert te zijn.

Natuurlijk je presenteert kunst. Een ander soort kunst dan

mensen vaak gewend zijn. Daarmee trek je een bepaald

soort groep aan. Maar omdat we het buiten doen, op een

hele publieke dag, proberen we ook naar buiten te

treden. Dus het is wel Fringe scene, maar we proberen

het open te stellen door zichtbaarheid te creëren.

Persoonlijke motivatie (identificatie) Ook voor ondernemerschap, wat dit toch in zekere zin is,

is een bepaalde hoeveelheid naïviteit nodig. Dat je

gewoon denkt van he… dat kunnen we gewoon doen. Ik

dacht dat kunnen we wel even doen als ik Ilona er nog

even bijhaal.

Toen kwam Marie-Claire bij mij en zei dit moeten we

doen. We hadden geen ervaring met het organiseren van

tentoonstellingen op die manier. Wel als participant. We

werden wel uitgenodigd om te exposeren af en toe. In

ieder geval niet op het Vrijthof. Dan kom je in aanraking

met bepaalde vergunningen etc. Ons gaat het erom dat

we niet altijd alleen met commerciële partijen bezig zijn.

Dat is ook het thema van deze editie en een beetje laatste

editie… wie geeft ons publiek domein vorm? Zijn dat

commerciële partijen of is dat het publiek zelf die dingen

onderneemt? Is het alleen André Rieu die mag spelen op

het Vrijthof of… is het plein voor iedereen?

[MC] Dingen blijven je een beetje triggeren. Dan denk je

he van, dingen moeten gewoon plaatsvinden en dan zoek

je een weg om dat te realiseren. Het begint bij het stukje

land hier als ik naar de Plusmarkt toeloop, waar je toch

denkt van he… laat ik op de Caberg Facebook Group even

iedereen vragen die zijn eigen tuintje aan het bewerken is

of hij niet een soort moestuintje kan aanleggen. Waarom

moet dat daar nu zo liggen, dat kan zo opgelost zijn.

Hetzelfde met leegstand…dat zou leuk zijn voor een

lichtinstallatie en tentoonstellingsreeks. Maar je dreigt

daar in te verzanden in al die acties die je wil doen. Ik

tenminste en ik probeer me dus te focussen. Ik heb me in

de laatste vijf jaar vooral bezig gehouden met brede

projecten. Maar daardoor verlies je uit het oog wat je zelf

het beste kunt. Als je maar aan de rand gaat zitten van


CLXIX

wat eigenlijk je core business is dan lever je maar half

werk. Dan wordt je de volgende keer niet meer gevraagd

en werkt het voor jezelf niet motiverend.

Ik wil ook gewoon samenwerking. Er zijn zoveel

mogelijkheden om interdisciplinair te werken. En dat zou

ik gewoon heel graag willen. Daarom proberen we ook

alle grote culturele instellingen samen te brengen.

Normen & waarden We zijn natuurlijk afhankelijk van vergunningen. We

kunnen geen gevaarlijke dingen doen. Terwijl we toch

grenzen opzoeken. Vorig jaar hebben we het Vrijthof

onder vuur gezet, maar dat was natuurlijk wel een heel

gedoe. Dat was lastig om zo een vergunning uit te breiden

dat het ook mocht. Het blijft publieke ruimte. Verder

moet het het in het concept passen. Dus we werken in de

kaders de ze voor onszelf hebben gesteld.

Visie/missie Het openstellen ging het ook deels om. Je kunt steeds in

je hokje blijven zitten, maar het idee was juist om

toegankelijk te zijn en mensen met iets te confronteren

wat ze niet dagelijks zien. Dat doen we met onze expositie

Het moeten niet te makkelijke dingen zijn, je mag de

mensen ook een beetje uitdagen. Om ze zelf te laten

nadenken en misschien actief aan te zetten tot culturele

participatie.

We hebben drie speerpunten. Jonge en gevestigde kunst

elkaar laten ontmoeten en elkaar laten kennen. Daardoor

ook die kruisbestuiving faciliteren. Kunst en een groot

publiek elkaar laten ontmoeten en naar buiten treden. De

mensen die normaal niet naar kunst kijken wel de

mogelijkheid geven om kunst te zien. De kritische blik op

de maatschappij beïnvloeden.

We zijn niet alleen kritisch naar de buitenwereld, maar

ook naar onszelf. Vorig jaar waren we vrij conceptueel,

dat werd in ieder geval zogezegd. Als je dat soort ruimte

krijgt, ontvang je natuurlijk ook snel kritiek. En dat pakken

we gewoon op.


Inclusie/exclusie Ons gaat het erom dat we niet altijd alleen met

commerciële partijen bezig zijn. Dat is ook het thema van


CLXX

deze editie en een beetje laatste editie… wie geeft ons

publiek domein vorm? Zijn dat commerciële partijen of is

dat het publiek zelf die dingen onderneemt? Is het alleen

André Rieu die mag spelen op het Vrijthof of… is het plein

voor iedereen?

We werken met bekende en onbekende kunstenaars.

Daar hebben we ons heel erg op toegespitst ook. We

wilden beiden laten zien. Juist ook voor kruisbestuiving…

Oorsprong & bestaansrecht [Marie-Claire] Het is begonnen bij een publicatie die ik

ergens tegen kwam. Beelden op het Vrijthof Maastricht,

27 juli 1981. En dat was het. Ik zag dit boekje en 2011

kwam eraan… en ik dacht dat is nu 30 jaar terug. Dus we

hebben een jubileum om te vieren. En er stond iets heel

moois is: de tentoonstelling Beelden op het Vrijthof, werd

op het tijdsbestek van twee maanden georganiseerd. En

toen dacht ik van fantastisch! Dat kan ik ook! Toen

hebben we het uitgesteld tot we daadwerkelijk maar

twee maanden hadden… en het is gelukt.

Toekomstperspectief [Ilona] Toen we begonnen wilden we net zo groot

worden als Beelden aan Zee. Het leek mij wel leuk om het

een aantal jaar te doen, waardoor je er op een gegeven

moment ook wel staat. Maar wel de alternatieve aanpak

behouden en niet commercieel worden zoals Beelden aan

Zee. Dus dat al die sjiek en sjoen, verwende

Maastrichtenaren uit hun kleine denkkader kunnen

treden. We willen niet zoals Beelden aan Zee alleen maar

de hotshots van de beeldende kunst. Het moet geen Tefaf

worden. Dat is onze sterkte. We willen jong en gevestigd

naast elkaar kunnen zetten. Bij beelden aan zee vind je

geen jong, alleen maar gevestigd. Dat zijn mensen die al

zoveel geld verdienen dat ze eigenlijk niet meer hoeven te

exposeren. Dat willen we niet. Maar we willen best nog

wel een tijdje ermee doorgaan. Maar dan hoepen we er

ook op een gegeven moment misschien een maand van

te kunnen leven. Niet zozeer commercieel, maar dat je er

wel zelf een maand salaris aan over houden.

[Marie-Claire] Het terugveroveren van de openbare

ruimte. Dat het mag plaatsvinden omdat we kunnen

verantwoorden waarom we het hebben gedaan en

waarom we er zijn. Niet om het Parcours daar omheen of

omdat er een Rabobank vlaggetje hangt. Maar gewoon


CLXXI

omdat het een gode tentoonstelling is.


Beleidsmatige positionering [Ilona] We worden niet ondersteund door de gemeente.

Dat zouden we wel willen, maar het gemeentelijk beleid

is heel krap op het gebied van subsidiering voor kunst en

cultuur. Ze hebben een aantal speerpunten aangegeven

en dat zijn degene die ze financieren.

Er was vroeger nog wel wat mogelijk, maar dat is

helemaal dichtgetimmerd. Waardoor nieuwe initiatieven

moeilijk zijn. En we blijven een klein spelertje. Ik kan me

voorstellen dat de gemeente er een klein potje op

nahoudt voor wat meer flexibele uitgaven. Jullie zijn af

entoe ook blij met 500 euro en wij zijk dat ook. Al is het

om eten te verzorgen voor je kunstenaars. We krijgen

alleen de vergunning omdat het Parcours dan is.

[Marie-Claire] En dat gaat elk jaar zo door. Er wordt ook

niet gekeken hoe effectief het beleid is. In hoeverre die

dingen op z’n pootjes terechtkomen. Sommige dingen

krijgen een heel grote pot en mensen die het met niks

doen, krijgen niet eens herkenning.

Wat je ziet bij de gemeente, is dat ze denken dat je alles

van tevoren kan verzinnen, geld geven en dan komt het

wel goed. Als je kijkt naar de Cultuurbrouwerij in Aken. Er

is daar over dertig jaar voorzien in de basisbehoeften van

de vrijruimte. Daaruit kon het groeien. Het heeft geen nut

om in een keer veel geld te geven en dan te denken dan

ben ik ervan af.

[Ilona] Het gaat erom dat je serieus genomen wordt. Dat

ze herkennen en erkennen dat je het niet alleen voor de

fun doet, maar dat er een publiek is dat hier behoefte aan

heeft.

Samenwerkingsverbanden [MC] We betrekken alle Euregionale culturele instellingen

op het gebied van beeldende kunst. Zoals Z33, Flaksiep,

Het KUS, Bonnefantenmuseum, Mares, Jan van Eyck en


CLXXII

het Ludwig forum.

Sociaal & cultureel klimaat [Marie-Claire] Wat je ziet bij de gemeente, is dat ze

denken dat je alles van tevoren kan verzinnen, geld geven

en dan komt het wel goed. Als je kijkt naar de

Cultuurbrouwerij in Aken. Er is daar over dertig jaar

voorzien in de basisbehoeften van de vrijruimte. Daaruit

kon het groeien. Het heeft geen nut om in een keer veel

geld te geven en dan te denken dan ben ik ervan af.

[Ilona] Het gaat erom dat je serieus genomen wordt. Dat

ze herkennen en erkennen dat je het niet alleen voor de

fun doet, maar dat er een publiek is dat hier behoefte aan

heeft.

Sterktes & kansen Fringe scene [Ilona] We geloven in ons project en doen het langzaam

maar zeker. We krijgen die erkenning wel op een bepaald

moment. En we laten zien dat het ook kan zonder grote

PR machine.

We doen wat anders dan anderen.

[MC] We zetten mensen aan tot nadenken en bieden

alternatieven voor de wijzen waarop je de wereld kan

zien.

Zwaktes & valkuilen Fringe scene [Ilona] Dat ze je niet serieus gaan nemen en dat je dan

uitgeput raakt van het opboksen. Dat je door grote

instellingen zoals VIA2018 gepaseerd wordt.

[MC] Dingen worden snel de nek omgedraaird. Het

Rondeel bijvoorbeeld. Onze fantastische zondagavond

concerten zijn weg. S65 was de gemeente heel lyrisch

over. Ze hebben zelfs in ruimte voorzien en waren ze net

klaar met inrichten, kregen ze een brief dat ze er binnen

drie maanden weer uit mochten. Er blijkt gewoon geen

instantie te zijn binnen de gemeente die reflecteert over

wat er gebeurt.



[Ilona] Onze sterke kant en ik denk dat dat voor veel

alternatieve initiatieven geldt, het gaat snel. Geef ons een

opdracht en we voeren het binnen een paar maanden uit.


CLXXIII

Daar gaat geen projectgroep op zitten of vergaderingen

van een aantal uren.



[MC] Onze zwakke punt is het gebrek aan zichtbaarheid.

Maar we zijn ook kunstenaars en geen PR mensen. En

uiteindelijk heb je een PR apparaat nodig. We zijn altijd

erg bescheiden, maar dat is niet handig voor de

zichtbaarheid.

[Ilona] We hebben die kracht niet om ons zodanig te

presenteren, zodat VIA2018 meteen aan ons denkt bij het

Parcours. Dat is inherent aan onze tekortkoming.


2018

[Ilona]Culturele Hoofdstad zou positief kunnen zijn,

omdat ze opeens open gaan staan voor dit soort

initiatieven. Hoewel ik daar als vrijwilliger bij VIA2018 tot

nu toe niets van zie. Ik heb ook een project voor hen

gedaan. Toen begreep ik de organisatie nog. Het waren

Guido, Huub en Dorothe en een aantal coordinatoren

onder zich. Nu dat Tout Maastricht er is begrijp ik het niet

meer. Toevallig heb ik gister Abraxes gesproken. Abraxes is

een culturele instelling die ervoor zorgt dat Maastrichtse

instellingen worden betrokken bij de invulling van het

Parcours. En wij zijn twee jaar geleden gevraagd. En de

afgelopen twee jaar hebben we ook weer toestemming

gekregen. Dit jaar Parcours gebeld en er zijn wat

financiele problemen, dus geen podium op het Vrijthof.

Voor ons alleen goed nieuws. Maar VIA2018 wil iets gaan

doen op het Vrijthof dus… Nou goed, ik heb meteen

VIA2018 gebeld.

[Marie-Claire] Super vreemd. Waarom wordt VIA2018

gevraagd iets extra te doen als wij al drie jaar een

Euregionale tentoonstelling opzetten op het Vrijthof.

Waarom wordt ons niets gevraagd en waarom worden wij

niet betrokken?

[Ilona] Inderdaad, dat is een hele kromme en een

essentieel punt. Dan bel ik en dan wordt ik geplakt op de

projectgroep die daar iets gaat doen. Nou en dan lees ik

vanochtend… Als we de plannen concreet hebben zullen

we contact met jullie opnemen. En dan denk ik, maar we

hebben al een plan en eigenlijk willen wij dit doen. Geef


CLXXIV

ons dan die middelen in plaats van het te steken in een

projectgroep. Al die mensen worden weer betaald om te

vergaderen. Dan denk je… ja, waar zijn jullie dan mee

bezig.

[Marie-Claire] Het is zo vreemd. We betrekken alle grote

culturele instellingen in de Euregio en dan wordt er nog

over ons heen gekeken. We zijn in feite de voorloper van

Culturele Hoofdstad 2018.

[Ilona] En zeker omdat ik daar al een tijd rondloop. Ze

weten wat ik doe en ze weten wat ik kan. Waarom moet

daar dan weer een projectgroep voor opgezet worden?

Allemaal met dezelfde soort mensen, want ze moeten

natuurlijk allemaal betaald kunnen worden… Waarom

krijgen wij niet de kan som dit voor hun te doen.

Culturele Hoofdstad moet bezig zijn met alle vromen van

cultuur. Nu is het alleen maar bezig met het alternatieve

circuit. Maar er is ook een alteratief circuit, een midden

circuit, een I-arts circuit… Je moet als Culturele Hoofdstad

laten zien dat je het allemaal hebt. Dat maakt het

cultureel aantrekkelijk. Ik heb het idee dat ze alleen maar

hun peilen richten op grote dingen.

[Ilona & MC] Ik denk dat het absoluut noodzakelijk is voor

Maastricht. Je ziet en hoopt dat er aandacht wordt

besteed aan alles wat er is. Net zoals jullie nu doen. We

zijn een culturele stad nu al. Er zijn veel mensen en

groepen die op het gebied van cultuur ondernemerschap

laten zien. Alleen de organisatie VIA2018 leeft niet. Er

komen bijvoorbeeld geen mensen vragen stellen bij de

VIA2018 infopoint. De verschillende kleine scenes weten

te weinig wat er speelt. Ze worden ook niet benaderd.

Het zijn altijd dezelfde mensen die benaderd en

betrokken worden.

Toen we begonnen met Beelden op het Vrijthof zijn we

naar VIA2018 gestapt. We zijn amper aan het woord

gekomen, maar er werd eigenlijk gezegd. We gaan eens

kijken wat er allemaal is. Ik begrijp die houding heel goed,


CLXXV

maar ik merk er vrij weinig van. Wat er nu is gebeurd is,

dat het niet meer duidelijk is wat de bedoeling is enwaar

budget voor is. Dan sta ik daar te ploeteren en staat er

een jongen van 18 naast me die royaal betaald wordt. Dus

ik snap het niet meer heel goed.

[Ilona] Ik woon op St. Pieter. Dit weekend is er een soort

kunstroute door St. Pieter. Ik kreeg een boekje van allerlei

kunstzinnige activiteiten, maar er waren geen lokale

kunstenaars betrokken. Op St. Pieter wonen heel veel

(amateur)kunstenaars. Ik vind dat echt heel gek. De

kracht van de burger wordt zo niet benut, terwijl dat wel

de bedoeling is.


CLXXVI

culturele hoofdstad 2018 opent de ogen

Documents