• Çregullimet elektrolitike në organizmin e njeriut shoqërohen me prishje të balanceve të organizmit sidomos atë:

• Hidrik • Acidobazik• Elektrolitik • ndër elektolitet më të rëndësishëm do të

analizojmë çregullimet e Na+, K+, Ca++ dhe Mg++

Çregullimet elktrolitike

Çrregullimet e Na+

• Me çregullimet e Na+ është e lidhuar dhe lëvizja e ujit në organizëm

• Vlerat normale të Na në plazëm janë 135-154 mmol/L.

• Eshtë elektroliti kryesisht extracelular.

• Dy janë situatat që mund të paraqiten:• Hipernatremia kur niveli i tij kalon mbi 154 mmol/L • Hyponatremia kur niveli i tij ulet nën 135 mmol/L.

• Çregullimet e Na+ shoqërohen me lëvizjet e ujit nga sektori intracelular në atë extracelular dhe anasjelltas

• Hipernatermia vjen si pasojë e humbjes së ujit duke krijuar defiçit të shprehuar të tij në organizëm

• Në këto raste likidi extarcelular bëhet hipertonik duke bërë që uji të dalë nga qelizat dhe për pasojë të ndodhë dehidrimi intracelular i shoqëruar me etje të shprehur të pacientve.

• Në rastet e dëmtimeve te sistemit nervor, apo pas operacioneve neurokirurgjikale të shoqëruar me dëmtime të osmoreceptorve mund të kemi hipernatremi të pa shoqëruar me etje për ujë.

Hiponatremia

• Hiponatremia është një çrregullim elektrolitik ku përqëndrimi i natriumi në plazma është më i ulët se në normë (nën 135 mmol/L)

Hiponatremia e rëndë apo ajo që progredon shpejt

• Edemë cerebrale dhe simptomat e hiponatremisë janë kryesisht neurologjike.

• Hiponatremia shpesh është komplikacion i sëmundjeve të

tjera ku ose lidide të pasura me natrium humbasin, ose grumbullohet ujë me tepëri më shumë nga ç’mund të ekskretohet.

• Ka edhe hiponatremi të rreme nqs substanca të tjera hyjnë në gjak dhe ulin përqëndrimin e natriumit.

Diagnoza e hiponatremisë

• anamnezën,

• egzaminimin objektiv

• analizat e gjakut dhe të urinës. (natremia, natriuria)• Klasifikimi i hiponatremise

1. Definicioni i hiponatremisë bazuar nga të dhënat biokimike

• Me hiponatremi të lehtë përfshijmë pacientët që në serum kanë nivel të Na+ midis 130 dhe 135 mmol/L.

• Me hiponatremi të moderuar përfshijmë pacientët që në serum kanë nivel të Na+ midis 125 dhe 129 mmol/L.

• Me hiponatremi të thellë përfshijmë pacientët që në serum kanë nivel të Na+ <125 mmol/L.

2. Definicioni i hiponatremisë bazuar në kohën e zhvillimit

• Ne themi se kemi hiponatremi akute, që ajo është e dokumentuar të ekzistojnë <48 h.

• Ne themi se kemi hiponatremi kronike, që ajo është e dokumentuar të ekzistojnë për të paktën 48 h.

• Nëse hiponatremia nuk mund të klasifikohet, ne e konsiderojmë atë, kronike, nëse nuk ka prova klinike ose anamnestike që ta kundërshtojnë.

3. Definicioni i hiponatremisë bazuar në shënjat

• Ne themi se kemi hiponatremi të moderuar në bazë të shënjave klinike, si çdo shkallë biokimike e hyponatremis në prani të symtomave mesatarisht të rënda të hyponatremis.

• Ne themi se kemi hiponatremi të rëndë në bazë të shënjave klinike, si çdo shkallë biokimike e hyponatremis në prani të symtomave të rënda të hyponatremis.

Klasifikimi i shënjave të hiponatremisë

Graviteti Shënjat

Mesatar Nauze pa të vjella

Konfuzion

Dhimbje koke

Rëndë Të vjella

Vuajtje të zëmrës dhe mushkërisë

Përgjumje jo normale dhe të thellë

Të dridhura – konvulsione

Coma (Glasgow Coma Scale ≤8)

Simptomat

• Shumica e pacientëve me intoksikim nga uji janë asimptomatikë por mund të kenë simptoma të lidhura më sëmundjen bazë.

• Nauzeja, të vjellat, dhimbja e kokës dhe gjëndja si në kllapi,

• Kur hiponatremia rëndohet mund të kemi

konfuzion, hiporefleksi, konvulsione, stupor apo koma.

Medikamentet dhe gjëndja e lidhur me hiponatreminë akute (<48 h)

Periudha pas operacionit

Pas rezeksionit te prostates dhe rezeksionit kirurgjikal endoskopik

Polidipsia

Ushtrimet – Palestrimet

Recetat e fundit me thiazidik

3,4-Methyleendioxymethamfetaminne

Pergatitjet per kolonoskopi

Cyclophosphamide (intravenoz)

Oxytocin

Terapi filluar kohët e fundit me desmopressin

Terapi filluar kohët e fundit me terlipresine, apo vazopresin

Hypotonia e konfirmuar dhe duke përjashtuar hiponatremin jo-hypotonike

• Rekomandohet perjashtimi i hiponatremise hiperglicemike duke matur perqendrimin e glukozes ne serum, dhe rregullimin e perqendrimit te Na+, per perqendrimin e glukozes ne serum nese rritet.

• Hiponatremia me osmolalitet < 275 mOsm/kg, gjithmon flet per hiponatremi hipotonike. (nuk vlersohet)

• Duke marre parasysh ‘hiponatremin hipotonike’ nje hiponatremi pa evidentim te shkaqeve per hiponatremi jo – hipotonike, jane ne diapozitin tjeter.

Shkaqet e hiponatremis jo hipotonike

Setting Serum osmolality Examples

Presence of “effective” osmoles that raise serum osmolality and can cause hyponatraemia

Isotonic or hypertonic

Histidine-tryptophane- ketoglutarate

Glucose

Manitol

Glycine

Hyperosmolar mediocontrast

Maltose

Presence of “ineffectiv”e osmoles that raise serum osmolality but do not cause hyponatraemia

Isotonik or hyperosmolar

Urea

Alkol

Ethylen-glucol

Presence of endogenous solutes that cause serum pseudohyponatraemia

Isotonic Trigliceridet

Colesterol

Imunoglobulina iv

Gamapati monoklonale

Algoritmi per diagnozen e hiponatremise

Shkaqet

• Shumica e rasteve të hiponatremisë kanë osmolaritet plazmatik të ulur.

• Shumica e rasteve të adultëve janë nga vazopresina e shtuar. Vazopresina (ADH-ja) mban ujin: edhe natriumi mbahet, po më pak.

Volum i ulët

• Djersitje e shumtë

• Djegje

• Të vjella

• Diare

Volum i ulët

– Humbje urinare

• Diuretikët (veçanërisht tiazidikët)• Sëmundja Adison • Sindromi i humbjes cerebrale të kripës • Sëmundje të tjera të veshkave• Poliuria idiopatike etj.

Volum normal.

– Disa raste me polidipsi psikogjenike

Volum i lartë

– Insuficienca kardiake kongjestive – Hipotiroidizmi dhe hipokorticizmi

– Ciroza e mëlçisë

– Sindormi nefrotik

– Polidipsia psikogjenike

• Hiponatremia që shoqërohet me sforcim

• Pseudohiponatremia

Mjekimi

• Kur natriumi është nën 125 mmol/L jepet klorur natriumi 10% deriasa të vejë > 130 mmol/L.

• Pastaj vazhdon me kufizimin e ujit ose jepet kripë nga goja (ose vetëm norma ditore).

• mmol/Na+= (145 ose 140 – Na+ në fakt) x peshën e ujit extracelular

• Përmbajtja e lëngjeve në organizëm 60% e PT• Uji total intraqelizor vshtë 55%, ndërsa • Uji total extraqelizor 45%• Difiçiti ujit = Na+ plazmatik – 140 ÷ 140 x PT ÷ 5 =• 0.6 x PT x (1 – 140 ÷ Na+ plazmatik (psh 108)• 0.6 x 70 x (1 – 140÷108 = 42 x (1. 140÷108 = 7

litra

Çregullimet e K+

• Eshtë elektoliti kryesor intracelular. • Konçentimi i tij në plazëm është 3.5 -5.4 mmol/L • ndërsa intarcelular është 60 -120 mmol/L. • Nevoja ditore e K është 1-1.5 mmol/kg. • K+ extracelular përbën 1-2% të sasisë totale të K+.

• Kaliumi rregullohet nga veshka nga e cila eleminohet 90% të tij me urinë dhe 10% nga trakti digjestiv.

• Anabolizmi celular shoqërohet me futjen e K+ brënda qelizës (kujtoni insulunën dhe glukozën) ndërsa katabolizmi dhe hemoliza shoqërohet me rritjen e K+ në plazëm.

• Eleminimi i K+ kontrollohet nga mineralokorikoidet . • Shtimi i Aldosteronit rrit eliminimin e tij nga

veshka dhe e kundërta .

Kaliumi

• Kationet e kaliumit janë të rëndësishëm në funksionet e neuroneve dhe në balancën osmotike midis qelizave dhe lëngut intersticial që regullohen nga pompa Na/K-ATP-azë.

• Anioni kryesor intraqelizor.

• Levizjet e K+ nga sektori intracelular në atë extracelular duke shkatuar hiperkalemi ndodhin gjatë acidozës metabolike, hyponatremisë, hiperkatabolizmit, vuajtjes celulare në gjëndjen e shokut, stimulimi i receptorëve adrenergjike, procesit të depolarizimit celular nga myrelaxantët depolaizues (midarina, suxinilcolina).

• E kundërta, hypokalemia plazmatike vihet re gjatë alkalozës metabolike, stimulimi i betareceptorëve, trajtimit të hiperglicemisë me insulinë. Më e ndjeshme ndaj ndryshimit të Kalemisë janë qelizat e miokardit gjë që reflektohet në ndryshimet elektrokardiografike të cilat shoqërojn luhatjet e kaliumit intracelular.

Hiperkalemia

• Hiperkalemia është niveli i ritur i kaliumit.

• Hiperkalemia ekstreme konsiderohet urgjencë mjekësore nga rreziku për aritmi fatale.

Shenjat dhe simptomat

• dobësia muskulare

• palpitacionet

Diagnoza

• Vihet nga matja e nivelit të kaliumit në gjak.

• Duhet bërë edhe EKG për të parë aritmitë karakteristike

Eliminim i pamjaftueshëm nga trupi

• Insuficienca renale • Medikamente që ndikojnë në eksretimin renal të tij. – Inhibitorët e ACE-s dhe bllokuesit e receptorëvë të

angiotenzinës. – Diuretikët që mbajnë kaliumin (spironolakton,

amilorid)– NSAIDtë si ibuprofen, naproxen, apo celecoxib– Imunosupresorë

• Defiçiti apo rezistenca ndaj mineralokortikoideve:

– Sëmundja Adison – Defiçiti i aldosteronit– Disa forma të hiperpalzisë kongjenitale surenale – Acidoza tubulare reanle tipi IV

Dalja e kaliumit nga qeliza

• Rabdomioliza, djegiet si edhe sindromi i lizës tumorale, dëmtimet nga të nxehtit.

• Transfuzionet apo hemoliza masive

• Dalja jashtë qelizës nga acidoza, niveli i ulur i insulinës, betabllokuesit, mbidozimi i digoksinës apo miorelaksanti suksisnilkolinë

Fizpatologjia

• Kaliumi është joni më i shumtë brënda qelizës, pra përfaqsuesi qelizor i elektroliteve.

• Meret nëpërmjet ushqimeve. • Eliminohet nga trakti gastrointestinal dhe

veshkat.

Fizpatologjia

• Eliminimi renal është pasiv (nga glomeruli) dhe rezorbohet aktivisht në tubulin proksimal dhe krahu ngjitës i ansës Henle

• Ka ekskretim aktiv nga tubuli distal dhe duktusi kolektor; kontrollohen të dyja nga aldosteroni.

Të dhënat e EKG

• Në hiperkalemitë e rënda dhe të mesme, ka një zvogëlim të valës P dhe krijimin e valëve T me majë.

• Hiperkalemitë e rënda japin zgjerim të kompleksit

QRS duke e bërë EKG në formë sinusoide.

• Jep edhe ekstrasistola

Hipokalemi, hiperkalemi

Hiperkalemia

Hiperkalemia

Trajtimi

• Akut. Kur kemi aritmi, apo kur niveli kaliumit është mbi 6.5 mmol/L është urgjencë dhe përdoret mjekimi i mëposhtëm

• Shtohet kalçiumi si kalçi glukonat, që nuk e ul kaliumin por ul eksitabilitetin e miokardit duke e mbrojtur nga artimitë vdekjeprurëse.

Trajtimi

• Insulina (injeksion iv 10 – 15 U) me 50 ml glukozë 50% përt të shmangur hipogliceminë.

• Terapia me bikarbonate (45 mmol/L për 5 minuta) që është efektive në acidozat metabolike.

Trajtimi

• Salbutamoli është një katekolaminë beta-2 selektive që fut kaliumin në qëlizë duke ulur nivelin e tij në gjak.

• Rastet e rënda trajtohen me dializë.

Parandalimi:

• Ndalimi i marjes dietetike, dhe përdorimi i medikamneteve, si diuretikët (lasiksi, hidroklortiazidi).

• Rezina jonoshkëmbyese që e lidhin kaliumin në zorrën dhe e nxjerrin me jashtëqitje.

Hypokalemia

• Niveli normal serik i kaliumit është midis 3.5 – 5.0 mmol/L: rreth 95% kaliumit në trup gjëndet brënda qelizës, pjesa që mbetet është në gjak.

• Ky gradient mbahet kryesisht nga pompa Na/K-ATP-azë.

Fispatologjia

• Nivelet e ulëta të kaliumit në hapësirën intraqelizore shkaktojnë hiperpolarizim të potencialit membranor të qetësisë.

• Kërkohet një stimul më i madh për depolarizimin e membranës për të filluar potencialin e veprimit.

• Kështu mund të kemi aritmi rientrante.

Shkaqet

• Marja e pakët e kaliumit.

• Humbja e tepëruar e kaliumit (diarrea, te vjella djersë, humbje në kirurgji si fistula, ileusi paralitik etj.)

• Medikamente të ndryshme, diuretiket tiazidikë (lasiks), diuretikët e ansës, si edhe laksativët. Hipokalemi jep edhe amfotericina B.

Shkaqet

• Hipokalemi në ketoacidozën diabetike. Nga humbjet e poliurisë dhe që shkëmbehet me trupat ketonikë.

• Hipomagnezemia.

Shkaqet

• Alkaloza. Fut kaliumin nga plazma në qelizë, nxit shkëmbimin e natriumit me hidrogjen duke aktivizuar Na/K-ATP-azën.

• Sëmundjet që rritin aldosteronin.

Shënjat dhe simptomat

• Hipokalemia e lehtë mund të kalojë pa shënja

• Ngritje të lehtë të presionit të gjakut dhe

ndonjëherë mund të provokojë artimi kardiake.

Shënjat dhe simptomat

• Hipokalemia e mesme me koncentrime serike 2.5 – 3 mmol/L

• Dobësi muskulare,

• Mialgji • Krampe muskulare

• Konstipacion.

Shënjat dhe simptomat• Hipokalemia më e rëndë

• Paralizë flakside, • Hiporefleksi

• Tetani • Rabdomiolizë • Depresione respiratore.

EKG në hipokalemi

• Valë T e sheshtë,

• Valë U e rritur,

• Depression i segmentit S-T

• Interval i zgjatur QT.

• Intervali i zgjatur QT mund të japë aritmi.

• Triada e ndryshimeve elektrokardiografike në derivacionet AVF, V3, V4 karakterizohe nga:

• a-Zvogëlim i amplitudës të valës T e cila mund të bëhet isoelektrike, bifazike ose negative.

• b- Ulje të segmentit ST propocional me hypokaleminë

• c – Formimi i valës U• Nryshimet e mësiprme shoqërohen me çregullime

ritmi veçanërisht me extasitola ventrikulare të shpeshta të cilat jane tipike. Por nuk mungojnë dhe çregullime të tjera si fibrilacioni atrial etj.

EKG në hipokalemi

Trajtimi

• Trajtimi më i rëndësishëm në hipokaleminë e rëndë është shkaku.

• Pacientët që nuk kanë humbje të rënda të K+ nuk kanë simptoma dhe nuk kërkojnë trajtim.

Trajtimi

• Hipokalemia e lehtë mund të trajtohet me klorure kaliumi nga goja (K+ > 3 mEq/L) ose me fruta që kanë shumë kalium, domate, portokalle, banane.

Trajtimi

• Etiollogjik

• Simptomatik

• Hipokalemia e rëndë (< 3.0 mEq/L) kërkon plotësim intravenoz.• • Zakonisht përdoret 20 – 40 mmol KCl për 3 – 4 orë. Dhënia me

shpejtësi më të madhe se 20 – 25 mmol/orë mund të japë takikardi ventrikulare.

• Shpejtësia normale është 10 mmol/orë.

• Korigjimi i hipokalemis: mmol K= (K normal - K faktik) x TBW + norma ditore.

• Norma ditore është 1 – 1.5 mmol/kg në ditëkorigjimi i acidozës metabolike• mmol NaHCO3= -Be x pt x 0.3 psh: • -14x70x0.3= 294 mmol NaHCO3• Sol NaHCO3 8.4% eshte ekuivalent 1cc me

1mmol.

• Hypokalemia e thellë shoqërohet dhe me çregullim të tonusit të musklaturës së lëmuar dhe strijuar që manifestohet me ulje të peristaltikës intestinale deri në ileus intestinal, disstendim gastrik apo gastroektazi për traktin digjestiv ndërsa, për çrergullimet e musklaturës të strijuar karakterizohen me hypotoni të musklaturës skeletike, krampe etj.

Mjekimi i hypokalemise

• Etiollogjik

• Simptomatik

• Realizohet me perfuzion intravenoz të KCl që mund të jetë në koncentrime të ndryshme por më i përdorur është konçentrimi 7.5% i cili ka 1mmol K+ për çdo mililitër solucioni KCl 7.5%.

• Perfuzioni i tij duhet të bëhet ngadalë për të evituar hiperkaleminë. Nevoja ditore e njeriut për K+ është 1-1.5 mmol/kg.

• Kujdes duhet të kemi gjatë korigjimit të hypokaliemisë në paciente me oligoanuri ose poliuri.

• Në rastin e parë duhen shmangur nivelet e ritura të kaliemisë ndërsa në rastin e dytë duhet të kemi parasysh edhe korigjimin e Calciemisë e cila mund të ulet dhe të bëhet shkak për çfaqien me episode Tetanie.

• Prania e alkalozës metabolike thekson hypo kaliemin dhe hypo Calceminë.

•

Hiperkalemia.

• Shkaqiet e hiperkaliemisë janë të ndryshme por më të rëndesishmet janë prishja e balancit të marrjeve dhe eleminimit të tij dhe raportit të përqëndrimit të kaliumit intra dhe extracellular.

• Hiperkaliemia çfaqet gjatë IRA ose në fazat e fundit të IRK.

• Gjatë insuficiencës renale funksionale dhe gjatë përdorimit të zgjatur të diuretikve antialdosteronikë. Sigurisht që në këto situate marja e produkteve ushqimore të pasura me Kalium apo medikamente që përmbajnë Kalium në përberjen e tyre rrit në mënyrë të ndjeshme nivelin e Kaliemisë plazmatike.

• Preferohet solucion CaCl2 10% i cili ka koncentacion të lartë të Ca++ të jonizuar. Në vënd të tij mund të përdoret Calci Glukonati 10 – 50 ml. Efeket e tij janë të përkohshme gjë që kërkon përsëritje të herëpasherëshme të tyre.

• Kujdes duhet patur tek pacientët që marin digitalike sepse mund të favorizojn çregullime të rrezikshme ventrikulare, extarsistola dhe FV.

•

• Përdorimi i jonit tjetër antagonist, Na+ mund të realizohet duke përdorur sol NaCl izo ose hipertonik, ose NaHCO3 në rastëse kjo gjëndje shoqërohet me acidozë metabolike.

• Metodë e efektshme është perfuzioni i glukozës shoqëruar me insulinë duke çuar në prodhimin e glikogjenit që kërkon futjen e K+ brënda në qelizë për tu metabolizuar. Për këtë qëllim rekomandohet të përdoret sol Glucose 10% me 10-20 UI insulinë. Në këtë proçes ndihmon dhe alkalinizimi i organizmit i cili favorizon kapjen e K+ nga qeliza.

•

• Rruga gastrointestinale e eliminimit të K+ përdoret më pak dhe konsiston në dhënien e substancave jonoshkëmbyese.

• Për këtë qëllim përdoret sulfonat i polistirenit të Natriumit i njohur me emarat Kayexalate, Kionex, Marlexate, ky preparat jepet nga goja ose me rrugë rektale në dozë rreth 40 gr disa herë në ditë. Ky preparat ka veti të shkëmbejë jonin e Na+ me atë të K+ duke formuar rezina të pasura me K+ që eleminohen.

• Në rastet se mjekimet e mësipërme janë të pa efektëshme dhe niveli i K+ qëndron i lartë, shoqëruar me oligoanuri, vlera të larta të kretinemisë, azotemisë dhe mbingarkesës cirkulatore rekomandohet që pacienti ti nënshtrohet hemodializës ose dializës peritoneale

Çregullimet e Kalciumit

• Kalciumi është element përbërës kryesor i skeletit te njeriut.

• Ca++ përbën rezervën kryesore të tij në organizëm. • Në likidet jashtëqelizore ka vetëm rreth 1 gr Ca++. • Rreth 30% e Ca++ është i lidhur me albuminën.

Përqëndrimi total i Ca++ në gjak është rreth 2.5mmol/L. • Fraksioni i jonizuar ka koncentim rreth 1.25 mmol/L.

• Fraksoin i jonizuar i Ca++ (joni pozitiv i Ca++ ) merr pjesë në exitabilitetin neuromuskular dhe është elemeti kryesor i kontraktilitetit muskular. Fraksioni i jonizuar i Ca++ në gjak ndryshon në vartësi të pH dhe koncentrimit të fosfateve. Acidoza shton koncentrimin e tij ndrësa alkaloza e pakëson atë.

• Pjesa më e madhe e Kalciumit thithet në douden dhe zorrën e hollë. Kjo thithje është në vartësi të metaboliteve aktivë të vitaminës D3 me origjinë renale, të 2.5 dihidroksikalciferolit.

• Parathormoni, aciditeti i lëngut gastrik ndihmojnë në përthithjen e kalciumit

• Ushqimi i pasur me yndyrna, substancat alkaline, sulfatet, fosfatet pakësojne thithjen e tij.

Hypokalcemia

• Shkaku kryesor është insuficenca renale si pasojë e pakësimit të numurit të nefroneve funksionale. Në këtë rast ka një pakësim të Ca++ nga trakti digjestiv dhe vihet re nje rezistence e veprimit të parathormonit në metabolizmin e Ca++ në kocka. Kjo shkaktohet nga pamundësia e shndrimit të 2.5(OH) dihidroksikalciferolit D3 në 1.2.5( OH) dihidroksikalciferolit D3.

• Hypokalcemia mund të shkaktohet nga kequshqyerja, dëmtimet e paratiroideve gjatë tiroidectomive, gastroectomisë, pankreatiteve akute, përdorimit të fosfateve iv, kimioterapisë etj

• Parathormoni, aciditeti i lëngut gastrik ndihmojnë në përthithjen e kalciumit ndërsa ushqimi i pasur me yndyrna, substanca alkaline, sulfate, fosfate pakësojne thithjen e tij. (thën më sipër)

• Hypokalcemia mund të thellohet gjatë trasfuzioneve të gjakut si pasojë e pranisë së citartit të Na+ si konservant i cili lidh kalciumin e jonizuar duke ulur në mënyrë të ndjeshme fraksionin e jonizuar të tij.

• Hypokalcemia karakterizohet me çregullime neuromusulare të karakterit të parestezive ose hypostezive.

• Disa herë mund të shoqërohet dhe me fashikulacione muskulare të anësive deri në tetani.

• Hypokalcemia shoqërohet dhe me ndryshime elektrokardiografike kur niveli i Ca++ në gjak ulet nën 1.75 mmol/L dhe shoqërohet me zgjatje të intervalit QT nga zgjatja e segmentit ST.

• Mjekimi i hypokalcemisë bëhet me anë të kriprave të Ca++ të dhënë iv në formë solucioni 10% ose kalcii glukonati. Sasia e tij varion në vartësi të vlerave të Ca++ të jonizuar, zakonisht 2 – 4 ampula në ditë.

Hiperkalcemia

• Shkak kryesor janë sëmundjet malinje dhe hemopatitë malinje.

• Hiperparatiroidizmi konsiderohet si shkak sekondar. • Ndodh dhe nga thithja e shtuar në zorrë gjatë

sarkoidozës, granulomatozës, tuberkuloz, intoksikacion nga vitamian D3, përdorimi diuretikëve thiazidikë në prani të nivelit të rritur të parathormonit.

• Hiperkalcemia shoqërohet me hiperkalciuri që shoqërohet edhe me hiperfosfaturi nga ulja e përthithjes së tij në tubulat renale.

Klinika e hiperkalciemisë • Është komplekse: • nauze të vjella, ulje të tranzitit intestinal, kolika

abdominal deri në formimin e ulçerave gastrike. • Muskulatuara skeletike karakterizohet nga një

atoni e karkterizuar nga një asteni dhe gjëndje apatie.

• Në EKG ka shkurtim të intervalit QT. • Hyperlacemia tek pacientët që mjekohen me

digitalikë mund të shoqërohet me çrregullime të ritmit kardiak deri në FV.

•

• Kur hiperkalciuria zgjat shumë mund të ndodhin dëmtime organike të veshkave si nefrit intersticial dhe litiaze renale. Shpesh ndodhin dhe kalcifikime difuze në organizëm si në mushkri miokard dhe vazat e gjakut.

• Mjekimi kosiston në: • kufizimin e marjes të kalciumit • dhe përdorimit të diuretikëve• Mënyrë tjetër do të ishte depozitimi i Kalciumit në

kocka dhe për këtë përdoret fosfati i Na+ në formë perfuzionesh i cili pakson nivelin e kalciumit në gjak duke e depozituar në kockë.

• Në hiperkalcemitë rebele dhe të pa dominuar, përdorimi i hemodializës do të ishte i rekomanduar, procedurë e cila do të ekulibronte dhe nivelet e elektroliteve të tjerë dhe korigjonte bilancin acidobazik.

• Përdorimi i Kalcitoninës do të paksonte daljen e kalciumit dhe fosforit nga kockat dhe do të ndihmonte në mjekimin e hiperkalcemise si pasojë e rezorbimit të Ca++ gjatë imobilizimeve të zgjatura, intoksikacioneve me vit D apo të tirotoxikozës.

• Kalcitonina jepet rreth 40 -100 UI disa herë në ditë në formë perfuzioni.

Çregullimet e Magneziumit.

• Eshtë elementi i dytë i rëndësishëm intracelular. Niveli i tij në gjak është 0.5 - 0,6 mmol/L ndërsa përqëndrimi intracelular është 18 herë më i madh, rreth 18 mmol/L.

• Hypomagnezemia shkakëtohet gjatë diareve të zgjatura kronike, rezeksioneve të mëdha intestinale, fistulave intestinale, pankretiteve etj. Hypomagnezemitë shpesh shoqërohen me çregullime ritmi nga, të cilat më tipik është FA. Mjekimi do të kosistojë në dhënien e Sulfatit të Magneziumit 25% në sasi 2 – 4 ampula në ditë.

• Duhet theksuar se Mg++ sinergon me efektin paralizues të kurareve.

• Hipermagnezemia çfaqet gjatë insuficiencës renale dhe shoqërohet me depresion cerebral dhe rritje të exitabilitetit neuromuscular. Hipermagnezemia mund të shkaktojë dhe çregullime kardiake të karakterizuar me bradikardi të theksuar me zgjatje të intervalit QT. Në vlera të larta të Mg++ mund të ndodhë dhe arrest kardiak i ngjashëm me hiperkaleminë.