42  wetenschap nieuws     mednet 01I2011tekst Jenneke van de Streek

Onderzoekers van de Technische Univer-siteit Eindhoven en het Amsterdamse Academisch Medisch Centrum hebben een nieuwe beeldvormingstechniek op basis van echografie ontwikkeld om pros-taatkanker nauwkeurig te lokaliseren. De methode zou een beslissing over behan-deling zonder voorafgaande biopsie mogelijk maken.

De onderzoekers, onder leiding van Mas-simo Mischi van de faculteit Electrical Engineering, verwachten dat de techniek over vijf jaar beschikbaar is in ziekenhui-zen en dat artsen uiteindelijk aan de hand van de echobeelden zonder biopsie kun-nen besluiten over de nodige ingreep.Bij de techniek worden microbubbels ingespoten, een contrastmiddel zonder bijwerkingen. Deze microbubbels reage-ren anders op ultrageluid dan lichaams-weefsel en bloed waardoor ze van bui-tenaf te volgen zijn. Met een

geavanceerde analyse kunnen onderzoe-kers de concentraties microbubbels tot in de kleinste bloedvaatjes toe waarnemen en tumoren herkennen aan de hand van het afwijkende bloedvatpatroon ten opzichte van gezond weefsel. De ver-wachting is dat op deze wijze ook de agressiviteit van de tumor meetbaar is.De techniek is getest bij vier prostaatkan-kerpatiënten van wie de prostaat is verwij-derd. De plaats van de tumoren corres-pondeerde zeer goed met de beelden die met de nieuwe techniek zijn verkregen, aldus Mischi. De volgende stap is een pilot die volgend jaar start met het nemen van gerichte biopten op geleide van de echo-beelden. Daarna volgt onderzoek naar de noodzaak van biopsies naast de beeldvor-ming voor het bepalen van de behande-ling. Mischi kreeg afgelopen jaar van NWO een VIDI-subsidie van acht ton voor dit onderzoek. In Eindhoven is het Catharina-ziekenhuis bij het project betrokken.

Veelbelovende prostaatkankerdiagnostiek met ultrageluid

Combinatiebehandeling met bevacizumab en docetaxel bij borstkanker staat ter discussieDe European Medicines Agency (EMA) wil de regi-stratie van de combinatiebehandeling bevacizu-mab en docetaxel schrappen voor de behande-ling van gemetastaseerde HER2-negatieve borstkanker vanwege een negatieve baten-risico-balans. Wel handhaaft de EMA de combinatie met paclitaxel. Deze combinatie wordt door de Ameri-kaanse FDA overigens wel ter discussie gesteld.

De combinatiebehandeling bevacizumab (Avas-tin, Roche) is in september 2009 door de EMA goedgekeurd. In Nederland is de combinatie nog niet opgenomen in de lijst dure geneesmidde-len. De registratie is toegekend op basis van een kleine, maar significante meerwaarde van de combinatiebehandeling. De progressievrije over-leving nam in vergelijking met docetaxel-mono-therapie met twee maanden toe en de combina-tie was niet ongunstig voor de totale overleving.

Het besluit om de registratie nu op te schorten is genomen op grond van een review van alle klini-sche onderzoeksgegevens van bevacizumab bij HER2-negatieve borstkanker vanwege een regi-stratieaanvraag voor een nieuwe combinatie van bevacizumab en capecitabine. Hieruit bleek een lagere progressievrije overleving dan in de voor-gaande trial, grotere onzekerheid over het effect op de totale overleving, en een schadelijk effect op de overleving kon niet worden uitgesloten.

PACliTAxElDe combinatiebehandeling van bevacizumab en paclitaxel blijft bij de EMA buiten schot. Deze combinatie zorgt ten opzichte van monotherapie met paclitaxel voor een verdubbeling van de progressievrije overleving van 5,8 naar 11,3 maanden. Een voordeel dat volgens de EMA vol-doende opweegt tegen de nadelen.

De FDA is wel van plan om de registratie voor de combinatie met paclitaxe te schrappen. De FDA acht de risico’s ten opzichte van de voordelen te groot. De FDA keurde in 2008 deze combinatiebe-handeling via een versnelde procedure goed. Vier studies die daarna zijn verschenen, konden de aanvankelijke gunstige resultaten niet bevestigen, aldus Janet Woodcock, hoofd van het FDA Center for Drug Evaluation and Research. Ook toonde geen enkel onderzoek aan dat patiënten langer leefden terwijl er wel ernstige bijwerkingen optra-den, zoals ernstige hypertensie, bloedingen, per-foraties, myocardinfarct en hartfalen.Overigens heeft de EMA ook geen positief advies afgegeven over de combinatie bevacizu-mab en capecitabinel, omdat het geen klinisch relevante verbetering opleverde. Bij de FDA heeft de fabrikant een hoorzitting over het plan met paclitaxel aangevraagd.

FOtO

’s t

U E

IND

HO

VEN