Özel Alman Lisesi Deutsche Schule Istanbul

Öğrenci DergisiSchülerzeitungwww.ds-istanbul.de24-2013

2 3

Verleger / Yayımlayan:

Deutsche Schule İstanbul /Özel Alman LisesiŞahkulu Bostan Sok. 20 Beyoğlu34420 İstanbul

Eigentümer / SahibiRichard R. Reinhold

Verantwortliche Schriftführerin /Sorumlu Yazı İşleri Müdürü:Gülşen Başaran

Druck / Baskı:Özdil BasımeviGalipdede Cad. 77 Beyoğlu 34420 İstanbulTel: 0212 251 83 13

Baskı Tarihi Datum des Drucks:Haziran 2013

Medienart / Yayın Türü:Yerel Süreli

Verantwortliche Lehrer / Sorumlu Öğretmenler:Gülşen BaşaranJörg Dittberner

Redaktionsmanager / Kol Başkanı:Can Kamalı

Kapak Fotoğrafı / Umschlagbild:Zeynep Demirkol

Yardımları için, / Für ihre Hilfe bedanken wir uns bei,

Herr Richter,Özdil Basımevi,Ali Balkış,Zeynep Demirkol,Begüm Birol,

Özel Alman Lisesi İdaresi ve Denetim Kurulu’na

teşekkür ederiz.

İçindekiler/Inhalt edItorIalEditorial 3

İsmet’e Kısmet 4

EdEbiyat Öğretmeni nilgün tuncer’e sorduK 5

denKen sıe nach! / Bunları düşündünüz mü? 6-7

aydın toplum 8

BoşluKtan doğan BoşluK 9

yarım porsiyon aydınlıK 9

elf Jahre ıstanBul- Was BleıBt? 10-11

doğadaKi detaylar / detaıls ın der natur 12-13

das ındıvıduum ın der Bıologıe 14-15

“BaBam türKü tuttururdu. sÖylerdiK saatlerce...” 16-17-18

cees nooteBoom’a meKtup 23

rıchard WılKınson und Kate pıcKett: gleıchheıt ıst glücK. Warum gerechte gesellschaften für alle Besser sınd 24-25

alman liseliler İçin sat / sat for german school students 26-27

das aBenteuer: WoW 28-29

risK ve afet Bilinci Buluşması 30

ag- aKut such- und rettungsvereın 31

İKi çift gÖz / zWeı paar augen 32

KartalKaya gezisi / sKıfahrt ıns KartalKaya 33

Jugend musızıert ıntervıeW mıt eıner teılnehmerın: laura peıKert 34

alef’12 35

Wolfgang streecK: geKaufte zeıt.dıe vertagte Krıse des demoKratıschen Kapıtalısmus. 36-37

Quantum Wıeder der erste 38

eıne KarıKatur 38

Merhaba!

Bir senenin daha sonuna gelmiş bulunuyoruz. Sınavlar bitti, yaz tatiline hazırlıklar başladı… Geriye dönüp baktığımızda; dopdolu bir sene geçirdiğimizi düşünüyorum. Zorlu geçen derslerimizin ve keyif alarak katıldığımız etkinliklerin ardından, uzun bir tatil bizi bekliyor. Bu yılın en önemli özelliklerinden biri, yaz tatilinden sonra okula döndüğümüzde yepyeni yüzlerle karşılaşacak olmamız ve görmeye alıştığımız yüzleri de bulamayacak olmamız... Gidenlerle duyduğumuz hüzün, bir taraftan yeni gelenlere olan merakımızı da barındırıyor. Bu vedaları ölümsüz kılmak için, uzun yıllarını Alman Lisesi ve öğrencileri ile paylaşmış iki öğretmenimiz Veli Koyuyeşil ve Nilgün Tuncer ile birer söyleşi yaptık. Bir yandan, daha önce hiç duymadığımız hikâyeleri

onlardan dinledik bir yandan da Alman Lisesi’nin onlar için anlamını paylaştık. Dergimizin rehber öğretmenlerinden Herr Dittberner ise burada geçirdiği on bir yılı ve edindiği deneyimlerini bizlerle paylaştı. Bu sayımızda da, bizlerdeki emekleri ve bizlere kazandırdıkları karşılığında bu sene bizlere veda eden tüm öğretmenlerimize teşekkürü bir borç biliriz. Kaçırmış olabileceğiniz, ilginizi çeken, arka planını merak ettiğiniz etkinlikleri de unutmadık. Elli yıllık bir geleneğin, okulumuzda yaşadığını gördüğümüz “Gençler Müzik Yapıyor” yarışmasının katılımcılarını okulumuzda ağırlamış olmaktan gurur duyuyor ve düşüncelerini bizlerle paylaştığı için Laura Peikert’e yaptığımız röportaj için teşekkür ediyoruz. Güncel konuların tartışıldığı ve eğlencenin de eksik olmadığı okulumuz tarafından düzenlenen ALEF’12 ve değerli konuşmacıları ağırladığımız

WOW konferansları çalışmalarını dergimizle paylaşırken, ilk dönemin yorgunluğunu attığımız Kartalkaya gezimiz ve bir önceki sayımızda bahsettiğimiz AKUT kulübünün “Risk ve Afet Bilinci” üzerine yaptığı buluşma da dergimizde yerini alıyor. Üniversite hazırlıklarına başlamak isteyen ama Amerika’ya gitme konusunda kararsız olan arkadaşlarımız için de bir Alman Liseli’nin SAT hikâyesi anlatılıyor. Gezi ve projelerimizden önce tamamladığımız dergimizin sizlere ulaştığını görüyoruz. Umarım, okurken zevk alır ve iyi bir zaman geçirirsiniz… Yoğun geçen bir yılın ardından herkese başarılar ve iyi tatiller diliyoruz. Seneye aramızda olmayacak öğretmenlerimize her şey için teşekkür ediyoruz! Çevirdiğiniz her sayfa için teşekkürler, iyi okumalar!

Hallo! Wir sind wieder mal am Ende eines Jahres. Die Klausuren sind fertiggeschrieben und die Vorbereitungen für die Sommerferien haben schon angefangen … Ich denke, dass wir ein volles Jahr verbracht haben, wenn wir zurückschauen. Nach schwierigen Unterrichtsstunden und regem Treiben erwarten uns die langen Sommerferien. Eine der Besonderheiten dieses Jahres ist, dass wir nach den Sommerferien neue Gesichter in der Schule kennenlernen und die gewohnten Gesichter nicht mehr werden sehen können… Zur Traurigkeit über die scheidenden Lehrer kommt aber auch die Neugier auf die neuen LehrerIn. Um diesen Abschied zu verewigen, haben wir mit den Lehrern, Veli Koyuyeşil und Nilgün Tuncer, die viele Jahre an der Deutschen Schule Istanbul verbracht haben, Interviews gemacht. Einerseits haben wir neue Geschichten erfahren, andererseits haben wir die Bedeutung unserer Schule erfahren. Einer der verantwortlichen Lehrer unserer AG, Herr Dittberner, hat mit uns „die elf

Jahre“ und seine Erfahrungen geteilt. In dieser Ausgabe danken wir den dieses Jahr scheidenden LehrerInnen für ihre Mühe und Beteiligung. Vielleicht haben Sie einige Veranstaltungen verpasst, sich dafür interessiert oder Sie sind neugierig auf den Hintergrund dieser Veranstaltungen … Wir haben Sie nicht übersehen. Wir haben dieses Jahr in unserer Schule eine fünfzigjährige Tradition miterlebt: „Jugend musiziert“. Wir sind stolz darauf, dass wir unsere Gäste bestens bewirtet haben. Wir danken Laura Peikert, dass sie uns ihre Gedanken und Erfahrungen erzählt hat. Wir haben sowohl die aktuellen Themen diskutiert, als auch Spaß gehabt in ALEF’12 und wir haben wertvolle Sprecher in WOW’13 begrüßt. Die Mitglieder dieser Veranstaltungen haben über ihre Erlebnisse in unserer Çizgi geschrieben und Teilnehmer der Skifahrt ins Kartalkaya haben uns zu ihren besten Augenblicken eingeladen. Wir hatten in der letzten Ausgabe von der Akut-AG geschrieben und in dieser Ausgabe berichten wir über die aktuellste Zusammenkunft über „Risiko und Bewusstsein von der

Naturkatastrophen“. Der SAT-Weg eines „Alman-Schlülers” wird übrigens für diejenigen klargemacht, die mit den Vorbereitungen auf die Uni anfangen wollen, aber unentschlossen über die Idee „Studieren in den USA“ sind. Wir freuen uns, dass unsere Çizgi, die wir vor den Klassenfahrten und Projekten fertiggemacht haben, bei Ihnen angekommen ist. Ich hoffe, dass Sie eine gute Zeit beim Lesen haben und es Ihnen Spaß macht … Wir wünschen nach einem intensiven und arbeitsreichen Schuljahr allen wunderschöne Sommerferien und viel Glück. Nochmals bedanken wir uns für Alles bei den LehrerInnen, die wir nächstes Jahr nicht mehr sehen werden! Vielen Dank im Voraus, dass Sie umblättern!

Yazan/Autor(in): Can KamalıÇeviren/Übersetzer(in): Can Kamalı

4 5

İsmet’e Kısmet EdEbiyat Öğretmeni nilgün tuncer’e sorduK

Yazan/Autor(in): Makbule Aras

Çiçeği burnunda asistanımızın daha ilk dersinde, kıvrık kirpiklerine salıncak kurup sallanmaya, sallandıkça bir hülyaya dolanmaya başladık. Biz, uzun amfinin sonundaki fısıltılı kızlar korosu, senin mi, benim mi, onun mu çekiştirip durduk; en sonunda işi bir iddiaya bağladık, kim kazanırsa onun dedik! Kitabı defteri topladık, “Hadi bakalım!” atına binip kamçıyı şaklattık. O günden sonra her şey bir oyun. Mahşerin üç atlısından ikisi kolay pes etti, “Aman ne uğraşıcaz ya bununla!” dediler, “Burnu kaf dağında! Hem bu biraz şey gibi…” “Ney gibi?” dedim. “Şey işte canım…” dediler. “Kedi uzanamadığı ciğere…” dedim, “Sen öyle say…” dediler. Meydan bana kaldı, sür atını sür hele... Rakiplerimi püskürtüp eylemlerimi sürdürdüm. Her ders çıkışı bir uyduruk soruyla yolunu kestim, olur olmaz sokaklarda, tesadüf bu ya, karşısına dikildim. “Bir avcının ele geçirmek istediği av mıdır, yoksa avcı ele geçirmek düşüncesinin mi avıdır?” sorusu aklımın ufkundan uzak mı uzaktı. O, 105 numaralı amfide Durkheim’dan girip Weber’den çıktı; ben, arzumun ateşten basamaklarında zirveye çıktım. Herkes derste not alırken, ben, eylem planları yaptım. Ne yer, ne içer, nerede yaşar, bir bir öğrendim. İşi gücü bıraktım da örgütlendim. Zeytin mi dedi, zeytin mi severmiş? Buldum en halisinden, yakaladım dersin sonunda, bizim zeytinlikten deyip paketi uzatıverdim. Aman ne zahmet, mahcup ediyorsunuz, olur mu hocam ne demek. Paketi açtı, zarif parmaklarıyla bir zeytin tanesini kavradı, ağzına attı. Bal dudaklarını büze büze “Ben etli zeytin severim, bunlar selesi” deyiverdi, uzaklaşıp gitti. Toprağın emdiği su birikintisi gibi yer altı sularına karıştım. Yer altında gezdim dolaştım, bir süre, ama bir süre, sonra bulduğum ilk çatlaktan çıkıverdim yeryüzüne. Durmadım. İstediğimi elde etmeden durmam. Dümenler, dolaplar. Demek kedi almak istiyormuş. Tüylü mü? Hem nasıl! Beyaz mı? Bembeyaz! Satıyor mu? Yok canım, yurtdışına gidiyor temelli, hediye edecek size! E gidip bakalım o zaman! Yola düştük gittik. Takside yan yana. Başladım soruların kemendini atmaya. Attığım kementleri her defasında boynundan nazikçe çıkarıp yakasını düzeltti, kolalı cevaplarla tüm soruları üstünden silkeledi. Durdum mu, durmadım! Cetvelden taşmayı göze alıp, kazmayı vurdum derine. Eee gelecekte? Doktora, Hindistan, Pakistan, Afganistan… Kurcala Allah kurcala, başka başka ev, aile?

Daha düşünmüyorum da dur hele. Dur ne kelime, çakıl da kal! Öldür Allah almaz demiri! Denize karadan ineyim, bir fatihlik de ben edeyim dedim, koca filikayı iç denize gönderdim. Geç kalanlar durağının kalabalığından dem vurup, her şeyin bir yaşı var da uzun farları yaktım gözüne gözüne tuttum. O da yetmedi huzurevine, yalnızlık oteline, parkinsona, alzheimera kadar vardırdım tünelin uzunluğunu. Bal dudaklarını kımıldattı durdu: Anladım da anlamaza sapıyorum, sen debelen dur, ben havluyu güneşe seriyorum, az daha yanayım bronzlaşmak istiyorum. Ben kıtır kıtır tırnaklarımı yiyorum. Tuttum, “Lütfen Kızımla Evlenir misiniz?” oyununa götürdüm. Daha ne yapayım, neyi aşikâr edeyim? Ben gözünün içine baktıkça o köşeyi döndü, ben ev dedikçe o bahçe dedi. Ben iki dedikçe o bir dedi. Ben çembere çektikçe o, ok yönünde

ilerledi. Ben sen’e sinyal verip yakın takibe geçtikçe o siz’de mutabık kalıp arayı açtı. Pes etmedim, eder miyim? Taktiklerin en geçer akçesini denedim. Etek boylarımı Nişantaşı’na çekip dekoltemi Ulus’a ayarladım, olmadı. Gözleri ütü çizgisinden bir milim ileri aşmadı. Bal dudakları etlendi, söylemedikleriyle şerbetlendi. Olmadı, horoskopunun ayarlarıyla oynadım. Sezgiden girdim yazgıdan çıktım. O da olmadı. En nihayet geleneğe uyayım deyip şöyle upuzun bir mektup döşendim. Ahımın ateşi dağları eritti, dilimde söz bitti, uykum tükendi. Gönlüm size köprü, dağlarım size bağ… Metre metre yazdım da yazdım. Haftaları aylara bağladım, ayları aylara ekledim, döndüm durdum. Ses yok… Durdum da duramaz oldum, mektubum dedim, bir diyeceğiniz dedim. Aldım dedi, zamansızlık dedi, kusura bakmayın dedi, yarın dedi. Geldik yarına oturduk, muhallebicide, piyasa vakti. Söz olurmuş, olsun, dostum olacak değil miydi? Bal dudakları dalgalı; harfleri, heceleri gül işlemeli, oyalı. Bakışları nisan mı, eylül mü, kar mı boran mı? Ne dönüp duruyor

havada kuşlar, ölen kim demeye kalmadı. “İşte böyle…” deyiverdi, serdiği cümleleri kat kat topladı. Kaldım kalakaldım, büzüldü, bulaştı dudaklarım, yani? “Çok özelsiniz, çok güzelsiniz.” son sözünü bir dönüş daha açtı, askılarından tuttu, şöyle bir silkeledi, sonra katladı onu da dolabına koydu, kapıyı kapattı. “Benim ideallerim yüksek yolum sarp”ı kararttı, italikledi; “Sizin ebruliiii hanımelleriniz dayanmaz yolumun heybetine, en hayırlısı unutun bunu böyle” deyiverdi, kalkayazdı masadan. Şaştım da kaldım, bir doksan hayallerimi ikiye katlayıp bir yerlere yerleştiremedim. Serdiğim dantelleri iki kişilik ev hayalinden toplayıp düremedim. Ne ettim ettim, iki kişiyi bire indiremedim. Her yerde iki görüyordum. Masa iki kişilikti, sinema biletleri, otomobillerin içi, yürüyen merdivenler, kahkahalar,

ele ele tutuşmalar, bayram ziyaretleri, pastaneler, hastaneler, hatta postaneler… İki’ye çakılıp kalmıştım. Ayları geçtim, yılları geçtim, uzun atladım şehirleri geçtim. Gittim buldum, ben işte dedim, hani o, o işte! Değişmişiniz de değişmemişsiniz, sizsiniz de değilsiniz dedi. Yüksek idealleriniz dedim, sarp yollarınız, dedim. Dağ yüksekti çıkamadım daha, bu bahar değilse kışa. Uzun geçmişin ipini çekelim de gelsin bugüne, madem tek çıkamadınız ideallerinize, o vakit inin ovaya da iki olalım. Ama dedi, fakat dedi, bal dudakları büzüldü, sarardı,

döküldü, toplandı, aralandı: Belki, dedi. Neeeee! Belki mi! Aralanan kapıdan sevinçle girdim içeri! Baharı yaza ekledim, biri her yerde iki eyledim. Yakıştı, yakıştım, yakıştık. Belki dedi, bir ay dedi, iki ay dedi, biraz zaman dedi. Belki’den girdim belki’den çıktım. Üç ay geçti, belki’nin çapı daraldıkça daraldı. Geçeyim, geçeyim iğnenin deliğinden bile geçeyim. Dört ay, beş ay, bir yıl, iki yıl, üç yıl! Yazık ömrüme dedim en sonunda, tuttuğum gibi şu kırım kırım kırıtan belki’yi denizin dibine fırlattım! Pes dedim! Ömrümde ilk defa! Sonra… Nice zaman sonra, benim görmeyen gözlerim görür oldu, duymayan kulaklarım duyar oldu. Eş, dost, zaman korosunun “El insaf!” marşının gümbürtüleri arasında uyandım. Meğer ben can dedikçe o canan demezmiş! Meğer ben can dedikçe onun da muradı canmış. Meğer benim can sandığım da işte benim gibi bir cananmış da canını ararmış! Meğer ruhu anadan doğma cananmış!

21 Şubat 2013

“Çağımızın vicdanlı olmaya, merhamete her zamankinden daha çok ihtiyacı var.”- Şimdi bir meslek seçme hakkınız olsaydı hangi mesleği seçerdiniz?Sanatın herhangi bir dalında yeteneğim olsun isterdim; ama yok. Bir tercih yapmak için belki de o mesleği biraz yapmak gerekiyor. Öğretmenliği yine de seçerdim diyorum; en az kirlenmişlik bu meslekteymiş gibi geliyor bana. Gençlerle, çocuklarla birlikte olmayı bir güzellik olarak görüyorum.

- Öğretmenlik mesleğinin koşulları yıllar içinde değişti mi, anlatır mısınız?Değişiyor. Bu nerede olduğunuzla da ilgili. Anadolu’da bir ilçede göreve başladığımda dünyaya açılan bir kapıydım. Pek çok öğrencinin yüreğine dokunmak mümkündü. Şimdi öğrenciyi kuşatan o kadar farklı dünyalar var ki siz ilk anlamınızdan çok uzaksınız. Öğretmenin nerede durduğu da önemli. Öğretmenin yaptığına bir iş olarak bakmaması gerekir. Bir yabancılaşma yaşıyorsa çok değerli bir sonuç alması zor. Öte yandan şimdiki eğitim yöntemlerini daha çok beğeniyorum. Öğretmenin bilgiye ulaşması daha kolay.

- Hayaller olmasaydı “gerçek” ler de olmazdı, örneğin Jules Verne’in hayalleri bugün gerçek! Sizin okuyup da buradaki hayaller gerçek olsa dediğiniz bir kitap var mı, anlatır mısınız.Bu sorunuza farklı bir yerden bakacağım. Jack London’ın “Âdem’den Önce” adlı bir romanı var. İnsanın doğaya, kendine, başkalarına yabancılaşmadığı dönemi kurgular. Umutlu olmasam da insanlığın buna benzer bir dünyayı gelecekte yaşamasını dilerim.

- Mesleğe dair unutamadığınız bir anınız var mı?Alman Lisesine geldiğim yıl, bir 12.sınıfta Cenap Şehabettin’in Elhan-Şifa adlı şiirini inceliyorduk. Öğrencilerden biri sandalyesinde sürekli bir sağa bir sola dönüp duruyordu. Ona bir problem mi var, dediğimde benden özür dileyerek, bu dersten önce Kafka’yı işlediklerini, bu düşüp düşüp ağlayan karlara dayanamadığını söyledi. O zaman ben el yordamı ile bir şeyler yaptığım, kitap incelemeleri yapmaya çalıştığım öğretmenliğimde bilinçli bir sayfa açmam gerektiğini derinden hissettim. Alman Lisesi öğrencisi ders kitabının içinde tutulamaz, diye düşündüm. Söz buraya gelmişken şunu da belirtmeden geçemeyeceğim, ben öğretmendim ama öğrencilerim de benim öğretmenlerim oldu. Bana bir şeyler öğreten, beni yeni bir şey okumaya, araştırmaya yönelten her öğrencimin yüzü belleğimde silinmeden kaldı.

- Mesleğe başlamak mı zordu yoksa veda etmek daha mı zor?Mesleğe çok idealistçe, coşkuyla başlamıştım, üniversite eğitimimin yanı sıra aldığım Yüksek Öğretmen Okulu’ndaki eğitimimin de payı olsa gerek; kendimi Halide Edip’in Aliye’si, Reşat Nuri’nin Feride’si (!) gibi görüyordum; önüme koyduğum görevler yaşanan günlerin söylemlerine uygundu. Ödülüm, her yıl farklı bir liseye sürgün edilmem, yargılanmam oldu.Ayrılırken de çok rahatım, bu doğanın yasalarıyla ilgili olduğu kadar artık pek çok öğrencinin yüreğine dokunamamakla da ilgili. Değişime ayak uyduramadım galiba.

- Çocuğunuz var mı?Bir oğlum var, o da Alman Lisesi mezunu. Gazetecilik yapıyor. Bonn’da Deutsche Velle’da çalışıyor.

- Çalışma hayatınız bitince nasıl bir hayat bekliyor sizi?Biraz yaşayıp göreceğim. İstanbul’da daha az kalacağım. Önce kendimi dinleyeceğim. Biraz gezeceğim. Çevremdeki koşulları inceleyeceğim. Çevreci örgütlerle, sivil toplum kuruluşlarıyla-bana uygunlarsa-çalışabilirim.

- Alman Lisesi Edebiyat Bölümünde “eserlerden seçilmiş parçalardan oluşan edebiyat kitapları” yerine eserlerin kendisi okutuluyor.Burada eser merkezli derslere pek çok okuldan önce sizin emeğinizle geçilmiş, bu süreci anlatır mısınız?Alman Lisesi öğrencilerini hep değerli gördüm. Bu okula yaşamlarında özveriler yaparak gelmişlerdi, hak ettiklerini almaları, edebiyat derslerinin de buna uygun olması gerekiyordu. Hep öğrencinin hayata taşıyacağı ile ilgili oldum ben. Ne var ki her değişim biraz sancılıdır; üzüldüm, kimi dostluklarım bozuldu. Ben inandığım şeylerden yanayımdır. Bunun için de mücadele ederim. Öte yanda Almanlarla birlikte çalışırken onlara da baktım. Kimi okullar da eser merkezli eğitime başlamışlardı; örneğin Koç Lisesi. Onlar da bana cesaret verdi. Bu süreci hızlandırmak için Koç Lisesine gidip gözlemler yaptım, ayrıca Didem Öğretmen de burada çalışmaya başlamıştı. Onun çabaları da süreci hızlandırdı.

- Bu yılın sonunda mesleğe veda ediyorsunuz, “giderken” öğrencilerinize ne söylemek istersiniz?Klişe bir yanıt olacak belki ama bizi insan yapanın sanat olduğuna hep inandım. Özellikle edebiyata uzak olunmamalı derim. Çağımızın vicdanlı olmaya, merhamete her zamankinden daha çok ihtiyacı var. Doğaya, ötekileştirilenlere böyle uzanabiliriz, diyorum.

Hoşça kalın.

6 7

- Gibt es eine oder mehrere Sachen, die Sie von ganzem Herzen tun wollten, es aber noch nicht getan haben? Was hindert Sie daran?- Glauben Sie an Leute mit überirdischen Kräften?- Halten Sie an etwas fest, das Sie eigentlich loslassen müssten?- Ist Ihre größte Befürchtung jemals wahr geworden?- Sie gewinnen eine Million im Lotto. Geben Sie Ihren Job auf?- Sind Sie mehr bestrebt die Dinge richtig zu tun oder die richtigen Dinge zu tun?- Tun Sie das, woran Sie glauben, oder arrangieren Sie sich mit dem, was Sie tun?- Wann haben Sie zuletzt etwas zum ersten Mal gemacht (zum ersten Mal eine bisher unentdeckte Speise essen; zum ersten Mal französisch gelesen;...)?- Wann sind Sie das letzte Mal ins Ungewisse aufgebrochen und hatten nur eine Idee, an die Sie unerschütterlich geglaubt haben?- Warum ist es Ihnen so wichtig, was andere von ihnen denken?- Warum tun wir so viele Dinge, die wir nicht mögen, und mögen so viele Dinge, die wir nicht tun? Welche sind es?Was ist für Sie schlimmer: Der Misserfolg oder es nie versucht zu haben?- Was machen Sie anders als die meisten anderen Menschen?- Was und wie lang ist ihre „Geschichte“? Und die ihres Gegenübers?- Was unterscheidet für Sie „am Leben sein“ von „leben“?- Wenn alles gesagt und getan ist: Haben Sie dann mehr gesagt als getan?- Wenn Glück die gültige Währung wäre, welche Art der Arbeit würde Sie reich machen?- Wenn Sie ein Wort auf einen Berg schreiben dürften, welches wäre dies?- Wenn Sie eine Regel abschaffen dürften, welche wäre das?- Wenn Sie einem Neugeborenen einen einzigen Rat geben könnten, der aus Ihrer Lebenserfahrung resultiert, welcher wäre das?- Wenn Sie von Ihrem jetzigen Wohnort wegziehen wollen würden, wohin würden Sie gehen und warum?- Wenn wir doch aus Fehlern lernen, warum haben wir solche Angst davor, welche zu machen?- Wie alt wären Sie, wenn Sie Ihr tatsächliches Alter nicht kennen würden?- Wie wollen Sie für andere in Erinnerung bleiben?- Wir treffen ständig Entscheidungen. Die Frage lautet: Treffen Sie diese selbst oder lassen Sie andere für sich die Entscheidungen treffen?- Wissen Sie, wann die Zeit gekommen ist mit der Berechnung von Chancen und Risiken aufzuhören und einfach los zu gehen, weil Sie wissen, dass Sie das Richtige tun?- Wofür sind Sie am meisten dankbar?- Woran liegt es, dass Dinge, die Sie glücklich machen, nicht auch alle anderen glücklich machen?- Zu welchem Grad haben Sie Ihr Leben/ Ihren Lebensweg bis heute selbst bestimmt, selbst gestaltet?- Nimm ein Kind an die Hand und lass Dich von ihm führen.

- Betrachte die Steine die es aufhebt und höre zu, was es Dir erzählt. Zur Belohnung zeigt es Dir eine Welt, die Du längst vergessen hast. Was sagt dies ihnen?- Was für eine Welt könnten wir bauen, wenn wir die Kräfte, die ein Krieg entfesselt, für den Aufbau einsetzten. Ein Zehntel der Energien, die die kriegführenden Nationen im Weltkrieg verbrauchten, ein Bruchteil des Geldes, das sie mit Handgranaten und Giftgasen verpulvert haben, wäre hinreichend, um den Menschen aller Länder zu einem menschenwürdigen Leben zu verhelfen sowie die Katastrophe der Arbeitslosigkeit in der Welt zu verhindern!- Ist ein Raumschiff, das ausschließlich mit Frauen besetzt ist, eigentlich unbemannt?- Wie lange muss eine Katze trainieren, um ein Muskelkater zu werden?- Gibt es in einer Teefabrik Kaffeepausen?- Wenn Superkleber wirklich überall klebt, warum nicht an der Innenseite der Tube?- Warum muss man für den Besuch beim Hellseher einen Termin haben?- Warum werden Rundschreiben in einem eckigen Umschlag verschickt?- Ist eine Gesichtscreme, die 20 Jahre jünger macht, lebensgefährlich, wenn man erst 19 Jahre alt ist?- Warum muss ich auf Start klicken, um Windows zu beenden?- Wie würden unsere Stühle aussehen, wenn wir unsere Knie hinten hätten?- Geht der Meeresspiegel kaputt, wenn man in See sticht?- Wie lange kriegt man für einen Wintereinbruch, oder gibt es darauf Bewährung?- Wenn Katholiken auf eine Demonstration gehen, sind sie dann Protestanten?- Darf man in einem Schaltjahr auch Automatik fahren?- Glauben Sie an Schicksal?- Woher kommt die Welt?- Was war zuerst da das Huhn oder das Ei?

- Her zaman yapmak istediğiniz ama şimdiye kadar hiç yapamadιğιnιz bir şey var mι? Peki, sizi engelleyen ne?- Doğaüstü güçlere sahip insanlara inanιr mιsιnιz?- Terk etmeniz gerektiğini bildiğiniz halde vazgeçemediğiniz şeyler var mι?- Hiç en büyük korkunuz gerçek oldu mu?- Lotodan bir milyon lira kazandιnιz. İşten istifa eder misiniz?- Yaptığınız işleri doğru yapmaya mι çalιşιrsιnιz, yoksa doğru işleri yapmaya mι?- İnandığınız şeyi mi yaparsınız yoksa yaptığınız şeye mi inanırsınız?- En son ne zaman bir şeyi ilk defa yaptιnιz (ilk defa tadιnι bilmediğiniz bir yemeyi yemek, ilk defa Fransızca okumak, ...)?- Başkalarιnιn sizin hakkιnιzdaki düşünceleri niye bu kadar önemli?- Niye sevmediğimiz birçok şeyi yapιyoruz ve yapmadιğιmιz çoğu şeyi seviyoruz?- Hangisi sizin için daha kötü: Başarιsιzlιk mι, hiç denememek mi?- Diğer insanlardan farklı olarak ne yapıyorsunuz?- “Hikâyeniz“ ne ve ne kadar uzunlukta?- Sizin için hayatta olmak ve yaşamak arasında nasıl bir fark var?- Her şey şöylenmiş ve yapılmış olsaydı: Yaptığınızdan daha mı çok söylemiş olurdunuz?- Eğer geçerli ödeme birimi mutluluk olsaydı, hangi iş sizi zengin yapardı?- Bir dağın üzerine tek bir kelime yazabilme şansınız olsa, bu hangi kelime olurdu?- Eğer bir kuralı kaldırma hakkınız olsa bu hangi kural olurdu?- Yeni doğmuş bir bebeğe onun hayatını değiştirecek bir öğüt verme imkânınız olsa, hangi öğüdü verirdiniz?- Şu an oturduğunuz yeri terk etmek istiyor olsanız, nereye gidersiniz?- Eğer hatalarımızdan öğreniyorsak, niye hata yapmaktan korkuyoruz?- Eğer yaşınızı bilmiyor olsaydınız kaç yaşında olurdunuz?- Diğer insanların anılarında nasıl kalmak istersiniz?- Kararlarınızı kendiniz mi verirsiniz yoksa başkalarının sizin için kararlar vermesine izin mi verirsiniz?- Doğru bir şeyi yapmakta olduğunuz zaman, imkânları ve riskleri hesaplamayı bırakıp her şeyi akışına bırakma vakti geldiğini hissediyor musunuz?- En çok neye minnettarsınız?- Sizi mutlu eden şeyler niye diğer herkesi de mutlu etmiyor?- Ne dereceye kadar hayatınızı/hayat yolunuzu kendiniz belirlediniz, tasarladınız?- Bir çocuğun elinden tutun ve size rehberlik etmesine izin verin. Onun yerden topladığı taşlara bakın ve size anlattıklarını dinleyin. Ödül olarak size uzun zaman önce unuttuğunuz bir dünyayı gösterecek. Bu size ne ifade ediyor?- Savaşlar sırasında kullanılan kaynakları yapılandırma için kullansaydık nasıl bir dünya yaratabilirdik? İkinci Dünya Savaşı’nda savaşan devletlerin harcadıkları enerjinin onda biri, el bombası ve zehirli gazlar için harcadıkları paranın sadece bir kısmı dünyadaki bütün insanların iyi bir yaşam

sürmesini ve işsizlik sorununun ortadan kalkmasını büyük ölçüde sağlayabilir.- Sadece kadınlarla dolu bir uzay gemisi adamsız (unbemannt) mıdır?- Bir kedinin kaslarının ağrıması için ne kadar çalışması lazım?- Çay fabrikalarında kahve molaları var mı?- Japon yapıştırıcısı her şeye yapışıyorsa içinde bulunduğu tüpe nasıl yapışmıyor?- Kâhinleri ziyaret etmek için niye randevu almak gerekir?- Yirmi yıl gençleştiren yüz kremleri on dokuz yaşındaki biri için zararlı mıdır?- Windows’u kapatmak için neden Start tuşuna basmak gerekiyor?- Eğer dizlerimiz vücudumuzun arka tarafında olsaydı, oturduğumuz sandalyeler nasıl gözükürdü?- Denize girdiğimiz zaman deniz seviyesi değişir mi?- Katolikler bir protestoya katıldıkları zaman Protestan mı olurlar?- Kadere inanır mısınız?- Dünya nereden geliyor?- Tavuk mu yumurtadan çıkar yumurta mı tavuktan?

denKen sıe nach! Bunları düşündünüz mü?Yazan/Autor(in): Ceren CapanÇeviren/Übersetzer(in): Burak Akdere

8 9

Anadolu toplumu Osmanlı zamanında birinci Tanzimat’la birlikte doğuda olmanın verdiği özelliklerden sıyrılmaya başlayarak batıcıl dönüşümlerle kabuk değiştirmeye başlamıştır. Bu dönüşümlerin temelinde yatan modern değerlerin Türk toplumuna uygun hale getirilmeden doğrudan özümsenilmeye çalışılmasıyla ortaya özgün fikirlere sahip olmayan, Batıdan öğrendiklerini hiç değiştirmeden dile getiren bir aydın sınıfı ortaya çıkmıştır. Tanzimat’tan önce medreselerden çıkma aydınlarla birlikte bu batıcı aydınlar çift başlı bir toplumsal anlayışın çıkmasına vesile olmuştur. Her iki aydın grubu da kendisine destekçi bulmuş, bu destekçilerle varlıklarını devam ettirmeye çalışarak bir anlamda üretmemenin, var olan değerlerin hiç değişmeden dogmatikleşerek toplumsal ilerleyişin önüne geçmenin sembolü olmuşlardır. İşte tam bu noktada aydının batıdaki “entelektüel“ kavramlarından ayrıştırılması gerektiği gerçeği gözlenebilir. Bu ayrımı yapanlardan biri olan Cemil Meriç’e göre temel farkın “entelektüelin yaratıcı ve üretken olması iken, aydın farklı yerlerde üretilenlerin pragmatik tarzda benimsenmesine hizmet etmesidir”. Bu tezin açılımını yapmak, bir yerde günümüz modern toplumunun yapısına eleştirel bir gözle yaklaşmayı ve sahip olduğu problemlerin özüne inmeyi de sağlayacaktır. Aydın sınıfı toplum tarafından fikirlerinin benimsenmesi ve bir anlamda fikir önderliği yapmaları sebebiyle toplumun şekillendirilmesi sürecinde şekillendirici güçler tarafından kullanılmıştır. Bu durum farklı düşüncelere, değerlere sahip her toplum üstü gücün kendine özgü bir aydın sınıfı oluşturmasını tetikler. Günümüz modern toplumları da hep bu oluşumların eserleri olarak inşa edilmiş vaziyettedirler. Toplum içinde erimiş olan bireyin yaşam tarzı, yaşam görüşü, giyimi, yedikleri, izledikleri, dinledikleri hep kendine aydın model olarak gördüğü insanlardan geçmiştir. Aydınlar var olanı topluma kazandırdığından dolayı çok görüşlülüğün zedelenmesine ön ayak olurlar. Nitekim günümüzde tüm modern toplumların tek tip yaşadıklarını, kültürel zenginliklerin globalleşmenin etkisiyle kaybolmasını gözlemleyerek aydınların, kapitalizmi ve kapitalist görüşü getirdiklerini söylemek mümkün.

Tüm dünyada egemen olan kapitalizmin, uluslararası büyük firmaların hükümetleri kontrol ettiği, hükümetlerin de kendi varlıklarını idare ettirebilmek, toplumları bu firmaların istekleri doğrultusunda şekillendirebilmek için aydın kesimi kullandığı gerçeği; aydının nasıl bir rol üstlendiği anlamakta yeterlidir. Tüketim toplumunu özendirici olmaları, günümüz modern bireyini kitapları atlayarak okuyan; filmleri videoda hızlandırarak izleyen; sabırsız ve sürekli düşünmesini engelleyici aktivitelerde bulunması hedefiyle vardır. Can sıkıntısı olarak nitelendirebilinecek bu durumun temelinde de aydın sınıfının sınırlandırılmaları yatmaktadır. Entelektüalizmin ve entelektüel sınıfın önemi buradan anlaşılabilir. Entelektüel kimse Cemil Meriç’in söylediği üzere yaratıcı ve üretkendir. Farklı düşünmeyi, var olanın dışına çıkmayı kendine hedef edinir. Ancak bu marjinal tutumunun tam anlamıyla gerçeğe dönüşebilmesi entelektüel kimsenin kendisini toplumdan soyutlayabilmesine bağlıdır. Aydın, toplumun bu marjinaliteye kendini kaptırmaması için engelleyici bir tutum sergiler, orijinal olanı kısıtlar; yani aydın, bir toplumdan entelektüel karakterdeki insanların çıkıp; var olan düzeni eleştirmesini engellemek, toplumsal yapıyı olduğu gibi korumak için var edilmiştir. Bu bilgiyi göz önüne aldığımızda Cemil Meriç’in Türkiye hakkında söyledikleri hem büyük önem taşımakta, hem de Türk toplumunun özgürlüğü hakkında bize fikir vermektedir. Cemil Meriç, “Türkiye örneğinde “aydın” kavramının kullanılmasını” önermektedir. Yani Türkiye’de entelektüel olarak görülen kimselerin aslında aydın olduklarını anlatmaktadır. Var olan rejimin yaptığı toplum mühendisliğinin içeriğine bakıldığında da özgürlüklerin kısıtlanılmaya başlanıldığı, toplumun tek tip yaşamanın yaratılan aydın sınıf vasıtasıyla özendirildiği görülmektedir. Türk toplumunun entelektüel yetiştiremiyor olmasının özünde de yazının başında bahsettiğim birinci Tanzimat’tan beri süre gelen dönüşümlerin asla tamamlanamaması veya kabul görmemesi vardır. Özgür düşünce kavramı Batı dünyasında doğmuş ve gelişmiştir. Bu kavramı doğru bir şekilde anlayamamış olan Türkiye gibi ülkelerdeki toplumlar bu kavramın

getirdiklerini görememiş ve yanlış bir şekilde yorumlayarak entelektüalizmin aydıncılığa dönüşmesine sebep olmuşlardır. Günümüzde bu durumun yansımalarını entelektüel sınıfa sahip toplumlarla Türkiye gibi sadece aydın sınıfı olan toplumları karşılaştırdığımızda anlayabiliriz. Özgür düşüncenin egemen olduğu toplumların var olana karşı daha sağlam muhalefet edebilen, marjinal fikirlerin çıkış noktası olan, düşünme eylemini ve sonuçlarını destekleyen yapıları bireylerin oyalanma ihtiyacını ortadan kaldırıp kendi yaşamlarını kendi belirleme, gerekli hissettiği yerde kendini soyutlama imkanı sağlamaktadır. Oysaki Türkiye’de bu tip marjinallikler hoş görülmediği gibi “anarşist” gözüyle bakılarak dışlanmış, entelektüel insan varsa da görüşlerinin açığa vurulması engellenmiştir. Birey sürekli yaratılan gündemlerle oyalanmış, medya, televizyon, gazete gibi iletişim araçlarıyla toplumu uyutma görevini yerine getirmiştir. Can sıkıntısı bu yolla bütün topluma yayılmış ve insan bir kısır döngüye sokulmuştur. Tüm bu bilgilerin ışığında söylenebilecek tek şey, entelektüel sınıfın bu kısır döngüdeki zincirlerden birini koparmasıyla etkisini göstermesi gerektiği, aksi takdirde Türk toplumunun daha uzun yıllar boyunca farklı hükümetler başa gelse de benzer şekillerde aydınlar vasıtasıyla uyutulacağı ve can sıkıntısına mahkûm edileceğidir.

Günümüz toplumunu incelediğimizde oradan oraya sürüklenen, koşturan/koşturulan, sıradanlaşmış yaşamları içerisinde yuvarlanan insanlar görüyoruz. Masa başı işlerimiz, karmaşık sokaklarımız, önlerinde kuyruklar oluşan devlet dairelerimiz ve halk otobüslerimiz, boşalan zamanımız, sıkılan canımız ve onu ne ile dolduracağımızı bilemeyişimiz... İçleri boşalan dostluklarımız, formaliteye dönüşen aile ilişkilerimiz ve daha kötüsü yalana dönüşen aşklarımız, kendimizi kandırışımız... İşte bütün bunlar, o kıymetli sistemimizin getirdikleri, ruhumuzdaki büyük boşluğu yaratanlar. Teslim olduğumuz sistem, bizi boşluktan doğan boşluğa dönüştürdü. Yaşamın küçük zevkleri elimizden alındı. “Oynamaktan, eğlenmekten, yemekten, sevişmekten, konuşmaktan” sıkıldık. Yaşam zaten bunlardan ibaretti, onlar gidince ve biz kendimizi kandırmaya devam edince

ruhumuzdaki boşluk büyüdü. Şimdi bizler, canı sıkılan bir nesiliz. Sıkıldıkça bizi bu hale getiren sisteme daha sıkı sarıldık. Onun yarattığı boşluğu, onunla kapatmaya çalıştık. “Can sıkıntımızı” son model telefonlarla, televizyonlarla, arabalarla; lüksle ve daha fazla lüksle kapatmaya çalıştık. Tükettik ve tükettik. İçimizdeki boşluğun dolmasını beklerken o büyüdükçe büyüdü. Kaçınılmaz olan kültürel çöküşün eşiğinde miyiz yoksa dibinde mi, bu bile kestirilemez oldu. İçerisinde bulunulanın kestirilemezliği bizi kapsadı ve körleştik. Hızlanan yaşamlarımız içerisinde boşluktan doğan boşluk olduk.“Onlar” demeye, ötekileştirmeye gerek yok. Bu kaçmaktır. “Biz”leriz, sistemin içerisine düşen de boyun eğen de bizleriz; ancak çırpınarak da olsa baş kaldıran, “dur” haykırışıyla yürüyenler de bizleriz. Bir toplumun tüm bireylerinin

böyle bir durum karşısında körleşmiş olması beklenemez. Toplumun aydın kesimleri, yani farkındalık sahibi kimseler bu yozlaşmaya, soyutluğun değersizleşmesine karşı çıkarlar. Onlar yaşamı yeniden canlandırmaya çalışır. Heyecan ve merak içerisindedirler, bu özellikleriyle yaşama dört elle sarılırlar. Entelektüel okur, izler, gözlemler, yazar, çizer, düşünür: Ürettikçe üretir ve genelin aksine yirmi birinci yüzyılın ruhunda açtığı boşluğu, azimle kapatır. Üretir, kendi gözünden dünyayı bizlere sunar. Aydın kişi ise bunları algılar, anlamlandırır ve soyut dilden, sanatın ve doğanın dilinden insanlığın ve toplumun diline çevirir.Can sıkıntısı farkındalıkla, yaşamı hissetmekle, insanı ve kendini sevmekle, doğayı içinde hissedip kendini doğanın içerisinde hissetmekle giderilebilir. Boşluğun kaynağı olan sistemin dayattıklarıyla değil...

Türkiye her anlamda yorucu ve karmaşık bir ülke, bunun nedeni belki de gerçeklerle yüzleşemeyen bir toplum yapısına sahip olmamızdır. Oysa ki Türkiye’nin açık bir gerçeği var: Türk aydını halkın yanında yer alsaydı sorunlar kolayca halledilirdi ve bu ülke emperyalizmin taşeronu yapılamazdı. Nazım Hikmet’in “Ustalık bakımında Sabahattin Ali’nin en güzel hikâyesi budur.” dediği “Düşman” hikâyesinde üzerinde durulan aydın/yarı aydın algısı tam da bu gerçeğimizin üzerine parmak basar.Sabahattin Ali, günlerini boş şeylerle geçiren ve bir hiçliğe saplanan (özellikle) yöneticileri eleştirir. Yazarın birçok eserinde olduğu gibi karakter, kendisini sorgulamaya başlar. Bu sorgulama gösterir ki yarı aydın diye tanımlanan kesim hayatı edilgen bir şekilde algılamaktadır; çünkü yarı aydın, hayatı olağan akışına bırakıyor, şartları değiştirebileceğine inanmıyor.Edilgen duruş, yarı aydının statü olarak iyi bir yerde olmasına ve para kazanmasına rağmen mutsuz oluşunu bir ölçüde açıklamaktadır; “çünkü hayatın öznesi durumunda değildir”. Yalnızca yarı aydın penceresinden değil de genel toplum yapısına bakarsak

aydınlar şöyle yaşamaktadır: Hafif bir iş, para, akşam güzel bir yemek, sinema, seyahatler… Bunların hepsi güzel; fakat günlerini bu çerçeve içinde yaşayan insanların “aydın”ların boşluk hissinden kurtulamadıklarını gözlemlemek zor değildir. İnsanların sorunu bu boşluk hissinin ne olduğunu düşünmemek, düşünmek istememektir.Özellikle aydın\yönetici sınıfın içine düştüğü bencillik ve para kazanma hırsı sosyal eşitsizliği de beraberinde getirmektedir. Bir taraf güçlenir, güzel bir hayata sahip olurken büyük bir kesim fakirleşmektedir. Türkiye’de yarı aydın tabirinin ortaya çıkması bu sosyal eşitsizlikten kaynaklanmaktadır.Şunu da unutmamak gerekir ki Türkiye, ne basın ne de düşünce özgürlüğünün yeterince sağlanabildiği bir ülke olabilmiştir. Böyle bir ülkede fikir adamı olmak pek de kolay sayılmaz, çünkü aydın, korkusuzca düşüncelerinde sonuna kadar gitmeye hazır olmalıdır, fakat hem emperyalizmin taşeronu hem de demokrasiyi sindirememiş bir ülkede gerçek aydın görmek yerine, sosyal statüsünü önemli gören ve fikirlerini iktidarların sınırları içerisinde ifade eden “çakma” aydınlara rastlamak garip karşılanmamalıdır…

Her zamanki köşenizdeHer zamanki barınızın

Önünüzde viski ve havuçVe bir eliniz çenenizdeKaşınız hafifçe yukarıda

Bakışlarınız ne kadar bilgiçHiçbir şey üretemeden Sadece eleştirirsiniz.

Sinemadan siz anlarsınızTiyatrodan, müzikten

Heykel, resim, edebiyatSorulmalı sizden

Ekmeğin fiyatını bilmezsinizAma ekonomi politika karılarınızı

döverken siz Ne kadar bilimselsiniz.Bu yaz yine güneydinizBol rakı, güneş ve deniz

Her şey harikaydı

aydın toplum BoşluKtan doğan BoşluK

yarım porsiyon aydınlıK

Yazan/Autor(in): Levent Aslan Yazan/Autor(in): Yamaç Konar

Yazan/Autor(in): Özge Yalçınoğlu

10 11

elf Jahre ıstanBul – Was BleıBt?

Yazan/Autor(in): Jörg Dittberner

Ich erinnere mich noch gut, wie es ich mich fühlte, als ich im August 2002 Bremen verließ: Es fühlte sich an wie Sterben! Wenn ich jetzt zurück schaue, würde ich eher sagen, es war eine Geburt. Die ersten Monate waren sehr hart, Istanbul war sehr fremd, die Arbeit an einer Auslandsschule mit diesem Niveau sehr fordernd – ich bereitete praktisch rund um die Uhr Unterricht vor und weinte so manche Nacht vor Heimweh. Aber diese Jahre haben mich nicht nur zu einem guten Lehrer gemacht, sondern

auch zu einem besseren Menschen reifen lassen. Danke Istanbul, Du bist zu meiner zweiten Geburtsstadt geworden!Was habe ich hier als erstes gelernt? Als erstes lernte ich Kemal Atatürk kennen, sein Genie und seine überragende Bedeutung für die Türkei und die Welt. Ich wusste fast nichts über ihn, als ich kam – ordnete ihn unter die anderen bedeutsamen Politiker seiner Zeit ein, die ich besser kannte. Aber nichts hätte falscher sein können! Atatürk war nicht einfach nur ein General, der eine Monarchie zur Republik machte – er wagte einen tiefen Traditionsbruch, um sein Volk in die Moderne, zu Frieden und Glück zu führen. Er beendete die feudale Gesellschaft und das Primat der Religion im Staat, schuf die Industrialisierung und den Anschluss der türkischen Bildung an die Welt. Dass die Türkei heute eine erfolgreiche Industrienation mit junger und gut ausgebildeter Bevölkerung ist, ein gesuchter wirtschaftlicher und politischer Partner in der Welt, begann mit Atatürks Reformen, wäre anders nicht möglich gewesen!Atatürk unternahm sein großes Werk aus Liebe zu seinem Volk und das war das zweite, was ich lernte: Ich lernte die Türken, ihre entspannte und leicht chaotische Lebensart, ihre überbordende Gastfreundschaft und ihre tiefempfundene Herzlichkeit lieben. Es wurde mir sehr schnell klar, dass hier eine „orientalische“ Mentalität (die so aber wohl auch in anderen Mittelmeeranrainern wie Spanien oder Italien zu finden ist) herrscht, die sich fundamental von der deutsche Nachkriegsmentalität (vor dem Zweiten Weltkrieg soll in Deutschland vieles noch anders gewesen sein) unterscheidet. Zuerst verzweifelte ich an vielem, was sooo anders war, aber jetzt verzweifele ich regelmäßig während der Ferien in den ersten Tagen (Wochen) in Deutschland, wie kompliziert sich die Deutschen ihr Leben machen.Was lehrte mich die türkische Lebensart? Achtung vor jedem einzelnen Gegenüber und soziale Verantwortung durch Teilen. Meine Lieblingsgeschichte, die ich auch immer wieder erzähle, betrifft das Tabla-/Backgammon-Spielen: Der Sieger hat geschickt gezogen, der Verlierer hatte Pech beim Würfeln! Das Gesicht des Verlierers zu wahren, einen grundsätzlichen Respekt dem Mitmenschen zu zeigen – das sind Dinge, die Deutsche so nicht tun. Der Verlierer wird oft beschämt, es wird nochmal nachgetreten (z.B. mit Schuldzuweisungen: „Hättest Du frühzeitig dies und das

getan, wäre es nicht passiert“), es wird als Spiel verletzend gespöttelt (als „freundschaftliche“ Kommunikation wird über persönliche Schwächen gelacht oder werden persönliche Entscheidungen als unsinnig oder dumm kritisiert) und knallhart persönlich bewertet (nicht zwischen Leistung und Person unterschieden). Auch das Teilen von dem, was man hat, läuft in Deutschland ganz anders – dass eine Türkin eine empfangene Schachtel Pralinen als erstes herum reicht, hat mich zuerst regelrecht geschockt, ebenso die Selbstverständlichkeit, mit der alles für den Gast zur Verfügung gestellt wird. In beiden Aspekten habe ich sicher Fortschritte erzielt, aber immer wieder stelle ich fest, wie die viel längere deutsche Prägung durchschlägt. Dabei treffen diese Züge der türkischen Mentalität hochaktuelle Konzepte der Politischen Philosophie, sind also überhaupt nicht altmodisch und obsolet (wobei ich natürlich nicht leugnen will, dass manche traditionelle kulturelle Praxis der Entfaltung einer modernen Persönlichkeit auch entgegen stehen könnte).Aktuelle Konzepte der Politischen Philosophie räumen der Identität einen besonders hohen Stellenwert ein und verstehen darunter die Mischung aus rationalen und emotionalen Grundzügen einer Person. Man geht weg von der Idee, wir wären nur rational gesteuert (alles andere galt früher als „primitiv“ oder gar „tierisch“, mindestens aber „unaufgeklärt“), und hat erkannt, wie sehr Menschen doch emotionale Wesen sind (eigentlich keine Überraschung, wenn man bedenkt, dass all unsere Wahrnehmung erst durch das Zwischenhirn geht, wo unsere Gefühle entstehen, und dann ins Großhirn mit unserer rationalen Analyse und Bewertung) und die soziale Definition ihrer selbst brauchen, um sich als Menschen wohl zu fühlen (wir sind eben nicht zuerst Konsumenten, ...). Das entscheidende Problem für einen Staat ist dabei, unterschiedliche Identitäten und damit Ideen, wie man leben soll, zuzulassen unter der Bedingung, dass ein Wechsel der Richtung der Politik möglich ist, und bei gleichzeitiger Garantie, dass alle anderen Konzepte auch überleben dürfen (= Pluralismus). Nichts gefährdet einen Staat so sehr, wie die Behauptung, es gäbe keine Alternative zu dem einen Lebenskonzept (heute gerne in Bezug auf den Kapitalismus vertreten) – alle anderen Lebenskonzepte werden dann mit Ausrottung bedroht (extrem war dies in Nazideutschland oder in Stalins Sowjetunion der Fall) und die Anhänger dieser Konzepte sehen keine andere Beteiligungsmöglichkeit mehr als die Gewalt, den Terrorismus (dazu sehr spannend: Chantal Mouffe: Über das Politische. London 2005/ Bonn 2010 – zu bekommen über www.bpb.de).

Auch in der ökonomischen Theorie kommt man immer wieder zum Ergebnis, dass die Grundidee des Kapitalismus, Profite unbedingt zu reinvestieren, um immer größere Profite zu erzielen (also Geld noch mehr Geld machen zu lassen), vielleicht doch nicht glücklich macht. In den aktuellen Diskussionen über die Finanzkrise wird immer wieder festgestellt, dass der globale Finanzkapitalismus sich so aufs Gewinnproduzieren um jeden Preis konzentriert, dass er die Grundbedürfnisse der Gesellschaft, für die einst der Kapitalismus die Lösung sein sollte, nicht mehr erfüllt (siehe dazu z.B. Klaus Dörre: Neue Landnahme. Arbeit im Flexiblen Kapitalismus. April 2013 oder derselbe et. al.: Bewährungsproben für die Unterschicht. Campus 2012). Immer wieder wird über neue Wirtschaftsformen nachgedacht, die doch sehr alte Kon¬zepte sind: Der gemeinsame Besitz der Produktionsmittel (die alte Allmende der dörflichen Landwirtschaft), die Genossenschaft – Ziel ist hier immer, die Bedürfnisse aller Beteiligten zu erfüllen und dafür die Gewinne zu verteilen statt anzuhäufen (siehe dazu z.B.: Silke Helfrich et al.: Gemeingüter – Wohlstand durch Teilen. 2009 – online bei der Heinrich Böll Stiftung). Traditionelle Gemeinschaften haben dies schon immer so gehalten und Gewinne bei Feiern umverteilt (sei es als religiöse Pflicht gegenüber den Ahnen wie bei den Polynesiern oder als Voraussetzung für eine gehobene gesellschaftliche Stellung wie bei den Beduinen).Ein dritter Aspekt wird bei all diesen Diskussionen immer wieder betont und ist auch eine zentrale Lehre, die ich in meiner Istanbuler Zeit gewonnen habe: Wenn man das andere Individuum achtet und die soziale Beziehung zu ihm durch bewusste Reduzierung der Ungleichheit (= Teilen) aufrechterhalten will, dann kann es gar keine andere Form der Entscheidungsfindung geben als eine demokratische! Dabei sollte es keine Trennung der verschiedenen Sphären der Gesellschaft (Politik, Wirtschaft, Familie) durch unterschiedliche Entscheidungsmodi geben, sondern eine Vernetzung der Sphären durch unterschiedliche demokratische Aushandlungsprozesse (= deliberative Demokratie, siehe dazu: Paul Ginsborg: Wie Demokratie leben, Turin 2006/ Bonn 2008 – auch bei www.bpb.de). Es kann heute keine andere Legitimation als eine demokratische mehr geben, da wir wissen, dass wir eine große Schicksalsgemeinschaft von Gleichen sind, denen für die Lösung der anstehenden Probleme (wie Globale Erwärmung) keine andere, überlegende Quelle der Weisheit zur Verfügung steht als die gemeinsame Intelligenz aller. Alle Traditionen der Welt sollten dafür als Anregung hinzugezogen werden, aber die Problemlage ist heute im Umfang (noch nie lebten so viele Menschen auf dieser Welt oder an einem Ort wie Istanbul) und Tempo (sichtbar sowohl am technischen Fortschritt als auch an der Ausbreitung von Krankheiten oder der Veränderung der Umwelt wie beim Schmelzen von Gletschern, …) anders als je zuvor.Auch Schule kann heute nicht anders funktionieren: Wir wissen mehr als je zuvor, dass Menschen als erstes Liebe und Respekt brauchen, um sich überhaupt entwickeln zu können. Das sagten mir meine SchülerInnen der 11 TM (Danke dafür!!!) schon 2006 in Wien: „Sie müssen uns lieben, Hocam!“ Alle Menschen brauchen das Gefühl, gut und wichtig zu sein, dazuzugehören, damit sie nicht zu gestörten Persönlichkeiten werden (meist zu egozentrischen, leicht verletzten und schnell verletzenden Narzissten, die häufigste und gesellschaftlich schädlichste Störung der heutigen Zeit) oder in Süchte abgleiten (alle Drogen sind „Scheiße“, aber geben den Nutzern um den Preis ihrer Gesundheit oder gar ihres Lebens, jenes gute Gefühl, das eigentlich Freundschaft

und Achtung dem Menschen geben sollten). Gleichheit ist dafür ein zentrales Element – in der Schule vor allem über Informationsgleichheit (z.B. über die Termine des Jahres, anstehende Veränderungen, …), Rechtsgleichheit (z.B. nicht zwei Disziplinmaßstäbe, …) und Chancengleichheit (z.B. durch transparente Notengebung, …). Der Gleichheitsgrundsatz bedeutet natürlich auch, Ungleiches ungleich zu behandeln (ja, LehrerInnen haben andere Rechte als SchülerInnen) – nur muss dabei das respektvolle Ziel klar sein, nämlich die Ungleichheit durch Teilen (z.B. von Informationen oder Zeit) zu reduzieren. Teilen ist ja der Kern des Lehrens – ich teile, was ich weiß und kann, damit meine SchülerInnen neues Wissen und neue Fähigkeiten erwerben. Dabei achte ich ihre Andersartigkeit und freue mich an dem, was ich von ihnen lerne – denn wirkliches Teilen ist wechselseitig (sonst wäre es Austeilen, was wir vielleicht zu oft verwechseln), schafft Gemeinschaft und nicht Hierarchien (hier der schlaue Lehrer, da die dummen Schüler). Und Demokratie ist natürlich die einzige zukunftsweisende Form der Entscheidungsfindung auch in der Schule, wenn sie auch heute noch nicht möglich ist. Ich habe mich viel mit den Konzepten der Schulreform/Schulentwicklung herumgeplagt, die vor allem z.Z. aus Deutschland kamen, und als erstes festgestellt, dass sie die beteiligten Menschen und ihre Bedürfnisse nicht genug berücksichtigen. All die Ideen zu besserer Grund- und Methodenbildung (z.B. das Kerncurriculum, …), selbstständigem Lernen, etc. sind gut – nur müssen sie erst einmal Achtung vor allen Beteiligten zeigen (z.B. sich auch mit den Interessen der LehrerInnen auseinandersetzen) und das bedeutet, den Gegenüber als Partner mit eigenen Ideen anzuerkennen, Informationen und Ziele wirklich zu teilen (keine Herrschaft durch Informationsvorsprung oder „hidden agenda“) und demokratische Wege zur Entscheidungsfindung vorzusehen. Das ist z.Z. nicht der Fall (die Schule ist in Deutschland immer noch Teil einer Beamtenhierarchie aus der Zeit des Kaiserreiches mit der Verleihung von Privilegien von oben nach unten und einseitiger Rechenschaftspflicht nach oben statt der Legitimierung von unten und wechselseitiger Verantwortung wie in einer Demokratie) und es ist an uns, den an der Schule Beteiligten, dies einzufordern (aber zur rechten Zeit und im jeweils angemessenen Umfang – eine Kunst, ich wahrlich noch nicht beherrsche!) und in unserem jeweiligen Bereich auch auszuprobieren (z.B. mit den SchülerInnen gemeinsam Unterricht oder Notengebung zu entwerfen). Demokratie muss gelernt werden, sie ist ein sehr a n s p r u c h s v o l l e r Lebensstil, der viel Wissen, Fertigkeiten und Selbstdisziplin erfordert. Wichtig ist nur, damit zu früh wie möglich anzufangen und die Grundlagen (wie Achtung, Teilen, …) zu legen – wie dies meine Istanbuler Jahre mich lehrten. Danke dafür, liebe Alman-Schulgemeinschaft!

12 13

Opal

Opal taşı, dünya rezervlerinin %97’si Avustralya’dan çıkarılan; silisin (Si) mineralsi ve düzensiz formudur fakat mineral değildir. Başlıca çeşitleri değerli opal, yaygın opal ve ateş opalidir. Değerli opal ayrıca Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Türkiye, Endonezya, Brezilya, Honduras, Guatemala, Nikaragua ve Etiyopya’da da bulunmaktadır. Değerli opal beyaz, gri, kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, macenta, pembe, zeytin yeşili, kahverengi ve siyahtır. Ayrıca yaygın opal, değerli opal gibi bu renkleri bulundurmaz.

*wiktionary.org

Son Doong Mağarası

“It has a very loud draft and you can hear the river from the cave entrance, so it is very noisy and intimidating,” Spillane said.

Vietnam’da bulunan Phong Nha-Ke Bàng Ulusal Parkı’ndaki Son Doong (Vietnamcada Dağ Nehri Mağarası), dünyanın en büyük geçit mağarasıdır. Mağaranın girişi 2008 yılında Phong Nha-Ke Bàng Ulusal Parkı’nın ormanının içinde Kahnh adlı bir yerel çiftçi tarafından bulundu. Boyutları en az 80’e 80 metre olan mağarayı keşfeden İngiliz grup mevsimsel sel suları tarafından engellenmeden önce Son Doong’un 4,5 km içine yürümüşlerdi. Geçidin daha da uzun olduğunu düşünülüyor. Ayrıca Mağaraya adım atan iki gruptan ilkinde olan Adam Spillane ve arkadaşları, 14 metre yüksekliğinde bir duvarla karşılaşana kadar geçitte ilerlediler. “Çok gürültülü bir akımı var ve mağaranın girişinden nehri duyabiliyorsunuz, bu yüzden çok gürültülü ve korkutucu.” dedi Spillane. Son Doong’da ayrıca zehirli çıyan yaşama olasılığından da bahsediliyor. Araştırmacılar mağaraya salyangoz yemeye gelen maymunlar olduğunu da belirtiyor. Bu derin mağaranın içindeki devasa gölün derinliğini ölçmek isteyen keşif grubu sadece 200 metrelik ipleri olduğu için gölün tabanına ulaşamamışlardır.

*wikipedia.com*http://news.nationalgeographic.co.in*http://www.lookatvietnam.com*http://www.sondoong-cave.com/

Uroplatus Phantastıcus

Uroplatus phantasticus, diğer bir ismiyle Şeytani Yaprak-kuyruklu Kertenkele (Satanic Leaf-tailed Gecko) Madagaskar’ın yerel bir kertenkele türüdür. Yetişkinleri kuyruğu dâhil ondan on beş santimetreye ulaşabilir. Bu canlının göz kapakları olmadığı için gözlerine gelen herhangi

bir yabancı madde veya tozu uzun, hareketli dilleriyle süpürürler. Mor, turuncu, ten rengi ve sarının tonlarında olabilirler; fakat genellikle siyah benekli kahverengi olan derileri diğer çeşitlerinden ayırt edilmelerine yardımcı olur. Büyük gözleri olan bu gece hayvanı kertenkelesi geceleri yağmur ormanı olan habitatında böcek avlamak için gezinir. Ayrıca gölgelerini küçültmek için vücutlarını yassılaştırabilir, korkutmak için çenelerini sonuna kadar açıp kırmızı korkutucu ağızlarını açarlar ve avcılarını kandırmak için gönüllü olarak kuyruklarını bırakırlar. Diğer birçok sürüngenler gibi uroplatus phantasticus’lar da yavrularını yumurtlayarak dünyaya getirirler. Genellikle avları cırcır böceklerinden ve güvelerden oluşur.

*wikipedia.org

Brookesia Micra

Brookesia micra; Madagaskar’da bulunan Nosy Hara Adası’nda yaşayan bir bukalemun türüdür. 14 Şubat 2012’den beri bukalemunlar ve sürüngenler arasındaki en küçük canlı olarak kabul edilmektedir. Bir kibritin ucunda durabilecek kadar küçüktür. Yetişkin bir Brookesia micra yirmi dokuz milimetreye kadar büyüyebilir. Tipik olarak gün içinde yaprak yığınlarının içinde yaşar ve geceleri uyumak için ağaçlara on santimetre kadar tırmanırlar. Bu bukalemunların uzun yapışkan dillerini çıkarıp akıl almaz bir hızda hızlı uçan avları yakalamak için dışarı fırlatmak gibi esrarengiz bir yetenekleri var. Fakat dillerini böyle güçlü nasıl kullanılabildikleri henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Yüksek-hızlı bir x-ray cihazı kullanarak iki Hollandalı bilim insanı bukalemunun dilini ne kadar hızlı kullandıklarını ölçmüştür –saatte 21.6 kilometre.

*wikipedia.org*http://news.nationalgeographic.co.in

Der Opal

Der Opal ist ein Stein, der zu 97% im Australien gefunden wird. Er ist der unordentliche/ amorphe Bau vom Silicium. Trotzdem ist er kein Kristall. Die berühmten Arten sind Gewöhnliche Opale, Edelopale und Feueropal (= die wertvollste Art). Der Edelopal wird auch in der Tschechische Republik, in der Slovakei, in Ungarn, in der Türkei, in Indonesien, in Brasilien, in Honduras, in Guatemala, in Nicaragua und in Äthiopien gefunden. Der Edelopal kann weiß, grau, rot, orange, gelb, grün, blau, magenta, pink, olivgrün, braun und schwarz sein. Der gewöhnliche Opal zeigt diese Farben nicht deutlich getrennt, sondern gemischt.

Die Son Doong Höhle

Die Son Doong Höhle (das bedeutet Bergflusshöhle auf Vietnamisch), die im Phong NhaKe Bàng Nationalpark liegt, ist die größte Durchgangshöhle in der Welt. Der Eingang wurde vom lokalen Bauer Kahnh gefunden. Die britische Gruppe, die diese Höhle, die mehr als 80 x 80 Meter groß ist, erkundete, ging 4,5 Kilometer tief in Son Doong hinein, bevor eine weitere Erkundung von der Saisonflut verhindert wurde. Sie dachten, dass der Durchgang noch länger ist. Adam Spillane und seine Freunde in der ersten der zwei Gruppen, die das erstes Mal in die Höhle eintraten, rückten vor, bis sie einer 14 Meter langen Wand begegneten. Spillane sagte: „Sie hat einen sehr lauten Luftzug und vom Eingang kann man den Fluss hören, deshalb ist sie sehr lärmend und beängstigend.” In Son Doong gibt es giftige Skolopender/ Hundertfüßer. Die Forscher verdeutlichten, dass es viele Affen gibt, die in die Höhle kommen, um Schnecken zu fressen. Der Spähtrupp, der die Tiefe des Sees in dieser tiefen Höhle messen wollte, konnte es nicht, weil sie nur ein zweihundert Meter langes Seil hatten!

Uroplatus Phantasticus

Uroplatus phantasticus (der andere Name ist Satanic Leaf-tailed Gecko) ist eine lokale Eidechsenart von Madagaskar. Die Erwachsenen können mit dem Schwanz von 10 bis 15 Zentimeter groß werden. Weil diese Tiere keine Augenlider haben, kehren sie den Staub an den Augen mit ihrer beweglichen Zunge. Sie können lila, orange, Hautfarben oder gelb sein. Ihre oft schwarz- und braunfleckige Haut hilft, um sie von den anderen Ästen zu unterscheiden. Diese Nachttiere, die große Augen haben, gehen nachts durch den Regenwald spazieren, der ihr Lebensraum ist, um Insekten zu jagen. Außerdem können sie ihren Körper abflachen und ihren großen roten Mund aufreißen, um die Jäger zu erschrecken, oder sie werfen ihren Schwanz ab. Genau wie die anderen Reptilien legt Uroplatus phantasticus auch Eier. Ihre Beute sind meistens Zikaden und Motten.

Brookesia Micra

Brookesia micra ist eine Art der Chamäleons von der Nosy Hara Insel bei Madagaskar. Seit dem 14. Februar 2012 setzte es sich als das kleinste Lebewesen aus der Klasse der Reptilien durch. Es ist so klein, dass es auf der Spitze eines Streichholzes stehen kann. Ein erwachsenes Brookesia micra kann bis 29 Millimeter groß werden. Oft verbringen sie den Tag in einem Haufen aus Blättern und nachts klettern

sie bis 10 Zentimeter auf die Bäume. Diese Chamäleons haben eine interessante Fähigkeit: Sie können ihre lange, klebrige Zunge unglaublich schnell schleudern, um schnell fliegende Beute zu fangen. Aber, wie sie ihre Zunge so stark beschleunigen können, konnte noch nicht verstanden werden. Zwei holländische Wissenschaftler maßen mit einem Röntgengerät die Geschwindigkeit der Zunge des Chamäleons – 21,6 Kilometer pro Stunde!

doğadaKi ayrıntılarYazan/Autor(in): Umay Ece Tuğcu Çeviren/Übersetzer(in): Umay Ece Tuğcu detaıls ın der natur

14 15

das ındıvıduum ın der Bıologıe Yazan/Autor(in): Jörg Dittnerner

In den letzten 20 Jahren beobachte ich in der Biologie eine interessante, gegenläufige Entwicklung: Einerseits erkennt man immer mehr, dass alle Lebewesen Individuen sind und nicht „genormte Automaten“, die alle gleich und nur auf Umweltreize reagieren – Tiere lernen aus ihrer Lebenserfahrung und haben einen Charakter, also eine individuelle Mischung aus Gefühlen und Vorlieben. Zuerst entdeckte man dies bei unseren nächsten Verwandten, den Menschenaffen (z.B. bei Berggorillas, die sehr wohl in der Lage waren zu erkennen, dass man in Bürgerkriegsgebieten nicht lautstark sein Revier markiert), dann bei den Hunden, deren Besitzer dies schon lange und oft belächelt behauptet hatten. Mittlerweile gibt es unzählige Beispiele von lernenden Spinnen und Bienen (dabei haben sie so kleine Gehirne, dass man deren Nervenzellen noch zählen kann!), von Vögeln, die komplizierte Werkzeuge herstellen und vorausplanen oder auch nur zum Spaß einen Schneehang herunterrutschen, von Eisbären, die immer wieder zu einer Forschungsstation kommen, um ganz achtsam mit den Schlittenhunden zu spielen, von Delfinen, die nur zum Vergnügen auf dem Wasser tanzen, etc.. Man hat Meisen, kleine insektenfressende Singvögel, getestet und festgestellt, dass es mutige und feige Individuen gibt. Viele Tiere haben mittlerweile den Spiegeltest bestanden und ihr Spiegelbild erkannt. Mindestens Delfine und Schimpansen trauern auch um verstorbene Angehörige. Man sollte also sehr vorsichtig sein, wenn man sagt: „Ein Hund, ein Huhn, ein Elefant ist so und so!“ Besser sollte man sagen: „Ein Hund, ein Huhn, ein Elefant können so und so sein!“ Gerade aus der Perspektive der Evolution ist es wichtig, sich klar zu machen, dass es feste Typen („der perfekte Hund, das perfekte Huhn, der perfekte Elefant“) nicht gibt, sondern nur jeweils etwas unterschiedliche Individuen. Bei vielen Arten sind die Unterschiede innerhalb der Art fast so groß wie gegenüber einer anderen Art – das gleiche gilt natürlich beim Menschen auch in Bezug auf die „Rassen“, die auch so ein sinnloser und falscher Versuch der Typenbildung (bei der dann natürlich ein Typ, eine Rasse besser als die anderen sein soll) waren. Auf der anderen Seite wird immer klarer, dass es sehr schwer ist, die Grenze eines Individuums wirklich klar festzulegen – wir sind eigentlich immer gleichzeitig ein System aus vielen Beteiligten, ohne die wir nicht leben könnten. In einem aktuellen wissenschaftlichen Aufsatz heißt es dazu: „Jeder vielzellige Organismus könnte als ein Metaorganismus oder Holobiont angesehen werden, zusammengesetzt aus dem makroskopischen Wirt und in synergetischer Interdependenz mit Bakterien, Archäen, Pilzen, Viren und zahlreichen anderen mikroskopischen und eukaryotischen Arten einschließlich der Algen-Symbionten“ (T.C. Bosch: Understanding complex host-microbe interactions in Hydra. in: Gut Microbes, Juli/ August 2012, S.345-51 – Übersetzung J.D., Hervorhebungen hinzugefügt). Es ist heute klar, dass wir die Mikroben in uns und auf uns unbedingt brauchen – nicht nur die Mitochondrien in unseren Zellen, die einmal freie Bakterien waren (sie haben immer noch eine Bakterienstruktur in ihrer DNA, ihrer Membran

und ihren Ribosomen). Natürlich sind wir für sie auch ein sehr angenehmer Lebensraum, gleichwarm, mit konstantem pH-Wert und vielen Nährstoffen – der Ausdruck „synergetische Interdependenz“ (die gemeinsamen Energien nutzende, wechselseitige Abhängigkeit) trifft die Realität sehr gut: Wir brauchen sie und sie brauchen uns, zusammen schaffen wir mehr als alleine! Darmbakterien sorgen erst dafür, dass sich die Darmwand nach

der Geburt wirklich schließt und die Verdauung anfängt. Sie stellen auch erst das Immunsystem ein, damit es aggressiv genug, aber nicht zu aggressiv mit feindlichen Mikroben kämpft. Die Bakterien in unserem Magen, zunächst als Verursacher von Magengeschwüren verschrien, regulieren eigentlich unsere Magensäure (ohne sie kommt es schnell zur Übersäuerung und zu Verätzungen in der Speiseröhre). Die Bakterien auf unserer Haut oder in unserem Mund, oft wegen schlechter Gerüche mit Shampoo und Mundwasser bekämpft, sorgen dafür, dass sich keine gefährlichen Bakterien oder Pilze einnisten. Eine meiner Absolventinnen an der DSI forscht als Zahnmedizinerin z. Z. gerade daran, ob man diese nützlichen Mitbewohner aktiv unterstützen bzw. wieder ansiedeln kann. Selbst die Viren sind vielleicht gar nicht so schädlich, wie wir bei einem schlimmen Schnupfen immer glauben – zumindest ehemalige Viren-DNA benutzt der Körper in vielen Zellen (vor allem im Gehirn), um unserer Erbgut während unseres Lebens (!) neu zu ordnen, sodass etwas unterschiedlich reagierende Zellen entstehen (wahrscheinlich der Grund für unsere hohe Intelligenz = individuelle Zellen, die zusammenarbeiten!). Selbst mit unserem Essen tauschen wir noch Informationen aus, denn man hat festgestellt, dass RNA-Schnipsel aus der Nahrung in unseren Zellen erst die Gene einschalten, die für die Verarbeitung dieser Nahrung wichtig sind. Es scheint unmöglich, uns von unserer Umwelt zu isolieren, ohne uns krank oder gar funktionsunfähig zu machen. Auch in der Umwelt gibt es immer wieder das Phänomen, dass kooperierende Individuen ein größeres Ganzes bilden, vom Vogel- oder Fischschwarm, der koordiniert fliegt/ schwimmt, weil jedes Individuum auf 3 bis 5 Nachbarn achtet, über Radiolarien(Einzeller)-Kolonien, die wie ein großer Wurm aussehen(s. Bild unten), bis zu den

Insektenstaaten (z. B. Termiten, die zusammen, aber ohne einen Plan Klimaanlagen bauen, die die Innentemperatur konstant halten, während draußen die Temperatur um über 30°C schwankt). Aber auch Kooperationen zwischen verschiedenen Arten sind häufig, z. B. in meinem geliebten Biofilmen – Bakterienkolonien verschiedener Arten, die gemeinsam ein Schleim- „Haus“ bauen, untereinander Nährstoffe zur Weiterverarbeitung oder Gifte zur Feindabwehr bzw. Resistenzgene zur Verteidigung gegen Antibiotika austauschen. Man hat festgestellt, dass die Bäume mancher Wälder komplett über ein Pilzgeflecht miteinander verbunden sind und wie mit einem Telefonnetz untereinander Informationen, aber auch Hilfs- und Nährstoffe austauschen – da sprechen wie beim „Herrn der Ringe“ tatsächlich die Bäume eines alten Waldes miteinander, aber nicht hörbar über die Blätter, sondern chemisch über die Wurzeln! Allerdings sind diese Kooperationen immer bedroht, denn sie bestehen nun einmal aus Individuen mit eigenen Interessen – wenn das Gleichgewicht zwischen den Partnern gestört wird, können aus Partnern schnell Gegner werden und die eben noch nützlichen Bakterien machen uns krank (so wie bei den oben erwähnten Magengeschwüren). Interessanterweise ist es da wie in der menschlichen Gesellschaft: Man hält sich an die Regeln, ist nett und hilfsbereit, solange eine Kontrolle da ist und alle davon profitieren. In Zeiten der Krise (so wenn wir Stress haben oder krank sind) oder wenn ein Partner eine besondere Möglichkeit erhält, seine Interesse auch gegen die Partner durchzusetzen (z. B. wenn Darm- oder Hautbakterien ins Blut geraten), dann kippt das Ganze – „liebe“ Darmbakterien lösen unser Blut auf, Hautbakterien produzieren plötzlich Enzyme, um unser Gewebe aufzulösen, … Die Kooperation der Individuen ist nicht durch „ewige“ Gesetze oder eine „eingebaute“ Moral gesichert, sie bleibt freiwillig und dynamisch – wie auch im Zusammenleben der Menschen unsere Traditionen nicht (mehr) tragen, sondern wir unsere Kooperation immer wieder aushandeln müssen. Wichtig ist dann nur, zu verstehen (und diese Einsicht erlaubt uns unser großes Gehirn!), dass wir eben gemeinsam mehr leisten können als alleine und alleine auf Dauer nicht überleben können bzw. Erfolg haben werden!

16 17

Yani öğretmenlerim veya arkadaşlarım çalışmalarda benim de yer almamı isterlerdi. Yine de çok rahat değildim.

- Müzik haricinde en sevdiğiniz ders neydi?

Dersleri en sevdiğim ders diye ayırmadım. Bir ara ben kimya dersini pek beceremiyordum. Sonra o dersi başarma isteği oluştu bende. Kimyada bir konumuz vardı REDOX diye, onu öyle bir öğrendim ki bütün arkadaşlar bana soruyordu. Sonraki sınavlarda üst üste tam puan aldım. Onun dışında müziği hep sevdim. Beden eğitiminden de hoşlanıyordum aslında.

- Öğrencilik hayatınızdan unutamadığınız bir anınız var mı?

Siz yaşlarda bir okul gezisine katıldım ve ilk defa deniz gördüm. Denize girdik. Yüzmeden hiç nasibimizi almamışız. Çok espritüel bir arkadaşım vardı. Belimizin biraz üstüne kadar açıldık denizde ve o “Fotoğraf çektirelim! Yüzermiş gibi yapalım; ama suyun içine girelim, ellerimizi de kuma dayayalım. Sadece kafamız görünsün. Bizi yüzüyor sansınlar. “ dedi. Büyük heyecanla fotoğrafı çektirdik. Hava atacağız tabii. Gezi bitiminde fotoğraf elimize geldi, bir baktık arkamızdaki kişi dizine kadar sular içinde...

- Ailenizde müzikle ilgilenen, örneğin saz çalan biri var mıydı? Sizi müzik eğitimi konusunda desteklediler mi?

Yoktu ailemde. Biz çok kardeşli çocuklardık. İlkokulun üstüne okumaya devam eden ilk kişi benim ailede. Bu koşullarda ilkokulu bitirdikten sonra ortaokula gönderildim, fakat bir ara babamın rahatsızlığından dolayı ailem ortaokula ara vermemi istedi. “Bu sene çiftçilik yapsın, seneye devam etsin okula.” dediler. O aşamada çok kararlı bir şekilde ‘Hayır ben okulu kesinlikle bırakmayacağım. Hem okula gideceğim hem de bu işleri yapacağım’ demiştim. Bir komşumuzun yönlendirmesi vardı. Onu anıyorum saygıyla. “Bu isteği kabul etme, okulu bırakırsan bu, hayatının sonu olur, gidemezsin bir daha.” dedi. Orada ben bilinçli bir şekilde kararlılık gösterdim. Dolayısıyla beni yönlendiren kimse

olmadı. Yalnız bir at arabamız vardı ve onunla uzun yollar giderdik. Yapılacak iş yok arabanın üstünde. Babam türkü tuttururdu. Söylerdik saatlerce. Ben onun yanında dinleye dinleye öğrenirdim türküleri ve hoşuma giderdi. Acaba o türküler beni, ben farkında olmadan etki etmiş olabilir mi diye düşünüyorum.

- Sizi uzun seneler bu okulda tutan ne oldu?

Çocuklar bu konuda cevabım çok net. Soruyu ilk okuduğumda da aynı şekilde düşündüm. Sorunun cevabı kesinlikle sizlersiniz, tartışılmaz. Sizlerle, öğrencilerimle aram bu kadar iyi olmasaydı kalmam mümkün olmazdı. Öğrencilerimin benim hakkımdaki duyguları, düşünceleri, söyledikleriyle ve belki de benim onları hissetmem… Sonuçta insan çok mutlu olduğu yerde kalmak ister değil mi? Ben tamamen sizlere borçluyum burada uzun süre kalmamamı ve bütün öğrencilerime teşekkür ediyorum.

- Okul marşını yazmak nereden aklınıza geldi?

Alman Lisesinde çalışmamdan önce MEB’in devlet kurumlarında öğretmenlik yaptım. Bir okulumda okul marşının olmaması nedeniyle acaba bir marş yazabilir miyim fikri geldi aklıma. O kurumu da çok seviyordum. Zaten çok okul değişikliğim olmadı. Toplamda dört beş okul değiştirdim. İşte bir okulumda, Beyoğlu Anadolu Lisesinde, böyle bir fikir aklıma geldi. İstekle çalıştım, o yıllarda da yeni bir şeyler yapmak istiyordum, beste yapabilir miyim acaba diye çalıştığım yıllardı. Bir tanesi de okul marşı olabilir mi diye ortaya çıktı bu çalışma ve bir yıl çalıştım bu beste üzerinde, öğrencilerimle paylaştım bu yaptığım çalışmaları, öğrencilerime söylettim, onların görüşlerini aldım ve bir süreç yaşadık, sonunda da o marş doğdu. Bu MEB’den de kabul gördü ve beni çok mutlu etti. Öğrenciler de çok severek söylediler. Bu mutluluk ikinci bir okulda da gerçekleşti, oğlumun okuduğu okulda bir yıl öğretmenlik yaptım. “Neden olmasın?” dedim ve oğlumun okulu için de bir okul marşı besteledim, güzel oldu. Ondan sonra Alman Lisesiyle tanıştım ve buranın da bir marşı olmadığını öğrenince

burada da başladım çalışmaya, istekle hazırladım, ama ilk şekliyle tam içime sinmedi. Müzikal açıdan tam oturmamış gibiydi ve bir süre onu rafa kaldırdım. 3-5 yıl sonra bir daha göz atmaya karar verdim ve parçanın üzerinde bir hayli değişiklik yaparak bugünkü haline getirdim ve sonuç beni de tatmin etti. Öğrencilerimden aldığım tepkiler de yönlendirdi beni, müzikal olarak zor ayrıca mesaj olarak da karmaşık olmasını hiç istemiyordum. Bildiğiniz gibi çok çalışmak, bilime inanmak, sevgi ve dostluk gibi başlıklardan yola çıktım ve sonuç beni çok mutlu etti. Böyle bir kurumda da önemli bir çalışmanın altına imza atmış olmak ve bunun sizler tarafından benimsenmiş olması çok mutlu etti beni. Bir de kurumun ortak bir müziği olsun istiyordum. Marşı yazarken ilk düşüncem buydu. Yani kurumların takım ruhu olur onları ayakta tutan ve bir dayanak sunan, ortak bir marş etrafında olunmasına inanıyorum.

“BaBam türKü tuttururdu. sÖylerdiK saatlerce...”

velİ Koyuyeşİl ile sÖyleşi…

Yazan/Autor(in): Defne Akalın - Işıl Uyar

- Müzik öğretmeni olmaya nasıl karar verdiniz ve alanınızda örnek aldığınız birileri var mıydı?

Şimdi çocuklar ben orta öğrenimin üstünü Akşehir Öğretmen Okulu’nda okudum. Öğretmen okulunda okurken Şaban Seyhan isimli bir değerli müzik öğretmenimiz, bizler bilmeden sınıf içinde müzikle ilgili yeteneğimizi fark etmiş olacak ki her sınıftan iki üç kişiyi topladı, hiçbir karşılık beklemeden bizleri ders saatleri dışında bir çalışma planı içerisinde bir araya getirdi ve çalıştırdı. Bize biraz da oyun gibi geliyordu o yapılan işler: O kulak eğitimi, ses eğitimi çalışmaları bizim için yepyeni şeylerdi; ama şimdi anlıyorum o öğretmenimizin ne kadar doğru bir kararla bizi bir araya getirdiğini. Ben müzik öğretmeni olmamı ona borçluyum diyorum. Ondan sonra ilkokul öğretmeni olacaktık okulu bitirince. Bize , ‘Sizin müzik öğretmeni olmanız gerekli, bu topluma daha faydalı olmanız için çok doğru olur’ dedi ve bizim yolumuzu açtı. Zaman içerisinde biz o okulu bitirdik ve iyi eğitildiğimizi anlıyorum ki sınavı kazanabildik, çünkü bizi inandırdı. Dolayısıyla çok teşekkür ediyorum kendisine, saygı ve hürmetle anıyorum ben o öğretmenimi. Sanıyorum müzik öğretmeni olmamdaki en önemli etken o oldu.

Çok fazla etkilendiğim, örnek almak istediğim bir kişi olmadı. Hatta o öğretmenimi de birebir örnek almak istediğimi söyleyemem, ama onun doğru yaklaşımı ve bizi yönlendirmesi hayatımı etkiledi doğal olarak.

- Başka bir mesleği düşündüğünüz oldu mu hiç?

Hiç düşünmedim; çünkü müzik öğretmeni olmayı da kendim düşünmedim. Geldiğim koşullar, eğitim koşulları benim ne olacağıma karar verme konusunda beni şanssız kılıyordu. Çok zor şartlardan geldiğim için, beni başkaları yönlendirdi. Başkaları keşfetti bir bakıma. Dolayısıyla başka bir iş yapar mıydım düşünmedim bile. Ama çok isabetli olmuş diye

düşünüyorum bu yönlendirmeler. Mesleğimi çok severek ve mutlulukla yaptım bunca yıl. O nedenle başka da bir düşüncem olmadı.

- Öğretmenlik hayatınızda unutulmaz bir anınız var mı?

Bir sınıf ortamı düşünün. Masa ortada. Sazımı yere koyup, masaya dayamıştım ve ben sınıf defteriyle ilgileniyordum, daha dersin başı, bir öğrenci geçerken farkında olmadan- herhangi bir kötü niyeti yok- saza dokunmuş. Sazın tabii sadece sapı dayalı olduğu için, saz sapının üstüne kaydı. Normal koşullarda kırılmaması gerek. Yalnızca sapının üzerine düştü. Hemen ben ve öğrencim tutmaya çalıştık ama tutamadık tabii. Ondan sonra elime aldım ve şoke oldum. Gövde sapından dibine kadar yarılmıştı. Bu durum beni çok şaşırttı, etkiledi de. Öğrencim de neye uğradığını bilemedi, benden daha kötü oldu. ‘Öğretmenim nasıl telafi edeceğim bunu, ne yapmam gerekiyor?’ diyordu. Baktım ki çok

üzülüyor, toparlamaya çalıştım kendimi. ‘Çocuğum olabilir. İnsanlık hali, bir kötü niyetin yoktu. Lütfen üzülme önemli değil.’ diyerek teselli etmeye çalıştım onu. Bu olay yaklaşık 10 yıl kadar önce yaşanmıştı. Ondan sonra ‘Öğretmenim ben ne yapabilirim de bunu telafi edebilirim’ diye ısrar edince, baktım ki bırakmayacak, şöyle dedim ‘O zaman Kerimciğim şöyle yapalım. Sen inşallah okulu bitireceksin, başarılı bir şekilde iyi bir duruma geleceksin, para kazanacaksın, o zaman bana kazandığın paradan, koşulların iyi olunca bir saz alırsın. Hediye edersin olur biter. ‘ Aslında bu işi yapacağından beklentim olduğu için değil, anı kurtarmak için böyle söyledim, ben böyle söyleyince biraz rahatladı. Sonra onunla ben müzik kulüplerinde çok çalıştım. Yıllar geçti, o mezun oldu. Arada bir haberleştik. Sonra bir kopukluk oldu. Sonra bir gün okulun çok yakınındaki Emre Müzik ‘ten bana ‘Hocam bir öğrenciniz geldi.’ dediler, durumu anlattılar: Gelmiş, beni aramış ama bulamamış, o gün okulda boş günümdü, kendisiyle yüz yüze görüşemedim. Mağazaya “Öğretmenime güzel bir saz hediye etmek istiyorum ve maddi yönünü de düşünmeyin, mecburen bu şekilde yapmak durumunda kaldım, özür dilerim” diyerek ve saygıları, selamlarıyla birlikte sazı hediye ettiğini söylemiş. Ben bunu öğrendiğimde tabii ki çok duygulandım. Hatta kabul etsem mi etmesem mi diye bir ara düşündüm. Öğrencimi de aradım. Öğrencim kalamadığı, benimle görüşemediği için çok üzgün olduğunu, ama bunu kabul edersem çok mutlu olacağını söyleyince, bende de ağır basan düşünce kabul etmek oldu ve şimdi o sazı çok önemsiyorum. Onu ömür boyu güzel duygularla saklayacağım.

- Nasıl bir öğrenciydiniz?

Hatırladığım kadarıyla sıkılgan, içe kapanık bir öğrenciydim. Belki şu anki halimi öyle bir öğrenci olmamla bağdaştıramıyor olabilirsiniz. Aslında sosyal çalışmalarda beğenirlerdi beni.

18

- Sizin Alman lisesine kattığınız değerler malum, peki sizce okulun size kattığı bir şeyler var mı?

Okul beni ben yaptı. Bana bundan sonraki geleceğimi verdi. Bundan sonraki yaşamıma, buradaki ve her yılki birikimlerimin hepsi birlikte zemin hazırladı. Tabii maddi anlamda da ailecek sıkıntı çekmememizi sağladı, o yönden de minnettarım. Çalışmalarım da büyük oranda kabul gördü, takdir edilme duygusunu yaşattı bana, o da beni mutlu etti. Mutlu bir meslek hayatı yaşamamı sağladı, bu mutluluk da bundan sonraki yaşamımı etkileyecek, dolaylı olarak. O nedenle bütün Alman Lisesi ailesine, öğrencilere, öğretmenlere, çalışanlara teşekkür ediyorum.

- Okulun yabancı dillerle bu kadar iç içe olması sanatınızı etkiledi mi?

Şimdi çocuklar nasıl derler, yarama tuz bastınız. Hatamı, eksiğimi bana hatırlattınız mı diyeyim. Yabancı dil konusu açıldığında bir defa kendime kızıyorum. Neden, bunca yıl böyle dillerle içli dışlı bir okulda görev yapıp, ilerletmedim yabancı dilimi. Yani bu Almanca da olabilirdi İngilizce de, ikisini de ilerletmek için çok güzel bir ortamdı burası benim için ve uzun yıllar burada kalmış olmam bu işi yapmam için beni sorumlu hissettirmesi lazımdı. Bu konuda kendimi çalışkan biri olarak göremediğim için kendime kızıyorum. Bir defa bir girişimim oldu ancak sürdüremedim. Öğrenseydim iyi olurdu, onu kabul ediyorum, ancak çok etkilendiğim de söylenemez. Müzik de evrensel bir dil olması özelliğiyle her ortamda müzikle kendimi ifade edip anlatabildim. Müziğin bu özelliğini kullanmam genelde çok fazla eksiklik hissetmeme neden olmadı.

- Herkesin merak ettiği soru, bu kadar çok enstrümanda nasıl ustalaştınız?

Bir müzik aletini iyi öğrendikten sonra teorik yönünü de biliyorsanız, müzik kulağı yönünden, nota bilgisi yönünden bilginiz varsa o bilgileri diğer çarklara aktarmanız kolay oluyor. Bilgi transferi diyebiliriz buna. Birbirlerine çok benzemeseler de mutlaka benzer yönler oluyor. Ancak tabii ki bu hemen çalacaksınız anlamına gelmiyor. Ben çok zaman ayırdım, isteyerek çalıştım, elime aldığımda zamanın nasıl geçtiğini hissetmiyorum. Yeni bir parçanın üzerinde çalışırken zaman su gibi geçiyor, kendimi alamıyorum, o arada da bilgi trafiği gerçekleşmiş oluyor ben farkında olmadan. İşin özeti birini öğrendiğiniz zaman öbürlerini de öğrenmek daha kolay oluyor, o yüzden çok zor oldu diyemem, ama çok zaman ayırdım. Ama şunu da itiraf ediyorum, bilgim ve zamanım çok enstrümana yayıldığı için benim arzu ettiğim seviyede öğrenemedim hiçbirini. Müzik öğretmenliği için müziği tanıtmak için yeterli derecede biliyordum çoğunu, onun için bana yetti. Parçalarımı öğretme anlamında. Bu konudaki sorular da beni her zaman mutlu etmiştir.

- İlk enstrümanınız saz mıydı?

İlk enstrümanım okulumun hediyesi bir mandolindi. Belki de müziğe bir başlangıç oldu. Kendi kendime ve arkadaşlarımın yardımıyla birkaç parça çalardım. Öğretmenimle de tanışınca onunla özverili çalışmalar sonucu bugünkü halimin koşulları çıktı ve bir sürü enstrumanı peş peşe denedim, öğrendim.

- Müzik dışında yapmaktan zevk aldığınız bir uğraşınız var mı?

Yemek yapmayı çok severim. Mutfakla aram çok iyidir. Bir yemeği hiç yapmamış olsam bile deneyerek en kötü ihtimalle ikinci üçüncü denemede en iyi lezzeti yakalarım, gayet başarılıyımdır bu konuda ve çok hoşuma gider yemek pişirmek. Bir de tek başıma ya da ufak bir grupla dağda kırda bayırda yürümeyi çok severim. Bıraksanız saatlerce yürürüm. Denizde ise suyun üstünden şnorkelle denizin dibini izlemekten çok hoşlanırım, oğluma aldığım gözlükle izlerim denizin altını, aşağıda bambaşka bir dünya var. Genelde Datça’dan gireriz denize, orada daha canlı denizin dibi. Ahtapotlar, değişik balıklar hatta denizatı görmüşlüğüm bile vardır. En güzel dinlenme. Tavsiye ederim çocuklar deneyin.

- İlerde bestelerinizden oluşan bir albüm yapmayı düşünür müsünüz?

Albüm düşündüğümü yıllar öncesinden söyledim öğrencilerime, ama o konuda da tembellik yaptım. Seneye yaparız, emekli olunca yaparız diye erteledim. Şimdi de albüm olayının boyutlarının çok değiştiğini duyuyorum. Artık sanatçılar da pek tercih etmiyorlar, genelde internet kullanılıyor. Ama en azından bestelerimi, çok zaman ayırdım; çünkü tanıtma anlamında insanlara ulaşması için ben de sanal âlemi öğrenmek istiyorum. İşten ayrılınca onlarla uğraşayım istiyorum. İnternet ortamında bir sayfam olsun, şarkılarımı orada sergileyeyim. Amacım tabii ki para kazanmak değil, maksat şarkılarım insanlara ulaşsın. Bir iki parça da olsa duygulara hitap ederse, insanları etkileyebilirse hoş olabilir. Bu da büyük bir mutluluktur.

- Alman liselilere son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mı?

Çocuklar biliyorsunuz ben melodilere söz yazmaktan hoşlanıyorum, biraz da uyak olsun, şiirimsi bir şeyler olsun diye çalışmalarım oldu, birkaç beste de var. Bu soruya uyaklı bir cevabım olsun;

Eksilmesin sevginizŞen olsun yüreğiniz

Değerlensin her zaman emeğiniz, terinizDiyeceğim bu kadar sevgili öğrenciler,

Koyuyeşil’den size kucak kucak sevgiler...

Ben size ne yaptım!artıK olan oldu

Ben düş Kursam da Kurmasam da,aKlıma yüzleriniz geleceKtirBen size ne yaptım!

Özdemir asaf

23

cees nooteBoom’a meKtup

Sevgili Cees Nooteboom,

Son zamanlarda çok düşünüyor, çok kafa yoruyorum yolculuk kavramı üzerine. Sanki yolculuk kavramını tam yerine oturttuğumda kafamda, her şey yerine oturacakmış gibi. Çünkü şunu anladım; hayat bir yolculuk aslında, hep seyahat halindeyiz. Bir tek başka şehire, başka bir yere gittiğimizde süreci yolculuk/seyahat olarak adlandırmak haksızlık olur. Bana kalırsa bir kitabı hatta bir cümleyi okumak da bir yolculuk. Sadece gözlerin cümlenin ilk kelimesinden son kelimesine hareket etmekle kalmıyor hem, cümle başındaki senin için de cümle sonuna geldiğinde bir şey değişmiş oluyor. Daha uzun mesafeler kattetiğimizde içimizde olup biten değişiklikler daha belirgin oluyor sanki. İşte böyle düşünüyorum ve böyle düsündüğüm günden beri her gün defalarca seyahate çıkıyorum, hiç bıkmadan.

Bir de bulunduğun yerden uzaklaşıp dünyayı gezmek/keşfetmek için duyduğun dayanılmaz arzu var. “Bir evi görür görmez, işte kalmak istediğim yer bu der, ama daha varır varmaz ayrılır, bir kez daha yollara düşersiniz.” cümleleriyle anlatmıştınız hani. Çok düşündüm ve evet “wanderlust” denen dünyayı gezme arzusuna sahibim, ve hatta çok baskın bir yeri var hayatımda. Uzun yıllar boyunca gezmek, çok sayıda kenti/ülkeyi görmek istiyorum. Ama sonra dank etti bana, aslında tüm bu arzuların en temelinde huzura kavuşma isteği var. Yeni yerler görmek ve bu süreçte yeni insanlar tanımak istiyorum elbet ama esas amacımın huzurlu hissetiğim yerleri keşfetmek ve yanına mutlu/huzurlu hissetiğim yerleri keşfetmek ve zanında mutlu/huzurlu olduğum insanları seçmek olduğunu anladım. Eninde sonunda durulmak istiyorum. Seyahat etmenin huzursuzluğuna katlanmamın temel gerekçesi de bu.

Bir de zaman kavramı var, yolculuğa dahil. Kaçınılmaz olarak onun üstünde de düşündüm. Zaman dediğimiz şey öylesine soyut ki benim gözümde, fikirlerim de tam oturmuyor zihnimde. Net olarak söyleyebileceğim tek şey saatleri yanıltıcı bulduğum; Dali eriyen saatiyle bunu anlatabilmişti. Geçmiş ya da geleceğe geçişimiz çelik kapılar/göğe yükselen duvarlarla sınırlandırılmış değil. Bir kez daha hak veriyorum size: “Zamanda yaşama yetimiz sınırlı, zamanda düşünme yetimiz ise bitip tükenmez. Aksi takdirde nostalji ve gelecekteki mutlulukları düşünmekten haz alma durumu, nasıl mümkün olabilirdi? Zaman ileriye doğru hareket ediyor, o şüphesiz, ama anılar aracılığıyla geçmişe dönebiliyoruz. Yine de bu bizi aşıyor şimdilik. Zamanı onu ölçen olgularla karıştırdığımız dönemlerdeyiz hala. Kitaplarınızla turist değil gezgin olmanın felsefesini anladım, algıladım, uygulamaya başladım; fikirlerimi cümlelere dönüştürmek için çok güçsüz hissettiğimde de aklımdan geçenler sizin cümlelerinizde vücut buldu. Geçmişimin, hatta geleceğimin sıkı sıkı kilitlernmiş çelik kapılarını araladım. “Varlığın kökeni harekettir.” ve durmadan durmadan seyahat halindeyiz, yolu da yolculuğu da içselleştirdim. Her kitabınız yeni bir yolculuk oldu bana....

Yazan/Autor(in): Eda Nakıboğlu

24 25

rıchard WılKınson und Kate pıcKett: gleıchheıt ıst glücK. Warum gerechte gesellschaften für alle Besser sınd. london 12009/ Berlın 42012

Yazan/Autor(in): Jörg Dittberner

Die beiden Autoren sind Epidemiologen, erforschen also eigentlich die Ausbreitung von ansteckenden Krankheiten (wie Grippe, Malaria, ...). Bei ihren Forschungsarbeiten stießen sie aber auf einen deutlichen Zusammenhang zwischen dem Gesundheitszustand einer Gesellschaft und der Verteilung ihres Reichtums: Entgegen der ursprünglichen Vermutung, dass arme Gesellschaften generell mehr gesundheitliche Probleme und weniger Lebenserwartung hätten als reiche, zeigte sich, dass die reichen Gesellschaften nur dann eine hohe Lebenserwartung und wenige gesundheitliche (und soziale) Probleme hatten, wenn die Einkommensunterschiede in ihnen nicht zu groß wurden. Gesellschaften mit großen Einkommensunterschieden (z.B. die USA, in denen die obere 20% 8,5-mal so viel verdienen wie die unteren 20% oder Portugal mit 8-mal so viel Einkommen bei den oberen 20%) haben mehr gesundheitliche (mehr psychische Krankheiten, mehr Drogenkonsum, weniger Lebenserwartung) und soziale Probleme (schlechtere Bildungsergebnisse, mehr Teenagerschwangerschaften, mehr Kriminalität) als Gesellschaften, in denen die Einkommensunterschiede klein sind (z.B. Japan mit 3,5-mal so viel Einkommen bei den oberen 20% wie in den unteren 20% oder Dänemark

mit 4-mal so viel Einkommen bei den oberen 20%). Dabei war egal, ob das Land weniger Gehaltsunterschiede hat (wie Japan) oder Gutverdiener deutlich mehr Steuern zahlen (wie in den skandinavischen Ländern, z.B. Dänemark). Die Forscher kamen zum Er-gebnis, dass ein Anstieg des Durchschnittseinkommens nur bis etwa 2.100 $ oder 1.900 € einen Unterschied bei der Gesundheit ausmachte, dann wirkten die relativen Einkommensunterschiede in der jeweiligen Gesellschaft viel stärker – und zwar für alle, auch die Reichen (ihre Gesundheit war natürlich besser als die der ärmeren Schichten, aber schlechter als die der Reichen in egalitäreren Ländern)! Dabei zeigte sich, dass

weitere Faktoren wie die Kultur (in Japan wird z. B. viel Fisch gegessen – aber die Lebenserwartung stiegt erst nach dem Zweiten Weltkrieg und überholte die der USA, als es in Japan egalitärer zuging und in den USA die Reichtumsunterschiede immer drastischer wurden; S.216) oder der Anteil ethnischer Minderheiten (die es zwar in den USA, aber z.B. in Portugal praktisch nicht gibt) weniger Einfluss hatten, keine Korrelation über alle Phänomene und Länder zeigten. Sie bringen es auf den überraschenden Punkt: „Tatsächlich hat der Grad sozialer Ungleichheit einen viel größeren Einfluss auf die Lebenserwartung als die Qualität der medizinischen Versorgung“ (S.41). Die Erklärung für diese Tendenz liegt in unserer Psyche: Wir Menschen sind soziale Wesen, wir brauchen die Anderen, brauchen Respekt und Freundschaft, um zu gedeihen (gesund zu wachsen)! Fehlen die natürlichen haltenden Beziehungen, so kommt es zu krankmachenden Kompensations-/Ausgleichsversuchen:„Wir konsumieren, statt Beziehungen mit unseren Nachbarn zu pflegen, und weil uns die unangestrengten sozialen Kontakte und das emotionale Wohlbefinden fehlen, das jeder Mensch braucht, suchen wir Trost in Extremen: viel essen, viel einkaufen und Geld

ausgeben, viel Alkohol, viele Psychopharmaka oder Drogen“ (S.17). Die Autoren ermittelten, dass wir unterschiedlich miteinander umgehen, wenn die Einkommensunterschiede größer werden – wir vergleichen uns mehr mit anderen, haben mehr Angst vor dem sozialen Abstieg, vertrauen einander weniger, behandeln Frauen und ethnische Minderheiten schlechter und werden weniger empathisch (kooperieren weniger, spenden z.B. weniger für Arme und Notleidende). „Wenn die Ungleichver¬teilung so extrem wird, dass einige privilegierte Schichten praktisch alles gelten und die große Masse der Habenichtse fast nichts gilt, dann wird die soziale Einstufung zum alles entscheidenden Kriterium. Mit

anderen Worten: Größere Ungleichheit bedeutet verschärfte Statuskonkurrenz und mehr soziale Ängste. … Nur unter der Bedingung von mehr Gleichheit können wir uns gegenseitig auch als gleichwertige Menschen anerkennen“ (S.59). Darunter leiden dann vor allem die Kinder (und damit z.B. auch ihre schulischen Leistungen wie ihre Lesekompetenz in allen gesellschaftlichen Schichten!), aber es steigert auch die

Flucht in Drogen (s. die beiden Graphiken unten – die Flucht in die Droge findet man übrigens auch bei Affen mit einem niedrigen Rang, ist uns also wahrscheinlich angeboren; S.220). Sichtbar wurde dies auch bei Untersuchungen zum Selbstwertgefühl – neben der Gruppe, die ehrlich stolz auf ihren Erfolg, offen für Kritik und bereit für Freundschaften war, gab es eine zweite Gruppe, „nämlich Menschen, die zu Gewalt neigten, die rassistische Vorurteile hatten, kein Mitgefühl zeigten und kaum freundschaftliche Beziehungen aufgebaut hatten. … Diese Art des Selbstbewusstseins war (und ist) offenbar fragil und muss jede Kritik zurückweisen – … sie sind vor allem mit sich selbst beschäftigt, mit ihrem Erfolg, mit ihrer Wirkung auf andere und dem Bild, das diese sich von ihnen machen“ (S.52) – man nennt diese Persönlichkeitsstörung „Narzissmus“ und seine Häufigkeit hat sich von 1982 bis 2006 bei einer Untersuchung verdoppelt! Der Grund dafür ist der zunehmende Bewertungsdruck in unserer modernen Gesellschaft, ständig wird unsere Leistung gemessen, ständig müssen wir unsere Stellung rechtfertigen, unseren Wert beweisen. Es fehlen die selbstverständlichen Beziehungen wie Familie (mit mehreren Generationen und auch entfernteren Verwandten), (echte) Freunde und Nachbarschaft (wer wohnt schon noch sein Leben lang im gleichen Dorf oder Stadtviertel?), die uns halten, egal was ringsherum passiert – das erzeugt messbaren Stress (eine erhöhte Konzentrationen von Cortisol im Blut) und das macht sehr krank (schwächt das Immunsystem, die Nieren, das Herz, …): „Für unsere Spezies ist Freundschaft ein Lebenselixier, Vertrauen und Zusammenarbeit machen uns Freude, wir besitzen ein ausgeprägtes Gerechtigkeitsgefühl und wir sind mit einem Gehirn ausgestattet, das uns mit seinen Spiegel¬neuronen erlaubt, unsere Lebensweise durch einen Prozess der Identifikation zu erlernen. Es kann also nicht überraschen, dass eine soziale Struktur, in der die Beziehungen von Ungleichheit, Unterlegenheit und sozialer Ausgrenzung geprägt sind, uns viele soziale Schmerzen zufügt“ (S.242f.).

Abschließend sei noch einmal betont, dass diese negativen Wirkungen für alle gesellschaftlichen Schichten gelten – eine Gesellschaft wird als Ganzes krank und droht zu scheitern: „In einer Arbeit wird festgestellt, dass ‚die Einkommensungleichheit in allen Untergruppen der Bevölkerung einen vergleichbaren Effekt zeigt‘, unabhängig davon, ob die Bevölkerung nach Ethnien, Bildung oder

Einkommen klassifiziert wird. Dieser Effekt war so deutlich, dass die Autoren daraus den Schluss zogen, die Ungleichheit wirke wie ein alles durchdringender Schadstoff in allen Bereichen der Gesellschaft“ (S.211). Und so folgern Wilkinson und Pickett: „Alles deutet darauf hin, dass der Abbau von Ungleichheit der beste Weg zur Verbesserung unserer sozialen Lebenswelt und damit der Lebensqualität für alle ist“ (S.44).

Für weitere Informationen und Ideen: www.equalitytrust.org.uk

26 27

SAT (Scholastic Aptitude Test -Eğitim Yetenek Testi) hepinizin adını duyduğu, ‘’multifarious’’ ve ‘’sanctimonious’’ gibi pek kimsenin kullanmadığı zor kelimelerinin bulunduğu, Amerika’da üniversite eğitimi almak isteyenlerin girmesi gereken YGS-LYS (ÖSS) benzeri uluslararası bir sınavdır. ‘’Amerika’da olsun da neresi olursa olsun’’ mantığıyla yaklaşıp ‘’Kansas Üniversitesi’’ klasmanında bir üniversite hedeflemiyorsanız, SAT sınavına girip ve iyi bir skor yapmanız şarttır. Maalesef Alman Lisesi gibi İngilizcenin 3. dil olarak öğretildiği bir okulda bu çok da kolay değildir, nasıl olsa Alman Lisesi’nde biz hazırlığa Shakespeare okuyarak değil, Almanca öğrenerek başlıyoruz. Bütün bunlara rağmen bir Alman Liseli’nin SAT’de başarılı olması ve Amerika’da iyi bir üniversite kazanması imkânsız değil; tam aksine, belirli birkaç koşulun yerine getirilmesi halinde, çoğu diğer okulun öğrencilerine göre daha bile yüksek bir şansı var. Her şeyden önce Almanca bilmenizin büyük bir yarar sağladığını vurgulamak lazım. Çoğu kişinin bildiğinin aksine SAT yalnızca bir sınavdan değil; ‘’Reasoning Test’’ denilen bir tane temel sınav ve ‘’Subject Tests’’ denilen onlarca yan sınavdan oluşuyor. 4 saat süren ve okuma, yazma ve matematik olmak üzere üç bölümden oluşan ‘’Reasoning’’ sınavına herkesin girmesi şartken dünya tarihinden kompleks matematiğe, fenden yabancı dillere onlarca çeşitli seçeneğin bulunduğu ‘’Subject’’ sınavlarından sadece iki tanesine girilmesi zorunludur. Daha önce de belirtildiği gibi bu Subject Test’lerin içinden bir ikinci yabancı dil de seçebiliyorsunuz, hatta bir ikinci yabancı dilin sınavına girmek, çoğu üniversite tarafından tercih bile ediliyor. Bu sebepten dolayı subject test olarak Almanca’nın seçilmesi, genelde aylarca çalışılan subject testlerden bir tanesini otomatikman cebe koyabileceğimiz anlamına gelmektedir. ‘’Ya iyi de, benim Almancam gerçekten kötü!’’ diyenlerinizin de korkmasına gerek yok, SAT Almanca sınavı o kadar kolaydır ki, 10. sınıfa kadar gelebilmiş herhangi bir öğrenci sınavı hiç zorluk çekmeden tamamlayabilecektir. Çoğu öğrencinin kafasını karıştıran bir başka soru SAT’ye ne

zaman girilmesi gerektiğidir. Özellikle Amerikan okulu öğrencilerinin 11. sınıfta hazırlanmaya başladığını gören çoğu Alman Lisesi öğrencisi, SAT’ ye 11. sınıfta başlanması gerektiğini düşünerek büyük bir hata yapmaktadır. Olay şudur ki, Amerika’da okumak isteyen Alman Liseliler 11. sınıfta SAT’nin yanında Abitur da yapmak zorundadırlar ve iki tane bu denli farklı sınavı aynı seneye sıkıştırmak hem gereksiz yorucu, hem de verimsizdir. Bunun yerine SAT çalışmaya 10. sınıfın başında başlanırsa ve SAT 11. sınıfın başlarında bitirilirse hem senenin geri kalanını Abitur’a yoğunlaşarak geçirmek çok daha kolay olur, hem de SAT’de öğrendiğiniz İngilizce ve Matematik bilgilerini Abitur’da da kullanabilirsiniz. Daha 10. sınıftayken bu kadar çalışmak zorunda olmak çok zor gelebilir, ama unutmayın ki eğer iş 11. sınıfa kalırsa 10. sınıfta çalışmış olacağınızdan katbekat daha fazla çalışmak zorunda kalacaksınız. ‘’Eğer SAT yapacaksam Abitur neden yapayım ki?’’ diyenleriniz için de özellikle belirtmek lazımdır ki SAT, Amerika’ya girmeniz için tek koşul değildir. Özellikle iyi üniversiteler okul notlarınızı çok önemsiyor ve Alman eğitim sisteminde esas önemsenen ‘’okul notu’’nun aslında ‘’Abitur notu’’ oluğunu bildikleri için, Alman Lisesi’nden gelen başvuruların öncelikle Abitur notuna bakıyorlar. Bir başka deyişle eğer Abitur’lardan kaçmak için SAT yapıyorsanız bile, ne yapıp ne edip Abitur notlarınız da belirli bir seviyenin üstünde tutmak zorundasınız! Bütün bunların yanı sıra, esas önemli kısım SAT’ye nasıl çalışılması gerekildiği. Bunu açıklamak için öncelikle SAT’nin okulda olduğumuz sınavlardan ne kadar farklı olduğunu vurgulamak gerek. Okulumuzdaki bolca süre verilen, düşünmek ve yazmak için yeterince zamanımız olduğumuz, çoktan seçmeli olmayan ‘’klasik’’ sınav türünün tersine SAT, her soru için az zamanın bulunduğu çoktan seçmeli bir sınavdır. Bu yüzden SAT’ye çalışılırken okul sınavları için yapılan temel bilgilerin öğrenildiği soru çözmektense konuyu anlamaya dayalı yöntem yeterli değil, zamanı iyi ayarlamak adına bolca soru çözmek daha önemlidir. Maalesef sadece bolca soru çözmek de yeterli değildir, çünkü SAT’nin ünlü, zor İngilizce kelimeleri, yalnızca soru çözerek öğrenilmiyor.

Her ne kadar kelime öğrenme yöntemleri kişiden kişiye değişse de çok sıkça tavsiye edilen bir yöntem, İngilizce film ve kitaplardaki her anlaşılmayan kelimeye sözlükten bakmaktır. Bu sayede hem ‘’1000 SAT kelimesi’’ listelerinde yapıldığı gibi kelimelerin yalnızca anlamları ezberlenmeyip kullanımı da anlaşılır, hem de eğlenirken öğrenilmiş olunur. Bu duruma çok iyi bir örnek Matrix film serisi olabilir. Matix: Reloaded filminin ünlü ‘’Architect’’ sahnesinde sadece beş dakikada ondan fazla SAT kelimesi bulunmaktadır. Bu kelimelere internette bulduğunuz bir SAT kelime listesinde rastlasanız ezberlemeniz saatlerinizi alacakken, bu kelimeleri Matrix’te duyduğunuzda cümleler bile aklınızda kalacak, böylece kelimeleri çok daha kolay öğrenmiş olacaksınız. Doğal olarak SAT gibi zor bir sınavda başarı, okul gazetesinde bulduğunuz bir yazıyı okuyarak gelmiyor. Her önemli sınavda olduğu gibi nasıl çalışılacağı başkalarının ne yaptığını kopyalayarak değil, deneme-yanılma ile kendi çözümlerini üreterek bulunmalıdır. Ama hiç değilse ne yapılmaması gerektiğini bilmek, az da olsa çalışmanızı daha verimli kılıp, size bir avantaj sağlar. Gerek Amerika’yı, gerek Almanya’yı, gerek Türkiye’yi, nereyi hedefliyorsanız hedefleyin başarıyı yakalamak için önce zorlu bir süreçten geçilmesi gerekir. Hepinize sınavlarınızda iyi şanslar, ama ondan evvel iyi tatiller dilerim...

Everybody has heard about the SAT (Scholastic Aptitude Test). Infamous for it’s turgid language, which often includes such words as ‘’multifarious’’ and ‘’sanctimonious’’, which are seldomly used in everyday life, and feared for it’s terribly long length, which often exceeds even four hours, the SAT is THE exam you have to pass before applying for a college in the States. If you don’t want to study in the U.S. just for the sake of having studied in the U.S., you must first get a decent SAT score. Sadly for a school like the German High School, in which English is the third language for many, this is not such an easy feat to accomplish. After all, we don’t read English literature and learn Shakespearean language all day, as do many American Schools in Istanbul, we are instead stuck with good old German. Regardless of how well our English is when compared to that of the students in American schools, acquiring a reasonable, or even a downright impressive SAT score and getting accepted into Ivy-League Universities, really isn’t THAT hard. On the contrary, students in our school actually have a serious advantage over many other students in the country, if they know how to avail themselves of their unique education. First of all, it should be emphasized that knowing German can be really helpful, as it relieves us from the burden of having to study for one more subject test. In contrast to common belief, the SAT isn’t just made up of one main exam, but rather one main exam, which is called the ‘’Reasoning Test’’ and many shorter exams called ‘’Subject Tests’’. Everyone must attend the main ‘’Reasoning Test’’, which consists of two English sectoins: Reading and writing, and one math section, but the ‘’Subject Tests’’ are mostly optional, although many colleges require at least two. You could chose these two Subjects Tests from a wide array of subjects ranging from science to second languages, world history to literature. As previously stated, you could (and probably should, considering that many colleges estemm bi- or trilingual students highly) choose

a second language as a subject test. Doing that will lighten your burden greatly, as many study months to get a good score from a Subject Test. Even if you think you can’t speak German that well, rest assure that it’s good enough for the test, as the test really isn’t that hard. Another frequently asked question is when to take the SAT’s. Seeing many students from American Schools take in 11th grade, many German School students draw the terribly wrong conclusion that they also should take the test in year 11. Thing is, German School students who want to study in the U.S. must also attend the Abitur exams in 11th grade and studying for two exams which are not only strenuous, but also widely different from each other will be terribly exhausting and also incredibly inefficient. Studying for SAT through year 10 and taking the exam in year 11 instead will not only ensure that you will be able to focus on the Abitur for the rest of the year, but it will also help you in your English and Math Abiturs, as you will be able to use everything you learned during your SAT studies. Studying so much in 10th grade might seem a little excessive, but don’t forget that you will have to work twice, thrice as much if you leave all the work for 11th grade. ‘’What do I need the Abitur for, if I’m going to do the SAT?’’ many often ask. Well the thing is, the best colleges in the States don’t just look at your SAT scores, but also your grades in school, and because your ‘’grades’’ are essentially your Abitur scores in the German education system, it is imperative that your Abitur grades are above a certain level. In other words, you can’t study in the States if you want to escape the Abitur. It is also important to underline that how you study is almost as important as how much you study. To explain this, one must first accentuate how different the SAT’s are from all the other exams in our school. The exams in our school are done in a classical manner: We are given enough time to both think and write on the given subject and the entire exam is devoid

of multiple choice questions. The SAT, on the other hand, is pretty much the antithesis of our school exams: You have barely enough time to read the passages, and all the questions (other than the short essay section) are answered through multiple choices. Because of this studying for the SAT’s is hugely different from studying for school. Instead of memorising what there is to know, you must take practice SAT Tests regularly, so that you can learn to use your time well. Sadly practice tests aren’t really enough, as it is impossible to memorize the SAT’s infamous, bizarre words just by solving as many questions as you can. Although the manner of learning SAT words do change from person to person, looking up words from films and books, which you didn’t understand is a rather popular and effective method. Doing so will relieve you of the tenuous act of memorising every single word in one of those ‘’1000 most common SAT words’’ list days, or even weeks on end. Instead you will have combined work and entertainment, an incredibly efficient way of dealing with things. For example The famous ‘’Architect Scene’’ from ‘’Matrix: Reloaded’’ is a really convenient scene for working for the SAT, as you hear more than 10 common used SAT words in just under five minutes. Whereas commiting these word to memory by studying from an SAT vocabulary list would take hours, hearing them in a movie will etch them upon your memory almost instantly. Naturally, reading a newspaper article you just saw on the school newspaper, doesn’t really guarantee your success in the SAT in any way. Just as in any important exam, you do not learn how to study simply by imitating what others are doing, but by a much more empirical manner: trial-and-error. But at least knowing what one should not do, is still, however small, an advantage which will help you study more efficiently. I wish you all good luck in you exams; but before that, happy holidays...

Yazan:/Autor(in): Murat EczacıbaşıÇeviren/Übersetzer(in): Murat Eczacıbaşıalman liseliler İçin sat sat for german school students

28 29

das aBenteuer: WoW Yazan/Autor(in): Ceyda Meriç

Ich werde im Folgenden über den unterhaltsamen, wunderschönen Prozess der WOW-Organisation einiges erzählen, die seit 2 Jahren an der DSI verwirklicht wird. Unsere WOW-Reise begann erst letztes Jahr, 2012. Obwohl wir es ,,Wissenschaftsorientierungswoche’’ nennen, war das erste Mal eigentlich noch nicht eine ,ganze’ Woche. Wir hatten es so geplant, dass die Organisation nur 3 Tage dauern würde, nämlich 4./5./6. Juni. Die Idee der WOW wurde uns bekannt, als wir ein Jahr vorher an dem Istanbul Erkek Lisesi an der ,,Bilim Haftası’’, eine sogenannte Wissenschaftswoche, teilnahmen. Nachdem wir an dieser Organisation ,,als Zuschauer’’ beteiligt waren, dachten wir uns: Warum haben wir an unserer Schule so eine informative, nützliche Veranstaltung nicht? Genau in dieselben Moment begann die WOW-Idee zu sprossen. Wir änderten die Organisation so, dass während der ,,WOW’’ immer verschiedene Professoren aus unterschiedlichen Universitäten in unsere Schule kommen und über unterschiedliche Fächer Vorträge halten würden. Wir entschieden uns dafür, dass die Veranstaltung Anfang Juni stattfinden wurde. Bis Ende Mai war das ganze Programm geplant. Während des Schuljahrs teilten wir uns in kleine Arbeitsgruppen (ein wissenschaftliches oder soziales Fach pro Gruppe) und trafen wir die zugehörigen Professoren an den Universitäten, wo sie unterrichteten.

Für die WOW ‘12 sah das Programm so aus:

-4. Juni, Montag:*Philosophie der Wissenschaft - ,,Wissenschaft in 20. und 21. Jahrhunderten’’, Prof. Dr. Gürol Irzık*Chemie -,,Ein Blick auf die Infektionskrankheiten’’, Prof. Dr. Kutlu Ülgen*Astrophysik, Dr. Yavuz Kazım Ekşi

-5. Juni, Dienstag:*Physik-Informatik - ,,Quantum’’, Prof. Dr. Naci İnci*Staatswissenschaft – „Ideologien und Mythos“, Prof. Dr. Ayşe Kadıoğlu*Staatswissenschaft - ,,Mit ihrem Frühling, Sommer und Winter, die arabische Welt und ihre Umwandlung’’, Prof. Dr. Koray Çalışkan

-6. Juni, Mittwoch:*Biologie – „Aktuelle Anwendungen der mikrobiellen Biotechnologie“, Prof. Dr. Zeynep Çakar*Biologie – „Die Entdeckung der Sprache Gottes“*die neuen Medien – „Die neue Media voller Gelegenheiten und Bedrohungen“, İsmail Hakkı PolatUm den Prozess zusammenzufassen: Wir haben in begrenzter Zeit sehr Vieles getan. Darauf sind wir alle stolz ...

Aber unsere Reise war noch nicht zu Ende, uns war es nicht genug. Unser größtes Ziel war es, die WOW-Organisation zu einer Tradition an der DSI zu machen. Und jetzt ist allen klar, dass es schon eine Tradition unserer Schule geworden ist. Für die WOW’13 hatten wir größere Pläne ... Beispielsweise sollte die WOW-Organisation dieses Jahr genau eine Woche dauern. Demzufolge sollten die Vorbereitungen dieses Mal besser und vollständiger werden. Wir wollten auch das Datum der Veranstaltung vorziehen, nämlich: 25.- 29. März 2013. Für die T-Shirts, die Notizbücher und Kulis verwendeten wir das gleiche Logo des vorherigen Jahres. Da wir wollen, dass die WOW eine Tradition werde, sollte auch das Logo unverändert bleiben. Im Folgenden das Programm der WOW’13:- 25. Marz 2013, Montag:* Eigenschaften der wissenschaftlichen Revolutionen, Prof. Dr. Gürol Irzık* Atelier* Biophysik, Dr. Mehmet Burçin Ünlü

- 26. März 2013, Dienstag:* globale Erwärmung, Ömer Madra* Atelier* Neuropschologie, Dr. Bülent Madi

- 27. März 2013, Mittwoch:* Staatswissenschaft, Prof. Dr. Ayşe Kadıoğlu* Atelier* Gehirn- und Nervenchirurgie, Prof. Dr. Türker Kılıç

- 28. März 2013, Donnerstag:* CERN, Prof. Dr. Serkant Ali Çetin* Atelier* Neuigkeiten aus der Molekularbiologie, Ayşe Hande Nayman

- 29. März 2013, Freitag:* ZAYTUNG, Hakan Bilginer

Wie man oben auch bemerken kann, war unsere große Überraschung das Atelier: “Robotik’’. Wir planten das Atelier so, dass es jeden Tag mittags stattfände. Wir organisierten einen Wettbewerb, dessen Bedingungen seien: Es gäbe 2 Gruppen und beide sollten am Ende der Woche mit ihrem Werk fertig sein. Soweit wir gesehen haben, ging alles sehr erfolgreich und die Teilnehmer waren ganz zufrieden mit dem Atelier. Daher wollen wir diese Atelier-Projekt auch in den folgenden Jahren zu einem Teil der Tradition der ,,WOW’’ machen. Am Ende der WOW’13 bewiesen wir uns selbst - als die WOW-Erfinder -,dass nichts unmöglich ist!Mit unseren eigenen Leistungen und großer Hilfe von unserer Schule haben wir Vieles erschaffen. Wir sind zunächst sehr zufrieden damit, dass sowohl SchülerInnen als auch LehrerInnen mit zunehmender Aufmerksamkeit an der WOW teilnahmen. Das ist eigentlich, was wir am meisten wollten: gute und viel Aufmerksamkeit, erfolgreiche und befriedigende Ergebnisse, schöne Erinnerungen und natürlich viel Spaß!Vielen Dank an die DSI!

30 31

ag- aKut such- und rettungsvereın

Yazan/Autor(in): Can Bapoğlu

Am Anfang des Schuljahres stellte unsere Erdkundelehrerin eine Frage, die sehr wichtig war. Die Frage war “Wer möchte sein Leben verlängern und andere Leben retten?” Die Antwort, die wir sagen werden, konnte unserem Leben einen Sinn geben und die Antwort “Ja” gab diese unglaubliche Sinn in unserem Leben. Wir akzeptierten ein Ausbildungsprogramm nach dieser Frage. Es gab 35-40 Schüler, die in diesem Proggramm sein wollten. Deshalb lösten wir aus und dann enstand eine Gruppe von 25 Schüler. Danach fing dies Programm in der AG-Stunden an. Mit diesem Programm begannen wir die Treppe hinaufgehen um eine befugte und bewanderte Person zu sein. Dies Ausbildungsprogramm gehört zu Such- und Rettungsverein AKUT.

Was bedeutet das Wort “AKUT” ?

Das Wort “Akut” bedeutet plötzlich auftretende Gefahr, im Augenblick dringend. Der Name kommt aus dieser Bedeutung.

Wer ist AKUT Such- und Rettungsverein ?

AKUT Such- und Rettungsverein (Türkisch: AKUT Arama Kurtarma Derneği); ist eine gemeinnützige und freiwillige Organisation in der Türkei, die im Jahr 1996 von einer Gruppe von Kletterern gegründet wurde. Bis 2011 gründete die Vereinigung 27 Teams in verschiedenen Regionen der Türkei und absolvierte mehr als 1000 Such- und Rettungsoperationen. Sie ist Mitglied der „International

Search and Rescue Advisory Group” (INSARAG) der Vereinten Nationen und der „Internationalen Rettunghunde-Organisation”.Im Jahr 2011 nahm die Vereinigung an der von der INSARAG durchgeführten Klassifizierungsveranstaltung teil und ist seitdem als mittelschweres Such- und Rettungsteam (Medium Urban Search and Rescue Team) zertifiziert. AKUT beteiligte sich nach den zwei Erdbeben 2011 in Van an den Rettungsarbeiten.

Was ist dies Ausbildungsprogramm ?

Der erste Punkt ist, dies Ausbildungsprogramm ist für die Schüler, die ins Gymnasium gehen und es dauert 15 Wochen. Das Programm besteht aus viele Themen. Jeder Schüler, die an diesem Programm teilnehmen, werden über Katastrophe Ereignisse wie Feuer, Wasserschäden und Erdbeben informiert sein. Die Schüler werden wissen, wie sie Erste Hilfe machen können. Sie werden auch über viele Gärete informiert sein (zB. Wie kann man Feuerlöscher benutzen?) und natürlich alle Ausbildungen werden von sachkundigen Lehrern gelehrt. Diese Unterrichten waren sehr belehrend für mich. Die sind nicht nur einige Unterrichten, sondern die sind noch eine Chance für mein Leben.Vielleicht der wichtigste Punkt ist, man weiß,was er in einem gefährlichen Situation machen muss. Mit dieser Informationen kann man seine Chance vermehren. Unser Programm ist noch nicht beendet. Wir haben noch 2 Wochen und ich warte auf neue lebensrettende Informationen.

risK ve afet Bilinci Buluşması Yazan/Autor(in): Selin Öçal

16 Mayıs 2013 tarihinde AKUT Kulübü öğrencileri olarak ilgili öğretmenimiz ve bizimle beraber eğitim alan coğrafya öğretmenimiz Dilek Bayraktar ile ilk kez okulumuzda düzenlenen “RİSK ve AFET” çalıştayını gerçekleştirdik. Okulumuz ev sahibi olmak üzere Koç Lisesi, TED Eskişehir Koleji ve Avusturya Lisesi bir araya geldik. Lise Afet

Bilinçlendirme Projesi, eğitimini tamamlamış bulunan dört okul olarak yaptığımız çalışmalar üzerine sunumlar hazırladık. O gün bizlere katılmak üzere çok değerli konuklarımız vardı. AKUT Başkanı Nasuh Mahruki, Türk Coğrafya Kurumu Başkanı Ahmet Ertek, ARÇ Derneği Başkanı Turgay Kurultay yaptıkları konuşmalarıyla bizleri bilgilendirdiler. Çalıştayımızın gerçekleşmesinde büyük pay sahibi olan eğitmenimiz Ali Rıza Şahin, Şahika Sarıyıldız ve Harun Öngören de katılımlarıyla bize destek sağladı. Türkiye’de okullara yönelik başlatılan bu çalışmanın nasıl geliştiği, bugün bu eğitimi almış 120 öğrencinin bulunduğu konuşuldu. Çalıştayımızın amacı; bu öğrencileri bir araya getirmek, toplu bir bilinç sağlamak ve bu projeye süreklilik kazandırmaktı. Böylece afet anına daha hazırlıklı olmak, acil durum bilinci geliştirmek ve bu konuda yapılan çalışmaları birleştirerek bu tip projelerin önünü açmış olduk. Açılış konuşmalarının ardından hazırlandığımız konu başlıkları hakkında sunumlarımızı yaptık. Okulumuz öğrencileri “Lise Afet Bilinçlendirme Projesinde Öğrencilerinin Rolü” konusunda ardından Koç Lisesi “Afetlerde Çeviri Desteği” konusunda sunumunu yaptıktan sonra öğleden sonra devam eden Avusturya Lisesi’nin “Lise Afet Bilinçlendirme Projesinin Sürdürülmesinin Önemi” ve TED Eskişehir Koleji’nin “Afetlerde İletişim” sunumunu dinledik. Sunumlar bittikten sonra Turgut Kurultay, Ahmet Ertek ve eğitmenlerimizin katıldığı söyleşiyi gerçekleştirdik. Bizi afetlerde kazandıkları tecrübeler, planlanan çalışmalar, ülkemizin bu konudaki yeterliliği ve neler yapabileceğimiz konusunda bilgilendirdiler ve sorularımıza cevap verdiler. Alman Lisesi AKUT Kulübü öğrencilerinin eğitim sertifikaları verilmesiyle etkinliğimiz son buldu. Tüm çalışmalarımız boyunca bize destek olan AKUT eğitmenlerimize, Okul Müdürümüz Gülseren Aslan ve Coğrafya Öğretmenimiz Dilek Bayraktar’a eğitim sürecindeki katkıları için teşekkür ediyoruz.

32 33

KartalKaya gezisi

sKıfahrt ıns KartalKaya

Yazan/Autor(in): Hayal Özer - Duygu TuranÇeviren/Übersetzer(in): Hayal Özer - Duygu Turan

Tam Şubat tatili bitti derken, Erkan Hoca ve Mesut Hoca ile 15 Şubat 17 Şubat tarihleri arasında Kartalkaya’ya kayağa gittik. Öncesindeki ve sonrasındaki haftaların yoğunluğu bu üç günlük arayla beraber kendini unutturdu. Tabi bu arayı özel yapan kayak sporu oldu. İlk deneyimi oldukça yorucu ve zahmetli oluyor tabi, durmadan botlarla kayaklar birbirinden ayrılıyor, etrafa saçılan botonlarınızı toplamak durumunda kalıyorsunuz, özellikle de düştüğünüzde (ki bu çok sık oluyor) kendi başınıza yerden kalkmak! Tabi bu sadece birkaç saatlik süreci kapsıyor, daha sonrasında günün son teleferiğine çıkıp son bir

kez daha kaymak için daha önce hiç acele etmediğiniz kadar acele edip bir kez daha yukarı çıkmanın zevkini duyuyorsunuz. Sabahtan akşama kadar süren kayak maratonu akşam yemeğiyle tatlıya bağlanıyor. Sonrasındaki sauna keyfi ve sıcak çikolata da unutulmaması gereken ayrıntılar… Tabi maalesef her güzel şeyde olduğu gibi bu tatilin de son günü göz açıp kapayıncaya dek kapınıza dayanıyor. İşin de en pişman edici kısmı burada; ben niye daha önce kayak sporunu yapmadım ve bir sonraki kışa kadar nasıl dayanacağım dedirtiyor insana.

Als wir schon dachten, die Ferien seien vorbei, sind wir mit Erkan Hoca und Mesut Hoca vom 15. bis 17. Februar nach Kartalkaya gefahren, um Ski zu laufen. Zwischen zu anstrengenden Wochen haben wir es mit Hilfe der Ski und der dreitägigen Ferien doch noch geschafft, zu überleben. Natürlich ist die erste Erfahrung sehr anstrengend, da man keine Kontrolle über die Skistöcke und Ski hat. Und besonders ist es sehr schwierig, wieder aufzustehen, nachdem man im Schnee verloren ging. Natürlich dauert dieser Prozess nicht so lange. Danach gibt man sich Mühe, zum letzten Mal wieder mit dem Skilift zu fahren und empfindet Genug-tuung darüber, auf dem Berge zu sein.Zum Schluss kommt das wunderbare Essen am Abend und das Vergnügen wegen der heissen Sauna und warmen Schokolade.Wie in allen schönen Fällen enden diese Ferien auch in Null-Komma-Nichts. Da bereut man und fragt man sich, wieso man vorher noch kein Ski gelaufen war und wie man jetzt den kommenden Winter abwarten soll…

İKi çift gÖz

zWeı paar augen

Yazan/Autor(in): Deniz KesmenÇeviren/Übersetzer(in): Günce Güneş Ceylan

Kapı çalındı. Gökhan’ın kucağındaydı. Kehribar gözlerinin bebekleri, çok korkmuş olacağından yusyuvarlak olmuş ve büyümüştü. Sırılsıklamdı ve tir tir titriyordu. Gözleri tedirgin bir şekilde etrafı kolaçan ediyordu; hemen içeriye, evin sıcaklığına girmek ve belki de bir nebze olsun ısınmak istiyordu. Esasında korkmuştu da. Yeni bir yerdi burası sonuçta, tanımadığı çehreler, garip sesler… Ve de bir çift mavi göz ona bakıyordu. Uzun süre bakıştılar. Sonra Gökhan bu yabancıyı yere bıraktı, o anda kehribar ve mavi gözler birbirine belki de ahirette bile ayrılmamak üzere kilitlendi. Ah şu Gökhan! Ne de severdi sokaktan kedileri toplayıp toplayıp bize getirmeyi. Hayır, anladık seviyor da, gitsin kendi evine götürsün. Neyse ki bu sefer getirdiği tekir öyle cazgır bir şey çıkmadı. Evimizin has kedisinin bir göz gezdirmesi üzerine uygun olduğu anlaşılan tekir, mavişimizin yanında yerini aldı. Önceleri Mavi hazretleri direnmiş olsa da sonrasında misafirimizin yumuşak tavırları onun gönlünü aldı. Aralarında başlayan arkadaşlık aslında birbirlerini gördükleri anda sezilmiş olsa da bu mühür misali davranışlar, o tekir kedinin bizde kalacağının göstergesi oldu. Sonraki günler ve o günleri izleyen haftalar, biz, ev halkını şaşkınlık içinde bırakan zamanlar oldu; çünkü zor beğenen ve aşırı derecede güven eksikliği yaşayan mavi gözlü kedimiz ile yeni tekirimiz nasıl olduysa sanki hep birbirlerini tanımışlar gibi yakınlardı ve mutlulardı. Çünkü tekirin bir yuvaya, mavi gözlünün ise bir dosta ihtiyacı vardı. Artık birlikte yer, birlikte evin içinde fink atar, birbirlerine

sarılıp uyur ve sürekli birbirleriyle ilgilenir olmuşlardı. Her şey onlar için cennet gibiydi, çünkü belki de en iyi arkadaşlarını bulmuşlardı. Onların hayatında her şey iyi gidiyorken bir gün işler değişti. Camlara meraklı ve sokaktan geldiğini unutmayıp hala kuşlara zaafı olan tekir yine açık kalan bir cama çıkmış ve önünden geçen bir kuşun peşinden boşluğa bırakmıştı kendini. Mavi gözlü siyam ise herkesten önce can dostunun düştüğünü fark etmiş ve cam fobisi olmasına rağmen arkadaşı için camın pervazına çıkıp avaz avaz miyavlamayı göze almıştı. Sanki bize “Düştü! Yetişin! Arkadaşım düştü !” diyordu. Bahçede onu kanlar içerisinde bulduk. Bu kazadan sonra topal kalan tekir, zorlukla yürüyor, ağrıdan tüm gün uyuyordu. Sanki siyam da yaralanmıştı. Bütün gün onunla yatıyor, onun yalayıp temizleyemediği tüylerini kendi tüyüymüşçesine büyük bir özenle temizliyordu. O yemek yerse yiyor, kalkmaya yeltenirse o da kalkıyordu. Tekir sonunda iyileşti fakat halen topallıyordu. Yine eski arkadaşlık günleri geri geldi ve birbirlerine daha çok bağlandılar. Bu dostlukla yaşlandılar. Yaşlılık beraberinde unutkanlığı da getirmiş olmalı ki tekirimiz yine bir gün kuşları ziyaret etmeye karar verdi. Ama bu onun mutlak sonuyla sonuçlandı. Kuyruğu ilk düşüşte hasar gördüğünden havada dengesini sağlayamamış ve kötü bir şekilde düşmüştü. Ardında ise gözü yaşlı bir ev halkını ve onu günlerce miyavlayarak arayan ve ömrünün sonuna kadar yasını tutan bir arkadaş bırakmıştı.

An der Tür wurde geklingelt. Sie saß auf den Armen von Gökhan. Ihre bernsteinfarbenen Augen wurden runder und größer, weil sie Angst hatte. Sie war total nass und bebte. Sie sah uns unruhig an, wollte sofort nach drinnen, ins warme Haus kommen – sich vielleicht ein bisschen wärmen. Eigentlich aber hatte sie Angst; es war ein neuer Platz, neue Gesichter, komische Geräusche ... Und ein Paar blaue Augen guckten sie an. Für eine lange Zeit guckten sie einander an. Dann ließ Gökhan sie auf den Boden – sogleich verbanden sich die blauen Augen und die bernsteinfarbenen Augen, als würden sie sich nie wieder trennen. Ah, dieser Gökhan! Er liebte es sehr, diese Katzen zu finden und uns zu bringen. Er liebte sie, aber er konnte sie nicht in sein Haus bringen. Gott sei Dank, war diese Katze nicht krötig. Zuerst wurde sie von unserer Katze kontrolliert. Dann verstanden wir, dass sie an unserer Familie teilnehmen konnte. Zuerst wollte Blau nicht mit ihr Zeit verbringen, aber mit ihrem sanften Verhalten akzeptierte sie Blau. Bald hatten sie eine sehr gute Freundschaft. Deshalb blieb sie bei uns. Später gab es Tage, die uns wunderten. Obwohl Blau sonst nicht schnell Freunde finden konnte und Vertrauensprobleme hatte, waren sie so gute Freunde, als hätten sie sich seit vielen Jahren kennen gelernt – weil die

neue Katze ein Haus und Blau eine Freundin brauchte. Sie aßen, spazierten, spielten und schliefen zusammen. Alles war für sie wie im Paradies, weil sie ihre beste Freundin gefunden hatten. Als alles gut für die Katzen lief, vergaß Getigert nicht, dass sie die Vögel liebte und sie sprang von dem Fenster nach unten, hinter einem Vogel her. Zuerst sah sie Blau und trotz ihrer Höhenangst saß sie auf dem Fensterbrett und fing an zu miauen. Sie wollte uns sagen: ‘‘Schnell! Meine Freundin ist runtergefallen‘‘. Als wir sie erreichten, war Getigert voll mit Blut. Nach diesem Unfall hinkte Getigert und sie schlief alle Tage wegen der Schmerzen. Blau war auch wie krank. Sie schlief mit ihr und sie säuberte Getigert wie sich selbst. Wenn Getigert etwas aß, aß sie auch, und wenn Getigert aufstehen wollte, stand sie auch auf. Getigert ging es immer besser, aber noch hinkte sie. Alte schöne Tagen kamen wieder und sie liebten sich mehr. Sie wurden alt zusammen. Das Alter brachte die Vergesslichkeit mit, weil Getigert die Vögel noch einmal besuchte. Aber dieses Mal war es das Ende ihres Lebens. Sie konnte ihre Balance nicht kontrollieren und sie fiel sehr schlecht. Sie hinterließ eine traurige Familie und eine Freundin, die sie suchte und weinte.

34 35

alef’12 Yazan/Autor(in): Kübra Kayıkçı

Avrupa Gençlik Kulübü güncel konuların tartışıldığı bir kulüptür. Bunun yanı sıra yıl içerisinde kulüp öğrencileri EYP konferansı kapsamında değerlendirilen konferanslara gitmektedir. Bu konferanslar farklı okullarda farklı konular üzerine yapılmaktadır. Ancak geçtiğimiz yıl ALEF’12 adı altında okulumuz Avrupa Gençlik Kulübü resmi bir EYP konferansı yapmıştır. 2012-2013 eğitim yılı Ekim ayında, bu konferans şehir içinden ve şehir dışından birçok okulun katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Dört gün süren konferans, kendi içinde oryantasyon çalışmaları, komite çalışmaları ve genel kurul olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Konferans oryantasyon çalışmalarıyla başlamıştır. Oryantasyon çalışmaları gerek komitelerin birbirleriyle, gerekse komite üyelerinin kendi aralarında tanışmalarını ve yoğun geçecek üç gün boyunca komite ortamında rahat çalışabilmelerini amaçlamaktadır. Konferansın belki de en eğlenceli günü olan ilk gün yani oryantasyon çalışmalarının olduğu gün komite başkanlarının bulduğu oyunlar ve gün sonunda dağıtılan günlük konferans gazeteleriyle daha da eğlenceli bir hal almıştır. İlk günün sonunda farklı restoranlarda akşam yemeği yenmiştir. Oryantasyon çalışmaları gibi akşam yemeğinde de konferans üyeleri oldukça eğlenceli vakit geçirmiştir. Şehir dışından gelen ve otelde kalacak öğrencilerin otellere ulaştırılmasıyla konferansın ilk günü sonlanmıştır. Konferansın ikinci günü Teoman Kumbaracıbaşı’nın konuk olduğu açılış programıyla başlamıştır. Renkli kişiliği ve farklı yaşam tarzıyla Teoman

Kumbaracıbaşı dinleyicilerin keyifli vakit geçirmesini sağlamıştır. Açılış Programının ardından oryantasyon çalışmaları ve bu keyifli söyleşiyle eğlenceli vakit geçiren delegeler yoğun geçecek komite çalışmalarına başlamıştır. İki gün boyunca taslakları üzerine çalışan delegeler üçüncü günün sonunda komite konularıyla ilgili sorun ve çözümleri içeren taslaklarını bitirmişlerdir. Yorucu komite çalışmalarının sonunda delegelerin hazırladıkları taslaklarını sunacakları konferansın son günü yani Genel Kurul günü gazetecilerin konferans sponsoru olan Haribo ayıcığıyla ilgili yaptıkları örnek taslak tartışmasıyla başlamıştır. Bahçeşehir Üniversitesi’nin konferans salonunda gerçekleşen Genel Kurul komitelerin taslak sunumları, taslakların tartışılması ve oylanmasıyla son bulmuştur. Genel Kurul’un sonunda gazetecilerin hazırladığı eğlenceli konferans videosu izlenmiş ve son günlük konferans gazetelerinin dağıtılmasıyla ALEF’12 resmi olarak sona ermiştir. Bundan sonrası dört gün boyunca yorulan konferans üyelerinin yorgunluklarını atacakları, eğlenip dans edebilecekleri bir partiydi... ALEF’12 okulumuz Avrupa Gençlik Kulübünün organize ettiği ilk konferans olması açısından büyük önem taşımaktadır. İlk konferansımız olmasına rağmen büyük başarıyla gerçekleştirilen ALEF’12’nin gelecek yıllarda da devam etmesini ve bir Alman Lisesi geleneği halini almasını umuyoruz.

Jugend musızıert ıntervıeW mıt eıner teılnehmerın: laura peıKert

Yazan/Autor(in): Yağmur Şapçı

Fragen1. Wie hast du dich dafür entschieden, an Judendmusiziert teilzunehmen?

2. Was war deine Position und was für eine Aufgabe hast du gehabt?

3. Gibt es irgendeine interessante oder lustige Erinnerung, die du uns weitergeben willst?

4. Was für ein Gefühl ist das, in den Landeswettbewerb weiterzukommen?

5. Was kannst du den Schülern empfehlen, die nächstes Jahr an Jugendmuzisiert teilnehmen wollen?

Antworten1. Ich wollte schon immer mal an Jugend musiziert teilnehmen, aber an meiner schule in Deutschland wurde dafür nicht geworben und ich hatte nie die Gelegenheit dazu. die Entscheidung, hier mitzumachen, war dann ganz spontan, ich hab gar nicht lange überlegt, eine andere Option als teilnehmen gab es in meinem Kopf gar nicht.

2. Also ich hab in der Kategorie “Gesang (Pop)” teilgenommen und musste 15 - 20 Minuten verschiedene Titel, unter anderem einen selbst geschriebenen singen.

3. Lustige Erinnerung eher nicht, aber ich kann einfach jedem, der mit dem Gedanken, bei Jugendmusiziert teilzunehmen, liebäugelt nur empfehlen, es auch zu tun - die Menschen, die man kennenlernt, sind alle unheimlich sympathisch und nett, es gibt bei diesem Wettbewerb keinerlei konkurrenzdenken, sondern jeder unterstützt jeden und feuert einen an . das finde ich einfach super und es ist vor allem ungewöhnlich für einen Wettbewerb, da man sich ja sonst insgeheim wünscht, dass die Konkurrenten rausfliegen. Da ja aber sowieso jeder individuell bewertet wird und auch 15 Leute den ersten platz haben könnten, denkt niemand so. Das ist einzigartig. :)

4. Weiterzukommen war schon ein tolles Gefühl, ich hab mich sehr gefreut und bin froh, die Erfahrung gemacht zu haben. Gleichzeitig steht man natürlich vor der Herausforderung, seine Leistung zu optimieren, denn im Landes Wettbewerb wird sehr viel mehr erwartet und strenger bewertet, als im Regional Wettbewerb.

5. Legt euch ins Zeug, damit ihr im Regional Wettbewerb genügend punkte zum weiterkommen bekommt! Der Landes Wettbewerb lohnt sich wirklich. Ich werde nächstes Jahr auf jeden fall wieder teilnehmen und freue mich, wenn nächstes Jahr ein paar mehr Mitstreiter im Regional Wettbewerb sind.

36 37

auch und gerade in Europa“ (S.28). Man könnte dies für eine Verschwörungstheorie halten, doch leider belegt es Streeck Schritt für Schritt (in Kapitel III, S.141-223) und macht klar, dass die neoliberalen Ideologen und Technokraten auch noch glauben, das alles wäre gut für die Welt. Kern des Ganzen ist der Widerspruch zwischen „Marktgerechtigkeit“ (die im irrealen Idealfall meint, alle wären am Markt gleichmächtig – in der Realität strebt das Kapital, nach den Regeln der ökonomischen Rationalität, immer zur privilegierten/ vorrangigen Durchsetzung seiner Interessen und beseitigt andere Wettbewerbsteilnehmer, seien es Konkurrenten durch die Herausbildung von Monopolen oder Gegengewichte wie Gewerkschaften und staatliche Vermögensumverteilung durch Steuern, etc.) und „Sozialer Gerechtigkeit“ – wollen wir soziale Gerechtigkeit, in der jede/ jeder bekommt, was sie/ er braucht, oder Marktgerechtigkeit, in der sich jede/ jeder nimmt, was sie/ er kriegen kann, und wer sich nichts nehmen kann (z.B. weil sie/ er kein Vermögen zum Investieren hat oder schwanger oder gar krank ist), eben leer ausgeht? Streeck belegt den hier ablaufenden Prozess eindrucksvoll mit Zahlen aus den USA, dem Vorreiterland dieser Entwicklung: „Die Zahlen zeigen, dass die Haushalte der Arbeitnehmer in der Vereinigten Staaten seit den 1980’er Jahren gemessen am Fortschritt der Produktivität so gut wie nichts hinzugewonnen haben, und zwar trotz gewachsenen Arbeitseinsatzes, höherer Arbeitsintensität, gestiegenen Flexibilitätsanforderungen und ständiger Verschlechterung der Beschäf-tigungsbedingungen. Ganz anders stellt sich die Situation für die Residualeinkommen der Eigner und Verwalter großer Kapitalien dar … nicht weniger als 93 Prozent des im Jahr 2010 erwirtschafteten Zuwachses des Sozialprodukts – 288 Mrd. US-Dollar – an das oberste eine Prozent der Steuerzahler gegangen waren, und 37 Prozent des Zuwachs an die obersten 0,1 Prozent, deren Einkommen damit um 22 Prozent zunahm. … gingen 81,7 Prozent des Vermögenszuwachses in den Vereinigten Staaten zwischen 1983 und 2009 an die obersten fünf Prozent, während die unteren sechzig Prozent Vermögen in Höhe von 7,5 Prozent des Vermögenszuwachses verloren“ (S.86 f.). Krasser kann die Nichterfüllung des Versprechens des Kapitalismus, „Wohlstand für alle“ (Adam Smith) zu schaffen, kaum dokumentiert werden! Dazu noch ein kleines Zitat eines Ideologen des Neoliberalismus, Friedrich A. Hayek: „Womit wir es im Falle der sozialen Gerechtigkeit zu tun haben, ist einfach ein quasireligiöser Aberglaube … Und der vorherrschende Glaube an soziale Gerechtigkeit ist gegenwärtig wahrscheinlich die schwerste Bedrohung der meisten anderen Werte einer freien Zivilisation“ (Hayek 1981, S.98 – hier zitiert auf S.93).Eine Lösung wären Steuererhöhungen für die Reichen, die Streeck zwar nicht für realistisch hält, aber für legitim: „Höhere Steuern zur Vermeidung von Staatsschulden würden auch die

kitschige Konsolidierungsrhetorik obsolet machen, wonach >>wir<< nicht auf Kosten >>unserer Kinder<< leben dürfen – wenn das Problem in Wahrheit darin besteht, dass die >>Besserverdienenden<< auf Kosten der Allgemeinheit leben, indem sie sich von einer Beteiligung an den bei der Pflege ihrer Jagdgründe anfallenden gesellschaftlichen Gemeinkosten weitgehend freistellen lassen“ (S.115).Eine andere, für ihn wenig wahrscheinliche Alternative „wäre eine Demokratie ohne Kapitalismus, zumindest ohne den Kapitalismus, den wir kennen. … Ihr ginge es nicht um den sozialen Frieden durch wirtschaftliches Wachstum und schon gar nicht um sozialen Frieden trotz wachsender Untergleichheit, sondern um die Verbesserung der Lage der von neoliberalem Wachstum Ausgeschlossenen, wenn nötig auf Kosten von sozialem Frieden und Wachstum“ – hier denke ich an Konzepte zur „Nachhaltigen Entwicklung“, zu „Wohlstand ohne Wachstum“, Genossenschaften, Commons und Kooperativen (selbstverwaltete und nicht-gewinnstrebende Unternehmen in Landwirtschaft und Industrie).Eine konkrete Empfehlung gibt Streeck am Schluss dann doch noch und die heißt spannenderweise: „Lob der Abwertung“ (S.246) – ein Ende des Euros (außer vielleicht als virtuelle Vergleichswährung) durch eine Akt nationaler Souveränität!Ich muss gestehen, ich habe die Entwicklung der Kapitalismuskritik der letzten 1,5 Jahrzehnte etwas verschlafen und folgte der Propagandameinung, es gäbe nun einmal keine Alternative zum Kapitalismus (und dem Euro) – interessant, dass jetzt ausgerechnet Wirtschafts-Nobelpreisträger (wie Joseph E. Stiglitz, unterstützt „occupy“, und Elinor Ostrom, 2009) und Direktoren von Max-Planck-Instituten (sowie bzgl. des Euro auch Felix Spehl aus der 9 DE!) mich wieder darauf stoßen konnten! Ich werde das Thema sicher weiterverfolgten, privat, in dem ich nach selbstverwalteten Kooperativen suchen werde, um meine Alltagsgüter zu erwerben, und beruflich, um darüber auch gutes Unterrichtsmaterial zu erstellen!

Prof. Wolfgang Streeck (geb. 1946) ist Direktor des Max-Planck-Instituts für Gesellschaftsforschung in Köln und ein hochgeehrter Soziologe, doch wenn man ihn über den (Finanzmarkt-)Kapitalismus schimpfen hört, meint man einen jugendlichen Revoluzzer vor sich zu haben. Streeck belegt bereits mit historischen Zitaten (z.B. von jemand so unverfänglichem wie Joseph A. Schumpeter, 1918; hier S.108), dass der Kapitalismus nie für die Ewigkeit gedacht war und dass seine Überwindung – von Marx erhofft, von Lenin versucht und von den 68’er ersehnt – bisher nur aufgeschoben wurde, eben mit „gekaufter Zeit“: „Jeder Sieg über die Krise wurde über kurz oder lang zum Vorspiel einer neuen Krise, durch komplexe Wendungen hindurch, die eine Zeitlang vergessen ließen, dass alle Stabilisierungsmaßnahmen nur provisorisch sein können, solange der Fortschritt der kapitalistischen Entwicklung – die >>Landnahme<< durch den Markt (Lutz 1984, Luxemburg 1913) – mit der Logik der sozialen Lebenswelt zusammenstößt“ (S.16). Um es aber gleich vorwegzunehmen: Streeck geht nicht von einer gesetzmäßig, unausweichlichen Überwindung des Kapitalismus aus – viel eher erwartet er seinen endgültigen Sieg gemäß dem neoliberalen Modell und dann ein schlimmes Ende der unausweichlich folgenden gesellschaftlichen Krise. Entsprechend erklärt er gleich zu Beginn, „dass ich es intuitiv ablehne zu glauben, dass Krisen immer gut ausgehen … Ich halte es auch für falsch, von jemandem, der ein Problem als solches beschreibt, zu fordern, dass er zusammen mit dessen Analyse gleich eine Lösung liefert“ (S.8).Es folgt eine genaue Analyse des „gezähmten Kapitalismus“ nach 1945 (in Deutschland „Soziale Marktwirtschaft“ genannt) und seiner Ausbruchsversuche seit Ende der 1970’er Jahre (zuerst unter M. Thatcher in GB, dann unter R. Reagan in den USA – damit beginnt dann der „Finanzmarktkapitalismus“, in dem die reale Produktion zweitrangig ist und es primär um möglichst hohe Zinserträge aus Geldgeschäften geht, sei es mit Aktien, bei denen dann auf „shareholder value“, also Dividenden gedrängt wird und sei es über Massenentlassungen, oder mit Staatsschulden, sogenannten bonds, oder mit Finanzderivaten, die oft sogar nur so etwas wie Wetten ohne reale Käufe sind): „Tatsächlich ist die Geschichte des Kapitalismus nach den siebziger Jahren des 20.Jahrhunderts, einschließlich der in ihr aufeinanderfolgenden Wirtschaftskrisen, eine Geschichte des Ausbruchs des Kapitals aus einer sozialen Regulierung, die ihm nach 1945 aufgezwungen worden war, die es aber selber nie gewollt hatte.“ Die Folgen der durch das nun wieder ungezügelte Gewinnstreben (denn genau darum, um höhere Gewinne durch niedrigere Löhne und Steuern, ging es) verursachten sozialen Probleme hätte der Staat abgefangen, indem er zuerst eine hohe Inflation zuließ (da diese die Geldvermögen gefährdete, wurde sie wieder beendet) und sich dann vom „Steuerstaat“ zum „Schuldenstaat“ gewandelt

habe: Als Ausgleich für die fehlenden Steuereinnahmen von den Reichen (und den jetzt immer zahlreicheren Arbeitslosen) nahm erst der Staat Schulden auf und dann erlaubte er den Bürger, fehlende staatliche Leistungen über Privatschulden (die gleichzeitig die notwendige Anlagemöglichkeit für angehäuften Gewinne der Finanzmärkte darstellten) zu kompensieren (drei Mal wurde also für je etwa 10 Jahre Geld in großem Umfang genutzt, um die Krise aufzuschieben) – bis am Ende die Finanzkrise von 2008 stand, auf die nun der Umbau der Staaten zum „Konsolidierungsstaat“ folgt. Letzteres klingt nett (der Staat konsolidiert sich/ macht sich wieder solide/ fest – zahlt seine Schulden zurück – dies ist allerdings für viele Jahrzehnte nicht möglich, in denen er immer weiter Zinsen an die Finanzmärkte zahlt!), meint aber den Umbau der nach 1945 politisch gewollten Wohlfahrtsstaaten in einen Staat nach neoliberalem Modell (ohne staatliche Daseinsfürsorge wie Sozialhilfe oder kostenlose Bildung, aber mit starker Polizeigewalt, um die ungleichen Vermögensverhältnisse zu sichern). Ziel der Finanzmärkte ist es dabei vor allem, eine Umschuldung („haircut“, teilweises Nichtzurückzahlen von Krediten) bzw. einen Staatsbankrott (= komplettes Nichtzurückzahlen von Krediten) zu verhindern: „Aus Sicht der Kreditgeber muss dafür gesorgt sein, dass ein allfälliger >>haircut<< nicht bei ihnen stattfindet, sondern bei Rentnern und Krankenversicherten – dass also die Staaten ihre Souveränität nur gegenüber ihren Staats- und nicht gegenüber ihren Marktvölkern ausüben“ (S.127) Da die meisten Bürger solch einen Staat nie wollen würden, erfolgt der Umbau über Verpflichtungen außerhalb der parlamentarischen Kanäle, z.B. über Beschlüsse der Ministerkonferenz der EU oder gleich über EZB (Europäische Zentralbank) und Europäischen Gerichtshof: „In der verkehrten Welt der in die internationalen Finanzmärkte eingebetteten zwischenstaatlichen Finanz und Fiskaldiplomatie wird die Abtretung von nationaler Souveränität an supranationale Institutionen und werden internationale Hilfsleistungen ebenso wie grenzüberschreitende Regulierung zu Instrumenten nicht nur der Einlagensicherung und Schuldeneintreibung für Finanzinvestoren, sondern auch der Entdemokratisierung des Kapitalismus durch Schutz der >>Märkte<< gegen politische Eingriffe im Namen marktkorrigierender sozialer Gerechtigkeit“ (S.139; Hervorhebung hinzugefügt). Streecks Fazit hier: „Sicher bin ich mir, dass es sich heute um eine Spätzeit der Demokratie insofern handelt, als die Demokratie, wie wir sie kennen, auf dem Weg ist, als redistributive Massendemokratie [die kleine Geschenke an die Massen austeilt] sterilisiert und auf eine Kombination von Rechtsstaat und öffentlicher Unterhaltung reduziert zu werden. Dieser Prozess der Entdemokratisierung des Kapitalismus vermittels Entökonomisierung der Demokratie ist, wie ich zu zeigen beabsichtige, seit der Krise von 2008 weit vorangekommen,

Wolfgang streecK: geKaufte zeıt. dıe vertagte Krıse des demoKratıschen Kapıtalısmus. suhrKamp verlag, Berlın 2013

Yazan/Autor(in): Jörg Dittberner

38 39

“Quantum” Wıeder der erste!

eıne KarıKatur

Unsere Schulband “Quantum” hat bei dem Wettbewerb “Rock’n Purple”, der von der Maltepe Universität organisiert wird, dieses Jahr das zweite Mal den ersten Preis bekommen. Mit seiner eigenen Version des Stückes “Burn” von der berühmten englischen Rockband “Deep Purple” hat Quantum auch die Preise für “beste Gitarre” und “beste Stimme” gewonnen.Herzlichen Glückwunsch!