chương 8 va ba po

Chương 8Chính sách tài khóa

Nguyễn Việt Hưng

2

Mục tiêu của chương

Trình bày lịch sử ra đời chính sách tài khóa

Giới thiệu mô hình giao điểm Keynes

Trình bày mối quan hệ giữa đường tổng chi

tiêu trong mô hình giao điểm Keynes và

đường tổng cầu

3







4

Lịch sử chính sách tài khóa

Đại khủng hoảng kinh tế 1929-1933

Cơ chế tự điều chỉnh của thị trường mà trường phái Cổ điển

ủng hộ đã thất bại

Keynes viết cuốn Lý thuyết chung về việc làm, lãi suất, và tiền

tệ đã nhấn mạnh tới vai trò của chính phủ trong việc giúp ổn

định sản lượng

– Chính sách tài khóa

5

Lịch sử chính sách tài khóa

Đại khủng hoảng

– Thất nghiệp tăng cao

– Sản lượng thực tế giảm mạnh

Keynes chỉ ra nguyên nhân

– Nhu cầu ở khu vực tư nhân quá thấp

Keynes đưa ra khuyến nghị

– Tăng tổng cầu sẽ làm tăng sản lượng

– Chính phủ có thể tăng tổng cầu thông qua chi tiêu chính phủ hoặc thuế

6







7

Mô hình giao điểm Keynes

Mục đích của mô hình

– Giải thích tổng chi tiêu dự kiến của nền kinh tế phụ thuộc

vào những nhân tố nào

– Xác định mức sản lượng cân bằng và cơ chế điều chỉnh

– Phân tích ảnh hưởng của sự thay đổi chi tiêu chính phủ và

thuế tới sản lượng cân bằng

8

Mô hình giao điểm Keynes

Giả định mô hình

– Giá cả cứng nhắc và

tổng cung ngắn hạn nằm

ngang

Hàm ý rằng tổng cầu sẽ

quyết định GDP thực tế

trong ngắn hạn

Sản lượng thực tế

Mứ

c gi

á ch

ung 120

100

110

7.0 8.0

P

Y

ADo

SAS

AD1

9

Tổng chi tiêu dự kiến

Tổng chi tiêu dự kiến (AE – Aggregate Expenditure)

bằng với lượng tiêu dùng dự kiến của hộ gia đình

cộng với lượng đầu tư dự kiến cộng với lượng chi

tiêu dự kiến của chính phủ và cộng với lượng xuất

khẩu dự kiến rồi trừ đi lượng nhập khẩu dự kiến.

AE = C + I + G + X - IM

10


Tiêu dùng dự kiến của hộ gia đình C phụ thuộc vào:– Thu nhập GDP thực tế– Thuế thu nhập– Thu nhập kỳ vọng trong tương lai– Lãi suất– Mức giá chung (ở đây giả định mức giá không

đổi)– ...

11


Tiêu dùng dự kiến của hộ gia đình C– Hàm tiêu dùng giản đơn của Keynes có dạng:

C = Co + MPC(Y – T)

– Trong đó: Co là tiêu dùng tự định không phụ thuộc vào thu nhập

T là thuế thu nhập cho trước (không thay đổi theo Y) MPC là xu hướng tiêu dùng biên (Marginal Propensity to

Consume), 0 < MPC < 1.

12


Tiêu dùng dự kiến của hộ gia đình C– MPC cho biết khi thu nhập tăng thêm 1 đơn vị thì

người tiêu dùng sẽ tăng thêm MPC đơn vị tiêu dùng và MPS đơn vị tiết kiệm (MPS = 1 – MPC)

ΔY = ΔC + ΔS

(ΔC/ΔY) + (ΔS/ΔY) =1 MPC + MPS = 1

MPS: xu hướng tiết kiệm biên

13


Đầu tư dự kiến I

– Gồm đầu tư dự kiến cố định vào kinh doanh

– Gồm đầu tư dự kiến cố định vào nhà ở

– Gồm đầu tư dự kiến vào hàng tồn kho

14


Đầu tư dự kiến I phụ thuộc vào

– Lãi suất thực tế

– Lợi tức kỳ vọng / Triển vọng kinh tế

Hàm đầu tư giản đơn Keynes đưa ra có dạng:

I = Io – br

Trong đó

– Io là đầu tư tự định không phụ thuộc vào lãi suất

– r là lãi suất;

– b là hệ số, b > 0 phản ánh việc lãi suất tăng làm giảm đầu tư

15


Chi tiêu dự kiến chính phủ G

– Keynes giả định khoản chi tiêu dự kiến này sẽ

được xác định từ đầu

G = Go

16


Xuất khẩu dự kiến

– Keynes giả định xuất khẩu dự kiến cũng được

cho từ trước

X = Xo

17


Nhập khẩu dự kiến IM phụ thuộc vào

– Thu nhập trong nước: nếu GDP (Y) tăng thì mọi người sẽ có xu

hướng nhập khẩu nhiều hơn

– Hàm nhập khẩu giản đơn:

IM = MPMY

– Trong đó

MPM là xu hướng nhập khẩu biên, 0 < MPM < 1 và MPM < MPC

MPM cho biết khi thu nhập tăng 1 đơn vị thì nền kinh tế nhập khẩu

thêm MPM đơn vị

18


Tổng chi tiêu dự kiến do vậy sẽ là:

AE = C + I + G + X – IM

AE = Co + MPC(Y-T) + Io – br + Go + Xo - MPMY

AE = {Co + Io + Go + Xo - MPCT - br} + {MPC - MPM}Y

AE = + Y { > 0; 0 < < 1}

19


Đây chính là hàm số phản ánh mức chi tiêu dự kiến

của nền kinh tế phụ thuộc vào các nhân tố:

– Thu nhập / GDP thực tế

– Lãi suất

– Các yếu tố chi tiêu tự định (ngoại sinh của mô hình)

20

Xác định sản lượng cân bằng

Sản lượng cân bằng Yo chính là mức sản

lượng để cho tổng chi tiêu dự kiến cũng

bằng sản lượng thực tế Yo

AE = Y

21

Xác định sản lượng cân bằng

1

1 1o o o o o

MPCY C I G X br T

MPC MPM MPC MPM

Mức sản lượng cân bằng sẽ là:

b

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

4.0

6.0

8.0

0 2 6 10

a

c

Đường 45o

AE = + Y

Sản lượng cân bằng

23

Cơ chế điều chỉnh về sản lượng cân bằng

Nếu Y > Yo:

– Tổng chi tiêu dự kiến AE (Y) sẽ thấp hơn GDP

thực tế

– Lượng hàng tồn kho ngoài dự kiến tăng

– Các doanh nghiệp có xu hướng giảm sản lượng

về mức Yo

a

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

6.0

8.0

0 6 10

b

Đường 45o

AE

DN cắt giảm sản lượng

AE = 8 Y = 10

Hàng tồn kho ngoài dự kiến tăng

25


Nếu Y < Yo:

– Tổng chi tiêu dự kiến AE (Y) sẽ lớn hơn GDP

thực tế

– Lượng hàng tồn kho sẽ giảm

– Các doanh nghiệp có xu hướng tăng sản lượng

về mức Yo

b

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

4.0

6.0

0 2 6

Y=2

a

Đường 45o

AE = + Y

Lượng hàng tồn kho giảm

AE = 4

DN tăng sản lượng

27


Yo là mức sản lượng cân bằng do các doanh

nghiệp luôn hướng sản xuất tới mức sản

lượng này

Tại mức sản lượng Yo, các doanh nghiệp

không có động cơ thay đổi mức sản lượng.

28

Tác động của chính sách tài khóa

Nếu chính phủ tăng chi tiêu ΔG thì sản lượng cân

bằng sẽ tăng thêm một lượng ΔY

1

1Y G

MPC MPM

Tại sao???

29


Chính phủ tăng chi tiêu làm tăng GDP thực tế

GDP thực tế tăng làm tăng tiêu dùng hộ gia đình C

Tiêu dùng hộ gia đình tăng lại tiếp tục làm tăng GDP thực tế.

...

30


1

1 MPC MPM gọi là số nhân chi tiêu

Số nhân chi tiêu cho biết quy mô thay đổi của sản

lượng khi các bộ phận chi tiêu tự định Co; Io; Go;

Xo; r thay đổi

a

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

AEo

AE1

0

ΔG

Yo Y1

b

Đường 45o

AEo

AE1

1

1G

MPC MPM

32


Nếu chính phủ giảm thuế ΔT thì sản lượng cân bằng sẽ tăng thêm một lượng ΔY

1

MPCY T

MPC MPM

Tại sao???

33


Chính phủ giảm thuế làm tăng thu nhập sau thuế của hộ gia đình

Thu nhập sau thuế tăng làm tiêu dùng hộ gia đình C tăng

Tiêu dùng hộ gia đình tăng làm tăng GDP thực tế. GDP thực tế tăng làm tăng tiêu dùng hộ gia đình ...

34


1

MPC

MPC MPM

gọi là số nhân thuế

Số nhân thuế cho biết quy mô thay đổi của sản

lượng khi thuế thu nhập cố định T thay đổi

a

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

AEo

AE1

0

-MPCΔT

Yo Y1

b

Đường 45o

AEo

AE1

1

MPCT

MPC MPM

36


Chính sách tài khóa mở rộng

– Tăng chi tiêu G hoặc giảm thuế thu nhập T sẽ làm tăng sản

lượng cân bằng

Chính sách tài khóa thắt chặt

– Giảm chi tiêu G hoặc tăng thuế thu nhập T sẽ làm giảm sản

lượng cân bằng

37


Tác động của thay đổi chi

tiêu chính phủ và thuế làm

sản lượng thay đổi một

lượng lớn hơn lượng thay

đổi chi tiêu chính phủ và

thuế được gọi là hiệu ứng

số nhân (multiplier effect)

1

MPCY T

MPC MPM

1

1Y G

MPC MPM

38


Cán cân ngân sách bằng thuế thu được trừ

đi chi tiêu chính phủ (T – G)

– T – G > 0: thặng dư ngân sách

– T – G < 0: thâm hụt ngân sách

– T – G = 0: ngân sách cân bằng

39


Nguồn tài trợ khi ngân sách thâm hụt

– Phát hành trái phiếu chính phủ ra công chúng

Tăng lãi suất trong nước và thoái lui đầu tư tư nhân

– Vay nước ngoài

Tăng nợ nước ngoài và làm mất giá nội tệ

– Vay tiền từ ngân hàng trung ương (in tiền để tài trợ thâm hụt)

Lạm phát lâu dài

40







41

Đường tổng chi tiêu và tổng cầu

Bây giờ, chúng ta sẽ xét tới trường hợp giá

cả thay đổi để phân tích mối quan hệ giữa

đường tổng chi tiêu AE và đường tổng cầu

AD.

42


Giá là Po thì tổng chi tiêu dự kiến là AEo

Giá giảm xuống P1 thì tổng chi tiêu dự kiến sẽ tăng lên thành AE1

– Hiệu ứng của cải làm tăng tiêu dùng dự kiến C

– Hiệu ứng lãi suất làm tăng đầu tư dự kiến I

– Hiệu ứng tỷ giá làm tăng xuất khẩu dự kiến X

Tổng chi tiêu dự kiến tăng sẽ làm sản lượng tăng

Đường AD sẽ có độ dốc âm.

a

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

AEo

AE1

0 Yo Y1

b

o

Đường 45o

AE (Po)

AE (P1)

1

Tổng cầu

Po

P1

Yo Y1

AD0


Mứ

c g

iá c

hu

ng

45


Giá là Po thì tổng chi tiêu dự kiến là AEo

1. Chi tiêu chính phủ tăng ΔG làm tổng chi tiêu dự kiến sẽ tăng

lên thành AE1

2. Tổng chi tiêu dự kiến tăng sẽ làm sản lượng tăng thêm ΔY =

ΔG {1/(1 – MPC + MPM)}

3. Đường AD sẽ dịch chuyển sang phải một đoạn tương ứng

a

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

AEo

AE1

0 Yo Y1

b

o

Đường 45o

AE0

AE1

1

Tổng cầu

Po

Yo Y1

AD0


Mứ

c g

iá c

hu

ng

AD1

1

1G

MPC MPM

48


4. Trong ngắn hạn, giá cả tăng lên P1 làm tổng chi tiêu dự kiến

giảm xuống AE(P1)

5. Sản lượng giảm xuống Y2

6. Trong dài hạn, giá cả tiếp tục tăng lên P2 làm tổng chi tiêu dự

kiến giảm xuống AE(P2) trùng với AEo (Po)

7. Sản lượng giảm trở lại Yo

a

GDP thực tế

Tổ

ng

ch

i ti

êu d

ự k

iến

AEo

AE1

0 Yo Y1

b

o

Đường 45o

AE0 (Po) = AE(P2)

AE1 (Po)

1

AE (P1)

c

Y2

AE2

Tổng cầu

Po

Yo Y1

AD0


Mứ

c g

iá c

hu

ng

AD1

1

1G

MPC MPM

Y2

a b

c

SAS

P1

P2

LAS

d

51


Sự thay đổi giá làm dịch chuyển đường AE và di

chuyển dọc trên đường AD

Sự gia tăng của chi tiêu tự định (không phải do giá

thay đổi) làm AE và AD thay đổi một lượng theo hiệu

ứng số nhân chi tiêu

– Đường AD dịch một đoạn theo hiệu ứng số nhân

52


Trong ngắn hạn, GDP thực tế thay đổi nhưng quy mô thay đổi nhỏ

hơn quy mô thay đổi của AD do giá thay đổi.

Trong dài hạn, GDP thực tế trở lại mức ban đầu do giá thay đổi và lấn

át hoàn toàn sự thay đổi chi tiêu tự định ban đầu

Tổng chi tiêu thay đổi chỉ làm GDP thực tế thay đổi trong ngắn hạn;

Tổng chi tiêu thay đổi không làm GDP thực tế thay đổi trong dài hạn,

GDP thực tế luôn bằng với GDP tiềm năng.

chương 8 va ba po

Education