chapter 5
DESCRIPTION
მარკეტინგის საფუძვლები - ფილიპ კოტლერიTRANSCRIPT
■ Aam Tavis Seswavlis Semdeg Tqven SeZlebT:
11.. ukeT gaecnoT samomxmareblo bazarsa da im ZiriTad faqtorebs, romlebic yidvisas gavlenas axdenen
momxmareblis qcevaze; 22.. daadginoT da ganixiloT myidvelis mier gadawyvetilebis miRebis procesis safexurebi;
33.. aRweroT axali produqtis gaazrebisa da difuziis procesi; 44.. gansazRvroT biznesbazari da daadginoT is
ZiriTadi faqtorebi, romlebic zegavlenas axdenen myidveli organizaciis qcevaze; 55.. CamoTvaloT da
gansazRvroT myidveli organizaciis mier gadawyvetilebis miRebis procesis etapebi.
5momxmareblisa daorganizaciuli myidvelisqceva
wina TavSi Tqven gaigeT, Tu rogor moipovebs, aanalizebs da iyenebs mar-
ketingis specialisti informacias bazrisa da marketinguli programebis
Sesaswavlad. am TavSi Tqven marketingul mogzaurobas ganagrZobT da ufro
metad daakvirdebiT sabazro sivrcis yvelaze mniSvnelovan elements _ momx-
marebels. marketingis mizania, zegavlena iqonios momxmareblis im fiqrebsa da
qcevebze, romlebic ukavSirdeba organizaciasa da mis SeTavazebebs. marke-
tologma, pirvel rigSi, unda gaicnobieros, Tu ra, rodis da rogor axdens
gavlenas myidvelis qcevaze da pasuxi gasces kiTxvas – ratom? Tavdapirvelad,
ganvixilavT momxmareblis mier yidvis Sesaxeb saboloo gadawyvetilebis
miRebis process da masze zegavlenis mqone faqtorebs da mxolod amis Semdeg
visaubrebT biznesmyidvelTa qcevaze. Tqven dainaxavT, rom yidvis Sesaxeb
gadawyvetilebis miReba mniSvnelovani, magram Zalian rTuli amocanaa.
Cveni interesis pirveli punqti _ Harley-Davidson-i, saukeTeso mZime moto-
cikletebis mwarmoebelia, romelmac motocikletebis bazari daipyro. vin
marTavs Harley-s am uzarmazar `motociklets~ (Hog-s e.w. taxs)? ra ubiZgebsmomxmarebels, rom sxeulze Harley-s emblema amoisviringon? gzaze cxovrebis
gamo saxli da ojaxuri kera miatovon da asiaTasobiT sxva adamianTan erTad
Harley-s rbolebSi miiRon monawileoba? SesaZloa gagikvirdeT, magram Harley-Davidson-ma am kiTxvebze pasuxebi yvelaze ukeTesad icis.
mxolod ramdenime brendi Tu iwvevs momxmarebelSi erTgulebis iseT
Zlier grZnobas,rogorsac Harley-Davidson-is mflobelebi amJRavneben. Harley-smyidvelebi brendisadmi granitiviT mtkice erTgulebiT gamoirCevian.
American Iron-is gamomcemeli acxadebs: `SeuZlebelia moiZebnos adamiani,
romelsac sxeulze amosviringebuli aqvs – Yamaha~. xolo erT-erTi kvleviTi
kompaniis prezidenti ambobs: `bevrisaTvis, ubralod, motocikleti arafers
niSnavs, maTTvis yvelaze mTavari Harley-s flobaa – aseTi Zlieria brendi.~
yovelwliurad, martis dasawyisSi, Harley-s mflobeli 400,000-ze meti adami-
ani floridis Daytona Beach-is quCebSi daqris, rom SeuerTdes Harley-Davidson-iskvireuls. mTeli msoflios baikerebi TavianT Harley-ze arian amxedrebulni da
erTmaneTs uyvebian motociklistebis sagmiro saqmeebs. isini atareben
maisurebs deviziT: `Honda-s tarebas, Harley-s miwola mirCevnia.~
Harley-Davidson-ma aseTi Zlieri emociebis gamowveviT mZimewoniani motocik-
letebis mzardi bazris mwvervalisaken gaikvala gza. Harley-s Hog-ebze aSS-Simotocikletebis gayidvis saerTo moculobis erTi mexuTedi da mZimewoniani
motocikletebis segmentis naxevarze meti modis. orive segmenti Zalian
swrafad izrdeba. sinamdvileSi, ukanaskneli ramdenime wlis ganmavlobaSi
ggzzaammkkvvlleevvii || ideebis kvaldakval
168 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
moTxovnam bevrad gadaaWarba miwodebas. imis gamo,rom popularuli modelebis
sayidlad siaSi ori wliT adre ewerebodnen, sakvirveli ar aris realuri
sacalo fasebis ramdenadme gadameteba sapreiskuranto fasebze. `gvinaxavs
adamianebi, romlebic axal Harley-is yiduloben da Semdeg manqanebis
gasaCerebel adgilze mas 4000-5000 aSS dolariT an ufro Zvirad yidian~,_ acx-
adebs erT-erTi dileri. ukanaskneli 5 wlis ganmavlobaSi Harley-is gayidvagaoTxmagda, Semosavali ki eqvsjer gaizarda. 2003 wlisTvis kompaniam rekor-
duli gayidvisa da Semosavliani me-17 weli miiTvala.
Harley-Davidson-is marketologebi myidvelebsa da maT qcevaze fiqrSi
Zalian did dros atareben. maT surT, icodnen, vin arian maTi myidvelebi, ras
fiqroben da ras grZnoben isini da ratom yiduloben Harley-is da ara Yamaha-s,Kawasaki-is an did Honda American Classic-s. ra aris Harley-is myidvelebis aseTi
mtkice erTgulebis mizezi? rTuli SekiTxvebia. TviT Harley-is menejmenti yve-
laze did prioritetad momxmarebelTa Sexedulebebs miiCnevs.
vin daiareba Harley-iT? Tqven SeiZleba gagikvirdeT! es marTlac araa
`jojoxeTis angelozTa~ brbo – zorba, Savi tyavis qurTukebSi gamowyobili
meamboxeebi da baikerebi, romlebic erT dros Harley-is ZiriTad klienturas
warmoadgendnen. motocikletebi mrbolelTa sul axali masis yuradRebas ipy-
robs – ufro asakovnebis, gavlenianebis da ukeT ganaTlebulebis. Harley-i axla
Tavis produqcias ufro metad `rubbies rich urban bikers~ _ mdidar baikerebssTavazobs, vidre meamboxeebs. Harley-is myidveli daaxloebiT 46 wlis, ojaxis
mepatrone mamakacia, romlis Semosavali saSualod 78 300 dolaria. `am
SemTxvevaSi, Tqven ar gaqvT SemCneuli, _ aRniSnavs erT-erTi damkvirvebeli, _
rom amerikuli miTologiis axalgazrda motociklisti ufro darbaiseli
gaxda~.
Harley-Davidson-i awarmoebs karg motocikletebs da, rom ar CamorCes cvale-
badi bazris ritms, aumjobesebs salonebsa da gayidvis procesis midgomebs.
magram Harley-is momxmareblebi yiduloben ufro mets, vidre ubralod xarisx-
ian motociklets. momxmarebelTa ufro Rrma motivaciebSi Casawvdomad Harley-Davidson-i qmnida fokus-jgufebs motociklistebis monawileobiT. maT
sTavazobdnen, daexataT suraTebi, romlebic Harley Davidson-ze maT damokide-
bulebas gamoxatavda (SegiZliaT, ubralod, warmoidginoT namdvili baikerebi,
romlebic am saqmiT arian dakavebulni?). Semdeg kompaniam fostiT daagzavna 16
000 gamokiTxvis baraTi,romlebic Sedgeboda fsiqologiuri, sociologiuri da
demografiuli, aseve piraduli kiTxvebisgan: `romel cxovelTan asocirdeba
ufro metad Harley – yavisfer daTvTan Tu lomTan?~
kvlevam gamoavlina myidvelis 7 tipi: Tavgadasavlebis moyvaruli tradi-
cionalistebi, gonieri pragmatistebi, stilze orientirebulni, banakuri
cxovrebis moyvarulni, klasikuri kapitalistebi, gulgrili martoxelebi da
Tavxedi, Tavmomwone adamianebi. miuxedavad amisa, yvelam erTnairad daasaxela
is ZiriTadi mizezebi, romlebiTac afaseben Harley-is motocikletebs. `ar aqvs
mniSvneloba, vin xarT, qarxnis damlagebeli Tu misi aRmasrulebeli direq-
tori. Harley Tqven erTnairad gizidavT. damoukidebloba, Tavisufleba da
Zalaufleba – ai,ras gvTavazobs universaluri Harley,~ _ ambobs kompaniis war-momadgeneli.
es kvleva adasturebs, rom Harley-is momxmareblebi ufro mets akeTeben,
vidre ubralod motocikletis yidvaa. `is manqanaze bevrad metia, es aris maTi
TviTgamoxatvisa da cxovrebis stilis nawili,~ _ ambobs erTi analitikosi.
meore ki dasZens, rom Harley-is flobiT `Tqven xdebiT yvelaze uxeSi, yvelaze
cudi biWi ubanSi. ar aqvs mniSvneloba, stomatologi xarT Tu buRalteri.
Tqven Tavs grZnobT borotad am Zalauflebis gverdiT.~ Tqveni Harley axalsuls STaberavs Tqvens sxeuls da moganiWebT damoukideblobas. `Harley-Davidson-is Rilakze TiTis daWera Zravis amuSavebasTan erTad TviT Tqvens war-
mosaxvebs amoZravebs,~ _ gvamcnobs Harley-is veb-gverdi. `Cven vyidiT ocnebebs,~
_ amatebs Harley-is dileri.
klasikuri Sesaxedaoba, xrinwiani xma da TviT Harley-is idea – yvelaferi
es erTad xels uwyobs mis mistikurobas; am `amerikuli legendis~ flobiT
Tqven raRac ufro didis nawili,Harley-is ojaxis wevri xdebiT. is faqtic, rom
Harley-is yidvas, mis xelSi Cagdebas lodini sWirdeba, aZlierebs misi SeZeniT
gamowveul kmayofilebas. sinamdvileSi, kompania mis gamoSvebas ganzrax
zRudavs. `Cveni mizania, yovelTvis moTxovnaze erTiT naklebi motocikleti
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 169
mmoommxxmmaarreebblliiss qqcceevvaa
yyiiddvviissaass (Consumerbuyer behavior)piradi moxmarebi-
saTvis produqciis
yidvis procesSi, sa-
boloo momxmareb-
lis (individebisa
da Sinameurneebis)
qceva.
gamovuSvaT,~ _ ambobs aRmasrulebeli direqtori.
aseT Zlier emociebsa da motivaciebs aerTianebs klasikuri Harley-Davidson-is sareklamo gancxadeba: reklamaze mocemulia moxrili mxari Harley-Davidson-is sviringiT. warwera gvekiTxeba: `ukanasknelad rodis gqondaT Zalian Zlieri
emocia?~ reklamaSi gamokveTilad aris Camoyalibebuli problema da
SemoTavazebulia misi gadaWris Semdegi saSualeba: `diliT gaRviZebuli
cxovrebas zustad iqidan gaagrZelebT, sadac SeCerdiT. akeTebT imas, rac unda
gakeTdes. iyenebT imas, rac xelgewifebaT. rac erT dros TqvenTvis saocrebas
warmoadgenda, axla Tqveni yoveldRiurobis Semadgenel nawilad iqca. yve-
laferi isev Zveli SegrZnebiT iwyeba. gansxvavebulia mxolod grZnoba, rom
gyavs Harley-Davidson-i. raRac girtyams nervze, gulis cema Zlierdeba da uars
ambob ganze gadgomaze. uceb yvelaferi naTdeba, ufro realuri xdeba, ise
rogorc unda yofiliyo, grZnoba personaluria. zogierTisaTvis Harley-isfloba individualobis gamoxatulebaa. sxvebisTvis ki es niSnavs uzarmazari
tradiciis Tanamonawileobas,tradiciisa,romelic 1903 wels miluokSi Seiqmna.
ucxoTaTvis Harley-Davidson-is motocikleti garkveul SexedulebasTan,
garkveul bgerasTan asocirdeba. nebismieri, vinc mas flobs, getyviT, rom es
raRac ufro metia. Harley-is tareba Tqven Sinaganad gardagqmniT. efeqti perma-
nentulia. SesaZloa Tqveni grZnobebis mozRvavebis dro dadga. Harley sulsxvaa.”1
Harley-Davidson-is magaliTi gviCvenebs, rom yidvis procesSi momxmarebelTa qce-
vaze mravali faqtori axdens gavlenas. yidvisas qceva arasdros aris martivi,
amitom misi gageba marketingis ZiriTadi amocanaa. Tavdapirvelad, Cven
davadgenT samomxmareblo bazris dinamikurobasa da saboloo momxmareblis
qcevas yidvisas. Semdeg ki SeviswavliT biznesbazrebs da myidveli organi-
zaciis Sesyidvis process.
■❚ ssaammoommxxmmaarreebblloo bbaazzaarrii ddaa mmoommxxmmaarreebblliiss qqcceevvaa yyiiddvviissaass
mmoommxxmmaarreebblliiss qqcceevvaa yyiiddvviissaass gulisxmobs piradi moxmarebisaTvis produqciis
yidvis procesSi, saboloo momxmareblis (individebisa da Sinameurneebis)
qcevas. yvela saboloo momxmarebeli erTad ssaammoommxxmmaarreebblloo bbaazzaarrss qmnis..
amerikis samomxmareblo bazari Sedgeba 290 milonze meti adamianisagan, rom-
lebic saqonlisa Tu momsaxurebis SesaZenad yovelwliurad trilionobiT
dolars xarjaven, riTic erT-erTi yvelaze momxibvlel samomxmareblo bazars
warmoadgens. msoflio samomxmareblo bazari TiTqmis 6,3 miliardi adamianis-
agan Sedgeba.2
momxmareblebi mTel msoflioSi erTmaneTisagan gansxvavdebian asakiT,
SemosavlebiT, ganaTlebis doniTa da gemovnebiT. isini warmoudgeneli
raodenobis mravalferovan saqonelsa da momsaxurebas yiduloben. Tu riTi
arian dakavSirebulebi momxmareblebi erTmaneTTan da danarCeni msoflios
sxva elementebTan, gavlenas axdens maT mier produqtis, momsaxurebis da
kompaniis arCevanze. aq Cven ganvixilavT momxmareblis qcevaze moqmed
faqtorebs.
mmoommxxmmaarreebblliiss qqcceevviiss mmooddeellii
yoveldRiurad momxmareblebi yidvasTan dakavSirebiT bevr gadawyvetilebas
iReben. didi kompaniebis umetesoba momxmareblis am gadawyvetilebebs detalu-
rad ikvleven, rom pasuxi gaeces kiTxvebs – ras, sad, rodis, ratom da ramdens
yiduloben momxmareblebi. marketologebs SeuZliaT realur momxmarebelTa
vaWrobis procesis Seswavla, rom daadginon, Tu ras, sad da ra fasad yidu-
loben isini. magram yidvisas momxmareblis qcevasTan dakavSirebiT `ratom~
SekiTxvaze pasuxis gacema arc ise advilia – adamianis gonebaSi yidvaze ama
Tu im gadawyvetilebis miRebis mizezebi xSirad Rrmadaa dafaruli.
adamianis gonebis bnel kunWulebSi SeRweva Znelia. xSirad, TviT momx-
mareblebmac ar ician zustad, ra axdens gavlenas maT gadawyvetilebebze.
momxmarebelTa qcevis eqspertis azriT, yidvis ganmsazRvreli fiqrebis, emo-
ciebisa da aTvisebis 95%-s Cven ver vacnobierebT. yvelaferi Cvengan
ssaammoommxxmmaarreebblloo
bbaazzaarrii (Consumermarket)yoveli individua-
luri piri da Sina-
meurneoba, romelic
produqcias da mom-
saxurebas piradi
moxmarebisaTvis
iZens.
damoukideblad xdeba.3
marketologebisaTvis mTavari SekiTxva aseTia: rogor reagireben momx-
mareblebi im mravalferovan marketingul mcdelobebze, romlebsac kompania
iyenebs? amosavali wertili stimulze sapasuxo qcevis modelia (stimulus-response model), romelic asaxulia suraTze 5.1. igi gviCvenebs, rom marketingisa
da sxva stimulebi Sedian momxmareblis e.w. `Sav yuTSi~ da iwveven garkveul
reaqcias. ase rom, marketologebi unda Seecadon, rom ganmarton, Tu ra aris
myidvelis `Sav yuTSi”.
marketinguli stimulebi moicavs e.w. oTx P-is: produqts (Product), adg-
ils (Place), fassa (Price) da stimulirebas (Promotion). sxva stimulebs miekuTvneba
gare garemoSi arsebuli ZiriTadi Zalebi da movlenebi: ekonomikuri,
teqnologiuri, politikuri da kulturuli. yvelaferi es SeaRwevs myidvelis
e.w. `Sav yuTSi”, sadac isini yalibdebian myidvelis reaqciaTa wyebad, romelTa
dakvirvebac ukve SesaZlebelia, magaliTad, produqtis arCevani, brendis
arCevani, dileris arCevani, Sesyidvis dro da Sesyidvis moculoba.
marketologs surs, gaigos, rogor gardaiqmneba stimulebi reaqciebad
momxmareblis `Sav yuTSi”. “Savi yuTi”, Tavis mxriv, Sedgeba 2 nawilisagan.
pirveli nawili _ myidvelis maxasiaTeblebi _ gavlenas axdens imaze, Tu
rogor aRiqvams momxmarebeli stimulebs da rogor reagirebs maTze. meore
nawili _ myidvelis mier gadawyvetilebis miRebis procesi _ gavlenas axdens
myidvelis qcevaze. Tavdapirvelad, ganvixilavT, Tu myidvelis maxasiaTebeli
niSnebi rogor zemoqmedeben yidvis procesSi myidvelis qcevaze,Semdeg ki myid-
velis mier gadawyvetilebis miRebis process.
mmoommxxmmaarreebblliiss qqcceevvaazzee mmooqqmmeeddii mmaaxxaassiiaaTTeebblleebbii
momxmareblis mier produqtis Sesyidvaze Zlier gavlenas axdens kulturuli,
socialuri, pirovnuli da fsiqologiuri maxasiaTeblebi (ixileT suraTi 5.2).
umetes SemTxvevaSi, marketologebs ar SeuZliaT am faqtorebis kontroli,
Tumca isini mxedvelobaSi unda iqonion. am maxasiaTebelTa ilustrirebas Cven
movaxdenT hipoTezur momxmarebel ana floresze, kolejis kursdamTavrebul,
daqorwinebul qalbatonze. is SefuTuli samomxmareblo saqonlis mwarmoebel
wamyvan kompaniaSi brendis menejerad muSaobs. mas surs, rom moZebnos axali
ram, romliTac dakavebuli iqneba Tavisufal dros da romelic saSualebas
miscems, samuSao dRis Semdeg,daisvenos. am moTxovnilebis gamo anam gadawyvita
fotokameris SeZena da fotosuraTebis gadaReba. mis mier fotokamerebis
170 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
ssuurraaTTii 55..1155..11
myidvelis qcevis modeli
ssuurraaTTii 55..2255..22
momxmareblis qcevaze
moqmedi faqtorebi
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 171
Sefasebisa da brendis SerCevis procesze bevri maxasiaTebeli moaxdenda
gavlenas.
kkuullttuurruullii ffaaqqttoorreebbii.. kulturuli faqtorebi momxmareblis qcevaze
uzarmazar gavlenas axdens. marketologma unda gaigos, ra rols TamaSobs
myidvelis kultura, subkultura da socialuri klasi.
kkuullttuurraa.. kkuullttuurraa aris ZiriTadi faseulobebis, aRqmis, survilebisa da
qcevebis erToblioba, romelsac sazogadoebis wevri ojaxisa da sxva
mniSvnelovani institutebisgan iZens. bavSvi, romelic aSS-Si cxovrobs,
Seiswavlis Semdeg faseulobebs: miRweva da warmateba, saqmianobaSi Cabma,
efeqturoba da praqtikuloba, progresi, materialuri komforti, individualiz-
mi, Tavisufleba, humanuroba, axalgazrduloba, sijansaRe da janmrTeloba.
TiToeul jgufsa Tu sazogadoebas aqvs kultura da qcevaze misi zegavlena
sxvadasxva qveyanaSi SesaZloa erTmaneTisagan Zalian gansxvavdebodes. am
gansxvavebebis gauTvaliswineblobam SesaZloa araefeqturi marketingi an
samarcxvino Secdomebi gamoiwvios.
ana floresis kulturuli foni mis mier gadawyvetilebis miRebis
procesze gavlenas moaxdens. misi survili, hqondes fotokamera, SesaZloa
gamowveuli iyos imiT, rom is gaizarda Tanamedrove sazogadoebaSi, sadac
fotokameris teqnologia Seiqmna.
marketologebi yovelTvis cdiloben, TavianTi kvali daatyon kulturul
Zvrebs, raTa SemdgomSi sasurveli axali produqtebi aRmoaCinon. magaliTad,
kulturulma Zvrebma janmrTelobisa da sijansaRis mimarTulebiT jandacvis
momsaxurebaTa uzarmazari industria Camoayaliba _ savarjiSo manqana-
danadgarebi da tansacmeli, naklebad cximiani da ufero bunebrivi sakvebi
produqtebi. araformalurobis tendenciam moxerxebul tansacmelsa da
saxlis ufro martiv avejze moTxovnis zrda gamoiwvia.
ssuubbkkuullttuurraa.. TiToeuli kultura moicavs ufro patara subkulturebs an
adamianTa jgufebs, romlebic iziareben garkveul faseulobaTa sistemas
dafuZnebuls saerTo cxovrebiseul gamocdilebebsa da situaciebze.
subkultura SeiZleba iyos erovnulobis, religiis, rasobriv jgufisa da
geografiuli regionis mixedviT Camoyalibebuli. bevri subkultura mniSvne-
lovan sabazro segmentebs Seadgens. marketologebi xSirad qmnian iseT
produqtebsa da marketingul programebs, romlebic maT moTxovnilebebzea
morgebuli. aseT mniSvnelovan oTx jgufs aSS-Si qmnian laTinoamerikelebi,
afrikuli warmoSobis (Savkaniani) amerikelebi, aziuri warmoSobis amerikelebi
da aseve asakovani (mowifuli) momxmareblebi.
aSS-is laTinoamerikelTa bazari – kubeli, meqsikeli centraluri
amerikis, samxreT amerikisa da puerto-rikoel adamianTa erToblioba –
moicavs TiTqmis 35 milion momxmarebels. gasul wels laTinoamerikelma
momxmareb-lebma 425 miliard dolarze meti Rirebulebis saqoneli da
momsaxureba SeiZines, rac 25%-iT aRemateboda im maCvenebels, romelic 2 wlis
win dafiqsirda. momdevno 20 wlis ganmavlobaSi mosalodnelia am maCveneblis
gaormageba, rac imas niSnavs, rom 2025 wlisaTvis es jgufi aSS-is mTeli
mosaxleobis 19%-ze meti iqneba.4
laTinoamerikeli momxmareblebi orientirebulni arian cnobili
brendebis maRalxarisxovan produqtebze – arasamarko produqtebi am jgufSi
kargad ar iyideba. am jgufis warmomadgenelTaTvis sayidlebi ojaxuri saqmea
da brendis yidvisas bavSvebis sityvas didi mniSvneloba eniWeba. albaT,
mniSvnelovania is faqtic, rom laTinoamerikelebi brendis erTgulni arian.
isini aRmerTeben kompaniebs, romlebic maT mimarT gansakuTrebul interess
iCenen.5
axla marketologebis umravlesoba qmnis iseT produqtebs, romlebic
laTinoamerikelTa bazarzea gaTvlili. isini reklamebsa da mediaSi espanur
enas iyeneben. magaliTad, General Mills sTavazobs Para su Familia-s seriis (Tqveni
ojaxisTvis) burRuleuls laTinoamerikelebisaTvis; Mattel-ma barbis Tojine-
bisaTvis Seqmna espanurenovani veb-gverdi (BarbieLatina.com), romelic amerikaSi
mcxovrebi laTinoamerikeli gogonebisTvisaa gamiznuli. axlaxan Blockbuster-maTavis daaxloebiT 1,000 maRaziaSi gamoyo farTi espanur enaze dublirebuli
ssuubbkkuullttuurraa
(Subculture)adamianTa jgufi,
romelsac cxovre-
biseuli gamocdile-
basa da situaciaze
dafuZnebuli er-
Tiani faseulobaTa
sistema gaaCnia.
kkuullttuurraa (Culture)ZiriTadi faseulo-
bebis, aRqmis, survi-
lebisa da qcevebis
erToblioba, romel-
sac sazogadoebis
wevri ojaxisa da
sxva mniSvnelovani
institutebisgan
swavlobs.
172 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
videoproduqciisaTvis. Kmart-ma wamoiwyo
tansacmlis gamoSveba meqsikeli popvar-
skvlavi talias saxeliT.
laTinoamerikelebis bazris dasapyro-
bad Sears-i Zal-Rones ar iSurebs, gansakuT-
rebiT, rodesac misi maRazia laTinoame-
rikul ubnebSi mdebareobs.
Sears-i laTinoamerikul mosaxleo-
baSi aRiarebulia,rogorc erT-erTi yve-
laze warmatebuli kompania. gasul
wels man 25 milioni dolari daxarja am
segmentisTvis gamiznul reklamaze. amav-
droulad, laTinoamerikul ubenbs
xSirad stumrobda Sears-is Fiesta Mobile,romelic ukravda musikas, gascemda
prizebs da Sears-is sakredito baraTebis
stimulirebas axdenda. Sears-i aseve
sponsorobs laTinoamerikuli kultu-
ris ZiriTad festivalebsa da koncer-
tebs. sacalo momxmareblebis espanuren-
ovan veb-gverdze mocemulia – Sears EnEspanol (Sears espanurad) – sarCevi da
movlenaTa CamonaTvali, romelic swored laTinoamerikel momxmareb-
lebzea gaTvlili. Sears-is erT-erTi yvelaze didi marketinguli
miRwevaa Jurnali Nuestra Gente, `Cveni xalxi~ _ yvelaze didi espa-
nurenovani Jurnali. Tumca, konkurenti kompaniebis fasdaklebebis
gamo, bolo wlebSi Sears-is gayidvebis moculoba Semcirda. magram,
laTinoamerikeli momxmareblebis gulmodgined SerCevis gamo, es seg-
menti mainc Sears-is erTguli rCeba.6
afrikuli warmoSobis amerikelebis (afroamerikelebi) ricxvi aSS-is
mosaxleobaSi 35 milions aRwevs. is rom gamovyoT calke erovnebad, romlis
msyidvelobiTi unari yovelwliurad 646 miliardi dolaria, afroamerikelebi
msoflios mowinave 15 eris CamonaTvalSi Sevidodnen. aSS-Si Savkaniani
mosaxleobis raodenoba, simdidrisa da kmayofilebis maCveneblebis mixedviT,
izrdeba. miuxedavad imisa, rom afroamerikelebi, sxva segmentebisagan
gansxvavebiT, yvelaze did mniSvnelobas fass aniWeben, isini aseve Zlier arian
motivirebulni xarisxze da SerCevaze. brendebic mniSvnelovania. aseve
mniSvnelovania yidvis procesi _ rogorc Cans, Savkanian momxmareblebs, iseT
banalur produqtebzec ki, rogoric gastronomiuli produqtebia, sxva
jgufebTan SedarebiT, vaWroba ufro siamovnebT. Savkaniani momxmarebeli aris
modaSi yvelaze metad gacnobierebuli eTnikuri jgufi.7
ukanasknel wlebSi bevrma kompaniam SeimuSava specialuri produqtebi, mom-
saxurebis saxeebi, SefuTva da mimarTva Savkaniani amerikelebis moTxovnis
dasakmayofileblad. magaliTad, Hallmark-ma 1987 wels wamoiwyoAAfrocentric-isbrendis 16 misaloci baraTi. dRes es brendi afroamerikelebis kulturuli
memkvidreobisa da tradiciebis aRsaniSnavad Seqmnil 900_ze met baraTs
iTvlis.
mravalferovani Jurnalebi, satelevizio arxebi da mediis sxva
saSualebebi axla Savkaniani amerikeli momxmareblebisaTvis muSaobs.
Savkaniani momxmareblebi TeTrkanianebze orjer mets xarjaven onlainmomsax-
urebaze. isini sul ufro metad interesdebian iseTi veb-gverdiT, rogoricaa
BlackPlanet.com, afroamerikelebis veb-gverdi, sadac 5.8 milioni momxmarebelia
registrirebuli. BlackPlanet.com-is misiaa, Tavis wevrebs SesaZlebloba misces,
`danergon mniSvnelovani personaluri da profesiuli urTierTobebi, miiRon
informacia mTeli msofliodan da maTTvis xelmisawvdomi gaxados is
saqoneli da momsaxureba, romelic cxovrebaSi ufro metis gakeTebis
saSualebas miscems.~ sxva popularuli amgvari veb-gverdebia Afronet-i da
BlackVoices-i.8
azieli amerikelebi _ swrafad mzardi da aSS-Si yvelaze SeZlebuli
■ Sears-i ganixileba erT-erT yvelaze warmatebul kompaniad aSS-
is laTinoamerikul mosaxleobaSi. espanurenovan veb-gverdze
moce-muli teqsti da movlenebi guldasmiT aris morgebuli aSS-
is laTinoamerikuli warmomavlobis momxmarebelze.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 173
demografiuli segmenti, dRes 12 milionze met momxmarebels moicavs. am seg-
ments warmoudgeneli Semosavali aqvs – yovelwliurad 296 miliardi dolari.
Cineli amerikelebi Seadgenen udides jgufs, maT moyvebian filipineli,
iaponeli, indoeli da koreeli amerikelebi. 2025 wlisaTvis aSS-Si azieli
amerikelebis ricxvi 24 milioni iqneba. isini teqnikis yvelaze didi moy-
varulebis segments qmnian. es momxmareblebi xSirad dadian sayidlebze da
eTnikuri jgufebidan yvelaze metad arian brendze orientirebulni, Tumca
isini yvelaze naklebad arian brendis erTgulni da, sxva jgufebTan
SedarebiT, ufro xSirad icvlian mas.9
am segmentis Zalian swrafad mzardi msyidvelobiTi unaris gamo, bevri
kompania axla miznad isaxavs aziel amerikelTa bazris dapyrobas. magaliTad,
Wal-Mart-ma sietlSi, sadac azieli amerikelebi mosaxleobis 13%-ze mets war-
moadgenen,Tavis supermarketebSi calke seqciebi Seqmna azieli msaxiobebisa da
momRerlebis audio-videoproduqciisTvis, janmrTelobisa da silamazis
SesanarCunebeli produqciisTvisa da bavSvebisaTvis _ saswavlo videopro-
duqciis. finansuri momsaxurebebis mimwodebeli kompania Charles Schwab-iZalisxmevas ar iSurebs SeZlebuli, Cineli amerikelebis bazris segments dasa-
pyrobad.
Schwab-is gamoTvlebiT, aSS-is sazogadoebis aziuri warmomavlo-
bis nawili 3 milions iTvlis. maTgan naxevari sazRvargareT daibada
da inglisuri meore enad iswavla. am auditoriisaTvis siamovnebis
misaniWeblad Schwab’s Asia Pasific Services-is (APS) ganayofma Cineli
amerikelebisaTvis 14 ofisi gaxsna centralur adgilebSi, New York-isCinur kvartalSi da Los Angeles-is `koreul qalaqSi~ (maTi umravle-
soba SabaTobiTac Riaa, rodesac, Cveulebisamebr, azielebi cdiloben,
fulis problemis gadaWras). garda amisa, APS-is mier dasaqmebulia
200-ze meti adamiani, romelnic momxmarebelTa momsaxurebis centrebSi
Cinur, koreul an vietnamur enebze esaubrebian im aziel momxmare-
blebs, romelnic upiratesobas sakuTar, mSobliur enas aniWeben.
Schwab-is Cinurenovan veb-gverdze yovelTviurad milionobiT vizitia
dafiqsirebuli, sadac SesaZlebelia Seamowmon realur droSi safi-
nanso bazrebis aqtivoba, axali ambebis saTaurebi da Seafason maTi
■ finansuri momsaxurebis mimwodebeli kompania Charles Schwab-i, Zalisxmevas ar iSurebs gansakuTrebiT SeZlebuli Cineli
amerikelebis bazris segmentis dasapyrobad. man gaxsna Cinur enaze momuSave 14 ofisi da Cinurenovani veb-gverdi.
Cadebuli investiciebis ukugeba. amis gamo Schwab-is APS-isklientebi Zalian erTgulni arian.10
aSS-is mosaxleobis asakidan gamomdinare, zrdasruli momxmare-
blebis bazari Zalian momxibvleli xdeba. axla isini 75 milions
Seadgenen, xolo momdevno 25 weliwadSi maTi raodenobis gaormagebaa
mosalodneli. 65 welze zeviT asakis adamianebis raodenoba 35 mili-
onia, rac mTeli mosaxleobis 12%-ze metia. zrdasruli momxmare-
blebi finansurad ufro uzrunvelyofilni arian, vidre SedarebiT
axalgazrda momxmarebelTa jgufebi.11 imis gamo,rom zrdasrul momx-
mareblebs aqvT ufro meti dro da fuli, maTTvis idealuria Semdegi
tipis produqtebi: egzotikuri mogzauroba, restornebi, saxlis
maRalteqnologiuri gasarTobi produqcia, Tavisufali droisaTvis
gankuTvnili saqoneli da momsaxurebebi, aveji da moda, finansuri da
jandacvis momsaxurebebi.
zrdasruli momxmareblebis survili, ufro axalgazrdulad
gamoiyurebodnen, kosmetikis, sakuTari Tavis movlisaTvis aucile-
beli produqtebis, janmrTelobisaTvis saWiro sakvebis, fitnes-pro-
duqtebisa da daberebis procesis SesaCerebeli produqciis momx-
mareblebad aqcevs. magaliTad,Kallog-ma All-Bran-is burRuleulisaTvis
satelevizio rgoli gamouSva, romelSic 53-dan 81 wlamde asakis
adamianebi wylis Txilamurebze srialeben, darbian, hokeis da
xelburTs TamaSoben, Wild Thing-is melodiis TanxlebiT. `pepsis”
axlaxan gamoSvebuli reklamis mTavari gmiria axalgazrda kaci,
romelic rok-koncertis SuagulSi dgas da aqeT-iqeT iyureba, raTa
Tavis siaxloves mocekvave mamamisi dainaxos. Aetna-s reklama ki asax-
avs asakovan adamians, yofil advokats, romelic pensiaze gasvlis
Semdeg ocnebas aixdens da arqeologi gaxdeba. 12
ana floresis qcevaze yidvis procesSi zegavlenas moaxdens misi
subkulturis identificireba. es faqtorebi ki, Tavis mxriv, imo-
qmedeben anas mier sakvebisa da tansacmlis SerCevaze, mis
SemoqmedebiT saqmianobasa da karieristul miznebze. subkultura
zemoqmedebs fotogadaRebebze, ramac SesaZloa gavlena iqonios
rogorc anas fotokamerebiT dainteresebaze, ise brendebis yidvaze.
ssoocciiaalluurrii kkllaassii.. TiTqmis yvela sazogadoebas socialuri klasis
struqturis garkveuli forma gaaCnia. ssoocciiaalluurrii kkllaassii aris sazo-
gadoebis SedarebiT ucvleli nawili, romlis wevrebsac erTnairi
faseulobebi, interesebi da qcevis wesebi aqvT. mecnierebma aSS-Si
gamoyves 7 socialuri klasi, romlebic naCvenebia suraTze 5.3.
socialuri klasi ar ganisazRvreba mxolod erTaderTi
faqtoriT _ SemosavliT. igi izomeba saqmianobis, Semosavlis,
ganaTlebis, simdidrisa da sxva maCveneblebis kombinaciiT. zogierT
socialur sistemaSi sxvadasxva klasis wevrebs garkveuli mdgomare-
oba aqvT dakavebuli da ar SeuZliaT Secvalon igi. Tumca, aSS-Si
socialur klasebs Soris zRvari araa myari da adamianebma SeiZleba
gadainacvlon ufro maRal socialur klasSi an piriqiT. marke-
tologebi socialuri klasebiT dainteresebulebi arian, radgan
TiToeuli klasis warmomadgeneli yidvis procesSi erTnairad
iqceva.13
socialuri klasebi upiratesobas aniWeben gansxvavebul pro-
duqtebs da brendebs iseT sferoebSi, rogorebicaa tansacmeli,
saxlis aveji,Tavisufali saqmianoba da avtomobilebi. ana floresis
socialurma klasma SesaZloa mis mier fotokameris yidvis
gadawyvetilebaze iqonios gavlena. Tu is maRali socialuri klasis
warmomadgenelia, misi ojaxi, albaT, Zvirfas foto kameras flobda
da amitomac aris misi hobi fotografia.
ssoocciiaalluurrii ffaaqqttoorreebbii.. momxmareblis qcevaze aseve gavlenas axdens
iseTi socialuri faqtorebi, rogorebicaa momxmarebelTa patara
jgufebi, ojaxi, socialuri roli da statusi.
174 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
ssoocciiaalluurrii kkllaassii
(Social class)sazogadoebis Seda-
rebiT mudmivi danaw-
ileba sxvadasxva
klasebad, romlis
wevrebsac erTnairi
faseulobebi, intere-
sebi da qcevis wese-
bi aqvT.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 175
jjgguuffeebbii.. adamianis qcevas ganapirobebs bevri patara jgufi. jjgguuffii Sedgeba
ori an meti adamianisagan, romlebic individualuri an saerTo miznebis
misaRwevad urTierToben. arsebobs sarekomendacio jgufebi (reference group),romlebic Sedgeba im misabaZi pirovnebebisagan, romelTa azric
sazogadoebisaTvis mniSvnelovania. aseTi jgufi xSirad axdens zegavlenas im
adamianebzec, romlebic maT ar ganekuTvnebian. iseve rogorc Tineijeri
kalaTburTeli imedovnebs,rom odesme Los Angeles Lakers-Si iTamaSebs, aseve nebis-
mieri individi miiswrafvis romeliRac erTaderT e.w. sawadel jgufSi (aspira-tion group) moxvedrisken. marketologebi cdiloben, gamoavlinon TavianTi mizno-
brivi bazrebis sarekomendacio jgufebi. maTi saSualebiT pirovnebebs
uCveneben, Tu rogor moiqcnen, ra cxovrebis stili airCion, ra damokidebuleba
unda hqondeT garkveuli produqtisa da brendis mimarT da a.S.
jgufis gavlena cvalebadia produqtebisa da brendebis mixedviT. pro-
duqciisa da brendis mwarmoeblebi,romlebic Zlieri jgufis zegavlenis prin-
cips iziareben, unda mixvdnen, Tu rogor daukavSirdnen aazzrriiss ggaammaavvrrcceelleebbeellss
– anu sarekomendacio jgufSi myof pirovnebas,romelic gansakuTrebuli kval-
ifikaciis, codnis, pirovnuli Tvisebebis an sxva unaris gamo gavlenas axdens
jgufis sxva wevrebze.
erT-erTi bolo kvlevis mixedviT gamovlinda, rom aTidan erTi
amerikeli danarCen cxras eubneba, Tu rogor unda miscen xma, sad
isadilon da ra iyidon. isini axdenen zegavlenas tendenciebis
ssuurraaTTii 55..3355..33
socialuri klasebi
aSS-Si
jjgguuffeebbii (Group)saerTo miznis an
miznebis mqone ori
an meti adamiani.
aazzrriiss ggaammaavvrrcceellee--
bbeellii (Opinion leader)sarekomendacio
jgufSi myofi pi-
rovneba, romelic
gansakuTrebuli Cve-
vebis, ganaTlebis, pi-
rovnuli Tvisebebis
an sxva unarTa gamo
gavlenas axdens
jgufis sxva wevre-
bze.
Camoyalibebaze, zemoqmedeben masobriv
azrze da, rac yvelaze mniSvnelovania,
udidesi raodenobiT produqcias `yid-
ian~. maT miekuTvnebian is adreuli
amTvisebelni (early adopter), romelTac
pirvelebs hqondaT cifruli fotokam-
era da romlebic 11 seqtembris Semdeg
pirvelebi gafrindnen TviTmfrinaviT.
isini Seadgenen amerikelTa 10%-s,
romelTac gansazRvres,Tu rogor unda
icxovron danarCenebma TavianTi dade-
biTi da uaryofiTi mxareebis gaTva-
liswinebiT.14
bevri marketologi cdilobs, gamoavli-
nos TavianTi produqciis Sesaxeb azris
gamavrceleblebi da marketinguli Zalis-
xmeva warmarTon maTken. isini iyeneben e.w.
bazmarketings, romlis mizania sazogadoe-
baSi garkveuli azris gasavrceleblad
Sexedulebebis gamavrcelebelTa spe-
cialuri momzadeba. magaliTad, niu-iorkis
erT-erTi marketinguli kompania – Big FatPromotions-i qiraobs xalxs, romlebic esaub-
rebian tavernis mepatroneebs garkveuli
saxis liqioris xarisxsa da Rirsebaze;
porties, romelic internetiT Sesyidul saqonels Senobis vestibiulSi
awyobs; dedebs, romelnic bavSvebis mcire ligis TamaSebze axal sarecx
saSualebebze laparakoben, dabolos, mgzavrebs, romlebic saxlisaken mimaval
gzaze axal PDA-ze TamaSoben.15 qvemoT mocemulia bazmarketingis kidev erTi
magaliTi.
los-anjelesi. zafxuli. kafe-baris zustad mopirdapire mxares
Tvals mogWriT gaprialebuli, momajadoebeli motocikletebi da
maTze amxedrebuli mrbolelebi, romelnic, rogorc Cans, dainterese-
bulni arian Tqveni gacnobiT. maT Vespa-s motorelze Tqveni erTi kom-
plimentic ki sakmarisia, rom baikerebma siamovnebiT dagiweron
misamarTi da telefonis nomeri. magram ara TavianTi, aramed im adg-
ilobrivi butikisa, sadac Tqven SegiZliaT sakuTari Vespa-s motoro-leri SeiZinoT, rogorc es repis varskvlavma siskom da kinos dedo-
falma sandra bulokma gaakeTes. da ai, aq ukve simarTle
gamoaSkaravda: es ar aris spontanuri Sexvedra. isini motoroleris
mZRolebad arian daqiravebulni Vespa-s xarjze, imisaTvis, rom rac
SeiZleba metad Seamkon axalgamoSvebuli evropuli motocikletebi.
keTili iyos Tqveni mobrZaneba bazmarketingis axal samyaroSi! baz-
marketologebs axla rekorduli raodenobiT SexvdebiT quCebSi, kafe-
barebSi, Ramis klubebsa da internetSi. Vespa-s hyavs Tavisi motocik-
listebis jgufi. Hebrew National-i agzavnis ,,dedebis jgufs’’, raTa
Tavisi hoT-dogebi ezoSi gamarTul mayalze Sewvan, maSin roca kompa-
nia Hasbro Games-s hyavs asobiT meoTxe da mexuTe klaselebis saxiT
,,saidumlo agentebi~, romlebmac unda miityuon Tanatolebi Hasbro’sPOX-is eleqtronuli TamaSiT. maTi mizania, TiToeul sazogadoebaSi
tendenciis mimdevrebis moZebna da megobrebsa da TayvanismcemlebSi
TavianT brendze maTi alaparakeba. 16
oojjaaxxii.. myidvelis ojaxis wevrebs Zalian didi zegavlenis moxdena SeuZliaT
mis qcevaze. ojaxis faqtors detalurad ikvleven. marketologebi daintere-
sebulni arian qmris, colisa da bavSvebis roliTa da gavleniT sxvadasxva
produqtisa da momsaxurebis yidvis procesze.
produqciis yidvisas col-qmris roli Zalian mravalferovania, rac
damokidebulia Sesyiduli produqtis kategoriaze. aSS-Si,tradiciulad,coli
176 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
■ azris gamavrceleblebi: marketologebi iyeneben e.w. bazmarket-
ings, risTvisac izidaven cnobil pirebs an specialurad qmnian ki-
dec azris gamavrceleblebis saxeebs maT mier TavianTi brendebis
propagandisaTvis. magaliTad, Vespa-s motorolerze mjdomi mode-
lebi avrceleben am kompaniis produqciis Sesaxeb dadebiT, sasi-
keTo informacias.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 177
ganagebda sakvebis, saojaxo produqtebisa da tansacmlis yidvas. magram axla,
rodesac qalebis 70% muSaobs, mamakacebi ufro dainteresebulni arian
saojaxo SesyidvebiT da ganageben sakvebis Sesyidvebis 40%-s. saerTo jamSi,
sayidlebis 85% modis qalebze, romlebic weliwadSi 6 trilion dolars
xarjaven.17
aseTi cvlilebebi adasturebs, rom marketologebma orive sqesis warmo-
madgenlebi unda amoiRon mizanSi. magaliTisTvis ganvixiloT sacalo movaWre
Lowe’s-is saqmianoba.
daiwyo brZola Tqveni saxlebis iersaxis gaumjobesebaze gan-
kuTvnili dolarebisaTvis. kompania Lowe’s-ma ieriSi miitana da
Zlevalmosilad daamarcxa Home Depot da aiZula, dacvaze gadasuliyo.
es ar aris gasaidumloebuli xriki: moxibleT qalebi, radgan swored
isini male ukan moitoveben TavianT qmrebs. Lowe’s-is mier Catarebuli
kvlevis Tanaxmad, saxlebis iersaxis gasaumjobeseblad saWiro
saqonlis yidvis iniciatorebi, ojaxSi, qalebi arian. isini iReben
gadawyvetilebaTa 80%-s, gansakuTrebiT samzareulos mowyobis,
iatakis dafarvis da abazanebis mowyoba-mopirkeTebis dros gamosa-
yenebeli saqonlis yidvisas. qalebi Zalian afaseben Lowe’s-is maRaziisesTetikas. isini naTeli da vrcelia, daxlebs Soris gasasvlelebSi
siwynarea, aranairi CoCqoli, aq savaWro mwkrivebSi supermarketis
msgavsi niSnebia damagrebuli. ikrZaleba Taroebis win, iatakze
saqonlis dawyoba. aseTi qmedeba wliur Semosavals, maRaziis yovel
kvadratul metrze, zrdis, magram mwkrivebs Soris gasasvlelebs
ketavs, rac ar moswonT mdedrobiTi sqesis warmomadgenlebs.
axalgazrda CrdiloeTkarolineli wyvili pem da Soun penulinebi,
romelTac axlaxan SeiZines bina sami saZinebliT, savaWrod wavidnen
Lowe’s-isa da Home Depot-is maRaziebSi. pemis azriT, Lowe’s-Si ufromegobruli damokidebuleba aqvT. iq aris saxlis interieris
mowyobilobaTa farTo arCevani da es maRazia araa orientirebuli
kontraqtorebze. Lowe’s yuradRebas amaxvilebs xelgaSlil qalebze.
ganvlili 10 wlis ganmavlobaSi Lowe’s-is yovelwliuri ukugeba 30%
iyo, maSin rodesac Home depot-is maCvenebli mxolod 10%-s Seadgenda.18
ojaxSi yidvaze gadawyvetile-bis miRebis procesSi bavSvebis gavlenac
Zlieria. magaliTad, eqvsi wlis
asakis bavSvebma SeiZleba ojaxis
mier manqanis SeZenis Sesaxeb
gadawyvetilebis miRebaze imoqme-
don. am faqtis gaTvalis-winebiT,
Toyota-m Tavis miniavtobus Sienna-saTvis bavSvebze gaTvlili
sareklamo kampania ganaxorciela.
Tu sxva am klasis manqanis mwar-
moebeli firmebis reklamebi
yuradRebas amaxvileben dedebze da
ojaxis wevrebze, axali Sienna-sreklamebi bavSvebze arian orien-
tirebulebi. magaliTad, erT-erT
reklamaSi Sienna-s dizaincentrisinJinrebi yvelafers akeTeben,
imisaTvis, rom rac SeiZleba meti
fuli gamosZalon mdidar klien-
tebs. maT upirispirdeba sami
velosipedisti gogona, romlebic
iTxoven garkveul maxasiaTeblebs
da sxvebs rCevebsac sTavazoben: `me
msurs 100 finjnis damWeri,~ _
ambobs erTi. `14 sakmarisia?~ _
ekiTxeba inJineri. meore reklamaSi
gamyidveli bavSvi Toyota-s centrSi
■ ojaxis gavlena Sesyidvebze: qali myidvelis misazidad Lowes yuradRe-
bas amaxvilebs esTetikaze _ naTel da haerovan maRaziebze, farTo da Ta-
visufali gasasvlelebiT savaWro rigebs Soris, supermarketebis msgavsi
maCvenebeli niSnebiT. ,,moxibleT qalebi, radgan swored isini male ukan
moito-veben male qmrebs~.
myidvel bavSvs mini-batutis yidvas sTavazobs. `mas aqvs 230hpV6~, _ eubneba
gamyidveli bavSvs. `es ras niSnavs?~ _ kiTxulobs myidveli. `pasuxSi darw-
munebuli ar var~, _ miugebs pirveli. reklama aseT daskvnas akeTebs: `yve-
laferi, rac bavSvebs surT. Yyvelaferi, rac Tqven gWirdebaT.~19
rroolleebbii ddaa ssttaattuussii.. adamiani bevr jgufSia gawevrianebuli – ojaxi, klubebi,
organizaciebi. adamianis pozicia TiToeul jgufSi SeiZleba ganisazRvros
roliTa da statusiT. mSoblebis gverdiT ana floresi asrulebs qaliSvilis,
ojaxSi _ colis, kompaniaSi ki _ brendis menejeris rols. roli im
saqmianobebis erTobliobaa, romelsac elodeba mocemuli adamianisgan misi
garemocva. ana floresis yoveli roli zegavlenas moaxdens mis msyidvelobiT
qcevaze. yovel rols Seesabameba statusi, romelic asaxavs sazogadoebis mier
mocemuli rolisaTvis miniWebul Sefasebas. magaliTad, brendis menejeris
rols Cvens sazogadoebaSi aqvs ufro maRali statusi, vidre qaliSvilisas.
rogorc brendis menejeri, ana iyidis iseTi saxis tansacmels, romelic,
garkveulwilad, mis rolsa da statuss asaxavs.
ppiirroovvnnuullii ffaaqqttoorreebbii.. myidvelis gadawyvetilebebze aseve zemoqmedebs iseTi
pirovnuli maxasiaTeblebi, rogorebicaa: myidvelis asaki da sasicocxlo
ciklis etapi, profesia, ekonomikuri mdgomareoba, cxovrebis stili, pirovneba
da TviTaRqma.
aassaakkii ddaa ssaassiiccooccxxlloo cciikklliiss eettaappii.. adamianebi cxovrebis sxvadasxva etapze
sxvadasxva produqcias yiduloben. es exeba sakvebs, tansacmels, avejs Tu
garTobas. gemovnebis cvlileba adamianis asakTan aris dakavSirebuli. yidva
aseve damokidebulia ojaxis sasicocxlo ciklis etapze, rac ojaxSi droTa
ganmavlobaSi mimdinare cvlilebebs asaxavs. marketologebi TavianT
miznobriv bazrebs xSirad ojaxis sasicocxlo ciklis etapis mixedviT
gansazRvraven da TiToeuli etapisTvis Sesaferis produqtebsa da
marketingul gegmebs qmnian.
tradiciuli ojaxis sasicocxlo ciklis etapebi moicavs axalgazrda
martoxelebs da daojaxebul bavSvebian wyvilebs. dRes kompaniebi sul ufro
metad uSveben produqtebs alternatiul, aratradiciul etapebze myof
pirebisTvis (dauqorwinebeli wyvilebi; martoxelebi, romlebic gvian ebmebian
ojaxis uRelSi; uSviloebi; erTi sqesis wyvilebi; martoxela mSoblebi;
mSoblebs,romelTac hyavT mozrdili Svilebi da sxvebi). magaliTad, axla sul
ufro meti kompania muSaobs imisTvis, rom swrafad mzardi raodenobis
ganqorwinebul wyvilebs moemsaxuros (ixileT marketingi muSaobis procesSi
5.1).
axlaxan Sony-m Secvala Tavisi marketinguli midgoma. man orientacia aiRo
miznobrivi bazris sasicocxlo ciklis etapebis gamovlenaze da Sesabamisi
produqciis Seqmnaze. am analizis Sesabamisad gamovlinda 7 sasicocxlo
etapis segmenti. maT Sorisaa Taoba Y (25 wlamde); axalgazrda profesion-
alebi/DINKs (ormagi Semosavali, aranairi bavSvebi, asaki _ 25-34weli); daojaxe-
bulebi (35-54 weli) da e.w. `zumerebi~ _zoomers (asaki _ 55 weli da zeviT).
axlaxan Sony-m daamzada reklama, romelic ,,zumerebze’’ aris gamoznuli.
zumerebi warmoadgenen iseT xalxs, romlebic pensiaze gavidnen an apireben
gasvlas. reklama uCvenebs adamians, romelic cxovrobs im ocnebiT, rom
gaaRwios samyaros maryuJebidan. Sinaarsi exeba ara marto pensiaze gasvlas,
aramed im fsiqologiuri cxovrebis safexurebis Secvlas, rac Tan axlavs am
process. `Cveni mizania momxmarebelTan daaxloeba,~ _ ambobs Sony-is mar-ketingis aRmasrulebeli.20
ssaaqqmmiiaannoobbaa.. adamianis saqmianoba zemoqmedebs nayidi saqonlis da momsaxurebis
xasiaTze. fizikuri samuSaos Semsrulebeli pirebi ufro uxeS samuSao
tansacmels yiduloben, maSin rodesac kompaniis prezidentebi _ bizneskos-
tiumebs. marketologebi cdiloben im dasaqmebuli jgufebis identificerebas,
romelnic arian dainteresebulni maTi produqtebiTa da momsaxurebebiT. kom-
panias SeuZlia mxolod specialuri produqtebi Seqmnas, romlebic konkretul
dasaqmebul jgufs sWirdeba. kompaniebi, romlebic kompiuterebis programul
uzrunvelyofas amuSaveben, qmnian sxvadasxva programas brendis menejere-
bisaTvis, buRaltrebisaTvis, inJinrebisaTvis, advokatebisa da eqimebisaTvis.
178 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 179
rodesac los-anjelesel fsiqolog
eila mesgals ojaxi daengra, ukan ar
mouxedavs. man Tan waiRo mxolod
tansacmeli da memkvidreobiT miRe-
buli zogierTi WurWeli. miuxedavad
amisa da mwiri Semosavlisa, ramdeni-
me Tvis Semdeg man 6,000 aSS dola-
rad muqi feris divani da saZinebeli
garnituri SeiZina. `Zalian bevri mo-
tivi maqvs, rom swrafad Sevavso Cemi
bina. es aris SesaZlebloba, CemTvis
raRaca gavakeTo.~
kim lombardma, satelevizio pro-
diuserma torontoSi, meuRlesTan gan-
Sorebidan 2 wlis Semdeg, aseve Tavi-
dan moawyo bina axali avejiT, Tumca
ara sakuTari surviliT. `rodesac
colma mimatova, Tan waiRo yvelafe-
ri~, _ ambobs kimi. man 25,000 dolari
daxarja, divanis, kargi matrasis da
50-duimiani ekranis mqone televizo-
ris SesaZenad. aqve SegviZlia ganvi-
xiloT moulodnelad martod darCe-
nili uol stritis bankiris magali-
Ti, erT naSuadRevs man daxarja 3,000
dolari Tavisi 17 wlis tyupebisaT-
vis saZinebeli oTaxis mosawyobad.
axlad daqorwinebulma gamomcemel-
ma, romelic Arts and Craft-is avejis ma-
Razias ewvia, raTa Gustav Stickley-issaZine-beli SeeZina, magram maRazia
sawo- liT, savarZliT, magidiTa da
karadiT xeldamSvenebulma datova.
aSS-Si bolo 30 wlis ganmavlo-
baSi ganqorwinebulTa ricxvi 5-jer
gaizarda da, Tu 1970 wels Seadgenda
4 milions, 2000 wlisaTvis 20 milions
miaRwia. pirvelad daqorwinebulTa
TiTqmis naxevris Tanacxovreba gay-
riT mTavrdeba. aqedan gamomdinare,
marketologebi midian im daskvnamde,
rom ganqorwinebulebi warmoadgenen
bazris aratradiciul segments. ro-
desac ori adamiani erTmaneTTan kav-
Sirs wyvets, maT Soris qonebis Tana-
bari ganawileba iSviaTia. Cveuleb-
riv, erT-erTi maTgani itovebs TiT-
qmis yvelafers, meore ki sayidlebze
midis.
`ganqorwinebis maRali done ave-
jis biznesis macocxlebeli Zalaa.~
eWvgareSea, rom momxmareblebis moti-
vacias SesyidvasTan dakavSirebiT,
cxovrebis etapebi gansazRvravs. isi-
ni yiduloben, rodesac qorwindebian
da rodesac Sordebian.~ axlad
daqorwinebulebis msgavsad, axlad
ganqorwinebulebsac sWirdebaT
saxlis Sevseba, WurWlis tiloebiT
da oTxnawiliani saZinebeli garni-
turiT dawyebuli da brtyelekrani-
ani televizorebiT damTavrebuli.
`momaval wels aSS-sa da kanadaSi
ganqorwinebuli 2,4 milioni adamia-
nis sul mcire naxevari swored saZi-
neblebs SeiZens. maTi ricxvi ki mil-
ions aRwevs. ufro didi niSis povna
SeuZlebelia,~ _ ambobs den kuverti,
Jurnal Divorce-is (ganqorwinebulTa
Jurnali) gamomcemeli.
ganqorwinebuli wyvili saqonels
mxolod saWiroebis gamo ar yidu-
lobs, Sopingi tkivils ayuCebs. ku-
vertis TqmiT, gayrili adamianebi
`warmoadgenen uzarmazar potenciur
bazars, radgan isini fuls xarjaven
`wamalze~, romelic maT ukeT agrZno-
binebs Tavs.~ is iqve dasZens, rom isi-
nic ki, vinc finansur kriziss ganic-
dian – ZiriTadad qalebi, romelnic
didi xnis Semdeg eyrebian meore nax-
evars – cdiloben, sakuTar Tavs sau-
keTeso saSualebiT umkurnalon.
Jurnalis myidvelTa gamokvleviT
dadginda, rom kacebis 78% gasarTob
sistemas yidulobs, maSin rodesac
qalebis 69% axali saZineblis SeZe-
nas amjobinebs.
sacalo movaWreebi, rogorebicaa
Crate&Barrel, Sears da Ikea, Seiswavlian
martoxela klientebs, maT moTxovni-
lebebs da zrunaven maTze. `Cveni
gamyidvelebi amboben, rom isini zog-
jer Terapevtebad grZnoben Tavs. maT
ician, rom SeuZlebelia yvela mowye-
nili adamianis gamxiaruleba. es
swored is situaciaa, romelic
moiTxovs Zalze gonivrul midgo-
mas.~ avejis erTma CrdiloeTkaro-
linelma damamzadebelma Tavisi gam-
yidvelebi gawvrTna, imisaTvis rom am
ukanasknelebs Tvalyuri edevnebinaT
im myidvelebisaTvis, romelTac
msgavsi gansakuTrebuli moTxovni-
lebebi aqvT. `Cven Cvenive gamyidve-
lebs vaswavliT, rogor unda moemsa-
xuron adamians, romelic maRaziaSi
daxetialobs. es ukanaskneli SesaZ-
loa, ubralod, iyos saxlidan gamo-
suli,~ _ ambobs kompaniis mflo-
beli.
Ikea-s warmomadgeneli qalbatoni
akeTebs daskvnas, rom myidvelTa erT
mesamedze meti, romlebTanac man 5 we-
liwadze meti imuSava, rogorc di-
oorriieennttaacciiaa bbaazzrriiss aarraattrraaddiicciiuull sseeggmmeenntteebbzzee:: ggaaSSoorrddiiTT
TTqqvveennss mmeeoorree nnaaxxeevvaarrss?? __ mmiiaaSSuurreeTT ssaayyiiddlleebbss
5.1
gagrZeleba ix. gv. 154
cxovrebis sxvadasxva etapze gaTvlili marketingi: marketologebma aRmoaCines,
rom, rodesac ganqorwinebuli wyvilis romelime naxevari midis sayidlebze, is,
axaldaqorwinebulebis msgavsad, xelaxla iZens Tavisi saxlisaTvis saqonels,
dawyebuli samzareulos nivTebidan, damTavrebuli televizorebiT.
eekkoonnoommiikkuurrii mmddggoommaarreeoobbaa.. adamianis ekonomikuri mdgomareoba zegavlenas
axdens mis mier produqtis arCevanze. ana floress SeuZlia iyidos Zvirfasi
Nikon-i, Tu mas sakmarisi Semosavali, danazogi an sesxis aRebis saSualeba aqvs.
mwarmoeblebic, romlebic awarmoeben saqonels fasisadmi mgrZnobiare
momxmareblisaTvis, ZiriTadad akvirdebian piradi Semosavlis danazogis da
saprocento ganakveTis cvlilebis tendenciebs. Tu ekonomikuri indikatorebi
migviTiTebs recesiaze, marketologebs SeuZliaT Secvalon TavianTi
produqtebi.
ccxxoovvrreebbiiss ssttiillii erTi da imave subkulturis, socialuri klasis da profe-
siis adamianebs SesaZloa cxovrebis sxvadasxva stili hqondeT. cxovrebis
stili aris pirovnebis cxovrebis wesi, gamoxatuli mis saqmianobaSi,
interesebsa da SexedulebebSi an mis fsiqografiaSi. momxmareblis cxovrebis
stilis gansazRvrisaTvis ZiriTadad gamoiyeneba e.w. AIO maCveneblebi _
Activities-saqmianobebi (samuSao, hobi, vaWroba, sporti, socialuri movlenebi),
Interests-interesebi (sakvebi, moda, ojaxi, garToba) da Opinions-Sexedulebebi
(sakuTar Tavze, socialur problemebze, biznesze, produqtebze). cxovrebis
stili gulisxmobs ufro mets, vidre pirovnebis socialur klass an
individualobas. is moicavs pirovnebis moqmedebebisa da urTierTobis srul
models.
ramdenime kvleviTma kompaniam daamuSava cxovrebis stilis klasifikacia.
maTgan yvelaze gavrcelebulia SRI Consulting-is faseulobebis da cxovrebis
stilis (VALS – Values and Lifestyles) tipologia. VALS adamianis klasifikacias axdens
imis mixedviT, Tu rogor atareben isini dros da xarjaven fuls. igi gamoyofs
momxmarebelTa 8 jgufs ori ZiriTadi maCveneblis safuZvelze: sawyisi motivacia
da resursebi. sawyisi motivacia moicavs idealebs, miRwevebsa da TviTgamoxatvas.
SRI Consulting-is mixedviT,momxmareblebi,romlebic motivirebulni arian idealebiT,
codniTa da principebiT xelmZRvaneloben. momxmareblebi, romlebic motivi-
rebulni arian miRwevebiT, eZeben iseT produqtebsa da momsaxurebebs, romlebic
sxvis TvalSi miRwevas niSnavs. momxmareblebi, romlebic motivirebulebi arian
TviTgamoxatviT, miiswrafvian socialuri an fizikuri saqmianobisaken, mraval-
ferovnebisa da riskisaken.
TiToeuli orientaciis SigniT momxmareblebi, Tavis mxriv, iyofian maRali
resursebisa da dabali resursebis mqone jgufebad. resursi ganisazRvreba
Semosavlis, ganaTlebis, janmrTelobis, TviTdajerebulobis, energiisa da sxva
180 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
zainis konsultantma, ganqorwinebu-
li mamakacebi iyvnen. zogjer gamyid-
veli qalebi sakuTar TavSi surogat
colebs aRmoaCenen xolme. magali-
Tad, saxlis avejis konsultanti
Ikea-s Cikagos maRaziaSi Seron klei-
ni, romelic myidvels dizainze aZ-
levs rCevebs. misi TqmiT, is xSirad
xvdeba `jentlmens, romelsac viRa-
cis, ufro metad ki qalis, daxmareba
sWirdeba aucilebeli nivTebis sa-
yidlad. isini giaxlovdebian da geu-
bnebian `damexmareT!~ is aqve dasZens,
rom, rodesac jeri bavSvebis saZineb-
lis mowyobaze midgeba, imave myidve-
lebis safuleebi uZiro xdeba. `maT
yovelTvis surT Zalian bevri dama-
tebiTi nivTis yidva, raTa bavSvebis
oTaxi ufro metad momxibvleli
gaxadon, vidre sxva mSoblebis mier
mowyobili oTaxebi,~ _ ambobs igi.
bazris zrdis Sesabamisad, rekla-
mis Semqmnelebi aqtiurdebian. Sears-isganqorwinebaze gadaRebulma sate-
levizio reklamam wlebs gauZlo.
erT dros mosiyvarule ganqorwi-
nebuli wyvili, romelmac gaiyo sa-
recxi da saSrobi manqanebi, Sears-Sidadis sayofacxovrebo teqnikis
sayidlad. isini uxerxulad uRimian
erTmaneTs. es cxovrebiseuli situa-
ciis iumoristuli aRqmaa.
ramdenime wlis win Ikea-m gauSvasatelevizio reklama, rac kargi da-
sawyisi iyo. masSi naCvenebia saWesTan
mjdomi qalbatoni, romelsac ukan
mZinare qaliSvili uzis. is xmamaRla
fiqrobs ganqorwinebasa da axali
cxovrebis dawyebaze. retrospeqtu-
lad ki gviCvenebs swored am qalba-
tons, romelic Ikea-s maRaziaTa ga-
savlelebSi daqris. presam da sazo-
gadoebam es kampania Zalian kargad
aRiqva.
bevri marketologi Tavs aridebs
ganqorwinebulTa segments, rogorc
Zalian pesimisturs. `ganqorwinebu-
lebi qmnian uaryofiTi emociebiT
damuxtul bazris niSas. istoriu-
lad, reklamis avtorebi ufro pozi-
tiur imijs qmnian, magram es Seic-
vleba, radgan tendencia mimarTulia
miznobrivi segmentisaken~, _ ambobs
erTi analitikosi.
Montauk Sofa iyo erT-erTi pirvel-
Tagani, romelmac maRalemociuri
reklama Seqmna. moRimarsaxiani qal-
batoni 1 900-dolarian rbil savar-
ZelSi zis. teqsti iwyeba muqi feris
asoebiT gamoyvanili sityvebiT: `mi-
matova. bewvze gadavrCi. ra menaR-
vleba... divani xom Cemia.~ am rekla-
mam iseTi kargi STabeWdileba moax-
dina Montauk-ze – monrealSi dafuZ-
nebuli avejis mwarmoebel kompania-
ze, romelsac Svidi maRazia aqvs aSS-
sa da kanadaSi – rom 5 wlis
ganmavlo-baSi is swored mas atri-
alebda. `Cven STambeWdavi reaqcia
miviReT ganqorwinebulebisaganac da
asakSi SesulTaganac. qalebs es
reklama gansakuTrebiT moswonT. igi
maT Zalas matebs,~ _ ambobs tim
zito, Montauk-is mflobeli.
droTa ganmavlobaSi, erT dros
tabudadebuli Tema axal mniSvne-
lobas iZens: `gayrilTa registra-
cia.~
ccxxoovvrreebbiiss ssttiillii
(Lifestyle)pirovnebis cxovre-
bis wesi, romelic
gamoixateba mis saq-
mianobaSi, intereseb-
Si da SexedulebebSi.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 181
faqtorebis erTobliobiT. momxmareb-
lebi, romelTac resursebis Zalian
maRali an Zalian dabali done aqvT,
sawyisi motivaciebis miuxedavad, iyofian
inovatorebad da arsebobisaTvis mebr-
Zolebad. inovatorebi arian adaminebi,
romelTac imdeni resursi gaaCniaT, rom
isini sxvadasxva xarisxSi warmoadgenen
samive sawyis motivacias. maTgan gan-
sxvavebiT, arsebobisaTvis mebrZolni
arian is adamianebi, romelTac imdenad
mcire resursebi aqvT, rom ar gaaCniaT
Zlieri sawyisi motivacia. maT yuradReba
unda gaamaxvilon moTxovnilebebis da
ara survilebis dakmayofilebaze.
ludis cnobil brend Iron City-ismarkis mwarmoebelma kompaniam pitsbur-
gidan faseulobebisa da cxovrebis sti-
lis (VALS) tipologia imijis ganax-
lebisa da gayidvis gaumjobesebisaTvis
gamoiyena. Iron City-is ludis realizacia
mcirdeboda, vinaidan misma erTgulma,
asakSi Sesulma momxmarebelma daiwyo
naklebi ludis moxmareba. SedarebiT
axalgazrdebi ki am brends ar yidu-
lobdnen. VALS-is tipologiam aCvena,rom,
zogadad, ludis momxmareblebis yvelaze
did segments warmoadgenen gamocdi-
lebis SemZenni, xolo maT Semdeg
raRacisken mswrafvelebis. imisaTvis rom
gaeanalizebinaT Iron City-is imijTan
dakavSirebuli problemebi, kompaniam am
segmentebis gamokiTxva Caatara. maT
dauriges sxvadasxva tipis adamianTa
suraTebi, raTa maTSi Iron City-s brendispirveli momxmareblebi da Semdeg maTi
msgavsi adamianebi amoecnoT. xalxma IronCity-is momxmareblebad daasaxela muSebi,
romelnic adgilobriv barTan iyvnen
gaCerebulni. miuxedavad amisa, isini Tavs
miiCnevdnen ufro Tanamedrove, gamrje da
garTobis moyvarul adamianebad. isini mkacrad uaryofdnen pitburgis usaxur,
mZime industriis imijs. am gamokvlevis mixedviT, Iron City-m Seqmna reklamebi,
romlebiTac erTmaneTTan daakavSira Tavisi ludi da miznobrivi
momxmareblis axali, TviTdamkvidrebuli imiji. am reklamebma ki erTmaneTTan
daakavSira Zveli pitsburgis da axali, ganviTarebadi qalaqis imiji –
axalgazrda gamocdilebis SemZenni da raRacisken mswrafvelebi, romlebic
erTobian da muyaiTadac muSaoben. kampaniis dawyebidan zustad erT TveSi IronCity-is gayidvebi 26%-iT gaizarda.21
cxovrebis stilis segmentacia SesaZloa gamoyenebul iqnas imis gasagebad,
Tu rogor iyeneben momxmareblebi internets, kompiuterebsa da sxva
teqnologiebs. kompania Forrester-ma ganaviTara `teqnografikis~ sqema, romelic
momxmareblebs segmentebad yofs motivaciis, survilisa da teqnologiaSi
fulis dabandebis SesaZleblobebis mixedviT. am sqemis Sesabamisad,
momxmareblebi daiyo 10 kategoriad. maT Soris aris:22
■ mmoowwiinnaavveeeebbii:: kompiuterul teqnologiaze yvelaze did fuls xarjaven. isini
karieraze koncentrirebulni, droSi SezRudulebi, moqnilni da
teqnologiis ZiriTadi momxmareblebi arian;
■ aaxxaallii eeppooqqiiss SSvviilleebbii:: aseve fulis mflangvelebi, magram orientirebulni
teqnologiaze, romelic gamoiyeneba ojaxis ganaTlebisa da garTobisTvis.
■ cxovrebis stili: axali imijis stimulirebisaTvis Iron City-is lu-
dis reklamaSi Sereulia Zveli pitsburgis da axali, dinamikuri qa-
laqis damaxasiaTebeli elementebi. maT Soris naCvenebia misi axal-
gazrda, siaxleebis moyvaruli mcxovreblebi, romlebsac swadiaT
garTobac da muyaiTi Sromac.
■ kkoommppiiuutteerrzzee mmiijjaaWWvvuulleebbii:: ,,anu, ase vTqvaT, kompiuteris Tagvze orientire-
bulebi: momxmareblebi, romlebic interaqtiur garTobaze amaxvileben
yuradRebas da surT, uaxles gasarTob teqnologiaze daxarjon fuli.
■ tteeqqnnoollooggiiiissaaTTvviiss mmeebbrrZZoollnnii:: momxmareblebi, romlebic wina planze ayeneben
teqnologiebs;
■ ttrraaddiicciioonnaalliisstteebbii:: patara qalaqebis mcxovrebni, romelTac, ZiriTadi masis-
agan gansxvavebiT, eWvi eparebaT teqnologiis ganviTarebaSi.
Delta Airlines-ma teqnografiki gamoiyena internetis meSveobiT bileTebis
gayidvis gasaumjobeseblad. man marketinguli kampaniebi ganaxorciela
mowinaveebisa da axali epoqis SvilebisaTvis. xolo sakuTari miznobrivi momx-
mareblis siidan amoSala teqnologiisadmi pesimisturad ganwyobili pirebi.
guldasmiT gamoyenebis SemTxvevaSi, cxovrebis stilis koncefcias SeuZ-
lia marketologebs daexmaros momxmarebelTa faseulobebis SecvlaSi da,
agreTve, imis garkvevaSic,Tu rogor efeqts axdens es faseulobebi maT qcevaze
yidvis procesSi. ana floress, magaliTad, SeuZlia nebismieri roli airCios –
unariani diasaxlisi, karieraze orientirebuli profesionali Tu Tavisufali
suli an samive erTad. is TamaSobs ramdenime rols da is gza, romliTac is am
samive rols erTmaneTs ukavSirebs, gamoxatavs misi cxovrebis stils. im
SemTxvevaSi, Tu is profesionali fotografi gaxdeba, misi cxovrebis stilic
Seicvleba, samagierod, Seicvleba isic, Tu ras da rogor yidulobs.
ppiirroovvnneebbaa ddaa TTvviiTTaaRRqqmmaa.. TiToeuli adamianis gansxvavebuli pirovnuli maxasia-
Teblebi gavlenas axdens mis qcevaze yidvis procesSi. ppiirroovvnneebbaa aris indi-
vidis unikaluri fsiqologiuri maxasiaTeblebi, romlebic ayalibebs Sedare-
biT xangrZliv da Tanmimdevrul qcevas garemosTan mimarTebaSi. pirovneba
xSirad aRiwereba iseTi zedsarTavebiT, rogorebicaa Tavdajerebuli, gavleni-
ani, komunikabeluri, avtonomiuri,daculi da agresiuli. pirovnuli maxasiaTeb-
lebis gamoyeneba SeiZleba momxmareblis yidvis qcevis gasaanalizeblad.
magaliTad, yavis mwarmoeblebma aRmoaCines,rom yavis intensiuri momxmareblebi
komunikabelurni arian. amdenad, myidvelTa misazidad kompania Starbucks-i qmnisiseT garemos, romelSic adamianebs SeuZliaT gantvirTva, dasveneba da saubari
finjan cxel yavasTan erTad.
arsebobs idea, rom brendsac gaaCnia pirovnuli maxasiaTeblebi da rom
momxmareblebi irCeven im brends, romlis pirovneba maT sakuTars Seesabameba.
brendis pirovneba aris maxasiaTeblebis specifikuri kompleqsi, romelic
SeiZleba mieweros ama Tu im brends. erT-erTma mkvlevarma brendis pirovnebis
5 maxasiaTebeli gamoyo:23
11.. gulwrfeloba (praqtikuli, patiosani, alali da mxiaruli);
22.. aRelvebuloba (Zvirfasi, cocxali, STambeWdavi da Tanamedrove);
33.. kompetenturoba (sando, inteleqtualuri da warmatebuli);
44.. daxvewiloba (umaRlesi klasi da momxibvleli);
55.. simkacre (uxeSi).
mkvlevarma aRmoaCina, rom cnobili brendebis didi nawili erT-erT
maxasiaTebelTanaa asocirebuli: Levi’s-i _ `simkacresTan~, MTV-i (musikaluri
satelevizio programebi) _ `aRelvebasTan~, CNN-i _ `kompetenturobasTan~,
Campbell _ `gulwrfelobasTan~. aqedan gamomdinare, es brendebi im adamianebis
yuradRebas ipyroben, romelnic imave pirovnul maxasiaTeblebs atareben.
bevri marketologi iyenebs koncefcias, romelic dakavSirebulia
pirovnebasTan – individis TviTaRqma (igive TviTimiji). TviTaRqmis ZiriTadi
winapiroba aris is, rac gaaCniaT adamianebs, exmareba da gavlenas axdens maT
pirovnebaze. anu `Cven varT isini, rac varT.~ amgvarad, momxmareblis qcevis
Sesaswavlad marketologebma, Tavdapirvelad, unda Seiswavlon urTierTkav-
Siri,romelic momxmareblis TviTaRqmasa da mis realur niSan-Tvisebebs Soris
arsebobs.
ffssiiqqoollooggiiuurrii ffaaqqttoorreebbii.. Sesyidvis procesSi adamianis arCevanze did gavle-
nas axdens oTxi fsiqologiuri faqtori: motivacia, aRqma, swavla, rwmena da
damokidebuleba.
182 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
ppiirroovvnneebbaa (Personality)individis unikaluri
fsiqologiuri maxa-
siaTeblebi, romle-
bic ayalibebs Seda-
rebiT xangrZliv da
Tanmimdevrul qcevas
garemosTan mimarTe-
baSi.
mmoottiivvaacciiaa.. Cven viciT, rom ana floresi
dainteresda fotokameris yidviT.
ratom? sinamdvileSi, ras eZebs is? ra
moTxovnilebis dakmayofileba surs
mas? pirovnebas nebismier mocemul
momentSi aqvs bevri moTxovnileba. zo-
gierTi biologiuria, gamowveuli SimSi-
liT, wyurviliT an sxva diskomfortiT.
zogierTi maTgani fsiqologiuria: aRia-
rebis, pativiscemis an sakuTrebis moT-
xovnileba. moTxovnileba iqceva moti-
vad, rodesac is garkveul intensivobas
iZens. mmoottiivvii aris moTxovnileba, rome-
lic aiZulebs pirovnebas, eZebos am
moTxovnilebis dakmayofilebis gzebi.
fsiqologebma Camoayalibes adamianTa
motivaciis Teoriebi. maTgan yvelaze
popularulia zigmund froidisa da
abraam maslous Teoriebi. maT sruliad
gansxvavebuli mniSvneloba aqvT
momxmarebelTa analizisa da marketin-
gisaTvis.
zigmund froidi varaudobda, rom
adamianebi umetes SemTxvevaSi ver acnobiereben maTi qcevis ganmapirobebel
realur fsiqologiur Zalebs. man pirovneba ganixila, rogorc subieqti,
romelic izrdeba da Tavis TavSi Trgunavs umetes survils. es survilebi
arasodes ar ispoba da ar eqvemdebareba srul kontrols. isini Cndebian
ocnebebSi (sizmrebSi); SeiZleba wamocdes adamians nevrozul,nervul da SiSiT
Sepyrobil mdgomareobaSi, gansakuTrebiT ki fsiqozis dros. aqedan gamomd-
inare, froidi varaudobs, rom adamians bolomde ar aqvs gacnobierebuli
Tavisi qcevis motivi. Tu ana floress surs, SeiZinos ZviradRirebuli
fotokamera, man SeiZleba Tavisi motivi daaxasiaTos, rogorc hobi an karieris
gakeTebis survili. Tu kargad davukvirdebiT, SeiZleba aRmoCndes, rom is
yidulobs fotokameras Tavisi SemoqmedebiTi niWiT sxvebze STabeWdilebis
mosaxdenad. Tu ufro metad CavuRrmavdebiT, SesaZloa aRmoCndes rom is
fotokameras yidulobs imisaTvis, rom Tavi kvlav axalgazrdad da damoukide-
blad igrZnos.
termini motivaciis kvleva gulisxmobs Tvisobriv kvlevas, romelic
gamoiyeneba momxmarebelTa faruli, qvecnobieri motivaciebis Sesaswavlad. am
dros mkvelvarebi agroveben informacias produqtis SerCevis procesSi ufro
Rrma motivebis gamosaaSkaraveblad. amisaTvis isini iyeneben winadadebis
dasrulebis, sityvieri asociaciis, e.w. melnis laqisa da multfilmebis
interpretaciis testebs. Sesabamisad, aRweren brendis tipur momxmareblebs an
adgenen ocnebebsa da fantaziebs brendebisa Tu yidvis situaciis Sesaxeb
(ixileT marketingi muSaobis procesSi 5.2).
abraam masloum axsna, Tu ratom marTavs adamianebs garkveuli
moTxovnilebebi garkveul dros. ratom xarjavs erTi adamiani ufro met
drosa da energias sakuTar usafrTxoebaze, meore ki _ sxvebisagan pativiscemis
damsaxurebaze? maslou Tvlis, rom adamianis moTxovnilebebs ierarqiuli
struqtura aqvs, rogorc es naCvenebia suraTze 5.4. is aerTianebs
fiziologiur, usafrTxoebis, socialuri kavSirebis, TviTpativiscemisa da
TviTgamoxatvis moTxovnilebebs.
adamiani cdilobs, upirveles yovlisa, daikmayofilos yvelaze
mniSvnelovani moTxovnileba. mas Semdeg, rac igi dakmayofildeba, is AaRar
iqneba motivatori da adamiani Seecdeba, daikmayofilos Semdegi yvelaze
mniSvnelovani moTxovnileba. magaliTad, moSimSile xalxs (fiziologiuri
moTxovnileba) sul ar ainteresebs is uaxlesi movlenebi, romlebic
xelovnebaSi xdeba (TviTgamoxatvis moTxovnileba), arc is, Tu rogor pativs
scemen maT sxvebi (socialuri kavSiris an pativiscemis moTxovnileba), arc is,
sunTqaven Tu ara sufTa haers (usafrTxoebis moTxovnileba), magram,rogorc ki
dakmayofildeba TiToeuli mniSvnelovani moTxovnileba, Semdegi yvelaze
mniSvnelovani saWiroeba dgeba rigSi.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 183
■ yavis seriozuli moyvarulni avlenen midrekilebas, iyvnen socialu-
rad aqtiurni. amitom momxmareblis mozidvis mizniT Starbucks-i da sxva
yavis saxlebi qmnian iseT garemos, rom xalxs SeeZlos dasveneba da
urTierToba finjan yavasTan erTad.
mmoottiivvii ((mmaammooZZrraavveebbee--
llii ZZaallaa)) Motive(drive)moTxovnileba, rome-
lic aiZulebs pirov-
nebas, eZebos am moT-
xovnilebis dakmayo-
filebis gzebi.
mmoottiivvaacciiaa (Motivation)ZiriTadi mamoZrave-
beli Zala, romelic
gamomdinareobs mom-
xmareblis gacnobie-
rebuli Tu gaucno-
bierebeli moTxov-
nilebisagan da mi-
marTulia am moTxov-
nilebebis dakmayo-
filebis gzebis
Ziebisaken.
184 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
momxmareblebma xSirad ar ician an
ar SeuZliaT AaRweron, Tu ra gana-
pirobebs maT moqmedebas. amdenad, mo-
tivaciis mkvlevarebi mravalferovan
sacdel saSualebebs iyeneben, imi-
saTvis rom naTeli mohfinon im emo-
ciebsa da damokidebulebebs, romle-
bic momxmareblebs brendisa da
yidvis procesSi Seqmnili situacie-
bisadmi uCndebaT. es zogjer ucnau-
ri saSualebebi, romlebic moicavs
Tavisufal asociaciasa da e.w. mel-
nis laqis interpretaciebs, avlens
momxmarebelTa ocnebebs da fanta-
ziebs brendebisa Tu yidvis proces-
Si Seqmnili situaciebis Sesaxeb.
erTi-erTi avtori gvTavazobs mokle
amonarids motivaciis kvlevidan:
`dila mSvidobisa, qalbatonebo
da batonebo, dRes aq mogiwvieT
patara samomxmareblo kvlevis Ca-
satareblad. axla daweqiT taxtze,
modundiT da SeecadeT, ganTavi-
sufldeT yvelaferi imisagan, rac
xels uSlis Tqvens warmosaxvas.
Tavdapirvelad, warmoidgineT bren-
debi, rogorc saukeTeso megobrebi.
vivaraudoT, rom Tqven TiTqos Se-
giZliaT gaesaubroT televizors –
ras ityoda is? an ras etyodiT
mas? . . axla ki warmovidginoT Sam-
puni, rogorc cxoveli. ganagrZeT,
nu grcxveniaT! ra cxoveli iqnebo-
da is? panda Tu lomi? gveli Tu
matylis Wia? saboloo varjiSisaT-
vis ki davsxdeT da movimarjvoT
Cveni jadosnuri markeri. daxateT
namcxvris saTqvefis tipuri gamom-
yeneblis suraTi. ras atarebs is?
winsafars Tu saSinao kabas? saq-
mian kostiumsa Tu kankanis kabas?~
aseTi saproeqcio teqnika Zalian
sasacilod gamoiyureba, magram marke-
tologebi mas sul ufro xSirad
iyeneben momxmareblis fsiqikaSi
Rrmad Cawvdomis da ukeTesi marke-
tinguli strategiebis Camoyalibebis
mizniT. magaliTad, Shell Oil-ma aseTi
kvleva gamoiyena aTeulobiT wlis
ganmavlobaSi vaWrobis krizisis ga-
momwvevi mizezebis dasadgenad. ShellOil-is korporaciuli reklamis mene-
jeri siqstus oiSli iyo. Tveebis
ganmavlobaSi is da misi mkvlevarTa
gundi momxmareblis fsiqikas ikvlev-
dnen. gadioda Tveebi, Sedegi ki ar
Canda. `Cven vcadeT fsiqologiuri
mexsierebis Seswavla, sizmris Tera-
pia,~ _ aRniSnavs is, magram amaod. er-
Ti mxriv, respondentebs urigebdnen
svel Tixas, raTa gamoeZerwaT sxva-
dasxva figura, romlebic Shell-isadmimaT grZnobebs gamoxatavda. oiSlim
gadawyvita, rom radikaluri gadaw-
yvetilebebis dro dadga. imisaTvis
rom momxmareblis yuradReba miepyro
benzinis brendisaTvis, Shell-i ufroSors unda wasuliyo. oiSlim moiw-
via mkvlevari, romelic fokus-jgu-
febTan hipnozis gziT muSaobaSi iyo
gamocdili. oiSlis TqmiT, Sedegebma
skeptikosebic ki ganacvifra. `unda
giTxraT, rom es iyo gamaognebeli
ram,~ _ ganacxada man. Suqis Caqrobis
ee..ww.. aaxxllooeemmoocciiuurrii kkvvlleevvaa:: ffssiiqqoollooggiiuurrii ggaavvlleennaa
mmoommxxmmaarreebbeellzzee
5.2
PT Cruiser-i: fenomenalurad warmatebuli retros stilis manqana, romelic
nawilobriv asocirebs 1920-iani wlebis gangsterebis manqanasTan, nawilobriv
ki 1950-iani wlebis manqanasTan da londonis taqsisTan _ anu, realurad,
popularuli survilis qromSi da metalSi gansxeuleba.
rogor xsnis maslous Teoria ana floresis interess, iyidos fotokam-
era? Cven vxvdebiT, rom anam daikmayofila fiziologiuri, usafrTxoebisa da
socialuri kavSirebis moTxovnilebebi. isini aranairad ar axdenen misi
interesebis motivirebas fotokameris SesaZenad. fotokamerisadmi interesi
SesaZloa momdinareobdes sazogadoebis mxridan ufro meti pativiscemis an
TviTgamoxatvis Zlieri saWiroebidan. SesaZloa anas surs,rom Semoqmedi adami-
ani gaxdes da sakuTari Tavi fotografiaSi gamoxatos.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 185
Semdeg mkvlevarma respondentebi
daabruna Soreul bavSvobaSi. `isini
sul ufro uaxlovdebodnen warsu-
lis dReebs da uceb mkvlevari Ta-
vis respondents eubneba: `miambeT
benzingasamarT sadgurTan urTier-
TobiT miRebul Tqvens pirvel ga-
mocdilebaze.” amis mere adamianebi
iwyebdnen mexsierebis daZabvas. _ ix-
senebs oiSli. _ isini yvebodnen _
sam-naxevari wlis viyavi. . . vijeqi
mamaCemis axal avtomobilSi. . . ise
detalurad aRwerdnen am yvelafers,
TiTqos es yovelive guSin moxda.
Cems gancvifrebas sazRvari ar hqon-
da. Tumca namdvili saocreba win
iyo, respondentebis transidan gamos-
vlis Semdeg, rodesac mkvlvarma isi-
ni realobaSi daabruna, igi respon-
dentebs SeekiTxa, benzinis romel
mimwodeblebs aniWebT upirateso-
baso. iman gamaoca, rom es adamianebi
am gamocdilebas yovelTvis TavianT
axalgazrdobas ukavSirebdnen~, _ am-
bobs oiSli. erTma moxalise qalba-
tonma ganacxada, rom is yovelTvis
aniWebda upiratesobas manqanis avzis
gavsebas Texaco-Si. Cvens kiTxvaze _
ratom? _ man gvipasuxa: ar vici, ra-
Rac kargi maxsendeba masTan dakavSi-
rebiT. da iciT, es iyo is patara, sam-
naxevari wlis bavSvi, romelic mami-
kos manqanaSi ukana savarZelze iyo
mokalaTebuli. Shell-i qmnis axal mar-
ketingul midgomebs, romlebic da-
fuZnebulia hipnozis qveS myofi av-
tomobilistebisagan Segrovebul Se-
xedulebebze. rogorc Cans, iq, sadac
Shell-s bedma umtyuna, mizezi iyo is,rom sul mcire 16 wlamde asakis
adamianebi benzins ar yiduloben da,
aqedan gamomdinare, ar iyo saWiro,
yvelaze patara momxmareblebis mi-
zanSi amoReba. `maT araferi icodnen
Shell-is Sesaxeb. Cven mivxvdiT, rom
ukeTesi iqneboda, yuradRebis gamax-
vileba imaze, Tu am adamianebze ad-
reul asakSi rogor mogvexdina ze-
gavlena~, _ ambobs oiSli. maT
msgavsad, DaimlerChrysler-ma motivaciiskvleva gamoiyena axali, warmatebuli
manqanis Sesaqmnelad.
ramdenime wlis win DaimlerChrysler-ma daiwyo axali, `Zalian magari~
manqanis Seqmna _ `segmentis saoc-
reba~, romelic qvecnobierad daak-
mayofilebda sxvadasxva asakis da
Semosavlis mqone momxmareblis
moTxovnas. es ki ufro metis gake-
Tebas gulisxmobda, vidre Cveu-
lebrivi fokus-jgufis kvleva iyo.
amdenad, DaimlerChrysler-ma daiqiravafsiqologi kloteir refeili, mom-
xmarebelTa Sinagani grZnobebis ga-
mosacdelad. mTavari winapiroba:
produqti, romelsac vyidulobT,
CvenTvis raRacas niSnavs. is erTi
mTlianis nawilia. `rac ufro me-
tad vswavlobT amerikul kultu-
ras, miT ufro metad vxedavT, ro-
gor iWreba Cveni manqanebi Cvensave
fsiqikaSi, da, amasTanve, ukeT Se-
gviZlia davinaxoT, Tu rogor ver-
gebiT mTeli cxovrebis sqemas,~ _
ambobs DaimlerChrysler-is marketin-guli kvlevis direqtori devid
bostviki.
fokus-jgufebis Seqmnis nacvlad,
refeilma gamoiyena kvlevis `pro-
totipis~ saxeliT cnobili meTodi.
am meTodiT kvlevis dros monawi-
leebi wvebian rbil matrasebze, us-
menen musikas sibneleSi da asocia-
ciebs eZeben. bostvikis mixedviT, es
tvinSi iwvevs zustad im procesebs,
romlebsac sizmrisgan gamofxizle-
bulni SevigrZnobT. `es aris tvinis
Zalze specifikuri saqmianoba, ro-
melic saSualebas gvaZlevs, Cav-
wvdeT TviT gaucnobierebel fiq-
rebsac ki,~ _ ambobs bostviki.
refeilma aRmoaCina, rom ameri-
kelebi arian mewarmeebi, individu-
alistebi, Tavisuflebis moyvarul-
ni, gamWriaxni, magram, imavdrou-
lad, axalgazrdulni da TviTSem-
wynareblebi. rac ufro mniSvnelo-
vania, man aRmoaCina, rom bevri nos-
talgiiT itanjeboda. am rTul da
xSirad SezRudul droSi manqanis
myidvelebi ocnebobdnen im warsul
dReebze, roca yvelaferi Sedare-
biT martivi da usafrTxo iyo da
rodesac xalxi sakuTari TaviT
kmayofili iyo. `am yvelaferma dag-
vanaxva, rom xalxi eZebs raRacas,
rac garegnul dacvasa da Sinagan
komforts sTavazobs. es yvelaferi
Cven Cvens dizainerTa jgufs gavan-
deT,~ _ ambobs bostviki.
Sedegad miiRes PT Cruiser –DaimlerChrysler-is fenomenalurad
warmatebuli, retros stilis man-
qana. `uol strit Jurnali” mas aR-
wers, nawilobriv rogorc 1916-20-
iani wlebis gangsterul manqanas,
nawilobriv ki rogorc 1950-iani
wlebis manqanas da londonis taq-
sis. erT-erTi analitikosi aRniS-
navs, rom PT Cruiser aris borblebze
Semdgari fokus-jgufi, popularu-
li survilis rkinaSi gansxeuleba.
misi nostalgiuri garegnoba da
dacviTi eqsterieri, romelTac Tan
erTvis kargad aRWurvili da ma-
Ralfunqciuri interieri, TiTqmis
yovel CvenganSi emocias aRZravs.
Seqmnidan zustad 2 weliwadSi aSS-
is momxmareblebma SeiZines 225,000-
ze meti PT Cruiser. `Cven ar vgegmav-diT axali bazris Camoyalibebas.
Cven, ubralod, SevqmeniT is, rac
adamianebs TavSi utrialebdaT. man-
qana warsulSi gvabrunebs, magram
ara saukunis garkveul etapze.
ubralod, im dros gvaxsenebs, ro-
desac yvelaze ukeT vgrZnobdiT
Tavs. es aris `tradiciis dResas-
wauli. . . da Tan patara, ucnauri
janyi.~
zogi marketologi uaryofs
msgavs kvlevebs,miiCneven ra mas uaz-
rod. miuxedavad amisa, Shell-isa daDaimlerChrysler-is msagvsad, bevri kompa-nia cdilobs, Rrmad Cawvdes momxma-
reblis qvecnobierebas. erT-erTi
analitikosis mixedviT, `msgavs taq-
tikas iziareben sxvadasxva dargis
lideri kompaniebi. Kraft-Si, Coca-Cola-Si, Procte&Gamble-sa da DaimlerChrysler-Si amjobineben saqmianobis daWeras
Tanamedrove sakonsultacio firmeb-
Tan, rogorebicaa Archetype, Discoveries,PsychoLogics da Semiotic Solutions.”
wwyyaarrooeebbii:: Examples adapted from Ruth Shalit, “TheReturn of the Hidden Persuaders,” Salon Media,September 27, 1999, accessed online atwww.salon.com. Also see Annetta Miller and DodyTsiantar, “Psyching Out Consumers,” Newsweek,February 27, 1989, pp. 46–47; Alison Stein Wellner,“Research on a Shoestring,” American Demographics,April 2001, pp. 38–39; Phil Patton, “Car Shrinks,”Fortune, March 18, 2002, pp. 187–190; “PT Cruiser,”Journal of Business and Design, accessed online at theCorporate Design Foundation Web site, www.cdf.org,June 2003; “Taste—Review & Outlook: Sweet 16,”Wall Street Journal, January 24, 2003, p. W13; andinformation found at www.ptcruiserclub.com, August2003.
aaRRqqmmaa.. motivirebuli adamiani mzadaa moqmedebisaTvis. adamianis qceva
damokidebulia mis mier situaciis aRqmaze. yoveli Cvengani Seicnobs situa-
cias xuTi saxis mgrZnobelobiT: mxedveloba, smena, ynosva, Sexeba da gemo.
TiToeuli Cvengani informaciis miRebas, organizebas da interpretacias indi-
vidualurad axdens. aaRRqqmmaa aris procesi, romliTac adamianebi arCeven informa-
cias, axorcieleben mis organizebas da interpretacias, gare samyaros srul-
yofili suraTis Sesaqmnelad.
aaRRqqmmaa (Perception)procesi,romliTac
adamianebi arCeven,
awesrigeben da in-
terpretacias ukeTe-
ben informacias,raTa
Seqmnan gare samyaros
srulyofili suraTi.
186 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
erTi da igive stimuli sxvadasxva adamianma SeiZleba sxvadasxvagvarad
aRiqvas aRqmis sami procesis gamo: SerCeviTi yuradReba, SerCeviTi damaxinjeba
da SerCeviTi damaxsovreba. adamianebze yoveldRiurad didi raodenobiT stim-
ulebi moqmedeben. magaliTad, erTi analitikosi askvnis,rom adamiani yoveldRe
daaxloebiT 5,000 reklamas xedavs. 24 SeuZlebelia man yuradReba miaqcios
yvela am stimuls. SerCeviTi yuradReba – gulisxmobs imas, rom momxmarebeli
misTvis miwodebuli informaciidan amCnevs mxolod nawils da amitom mim-
wodeblebis amocanaa momxmareblisaTvis informaciis ise miwodeba, rom miipy-
ros misi yuradReba.
TviT SemCneuli stimulic ki yovelTvis ar aRiqmeba saTanadod. TiToeuli
adamiani miRebul informacias gonebis skivrSi aTavsebs. SerCeviTi damaxinjeba
gulisxmobs adamianTa miswrafebas, moaxdinos informaciis interpretacia ise,
rom man daadasturos is, risic am adamianebs ukve sjeraT. ana floresma
SesaZloa moisminos gamyidvelis cudi da kargi Sexedulebebi konkurentunar-
iani fotokameris brendebTan dakavSirebiT. imis gamo, rom mas moswons Nikon-isfotokamera, is, ase vTqvaT, amaxinjebs informacias am fotokameris sasarge-
blod. marketologebma unda gaiTvaliswinon SerCeviTi damaxinjebis tendencia
da Seecadon gaigon, Tu rogor SeuZlia imoqmedos man reklamis da gayidvis
Sesaxeb arsebuli informaciis interpretaciaze.
adamianebi ver imaxsovreben maT mier SemCneul mTel informacias. isini
imaxsovreben im informacias, romelic emTxveva maT Sexedulebebs da rwmenas.
SerCeviTi damaxsovrebis gamo ana imaxsovrebs Nikon-is dadebiT mxareebs, maSin
rodesac iviwyebs konkurenti fotokamerebis dadebiT mxareebs. SerCeviTi
yuradRebis, damaxinjebisa da damaxsovrebis gamo, marketologebma bevri unda
imuSaon informaciis momxmareblamde misatanad. amiT aixsneba is, Tu marke-
tologebi informaciis miwodebis dros ratom mimarTaven sxvadasxva
saSualebebs da gameorebebs.
zogierTi momxmarebeli imas ganicdis, rom marketinguli Setyobinebebi
maTze zegavlenas moaxdens ise,rom amas isini verc mixvdebian – es yovelive ki
SesaZlebeli iqneba qvecnobieri reklamis saSualebiT. 1957 wels erT-erTma
mkvlevarma ganacxada, rom man Semdegi frazebi `miirTvi popkorni~ da `dalie
koka-kola~ niu-jersis kinoTeatrSi gamoaCina yovel 5 wamSi erTxel, 1/300-wamis
xangZlivobiT. man aRniSna, miuxedavad imisa,rom mayureblebma ver gaacnobieres
es gzavnilebi, maT isini qvecnobierad STanTqes da 58%-iT meti `popkorni~ da
18%-iT meti `koka-kola” iyides. Zalian male raklamis Semqmnelebi da
momxmarebelTa uflebebis dacvis jgufebi dainteresdnen qvecnobieri aRqmiT.
xalxma SiSi gamoxata imasTan dakavSirebiT, rom xdeba maTi gonebis
,,gamorecxva~. kaliforniis StatSi da kanadaSi es saqmianoba arakanonierad
gamoacxades. miuxedavad imisa, rom mkvlevarebma mogvianebiT aRiares, rom maT
zemoTxsenebuli monacemebi gamoigones, sakiTxi mainc ver mogvarda. zogierTi
momxmarebeli kvlav SiSobs, rom maTze qvecnobieri SetyobinebebiT manipu-
lirebas axdenen.
fsiqologebma da momxmarebelTa qcevis mkvlevarebma mravali kvlevis
safuZvelze daadgines,rom qvecnobier Setyobinebebsa da momxmarebelTa qcevas
ssuurraaTTii 55..4455..44
moTxovnilebis ierar-
qia maslous mixedviT
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 187
Soris aranairi kavSiri ar arsebobs. rogorc Cans, qvecnobier reklamas,
ubralod, ara aqvs Zala, romelsac mas kritikosebi miaweren. reklamis
SemqmnelTa umravlesobas sasacilod miaCnia e.w. industriis SeTqmulebis
Teoria, rodesac TiTqos momxmareblebis manipulireba uxilavi Setyobinebebis
saSualebiT xdeba.25
sswwaavvllaa.. moqmedebisas adamianis goneba bevr rames iTvisebs da swavlobs.
swavlis procesi asaxavs im cvlilebebs, romelsac miRebuli gamocdileba
axdens pirovnebis qcevaze. mkvlevarebi amboben, rom adamianis qcevaTa
umravlesoba swvlis Sedegad aris SeZenili. Seswavla xdeba moTxovnilebis,
stimulis, miniSnebis, reaqciisa da ganmtkicebis urTierTqmedebis Sedegad.
Cven vnaxeT, rom ana floress aqvs TviTrealizaciis ganzraxva. ganzraxva
aris Zlieri Sinagani stimuli, romelic mouwodebs moqmedebisaken. anas
ganzraxva iqceva motivad, rodesac igi mimarTulia garkveuli stimulis
obieqtisaken, am SemTxvevaSi _ foto-kamerisaken. anas pasuxi ideaze, iyidos
kamera, ganpirobebulia arsebuli e.w. gamRizianebliT miniSnebiT. miniSneba
aris stimuli, romelic momxmareblis motivacias mimarTulebas aZlevs,
gansazRvravs rodis,sad da rogor reagirebs myidveli. vitrinaSi fotokameris
danaxva, specialuri informaciis gageba fasdaklebaze da meuRlis mxardaWera
– yovelive es miniSnebebia, romelTac SeuZliaT anas reaqciaze gavlena
moaxdinon, rodesac is dainteresebulia kameris yidviT.
davuSvaT, ana yidulobs Nikon-s. Tu is SenaZeniT kmayofili darCeba, albaT,
mas sul ufro xSirad gamoiyenebs. misi reaqcia kamerebze iqneba ganmtkice-
buli. SemdgomSi, rodesac mas mouwevs kameris, Wogritis, durbindis an sxva
msgavsi produqtebis SeZena, imis albaToba, rom is Nikon-is produqts iyidis,didia. marketologTaTvis swavlis Teoriis praqtikuli mniSvneloba aris is,
rom maT SeuZliaT produqtze moTxovna Seqmnan, Tu mis asocirebas Zlier
moTxovnilebasTan moaxdenen, motivirebul miniSnebebs gamoiyeneben da
dadebiTi ganmtkicebis SegrZnebas warmoSoben.
rrwwmmeennaa ddaa ddaammookkiiddeebbuulleebbaa.. keTebisa da swavlis dros adamianebs uyalibdebaT
rwmena da damokidebuleba. rac, Tavis mxriv, yidvis procesze gavlenas axdens.
rrwwmmeennaa aris pirovnebis aRweriTi, advilad gasagebi Tvalsazrisi raRacis
Sesaxeb. ana floress SesaZloa sjera, rom Nikon-is kamera SesaniSnav suraTebs
iRebs, didxans saimedod muSaobs da SedarebiT iafi _ 450 dolari Rirs. es
rwmena SeiZleba damokidebuli iyos realur codnaze an Sexedulebaze da
SesaZloa hqondes an ar hqondes emociuri datvirTva. magaliTad, ana floresis
rwmenam, rom Nikon-is kamera mZimea, misi gadawyvetileba SesaZloa Secvalos an,
piriqiT, ar Secvalos.
marketologebi dainteresebulni arian im rwmeniT, romelic adamianebs
uyalibdebaT produqtebsa da momsaxurebebze, imitom rom es rwmenebi qmnis
produqtis da brendis imijs, rac zemoqmedebs maT gayidvebze. Tu zogierTi
rwmena mcdaria d xels uSlis yidvas, marketologs mis Sesacvlelad saTanado
kampaniis Catareba dasWirdeba.
adamianebs TavianTi damokidebuleba aqvT religiis, politikis, tansacm-
lis, musikis, sakvebisa da TiTqmis yvelafris mimarT. ddaammookkiiddeebbuulleebbaa aris
pirovnebis mier Tanmimdevruli,dadebiTi an uaryofiTi Sefaseba, STabeWdileba
Tu tendencia sagnis an ideis mimarT. damokidebuleba adamians gonebriv
CarCoSi aqcevs, mas moswons an ar moswons sagnebi, miiltvis maTken an piriqiT.
amgvarad, ana floress SesaZloa hqondes iseTi damokidebuleba, rogoricaa
`SeiZine saukeTeso~, `iaponelebi msoflioSi saukeTeso produqcias amzadeben~
da `SemoqmedebiToba da TviTgamoxatva cxovrebaSi yvelaze mniSvnelovania.~
aseT SemTxvevaSi, Nikon-is kamera anas arsebul damokidebulebebs kargad
Seesabameba.
Znelia damokidebulebaTa Secvla. arsebobs adamianis damokidebulebis
modeli da erTi maTganis Secvlam SesaZloa sxvaTa Secvlac moiTxovos. ase
rom kompania, Cveulebriv, unda cdilobdes, rom misi produqti arsebul
damokidebulebebs moergos, nacvlad imisa, rom es damokidebulebebi Secvalos.
rasakvirvelia, arsebobs gamonaklisebi, rodesac damokidebulebebis Secvla
SesaZloa Zalze Zvirad dagvijdes.
1994 wlamde, 20 wlis ganmavlobaSi, aSS-Si rZis moxmareba Zalian
sswwaavvllaa (Learning)cvlilebebi pirov-
nebis qcevaSi, gamow-
veuli swavlis pro-
cesSi miRebuli ga-
mocdilebis gavle-
niT.
rrwwmmeennaa (Belief)pirovnebis aRweriTi,
advilad gasagebi
Tvalsazrisi (azri)
raRacis Sesaxeb.
ddaammookkiiddeebbuulleebbaa
(Attitude)pirovnebis Tanmim-
devruli dadebiTi
an uaryofiTi Sefa-
seba, STabeWdileba
an tendencia sagnis
an ideis mimarT.
188 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
dabali iyo. mizezi iyo is, rom rZes
aRiqvamdnen, rogorc janmrTelobisaTvis
arc Tu sasargeblo, araTanamedrove
produqtad, romelic mxolod bavSvebi-
saTvis iyo sasargeblo. am azris
ugulebelsayofad aSS-is rZis mewarmeTa
nacionalurma asociaciam (National Fluid MilkProcessors Education Program (MilkPEP)) daiwyosareklamo kampania. reklamebSi monawi-
leobdnen cnobili adamianebi rZiT das-
velebuli piriT,etikets ki ewera: `gnebavT
rZe? (got milk?)~ kampania ara marto
popularuli, aramed Zalze warmatebulic
aRmoCnda, ramac, Tavis mxriv, jer SeaCera
rZis moxmarebis Semcirebis tendecia da,
ufor metic, gazarda rZis moxmareba.
kampania dResac grZeldeba. miuxedavad
imisa, rom miznobrivi bazris ZiriTad
nawils 20 wlis qalebi Seadgenen, bazari
gafarTovda da moicva Tineijerebi, ramac
mSoblebis aRfrTovaneba gamoiwvia. Tinei-
jerebi agroveben sareklamo broSurebs
iseTi cnobili adamianebis gamosaxule-
bebiT, rogorebic arian bensoni da lian
rimsi; supermodeli taira benksi; sportis
kerpebi, rogorebic arian jef gordoni, mia
hemi, venus da serena viliamsebi. Tineije-
rebSi popularobis mopovebis Semdeg veb-
gverdic ki (www.whymilk.com) Seiqmna,
romelzec axalgazrdebs SeuZliaT Tvi-
Ton datkbnen rZiT moTxupnuli ulvaSebis
naxviT da Seamowmon uaxlesi etiketebi,
ixilon reklamebi an miiRon saWiro
informacia. rZis gayidvebs xels uwyobs
sxvadasxva masobrivi marketinguli Ro-
nisZiebebi. magaliTad,daqiravebul iqna 28-
futis sigrZis traileri, romelic gaformebuli iyo manhetenis ,,Taim
sqveris’’ amsaxveli dekoraciiT. traileri qveynis sxvadasxva kuTxeSi
mogzaurobda da awyobda Souebs. Sekrebil Tineijerebs SeeZloT
musikisTvis moesminaT da 15-wamiani mimarTvis sityviT gamosuliyvnen
MTV-is programa Total Request Live-Si. maT aseve saSualeba hqondaT,
gamoCeniliyvnen Jurnal `Rolling Stone-Si” rZis ulvaSebiT. amasobaSi,
maT SeeZloT ubralo sodianis nacvlad rZe mierTvaT. TiToeuli
maTgani pirobas debda, rom isini yvelafers gaakeTebdnen, raTa
SeemcirebinaT `kalciumis nakleboba mosaxleobaSi rZis nawarmis
gamoyenebis gziT.26
axla Cven SegviZlia SevafasoT momxmareblis qcevaze gavlenis mqone
mravali Zala. momxmareblis arCevani damokidebulia kulturuli, socialuri,
pirovnuli da fsiqologiuri faqtorebis zemoqmedebaze.
mmyyiiddvveelliiss ggaaddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbiiss pprroocceessii
axla, rodesac gavecaniT im garemoebebs, romlebic myidvelebis arCevanze
zegavlenas axdenen, Cven mzad varT, SeviswavloT momxmareblis mier yidvis
Sesaxeb gadayvetilebis miRebis procesi. blok-sqema suraTze 5.5 gviCvenebs, rom
myidvelis gadawyvetilebis miRebis procesi Sedgeba 5 etapisagan: saWiroebis
Secnoba, informaciis moZieba, alternativebis Sefaseba, yidvaze gadawyveti-
lebis miReba da yidvis Semdgomi qceva. sinamdvileSi, yidvis procesi Ziri-
Tadad Sesyidvamde bevrad ufro adre iwyeba da didxans grZeldeba.
marketologebma yuradReba unda gaamaxvilon yidvis mTel procesze da ara
marto SeZenis gadawyvetilebaze.
■ damokidebulebis Secvla Znelia, magram rZis mewarmeTa na-
cionaluri asociaciis (National Fluid Milk Processors) mier Catare-
bulma kampaniam `rZis ulvaSi" Secvala damokidebuleba rZis
mimarT.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 189
suraTi gviCvenebs, rom myidvelebi SeZenis
dros zogadad yvela etaps gadian. magram
zogjer myidveli Cveulebad qceul, rutinuli
Sesyidvebis dros gamotovebs an gadaanacvlebs
zogierT etaps. kbilis pastis yidvisas myidvel
qalbatons saWiroebis gacnobierebisTanave SeuZ-
lia miiRos gadawyvetileba garkveuli brendis
yidvis Taobaze. Sesabamisad, gamotovebs
informaciis moZiebisa da alternativebis
Sefasebis etapebs.
ssaaWWiirrooeebbiiss SSeeccnnoobbaa.. yidvis procesi iwyeba
saWiroebis gacnobierebiT – myidveli Seicnobs
problemas an saWiroebas. saWiroeba SesaZloa
gamowveuli iyos Sinagani stimuliT, maSin
rodesac erTi pirovnebis normaluri moTxovni-
lebebi – SimSili, wyurvili, seqsi – im dones aR-
wevs, rodesac ganzraxva warmoiSoba. saWiroeba
SeiZleba gamoiwvios agreTve gare stimulma. ana
floresma SesaZloa axali hobis saWiroeba
igrZno megobarTan fotografiaze saubris an
fotokameris sareklamo rgolis naxvis Semdeg.
am etapze marketologma unda gamoikvlios
momxmarebeli, raTaA gaarkvios, ra saxis moTxov-
nilebebi Tu problemebi wamoeWrebaT, ra iwvevs
maT da rogor moqmedeben isini momxmarebelze
garkveuli produqtebis SerCevisas.
iinnffoorrmmaacciiiiss mmooZZiieebbaa.. dainteresebulma momxmare-
belma SesaZloa moiZios an ar moiZios
damatebiTi informacia. Tu momxmareblis
ganzraxva Zlieria da misi moTxovnilebis
Sesabamisi produqti xelmisawvdomia, momxmare-
beli mas yidulobs. winaaRmdeg SemTxvevaSi,
momxmarebeli imaxsovrebs am saWiroebas an masze
informaciis moZiebas iwyebs. yvelafers rom Tavi davaneboT, aviRoT ana flo-
resis magaliTi. is, albaT, ufro met yuradRebas miaqcevs fotokameris
reklamebs, megobrebis fotokamerebsa da saubrebs maT Sesaxeb. man SeiZleba
ufro aqtiurad daiwyos saWiro masalis moZieba nacnobebisagan an informacia
sxva gzebiT moipovos. Ziebis xangrZlivoba damokidebuli iqneba sxvadasxva
faqtorze: yidvis ganzraxvis siZliereze; informaciis raodenobaze, romliTac
igi iwyebs Ziebis process; damatebiTi informaciis mopovebis sirTuleze;
faseulobaze, romelsac igi miiRebs damatebiTi informaciiT da im kmayo-
filebis grZnobaze, romelsac is Ziebis procesSi iRebs.
momxmarebels SeuZlia informacia sxvadasxva wyarodan miiRos. maT
Sorisaa: pirovnuli wyaroebi (ojaxi, megobrebi, mezoblebi, nacnobebi), komerci-
uli wyaroebi (reklama, realizatorebi, dilerebi, SefuTva, gamofenebi), sazoga-
doebrivi wyaroebi (masmedia, sareitingo organizaciebi), gamocdilebiTi
wyaroebi (produqciis floba, gamocda, gamoyeneba). sxvadasxva informaciis
wyaros zegavlena gansxvavebulia produqtisa da myidvelis Sesabamisad.
ZiriTadad, momxmarebeli produqtis Sesaxeb informaciis udides nawils
komerciuli wyaroebidan iRebs, anu im wyaroebidan, romlebsac marketologebi
akontroleben. Tumca yvelaze efeqtiani wyaro pirovnuli wyaroebia.
Cveulebriv, komerciuli wyaroebi informacias awvdis myidvels, pirovnuli
wyaroebi ki akanonebs da/an afasebs produqtebs myidvelebisaTvis.
ufro meti informaciis mopovebasTan erTad, izrdeba momxmareblis codna
bazarze arsebul brendebsa da maT niSan-Tvisebebze. informaciis moZiebisas
■ saWiroebis Secnoba SeiZleba gamowveuli iyos reklamiT.
aSS-is rZis mewarmeTa nacionalurma asociaciis es reklama
atyobinebs myidvelebs, rom Zvlebis gasamagreblad saWiroa
rZis produqtebi.
ssuurraaTTii 55..5555..55
myidvelis gadawyveti-
lebis miRebis procesi
190 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
ana floresma Seityo, rom misTvis xelmisawvdomia bevri brendis fotokamera.
informacia mas aseve daexmara, gamoericxa zogierTi brendebi. kompaniam unda
Camoayalibos iseTi marketinguli kompleqsi, romelic saSualebas miscems
momxmarebels, advilad gaerkves viTarebaSi da gaakeTos arCevani. kompaniam
agreTve didi yuradRebiT unda gansazRvros momxmarebelTa informaciis
wyaroebi da TiToeuli wyaros mniSvneloba.
aalltteerrnnaattiivveebbiiss SSeeffaasseebbaa.. rogor akeTebs momxmarebeli arCevans brendis amden
alternativas Soris? marketologs esaWiroeba icodes, Tu rogor afasebs
momxmarebeli alternativebs, anu rogor amuSavebs igi xelT arsebul
informacias arCevanis gasakeTeblad. samwuxarod, yvela yidvis situaciaSi
momxmareblebi Sefasebis martiv da erTaderT process ar iyeneben. piriqiT,
arsebobs Sefasebis ramdenime varianti.
momxmareblebi brendis SesarCevad ramdenime proceduras mimarTaven. Tu
rogor afasebs alternativebs momxmarebeli, damokidebulia individualur
momxmarebelze da yidvis specifikur situaciaze. zogierT SemTxvevaSi,
momxmareblebi iyeneben gamoTvlebsa da logikur azrovnebas. sxva
SemTxvevebSi, igive momxmareblebi naklebad afaseben an saerTod uaryofen maT.
ufro metic, isini impulsurad yiduloben, eyrdnobian ra intuicias. zogjer
momxmareblebi Tavad iReben yidvis Sesaxeb gadawyvetilebas; zogjer
rCevisaTvis mimarTaven megobrebs, momxmarebelTa megzurebs an gamyidvelebs.
modiT, warmovidginoT,rom sabolood ana floresma arCevanis areali oTx
fotokameramde Seamcira. amasTan warmovidginoT,rom igi mniSvnelobas aniWebs,
ZiriTadad, oTx atributs – suraTis xarisxs, aparatis gamoyenebis simartives,
aparatis zomasa da fass. mopovebuli informaciis safuZvelze anas
Camouyalibda rwmena, Tu ramdenad aqvs TiToeul brends xsenebuli niSan-
Tvisebebi. Tu ana yidvis gadawyvetilebas daamyarebs mxolod erT atributze,
misi arCevanis winaswar gansazRvra advili iqneba. magaliTad, Tu mas yvelaze
metad suraTis xarisxi sWirdeba, is im kameras iyidis, romelic, misi azriT, yve-
laze kargi xarisxis suraTebs iRebs. magram myidvelTa umravlesoba
mxedvelobaSi iRebs ramdenime atributs, romelTagan TiToeuls sxvadasxva
mniSvneloba aqvs. Cven rom vicodeT, dasaxelebuli oTxi atributidan ana
romels (da ramdenad) aniWebs upiratesobas, SevZlebdiT misi kameris arCevanis
winaswar gansazRvras.
marketologebma myidvelebi unda Seiswavlon, raTa gaarkvion, Tu rogor
xdeba maT mier realurad brendis alternativebis Sefaseba, am Sefasebis pro-
cesis codnis SemTxvevaSi, marketologebi SeZleben myidvelis gadawyvetile-
baze zegavlenis moxdenas.
yyiiddvvaazzee ggaaddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbaa.. Sefasebis etapze momxmareblis mier arsebuli
alternativebis ranJireba xdeba. ZiriTadad, momxmareblis SeZenis gadaw-
yvetileba yvelaze sasurveli brendis yidvas iTvaliswinebs. Tumca orma faq-
torma SesaZloa SeZenis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebaze zegavlena iqonios.
pirveli faqtoria sxvebis damokidebuleba. im SemTxvevaSi, Tu ana floresis
qmari fiqrobs, rom anam naklebfasiani fotoaparati unda iyidos, anas Sansi,
SeiZinos ZviradRirebuli kamera, Semcirdeba.
meore faqtori gauTvaliswinebeli situaciebia. momxmarebels yidvis
ganzraxva, SesaZloa, Camouyalibdes iseTi faqtorebis gaTvaliswinebiT,
rogorebicaa _ mosalodneli Semosavali, mosalodneli fasi da produqtis
mosalodneli sargebeli. magram moulodnelma movlenebma SesaZloa mas yidvis
ganzraxva Seacvlevinos. ana floresma SesaZloa dakargos samsaxuri, sxva
nivTis yidva ufro saswrafo aRmoCndes an megobarma uTxras, rom igive mod-
elis fotoaparatma mas ar gaumarTla. SesaZloa, sxva fotoaparatis fasebi
Semcirdes. amrigad, prioritetebis arseboba da TviT SeZenis ganzraxvac ki
yovelTvis SerCeuli produqtis yidviT ar sruldeba.
yyiiddvviiss SSeemmddggoommii qqcceevvaa.. marketologis samuSao produqtis SeZeniT ar
mTavrdeba. misi SeZenis Semdeg, momxmarebeli an kmayofilia, an ukmayofilo da
es pirdapir kavSirSia marketologTan. ra ganapirobebs momxmareblis kmay-
ofilebas Tu ukmayofilebas produqtis yidvis SemTxvevaSi? pasuxi momxmareb-
lis molodinsa da produqtis mier Sesrulebuli funqciebis aRqmaSi imaleba.
Tu produqti molodins ar amarTlebs, momxmarebeli imedgacruebulia; Tu is
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 191
amarTlebs molodins, momxmarebeli kmayofilia da im SemTxvevaSi, Tu
molodins aWarbebs, es ukanaskneli aRfrTovanebulia.
rac ufro didia sxvaoba (naprali) mosalodnel da faqtiur
maxasiaTeblebs Soris, miT ufro didia momxmareblis imedgacrueba. aqedan
gamomdinare, gamyidvelebma unda Seqmnan iseTi produqcia, romelic namdvilad
asaxavs mis Sesaxeb gavrcelebul informacias. zogierTi gamyidveli,
Segnebulad, Semcirebulad warmoadgens Tavisi produqciis Tvisebebs, raTaA
momxmareblis am produqtiT dakmayofilebis done gazardon. magaliTad,Boeing-is gamyidvelebi sakmaod TavdaWerilad afaseben TavianTi TviTmfrinavebis
potenciur SesaZleblobebs da SesaZlo sargebels. isini TiTqmis yovelTvis
saTanadod ver afaseben maTi TviTmfrinavebis mier sawvavis xarjis efeqtur-
obas – myidvelebs pirdebian 5%-ian danazogs, romelic bolos 8%-mde izrdeba.
myidvelebi, bunebrivia, aRfrTovanebulebi arian mosalodnelze ukeTesi
maCvenebliT. Sesabamisad, isini kvlav yiduloben da sxva potenciur myidvelebs
mouTxroben, rom Boeing-i Tavis sityvas zedmiweviT asrulebs.
TiTqmis yvela msxvili SenaZeni Sedegad iZleva e.w. SSeemmeeccnneebbiiTT ddiissoonnaannssss
aann ddiisskkoommffoorrttss,, rac gamowveulia yidvis Semdgomi konfliqtiT. yidvis dros
xdeba kompromisis gakeTeba garkveuli brendis sasargeblod. momxmareblebi
usiamovnod igrZnoben Tavs, rodesac Seicnoben nayidi brendis uaryofiT mxa-
reebs da gaigeben sxva brendebis SesaZlo sargeblis Sesaxeb. amdenad, momx-
mareblebi TiToeuli SeZenisas ase Tu ise grZnoben, sul mcire, yidvis Semdgom
disonans.27
ratomaa ase mniSvnelovani myidvelis dakmayofileba? imitom, rom kom-
paniis produqciis gayidva ZiriTadad damokidebulia momxmarebelTa or mniS-
vnelovan jgufze – axal myidvelebsa da SenarCunebul myidvelebze. Cveu-
lebriv, axali myidvelis mizidva ufro Zviri jdeba, vidre Zvelis SenarCuneba.
arsebuli myidvelebis SenarCunebis saukeTeso gza ki aris maTi dakmayofi-
leba. myidvelis kmayofileba ki myidvelebTan mogebiani urTierTobebis
Camoyalibebis sawindaria: maTi SenarCuneba, SeZ-
lebisdagvarad raodenobis gazrda da maTgan
faseulobebis miReba. kmayofili myidvelebi pro-
duqts isev yiduloben, siamovnebiT elaparakebian
masze sxvebs, nakleb yuradRebas aqceven konkurent
brendebsa da reklamebs da am kompaniisagan sxva
produqtebsac yiduloben. bevri marketologi
myidvelTa imedebis gamarTlebisaTvis ki ara, maTi
aRfrTovanebis SegrZnebis miRwevisTvis ibrZvis.
ukmayofilo myidveli sxvagvarad reagirebs.
cudi gamonaTqvami ufro male vrceldeba, vidre
kargi. mas SeuZlia Zalian swrafad daazaralos
kompaniisa da misi produqtebisadmi momxmare-
belTa damokidebuleba. ukmayofilo myidvelTa
umravlesoba TavianT problemebs kompanias ar
uziarebs, amitom kompaniam regularulad unda
akontrolos myidvelTa kmayofilebis done. am
gziT kompanias SeuZlia daadginos, rogor
muSaobs da rogor SeiZleba gaaumjobesos Tavisi
saqmianoba.
magram rogor unda moeqces kompania ukmay-
ofilo myidvelebs? sul mcire, kompania
sTavazobs ufaso satelefono nomrebsa da veb-
gverdebs, raTa marTos maTi saCivrebi da gamo-
kiTxvebi. magaliTad, bolo 2 aTwleulis ganmav-
lobaSi Gerber-is cxel xazze (1-800-4-GERBER) xuT
milionze meti zari Semovida. cxeli xazis mom-
saxure personali, romlis umravlesobas dedebi
da bebiebi Seadgenen, rCevebs iZlevian bavSvis mov-
lasTan dakavSirebiT. isini 2,400-ze met abonents
pasuxoben dRe-RameSi. General Electric-i sTavazobs
onlain GE Answer Center-s. am veb-gverdze myidve-lebs SeuZliaT gaecnon didi raodenobis infor-
■ arCevanis gakeTeba: warmodgenili reklama produqtis sac-
delad yidvis stimulirebas axdens kuponebis SeTavazebiT.
SSeemmeeccnneebbiiTTii
ddiissoonnaannssii (Cognitivedissonance)myidvelebis diskom-
forti, gamowveuli
e.w. yidvis Semdgomi
konfliqtiT.
192 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
macias GE-is aTasobiT produqtze. aq aris informacia dawyebuli, yidvis
Semdgom gaCenil yvelaze xSir SekiTxvebze pasuxebiT da damTavrebuli momx-
mareblis mier ganxorcielebuli instalaciisa da aparaturis SekeTebis dros
gaCenili SekiTxvebiT, TviT instalaciiTa da SekeTebis gadasaxadiT. myid-
velebs, romlebic veb-gverdze pasuxebs ver pouloben, SeuZliaT GE-is tele-
fonze darekon da myidvelTa momsaxurebis warmomadgenels pirdapir gae-
saubron.
yidvis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis procesis SeswavliT marketolo-
gebi SeZleben gzebis moZiebas,ATu rogor SesTavazon momxmareblebs pro-
duqti. magaliTad, Tu momxmareblebi axal produqts imis gamo ar yiduloben,
rom isini mis saWiroebas ver aRiqvamen, marketings SeuZlia sareklamo kampania
awarmoos, romelic axali produqtis saWiroebaze amaxvilebs yuradRebas da
aCvenebs, Tu rogor SeuZlia mocemul produqts momxmarebelTa problemebis
gadaWra. Tu momxmarebeli icnobs produqts, magram ar yidulobs imitom, rom
arakeTilganwyobili aris mis mimarT, marketologma unda ipovos saSualeba,
produqtisadmi momxmareblis damokidebulebis Sesacvlelad.
mmyyiiddvveelliiss ggaaddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbiiss pprroocceessii aaxxaallii pprroodduuqqttiiss SSeessyyiiddvviissaass
Cven ganvixileT is etapebi, romlebsac myidvelebi gadian, cdiloben ra
TavianTi moTxovnilebebi daikmayofilon. myidvelebma es safexurebi SesaZloa
swrafad an, piriqiT, nela gaiaron da SeiZleba zogierTi maTgani gamotovon
kidec. bevri ramaa damokidebuli myidvelis bunebaze, produqtebsa da yidvis
procesis dros Seqmnil situaciaze.
axla Cven ganvixilavT, Tu rogor irCeven myidvelebi axal produqts.
aaxxaallii pprroodduuqqttii aris saqoneli, momsaxureba an idea,romelic potenciuri myid-
velis mier aRiqmeba,rogorc axali. is SesaZloa didi xania arsebobs bazarze,
magram Cven gvainteresebs, Tu rogor igeben momxmareblebi Tavdapirvelad pro-
duqtis Sesaxeb da rogor iReben gadawyvetilebas misi SeZenis Sesaxeb.
aaTTvviisseebbiiss pprroocceessii aris gonebrivi faza, rodesac individi gadaamuSavebs pirve-
lad gagonil informacias inovaciis (misTvis axali produqtis) Sesaxeb misi
SeZenis Taobaze saboloo Camoyalibebamde. aTviseba (adoption) aris
gadawyvetileba, romelsac individi iRebs, raTa produqtis regularuli mom-
xmarebeli gaxdes.28
aaTTvviisseebbiiss pprroocceessiiss ssaaffeexxuurreebbii.. axali produqtis gaazrebis procesis dros
momxmareblebi xuT etaps gadian:
■ ggaaTTvviiTTccnnoobbiieerreebbaa:: momxmarebeli igebs axali produqtis Sesaxeb, magram
nakleb infromacias flobs mis Taobaze.
■ iinntteerreessii:: momxmarebeli eZebs informacias axal produqtze.
■ SSeeffaasseebbaa:: momxmarebeli ganixilavs, Rirs Tu ara produqtis sacdelad yidva.
■ ssaaccddeellaadd yyiiddvvaa:: momxmarebeli cdilobs, axlos gaecnos da gamoscados
axali produqti (misi nimuSi an mcire partia), raTa Seeqmnas warmodgena
masze.
■ aaTTvviisseebbaa:: momxmarebeli iRebs gadawyvetilebas axali produqtebis Cveuleb-
rivad gamoyenebis Sesaxeb.
es modeli gviCvenebs, rom axali produqtis mimwodebelma unda ifiqros
imaze,Tu rogor daexmaros momxmareblebs,raTaA maT am etapebis gavla SeZlon.
didekraniani televizorebis mwarmoeblebma SesaZloa aRmoaCinon, rom bevri
momxmarebeli, romlebic misi produqtis mimarT interesis etapze arian da ar
gadadian sacdelad yidvis safexurze. Tu imave momxmareblebs eqnebodaT
survili, esargeblaT didekraniani televizorebiT sacdeli vadiT mcire
gadasaxadis safasurad, mwarmoebels unda efiqra sacdeli gegmis SeTavazebaze
Semdgomi yidvis garantiiT.
iinnddiivviidduuaalluurrii ggaannssxxvvaavveebbeebbii iinnoovvaattoorroobbaaSSii.. adamianebi axali produqtis
gamocdis mzadyofnis doniT Zalze gansxvavdebian. arseboben TiToeuli
produqtis `pioneri momxmareblebi~ da adreuli amTvisebelni. sxva individebi
aaxxaallii pprroodduuqqttii (Newproduct)saqoneli, momsaxure-
ba an idea, romelic
potenciuri myidve-
lis mier aRiqmeba,
rogorc axali.
aaTTvviisseebbiiss pprroocceessii
(Adoption process)gonebrivi faza, ro-
desac individi ga-
daamuSavebs pirve-
lad gagonil
informacias inova-
ciis (misTvis axali
produqtis) Sesaxeb
misi SeZenis Taobaze
saboloo Camoyali-
bebamde.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 193
axal produqtebs ufro gvian aRiareben. axal produqtebTan Seguebis
siswrafiT xalxi SeiZleba daiyos kategoriebad, rac mocemulia suraTze 5.6.
neli dasawyisis Semdeg adamianebis mzardi raodenoba iTvisebs axal
produqts. maTi ricxvi piks aRwevs da Semdeg klebulobs, radgan maT Soris
rCebian isini, vinc ver iTvisebs axal produqts. inovatorebi warmoadgenen
myidvelTaA2.5%-s, romelnic axal ideas pirvelebi iziareben, Semdeg modis
adreuli amTviseblebis 13.5% da ase Semdeg.
axali produqciis amTvisebelTa 5 jgufs ganmasxvavebeli faseulobebi
aqvT. inovatorebi (innovators) riskianebi ariani – isini riskze midian da axal
ideebs cdian. adreuli amTviseblebi (early adopters) arian azris
gamavrceleblebi TavianT sazogadoebaSi da iTviseben axal ideebs advilad,
magram frTxilad. adreuli umravlesoba (early majority) frTxilia – miuxedavad
imisa, rom iSviaTad arian liderebi, isini metad iziareben axal ideebs, vidre
saSualod sxva adamianebi. gvian umravlesobas (late majority) skeptikosebi
Seadgenen – isini iziareben inovaciebs mxolod mas Semdeg, rac mas xalxis
umravlesoba gamocdis. bolos modian CamorCenilebi (laggards) (xatovnad rom
vTqvaT – maCanCalebi, tradiciaTa moyvarulni). isini eWvis TvaliT uyureben
cvlilebebs da saixleebs mxolod maSin iReben, rodesac is raRac tradiciis
msgavsi xdeba.
amTvisebelTa aseTi klasifikacia gulisxmobs,rom novatorulma kompaniam
inovatorTa da adreul amTvisebelTa damaxasiaTebeli Tvisebebi unda gamoik-
vlios da marketinguli Zalisxmeva warmarTos maTken. ZiriTadad, inovatorebi
arian SedarebiT axalgazrdebi, kargad ganaTlebulebi da maRalSemosavliani
pirovnebebi. isini ufro kargad eguebian ucnob saqonels,ufro metad endobian
sakuTar faseulobebsa da gamWriaxobas da ufro metad midian riskze. isini
brendisadmi erTgulni naklebad arian da naklebad aniWeben upiratesobas
stimulirebis iseT specialur saSualebebs, rogorebicaa fasdakleba, kuponebi
da nimuSebi.
pprroodduuqqttiiss mmaaxxaassiiaaTTeebblleebbiiss ggaavvlleennaa mmiissii aaTTvviisseebbiiss tteemmppzzee.. axali produqtis
maxasiaTeblebi gavlenas axdens misi aTvisebis tempze. zogierTi produqti
TiTqmis erT RameSi inergeba (Beanie Babies), maSin rodesac danarCenebis
aRiarebas Zalian didi dro sWirdeba (magaliTad, maRali garCevadobis
televizorebi _ HDTV). aTvisebis tempze, ZiriTadad, zegavlenas xuTi
maxasiaTebeli axdens. ganvixiloT es maxasiaTeblebi maRali garCevadobis
televizorebis magaliTze.
■ SSeeffaarrddeebbiiTTii uuppiirraatteessoobbaa ((Relative advantage)):: ramdenad aris gaumjobesebuli
axali produqti arsebul msgavs produqtebTan SedarebiT. rac ufro didi
iqneba maRali garCevadobis televizoris gamoyenebisas aRqmuli
SefardebiTi upiratesoba – vTqvaT, gamosaxulebis xarisxi da misi yurebis
dros mxedvelobis naklebi daRla – miT ufro male iqneba aTvisebuli
(aRiarebuli) igi.
■ SSeeTTaavvsseebbaaddoobbaa ((Compatibility)):: axali produqtis Sesabamisobis xarisxi, poten-
ciuri momxmareblebis faseulobebsa da gamocdilebasTan. magaliTad,
maRali garCevadobis televizori sakmaod SeTavsebadia saSualo klasis da
ufro zeda fenis ojaxebis cxovrebis wesTan da finansur SesaZleb-
lobebTan. miuxedavad amisa, samwuxarod, is ar aris Tavsebadi satelevizio
gadacemis im sistemebTan,romlebic amJamad momxmareblebisaTvis aris xelmi-
sawvdomi.
ssuurraaTTii 55..6655..66
momxmarebelTa tipebi
inovaciebis aTvisebis
siswrafis mixedviT.
194 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
■ kkoommpplleeqqssuurroobbaa ((Complexity)):: anu, ramdenad
rTuli gasagebia axali produqtis arsi da
misi gamoyeneba. maRali garCevadobis tele-
vizorebi araa Zalian rTuli eqspluata-
ciaSi. amitom, ramdenadac misi dapro-
gramireba xelmisawvdomia, xolo fasebi
misaRebi, naklebi dro iqneba saWiro, rom man
amerikul ojaxebSi SeaRwios, vidre ufro
kompleqsurma, rTulma, sxva axalma produq-
ciam.
■ ggaayyooffaaddoobbaa ((divisibility)):: maRali garCevadobis
televizorebi jer kidev Zalian Zviria. iqi-
dan gamomdinare, rom xalxs SeuZlia maTi
arendiT aReba Semdgomi SeZenis SesaZleb-
lobiT, izrdeba maTi aTvisebis donec.
■ kkoommuunniikkaabbeelloobbaa ((Communicability)):: ramdenad
aris TvalsaCino axali produqtis gamoyene-
ba sxvebisTvis. imis gamo, rom maRali garCe-
vadobis televizorebi Tavad axdens saku-
Tari Tavis demonstrirebasa da aRweras,
momxmareblebSi maTi gamoyeneba swrafad
gaizrdeba.
aTvisebis (aRiarebis) doneze aseve
moqmedebs sxva maxasiaTeblebi, rogorebicaa:
sawyisi da Semdgomi xarjebi, riski da ganusaz-
Rvrelobis xarisxi, mowoneba sazogadoebis
mxridan. axali produqtebis marketologma
yvela es faqtori unda gamoikvlios, rodesac
axal produqts da mis marketingul programas
qmnis.
mmoommxxmmaarreebbeellTTaa qqcceevvaa qqvveeyynniiss ssaazzRRvvrreebbiissmmiiRRmmaa ssaaeerrTTaaSSoorriissoo bbaazzrreebbzzee
momxmarebelTa qcevis Seswavla sakmaod Znelia TviT erTi qveynis sazRvrebSi
moqceul kompaniaTa marketingisaTvis. aqedan gamomdinare, im kompaniebisaTvis,
romelnic bevr qveyanaSi ewevian saqmianobas, momxmarebelTa Seswavla da maTi
moTxovnilebebis dakmayofileba gacilebiT rTulia. miuxedavad imisa, rom
sxvadasxva qveynis momxmareblebs SesaZloa zogierTi ram saerTo hqondeT, maTi
faseuloebebi, Sexedulebebi da qcevebi erTmaneTisagan xSirad Zalian
gansxvavdeba. saerTaSoriso doneze momuSave marketologebma aseTi
gansxvavebebi unda Seiswavlon da TavianTi produqtebis da marketinguli
programebis saTanado modificireba moaxdinon.
zogjer gansxvavebebi Zalian aSkaraa. magaliTad, aSS-Si, sadac
mosaxleobis udidesi nawili sauzmeze regularulad miirTmevs burRuleuls,
Kellogg-i Tavis marketingul Zalisxmevas mimarTavs momxmareblebis
dasarwmuneblad, romA maT Kellogg-is da ara konkurentis brendi SearCion.magram safrangeTSi, sadac mosaxleobis udidesi nawili upiratesobas
kroasansa da yavas aniWebs an saerTod uars ambobs sauzmeze,Kellogg-is reklama,
ubralod, cdilobs, daarwmunos isini, rom maT sauzmeze burRuleuli unda
miirTvan. mis SefuTvaze mocemulia detaluri instruqcia imis Sesaxeb, Tu
rogor unda momzaddes burRuleuli. indoeTSi, sadac bevri momxmarebeli
msuye, Semwvar sauzmes miirTmevs da bevri maTganic saerTod uars ambobs
sauzmeze, Kellogg-is reklama cdilobs, myidvelebi daarwmunos, gadaerTon ufro
msubuq da dabalansebul dietaze.
xSirad saerTaSoriso bazrebs Soris gansxvavebebi naklebad SesamCnevia.
es SesaZloa gamowveuli iyos momxmarebelTa fizikuri sayofacxovrebo
pirobebis gansxvavebebiT. magaliTad, Remington awarmoebs ufro patara zomis
eleqtrosaparsebs SedarebiT patara xelebis mqone iaponeli momxmareb-
lebisaTvis. britaneTis bazrisaTvis ki elementebze momuSave saparsebs qmnis,
■ axali produqtis aTvisebis (aRiarebis) tempi: zogierTi
produqti erT RameSi inergeba. zogierTis, rogoricaa, maga-
liTad, maRali garCevadobis televizorebi _ HDTV, aRiare-
bas didi dro sWirdeba.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 195
radgan inglisSi abazanebis mxolod mcire nawils aqvs denSi SesaerTeblebi.
sxva gansxvavebebi dakavSirebulia tradiciebis mravalferovnebasTan. maga-
liTad, iaponiaSi, sadac Tavmdablobasa da pativiscemas didi mniSvneloba aqvs,
aSkara fasdaklebebi Seuracxyofad aRiqmeba. sxvadasxva qveynis tradiciebisa
da momxmarebelTa qcevaSi aseTi gansxvavebebis ucodinarobam SesaZloa
saerTaSoriso bazrebze produqtebis da marketinguli programebis kraxi
gamoiwvios.
marketologebma unda gadawyviton, rogor Seusabamon unikalur
kulturul Taviseburebebs da yoveli bazris momxmarebelTa moTxovnebs
TavianTi produqtebi da marketinguli programebi. erTi mxriv, maT surT,
ganaxorcielon saqmianobis standartizacia samuSaobebis gamartivebis da
saxsrebis ekonomiis mizniT. meore mxriv ki, marketinguli Zalisxmevis
morgebiT calkeuli qveynis specifikasTan uzrunvelyos adgilobrivi momxma-
reblebis saWiroebebis ukeT da srulad dakmayofileba saTanado produqtebiT
da programebiT.
SSeerrwwyymmaakkoonncceeffcciieebbiiss
axla droulia, SevCerdeT da erTamaneTTan kavSirSi ganvixiloT am
Tavis pirvel nawilSi mocemuli yvela koncefcia.
■ dafiqrdiT Tqven mier axlaxan gakeTebul mniSvnelovan SenaZenze.
rogor ganaxorcieleT Sesyidvis procesi? romelma ZiriTadma faq-
torebma imoqmeda Tqvens yidvis gadawyvetilebaze?
■ airCieT kompania,romelic am TavSi ganvixileT – Coca-Cola-i, Starbucks-i,NASCAR-i, Disney-i, Wal-Mart-i, MTV-i, Volkswagen-i, Amazon.com-i Tu sxva.
rogor iyenebs Tqven mier arCeuli kompania myidvelebis qcevis
Seswavlis SedegebsA momxmareblebTan ukeTesi urTierTobebis
Camosayalibeblad?
■ dafiqrdiT Intel-is msgavs kompaniaze, romelic Tavis produqtebs ara
saboloo momxmarebelze, aramed kompiuterebis mwarmoeblebsa Tu
sxva kompaniebze yidis. riT gansxvavdeba erTmaneTisagan Intel-is biz-nesmyidvelebis (anu warmoebiT dasaqmebuli myidvelebis) marketingi
Starbucks-is saboloo momxmareblis marketingisagan? am Tavis meore
nawili swored am sakiTxs exeba.
ssiiCCqqaarriiss
SSeemmzzRRuuddaavvii
■❚ bbiizznneessbbaazzrreebbii ddaa mmyyiiddvveellii oorrggaanniizzaacciiiiss qqcceevvaa
asea Tu ise, kompaniebis umravlesoba Tavis produqcias organizaciebze yidis.
bevri kompania, iseTebi rogorebicaa Dupont-i, Boeing-i, Cisco Systems-i, Caterpillar-i damravali sxva, Tavis produqtebs sxva sawarmoebze yidis. samomxmareblo pro-
duqtebis mwarmoebelma didma kompaniebmac ki, romlebic iseT produqtebs
amzadeben, romlebsac saboloo momxmareblebi gamoiyeneben, Tavdapirvelad
TavianTi produqtebi sxva biznesorganizaciebs unda mihyidon. magaliTad,
General Mills-i bevr cnobil samomxmareblo produqts amzadebs, magram imisaTvis,
rom es produqcia momxmarebelze gaiyidos, General Mills-ma Tavdapirvelad isini
biTumad da sacalod movaWreebze unda gayidos, romelnic, Tavis mxriv, samomx-
mareblo bazars emsaxurebian.
mmyyiiddvveellii oorrggaanniizzaacciiiiss qqcceevvaaSSii igulisxmeba im organizaciis qceva,
romelic nawarms an momsaxurebas yidulobs sxva produqtis an momsaxurebis
sawarmoeblad Semdgomi gayidvis, gaqiravebis an sxvebis momaragebis mizniT. is
aseve gulisxmobs sacalo da biTumad movaWre kompaniebis qcevas, romlebic
saqonels xelmeored gayidvisa Tu gaqiravebisagan mogebis miRebis mizniT
iZenen. biznesSesyidvis procesSi (business buying process) myidveli organizaciebi
gansazRvraven, romeli produqtebi da momsaxurebebi Seisyidon. Semdeg ki
eZeben, afaseben da arCeven arsebul alternativebs Soris. kompaniebma, rom-
mmyyiiddvveellii
oorrggaanniizzaacciiiiss qqcceevvaa
(Business buyerbehavior)SesyidviTi qceva im
organizaciebis, rom-
lebic yiduloben
nawarmsa da momsaxu-
rebas, sxva produqte-
bisa Tu momsaxure-
bis sawarmoeblad an
xelmeored gasayi-
dad, an gasaqirave-
blad.
196 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
lebic produqcias sxva sawarmoebze yidian, unda gaakeTon yvelaferi, raTa
Seiswavlon biznesbazrebisa da myidveli oraganizaciis qceva.
bbiizznneessbbaazzrreebbii
biznesbazrebi uzarmazaria. faqtobrivad, am bazrebze ufro meti raodenobiT
fuli da saqoneli brunavs, vidre samomxmareblo bazrebze. magaliTad,
dafiqrdiT, ramdeni biznesgarigebaa aucilebeli sxvadasxva sawarmoebs Soris,
rom Goodyear-is avtomobilis saburavebis erTi kompleqti damzaddes da
gaiyidos. mravali mimwodebeli Goodyear-s amaragebs reziniT, foladiT,
danadgarebiTa da sxva saqonliT, romelic mas saburavebis sawarmoeblad
sWirdeba. Semdeg Goodyear ukve mza saburavebs yidis sacalo movaWreebze,
romlebic, Tavis mxriv, maT momxmareblebs mihyidian. amrigad, momxmarebelTa
mier Sesyidvas win uswrebs sawarmoebis mier ganxorcielebuli mravali
biznesSesyidva. garda amisa, Goodyear-i avtosaburavebs yidis, rogorc sawyiserT-erT mniSvnelovan nawils, avtomwarmoeblebs axali manqanebis dasakom-
pleqteblad. aseve yidis, saTadarigo avtosaburavebis saxiT, im organizaciebze
romlebsac sakuTari avtoparki aqvT (taqsebis, avtobusebis,satvirTo manqanebis
da a.S.)
bbiizznneessbbaazzrreebbiiss mmaaxxaassiiaaTTeebblleebbii.. garkveuli TvalsazrisiT, biznesbazrebi
samomxmareblo bazrebs hgavs. orive bazarze arian adamianebi, romlebic
gamodian myidvelebis rolSi da yidvis Sesaxeb gadawyvetilebas iReben
TavianTi moTxovnilebebis dasakmayofileblad. amasTan, binzesbazrebi bevrad
gansxvavdeba samomxmareblo bazrebisagan. mTavari gansxvaveba bazris struq-
turasa da moTxovnaSi, Sesyidvebis erTeulis bunebasa da gadawyvetilebis
saxeebsa da maTi miRebis procesebSia.
bbiizznneessbbaazzrriiss ssttrruuqqttuurraa ddaa mmooTTxxoovvnnaa.. Cveulebriv, biznesbazrebi aerTianebs
SedarebiT naklebi raodenobis, magram msxvil myidvelebs, vidre samomxmareblo
bazrebi. magaliTad, rodesac Goodyear-i saTadarigo saburavebs saboloo momx-
mareblebze yidis, misi potenciuri bazari moicavs milionobiT avtomobilis
mflobelebs aSS-sa da mTel msoflioSi. magram Goodyear-is bedi biznesbazarzemxolod erTi, yvelaze msxvili avtomanqanebis mwarmoebeli kompaniisagan
miRebul SekveTebzea damokidebuli. TviT did biznesbazrebzec ki saqonlis
ZiriTadi masa Seisyideba ramdenime msxvili myidvelis mier. analogiurad,
Black&Decker-i Tavis sxvadasxvanair eleqtroinstrumentebs da manqana-
danadgarebs msoflioSi aTobiT milion momxmarebelze yidis. Tumca misi
gayidvebis naxevarze meti sam uzarmazar sacalo movaWreze – Home Depot-ze,Lowe’s-sa da Wal-Mart-ze modis.
biznesbazrebi aSS-Si geografiulad ufro metad koncentrirebulia.
myidveli organizaciebis naxevarze meti Tavmoyrilia rva StatSi: kalifornia,
niu-iorki, ohaio, ilinoisi, miCigani, texasi, pensilvania da niu-jersi. garda
amisa, biznesmoTxovna wwaarrmmooqqmmnniillii mmooTTxxoovvnnaaaa – es aris moTxovna, romelic
warmoiqmneba samomxmareblo saqonelze moTxovnisagan. General Motors-i yidu-lobs folads, radgan momxmareblebi yiduloben manqanebs. Tu samomxmareblo
moTxovna manqanebze mcirdeba, Sesabamisad, klebulobs moTxovnac foladsa da
im produqtebze, romlebic manqanebis dasamzadeblad aris saWiro. amitom
biznesmarketologebi zogjer saboloo momxmareblebisTvis TavianTi produq-
ciis miwodebas xels uwyoben, raTa biznesmoTxovna gazardon.
magaliTad, Intel-is grZelvadiani Intel Inside-is sareklamo kampania Intel-ismikroprocesorebze dafuZnebul personaluri kompiuterebis gayidvas xels
uwyobs. Intel-is Cipebze mzardi moTxovna zrdis maTi gamoyenebiT Seqmnil per-
sonalur kompiuterebze moTxovnas, rac Intel-isa da misi biznespartniorebisgamarjvebis sawindaria. analogiurad,DuPont-i Teflon-is stimulirebas saboloo
momxmarebelze axdens, rogorc bevri produqtis Semadgenel nawils – dawye-
buli cecxlgamZle WurWliT, damTavrebuli laqebis amosayvani saSualebiTa
da qsovilebiT, romlebic ar iWmuWneba. Tqven SegiZliaT iarliyi - Teflon FabrieProtector-i – naxoT tansacmlis iseT seriebze, rogoricaa Levi’s-is Dockers-i, DonnaKaran-is mamakacis tansacmeli da Ralph Lauren-is bambis uxeSi qsovili. imisaTvis,
rom saboloo myivelebisaTvis Teflon-i ufro metad cnobili da mimzidveli gax-
ados, Dupont-i aseve zrunavs produqtebis garegnul mxarezec. 29
wwaarrmmooqqmmnniillii
mmooTTxxoovvnnaa (Deriveddemand)moTxovna, romelic
warmoiqmneba samomx-
mareblo saqonelze
moTxovnisagan.
bbiizznneessbbaazzaarreebbii
(Business Markets)organizaciebi, rom-
lebic Seisyidian
wiaRiseuls, cal-
keul nawarmsa Tu
momsaxurebas sxva
produqtis Seqmnis
an biznesis warmoe-
bis mizniT.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 197
SSeessyyiiddvveebbiiss eerrTTeeuulliiss bbuunneebbaa.. samomxmareblo saqonlis bazrebTan SedarebiT,
biznesbazrebze ganxorcielebuli sasaqonlo SesyidvebSi ufro bevri piri
monawileobs da Sesyidvaze gadawyvetilebas ufro profesiulad iRebs..
xSirad, organizaciisaTvis saqonlis yidvis procesSi monawileoben
Sesyidvebis kvalificiuri agentebi, romlebic mTeli cxovrebis ganmavlobaSi
swavloben, Tu rogor iyidon ufro mogebianad. rac ufro kompleqsuria
Sesyidva, miT ufro meti aseTi adamiani monawileobs gadawyvetilebis miRebis
procesSi. umetesi saqonlis Sesyidvas axorcieleben Sesyidvis centrebi
(komitetebi), romlebic teqnikuri eqspertebisa da menejerebisagan aris
dakompleqtebuli. garda amisa, axla bevri kompania Tavis Sesyidvis funqciebs
aumjobesebs _ esaa `miwodebis marTva~ an `mimwodeblis ganviTarebis~
funqciebi. rogorc erTi damkvirvebeli aRniSnavs, `saSinelebaa imaze fiqri,
rom Tqvenma myidvelebma SesaZloa Tqvens kompaniasa da produqtebze ufro
meti icodnen, vidre Tqven.… kompaniebma yvela Rone unda ixmaron, raTa
produqciis Sesyidvebis process yvelaze gamWriaxi TanamSromlebi uzrunvel-
yofdnen.30 amgvarad, biznesbazris marketologebs kvalificiuri gamyidvelebi
unda hyavdeT, romlebic Tavs gaarTmeven kvalificiur gamyidvelebTan
urTierTobas.
ggaaddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbiiss ttiippeebbii ddaa ggaaddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbiiss pprroocceessii..
Cveulebriv, myidvel organizaciebs SesyidvebTan dakavSirebuli ufro rTuli
gadawyvetilebebis miReba uxdebaT, vidre samomxmareblo bazris individualur
myidvelebs. am SemTxvevaSi, Sesyidva xSirad moicavs did fulad gasavals,
kompleqsur teqnikur da ekonomikur mosazrebebsa da myidveli organizaciis
sxvadasxva donis TanamSromelTa urTierTSeTanxmebas. imis gamo, rom
Sesyidvebi ufro kompleqsuria, myidvel organizaciebs gadawyvetilebis misa-
Rebad ufro meti dro sWirdebaT. aseve, biznesSesyidvebis gaformebis
procedura ufro formalizebulia, vidre individualuri momxmareblis yidvis
procesSi. Cveulebriv, organizaciis mier didi moculobis Sesyidva moiTxovs
produqtebis detalur specifikacias, SekveTebis werilobiT gaformebas,
mimwodeblis yuradRebiT SerCevasa da umaRlesi menejmentis oficialur
Tanxmobas.
sabolood, biznessbazrebze Sesyidvis procesSi myidvelebi da gamyidve-
lebi xSirad ufro metad arian damokidebulni erTmaneTze. samomxmareblo
bazris marketologebi ki TavianTi myidvelebisagan ufro Sors dganan. maTgan
gansxvavebiT, e.w. B2B, anu ,,biznesi-biznesisTvis’’ tipis saqmianobaSi CarTuli
marketologebi xelebdakapiwebulebi muSaoben TavianT myidvelebTan erTad
gayidvis procesis yvela etapze – isini erTad iReben gadawyvetilebas, rogor
gadaWran momxmareblis problemebi da daakmayofilon maTi interesebi.
■ biznesbazrebi: B2B, anu biznesi-biznesisTvis saqmianobaSi CarTu-
li marketologebi xelebdakapiwe-
buli muSaoben TavianT klienteb-
Tan, raTa erToblivad SeimuSaon
saTanado gadawyvetilebebi. aq
mocemulia Fujitsu-s dapireba _
,,Cveni teqnologia gexmarebaT
Tqven SeinarCunoT aRmasvla. Cven
TanamSromlebs ar awyobT Tqveni
daRmasvla.~
198 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
mmyyiiddvveellii oorrggaanniizzaacciiiiss qqcceevvaa
upirvelesad, marketologebs surT, icodnen, Tu rogori iqneba myidveli orga-
nizaciis reaqcia mravalferovan marketingul stimulebze. suraTi 5.7 asaxavs
myidveli oraganizaciis qcevis models. am modelis Tanaxmad, marketingi da
sxva stimulebi myidvel organizaciaze gavlenas axdenen da myidvelTa aSkara
ukureaqciebs iwveven. iseve rogorc individualuri momxmareblis yidvis pro-
cesis SemTxvevaSi, myidveli organizaciis Sesyidvis dros marketinguli stimu-
lic oTx P-s moicavs: produqti, fasi, adgili da stimulireba. sxva stimulebs
miekuTvneba gare garemos faqtorebi: ekonomikuri, teqnologiuri, politikuri,
kulturuli da konkurentuli. es stimulebi moqmedeben myidvel organiza-
ciebze da iwveven myidvelis sxvadasxva reaqcias: produqtisa Tu momsaxurebis
arCevans, mimwodeblis arCevas, SekveTis moculobas, miwodebis vadebisa da
gadaxdis pirobebis gansazRvrasa da sxvas. imisaTvis rom Seqmnas kargi mar-
ketinguli kompleqsis strategiebi, marketologma unda Seiswavlos, ra xdeba
organizaciaSi, raTa stimuli yidvis reaqciad aqcios.
organizaciaSi saSemsyidvelo saqmianoba Sedgeba ori mTavari nawilisa-
gan: Sesyidvis centri, romelic Sedgeba yvela im TanamSromlisagan, romlebic
monawileoben Sesyidvis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis procesSi, da Tavad
gadawyvetilebis miRebis procesi. modeli gviCvenebs, rom Sesyidvis centrisa
da yidvaze gadawyvetilebis miRebis procesze gavlenas axdenen
Sidaorganizaciuli, pirovnebaTSorisi da pirovnuli faqtorebi, aseve, gare
garemos faqtorebi.
suraTze 5.7 mocemulia myidveli organizaciis qcevasTan dakavSirebuli 4
SekiTxva: ra saxis Sesyidvis gadawyvetilebas iReben myidveli organizaciebi?
vin monawileobs Sesyidvis procesSi? ZiriTadad ra Zalebi axdenen zegavlenas
myidvelze? rogor iReben gadawyvetilebebs myidveli organizaciebi?
bbiizznneessSSeessyyiiddvviiss ZZiirriiTTaaddii ttiippeebbii.. arsebobs biznes-SesyidvaTa sami ZiriTadi
tipi.31 erTi ukiduresobaa ganmeorebiTi Sesyidva cvlilebebis gareSe, rode-
sac saqme gvaqvs yovelgvari modifikaciis gareSe miRebul gadawyvetilebasTan.
meore ukiduresobaa axali Sesyidva, romelic srul kvlevas moiTxovs. maT
Soris moqceulia modificirebuli ganmeorebiTi Sesyidva, romelic, Tavis
mxriv, nawilobriv kvlevas saWiroebs.
ggaannmmeeoorreebbiiTTii SSeessyyiiddvvaa ccvvlliilleebbeebbiiss ggaarreeSSee warmoadgens biznesSesyidvas,
romelic gulisxmobs yovelgvari modifikaciis gareSe myidvelis mier pro-
duqtis xelmeored SekveTas. wina Sesyidvis Sedegebze dayrdnobiT, myidveli,
Cveulebriv, Tavisi mimwodeblebis siidan erT-erTs irCevs. arsebuli _ e.w.
,,Siga’’ (In) mimwodeblebi cdiloben, SeinarCunon produqtis da momsaxurebis
xarisxi. isini xSirad SekveTis avtomatur sistemebs sTavazoben, maTi
gamoyenebiT ki Sesyidvis agentebi ganmeorebiT SekveTaze dros zogaven. axali
– e.w. ,,,,ggaarree’’’’ (Out) mmiimmwwooddeebblleebbii~ ki cdiloben, sxva mimwodeblebiT gamowveuli
ssuurraaTTii 55..7755..77
myidveli organizaciis qcevis modeli
ggaannmmeeoorreebbiiTTii SSeessyyiidd--
vvaa ccvvlliilleebbeebbiiss
ggaarreeSSee (Straight rebuy)biznesSesyidva, ro-
melic gulisxmobs
yovelgvari modifi-
kaciis gareSe myid-
velebis mier pro-
duqtis xelmeored
Sablonur SekveTas.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 199
ukmayofilebiT isargeblon,raRac axali SesTavazon myidvel organizacias da
amgvarad maT produqciaze myidvelis gadmorTva uzrunvelyon.
mmooddiiffiicciirreebbuullii ggaannmmeeoorreebbiiTTii SSeessyyiiddvvaa warmoadgens biznesSesyidvis
situacias, romlis drosac myidveli dainteresebulia, Secvalos produqciis
specifikacia, fasebi, miwodebis pirobebi an mimwodeblebi. Cveulebriv, modifi-
cirebul ganmeorebiT SesyidvaSi ufro meti piri iRebs gadawyvetilebas, vidre
cvlilebebis gareSe ganmeorebiT SesyidvaSi. arsebuli (Siga) mimwodeblebi
SesaZloa ganerviuldnen da zewola igrZnon axali mimwodeblebis mxridan.
piriqiT, axalma (gare) mimwodeblebma SesaZloa modificirebuli ganmeorebiTi
Sesyidvis situacia dainaxon, rogorc SesaZlebloba, Seqmnan ukeTesi
SeTavazeba da moipovon axali SekveTebi.
kompania, romelic produqts an momsaxurebas pirvelad yidulobs,
aRmoCndeba aaxxaallii SSeessyyiiddvviiss aammooccaanniiss situaciaSi. aseT SemTxvevaSi, rac ufro
metia danaxarjebi an riski, miT metia gadawyvetilebis mimRebTa ricxvi da miT
ufro didi iqneba maTi mcdeloba, moipovon saTanado informacia. axali
Sesyidvis amocana marketologisaTvis warmoadgens udi-des SesaZleblobas
da gamowvevas. marketologi ara marto cdilobs, moaxdinos rac SeiZleba meti
gavlena Sesyidvis procesze, aramed daxmarebasa da informaciasac sTava-zobs
myidvel organizacias.
myidveli organizaciis mier minimaluri raodenobis gadawyvetilebebi
miiReba cvli-lebis gareSe ganmeorebiTi Sesyidvisas da gacilebiT meti
gadawyvetilebebi axali Sesyidvis dros. axali Sesyidvisas Seqmnili
situaciis dros myidvelma unda miiRos gadawyvetileba produqtis specifika-
ciaze, mimwodeblebze, fasis zRvrebze, gadaxdis vadebze, SekveTis moculobaze,
miwodebis drosa da momsaxurebis pirobebze. Ti-Toeuli maTgani situaciurad
gansxvavdeba da gadawyvetilebis procesis TiToeuli monawile sxvadasxva
gavlenas axdens arCevanze.
myidveli organizaciebis umetesoba upiratesobas misTvis saWiro saqon-
lis erTi gamyidvelisagan SeZenas aniWebs.
imis nacvlad, rom iyidos calkeuli kompo-
nentebi da Semdeg gaaerTianos, myidvelma
SesaZloa mimwodebels sTxovos, moamaragos
komponentebis paketiT Tu sistemiT. SekveTas
Sesyidvaze sabolood iRebs is mimwodebeli
kompania, romelic myidvels miawvdis yvela-
ze srulyofil pakets (sistemas), romelic
emTxveva myidvelis moTxovnilebebs. amg-
varad, ssiisstteemmuurrii ggaayyiiddvvaa xSirad ZiriTadi
biznesmarketinguli strategiaa proeqtebis
gamarjvebasa da marTvaSi. magaliTad,
ChemStation-i Tavis myidvelebs qimiuri wmen-
disa da samrewvelo dasufTavebasTan dakav-
Sirebul yvela problemis erTdroulad
gadaWras sTavazobs.
ChemStation-i yidis samrewvelo da-
sufTavebis qimiur saSualebebs biznes-
myidvevlTa farTo qselze, dawyebuli
manqanebis recxvidan, damTavrebuli
amerikis sahaero ZalebiT. ar aqvs
mniSvneloba, ras asufTavebs myidveli –
sahaero flotis xomalds Tu qarxanas,
maRaziis daxls Tu restorans, aryis
saxdel manqanas Tu samxedro bazas,
ChemStation-i dasufTavebasTan dakavSire-
biT yovelTvis swor gadawyvetilebas
sTavazobs. is asobiT warmoebas ama-
ragebs aTasobiT produqtiT. Tumca
ChemStation-i ufro mets akeTebs, vidre,
ubralod, qimiuri nivTierebebis gayid-
mmooddiiffiicciirreebbuullii
ggaannmmeeoorreebbiiTTii SSeessyyiidd--
vvaa (Modified rebuy)biznesSesyidva, rom-
lis drosac myidve-
li dainteresebulia,
Secvalos produq-
ciis specifikacia,
fasebi, miwodebis pi-
robebi an mimwode-
blebi.
aaxxaallii SSeessyyiiddvviiss
aammooccaannaa (New task)biznesSesyidvis ga-
dawyvetileba, rode-
sac myidveli pirve-
lad iZens produq-
cias an momsaxure-
bas.
■ Chem Station-i akeTebs gacilebiT mets, vidre, ubralod, Tavisi
klientebis qimiuri sawmendi saSualebebiT momaregebaa, ,,Cveni
momxmareblebi~'fiqroben Cvens Sesaxeb, rogorc ,,partniorebze.~
ssiisstteemmuurrii ggaayyiiddvvaa
(Systems selling)erTi gamyidvelisa-
gan produqciis (an
momsaxurebis) pake-
tis Sesyidva da am-
gvarad Tavis aride-
ba Sesyidvis rTuli
si-tuaciisagan, rode-
sac cal-calke SeZe-
nebze gadawyvetile-
baa misaRebi.
200 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
vaa. upirveles yovlisa, igi mWidrod TanamSromlobs TiToeul indi-
vidualur myidvelTan, specialurad maTze gaTvlili sapnis for-
mulis Sesaqmnelad. man Seqmna specialuri formulebi xelis, bumbu-
lis, yelsaxvevebis, fleitebis, parfiumeruli cisternebis, Tvalis
makiaJis konteinerebis, okeanis trailerebis, betonis asarevi man-
qanebis dasasufTaveblad. am formulebis meSveobiT SesaZlebelia
TiTqmis yvelafris gawmenda, risi warmodgenac ki adamianis gonebas
SeuZlia. Semdeg,ChemStation am yovelives Tavis veb-gverdze ganaTavsebs.
sabolood, is Tvalyurs adevnebs Tavis produqcias da, maragis
Semcirebis SemTxvevaSi, avtomaturad avsebs mas. amgvarad, ChemStationyidis mTel gamocdilebas da myidvels yvela saxis sagnis sawmendiT
uzrunvelyofs. kompanias aseTi lozungi aqvs: `Cveni sistema prob-
lemis gadaWris Cveni gzaa. problemis sruli gadaWrisaTvis individ-
ualur myidvelTan partniorobiT grZelvadiani urTierToba yalib-
deba, rac ChemStation-s konkurenciis daZlevaSi exmareba. `xSrad Cveni
myidvelebi aRgviqvamen ara rogorc mimwodebels, aramed rogorc
partniors.”32
mmyyiiddvveellii oorrggaanniizzaacciiiiss SSeessyyiiddvviiss pprroocceessiiss mmoonnaawwiilleeeebbii.. vin yidulobs
Semsyidveli biznesorganizaciisaTvis trilionobiT dolaris Rirebulebis
saWiro saqonelsa da momsaxurebas? myidveli organizaciis im ganyofilebas,
romelic gadawyvetilebebs iRebs, SSeessyyiiddvviiss cceennttrrii eewwooddeebbaa, romelic moicavs
Sesyidvis gadawyvetilebis miRebis procesSi monawile yvela individsa da
ganyofilebas. Sesyidvis centri Sedgeba organizaciis yvela im wevrisagan,
romlebic Sesyidvis gadawyvetilebis miRebaSi garkveul rols TamaSoben. es
jgufi moicavs produqtisa da momsaxurebis ZiriTad momxmareblebs, maT, vinc
ZiriTad Sesyidvebs axorcielebs, da maT, vinc Sesyidvis Sesaxeb informacias
akontrolebs.
Sesyidvis centri ar aris formalurad gancalkevebuli ganyofileba.
sxva-dasxva Sesyidvaze gadawyvetilebis miRebaSi sxvadasxva TanamSromels
sxvadasxva roli akisria. TviTon organizaciis SigniT Sesyidvis centris
sidide da struqtura gansxvavebuli iqneba sxvadasxva produqtisa da
Sesyidvis situaciis mixedviT. zogierTi yoveldRiuri, cvlilebebis gareSe
ganmeorebiTi Sesyidvisas erTi adamiani – vTqvaT, Sesyidvis agenti – SesaZloa
aerTianebdes mTeli Sesyidvis centris rols. ufro rTuli Ses-yidvis dros
Sesyidvis centri SesaZloa Sedgebodes 20-30 adamianisgan organizaciis
sxvadasxva departamentidan.
Sesyidvis centris koncefcia war-
moadgens erT-erT mTavar marketingul
gamowvevas. marketologma unda Seiswav-
los, Tu vin monawileobs gadawyveti-
lebis miRebaSi, TiToeuli maTganis
Sesabamisi gavlena da is, Tu Sefasebis
ra kriteriumiT sargeblobs yoveli
monawile. magaliTad, Cardinal Health-issamedicino produqtebisa da momsaxure-
bebis jgufi saavadmyofosaTvis yidis
erTjeradi xmarebis qirurgiul xala-
Tebs. saavadmyofoSi am saqonlis Ses-
yidvis gadawyvetilebis miRebaSia Car-
Tuli: Sesyidvis vice-prezidenti,
saoperacio oTaxis administratori da
qirurgebi. TiToeuli monawile gansx-
vavebul rols TamSobs. Sesyidvis vice-
prezidenti aanalizebs, Tu ra unda iyi-
dos saavadmyofom – erTjeradi
xalaTebi Tu mravaljeradi gamoyenebis
xalaTebi. Tu analizis Sedegad
gamovlinda, rom saWiroa erTjeradi
xalaTebi, saoperacio oTaxis adminis-
tratori adarebs produqtebsa da
SSeessyyiiddvviiss cceennttrrii
(Buying center)Sesyidvis gadawyve-
tilebis miRebis
procesSi monawile
yvela individi da
ganyofileba.
■ Sesyidvis centri: Cardinal Health-s saqme aqvs myidveli organizaciis
zegavlenis farTo speqtrTan, kerZod, Sesyidvis aRmasruleblebis, saa-
vadmyofos administratorebisa da qirurgebis, romlebic saboloo jam-
Si moixmaren maT saqonels.
fasebs da arCevans akeTebs. es administratori mxedvelobaSi iRebs xalaTis
gamZleobas, sadezinfeqcio xarisxs, dizains da fass. Cveulebriv, yiduloben
brends, romelic yvelaze dabali fasis pirobebSi akmayofilebs danarCen
moTxovnebs. sabolood, qirurgebi zegavlenas axdenen gadawyvetilebebze,
rodesac brendTan dakavSirebiT kmayofilebasa Tu ukmayofilebas gamoxataven.
Sesyidvis centri, Cveulebriv, Sedgeba aSkara monawileebisgan, romlebic
Sesyidvis gadawyvetilebis miRebaSi oficialurad arian CarTulni. magaliTad,
gadawyvetilebam, SeiZinon korporacisaTvis reaqtiuli TviTmfrinavi, SesaZloa
gaaerTianos kompaniis aRmasrulebeli direqtori, mTavari piloti, Sesyidvis
agenti, kompaniis zogierTi momsaxure personali, menejmentis wevri da sxvebi,
romlebic Sesyidvis gadawyvetilebaze pasuxs ageben. man SesaZloa aseve moic-
vas naklebad cnobili, araoficialuri monawileebi,romelTa Soris zogierTma
Zalian didi gavlena moaxdinos Sesyidvis gadawyvetilebaze. zogjer TviT
Sesyidvis centris TanamSromlebic ki ar icnoben Sesyidvis gadawyvetilebis
miRebaSi monawile pirebs. magaliTad, gadawyvetileba, romeli reaqtiuli
TviTmfrinavi unda SeiZinon, SesaZloa miRebul iqnas korporaciis wevris mier,
romelic dainteresebulia freniT da romelmac bevri icis TviTmfrinavebis
Sesaxeb. am wevrma SesaZloa imuSaos kulisebs miRma gadawyvetilebis
misaRebad. Sesyidvis bevri gadawyvetileba miiReba Sesyidvis centris wevrebis
rTuli urTierTqmedebebis Sedegad.
mmyyiiddvveell oorrggaanniizzaacciieebbzzee zzeemmooqqmmeeddii ZZiirriiTTaaddii ffaaqqttoorreebbii.. Sesyidvis
gadawyvetilebis miRebis procesSi organizaciebze bevri faqtori axdens
gavlenas. zogierTi marketologi askvnis, rom mTavari zegavlena ekonomikuri
xasiaTisaa. isini fiqroben, rom myidvelebs moewonebaT is mimwodeblebi, rom-
lebic maT sTavazoben yvelaze dabal fasebs, saukeTeso produqts an yvelaze
met momsaxurebas. isini yuradRebas amaxvileben myidvelisaTvis mniSvnelovani
ekonomikuri sargeblis SeTavazebaze. miuxedavad amisa, myidveli organizaciebi
reagireben rogorc ekonomikur, ase pirovnul faqtorebze. garda imisa, rom
myidveli organizaciebi civi gonebis, obieqturobis da angariSis moyvarulni
arian, isini, amavdroulad, humanurebi da komunikabelurnic arian. isini rea-
gireben rogorc mizezze, aseve emociaze.
dRes B2B eleqtronuli komerciis bevri marketologi aRiarebs, rom
Sesyidvis gadawyvetilebis miRebisas emocia TamaSobs mniSvnelovan rols.
magaliTad, Tqven SesaZloa ggoniaT, rom reklama, romelic didi satvirTo man-
qanebis gayidvis stimulirebas axdens, raTaAdaakmayofilos myidvelebi,
yuradRebas amaxvilebs obieqtur teqnikur mxareze, maCveneblebsa da
ekonomikur faqtorebze. miuxedavad amisa, Volvo-s satvirTo manqanebis
ukanaskneli reklama asaxavs ori mZRolis mklavWids da amtkicebs: `is
gadaWris yvela Tqvens problemas avtoparkTan dakavSirebiT, garda mZRolebis
arCevanisa.~ rogorc aRmoCnda, maSin rodesac mZRolebis naklebobas ganicdis
industria, satvirTo manqanis is tipi,romelsac avtoparki sTavazobs,SesaZloa
daexmaros kvalificiuri mZRolebis mizidvaSi. Volvo-s reklama xazs usvams
satvirTo manqanis silamazes, komfortulobasa da sivrces, im niSnebs, rom-
lebic mZRolebs ufro metad izidavs. reklama midis daskvnebamde, rom Volvo-ssatvirTo manqanebi `Seqmnilia imisaTvis, rom avtoparki aqcios ufro moge-
bianad, mZRolebSi ki mesakuTris grZnoba ufro gaaRvivos.~
suraTze 5.8 moyvanilia myidvel organizaciebze zegavlenis mqone
mravalferovan faqtorTa jgufebi – garemos, organizaciuli, pirovne-
baTSorisi da individualuri. garemos faqtorebi _ ZiriTad rols TamSobs.
magaliTad, myidvelis qcevaze udides zemoqmedebas axdens ekonomikuri garemos
arsebuli da mosalodneli faqtorebi, rogorebicaa pirveladi moTxovnis
done, ekonomikuri xedva da fulis fasi. garemo pirobebis kidev erTi faqtoria
ZiriTadi masalis deficiti. bevr kompanias axla surs, SeiZinos da flobdes
ufro didi raodenobis deficituri masalebis marags,raTa uzrunvelyos adek-
vaturi miwodeba. myidvel organizaciebze aseve efeqturad zemoqmedebs
garemoSi mimdinare teqnologiuri, politikuri da konkurentuli Zvrebi.
sabolood, kulturas da wes-Cveulebebs SeuZliaT Zalian didi zegavlena
moaxdinon myidveli organizaciis reaqciebze mimwodebeli kompaniis marke-
tologis qcevisa da strategiebis mimarT, gansakuTrebiT ki saerTaSoriso mar-
ketingul garemoSi (ixileT marketingi muSaobis procesSi 5.3).
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 201
myidveli organizaciis qcevaze organizaciuli faqtorebic zemoqmedebs.
TiToeul myidvel organizacias aqvs sakuTari miznebi, politika, procedurebi,
organizaciuli struqtura da sistemebi. aqedan gamomdinare, myidvelma
organizaciam es faqtorebi Zalian kargad unda Seiswavlos. amavdroulad,
Cndeba aseTi SekiTxvebi: ramdeni adamiania CarTuli Sesyidvis gadawyvetilebis
miRebaSi? vin arian isini? ra aris maTi Sefasebis kriteriumi? rogoria
kompaniis politika da SezRudvebi myidvelebis mimarT?
Sesyidvis centri, Cveulebriv, aerTianebs bevr monawiles, romlebic
erTmaneTze zegavlenas axdenen. ase rom myidveli organizaciis Sesyidvis
procesze did gavlenas axdens pirovnebaTSorisi urTierTobis faqtorebi.
miuxedavad amisa, xSirad Zalian Znelia, Seafaso amgvari pirovnebaTaSorisi
faqtorebisa da jgufis dinamikuroba. rogorc erT-erTi mkvlevari aRniSnavs,
`menejerebs zed ar akravT etiketi warweriT: _ gadawyvetilebis mimRebi _ an
_ umniSvnelo adamiani.. Zlierebi xSirad uxilavni arian, yovel SemTxvevaSi,
SeZenebze pasuxismgebeli pirebi.’’33 arc Sesyidvis centris yvelaze maRali
rangis monawiles aqvs yovelTvis yvelaze didi gavlena. am procesebis
monawileebma SesaZloa zegavlena moaxdinon Sesyidvis gadawyvetilebaze,
radgan zogierTi maTgani akontrolebs waxalisebis da sayveduris meqanizmebs.
isini moswonT, maT aqvT specialuri eqspertizis unari an gansakuTrebuli
urTierTobebi sxva mniSvnelovan monawileebTan. pirovnebaTSorisi faqtorebi
xSirad Zalian safrTxiloa. SesaZleblobis SemTxvevaSi, mimwodebeli firmebis
marketologebma unda Seiswavlon es faqtorebi da Camoayalibon strategiebi,
romlebsac mxedvelobaSi miiReben.
dabolos, myidvel organizaciebze zegavlenas axdens individualuri
faqtorebi. TiToeuli moTamaSe Sesyidvis gadawyvetilebis miRebis procesSi
202 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
■ emociebi TamaSoben mniSvnelo-
van rols organizaciul Sesyid-
vebSi. suraTze moyvanili Volvo-ssatvirTo manqanis reklama aRniS-
navs obieqtur faqtorebs, rogo-
ric aris efeqturoba da advili
eqsploatacia. magram is aqcents
akeTebs iseT emociur faqtoreb-
zec, rogoricaa manqanis ganuyo-
feli silamaze, misi komforti da
kabinis sivrce, Tvisebebi, romle-
bic mZRolebs saSualebas aZlevs
`maTSi mesakuTris SegrZneba
gaaRvivos~.
ssuurraaTTii 55..8855..88
myidveli organizaciis
qcevaze ZiriTadi gav-
lenis mqone faqtorebi
sTavazobs personalur motivebs, aRqmebsa da upiratesobebs. am individualur
faqtorebze zemoqmedebs iseTi maxasiaTeblebi, rogorebicaa asaki, Semosavali,
ganaTleba, kvalifikaciis done, pirovnuli Tvisebebi da riskisadmi
damokidebuleba. amasTanave, myidvelebs gaaCniaT Sesyidvis sxvadasxva stili.
zogierTi SesaZloa iyos teqnikuri tipis, romelic mimwodeblis SerCevamde
konkurentuli winadadebebis siRrmiseul analizs akeTebs. sxva myidvelebi
SesaZloa iyvnen intuiciuri momlaparakeblebi, romlebic gamocdilni arian
gamyidvelTan dapirispirebaSi ukeTesi Sedegis misaRebad.
SSeessyyiiddvviiss pprroocceessii bbiizznneessbbaazzrreebbzzee.. suraTze 5.9 moyvanilia myidveli organi-
zaciis Sesyidvis procesis rva safexuri.34 axali Sesyidvis ganxorcielebisas,
Cveulebriv, myidveli organizacia Sesyidvis procesis yvela safexurs gadis.
myidvelebi, romlebic axorcieleben modificirebul ganmeorebiT an
ganmeorebiT Sesyidvebs cvlilebebis gareSe, SesaZloa zogierT safexurs
gadaaxtnen. Cven am safexurebs gavaanalizebT axali Sesyidvis amocanis
situaciis ganxilvisas.
pprroobblleemmiiss SSeeccnnoobbaa.. Sesyidvis procesi iwyeba maSin, rodesac kompaniaSi viRaca
problemas an saWiroebas Seicnobs, rac SeiZleba dakmayofildes saTanado
produqtis Tu momsaxurebis SeZeniT. problemis Secnoba SesaZloa gamowveul
iqnas Siga da gare stimulebiT. Sinaganad kompaniam SesaZloa gadawyvitos,
Seqmnas axali produqti, romelic warmoebis axal manqana-danadgarebsa da
masalebs moiTxovs. SesaZloa manqana gafuWdes da dasWirdes axali nawilebi.
SesaZloa Sesyidvis menejeri ukmayofiloa arsebuli mimwodeblis produqtis
xarisxiT, momsaxurebiT an fasebiT. garegan faqtorebSi, myidvels gamofena-
gayidvis dros, SesaZloa gauCndes axali ideebi, dainaxos reklama an miiRos
satelefono Setyobineba gamyidvelebisagan, romlebic ukeTes produqtsa Tu
nakleb fass sTavazoben. faqtobrivad, mimwodeblebi TavianT reklamebSi klien-
tebis yuradRebas miapyroben xolme myidvelis potenciur problemebs da
Semdeg uCveneben, Tu rogor SeuZlia maT produqcias arsebuli problemebis
gadawyveta.
ssaaWWiirrooeebbiiss zzooggaaddii aaRRwweerraa.. problemis Secnobis Semdeg myidveli aRwers
saWiroebas zogadad, romlis drosac kompania adgens, Tu ra maxasiaTeblebi
sWirdeba produqtSi da ra raodenobiT apirebs SekveTas. standartuli
produqtisTvis es procesi problemas ar warmoadgens. rTuli saxis produq-
tze ki SesaZloa saWiro gaxdes inJinrebTan, momxmareblebTan da konsul-
tantebTan muSaoba, raTa gansazRvrul iqnas moTxovnebi. aseT jgufs SesaZloa
surdes,daadginos prioritetuloba iseT maCveneblebze,rogoricaa saimedooba,
gamZleoba, fasi da sxva, romlebsac unda uzrunvelyofdes konkretuli
produqti. am fazaSi gamWriaxe mimwodebels SeuZlia daexmaros myidvels,
produqtze maTi moTxovnilebebis gansazRvraSi.
pprroodduuqqttiiss ssppeecciiffiikkaacciiaa.. myidveli organizacia Semdeg etapze ayalibebs pro-
duqtis teqnikur specifikacias, raSic mas xSirad e.w. faseulobaTaA analizi
exmareba. ffaasseeuulloobbaaTTaa aannaalliizzii xarjebis Semcirebis erT-erTi meTodia, rom-
lis drosac produqtis Semadgeneli komponentebis Seswavla xdeba im mizniT,
rom dadgindes, SesaZlebelia Tu ara maTi dizainis Secvla, standartizacia an
naklebdanaxarjiani sawarmoo meTodiT miReba. xsenebuli meTodiT produqtis
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 203
ssuurraaTTii 55..9955..99
Sesyidvis procesis etapebi biznesbazrebze
ffaasseeuulloobbaaTTaa
aannaalliizzii (Value analysis)xarjebis Semcirebis
erT-erTi meTodi,rom-
lis drosac produq-
tis Semadgeneli kom-
ponentebis Seswavla
xdeba im mizniT,rom
dadgindes, SesaZlebe-
lia Tu ara maTi di-
zainis Secvla, stan-
dartizacia an nak-
lebdanaxarjiani
sawarmoo meTodiT
miReba.
204 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
saukeTeso maxasiaTeblebis kompleqsis miReba xdeba. amavdroulad, gamyidvel
organizaciasac SeuZlia faseulobaTa analizis gamoyeneba. myidvelebisaTvis
miznis miRwevis saukeTeso gzis CvenebiT gare mimwodeblebs SeuZliaT
cvlilebebis gareSe ganmeorebiTi Sesyidvis situacia axali Sesyidvis amoca-
nis situaciad gadaaqcion, rac maT saSualebas aZlevs, axali klientebi
moipovon.
mmiimmwwooddeebblliiss mmooZZiieebbaa.. am etapze myidveli iwyebs mimwodeblebis Ziebas, raTa
aRmoaCinos saukeTeso mommarageblebi. myidvels SeuZlia Seadginos kvalifi-
ciur mimwodebelTa patara sia savaWro cnobarebis daTvalierebiT, internetSi
ZiebiTa Tu sxva kompaniebidan miRebuli satelefono rekomendaciebis
Consolidated Amalgamation, Inc. fiqrobs,
rom swored is droa, rodesac danar-
Cenma msofliom siamovneba unda mii-
Ros im produqtebisgan, romlebsac
kompania amerikeli momxmareblebis 2
Taobas sTavazobs. kompania vice-pre-
zident hari i. sliksmails agzavnis
evropaSi, afrikasa da aziaSi am ter-
itoriebis gamosakvlevad. Tavdapir-
velad, sliksmaili londonSi Cer-
deba, sadac is cota xans bankirebTan
muSaobs – ukavSirdeba maT telefo-
niT. aseve ukavSirdeba parizelebsac.
mas Semdeg, rac La Tour d’Argent-Si da-javSnis magidas, is lanCze miwveul
stumars esalmeba Semdegi sityvebiT:
`TqvenTvis, Jak, me, ubralod, hari var!~
germaniaSi batoni sliksmaili
energiuli adamianis ampluaSi gvev-
lineba. Tanamedrove doneze, xelgaS-
lilad organizebul marketinguli
prezentaciis saSualebiT, romelic
savsea flipCartebiTa da audiovi-
zualuri masaliT. is maT aCvenebs,
rom jorjiis mkvidr am biWs SeuZ-
lia warmatebas miaRwios. milanisa-
ken mimavali hari TviTmfrinavSi
saubars gaabams gverdiT mjdom iapo-
nelTan. is Tavis baraTs tovebs
iaponelis langarze da gamomSvido-
bebisas Tbilad CamoarTmevs xels da
mxarze megobrulad Semohkravs ki-
dec. mogvianebiT, SefuTvis dizainze
specializebuli italiuli kom-
paniis mflobelTan Sexvedrisas,
Cvens gmirs acvia velvetis komfor-
tuli sportuli pijaki, xakisferi
Sarvali da topsaiderebi. yvelam
icis, rom italielebi am mxriv nak-
lebad seriozulni da modunebulni
arian.
daniSnulebis Semdegi punqtia
saudis arabeTi, sadac is saukeTesod
warudgens potenciur klients mra-
valmilioniani Rirebulebis saqmian
winadadebas. saboloo gaCereba mas
pekinSi, CineTSi elis, sadac is biz-
neslanCze Cinel aRmasruleblebs
esaubreba. lanCis dasrulebisas
hari Tavis Cxirebs brinjis TasSi
awyobs da TiToeul stumars vizitis
samaxsovrod Tiffany-is majis saaTebs
Cuqnis.
warmatebuli turne gamovida, ara?
piriqiT, piriqiT! 6 Tvis Semdeg
Consolidated Amalgamation-s araferi aqvssaCvenebeli, garda gadasaxadebis
dastisa. sazRvargareTeli part-
niorebi namdvilad ar moxiblulan
hariT.
es hipoTezuri SemTxveva gazvia-
debul iqna yuradRebis gasamaxvi-
leblad. amerikelebi iSviaTad arian
aseTi sulelebi. magram eqspertebi
ssaaeerrTTaaSSoorriissoo mmaarrkkeettiinngguullii mmeeTTooddeebbii -- `̀ssaaddaacc
wwaaxxvvaall,, iiqqaauurrii qquuddii ddaaiixxuurree!!~~
5.3
es reklama aRiarebs globalurad biznesis warmoebis sirTuleebs da
saerTaSoriso asparezze momxmareblebis saWiroebebisa da Cvevebis
sworad gagebis specifikas.
mmaarrkkeettiinnggii mmuuSSaaoobbiiss pprroocceessSSii
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 205
amboben, rom warmateba saerTaSoriso
bazarze Zalianaa damokidebuli te-
ritoriisa da xalxis codnaze.
inglisuris codniT da sakuTari
Tavis sxvadasxva mxriv warmoCeniT,
msoflios biznesliderebi, SeiZleba
iTqvas, Sua gzaze mets gadian ameri-
kelebTan Sesaxvedrad. maTgan gans-
xvavebiT, amerikelebi xSirad Zalian
cotas akeTeben am mxriv da hgoniaT,
rom sxvebma maT dakrulze unda
icekvon. `Cven gvsurs, rom mogzauro-
bisas yvelaferi amerikuli iyos:
swrafi, moxerxebuli, advili. ase
vxdebiT maxinji amerikelebi,, rode-
sac sxvebisagan moviTxovT Secvlas.
Cemi azriT, ufro meti biznesi gakeT-
deboda, Tu ufro metad movindomeb-
diT~, _ dasZens erT-erTi amerikeli
saerTaSoriso vaWrobis eqsperti.
sabralo harimac moindoma, magram
araswori gziT! rogorc wesi, brita-
nelebi, amerikelebis msgavsad, saq-
meebs telefoniT ar agvareben. es
ara imdenad `kulturuli~, aramed
midgomebs Soris gansxvavebaa. nam-
dvil frangsac ar uyvars zedmeti
familaroba _ SekiTxvebi ojaxze,
eklesiasa Tu almamaterze – da arc
ucnobebis garemocvaSi saxeliT mi-
marTva. `sabralo Jaki, albaT, ara-
fers SeimCnevda, ubralod, ukan dai-
xevda. es cud, mwir gemovnebaze
miuTiTebs,’’ _ ambobs franguli biz-
nesis eqsperti da askvnis: ,,biznes-
urTierTobebis ramdenime Tvis Sem-
degac ki, Tavs Sevikavebdi miwvevis
dros mxolod saxeliT mimarTvi-
sagan. evropaSi yovelTvis marTali
xar, rodesac saxelis win batons
iyeneb.~
haris prezentacia iqneboda fias-
ko germanelebisaTvis, maT ar uyvarT
gadaWarbebuli frazebi da ampartav-
nuli winadadebebi. erT-erTi germa-
neli eqspertis mtkicebiT, miuxedavad
amisa, germaneli biznesmenebi amerike-
lebTan urTierTobas SeeCvivnen. Tum-
ca gansxvavebebi mSobliur enasa da
tradiciebSi ucvlelia, ukanasknelma
ocma weliwadma mxolod Searbila
isini. `guSin me biznesSexvedraze ga-
davexvie amerikel qalbatons; es
normaluri iqneboda safrangeTSi,
magram isev miuRebeli SedarebiT
xnovani germanelisaTvis,~ _ ambobs
xsenebuli eqsperti. misi TqmiT, mdiv-
nebisaTvis saxelebiT mimarTva isev
cud tonad CaiTvleboda. `maT aqvT
ufleba, moixsenion gvariT. rasakvir-
velia, Tavidan nebarTva unda iTxo-
voT.~ germaniaSi xalxi erTmaneTs mi-
marTavs oficialurad da koreq-
tulad – zogierTebs, romelTac
doqtoris xarisxi aqvT, ase unda mi-
marTon: `batono doqtoro.~
rodesac hari sliksmailma Tavis
axal iaponel kolegas mxarze xeli
Semohkra, aRmasrulebelma, albaT, es
Jesti mis upativcemlobad CaTvala.
iaponia, bevri aziuri qveynis msgav-
sad, `arakontaqturi (anu xeliT ar
Sexebis) kulturis~ qveyanaa, sadac
xelis CamorTmevac ki uCveulad
aRiqmeva. harim saqme ufro gaafuWa,
rodesac Tavisi savizito baraTi
dautova. iaponelebisaTvis baraTi
aris sakuTari `me’’-s nawili da ran-
gis indikatori. isini mas sxvas ca-
li xeliT ar gadascemen, piriqiT,
orive xeliT miarTmeevn. garda amisa,
iaponelebi yuradRebas amaxvileben
rangzec. amerikelebisagan gansxva-
vebiT, isini ofisSi daqvemdebarebul
TanamSromlebs xotbas ar Seasxamen,
CiniT maTze ufrosebs ki aqeben.
uiRblo hari sulelurad moiqca,
rodesac daaskvna, rom italielebi
holivudis stereotipebs hgvanan.
dizainisa da stilis alRo, romelic
saukuneebis ganmavlobaSi axasiaTeb-
da iataliur kulturas, romisa da
milanis biznesmenebSi damkvidrda.
isini lamazad icvamen da amayoben
TavianTi natifi gemovnebiT, magram
fiTrdebian mkveTr ferebsa da sxve-
bis Seuferebel Cacmulobaze.
saudis arabeTis mcxovrebTaTvis
Roris tyaviT gadakruli saqaRalde
Seuracxmyofeli iqneboda. amerikeli
gamyidveli, romelmac, sinamdvileSi,
saCuqrad aseTi saqaRalde miarTva,
yovelgvari ceremoniis gareSe igno-
rirebul iqna. misi kompania ki arab-
Ta Sav siaSi moxvda. CineTSi haris
mier jamSi Cxirebis Cayra misi mxri-
dan agresiad SeiZleba aRqmuliyo:
Cxirebis brinjiT savse jamSi Caw-
yoba da mitoveba CinelebisaTvis sik-
vdils niSnavs. naCuqari majis saaTe-
bi ki SesaZloa misi Savbneli zrax-
vebis gamoxatulebad aRiqves: CineT-
Si saaTis Cuqeba viRacis saiqioSi
gastumrebas niSnavs.
amgvarad, globalur bazarze war-
matebiT muSaobisaTvis an saerTaSo-
riso partniorebTan efeqtis momtani
urTierTobebisaTvis kompaniebi Ta-
vianT menejerebs unda daexmaron ima-
Si, rom maT Seiswavlon saerTaSori-
so bazris moTxovnilebebi, tradi-
ciebi da kultura. `rodesac bizness
vawarmoebT ucxo qveyanasa da ucxo
xalxSi _ gansakuTrebiT ki arada-
savluri kulturis qveynebSi _ es
bevrs niSnavs,~ aRniSnavs saerTaSo-
riso biznesis specialisti _ ,,saWi-
roa. vatrialoT TiToeuli qva. dav-
svaT saTanado SekiTxvebi. Rrmad
SeviswavloT yvela detali. da es
yvelaferi imitom, rom kulturebi,
marTlac, gansxvavdeba erTi meo-
risagan. am gansxavebebma SesaZloa
gadamwyveti gavlena moaxdinos.~ ase
rom Zveli rCeva isev gamosadegia:
`sadac waxval, iqauri qudi daixure.~
wwyyaarrooeebbii:: Portions adapted from Susan Harte,“When in Rome, You Should Learn to Do What theRomans Do,” The Atlanta Journal-Constitution,January 22, 1990, pp. D1, D6. Additional examplesfrom Terri Morrison, Wayne A. Conway, and Joseph J. Douress, Dun & Bradstreet’s Guide to DoingBusiness Around the World (Upper Saddle River, NJ:Prentice Hall, 2000); Craig S. Smith, “Beware ofGreen Hats in China and Other Cross-Cultural FauxPas,” New York Times, April 30, 2002, p. C11; JamesK. Sebenius, “The Hidden Challenge of Cross-BorderNegotiations,” Harvard Business Review, March 2002,pp. 76–85; and Daniel Joseph, “DangerousAssumptions,” Ceramic Industry, January 2003, p. 120.
safuZvelze. sadReisod, sul ufro meti kompnia iyenebs internets
mimwodebelTa SerCevisaTvis. marketologebisaTvis interneti saTamaSo moed-
nad iqca,romelic SedarebiT patara mimwodeblebs aZlevs imave upiratesobebs,
rasac msxvil mimwodeblebs. axla bevri kompania mimwodebelTa Ziebas uyurebs,
rogorc maTTan urTierTobis ganviTarebas. am kompaniebs surT, ganaviTaron
mimwodebel-partniorTa sistema, rac klientebs ufro met faseulobas
moutans. magaliTad, Wall-Mart-is mimwodeblebTan urTierTobis ganyofileba
kvalificiur mimwodeblebs eZebs da exmareba maT, gaerkvnen Wall-Mart-isSesyidvis kompleqsur procesSi. rac ufro axalia Sesyidvis amocana, rac
ufro rTulia (kompleqsuria) da Zvirad Rirebuli produqti, miT ufro met
dros moandomebs myidveli mimwodebelTa Ziebas. mimwodeblebis amocanaa,
moxvdnen ZiriTad cnobarebaSi da Seqmnan bazarze kargi reputacia.
206 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
ssaaqqmmiiaannii wwiinnaaddaaddeebbiiss mmooTTxxoovvnnaa.. organizaciis mier Sesyidvis procesis am
etapze, myidveli winadadebis SemosaTavazeblad SerCeul mimwodebels iwvevs.
Sedegad, zogierTi mimwodebeli gaagzavnis mxolod Tavisi produqciis kata-
logs an miavlens gayidvebis specialists. magram, rodesac SesaZeni produqcia
kompleqsuria an Zviri, Cveulebriv, myidveli TiToeuli potenciuri mimwodeb-
lisagan detalur werilobiT SeTavazebebs an oficialur prezentaciebs
moiTxovs. mimwodeblebis marketologebi daostatebulni unda iyvnen kvlevaSi,
werasa da biznesSeTavazebebis prezentaciaSi, raTa myidvelis saqmiani
moTxovnis winadadebas saTanado pasuxi gascen. winadadeba unda iyos mar-
ketinguli da ara marto teqnikuri saxis dokumenti. prezentaciam myidvels
unda Caunergos ndoba da mimwodebeli kompania sxva konkurentebisagan raime
niSniT gamoyos.
mmiimmwwooddeebblliiss SSeerrCCeevvaa biznesSesyidvis procesis is etapia, rodesac kompania
ganixilavs SeTavazebebs da SearCevs mommarageblebs. mimwodebelTa SerCevisas
Sesyidvis centri xSirad qmnis specialur sias, romelSic CamoTvlilia
sasurveli mimwodeblebis maxasiaTeblebi da TiToeuli maxasiaTeblis
SefardebiTi mniSvneloba. erT-erT kvlevaSi Sesyidvis centris warmomadgen-
lebma Seqmnes im maxasiaTeblebis sia, romlebic mimwodeblisa da myidvelis
urTierTobaze yvelaze mniSvnelovan gavlenas axdenen: xarisxiani produqti
da momsaxureba, drouli miwodeba, eTikuri korporaciuli qceva, Tavaziani
urTierToba da konkurentunariani fasebi. sxva mniSvnelovani faqtorebia
SekeTebis da momsaxurebis SesaZlebloba, teqnikuri daxmareba da rCeva,
geografiuli adgilmdebareoba, saqmianobis istoria da reputacia. Sesyidvis
centris wevrebi am maxasiaTeblebis mixedviT yofen mimwodeblebs da maT
Soris saukeTesoebs gamoarCeven. SesaZloa, sanam saboloo arCevans gaakeTeben,
myidvelebma upiratesoba miniWebul mimwodeblebTan ukeTesi fasebisa da sxva
pirobebisaTvis molaparakeba gamarTon. sabolood, maT SeiZleba SearCion erTi
■ mimwodeblebis ganviTareba: Wal-Mart-is momaragebis ganviTarebis departamenti gvTavazobs e.w. momaragebis winada-
debaTa megzurs da saTanado veb-gverds, romlebSic mocemulia rCevebi im mimwodeblebisaTvis, romlebsac surT biz-
nesis keTeba Wal-Mart-Tan.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 207
an ramdenime mimwodebeli. bevri organizacia upiratesobas mimwodebelTa did
ricxvs aniWebs, raTa Tavidan aicilon mxolod erT mimwodebelze damokide-
buleba da saSualeba hqondeT, Seadaron drodadro ramdenime mimwodeblis
fasebi da pirobebi.
SSeekkvveeTTiiss pprroocceedduurriiss SSeemmuuSSaavveebbaa.. am etapze myidveli kompania adgens Sek-
veTebis proceduras mimwodeblebisTvis. SekveTis procedurebi moicavs
teqnikur maxasiaTeblebs, produqtis sasurvel raodenobas, miwodebis sava-
raudo dros, wuniani saqonlis ukan dabrunebis wesebsa da garantiis pirobebs.
teqnikuri momsaxurebis, SekeTebis aucileblobisa da cikliurad misawode-
beli produqciis SemTxvevaSi gamoiyeneba e.w. zogadi kontraqti. zogadi kon-
traqti qmnis grZelvadian urTierTobebs, rodesac mimwodebeli pirobas debs,
saWiroebis SemTxvevaSi, myidveli xelaxla moamaragos SeTanxmebul fasad da
drois garkveul periodSi gansazRvruli raodenobis produqciiT. am dros
mcirdeba xarjebi, romlebsac adgili eqneboda yovel jerze Sesyidvebze
xelaxali molaparakebebis procesis warmoebis SemTxvevaSi. aseTi praqtika
mimwodebels myidvelTan aaxloebs, riTac sxva mimwodeblebis urTierToba am
myidvelTan garTulebulia,sanam myidveli arsebul fasebsa Tu momsaxurebebze
ukmayofilebas ar gamoxatavs.
mmiiRRwweeuullii SSeeddeeggeebbiiss mmiimmooxxiillvvaa.. am etapze myidveli mimwodeblebis muSaobis
maCveneblebs afasebs. is SesaZloa momxmareblebs daukavSirdes da gaarkvios
maTi kmayofilebis done. miRweuli Sedegebis mimoxilvis safuZvelze SeiZleba
saqmianobis gagrZeleba modifikaciiT an urTierTobis Sewyvetac ki. mimwodeb-
lis interesebSia imave faqtorebis monitoringi, rasac myidveli akvirdeba,
raTaA darwmundes, rom myidvels Tavisi momsaxurebiT mosalodneli kmay-
ofilebis SegrZnebas uqmnis.
Cven aRvwereT is etapebi, romelTaganac, rogorc wesi, axali Sesyidvis
amocanis situacia Sedgeba. rva safexuris mqone modeli gvaZlevs myidveli
organizaciis Sesyidvis gadawyvetilebis procesis gamartivebul xedvas.
realuri procesi, Cveulebriv, ufro kompleqsuria. cvlilebis gareSe
ganmeorebiTi Tu modificirebuli Sesyidvis dros zogierTi etapi SeiZleba
saerTod amovardes. TiToeuli organizacia yidulobs Taviseburad da
TiToeuli Sesyidvis situacias unikaluri moTxovnebi gaaCnia. Sesyidvis cen-
tris sxvadasxva monawile SesaZloa procesis sxvadasxva etapze CaerTos.
miuxedavad imisa, rom, Cveulebriv, Sesyidvis process garkveuli etapebi aqvs,
myidvelebi yovelTvis TanmimdevrobiT ar mihyvebian maT da, ufro metic, sxva
safexurebsac amateben. xSirad myidvelebi ganmeorebiT gadian procesis erTsa
da imave safexurs. dabolos, myidvelTa urTierTobebma SesaZloa mocemul
dros gaaerTianos sxvadasxva tipis Sesyidvebi, romelTagan TiToeuli
Sesyidvis procesis sxvadasxva safexurze dgas.
bbiizznneessSSeessyyiiddvveebbii iinntteerrnneettiiss mmeeSSvveeoobbiiTT
bolo ramdenime wlis ganmavlobaSi informaciuli teqnologiebis winsvlam
B2B-is marketinguli procesi Secvala. onlainSesyidva,romelsac eelleeqqttrroonnuull
SSeessyyiiddvvaass (e-proeurement) uwodeben, Zalian swrafad izrdeba. bolo gamokvlevam
aCvena,rom myidveli organizaciebis TiTqmis 75% iyenebs internets,raTa Tavisi
sayidlebis garkveuli nawili mainc SeiZinos. meore gamokvlevam daadgina, rom
elSesyidvaze saSualod kompaniis danaxarjebis 14% modis. erTi kvleviTi
kompniis SefasebiT, internetiT SeZenil masalebze daxarjulma Tanxam,
romelic 2000 wels 75 miliard dolars Seadgenda, 2003 wels 3 trilions
miaRwia.35 internetSi sakuTari veb-gverdebis garda, kompaniebi qmnian eqs-
tranetebs, romlebic kompaniis komunikaciebsa da monacemebs mis regularul
mimwodeblebsa da distributorebTan akavSirebs.
internetiT vaWrobas xSirad adgili aqvs saxelmwifo da kerZo savaWro
garigebebSi an e.w. ukuauqcionebze (reverse auctions), romlis drosac myidvelebi
TavianT Txovnebs SeZenasTan dakavSirebiT veb-gverdebze aTavseben da
mimwodeblebs iwveven am gancxadebaze TavianTi fasis dasasaxeleblad.
magaliTad, sajaro vaWrobas, rogorsac avtoindustriaSi Covisint--i sTavazobs _
iZleva ufro swraf, komunikaciis ufro efeqtur gzas, TanamSromlobas, yidva-
eellSSeessyyiiddvvaa
(e-procurement)onlainSesyidva.
208 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
gayidvas, vaWrobasa da informaciis gacvlas
sawarmoebs Soris. am gacvlas gasul wels
moxmarda 50 miliardze meti dolari.
elSesyidva saSualebas aZlevs myidve-
lebs, daukavSirdnen axal mimwodeblebs,
amcirebs Sesyidvis xarjebs da aCqarebs
SekveTis processa da produqciis mitanas.
sanacvlod, B2B marketologebs SeuZliaT
myidvelebs internetiT daukavSirdnen da
gauziaron maT marketinguli informacia,
mihyidon produqtebi da momsaxureba, uzrun-
velyon myidvelis mxardamWeri momsaxure-
bebi da myidvelebTan arsebuli urTierTo-
bebis SenarCuneba.
amgvarad, produqtebis umravlesoba,
romelTac internetiT vyidulobT, aris e.w.
MRO masalebi – anu teqnikuri momsaxurebis
(Maintenance), SekeTebis (Repeir) sawarmoo
procesebisaTvis (Operation) saWiro masalebi.
magaliTad, Los Angeles County yvelafers
internetiT yidulobs, dawyebuli wiwilebiT
da damTavrebuli eleqtro naTurebiT.
National Semiconductor-ma avtomaturad mouyaraTavi kompaniisaTvis TveSi saWiro TiTqmis
3,500-ze met sxvadsxva tipis produqcias,
dawyebuli steriluri fexsacmliT, romel-
sac Tavis fabrika-qarxnebSi iyenebs, damTav-
rebuli Tanamedrove kompiuteruli progra-
mebiT. am saxis MRO masalebze daxarjuli Tanxa Zalian cotaa imasTan
SedarebiT, rac daixarja iseT nivTebze, rogorebicaa TviTmfrinavis nawilebi,
kompiuteruli sistemebi da foladis milebi. da mainc, MRO masalebi mTeli
biznesis SekveTebis 80%-s Seadgens da am SekveTebis damuSavebisaTvis saWiro
garigebebis xarjebic maRalia.
General Electric-i (GE), msoflioSi erT-erTi yvelaze didi Semsyidveli
organizacia, gegmavs ramdenime weliwadSi internetis meSveobiT yvela
ZiriTadi operaciuli da samrewvelo masalebi SeiZinos. 5 wlis win GE-maCamoayaliba globaluri gacvliTi momsaxurebebis qseli – veb-gverdi, romlis
saSualebiTac GE-is biznesi imdenad warmatebuli aRmoCnda, rom GE-ma axla is
sxva kompaniebisTvisac gaxsna da Seqmna vrceli eleqtronuli Sesyidvis
informaciis gacvlis centri.
B2B-is elSesyidvas bevri sargebeli moaqvs. upirveles yovlisa, is
amcirebs garigebaTa xarjebs da Sesyidvac ufro efeqtiania rogorc
myidvelis, aseve mimwodeblisaTvis. veb-gverdis mqone kompaniaTa Sesyidvis
programa qaRaldTan dakavSirebul saqmianobas amcirebs, rac tradiciul
rekvizitebsa da SekveTis procedurasTan asocirdeba. saSualod kompaniebs
SeuZliaT Sesyidvis xarjebi 15-20%-iT Seamciron. magaliTad, Owens Corning-madaaskvna, rom eleqtronuli Sesyidvis wyalobiT misi yovelwliuri Sesyidvis
xarji, 3,4 miliardi dolari, 10%-iT Semcirda. Microsoft-ma ki axlaxan Sesyidvis
xarjebi 700 milioni dolariT Seamcira, mas Semdeg, rac eleqtronuli
Sesyidvis sistema danerga.36 eleqtronuli Sesyidva amcirebs dros, romelic
SekveTasa da produqciis mitanas Soris arsebobs. drois dazogva gansakuTre-
biT efeqtiania im kompaniebisaTvis, romelTac bevri partniori sazRvargareT
hyavT. Adaptec-ma, kompiuterebis maxsovrobis ZiriTadma mimwodebelma, eqstraneti
gamoiyena, raTa mTeli taivanis mikrosqemebis mimwodeblebi virtualuri
ojaxis saxiT erTmaneTTan daekavSirebina. axla Adaptec-idan Setyobinebebi misaziel partniorebs wamebSi gadaecemaT. man SekveTasa da mitanas Soris
arsebuli dro Seamcira: Tu manamde am yovelives 16 kvira sWirdeboda, axla
amisaTvis saWiroa 55 dRe.
dabolos,garda imisa,rom izogeba dro da xarjebi, eleqtronuli Sesyidva
myidvelebs dros aZlevs, ufro strategiul sakiTxebze moaxdinon koncen-
trireba. bevri profesionali SemZenisaTvis eleqtronuli Sesyidva niSnavs
■ onlainSesyidvebi, anu elSesyidvebi: sajaro savaWro eleq-
tronuli gacvla, iseTi, rogorsac avtomrewvelobaSi Covisint-igvTavazobs _ ,,ufro swraf, komunikaciis ufro efeqtur gzas,
TanamSromlobas, yidva-gayidvas, vaWrobas da informaciis gacv-
las sawarmoebs Soris~. gasul wels ganxorcielda 50 miliard
dolarze meti avtonawilebis SekveTa.
es Tavi ukanasknelia im sam Tavs Soris,
romlebic sabazro sivrcisa da momx-
mareblebis Seswavlas exeboda. Cven
dawvrilebiT ganvixileT momxmare-
blebi da maTi qceva yidvis procesSi.
amerikis samomxmareblo bazari Sedgeba 290 mil-
ionze meti adamianisagan,romlebic yovelwliurad
trilionobiT Rirebulebis saqonelsa da momsax-
urebebs iZenen. biznesbazari bevrad meti raodeno-
bis fulsa da saqonels moicavs, vidre samomxmare-
blo bazari. saboloo momxmareblebi da myidveli
organizaciebi didad gansxvavdebian maxasiaTeb-
lebisa da garemoebebis mixedviT. momxmarebelTa
da myidveli organizaciebis qcevis gageba aris
erT-erTi yvelaze didi problema,romlis winaSec
marketologebi dganan.
11.. aaRRwweerreeTT ssaammoommxxmmaarreebblloo bbaazzaarrii ddaa iiss mmTTaavvaarrii
ffaaqqttoorreebbii,, rroommlleebbiicc ggaavvlleennaass aaxxddeenneenn mmoommxx--
mmaarreebblliiss yyiiddvviiss qqcceevvaazzee..
samomxmareblo bazari Sedgeba yvela im indi-
vidisa Tu ojaxisagan, romlebic saqonelsa da
momsaxurebebs piradi moxmarebisaTvis yidu-
loben. myidvelis qcevis modelis mixedviT, mar-
ketinguli da sxva garemo stimulebi momxmareb-
lis `Sav yuTSi~ Sedis. `Savi yuTi~, Tavis mxriv,
Sedgeba 2 nawilisagan. pirvel nawili _ myid-
velis maxasiaTeblebi _ gavlenas axdens imaze,
Tu rogor aRiqvams momxmarebeli stimulebs da
rogor reagirebs maTze. meore nawili _ myid-
velis mier gadawyvetilebis miRebis procesi _
gavlenas axdens myidvelis qcevaze. `Sav yuTSi~
Semavali stimulebi gardaiqmneba myidvelTa
reaqciebad, rogorebicaa produqtis, brendis,
dileris arCevani, Sesyidvis dro da raodenoba.
momxmareblis mier produqtis Sesyidvaze
Zlier gavlenas axdens kulturuli, socialuri,
pirovnuli da fsiqologiuri maxasiaTeblebi.
kultura yvelaze kargad gansazRvravs pirovne-
bis survilebsa da qcevas. sxvadasxva subkul-
turisa da socialuri klasis warmomadgenlebi
sxvadasxva saxis produqtsa da brends aniWeben
upiratesobas. socialuri faqtorebi, rogori-
caa patara jgufis an ojaxis zegavlena, Zlier
zemoqmedebs produqtisa da brendis arCevanze,
iseve rogorc pirovnuli maxasiaTeblebi, rogo-
rebicaa asaki, sasicocxlo ciklis etapi, saqmi-
anoba, ekonomikuri mdgomareoba, cxovrebis sti-
li da individualoba. dabolos, momxmareblis
qcevaze yidvis dros mniSvnelovan gavlenas
oTxi fsiqologiuri faqtori axdens – motiva-
cia, aRqma, swavla, rwmena da damokidebuleba.
TiToeuli maTgani sxvadasxva kuTxiT
warmoaCens myidvelis `Savi yuTis~ muSaobis
gagebis perspeqtivas.
22.. CCaammooTTvvaalleeTT ddaa ggaanniixxiilleeTT mmyyiiddvveelliiss ggaa--
ddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbiiss pprroocceessiiss ssaaffeexxuurreebbii..
saqonlis yidvaze myidvelis mier gadawyveti-
lebis miRebis procesi moicavs saWiroebis
Secnobas, informaciis moZiebas, alternativebis
Sefasebas, yidvaze gadawyvetilebis miRebasa da
yidvis Semdgom qcevas. saWiroebis Secnobisas
momxmarebeli Seicnobs im problemasa Tu mom-
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 209
monotonuri saqmisa da qaRaldTan dakavSirebuli saqmianobis Semcirebas,
maragis marTvisa da mimwodeblebTan ufro nayofieri muSaobisaTvis meti
drois daTmobas.
miuxedavad amisa, elSesyidvaTa swrafi gafarToeba ramdenime problemas
qmnis. magaliTad, garda imisa, rom veb-gverdi mimwodeblebsa da myidvelebs
SesaZleblobas aZlevs, erTmaneTs gauziaron biznesmonacemebi da, ufro metic,
iTanamSromlon produqtis dizainze, mas SeuZlia daangrios aTeulobiT wlis
ganmavlobaSi naSenebi myidvel-mimwodeblis urTierTobebi. bevri kompania veb-
gverdebs iyenebs ukeTesi mimwodebelis mosaZebnad.
elSesyidvas aseve SeuZlia potenciuri usafrTxoebis saSiSroebani
warmoSvas. kompaniaTa 80%-ze meti acxadebs, rom myidvelebsa da partniorebs
Soris eleqtronul kavSirebis gafarToebaSi usafrTxoeba aris mTavari
barieri. miuxedavad imisa, rom eleqtronuli fostisa da garigebebis dacva
SeiZleba ZiriTadi kodirebis sistemebiT, usafrTxo garemo, romelic bizness
sWirdeba, rom konfidencialuri urTierTqmedebebi ganaxorcielos, isev mwiria.
kompaniebi milionebs xarjaven, rom gamoikvlion Tavdacvis strategiebi da
hakerebisagan Tavi daicvan. magaliTad, Cisco System-i qmnis e.w. ,,firewalls’’-savtorizaciis sistemas da dacviT procedurebs, romlebic misma partniorebma
unda gamoiyenon, raTa usafrTxo gaxadon eqstranetiT kavSirebi. sinamdvileSi,
kompania ufro Sors midis – is sakuTar usafrTxoebis inJinrebsac agzavnis,
raTa partnioris dacvis sistemebi gadaamowmos da partniors avaldebulebs,
Tavis Tavze aiRos usafrTxoebis wesebis nebismieri darRveva, romelic misi
kompiuteridan warmoiSveba.
SSeeiissvveenneeTT::kkoonncceeffcciieebbiiss kkvvaallddaakkvvaall
210 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
saxurebis saWiroebas, romlis dakmayofilebac
SesaZlebeli iqneboda produqtisa Tu momsax-
urebis meSveobiT. saWiroebis Secnobis Semdeg
momxmarebeli gadadis meore etapze – informa-
ciis moZiebaze. informaciiT xelSi momxmare-
beli axdens alternativebis Sefasebas da
arCevs erT-erT brends, amis Semdeg ki iRebs
SeZenis gadawyvetilebas da produqts yidu-
lobs. yidvis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis
procesis saboloo safexurze – yidvis Semdgomi
qceva – momxmareblis moqmedeba damokidebulia
nayidi saqonliT mis kmayofilebaze an ukmay-
ofilebaze. marketologis saqmea, Seiswavlos
myidvelis qceva TiToeul etapze da is faq-
torebi, romlebic am etapebze axdenen gavlenas.
33.. aaRRwweerreeTT aaxxaallii pprroodduuqqttiiss aaTTvviisseebbiissaa ddaa
ggaavvrrcceelleebbiiss pprroocceessii..
produqtis aTvisebis (aRiarebis) procesi Sed-
geba 5 etapisagan: gaTviTcnobiereba, interesi,
Sefaseba, sacdelad yidva da aTviseba. axali
produqtis marketologebma unda ifiqron imaze,
Tu rogor daexmaron momxmareblebs am etapebis
gadalaxvaSi. axali produqtebis difuziis
procesSi momxmareblebis reaqcia sxvadasxvagva-
ria, rac momxmareblisa da produqtis maxasiaTe-
blebzea damokidebuli. momxmareblebi SesaZloa
iyvnen inovatorebi, adreuli amTvisebelni, ad-
reuli umravlesoba, gviani umravlesoba da
CamorCenilebi. SesaZloa TiToeulma jgufma
sxvadasxva marketinguli midgoma moiTxovos.
marketologebi xSirad cdiloben, TavianTi
axali produqcia potenciurad adreuli amTvi-
seblebis yuradRebis centrSi moaqcion, gansa-
kuTrebiT ki im adamianebis, romlebic e.w. azris
gamavrceleblebi arian.
44.. ggaannssaazzRRvvrreeTT bbiizznneessbbaazzaarrii ddaa ddaaaaddggiinneeTT iiss
ZZiirriiTTaaddii ffaaqqttoorreebbii,, rroommlleebbiicc mmyyiiddvveellii
oorrggaanniizzaacciiiiss qqcceevvaazzee aaxxddeennss ggaavvlleennaass..
biznesbazari Sedgeba yvela im organiza-
ciisagan, romlebic yiduloben saqonelsa da
momsaxurebas, sxva produqciis da momsaxurebis
sawarmoeblad an Semdgomi misi gayidvis Tu
gaqiravebis mizniT. samomxmareblo bazrebisagan
gansxvavebiT, biznesbazrebs, Cveulebriv, hyavs
SedarebiT mcire raodenobis, magram msxvili
myidvelebi, romlebic ufro metad geogra-
fiulad koncentrirebulni arian. biznesmoTxov-
na aris warmoqmnili moTxovna. xolo yidvaze
gadwyvetilebas, Cveulebriv, ufro profesionali
myidvelebi iReben. myidveli organizaciebis
gadawyvetilebebi, yidvis situaciaTa mixedviT,
sami tipisaa: cvlilebebis gareSe ganmeorebiTi
Sesyidva, modificirebuli ganmeorebiTi Sesyidva
da axali Sesyidvis amocana. myidveli orga-
nizaciis gadawyvetilebis mimRebi ganyofileba
– Sesyidvis centri – SesaZloa aerTianebdes
bevr adamians, romlebic sxvadasxva rols
TamaSoben. mimwodeblebis marketologebma unda
icodnen Semdegi: vin arian Sesyidvis centris
mTavari monawileebi? ra saxis gadawyvetilebis
miRebisas iyeneben isini TavianT zegavlenas da
ra doniT? romel kriteriumebs iyenebs Sefa-
sebisas TiToeuli monawile? mimwodeblebis
marketologebma aseve unda Seiswavlon garemo
faqtorebis, organizaciis, pirovnebaTSorisi da
individualuri zegavlena yidvis procesze.
55.. CCaammooTTvvaalleeTT ddaa ggaannssaazzRRvvrreeTT mmyyiiddvveellii oorr--
ggaanniizzaacciiiiss mmiieerr ggaaddaawwyyvveettiilleebbiiss mmiiRReebbiiss
pprroocceessiiss ssaaffeexxuurreebbii..
myidveli organizaciis Sesyidvis procesi,
Tavis mxriv, SesaZloa Sedgebodes rva ZiriTadi
safexurisagan: problemis Secnoba, saWiroebis
zogadi aRwera, produqtis specifikacia, mimwo-
deblis moZieba, saqmiani winadadebebis moTxovna,
mimwodeblis SerCeva, SekveTis procedurebis
SemuSaveba da miRweuli Sedegebis mimoxilva.
myidvelebi, axali Sesyidvis amocanis
situaciaSi, Cveulebriv, gadian yidvis procesis
yvela safexurs. myidvelbi, cvlilebebis gareSe
ganmeorebiT Sesyidvis an modificirebuli
ganmeorebiTi Sesyidvis dros,SesaZloa zogierT
safexurs gadaaxtnen. kompaniebma momxmarebelTa
mTeli urTierTobebi unda marTon, romelic
xSirad yidvis bevr sxvadasxva gadawyvetilebas
moicavs procesis sxvadasxva etapze. informa-
ciuli teqnologiebis axlandelma miRwevebma
dasabami misca elSesyidvebs, romelTa meSveobi-
Tac myidveli organizaciebi yiduloben sxva-
dasxva saxis produqtsa da momsaxurebas eleqt-
ronuli monacemebis urTierTgacvliT an
internetiT. am gziT produqciis SeZena myid-
vels saSualebas aZlevs, kavSiri iqonios axal
mimwodeblebTan, amcirebs yidvis xarjebs da
aCqarebs SekveTis Sesrulebasa da produqciis
adgilze mitanas. da mainc, mimwodeblebis marke-
tologebi sul ufro xSirad ukavSirdebian
myidvelebs eleqtronuli gziT, raTa miawodon
marketinguli informacia, miyidon produqti da
momsaxureba, awarmoon myidvelTa xelSemwyobi
momsaxureba da SeinarCunon urTierTobebi
arsebul myidvelebTan.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 211
TTaavvSSii ggaammooyyeenneebbuullii tteerrmmiinneebbii
aaRRqqmmaa PerceptionaaTTvviisseebbiiss pprroocceessii Adoption processaaxxaallii pprroodduuqqttii New productaaxxaallii SSeessyyiiddvviiss aammooccaannaa New taskaazzrriiss ggaammaavvrrcceelleebbeellii Opinion leaderbbiizznneessbbaazzaarrii Business marketccxxoovvrreebbiiss ssttiillii Lifestyleddaammookkiiddeebbuulleebbaa AttitudeeellSSeessyyiiddvvaa e-procurementffaasseeuulloobbaaTTaa aannaalliizzii Value analysesggaannmmeeoorreebbiiTTii SSeessyyiiddvvaa Straight rebuy ccvvlliilleebbiiss ggaarreeSSee
jjgguuffeebbii Groups kkuullttuurraa Culture mmoommxxmmaarreebblliiss qqcceevvaa Consumer buyer behavior yyiiddvviissaass
mmooddiiffiicciirreebbuullii Modified rebuy ggaannmmeeoorreebbiiTTii SSeessyyiiddvvaa
mmoottiivvaacciiaa Motivationmmoottiivvii ((mmaammooZZrraavveebbeellii Motive (drive) ZZaallaa))
mmyyiiddvveellii oorrggaanniizzaacciiiiss Business buyer behaviorqqcceevvaa
ppiirroovvnneebbaa Personalityrrwwmmeennaa Beliefssaammoommxxmmaarreebblloo bbaazzaarrii Consumer marketSSeemmeeccnneebbiiTTii ddiissoonnaannssii Cognitive dissonanceSSeessyyiiddvviiss cceennttrrii Buying center ssiisstteemmuurrii ggaayyiiddvvaa Systems selling ssoocciiaalluurrii kkllaassii Social class ssuubbkkuullttuurraa Subculture sswwaavvllaa Learning wwaarrmmooqqmmnniillii mmooTTxxoovvnnaa Derived demand
ggaannssaaxxiillvveellii ssaakkiiTTxxeebbii
11.. aRwereT, socialuri klasi da sub-
kultura rogor zegavlenas axdens
avtomobilis SerCevaze. am ori faqto-
ridan romels aqvs ufro meti Zala?
22.. sarekomendacio jgufebi, romlebSic indivi-
debs surT gawevrianeba, aris maTTvis misabaZi
jgufi. miuTiTeT erT-erTi jgufi, romelic
Tqveni e.w STabeWdilebis wyaroa? ra tipis pro-
duqtebis gayidva SeuZliaT mimwodeblebs efeq-
tianad Tqven mier SerCeuli jgufis meSveobiT?
33.. swavlas aRweren, rogorc gamocdilebis
safuZvelze individis qcevaSi warmoSobil
cvlilebas. ra gziT cdiloben marketologebi
momxmarebelTa mier maTi produqtis gamocdas,
imisaTvis rom maTive yidvis qcevaze zegavlena
moaxdinon.
44.. zogjer momxmarebeli moiZiebs didi moculo-
bis informacias, zogjer ki sul minimalurs. ra
faqtorebs SeuZlia zegavlenis moxdena imaze, Tu
ra raodenobis informacias moiZiebs momxma-
rebeli?
55.. gaixseneT produqtis axali saxeoba, romelic
axlaxan SeiZineT. ganixileT, rogor gaiareT
produqtis aTvisebis (aRiarebis) procesis
etapebi. romelime gamotoveT? iyo Tu ara es
etapebi im TanmimdevrobiT, rogorc teqstSi iyo
moyvanili?
66.. ganixileT, rogor gansxvavdeba myidveli
organizaciis da momxmareblis qceva yidvis
procesSi. ras niSnavs es kompaniisaTvis,romelic
cdilobs, gayidos saqoneli sxva organizacieb-
ze?
ggaammooyyeenneebbiiTTii SSeekkiiTTxxvveebbii
11.. ewvieT SRI Consulting-is veb-gverds (www.sric-bi.com/VALS/presurvey.html) da onlain SeavseT VALS-is kvleva. VALS-is pirveladi da meoradi tipebis
mixedviT, ramdenad zustia Tqveni daxasiaTeba.
rogor fiqrobT, 5-10 weliwadSi gadaxvalT VALS-is sxva kategoriaSi? ganixileT, rogor unda
gamoiyenon es informacia Kraft-is sakvebi pro-duqtebis marketologebma, raTa gayidon Velveeta-syveli.
22.. gansazRvreT amTviseblebis xuTi kategoria da
is, Tu rogor gansxvavdebian isini erTmaneTisa-
gan. SearCieT ukanasknel teqnologiaze orien-
tirebuli produqti, rogoricaa PDA an DVDfleeri da ganixileT, rogor unda ganaTavson
msgavsi produqtebi, raTa xuTive kategoriisaT-
vis xelmisawvdomi gaxdes isini. Tqveni azriT,
romeli kategoriisaTvis iqneba yvelaze advili
gayidva? romeli maTgani iqneba yvelaze moge-
biani?
33.. urTierTobebs gamyidvelsa da myidvels Soris
xSirad moixsenieben, rogorc ufro kritikuls
B2B (biznesi biznesisaTvis) garigebebSi, vidre
B2C (biznesi momxmareblisaTvis) garigebebSi.
eTaxmebiT Tu ara am mosazrebas? ra tipis
moqmedebebi unda ganaxorcielos kompaniam sxva
organizaciebTan ufro Rrma urTierTobebis
dasamyareblad?
iimmooggzzaauurreeTT
212 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
tteeqqnnoollooggiiuurr ssaammyyaarrooSSii
am TavSi ganxilulia samomxmareblo
da biznesbazrebis ganmasxvavebeli
niSnebi. rogor fiqrobT, im kompaniis
veb-gverdebi, romlebic TavianT pro-
duqcias pirdapir momxmareblebze yidian, Seed-
reba biznesbazrebze produqciis gamyidveli
kompaniebis veb-gverdebs? ewvieT da gamoik-
vlieT korporaciuli veb-gverdebi, mag.: DowChemical-sa (www.dow.com) da Kellogg-is (www.kel-
loggs.com).
11.. riTi gansxvavdeba veb-gverdebi?
22.. risTvisaa TiToeuli maTgani Seqmnili?
33.. ra saxis informaciaa warmodgenili orive
veb-gverdze?
44.. ramdenad kargi kavSiri aqvs TiToeul veb-
gverds Tavis auditoriasTan?
rogorc ukve aRiniSna zemoT, mowi-
fuli momxmareblebi mimzidvel
bazars qmnian TavianTi mzardi donis,
finansuri stabilurobisa da Tavisu-
fali drois gamo. janmTelobisaTvis
sasargeblo produqtebi xSirad am
bazarebisaTvis iqmneba, rom daexmaros maT, iseve
axalgazrdulad gamoiyurebodnen, rogorc
grZnoben Tavs da daamarcxon sibere.
tradiciulad, im wamlis reklama, romelic
receptiT gaicema, pirdapir farmacevtebze iyo
gaTvlili. bolo dros gaizarda iseTi reklame-
bis ricxvi, romlebic gamiznulia momxmare-
belze. gansakuTrebiT ki mowiful momxmare-
belze. mizani naTelia: Tu pacientma icis axali
wamlis Sesaxeb, romelic, savaraudod, siberes
amarcxebs, is farmacevtebs sTxovs, swored es
wamali gamouweron. mosalodneli Sedegi? –
reklamirebuli wamlis gayidvis donis zrda.
wamlis mwarmoeblebma gazardes momxmareble-
bze gaTvlili reklamebis raodenoba. 1996 wels
masze daxarjuli Tanxa Seadgenda 800 milion
dolars, xolo 2001 wlisaTvis 2.7 miliardamde
gaizarda. maSin rodesac kargad ganaTlebul
momxmarebels mkveTrad gamokveTili mizani aqvs,
kritikosebi miiCneven, rom uSualod momxmare-
belze gaTvlili reklama nawilobriv iwvevs
receptiT gasayidi wamlebis fasebis eskalacias,
romelic yovelwliurad saSualod 17%-iT
izrdeba. rogorc Cans, reklama Tavis saqmes
akeTebs. 1999-2000 wlebSi reklamis mqone 50
wamlis gayidva gaizarda 24.6%-iT, maSin rode-
sac, ubralod, receptis mqone wamlebis gayidvis
maCvenebeli 4.3% iyo. albaT, yvelaze SemaS-
foTebeli iyo Journal of Family Practice-is kvleva,
romlis Tanaxmadac, ojaxis farmacevtTa 71%
miiCnevs, rom isini momxmarebelze gaTvlili
reklamebis zegavlenis qveS arian, amis gamo
pacientebs receptebs uweren im wamlebze,
romelsac manamde ase ubralod ar gamouwerd-
nen.
11.. ras fiqrobT receptiT gasayidi wamlebis
momxmarebelze gaTvlili reklamebis Sesaxeb?
ra aris am saxis reklamebis dadebiTi da
uaryofiTi mxareebi?
22.. ra unda moimoqmedon wamlis mwarmoeblebma,
rom sazogadoebis winaSe pasuxismgebelni iyvnen
momxmareblebze gaTvlili reklamis Seqmnisas?
33.. moaqvs Tu ara farmacevtuli kompaniebisaTvis
negatiuri Sedegi momxmarebelze gaTvlil
reklamebs?
eeTTiikkiiss ssaammyyaarrooSSii
Subaru-s biznessituacia moTavsebu-
lia wignis bolos, danarT 1-Si.
uuccxxoouurrii bbiizznneessssiittuuaacciiaa
lluukkooiill--jjoorrjjiiaa Seiqmna 2002 wlis
martSi da warmoadgens cnobili
kompaniis lluukkooiilliiss Svilobil kom-
panias.
yofili sabWoTa kavSiris
ministrTa sabWos 1991 wlis 25 noembris #18 rezo-
luciis Tanaxmad saxelmwifos sakurebaSi arsebu-
li navTob koncerni “LangepasUralKogalymneft” daar-sda. es kompania 3 navTob sawarmos “Langepasneftegaz”,“Uralneftegaz” da “Kogalymneftegaz”-s da sam gadama-muSavebel sawarmos “Permorgsintez”, volgogradisa
da novoufimskis navTob-gadamamu-Savebel qarxnebs
aerTianebda nebayoflobiT safuZvelze.
Ria saaqcio sazogadoeba ,,lukoili _ navTob
kompania” daarsda 1993 wlis 5 aprils ruseTis
federaciis mTavrobis #229 gadawyvetilebiT,
ruseTis federaciis prezidentis 1992 wlis 17
noembris #1403 brZanebulebis ,,saxelmwifos
mflobelobaSi myofi sawarmoebis, navTobis war-
moebisa da kvlevis asociaciebis, navTobis
gadamamuSavebeli sawarmoebis da navTob pro-
duqtebis momwodebeli saagentoebis privatize-
bisa da saaqcio sazogadoebad transformaciis
Taobaze” Sesabamisad. saaqcio sazogadoebis sa-
wesdebo kapitalis sakontrolo paketi warmod-
genilia mwarmoebeli, gadamamuSavebeli da
savaWro kompaniebiT. konsolidirebuli privati-
zaciis gegma damtkicda da lukoilis aqciebis
pirveli gamoSvebac daregistrirda. aqciebis
nawili saxelmwifo sakuTrebaSi darCa. Tormeti
wlis Semdeg, 2004 wlis 29 seqtemberSi,
amerikulma korporacia konoko filipsma
SeiZina ruseTis saxelmwifos xelSi arsebul
aqciaTa paketi, riTic lukoili srulad kerZo
sakuTrebaSi gadavida. konoko filipsTan
urTierTobam lukoils saSualeba misca
gaaqtiurebuliyo aSS-s bazarze da dReisaTvis
aSS-Si 2000 avto gasamarTi sadguri (ags)
lukoilis savaWro niSniT saqmianobs.
lukoili aris msoflioSi saxelganTqmuli
kompania, romelic erT-erTi pirvelia Tavisi
vertikalurad integrirebuli sistemiT – misi
saqmianoba moicavs srul cikls: navTobis
mopovebidan uSualod momxmareblisTvis miwode-
bamde. lukoili gamoirCeva Tavisi produq-ciis
evropuli xarisixiT, zrdis tendenciiTa da
finansuri maCvenelebiT.
lluukkooiill--jjoorrjjiiaamm,, saqarTveloSi, Tavisi
saqmianoba daiwyo sawvavis importiTa da misi
sabiTumo realizaciiT. sacalo qseli mxolod
4 ags-s Seadgenda. kompanias sawvavi Semoaqvs
bulgareTisa da rumineTis Tanamedrove
navTobgadamamuSavebeli sawarmoebidan, rom-
lebis mier gadamuSavebuli sawvavi Seesabameba
evropul standarts1.. TandaTanobiT lukoil-
jorjias strategiaSi moxda prioritetebis
gadanawileba, ris Sedegadac kompaniam aqtiurad
daiwyo sacalo ags-ebis qselis, gafarToeba.
2004 wlidan lukoil jorjias generaluri
direqtoria batoni zaza qaTamaZe, romlis xelm-
ZRvanelobiT kompaniam daiwyo ori mimarTu-
lebiT muSaoba: sakuTari avto-gasamarTi sad-
gurebis raodenobis zrda da franCaizingis
sistemis2 danergva. franCaizingis sistemis mi-
xedviT, lukoili amyarebs partniorul urTier-
Tobas bazarze arsebuli ags-bis qselis mflo-
bel kompaniasTan, ris mixedviTac partniori
kompania (Franchisee) iwyebs muSaobas lukoil
jorjias saxelisa da saoperacio sqemis mixed-
viT. 2006 wlisTvis am sistemas SeuerTda jor-
jia plusi, iberkompani, nukoili da ramodenime
damoikidebeli ags.
dReisaTvis Tbilissa da regionebSi
lukoilis savaWro niSniT 49 ags muSaobs, aqedan
18-s flobs TviT lukoil-jorjia, xolo 31 war-
moadgens franCaizingis sistemiT momuSave ags-
ebs.
diagramaze asaxulia kompaniis sawvavis real-
izaciis mzardi dinamika 2002-2005 wlebSi. nax-
tomi realizaciaSi ganpirobebulia ags-ebis
qselis gafarTovebis dawyebiT.
lukoil-jorjias sacalo bazris struqtura
iyofa or ZiriTad jgufad: fizikur pirebad da
korporaciul klientebad.
ffiizziikkuurrii ppiirreebbii warmoadgenen saSualo da
maRali Semosavlebis mqone pirebs, romlebis-
Tvisac mniSvnelovania sawvavis stabiluri xa-
risxi. am segmentis dayofa xdeba sawvavis tipis
moxmarebis mixedviT. 2005 wlis monacemebiT saw-
vavis realizacia Semdegi procentuli maCveneb-
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 213
qqaarrTTuullii bbiizznneessssiittuuaacciiaa
lluukkooiill--jjoorrjjiiaa cciiffrruull ssaammyyaarrooSSii
1 lukoilis sawvavi saerTod ar Seicavs tyviis danamatebs. lukoilis sawvavis
SemadgenlobaSi arsebuli aromatizirebuli naxSirwyalbadisa da gogirdis
(janmrTelobisTvis saziano) Semcvleloba gacilebiT naklebia,vidre saqarTveloSi
moqmedi Sesabamisi standartis moTxovnebi. amasTanave, gasaTvaliswinebelia, rom
evropuli standartis mixedviT oqtanoba TiToeuli tipis sawvavisaTvis ufro
maRalia, vidre saqarTveloSi moqmedi SezRudvebi.
2 franCaizingis sistema gulisxmobs, sxva sakontraqto pirobebTan erTad: 1. ags-ebis
srul `gawiTlebas~ - lukoilis standartis Sesabamisad; 2. lukoilis sawvavis
eqskluziurad realizebas; 3. erTian safaso sistemaSi moqmedebas; 4. lukoilis
sabaraTe sistemaSi CarTvas.
lebiT xasiaTdeba: premiumi 48%, regulari 25%,
premium avangardi 14%, superi 6% da dizeli 7%.
kkoorrppoorraacciiuullii kklliieenntteebbii Tavis mxriv iyofa
or jgufad: 1) saxelmwifo da saerTaSoriso
organizaciebi, romlebic tenderis an fasTa
kotirebis saSualebiT arCeven momwodebels da
2) kerZo organizaciebi.
korporaciuli klientebis mier moxmarebuli
sawvavi tipebis mixedviT 2005 wels ase gadanaw-
ilda: premiumi – 43%, superi – 11%, premium avan-
gardi – 24% da dizeli – 22%.
saqarTveloSi, navTobproduqtebis sacalo
bazarze konkurentuli garemo sakmaod mkacria.
lukoilis ZiriTad konkurentebi arian visoli
(yofili kanargo), eko-jorjia da axali
moTamaSe – rompetroli. ZiriTadi konkurente-
bis garda bazarze moqmedeben avto gasamarTi
sadgurebis wvrili qselebi da calkeuli
damoukidebeli ags-ebi.
vviissoollii eweva fasiT konkurencias da praq-
tikulad erTaderTi konkurentia qselis
masStabis mixedviT _ 38 ags (25 TbilisSi)4. mniS-
vnelovania, rom visoli, iseve rogorc lukoil
jorjia eweva korporaciuli klientebis
sabaraTe sistemiT momsaxurebas da, amasTanave,
ukve danergili aqvs plastikuri baraTebiT mom-
saxureba.
eekkoo--jjoorrjjiiaa konkurencias sawvavis xarisxiT
axdens, Tumca qseli sakmaod SezRuduli aqvs.
eko daarsebis dRidan gansakuT-
rebuli xarisxis sawvavis imijiT
sargeblobs. misi momxmareblebis
raodenoba SezRudulia, Tumca es
momxmarebleblebi gamoirCevian eko-
sadmi erTgulebiT (gamokiTxvebis
Sedegad ekos yvelaze ufro erTgu-
li momxmarebeli yavs).
rroommppeettrroollmmaa SeiZina trans-
eqspresis ags-ebis qseli. rompet-
roli ruminuli kompaniaa, romelic
TviTon moipovebs, amuSavebs da
yidis navTobproduqtebs,Sesabamisad
vertikalurad integrirebulia.
rompetrolis saqarTveloSi aqtivo-
baze jerjerobiT rTulia raime
konkretulis Tqma, Tumca savarau-
dod igi Seecdeba warmoaCinos pro-
duqciis xarisxis upiratesoba da
fasiT konkurencias Seecados (gansakuTrebiT
korporaciul bazarze msxvili momxmareblis
mosapoveblad).
aseT pirobebSi, lukoil-jorjias menejmentma
aqtiurad daiwyo fiqri axali konkurentuli
upiratesobis mopovebis gzebze. erT-erT aseT
gzad menejments miaCnia eleqtronuli sabaraTe
sistemaze gadasvlis SesaZlebloba, anu opera-
ciebisa da klientebis momsaxurebis cifrul
formatSi gadayvana, rac moicavs sawvavis miwo-
debis, aRricxvisa da realizaciis srul kompiu-
terizacias.
dReisaTvis, korporaciuli klientebis mom-
saxureba xdeba sabaraTe sistemis meSveobiT.
lukoil-jorjias sawvavis baraTebis SeZena
SesaZlebelia, rogorc naRdi, ise unaRdo
angariSsworebiT. sabaraTe sistemis meSveobiT
SesaZlebelia Sesabamisi sawvavis kompaniis
savaWro niSniT moqmed nebismier ags-Si SeZena.
sabaraTe sistema gulisxmobs momxmarebli-
saTvis uvado baraTebis miwodebas sacalo
qselTan SedarebiT SeRavaTian fasSi (erTi
litris Rirebuleba saSualod 2-3 TeTriT
naklebi). dRevandeli baraTebi ibeWdeba winas-
war damzadebul specialur qaRaldze da
ToToeuli baraTis nominaluri litraJi da
mflobelis vinaoba ibeWdeba gacemis momentSi,
rac Strixkodisa da specialuri dacvis elemen-
214 nnaawwiillii mmeeoorree bazrisa da momxmareblis gageba
lluukkooiill--jjoorrjjiiaa33 vviissoollii eekkoo--jjoorrjjiiaa rroommppeettrroollii
superi 1.80 superi 1.80 superi 1.80 superi 1.75
premium avangardi 1.75 premium faveri 1.70 premiumi 1.65
premiumi 1.70 evro regulari 1.60
regulari 1.60 regulari 1.55 regulari 1.70 regulari 1.55
evro dizeli 1.65 evro dizeli 1.65 evro dizeli evro dizeli 1.50
dizeli 1.50 dizeli 1.40
3fasebi mocemulia 2006 wlis maisi-agvistos monacemebiT.4 monacemebi 2006 wlis agvistos Sesabamisia.
tebTan erTobliobaSi TiToeuli baraTis unika-
lurobas adasturebs. amasTan gacemis momentSi
TiToeul baraTs unda daertyas specialuri be-
Wedi, rac gacemis proceduras sagrZnoblad
axangZlivebs.
baraTi Tavisi arsiT fasiani qaRaldia da
fiuCersuli garigebis TvalsaCino magaliTia.
sabaraTe sistema sakmaod rTuli da mraval-
safexuriani sistemaa, romelSic CarTulia ram-
denime TanamSromeli da specialurad Seqmnili
kompiuteruli programa.
baraTis gaxarjvis (sawvavis Casxmis) Semdeg
yvela ags-dan baraTi brundeba ofisSi, sadac
iwyeba dasaqonlebuli baraTebis aRricxvis
cikli. operators Seyavs gaxarjuli talonebi
Strixkodis saSualebiT sabaraTe kompiuterul
programaSi. gacemuli da gaxarjuli talonebis
Sedareba xdeba programulad da saboloo
monacemebi gadaecema Semdgomi damuSavebisaTvis.
sabaraTe sistema sakmaod Sromatevadi procesia
da bevri ram damokidebulia operatorebis
uSecdomo muSaobaze.
sabaraTe momsaxurebas aqvs SezRudvebi: 1)
erTjeradi SeZenis minimaluri raodenoba 200
litria da 2) sabaraTe sistemiT ar xdeba regu-
larisa da dabalxarisxiani dizelis reali-
zacia.
dReisaTvis lukoil-jorjia emsaxureba 3000-
mde korporaciul klients.
zemoTxsenebuli siaxle _ eleqtronul
sabaraTe sistemaze gadasvla (plastikuri,
mravaljeradi baraTebiT arsebuli qaRaldis
barTis Canacvleba) _ aucilebelia mzardi
qselis kontrolis unifikaciisa da gaumjobe-
sebisaTvis. agreTve momxmareblebis mzardi
raodenobis swrafad da efeqturad momsaxu-
rebisaTvis.
aseT sistemaze gadasvlas aqvs garkveuli
specifikuri sirTuleebi:
■ saWiroa Seiqmnas kompiuteruli programa,rom-
lis meSveobiTac moxdeba eleqtronul ba-
raTebze Tanxis/litraJis daricxva da Semdeg
ags-ze sawvavis miRebisas Sesabamisi Tan-
xis/litraJis CamoWra;
■ SesaZeni da asamoqmedebelia serveri, romelic
procesings uzrunvelyofs da dasWirdeba
dacviTi da sxva saoperacio specialuri pro-
gramebi;
■ ags-ebi unda aRiWurvos eleqtronuli bara-
Tebis saproceso terminalebiT da personal-
ma Seiswavlos maTi gamoyeneba;
■ TiToeul ags-ze unda damontaJdes saproceso
kompiuteri aRricxvisaTvis;
■ dasamzadebelia plastikuri baraTebi,
romelTa raodenoba rTuli gansasazRvria
winaswar;
■ kompaniis personalma unda Seiswavlos axali
meTodika;
samagierod am sistemis danergviT momxmare-
blebi miiReben zusti aRricxvis saSualebasa da
maTi kuTvnili sawvavis xarjis kontrolis
gaumjobesebas (aman realizaciis garkveuli
Semcirebac ki SeiZleba gamoiwvios sawyis
etapze), amasTan erTad klientebs aRar mouwevT
rigSi dgoma da eleqtronulad da/an telefonis
saSualebiT miiReben sawvavis im tipsa da rao-
denobas romelic surT konkretul baraTze.
eleqtrinuli sistemis danergvis erTerTi
mniSvnelovani Sedegi iqneba lukoil-jorjiaSi
sawvavis realizaciis aRricxvis siswrafisa da
sizustis gaumjobeseba, rac imoqmedebs sawvavis
ags-ebze miwodebis gaumjobesebaze.
aammggvvaarraadd,, lluukkooiill--jjoorrjjiiaa ddggaass aarrCCeevvaanniiss
wwiinnaaSSee:: __ ddaanneerrggooss TTuu aarraa eelleeqqttrroonnuullii
ssaabbaarraaTTee ddaa aaRRrriiccxxvviiss ssiisstteemmeebbii..
imisaTvis, rom zemoT aRniSnuli mimarTulebiT
kompaniam muSaoba daiwyos saWiroa pasuxi gae-
ces Semdeg kiTxvebs:
11.. ra reaqcia eqnebaT kompaniis momxmareblebs
(segmentebis mixedviT) siaxleebze?
22.. ra sirTuleebs waawydeba kompania?
33.. ra sargebels moutans kompanias axali sis-
tema?
44.. ra etapebi unda gamoiyos axal sistemaze
gadasvlisas?
55.. rogor zegavlenas iqoniebs axali sistema
fizikur pirebis Sesyidvis procesze?
66.. moutans Tu ara SerCeuli strategia lukoil-
jorjias konkurentul upiratesobas?
77.. ra gansxvavebebi iqneba adrindel da exlan-
del Sesyidvis procesebs Soris?
88.. ra RonisZiebebi unda Caataros kompaniam rom
moxdes inovaciis swrafi da umtkivneulo
aTviseba?
SSeekkiiTTxxvveebbii ((ddaavvaalleebbeebbii))::
pasuxi gaeciT zemoT CamoTvlil SekiTxvebs da
gamoTqviT Tqveni mosazrebebi.
TTaavvii 55 momxmareblisa da organizaciuli myidvelis qceva 215