césar textos pau recopilados con voc

Upload: paaldu

Post on 05-Oct-2015

162 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

textos de César con vocabulario

TRANSCRIPT

  • DESCRIPCIN DE LA ESTRUCTURA Y ARMAMENTO DE LAS NAVES.

    Namque ipsorum naves ad hunc modum factae armataeque erant: carinae aliquanto planiores quam nostrarum navium; prorae admodum erectae atque item puppes, ad magnitudinem fluctuum tempestatumque adcommodate; naves totae factae ex robore. Csar, B. G. 3, 13.

    Accomodate: a propsito, de manera apropiada, conforme Ad: prep ac: a, hacia, de.Admodum: absolutamente, muy, mucho, del todoAliquanto: bastante, un poco, algoArmo 1 tr: armar, equiparAtque: yCarina, ae f: quillaErectus, a, um: levantado, elevadoEx: prep abl: de, desdeFacio, feci, factum 3 tr: hacerFluctus, us m: ola, oleada, oleajeHic, haec, hoc: esteIpse, a, um: el mismo, l mismoItem: del mismo modo, igualmente, asimismoMagnitudo, inis f: grandeza, magnitudModus, i m: modo, maneraNamque: conj: en efecto, efectivamente.Navis, is f: nave, embarcacinNoster, tra, trum: nuestroPlanus, a, um: plano, llanoProra, ae f: proaPuppis, is f: popaQuam: partcula: que-que: yRobur, oris n: roble.Tempestas, atis f: tiempo, tempestadTotus, a, um: todo

    1

  • SE SIGUEN SUMANDO A CSAR TROPAS DE POMPEYO. TRAS LIBERAR A UN IMPORTANTE OFICIAL DE POMPEYO, CSAR LLEGA A BRINDIS.

    Item reliquis itineribus non nullae cohortes in agmen Caesaris, aliae in equites incidunt. Reducitur ad eum, deprensus ex itinere, M. Magius, praefectus fabrum Cn. Pompei. Quem Caesar ad eum remittit cum mandatis. His datis mandatis, Brundisium cum legionibus sex pervenit. Caesar, B. C. 24, 4.

    Ad: prep ac: a, hacia.Agmen, inis n: ejrcito en marcha, columna.Alius, a, ud: otro.Brundisium, ii n: Brindis (ciudad de Calabria)Caesar, ris m: Csar.Cn. Pompeius, ii m: Cneo Pompeyo (nombre propio)Cohors, ortis f: cohorte, tropa auxiliar.Cum: prep abl: conDeprendo, -endi, -ensum 3 tr: coger, capturar.Do, dedi, datum 1 tr: dar, entregar, confiar.Eques, itis m y f: jinete, caballera.Ex: prep abl: de, desde, enFaber, fabri m: obrero, artesano. Praefectus fabrum: capataz, jefe de ingenieros.Hic, haec, hoc: esteIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: en.Incido, -cidi, -casurus 3 int: precipitarse, caer encimaIs, ea, id: este, aquel.Item: del mismo modo, igualmente.Iter, itineris n: camino, marcha.Legio, onis f: leginMandatum, i n: mandato, ordenN. Magius, i m: Numerio Magio (nombre propio)Non: noNullus, a, um: ninguno. Non nullus: alguno.Pervenio, -veni, -ventum 4 int: llegar, arribarPraefectus, i m: prefecto, gobernador, intendente.Qui, quae, quod: el cual, esteReduco, -duxi, -ductum 3 tr: conducir, acompaar, llevar a.Reliquus, a, um: restante.Remitto, -misi, -missum 3 tr: devolverSex: seis

    2

  • LOS SOLDADOS DE CSAR ROMPEN LA FALANGE ENEMIGA.

    Milites, e loco superiore pilis missis, facile hostium phalangem perfregerunt. Ea disiecta, gladiis destrictis in eos impetum fecerunt. Gallis magno ad pugnam erat impedimento quod, pluribus eorum scutis uno ictu pilorum transfixis et conligatis, cum ferrum se inflexisset, neque evellere neque satis commode pugnare poterant. Caesar, B. G. 1, 25.

    Ad: prep ac: a, haciaCommode: conveniente, apropiada, bien, favorablementeConligo 1 tr: atar, reunir, trabarCum: conj: como, porqueDestringo, -strinxi, -trictum 3 tr: arrancar, sacar, desenvainarDisicio, -ieci, -iectum 3 tr: separar, dispersar, desbaratarE: prep abl: de, desdeEt: yEvello, -velli, -vulsum 3 tr: arrancar, sacarFacile: fcilmente, con facilidadFacio, feci, factum 3 tr: hacerFerrum, i n: hierroGalli, orum m pl: los galosGladium, ii n: espadaHostis, is m: enemigoIctus, us m: golpe, choqueImpedimentum, i n: impedimento, obstculo, estorboImpetus, us m: movimiento, ataque, embestida, asaltoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInflecto, -flexi, -flectum 3 tr: doblar, retorcerIs, ea, id: aquel, l, esteLocus, i m: lugar, sitioMagnus, a, um: gran, grandeMiles, itis m: soldadoMitto, misi, missum 3 tr: enviar, lanzar, arrojar, tirarNeque: no; neque...neque: ni...niPerfringo, -fregi, fractum 3 tr: romper, quebrantar, quebrarPhalanx, ngis f: falange, ejrcito, tropaPilum, i n: dardo, lanzaPlures, a, ium (plural): ms, varios, muchosPossum, potui irr tr e int: poder, ser capazPugna, ae f: lucha, combatePugno 1 int: luchar, combatirQuod: conj: el hecho de queSatis: bastante, suficienteScutum, i n: escudoSe, sui: l, seSum: ser, estar, tener (con dativo), servir (con dativo), ser propio de (con genitivo)Superior, ius: superior, ms altoTransfigo, -fixi, -fixum 3 tr: traspasar, atravesarUnus, a, um: un, uno

    3

  • CSAR ATACA A LOS PARTINOS.

    Caesar, postquam Pompeium ad Asparagium esse cognovit, eodem cum exercitu profectus, expugnato in itinere oppido Parthinorum in quo Pompeius praesidium habebat, tertio die ad Pompeium pervenit iuxtaque eum castra posuit et postridie, eductis omnibus copiis, acie instructa, decernendi potestatem Pompeio fecit. Caesar, B. C. 3, 41.

    Acies, iei f: tropa en orden de batalla, batalla, campo de batallaAd: prep ac: a, haciaAsparagium ii n: Asparagio (ciudad de Iliria)Caesar, ris m : CsarCastra, orum n pl: campamentoCognosco, -govi, -gnotum 3 tr: conocer, saberCopia, ae f: abundancia; tropasCum: prep abl: conDecerno, -crevi, -cretum 3 tr: luchar, combatirDies, diei m y f: daEduco, -duxi, -ductum 3 tr: hacer salir, sacarEodem: al mismo lugar, all mismoEt: yExercitus, us m: ejrcitoExpugno 1 tr: expugnar, asaltarFacio, feci, factum 3, tr: hacer, cuasar, producirHabeo, -ui, -itum 2 tr: tenerIn: prep ac: a, hacia; prep abl: enInstruo, -truxi, -tructum 3 tr: instruir, poner en orden de combate, alinear las tropasIter, itineris n: caminoIuxta: prep ac: junto a, cerca deOmnis, e: todoOppidum, i n: ciudad, plaza fuerteParthini, orum m pl: partinos (habitantes de la ciudad de Parto, en Iliria)Pervenio, -veni, -ventum 4 int: arribar, llegarPompeius, ii m: PompeyoPono, posui, positum 3 tr: poner, colocar, disponerPostquam: conj: despus que, cuandoPostridie: al da siguientePotestas, atis f: poder, potestadPraesidium, ii n: guardia, guarnicin, destacamentoProficiscor, profectus sum dep 3 int: partir, marcharse, salir-que: yQui, quae, quod: el cualSum: ser, estarTertius, a, um: tercer

    4

  • DESCRIPCIN DE LOS GALOS Y LOS GERMANOS.

    Ac fuit antea tempus cum Germanos Galli virtute superarent, ultro bella inferrent, propter hominum multitudinem agrique inopiam trans Rhenum colonias mitterent. Itaque ea loca quae fertilissima Germaniae sunt circum Hercyniam silvam, quam Eratostheni et quibusdam Graecis fama notam esse video, quam illi Orcyniam appellant, Volcae Tectosages occupaverunt atque ibi consederunt. Caesar, B. G. VI, 24, 1-2.

    Ac: yAger, agri m: campoAntea: antesAppello 1 tr: llamar, nombrarAtque: yBellum i n: guerraCircum: alrededor; prep ac: alrededor de, cerca de, junto aColonia, ae f: coloniaConsido, -sedi, -sessum 3 int: sentarse, posarse, acampar, detenerse, instalarse, establecerseCum: conj: cuandoEratosthenes, is m: Eratstenes, nombre propioEt: yFama, ae f: fama, noticia, reputacinFertilis, e: frtil, productivoGalli, orum m pl: los galosGermani, orum m pl: los germanosGermania, ae f: GermaniaGraeci, orum m pl: los griegosHercynia silva, ae f: la Selva Hercinia (hoy es la Selva Negra, en Alemania)Homo, inis m: hombreIbi: allIlle, illa, illud: aquelInfero, intuli, illatum 3 tr: echar, llevar, hacer, producir, declararInopia, ae f: pobreza, escasez, inopiaIs, ea, id: aquelItaque: y asLocus, i m: lugar, sitioMitto, misi, missum 3 tr: enviarMultitudo, inis f: multitud, gran nmeroNosco, novi, notum 3 tr: conocer, saberOccupo1 tr: tomar posesin, ocuparPropter: cerca; prep ac: por, a causa de-que: yQui, quae, quod: el cualQuidam, quaedam quidam: uno, cierto, algunoRhenus, i m: el ro RinSum: ser, estar, haberSupero 1 int: ser superior, superarTectosages, um m pl: los tectosagesTempus, oris n: tiempoTrans: prep ac: ms all de, al otro lado deUltro: al otro lado, ms all, adems, todavaVideo, visi, visum 2 tr: ver, comprender, concebirVirtus, utis f: virtud, valenta, valorVolcae, arum m pl: los volcos

    5

  • MODO EN QUE LOS BRITANOS LUCHAN EN CARROS DE GUERRA.

    Genus hoc est ex essedis pugnae. Primo per omnes partes perequitant et tela coniciunt atque ipso terrore equorum et strepitu rotarum ordines plerumque perturbant et, cum se inter equitum turmas insinuaverunt, ex essedis desiliunt et pedibus proeliantur. Caesar, B. G. 4, 33.

    Atque: yConicio, -ieci, -iectum 3 tr: disparar, echar, arrojarCum: conj: cuandoDesilio, -silui, -sultum 4 int : saltar abajo, bajar saltandoEques, itis m: jineteEquus, i m: caballoEssedum, i n: carro de guerraEt: yEx: prep abl: de, desdeGenus, eris n: clase, gnero, tipo, modoHic, haec, hoc: esteInsinuo 1 tr: hacer entrar, introducirInter: prep ac: entreIpse, ipsa, ipsum: el mismoOmnis, e: todoOrdo, inis m: fila, hileraPars, rtis f: partePer: prep ac: por, a travs dePerequito 1 int: ir a caballo de un lado a otro; tr: recorrer a caballoPerturbo 1 tr: perturbar, alterar, desordenarPes, pedis m: piePlerumque: a menudo, la mayor partePrimo: primeramente, en primer lugarProelior dep 1 int: pelear, luchar, combatirPugna, ae f: lucha, combateRota, ae f: ruedaSe, sui: l, ellos, seStrepitus, us m: estrpito, ruidoSum: ser ,estarTelum, i n: arma, dardoTerror, oris m: terror, espantoTurma, ae f: turma, escuadrn

    6

  • LOS SOLDADOS DE CURIN ATACAN A LOS NMIDAS, QUE ESTN EN PLENO SUEO; UNOS SON MUERTOS Y OTROS CAEN PRISIONEROS.

    Numidae enim quadam barbara consuetudine nullis ordinibus passim consederant. Hos opressos somno et dispersos adorti magnum eorum numerum interficiunt; multi perterriti profugiunt. Quo ipso ad Curionem equites revertuntur captivosque ad eum reducunt. Caesar, B C II, 38.

    Ad, prep ac: a, haciaAdgredior, adgressus sum dep 3 tr: acercarse, atacarAdorior, adortus sum dep 4 tr: atacarAtque: yBarbarus, a, um: brbaro, extranjeroCaptivus, i m: prisioneroConficio, -feci, -fectum 3 tr: hacer, terminarConsido, -sedi, -sessum 3 in: acampar, instalarseConsuetudo, inis f: costumbre, uso, hbitoCurio, nis: CurinDispergo, -spersi, -spersum 3 tr: esparcir, sembrar, dispersarEnim: en efecto, en verdadEques, itis m y f: jinete, caballeraEt: yFacio, feci, factum 3 tr: hacerHic, haec, hoc: esteHostis, is m y f: extranjero, enemigoImprudens, ntis: ignorante, desprevenidoInopinans, ntis: cogido por sorpresa, desapercibidoInterficio, -feci, -fectum 3 tr: matar, destruirIs, ea, id: ese, aquel, esteIter, itineris n: viaje, marcha, camino, ruta.Magnus, a, um: gran, grandeMitto, misi, missum 3 tr: enviarMultus, a, um: muchoNox, noctis f: nocheNullus, a, um: ningunoNumerus, i m: nmeroNumidae, arum m pl: los nmidasOpprimo, -pressi, -pressum 3 tr: oprimir, cubrir, abrumar, sorprenderOrdo, inis m: orden, sucesin, distribucinPassim: desordenadamente, indistintamentePerterreo, -ui, -itum 2 tr: aterrar, llenar de espantoProfugio, -fugi 3 in: huir, escaparse-que: yQui, quae, quod: el cual; esteQuidam, quaedam, quidam: un tal, un cierto, uno, algunoReduco, -duxi, -ductum 3 tr: llevar, conducirRevertor, dep 3 in: volver, regresarSomnus, i m: sueo

    7

  • OCTAVIO RODEA UNA CIUDAD. SUS HABITANTES PIDEN AYUDA A CSAR.

    Quorum cognita sententia, Octavius quinis castris oppidum circumdedit atque uno tempore obsidione et oppugnationibus eos premere coepit. Illi omnia perpeti parati maxime a re frumentaria laborabant. Cui rei missis ad Caesarem legatis, auxilium ab eo petebant. Caesar, B C 3, 9.

    A: prep abl: a, de, desde, porAb: ver A.Ad: prep ac: a, haciaAtque: yAuxilium, ii n: auxilio, socorro, ayudaCaesar, aris m: CsarCastra, orum n pl: campamentoCircumdo, -dedi, -datum 1 tr: poner alrededor, rodearCoepi, coeptum 3 tr: empezar, emprender, comenzarCognosco, -gnovi, -gnotum 3 tr: conocerEt: yFrumetarius, a, um: referente al trigo; res frumentaria: el suministro de trigo.Ille, illa, illud: l, aquelIs, ea, id: aquelLegatus, i m: legado, embajadorMaxime: muchsimo, lo ms posible, sobre todoMitto, misi, missum 3 tr: enviarObsidio, onis f: asedio, sitio, bloqueoOctavius, ii m: OctavioOmnis, e: todoOppidum, i n: plaza fuerte, ciudadOppugnatio, onis f: ataque, asalto, asedioParo 1 tr: preparar, disponer, disponerse aPerpetior, -pessus sum dep 3 tr: sufrir, soportar, tolerarPeto, -tivi, -titum 3 tr: solicitar, pedirPremo, pressi, pressum 3 tr: apretar, estrechar, oprimirQui, quae, quod: el cual, esteQui, quae, quod: el cual, esteQuini, ae, a: cincoRes, rei: cosa, hechoSententia, ae f: pensamiento, opinin, sentencia, resolucinTempus, temporis n: tiempoUnus, a, um: uno

    8

  • CSAR, DESDE LAS PROXIMIDADES DEL CAMPAMENTO DE POMPEYO, OBSERVA LA DISPOSICIN DE LAS TROPAS DE STE.

    Caesar, cum Pompei castris adpropinquasset, ad hunc modum aciem eius instructam animadvertit: erant in sinistro cornu legiones duae traditae a Caesare initio dissensionis ex senatus consulto, quarum una prima, altera tertia appellabatur. In eo loco ipse erat Pompeius. Caesar, B C 3, 88.

    A: prep ab: de, desde, porAcies, ei f: tropaAd: prep ac: a, haciaAdpropinquo 1 int: acercarse, aproximarseAlter, a, um: otroAnimadverto, -rti, -rsum 3 tr: reconocer, constatar, observarAppello 1 tr: llamar, dar un nombre, mencionarCaesar, ris m: CsarCastra, orum n pl: campamentoConsultum, i n: deliberacin, resolucin, medidaCornu, us n: cuerno, extremo, punta, alaCum: conj: cuandoDissensio, onis f: divergencia, disensin, discordiaDuo, duae, duo: dosEx: prep abl: de, desde, porHic, haec, hoc: esteIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInitium, ii n: inicio, comienzo, principioInstruo, -truxi, -tructum 3 tr: colocar, ajustar, instruirIpse, a, um: el mismo, l mismoIs, ea, id: l, aquelLegio, nis f: leginLocus, i m: lugarModus, i m: modo, maneraPompeius, ii m: PompeyoPrimus, a, um: primerQui, quae, quod: el cualSenatus, us m: senadoSinister, tra, trum: izquierdoSum: ser, estarTertius, a, um: tercerTrado, -didi, -ditum 3 tr: entregar, dar, confiar, cederUnus, a, um: uno

    9

  • CSAR EXPLICA LO QUE SUCEDI DESPUS DE LA MUERTE DE ORGETRIX.

    Post eius mortem nihilo minus Helvetii id quod constituerant facere conantur, ut e finibus suis exeant. Ubi iam se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt, oppida sua omnia, numero ad duodecim, vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia incendunt. Caesar, B G 1, 5.

    Ad: prep ac: a, haciaAedificium, ii n: edificioArbitror dep 1 tr: pensar, juzgar, creer, opinarConor dep 1 tr: prepararse, disponerse, emprender, intentarConstituo, -ui, -utum 3 tr: colocar, instituir, determinar, fijar, decidirDuodecim: doceE: prep abl: de, desdeExeo, -ii, -itum irr 4 int: salir, irseFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizarFinis, is, m y f: lmite, fronteraHelvetii, iorum m pl: los helveciosIam: yaIncendo, -cendi, -censum 3 tr: encender, incendiarIs, ea, id: l, aquelMors, rtis f: muerteNihilo minus: nada menos, con todo, no obstanteNumerus, i m: nmeroOmnis, e: todoOppidum, i n: ciudad fortificada, plaza fuerteParo 1 tr: preparar, disponerPost: prep ac: tras, despus dePrivatus, a, um: privado, particularQuadringenti, ae, a: cuatrocientosQui, quae, quod: el cualReliquus, a, um: restanteRes, rei f: cosa, hechoSe, sui: l, ellos, seSuus, a, um: su, suyoUbi: conj: cuandoUt: conj: queVicus, i m: barrio, aldea, pueblo

    10

  • LOS OSCENSES Y OTROS PUEBLOS DE HISPANIA PROMETEN A CSAR OBEDIENCIA Y AYUDA.

    Interim Oscenses et Calagurritani mittunt ad Caesarem legatos et promittunt se facturos esse imperata. Hos Tarraconenses et Iacetani et Ausetani et paulo post Illurgavonenses, qui flumen Hiberum attingunt, insequuntur. Caesar petit ab his omnibus ut se frumento iuvent. Caesar, B C 1.

    Ab: prep abl: de, desde, aAd: prep ac: a, haciaAttingo, -tigi, -tactum 3 tr: ser contiguo, colindarAusetani, orum m pl: los ausetanosCaesar, aris m: CsarCalagurritani, orum m pl: los calagurritanosEt: yFacio, feci, factum 3 tr: hacer, cumplirFlumen, inis n: roFrumentum, i n: trigo, granoHiberus, i m: el ro EbroHic, haec, hoc: esteIacetani, orum m pl: los jacetanosIllurgavonenses, ium m pl: los ilurgavonensesImperatum, i n: orden, mandatoInsequor, -secutus sum dep 3 int y tr: seguirInterim: entre tanto, mientras tantoIuvo, iuvi, iutum 1 tr: ayudar, proporcionarLegatus, i m: legado, embajadorMitto, misi, missum 3 tr: enviarOmnis, e: todoOscensis, e: oscensePaulo: poco, un poco, algoPeto, -tivi, -titum 3 tr: pedir, exigir, reclamarPost: despusPromitto, -misi, -missum 3 tr: prometerQui, quae, quod: el cualSe, sui: l, ellos, seTarraconenses, ium m pl: los tarraconensesUt: conj: que

    11

  • CSAR SE QUEJA DE LAS INJURIAS DE SUS ENEMIGOS Y DE POMPEYO.

    Quibus rebus cognitis, Caesar apud milites contionatur. Omnium temporum iniurias inimicorum in se commemorat; a quibus deductum ac depravatum Pompeium queritur invidia atque obtrectatione laudis suae, cuius ipse honori et dignitati semper faverit adiutorque fuerit. Caesar, Guerra civil, I, 7.

    A, prep ab: de, desde, por.Ac: yAdiutor, oris m: el que ayuda, ayudante.Apud, prep ac: junto a, con, entre.Atque : yCaesar, aris, m: Csar. Cognosco, -gnovi, -gnitum, 3, tr., (cum, gnosco): conocer.Commemoro, 1, tr: recordar, evocar.Contionor, dep. 1, int y tr: estar reunido en asamblea, arengar, proclamar.Deduco, -duxi, -ductum, 3 tr: hacer bajar, llevar, desviar, hacer cambiar.Depravo, 1 tr: torcer, depravar, corromper.Dignitas, atis f: dignidad, mrito, virtud.Et: yFaveo, favi, fautum 2 int: favorecer, aplaudir.Honor, oris m: honor.In, prep ac: a, hacia, hasta, contra; prep ab: en, entre.Inimicus, a, um: enemigo, adversario.Inimicus, i, m: enemigo.Iniuria, ae, f: injusticia, afrenta, injuria.Invidia, ae f: antipata, odio, envidia, celos.Ipse, ipsa, ipsum: l mismo.Laus, laudis f: alabanza, mrito, gloria.Miles, itis, m: soldado.Obtrectatio, onis f: detraccin, maledicencia, envidia.Omnis, e: todo.Pompeius, ii, m: Pompeyo.-que: yQueror, questus sum, dep. 3 tr: quejarse, deplorar.Qui, quae, quod: el cual; este, esta, esto.Res, rei, f: cosa, hecho.Se, sui: l, ellos.Semper: siempre.Sum: ser.Suus, sua, suum: su, suyo.Tempus, oris, n: tiempo.

    12

  • FABIO INTENTA ATRAERSE A LAS CIUDADES VECINAS Y, A TRAVS DE DOS PUENTES, PROCURA LA PROVISIN DE FORRAJE.

    Fabius finitimarum civitatum animos litteris nuntiisque temptabat. In Sicori flumine pontes effecerat duos distantes inter se milia passuum IIII. His pontibus pabulatum mittebat, quod ea, quae citra flumen fuerant, comsumpserat. Caesar, Guerra civil, I, 40, 1.

    Animus, i m: espritu, nimo, deseo.Citra, prep ac: sin llegar a, antes, cerca.Civitas, atis f: ciudad.Consumo, -sumpsi, -sumptum 3 tr: consumir, agotar, gastar, emplear.Disto, 1 in: distar, estar alejadoDuo, ae, o: dosEfficio, -feci, -fectum 3 tr: ejecutar, construir.Fabius, ii m: Fabio.Finitimus, a, um: vecino, limtrofe.Flumen, inis n: ro, corriente.Hic, haec, hoc: este.In, prep ac: a, hacia, contra; prep ab: enInter, prep ac: entre, en, durante.Is, ea, id: este.Littera, ae f: letra.Litterae, arum f pl: escrito, carta.Milia, ium n pl de mille: mil, millares.Mitto, misi, missum 3 tr: enviar.Nuntius, ii m: mensajero, emisario.Pabulatum: supino de pabulor dep 1 in: forrajear.Passus, us m: paso.Pons, pontis m: puente.Qui, quae, quod: el cual.Quod: porque.Se, sui: l mismo.Sicoris, is m: Segre.Sum: ser, estar.Tempto, 1 tr: tentar, sondear, probar.

    13

  • COSTUMBRES DE LOS BRITANOS.

    Omnes vero se Britanni vitro inficiunt, quod caeruleum efficit colorem, atque hoc horridiores sunt in pugna aspectu; capilloque sunt promisso atque omni parte corporis rasa praeter caput et labrum superius. Uxores habent deni duodenique inter se communes et maxime fratres cum fratribus parentesque cum liberis. Caesar, Guerra de las galias 14, 2.

    Aspectus, us m: aspectoAtque: yBritani, orum m pl: los britanosCaeruleus, a, um: azuladoCapillus, i m: cabelloCaput, itis n: cabezaColor, oris m: colorCommunis, e: comnCorpus, oris n: cuerpoCum: prep abl: conDeni, ae, a: diezDuodeni, ae, a: doceEfficio, -feci, -fectum 3 tr: ejecutar, producir, obtenerEt: yFrater, tris m: hermanoHabeo, -ui, -itum 2 tr: tenerHic, haec, hoc: esteHorridus, a, um: horrendo, espantoso, terribleIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInficio, -feci, -fectum 3 tr: impregnar, recubrirInter: pre ac: entreLabrum, i n: labioLiberi, orum m pl: hijosMaxime: muchsimo, lo ms posible, sobre todo, principalmenteOmnis, e: todoParentes, um m pl: padresPars, partis f: partePraeter: excepto; prep ac: exceptoPromissus, a, um: largoPugna, ae f: lucha, combate-que: yQui, quae, quod: el cualRado, rasi, rasum 3 tr: afeitar, rasurarSe, sui: l, ellos, seSum: ser, estar, tenerSuperior, ius: ms alto, superiorUxor, oris f: esposa, mujerVero: verdaderamente, en verdad, realmenteVitrum, i n: glasto

    14

  • LA CABALLERA ATACA A LOS NMIDAS.

    Equites missi nocte iter conficiunt, imprudentisque atque inopinantis hostis adgrediuntur. Numidae enim quadam barbara consuetudine nullis ordinibus passim consederant. Hos oppressos somno et dispersos adorti, magnum eorum numerum interficiunt; multi perterriti profugiunt. Quo facto, ad Curionem equites revertuntur captivosque ad eum reducunt. Caesar, Guerra civil, 2, 38, 4.

    Ad, prep ac: a, haciaAdgredior, adgressus sum dep 3 tr: acercarse, atacarAdorior, adortus sum dep 4 tr: atacarAtque: yBarbarus, a, um: brbaro, extranjeroCaptivus, i m: prisioneroConficio, -feci, -fectum 3 tr: hacer, terminarConsido, -sedi, -sessum 3 in: acampar, instalarseConsuetudo, inis f: costumbre, uso, hbitoCurio, nis: CurinDispergo, -spersi, -spersum 3 tr: esparcir, sembrar, dispersarEnim: en efecto, en verdadEques, itis m y f: jinete, caballeraEt: yFacio, feci, factum 3 tr: hacerHic, haec, hoc: esteHostis, is m y f: extranjero, enemigoImprudens, ntis: ignorante, desprevenidoInopinans, ntis: cogido por sorpresa, desapercibidoInterficio, -feci, -fectum 3 tr: matar, destruirIs, ea, id: ese, aquel, esteIter, itineris n: viaje, marcha, camino, ruta.Magnus, a, um: gran, grandeMitto, misi, missum 3 tr: enviarMultus, a, um: muchoNox, noctis f: nocheNullus, a, um: ningunoNumerus, i m: nmeroNumidae, arum m pl: los nmidasOpprimo, -pressi, -pressum 3 tr: oprimir, cubrir, abrumar, sorprenderOrdo, inis m: orden, sucesin, distribucinPassim: desordenadamente, indistintamentePerterreo, -ui, -itum 2 tr: aterrar, llenar de espantoProfugio, -fugi 3 in: huir, escaparse-que: yQui, quae, quod: el cual; esteQuidam, quaedam, quidam: un tal, un cierto, uno, algunoReduco, -duxi, -ductum 3 tr: llevar, conducirRevertor, dep 3 in: volver, regresarSomnus, i m: sueo

    15

  • CSAR DESCRIBE LA PRCTICA DE SACRIFICIOS HUMANOS POR PARTE DE LOS GALOS.

    Natio est omnium Gallorum admodum dedita religionibus atque ob eam causam qui sunt adfecti gravioribus morbis quique in proeliis periculisque versantur, aut pro victimis homines inmolant aut se immolaturos (eos) vovent administrisque ad ea sacrificia Druidibus utuntur. Caesar, Guerra de las galias VI, 16, 1-3.

    Ad: prep ac: a, hacia, paraAdficio, -feci, -fectum 3 tr: afectar, debilitarAdminister, tri m: agente, ayudanteAdmodum: absolutamente, muy, mucho, del todoAtque: yAut: oCausa, ae f: causa, motivoDedo, dedidi, deditum 3 tr: entregar, entregarse, dedicarse, consagrarseDruidae, arum m pl: los druidasGalli, orum m pl: los galosGravis, e: graveHomo, inis m: hombreIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInmolo 1 tr: inmolar, sacrificar, matarIs, ea, id: aquel, esteMorbus, i m: enfermedadNatio, onis f: pueblo, nacinOb: prep ac: por, a causa deOmnis, e: todoPericulum, i n: prueba, peligro, riesgoPro: prep abl: por, en lugar de, en vez deProelium, ii n: combate, lucha-que: yQui, quae, quod: el cualReligio, onis f: religin, supersticinSacrificium, ii n: sacrificioSe, sui: l, ellos, seSum: ser, estarUtor, usus sum dep 3 int: servirse de, usar, utilizar, emplearVersor, versatus sum (pasivo de verso) 1, tr: hallarse, estar, dedicarseVictima, ae f: vctima, animal destinado al sacrificioVoveo, vovi, votum 2 tr: hacer un voto, ofrecer, prometer

    16

  • EL EJRCITO ROMANO COMBATE CON LOS BRITANOS.

    Dum haec geruntur, nostris omnibus occupatis, qui erant in agris reliqui discesserunt. Secutae sunt continuos complures dies tempestates, quae nostros in castris continerent et hostem a pugna prohiberent. Interim barbari nuntios in omnes partes dimiserunt. Caesar, Guerra de las galias, 4, 34, 3.

    A: prep abl: a, deAger, agri m: campoBarbarus, a, um: extranjero, brbaroCastra, orum n pl: campamentoComplures, complura: muchos, muchsimosContineo, -tinui, -tentum 2 tr: mantener, conservar, retenerContinuus, a, um: continuo, seguido, siguienteDies, diei m y f: daDimitto, -misi, -missum 3 tr: enviar, dispersar, disolverDiscedo, -cessi, -cessum 3 int: separarse, alejarse, abandonar, marcharseDum: mientrasEt: yGero, gessi, gestum 3 tr: llevar, engendrar, producir; pasiva: ser hecho, acontecer, sucederHic, haec, hoc: esteHostis, is m: enemigoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInterim: mientras tantoNoster, tra, trum: nuestroNuntius, ii m: nuncio, mensajeroOccupo 1 tr: ocuparOmnis, e: todoPars, rtis f: parteProhibeo, -ui, -itum 2 tr: alejar, apartar, impedirPugna, ae f: lucha, combateQui, quae, quod: el cualReliquus, a, um: restante, otroSequor, secutus sum dep 3 tr: seguir, proseguirSum: ser, estarTempestas, atis f: tiempo, tempestad

    17

  • REACCIONES TRAS UN DISCURSO.

    Duae fuerunt Ariovisti uxores: una Sueba natione, quam domo secum duxerat, altera Norica, regis Voccionis soror, quam in Gallia duxerat a fratre missam. Utraque in ea fuga periit. Duae filiae: harum altera occisa est, altera capta est. Caesar, Guerra de las galias I, 53, 4.

    A: prep abl: a, de, porAlter, a, um: otroAriovistus, i m: AriovistoCapio, cepi, captum 3 tr: coger, tomar, capturar, hacer prisioneroDomus, us f: casa, patriaDuco, duxi, ductum 3 tr: hacer seguir, traer, llevar, conducirDuo, ae, o: dosFilia, ae f: hijaFrater, tris m: hermanoFuga, ae f: huidaGallia, ae f: la GaliaHic, haec, hoc: esteIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIs, ea, id: l, aquel, eseMitto, misi, missum 3 tr: enviarNatio, onis f: pueblo, nacinNoricus, a, um: de Nrica (pueblo entre el Danubio y los Alpes)Occido, -cidi, -cisum 3 tr: cortar, herir, matarPereo, -ii, -itum irr 4 int: irse, perecer, morirQui, quae, quod: el cualRex, gis m: reySe, sui: l, ellos, seSoror, oris f: hermanaSuebus, a, um: de Sueva (pueblo de Germania)Sum: ser, estarUnus, a, um: unoUterque, utraque, utrumque: los dos, ambosUxor, oris f: esposa, mujerVoccio, onis m: Voccin (nombre propio)

    18

  • CSAR SE DIRIGE HACIA LA CIUDAD EN LA QUE SABE QUE SE ENCUENTRA POMPEYO. AL LLEGAR ALL, LE OFRECE OCASIN DE LUCHAR.

    Caesar, postquam Pompeium ad Asparagium esse cognovit, eodem cum exercitu profectus, expugnato in itinere oppido in quo Pompeius praesidium habebat, tertio die ad Pompeium pervenit iuxtaque eum castra posuit; et postridie, eductis omnibus copiis, decernendi potestatem Pompeio fecit. Caesar, Guerra civil, 3, 41, 1.

    Ad, prep acus: a, hacia.Asparagium, ii n: Asparagio (ciudad de Iliria).Caesar, aris m: Csar (nombre propio).Castra, orum n pl: campamento.Cognosco, gnovi, gnitum 3 tr: conocer, reconocer.Copia, arum n pl: tropa.Cum: prep abl: con; conj: cuando, puesto que, como.Decerno, crevi, cretum 3 tr: luchar, combatir.Dies, diei m y f: da.Educo, duxi, ductum 3 tr: hacer salir, sacar.Eodem: al mismo lugar, all mismo.Et: y.Exercitus, us m: ejrcito.Expugno 1 tr: expugnar, tomar por asalto, vencer, someter, reducir.Facio, feci, factum 3 tr: hacer, producir, causar.Habeo, ui, itum 2 tr: tener, poseer.In: prep abl: en; prep acus: a, hacia.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Iter, itineris n: camino.Iuxta: adv: junto, cerca; prep acus: junto a, cerca de.Omnis, e: todo.Oppidum, i n: plaza fuerte, ciudad.Pervenio, veni, ventum 4 int: arribar, llegar.Pompeius, ii m: Pompeyo (nombre propio).Pono, posui, positum 3 tr: poner, colocar, disponer.Postquam, conj: despus que, luego que, desde que.Postridie: al da siguiente.Potestas, atis f: poder, potestad, posibilidad, ocasin.Praesidium, ii n: proteccin, asilo, defensa, ayuda, guarnicin, destacamento.Proficiscor, fectus sum dep 3 int: partir, marchar, marcharse, salir.-que: y.Qui, quae, quod: que, cual, quien.Sum, fui: ser, estar, haber, existir.Tertius, a, um: tercer, tercero.

    19

  • LAS LEGIONES DE CSAR TOMAN POSICIONES.

    Dum haec parat atque administrat, C. Fabium legatum cum legionibus tribus quas Narbone hiemandi causa disposuerat in Hispaniam praemittit celeriterque Pyrenaeos saltus occupari iubet. Reliquas legiones quae longius hiemabant subsequi iubet. Caesar, Guerra civil, 1, 37.

    Administro 1 tr: preparar, disponerAtque: yC. Fabius, ii m: Gayo Fabio (nombre propio)Causa: ablativo que hace las veces de preposicin de genitivo y se coloca detrs de la palabra a la que rige: a causa de, por razn de.Celeriter: rpidamente, prontamenteCum: prep abl: conDispono, -posui, -positum 3 tr: disponer, colocar, distribuir.Dum: conj temporal: mientras.Hic, haec, hoc: esteHiemo 1 int: pasar el invierno, invernarHispania, ae f: HispaniaIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIubeo, iussi, iussum 2 tr: mandar, ordenarLegatus, i m: legado, embajador.Legio, onis f: leginLongus, a, um: largo, lejosNarbo, onis m: Narbona (ciudad de la Galia)Occupo 1 tr: tomar posesin, ocuparParo 1 tr: prepararPraemitto, -misi, -missum 3 tr: enviar por delantePyrenaeus, a, um: pirenaico, Pirineos-que: yQui, quae, quod: el cualReliquus, a, um: otro, restanteSaltus, us m : desfiladero, estrecho, gargantaSubsequor, -secutus sum dep 3 tr: seguir de cercaTres, tria: tres

    20

  • NADA MS DESEMBARCAR EN BRITANIA, LA INFANTERA ROMANA SE IMPUSO AL ENEMIGO; LA CABALLERA NO PUDO SECUNDAR LA ACCIN, Y ESO IMPIDI QUE LA BUENA SUERTE DE CSAR CONTINUARA. AUN AS, LOS ENEMIGOS SE VIERON OBLIGADOS A PEDIR LA PAZ.

    Nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt atque eos in fugam dederunt; neque longius prosequi potuerunt, quod equites cursum tenere atque insulam capere non potuerant. Hoc unum ad pristinam fortunam Caesari defuit. Hostes, proelio superati, ad Caesarem legatos de pace miserunt. Caesar, Guerra de las galias, 4, 26, 5.

    Ad: prep ac: a, haciaAridum, i n: tierra firme, secoAtque: yCaesar, aris m: CsarCapio, cepi, captum 3 tr: coger, tomar, alcanzarConsisto, constiti 3 int: ponerse, colocarse, detenerse, descansar enCursus, us m: carrera, recorrido, rutaDe: prep abl: deDesum, defui irr int: faltarDo, dedi, datum 1 tr: dar, conceder, ponerEques, itis m y f: jinete, caballeraFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizarFortuna, ae f: fortuna, suerteFuga, ae f: fuga, huidaHic, haec, hoc: esteHostis, is m: enemigoImpetus, us m: mpetu, ataque, asaltoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInsula, ae f: islaIs, ea, id: l, aquelLegatus, i m: legado, embajadorLongus, a, um: largo, lejosMitto, misi, missum 3 tr: enviarNeque: y noNon: noNoster, tra, trum: nuestroPax, pacis f: pazPossum, potui irr tr e int: poderPristinus, a, um: prstino, antiguo, anteriorProelium, ii n: combate, luchaProsequor, -secutus sum dep 3 tr : seguir, acompaar, perseguirQuod: conj: porqueSimul: al mismo tiempo; conj: en cuanto, tan pronto como, en seguida queSupero 1 int: superar, prevalecer; tr: rebasar, vencerTeneo, tenui, tentum 2 tr e int: tener, conservar, mantenerUnus, a, um: un, uno, nico, solo

    21

  • CSAR NARRA EN ESTAS LNEAS LA GRATITUD QUE SE LE DEMUESTRA POR SU GENEROSIDAD.

    Eo concilio dimisso, idem principes civitatum qui ante fuerant ad Caesarem reverterunt petieruntque uti sibi secreto in occulto de sua omniumque salute cum eo agere liceret. Ea re impetrata sese omnes flentes Caesari ad pede proiecerunt. Caesar, Guerra de las galias, 31, 1.

    Ad: prep ac: a, hacia, junto aAgo, egi, actum 3 tr: hacer, llevar, tratar, ocuparseAnte: antes, anteriormenteCaesar, ris m: CsarCivitas, atis f: ciudadConcilium, ii n: reunin,asambleaCum: prep abl: conDe: prep abl: de, desdeDimitto, -misi, -missum 3 tr: dispersar, disolverFleo, -evi, -etum 2 int: llorar; tr: llorar, deplorar, lamentarIdem, eadem, idem: mismo, el mismoImpetro 1 tr: alcanzar, conseguir, obtenerIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIs, ea, id: l, aquel, esteLicet, -uit 2 int y generalmente impersonal: permitir, estar permitidoOccultum, i n: lugar oculto, secretoOmnis, e: todoPes, pedis m: piePeto, -tivi, -titum 3 tr: solicitar, pedirPrinceps, cipis: el primero, jefe, prncipe, gua, cabecillaProicio, -ieci, -iectum 3 tr: arrojar, echar-que: yQui, quae, quod: el cualRes, rei f: cosa, hechoReverto, -verti, -versum 3 int: volver, regresarSalus, utis f: salud, salvacinSe, sui: l, ellos, seSecreto: aparte, en secreto, sin testigosSum: ser, estarSuus, a, um: su, suyoUti: conj: que

    22

  • CSAR RENE TROPAS E INICIA SU AVANCE POR ITALIA.

    Cognita militum voluntate, Ariminum cum ea legione proficiscitur ibique tribunos plebis qui ad eum confugerant convenit, reliquas legiones ex hibernis evocat et subsequi iubet. Eo L. Caesar adulescens venit, cuius pater Caesaris legatus erat. Caesar, Guerra civil, 1, 8, 1.

    Ad: prep ac: a, hacia, junto aAdulescens, ntis: joven, adolescenteAriminum, i n: Rmini (ciudad de Umbra, en Italia)Caesar, aris m : CsarCognosco, -gnovi, -gnitum 3 tr: conocerConfugio, -fugi 3 int: refugiarseConvenio, -veni, -ventum 4 int: acudir, reunirseCum: prep abl: conEo: all, hacia allEt: yEvoco 1 tr: llamar, hacer venirEx: prep abl: de, desdeHiberna, orum n pl: cuarteles de inviernoIbi: allIs, ea, id: l, aquelIubeo, iussi, iussum 2 tr: mandar, ordenarL. Caesar, ris m: Lucio CsarLegatus, i m : legado, embajadorLegio, onis f: leginMiles, itis m: soldadoPater, tris m : padrePlebs, plebis f: plebe, plebeyosProficiscor, -fectus sum dep 3 int: partir, marcharse, salir-que: yQui, quae, quod: el cualReliquus, a, um: restante, otroSubsequor, -secutus sum dep 3 tr: seguirSum: ser, estarTribunus, i m: tribunoVenio, veni, ventum 4 int: venirVoluntas, atis f: voluntad, decisin

    23

  • CSAR ORDENA OCUPAR LOS PASOS DE LOS PIRINEOS, QUE ESTABAN EN PODER DE AFRANIO, LEGADO DE POMPEYO EN HISPANIA.

    Caesar, dum res parat, Pyrenaeos saltus occupare iubet, qui eo tempore ab L. Afranio legato tenebantur. Reliquas legiones quae longius hiemabant subsequi iubet. Fabius, ut erat imperatum, adhibita celeritate, praesidium ex saltu deiecit magnisque itineribus ad Afranii exercitum contendit. Caesar, Guerra civil, I, 37.

    Ab prep abl: de, desde, por.Ad, prep acus: a, hacia.Adhibeo, bui, bitum 2 tr: aplicar, llevar a, dirigir hacia; ref: conducirse, portarse.Caesar, aris m: Csar (nombre propio).Celeritas, atis f: celeridad, rapidez, agilidad, prontitud.Contendo, tendi, tentum 3 tr e int: tender, esforzarse, dirigirse hacia.Deicio, ieci, iectum 3 tr: echar, precipitar, despear, desalojar, expulsar.Dum: adv: todava, an; conj: mientras, en tanto que, cuando.Ex, prep abl: de, desde.Exercitus, us m: ejrcito.Fabius, ii m: Fabio (nombre propio).Hiemo 1 int: invernar, pasar el invierno.Impero 1 tr: mandar, ordenar; int: regir.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Iter, itineris n: camino, viaje, marcha, ruta, etapa, jornada, trecho.Iubeo, iussi, iussum 2 tr: mandar, ordenar.L. Afranius, ii m: Afranio (nombre propio).Legatus, i m: embajador, legado, lugarteniente.Legio, onis f: legin.Longus, a, um: largo, lejos.Magnus, a, um: gran, grande.Occupo 1 tr: tomar posesin, ocupar.Paro 1 tr: preparar, disponerse a.Praesidium, ii n: proteccin, asilo, defensa, guarnicin, destacamento.Pyrenaeus, a, um: pirenaico, Pirineos.-que: y.Qui, quae, quod: que, cual, quien.Reliquus, a, um: restante, los otros.Res, rei f: cosa, asunto, hecho, bienes, fortuna, causa.Saltus, us m: bosque, selva, desfiladero, garganta, estrecho.Subsequor, secutus sum dep 3 tr: seguir de cerca, acompaar.Tempus, oris n: tiempo.Teneo, tenui, tentum 2 int y tr: tener, coger, sujetar, poseer, ocupar.Ut, conj: como, cuando, de tal manera que, aunque, para que, que.

    24

  • CSAR RETIRA EL EJRCITO A LOS CUARTELES DE INVIERNO.

    Itaque vastatis omnibus eorum agris, vicis aedificiisque incensis Caesar exercitum reduxit et in Aulercis Lexoviis reliquisque item civitatibus, quae proxime bellum fecerant, in hibernis conlocavit. Caesar, Guerra de las galias, III, 29, 3.

    Aedificum, ii n: edificioAger, agris m: campoAulerci, orum m pl: los aulerces (pueblo de la Galia cltica)Bellum, i n: guerraCaesar, aris m: CsarCivitas, atis f: ciudadConloco 1 tr: colocar, poner en su sitio, disponerEt: yExecitus, us m: ejrcitoFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizarHiberna, orum n pl: campamento de inviernoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIncendo, -cendi, -censum 3 tr: encender, incendiarIs, ea, id: l, aquelItaque: as puesItem: del mismo modo, igualmente, asimismoLexovii, iorum m pl: los lexovios (pueblo de la Galia cltica)Omnis, e: todoProxime: muy cerca, recientemente-que: yQui, quae, quod: el cualReduco, -duxi, -ductum 3 tr: llevar hacia atrs, replegar, retirarReliquus, a, um: restante, otroVasto 1 tr: devastar, asolar, arrasarVicus, i m: aldea, pueblo

    25

  • PREPARATIVOS DE CSAR ANTES DE ENTRAR EN COMBATE.

    Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit, uti eos testes suae quisque virtutis haberet, ipse a dextro cornu, quod eam partem minime firmam hostium esse animadverterat, proelium commisit. Caesar, De bello Gallico, I, 52, 1.

    A: prep abl: a, porAnimadverto, -rti, -rsum 3 tr: prestar atencin, advertir, observarCaesar, aris m: CsarCommitto, -misi, -missum 3 tr: emprender, empezar, entablarCornu, us n: cuerno, extremo, alaDexter, tra, trum: derechoEt: yFirmus, a, um: firme, slido, estableHabeo, -ui, -itum 2 tr; tenerHostis, is m: enemigoIpse, a, um: mismo, l mismoIs, ea, id: l, aquelLegatus, i m: legado, embajadorLegio, nis f: leginMinime: lo menos posible, poqusimo, de ningn modo, en manera alguanPars, rtis f: partePraeficio, -feci, -fectum 3 tr: poner al frente, dar el mandoProelium, ii n: combate, pelea, luchaQuaestor, oris m: cuestorQuisque, quaeque, quidque/quodque: cada, cada unoQuod: conj: porqueSinguli, ae, a: cada uno, uno a uno, de uno a unoSum: ser, estarSuus, a, um: su, suyoTestis, is m y f: testigoUti: conj: para queVirtus, utis f: virtud, valor, valenta

    26

  • EL EJRCITO ROMANO, SINTIENDO COMPASIN POR LA CALAMITOSA SITUACIN DEL ENEMIGO, DEJA DE ATACARLE A LA ESPERA DE QUE EL PROPIO CSAR DECIDA SOBRE LOS HECHOS CUANDO REGRESE AL LUGAR DEL ASEDIO.

    Milites, his rebus commoti, ex munitione a duce deducuntur et oppugnatione desistunt; operibus custodias relinquunt. Quodam genere indutiarum ob misericordiam facto, adventus Casear expectatur. Nullum telum ex muro a nostris mittitur. Caesar, De bello civili, II, 13,1.

    A: prep abl: de, desde, porAdventus, us m: venida, llegadaCaesar ris m: CsarCommoveo, -movi, -motum 2 tr: mover, conmover, impresionar, perturbarCustodia, ae f: custodia, guardiaDeduco, -duxi, -ductum 3 tr: hacer bajar, sacar, apartarDesisto, -stiti, -situm 3 int: desistir de, renunciar a, suspenderDux, cis m: generalEt: yEx: prep abl: de, desde, porExpecto 1 tr: esperar, aguardarFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizar, establecerGenus, eris n: especie, gnero, clase, tipoHic, haec, hoc: esteIndutiae, iarum f pl: tregua, armisticioMiles, itis m: soldadoMisericordia, ae f: misericordiaMitto, misi, missum 3 tr: enviar, echar, arrojarMunitio, onis f: obra de fortificacinMurus, i m: muro, murallaNoster, nostra, nostrum: nuestroNullus, a, um: ningnOb: prep ac: por, a causa deOppugnatio, onis f: asalto, ataque, asedioOpus, eris n: trabajo, obraQuidam, quaedam, quidam: un tal, un cierto, algunoRelinquo, -liqui, -lictum 3 tr: dejar tras de si, abandonar, dejarRes, rei f: cosa, hecho, raznTelum, i n: arma, dardo

    27

  • DOTE Y HERENCIA DENTRO DEL MATRIMONIO ENTRE LOS GALOS.

    Viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex suis bonis, aestimatione facta, cum dote communicant. Huius omnis pecuniae coniunctim ratio habetur fructusque servantur; uter eorum vita superavit, ad eum pars utriusque cum fructibus superiorum temporum pervenit. Viri in uxores, sicuti in liberos, vitae necisque habent potestatem. Caesar, Guerra de las galias VI, 19, 1-3

    Ab: prep abl: de, desde, porAccipio, -cepi, -ceptum 3 tr: recibir, cobrar, tomarAd: prep ac: a, hacia, paraAestimatio, onis f: evaluacin, tasacinBona, orum n pl: riquezas, bienesCommunico 1 tr: poner en comn, compartirConiunctim: en comn, conjuntamenteCum: prep abl: conDos, dotis f: doteEx: prep abl: de, desdeFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizarFructus, us m: fruto, ganancia, beneficioHabeo, -ui, -itum 2 tr: tenerHic, haec, hoc: esteIn: prep ac: a, hacia, contra, sobreIs, es, id: l, aquelLiberi, orum m pl: los hijosNex, necis f: muerteNomen, inis n: nombre; a causa de, en nombre de, en concepto deOmnis, e: todoPars, partis f: partePecunia, ae f: riqueza, fortuna, dineroPervenio, -veni, -ventum 4 int: arribar, llegar, corresponderPotestas, atis f: poder, potestadQuantus, a, um: cuanto-que: yRatio, onis f: clculo, cuentaServo 1 tr: observar, reservar, guardarSicuti: como, as comoSuperior, ius: superior, anteriorSupero 1 int: superar, sobrevivir; tr: sobrepasar, vencerSuus, a, um: su, suyoTantus, a, um: tanto (en correlacin con quantus)Tempus, oris n: tiempoUter, utra, utrum: aquel de los dos queUterque, utraque, utrumque: ambos, uno y otro, otroUxor, oris f: mujer, esposaVir, viri m: hombre, varnVita, ae f: vida

    28

  • DEBIDO A LAS INCURSIONES DE LOS PIRUSTAS EN TERRITORIO BAJO EL CONTROL DE LOS ROMANOS, CSAR ADOPTA DIVERSAS MEDIDAS MILITARES.

    Ipse, conventibus Galliae peractis, in Illyricum proficiscitur, quod a Pirustis finitimam partem provinciae incursionibus vastari audiebat. Eo cum venisset, civitatibus milites imperat certumque in locum convenire iubet. Qua re nuntiata, Pirustae legatos ad eum mittunt. Caesar, Guerra de las Galias, 5, 1, 5.

    A: prep abl: de, a, porAd: prep ac: a, haciaAudio 4 tr e int: or, escucharCertus, a, um: decidido, resuelto, ciertoCivitas, atis f: ciudadConvenio, -veni, -ventum 4 int: acudir, reunirseConventus, us m: asamblea, reunin, congresoCum: conj: cuandoEo: allFinitimus, a, um: vecino, limtrofe, contiguoGallia, ae f: la GaliaIllyricum, i n: IliriaImpero 1 tr: mandar, exigirIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIncursio, onis f: incursin, asalto, ataqueIpse, a, um: el mismo, l mismoIs, ea, id: l, aquelIubeo, iussi, iussum 2 tr: mandar, ordenarLegatus, i m: legado, embajadorLocus, i m: lugar, sitioMiles, itis m: soldadoMitto, misi, missum 3 tr: enviar, mandarNuntio 1 tr: anunciar, dar a conocerPars, partis f: parte Perago, -egi, -actum 3 tr: realizar, celebrar, concluirPirustae, arum m pl: los pirustasProficiscor, -fectus sum dep 3 int: partir, marchar, salirProvincia, ae f: provincia-que: yQui, quae, quod: el cual, esteQuod: conj: porqueRes, rei f: cosa, hechoVasto 1 tr: devastar, asolar, arrasarVenio, veni, ventum 4 int: venir, ir, llegar

    29

  • ENTERADO CSAR DEL MOVIMIENTO ENEMIGO, DE MADRUGADA SALE DEL CAMPAMENTO.

    Ubi per exploratores Caesar certior factus est tres iam partes copiarum Helvetios id flumen traduxisse, quartam vero partem citra flumen Ararim reliquam esse, de tertia vigilia cum legionibus tribus e castris profectus ad eam partem pervenit, quae nondum flumen transierat. Caesar, Guerra de las galias I, 12, 2.

    Ad: prep ac: a, haciaArar, ris m: ro SaonaCaesar, aris m: CsarCastra, orum n pl: campamentoCertior, iur: ms cierto, conocedor, sabedorCitra: del lado de ac; prep ac: del lado de ac deCopia, ae f: abundancia; en pl: tropaCum: prep abl: conDe: prep abl: de, desde, enE: prep abl: de, desdeExplorator, oris m: exploradorFacio, feci, factum 3 tr: hacerFlumen, inis n: roHelvetii, iorum m pl: los helveciosIam: yaIs, ea, id: l, aquelLegio, onis f: leginNondum: an no, todava noPer: prep ac: por, a travs de, por medio dePervenio, -veni, -ventum 4 int: arribar, llegarProficiscor, profectus sum dep 3 int: salir, marchar, partirQuartus, a, um: cuartoQui, quae, quod: el cualReliquus, a, um: restante, otroSum: ser, estarTertius, a, um: tercer, terceroTraduco, -duxi, -ductum 3 tr: llevar al otro lado, hacer atravesarTranseo, -ii, -itum irr int: pasar, ir; tr: atravesar, pasar al otro lado deTres, tria: tresUbi: conj: cuandoVero: verdaderamente, en verdadVigilia, ae f: vigilia

    30

  • ROSCIO Y LUCIO CSAR COMUNICAN LAS PETICIONES DE CSAR. LOS SENADORES Y POMPEYO LE RESPONDEN.

    Acceptis mandatis, Roscius cum L. Caesare Capuam pervenit ibique consules Pompeiumque invenit; postulata Caesaris renuntiat. Illi, deliberata re, respondent scriptaque ad eum mandata per eosdem remittunt, quorum haec erat summa: Caesar in Galliam revertertur, Arimino excederet, exercitus dimitteret. Caesar, Guerra civil, I, 10, 1.

    Accipio, -cepi, -ceptum 3 tr: recibir, tomar, aceptar.Ad: prep ac: a, hacia.Ariminus, i m: Rimini (ciudad de Italia).Caesar, is m: Csar.Capua, ae f: Capua (ciudad de Campania).Consul, is m: cnsul.Cum: prep de abl.: conDelibero 1 int: deliberar, reflexionar; tr: deliberar, reflexionar, resolver.Dimitto, -misi, -missum 3 tr: enviar, disolver, licenciar.Excedo, -cessi, -cessum 3 int: irse, salir, retirarse.Exercitus, us m: ejrcito.Gallia, ae f: la GaliaHic, haec, hoc: esteIbi: all.Idem, eadem, idem: el mismo, l mismoIlle, illa, illud: aquel.In: prep ac: a, hacia; prep abl: en.Invenio, -veni, -ventum 4 tr: encontrar, hallar.Is, ea, id: s, este.L. Caesar, is: Lucio Csar.Mandatum, i n: mandato, encargo, orden.Per: prep ac: a travs de, por.Pervenio, -veni, -ventum 4 int: arribar, llegar.Pompeius, ii m: Pompeyo.Postulatum, i n: splica, peticin, solicitud.-que: yQui, quae, quod: el cualRemitto, -misi, -missum 3 tr: hacer volver, devolver.Renuntio 1 tr: informar, proclamar, transmitir.Res, rei f: cosa, hecho.Respondeo, -spondi, -sponsum 2 int y tr: responder.Revertor 3 int: volver, regresar.Roscius, ii m: Roscio (nombre de familia romana).Scriptum, i n: escrito.Sum: ser, estarSumma, ae f: la parte esencial.

    31

  • PREPARATIVOS PARA UN COMBATE NAVAL.

    Compluribus expugnatis oppidis, Caesar, ubi intellexit frustra tantum laborem sumi, neque hostium fugam captis oppidis reprimi, neque iis noceri posse, statuit exspectandam classem. Quae ubi convenit ac primum ab hostibus visa est, circiter ducentae et viginti naves eorum paratissimae atque omni genere armorum ornatissimae profectae ex portu, nostris adversae constiterunt. Caesar, Guerra de las galias, 3, 14, 1.

    Ab: prep abl: de, desde, porAc: yAdversus, a, um: opuesto, hostil, contrarioArma, orum n pl : armasAtque: yCaesar, ris m: CsarCapio, cepi, captum 3 tr: tomar, coger, conquistar capturarCirciter: alrededor, aproximadamente; prep ac: cerca deClassis, is f: flotaComplures, complura: muchos, muchsimosConstituo, -ui, -utum 3 tr: colocar, poner, establecerConvenio, -veni, -ventum 4 int: acudir, reunirseDucenti, ae, a: doscientosEt: yEx: prep abl: de, desdeExpugno 1 tr: expugnar, tomar por asalto, conquistarExspecto 1 tr: esperar, aguardarFrustra: en vano, intilmenteFuga, ae f: huida, fugaGenus, eris n: clase, gneroHostis, is m: enemigoIntellego, -lexi, -lectum 3 tr: conocer, notar, darse cuenta, comprenderIs, ea, id: l, aquelLabor, oris m: esfuerzo, trabajoNavis, is f: naveNeque: y noNoceo, -ui, -itum 2 int : daar, perjudicarNoster, tra, trum: nuestroOmnis, e: todoOppidum, ii n: ciudad fortificadaOrnatus, a, um: pertrechado, provistoParatus, a, um: preparado, dispuesto, provistoPortus, us m: puertoPossum, potui, irr tr e int: poderPrimum: por primera vez, primeramenteProficiscor, -fectus sum dep 3 int: salir, marcharse, partirQui, quae, quod: el cual, esteReprimo, -pressi, -pressum 3 tr: rechazar, contener, detenerStatuo, -ui, -utum 3 tr: establecer, determinar, decidirSumo, sumpsi, sumptum 3 tr: tomar, asumir, admitirTantus, a, um: tan, tantoUbi: conj: cuandoVideo, vidi, visum 2 tr: verViginti: veinte

    32

  • CSAR ACOGE CON BENEVOLENCIA A LOS SOLDADOS.

    Caesar prima luce omnes eos qui in monte consederant ex superioribus locis in planitiem descendere iussit. Quod ubi sine recusatione fecerunt, consurgere iussit et pauca apud eos de lenitate sua locutus, omnes conservavit. Caesar, Guerra civil 3, 98, 1-2.

    Apud: prep ac: junto a, en, anteCaesar, ris m: CsarConservo 1 tr: conservar, mantener, salvarConsido, -sedi, -sessum 3 int: sentarse, acampar, apostarseConsurgo, -surrexi, -surrectum 3 int: levantarse, alzarse, ponerse en pieDe: prep abl: de, desde, sobreDescendo, -cendi, -scensum 3 int: descender, bajarEt: yEx: prep abl: de, desdeFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizarIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIs, ea, id: l, aquelIubeo, iussi, iussum 2 tr: ordenar, mandarLenitas, atis f: suavidad, benignidadLocus, i m: lugarLoquor, locutus sum dep e int: hablar; tr: decir, mencionarLux, cis f: luz (prima luce: al amanecer)Mons, ntis m: monte, montaaOmnis, e: todoPaucus, a, um: pocoPlanities, ei f: planicie, llanuraPrimus, a, um: primer, primeroQui, quae, quod: el cual, esteRecusatio, onis f: recusacin, protestaSine: prep abl: sinSuperior, ius: ms alto, superiorSuus, a, um: su, suyoUbi: conj: cuando

    33

  • LOS SOLDADOS REGRESAN AL CAMPAMENTO. CSAR LLEGA AL TERRITORIO DE LOS SUESIONES Y A LA PLAZA FUERTE DE NOVIODUNO.

    Ita, sine ullo periculo, sub occasum solis destiterunt seque in castra receperunt. Postridie eius diei Caesar, priusquam se hostes ex terrore ac fuga reciperent, in fines Suessionum, qui proximi Remis erant, exercitum duxit et, magno itinere confecto, ad oppidum Noviodunum pervenit. Caesar, Guerra de las galias, II, 11-12.

    Ac: yAd: prep ac: a, haciaCaesar, aris m: CsarCastra, orum n: campamentoConficio, -feci, -fectum 3 tr: hacer, realizar, terminarDestituo, -stitui, -titutum 3 tr: dejar, abandonar, cesarDies, diei m y f: daDuco, duxi, ductum 3 tr: llevar, hacer seguirEt: yEx: prep abl: de, desde, porExercitus, us m: ejrcitoFinis, is m y f: lmite, fronteraFuga, fuga: fuga, huidaHostis, is m: enemigoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIs, ea, id: l, aquelIta: as, de esta maneraIter, ineris n:; camino, marchaMagnus, a, um: gran, grandeNoviodunum, i: Novioduno (nombre de ciudad)Occasus, us m: ocaso, cadaOppidum, i n: plaza fuerte, ciudadPericulum, i n: peligro, riesgoPostridie: al da siguientePrevenio, -veni, -ventum 4 int: arribar, llegarPriusquam: conj: antes queProximus, a, um: prximo, vecino-que: yQui, quae, quod: el cualRecipio, -cepi, -ceptum 3 tr: sacar, retirarse, recobrarRemi, orum m pl: los remos (pueblo de la Galia belga)Se, sui: l, ellos, seSine: prep abl: sinSol, solis m: solSub: prep abl: bajo, debajo; prep ac: bajo, debajo, hacia, despusSuessiones, um m pl: los suesionesSum: ser, estarUllus, a, um: algn

    34

  • LOS GERMANOS ATACAN AL DESPREVENIDO EJRCITO DE CSAR.

    Inopinantes nostri re nova perturbantur, ac vix primum impetum cohors in statione sustinet. Circumfunduntur hostes ex reliquis partibus, si quem aditum reperire possint. Aegre portas nostri tuentur. Caesar, Guerra de las galias, VI, 37, 3-4.

    Ac: yAditus, us m : acceso, entrada, pasoAegre: a duras penas, difcilmenteCircumfundo, -fudi, -fusum 3 tr: envolver, rodear, echarse sobre, desplegarCohors, rtis f: cohorteEx: prep abl: de, desdeHostis, is m: enemigoImpetus, us m: movimiento, ataque, asaltoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInopinans, ntis: desprevenido, incautoNoster, tra, trum: nuestroNovus, a, um: nuevo; res nova: novedadPars, partis f: partePerturbo 1 tr: perturbar, alterar, confundirPorta, ae f: puertaPossum, potui irr, tr e int: poderPrimus, a, um: primer, primeroQuis/qui, quae/qua, quid/quod : alguien, algunoReliquus, a, um: otro, restanteReperio, -pperi, -pertum 4 tr: encontrar, hallarRes, rei f: cosa, hechoSi: conj: si, si acasoStatione, onis f: puesto, guardiaSustineo, -tinui, -tentum 2 tr: sostener, contener, aguantarTuor, tuitus, tutus sum dep 2 tr: proteger, mantener, defenderVix: con dificultad, apenas

    35

  • CSAR ORDENA A P. CRASO DIRIGIRSE A AQUITANIA.

    Publium Crassum cum cohortibus legionariis duodecim et magno numero equitatus in Aquitaniam proficisci iubet, ne ex his nationibus auxilia in Galliam mittantur ac tantae nationes coniungantur. Caesar, Guerra de las galias III, 3, 1.

    Ac: yAquitania, ae f: Aquitania (regin de la Galia)Auxilium, ii n: refuerzo, auxilio, tropas auxiliaresCohors, rtis f: cohorteConiungo, -iunxi, -iunctum 3 tr: reunir, juntar, unirCrassus, i m: Craso (con Publius)Cum: prep abl: conDuodecim: doceEquitatus, us m: caballeraEt: yEx: prep abl: de, desdeGallia, ae f: GaliaHic, haec, hoc: esteIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIubeo, iussi, iussum 2 tr: mandar, ordenarLegionarius, a, um: legionario, de una leginMagnus, a, um: gran, grandeMitto, misi, missum 3 tr: enviar, mandarNatio, onis f: pueblo, nacinNe: conj: para que noNumerus, i m: nmeroProficiscor, -fectus sum dep 3 int: partir, marcharsePublius, ii m: Publio (nombre de varn)Tantus, a, um: tan, tanto

    36

  • VERCINGETRIX SE PREPARA PARA LA GUERRA. CSAR, AL ENTERARSE, ORGANIZA LA DEFENSA.

    Vercingetorix copias omnes quas pro oppido collocaverat in oppidum recepit. His rationibus, auxilia Galliae exspectare et bellum parat administrare. Quibus rebus cognitis Caesar munitionem instituit. Caesar, Guerra de las galias, VII, 71, 8.

    Administro 1 int: asistir, ayudar; tr: administrar, cuidar, dirigirAuxilium, ii n: auxilio, ayuda, refuerzoBellum, i n: guerraCaesar, ris m: CsarCognosco, -gnovi, -gnitum 3 tr: conocer, saberColloco 1 tr: colocar, ponerCopia, ae f: abundancia; pl: tropasEt: yExspecto 1 tr: esperar, aguardarGallia, ae f: GaliaHic, haec, hoc: esteIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInstituo, -ui, -utum 3 tr: poner, preparar, disponerMunitio, onis f: fortificacin, parapeto, trincheraOmnis, e: todoOppidum, i n: ciudad, plaza fuerteParo 1 tr: preparar, disponerse aPro: prep abl: delante deQui, quae, quod: el cual; esteRatio, onis f: razn, medidaRecipio, -cepi, -ceptum 3 tr: sacar, retirarRes, rei f: cosa, hechoVercingetorix, igis m: Vercingetrix (jefe de la coalicin de los galos contra Csar)

    37

  • PUBLIO SEXTO Y GAYO VOLUSENO ACONSEJAN A GALBA.

    Publius Sextius Baculus, primi pili centurio, quem Nervico proelio compluribus confectum vulneribus diximus, et item C. Volusenus, tribunus militum, vir et consilii magni et virtutis, ad Galbam accurrunt atque unam esse spem salutis docent, si eruptione facta extremum auxilium experirentur. Caesar, Guerra de las galias III, 5, 2.

    Accurro, -curri, -cursum 3 tr: acudir, ir corriendo, correrAd: prep ac: a, haciaAtque: yAuxilium, ii n: ayuda, auxilio, remedioC. Volusenus, i m: Cayo Voluseno (nombre de varn)Centurio, onis m: centurinComplures, a: muchos, muchsimosConficio, -feci, -fectum 3 tr: debilitar, abatirConsilium, ii n: prudencia, buen sentido, raznDico, dixi, dictum 3 tr: decirDoceo, -cui, -ctum 2 tr: ensear, manifestar, informarEruptio, onis f: salida, erupcinEt...et: no slo...sino tambinEt: yExperior, -pertus sum dep 4 tr: poner a prueba, experimentar, intentar, probarExtremus, a, um: ltimoFacio, feci, factum 3 tr: hacerGalba, ae m: Galba (nombre de varnItem: tambin, asimismoMagnus, a, um: gran, grandeMiles, itis m: soldadoNervicus, a, um: nrvico (del pueblo de los nervios, en la Galia belga)Pilus, i m: manpulo; con primus: primipiloPrimus, a, um: primer, primeroProelium, ii n: batalla, combate, guerraPublius Sextius Baculus, i m: Publio Sextio Bculo (nombre de varn)Qui, quae, quod: el cualSalus, utis f: salud, salvacinSi: conj: siSpes, ei f: esperanzaSum: ser, estar, haberTribunus, i m: tribunoUnus, a, um: un, unoVir, viri m: hombreVirtus, utis f: valor, valenta, virtudVulnus, eris n: herida, golpe

    38

  • CREENCIAS RELIGIOSAS DE LOS GALOS.

    Galli se omnes ab Dite patre prognatos praedicant idque ab druidibus proditum dicunt. Ob eam causam spatia omnis temporis non numero dierum, sed noctium finiunt; dies natales et mensium et annorum initia sic observant, ut noctem dies subsequatur. Caesar, Guerra de las galias VI, 18, 1-3.

    Ab: prep abl: de, desde, porAnnus, i m: aoCausa, ae f: motivo, causa, raznDico, dixi, dictum 3 tr: decirDies, diei m y f: daDis, Ditis m: Plutn (dios de los infiernos)Druidae, -arum m pl: los druidas (antiguos sacerdotes galos)Et: yFinio, 4 tr: limitar, precisar, fijar, medirGalli, orum m: los galosInitium, ii n: inicio, comienzoIs, ea, id: l, aquel, aquelloMensis, sis m: mesNatalis, e: natal, del nacimientoNon: noNox, noctis f: nocheNumerus, i m: nmeroOb: prep ac: a causa de, porObservo 1 tr: poner atencin, cuidar, observarOmnis, e: todoPater, tris m: padrePraedico 1 tr: pregonar, proclamarProdo, -didi, -ditum 3 tr: mostrar, proclamar, transmitirPrognatus, a, um: descendiente de, hijo de nacido de-que: ySe, sui: l, ellos, seSic...ut: conj: de tal modo queSpatium, ii n: extensin, espacio, lapso, plazoSubsequor, -secutus sum dep 3 tr: seguir de cerca, venir luegoTempus, oris n: tiempo

    39

  • MOVIMIENTOS DE TROPAS PREVIOS A LA BATALLA.

    Totis fere castris nudatis, cum in dextro cornu legio duodecima et non magno ab ea intervallo septima constitisset, omnes Nervii confertissimo agmine, duce Boduognato, qui summam imperii tenebat, ad eum locum contenderunt. Caesar, Guerra de las galias II, 23, 5.

    Ab: prep abl: de, desde, porAd: prep ac: a, haciaAgmen, inis n: columna, marcha, escuadrnBoduognatus, i m: Boduognato (nombre propio de un general de los nervios)Castra, orum n pl: campamentoConfertus, a, um: amontonado, apretadoConsto, -stiti, -staturus 1 int: existir, permanecer, mantenerseContendo, -tendi, -tentum 3 tr e int: dirigirseCornu, us n: cuerno, flanco, alaCum: conj: como, porqueDexter, tra, trum: diestro, derechoDuodecimus, a, um: duodcimoDux, cis m: generalEt: yFere: casiImperium, ii n: imperio, poder, mando, ordenIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIntervallum, i n: intervalo, espacio, distanciaIs, ea, id: l, aquelLegio, onis f: leginLocus, i m: lugar, sitioMagnus, a, um: gran, grandeNervii, orum m pl: los nervios (pueblo de Blgica)Non: noNudo 1 tr: desnudar, dejar sin defensa, desguarnecerOmnis, e: todoQui, quae, quod: el cualSeptimus, a, um: sptimoSumma, ae f: suma, totalidad, direccinTeneo, tenui, tentum 2 tr e int: tener, poseer, ocuparTotus, a, um: todo, entero

    40

  • PRCTICAS RELIGIOSAS DE LOS GALOS.

    Alii immani magnitudine simulacra habent, quorum contexta viminibus membra vivis hominibus complent; quibus succensis, circumventi flamma exanimantur homines. Supplicia eorum, qui in furto aut in latrocinio sint comprehensi, gratiora dis immortalibus esse arbitrantur. Caesar, Guerra de las galias, VI, 16, 5.

    Alius, a, ud: otroArbitror dep 1 tr: pensar, creer, juzgarAut: oCircumvenio, -veni, -ventum 4 tr: rodear, envolverCompleo, -plevi, -pletum 2 tr: llenar, completarComprehendo, -prehendi, -prehensum 3 tr: coger, aprisionar, sorprenderContexo, -texui, -textum 3 tr: enlazar, unir, entretejerDeus, i m: diosExanimo 1 tr: matarFlamma, ae f: llama, fuegoFurtum, i n: hurto, roboGratus, a, um: grato, agradableHabeo, -ui, -itum 2 tr: tenerHomo, inis m: hombreImmanis, e: extraordinario, desmesuradoImmortalis, e: inmortalIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enIs, ea, id: l, aquelLatrocinium, ii n: latrocinio (es un acto de bandidaje, un robo a mano armada)Magnitudo, inis f: grandeza, dimensin, tamaoMembrum, i n: miembro, pieza, parte, pedazoQui, quae, quod: el cual; esteSimulacrum, i n: retrato, imagen, estatuaSuccendo, -cendi, -censum 3 tr: incendiar, encender, inflamarSum: ser, estarSupplicium, ii n: suplicio, castigo, sacrificioVimen, inis n: mimbreVivus, a, um: vivo

    41

  • POMPEYO MARCHA HACIA EL EJRCITO DE ANTONIO Y ACAMPA EN UN LUGAR APROPIADO. INTENTA PERMANECER OCULTO, PERO LOS GRIEGOS INFORMAN DE TODO A ANTONIO.

    Pompeius magnis itineribus ad Antonium contendit atque, ubi eum adpropinquare cognovit, idoneum locum nactus, ibi copias conlocavit suosque omnes castris continuit ignesque fieri prohibuit, quo occultior esset eius adventus. Haec ad Antonium statim per Graecos deferuntur. Caesar, Guerra civil III, 30.

    Ad: prep ac: a, haciaAdpropinquo 1 int: acercarse, aproximarseAdventus, us: llegadaAntonius, ii m: AntonioAtque: yCastra, orum n pl: campamentoCognosco, -gnovi, -gnitum 3 tr: conocer, reconocerColloco 1 tr: colocar, ponerContendo, -tendi, -tentum 3 tr e int: tender, esforzarse, dirigirseContineo, -tinui, -tentum 2 tr: mantener, conservar, contener, retenerCopia, ae f: abundancia, riqueza, tropasDefero, -tuli, -latum irr 3 tr: anunciar, comunicar, denunciarFio, factus sum int: ser hecho, hacerse, producirseGraecus, a, um: griegoHic, haec, hoc: esteIbi: allIdoneus, a, um: idneo, apropiadoIgnis, is m: fuegoIs, ea, id: l, esteIter, itineris n: camino; magnus iter: marcha forzadaLocus, i m: lugar, sitioMagnus, a, um: gran, grandeNanciscor, nactus sum dep 3 tr: obtener, encontrar, alcanzar, hallarOccultus, a, um: oculto, secreto, disimuladoOmnis, e: todoPer: prep ac: por, a travs dePompeius, ii m: PompeyoProhibeo, -ui, -itum 2 tr: alejar, rechazar, impedir, prohibir-que: yQuo: conj: para que, a fin de queStatim: al instante, inmediatamenteSum: ser, estarSuus, a, um: su, suyoUbi: conj: cuando

    42

  • RDENES QUE DA CSAR A LOS LEGADOS PUESTOS AL FRENTE DE LAS LEGIONES.

    L. Domitio Ap. Claudio consulibus, discedens ab hibernis Caesar in Italiam, ut quotannis facere consuerat, legatis imperat quos legionibus praefecerat ut quam plurimas possent hieme naves aedificandas veteresque reficiendas curarent. Caesar, Guerra de las galias V, 1, 1.

    Ab: prep abl: de, desde, porAedifico 1 tr: edificar, construirAp. Claudius, ii m: Apio Claudio (nombre de varn)Caesar, ris m: CsarConsuesco, -suevi, -suetum 3 int: acostumbrar, solerConsul, lis m: cnsulCuro 1 tr: cuidar, preocuparse, procurarDiscedo, -cessi, -cessum 3 int: separarse, alejarse, abandonarFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizarHiberna, orum n pl: cuarteles de inviernoHiems, mis f : inviernoImpero 1 tr: mandar, ordenarIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enItalia, ae f: ItaliaL. Domitius, ii m: Lucio Domicio (nombre de varn)Legatus, i m: legadoLegio, onis f: leginNavis, is f : nave, embarcacinPlurimus, a, um: el mayor, muy grande, en gran nmeroPossum, potui irr tr e int: poderPraeficio, -feci, -fectum 3 tr: poner al frente de, dar el mandoQuam: lo ms ... posible-que: yQui, quae, quod: el cualQuotannis: todos los aosReficio, -feci, -fectum 3 tr: rehacer, repararUt: conj: como, queVetus, eris n: viejo

    43

  • ESTRATEGIAS DE CSAR PARA CONSEGUIR LA SUMISIN DE LOS GALOS.

    At Caesar principibus cuiusque civitatis ad se vocatis, alias territando cum se scire quae fierent denuntiaret, alias cohortando, magnam partem Galliae in officio tenuit. Caesar, Guerra de las galias, V, 54, 1.

    Ad: prep ac: a, haciaAlias: otra vez; alias ... alias: unas veces ... otras vecesAt: conj: pero, no obstante, en cambio, sin embargoCaesar, ris m: CsarCivitas, atis f: ciudadCohortor dep 1 tr: exhortar, animarCum: conj: porqueDenuntio 1 tr: anunciar, advertir, amenazarFio, factus sum int: hacerse, producirse, hacerGallia, ae f: GaliaIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enMagnus, a, um: gran, grandeOfficium, ii n: servicio, deber, fidelidad, obedienciaPars, rtis f: partePrinceps, cipis: primero, prncipe, cabecillaQui, quae, quod: el cual, el queQuisque, quaeque, quodque/quidque: cada, cada unoScio, scivi, scitum 4 tr: saber, conocerSe, sui: l, ellos, seTeneo, tenui, tentum 2 tr e int: tener, sujetar, cogerTerreo, -ui, -itum 2 tr: aterrar, asustarVoco 1 tr: llamar, convocar

    44

  • CSAR, DESPUS DE SACAR EL EJRCITO DEL CAMPAMENTO, AL VER QUE LOS ENEMIGOS NO COMBATEN, VUELVE A L.

    Proximo die, Caesar ex castris utrisque copias suas eduxit, paulumque a maioribus castris progressus, aciem instruxit, hostibusque pugnando potestatem fecit. Ubi ne tum quidem eos prodire intellexit, circiter meridiem exercitum in castra reduxit. Caesar, Guerra de las galias, I, 50, 1.

    A: prep abl: de, desde, porAcies, ei f: orden de batallaCaesar, ris m: CsarCastra, orum n pl: campamentoCirciter: alrededor; prep ac: cerca de, haciaCopia, ae f: abundacia; pl: tropaDies, diei m y f: daEduco, -duxi, -ductum 3 tr: hacer salir, sacarEx: prep abl: de, desdeExercitus, us m: ejrcitoFacio, feci, factum 3 tr: hacer, provocarHostis, is m: enemigoIn: prep ac: a, hacia, contra; prep abl: enInstruo, -truxi,- structum 3 tr: colocar, ajustarIntellego, -lexi, -lectum 3 tr: conocer, notar, darse cuentaIs, ea, id: l, aquelMaior, ius: mayor, ms grande, principalMeridies, ei m: mediodaNe: conj: que noPaulum: un poco, algoPotestas, atis f: poder, potestad, posibilidad, ocasinProdeo, -ii, -itum irr 4 int: avanzar, ir, salirProgredior, -gressus sum dep 3 int: marchar, avanzarProximus, a, um: prximo, inmediato, siguientePugno 1 int: luchar, combatir-que: yQuidem: sin duda, siquieraReduco, -duxi, -ductum 3 tr: llevar hacia atrs, retirar, devolver, hacer volverSuus, a, um: su, suyoTum: entoncesUbi: conj: cuandoUterque, utraque, utrumque: los dos, ambos

    45

  • A CAUSA DE LAS LLUVIAS Y LOS DESHIELOS DEL PIRINEO, SE DESBORDA EL RO SEGRE A SU PASO POR TIERRAS DE LRIDA.

    Accidit etiam repentinum incommodum iis diebus, quibus haec gesta sunt. Tanta enim tempestas cooritur ut constaret numquam illis locis maiores aquas fuisse. Tum autem ex omnibus montibus nives ea tempestas proluit ac summas ripas fluminis superavit pontesque ambos, quos C. Fabius fecerat, uno die interrupit. Caesar, Guerra civil, I, 48.

    Ac : yAccido, -cidi 3 int: caer, echarse; impersonal: acaecer, suceder, resultarAmbo, ae, o: ambos, los dosAqua, ae f: agua, lluviaAutem: pero, en cambio, y , efectivamenteC. Fabius, ii m: Gayo Fabio (nombre propio)Consto, -stiti, -staturus 1 int: existir, constar; impersonal: saber, constarCoorior, -ortus sum dep 4 int: nacer, aparecer, levantarse, salirDies, diei m y f: daEnim: en efecto, cierto, en verdadEtiam: adems, tambin, anEx: prep abl: de, desdeFacio, feci, factum 3 tr: hacer, realizar, construirFlumen, inis n: roGero, gessi, gestum 3 tr: producir, acontecer, ser hechoHic, haec, hoc: esteIlle, illa, illud: aquelIncommodum, i n: molestia, perjuicio, desastreInterrumpo, -rupi, -ruptum 3 tr: hacer pedazos, romper, destruir.Is, ea, id: aquelLocus, i m: lugar, sitioMaior, us: mayor, ms grandeMons, ntis m: monte, montaaNix, nivis f : nieveNumquam: nuncaOmnis, e: todoPons, ntis m: puenteProluo, -lui, -lutum 3 tr : llevarse, arrastrar-que: yQui, quae, quod: el cualRepentinus, a, um: repentino, sbito, imprevistoRipa, ae f: ribera, costaSum: ser, estar, existirSummus, a, um : el ms alto, el ms elevadoSupero 1 int: estar ms alto; tr: rebasar, franquear, sobrepasarTantus, a, um: tanto, tan grandeTempestas, atis f: tempestadTum: entoncesUnus, a, um: un, unoUt: conj: que

    46

  • ROSCIO, ENVIADO POR CSAR, SE ENTREVISTA CON POMPEYO Y LOS CNSULES. ELLOS, A SU VEZ, LO HACEN PORTADOR DE UN NUEVO ESCRITO.

    Acceptis mandatis, Roscius paucis cum sociis Capuam pervenit ibique consules Pompeiumque invenit et postulata Caesaris renuntiat. Illi, re deliberata, respondent scriptaque ad eum mandata per eosdem remittunt.Caesar, Guerra Civil, I, 10, 1.

    Accipio, acepi, aceptum 3 tr: recibir, tomar, cobrar, entender.Ad, prep acus: a, hacia, junto a, cerca de, para.Caesar, aris m: Csar.Capua, ae f: Capua (ciudad de la Campania).Consul, ulis m: cnsul.Cum, prep abl: con; conj: aunque, como, cuando, porque.Delibero 1 int: deliberar, reflexionar, tomar una decisin, decidir; tr: reflexionar, deliberar, resolver.Ibi: all.Idem, eadem, idem: mismo, el mismo.Ille, a, ud: aquel, aquella, aquello.Invenio, inveni, inventum 4 tr: encontrar, hallar, conseguir.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Mandatum, i n: encargo, comisin, recado, orden, mandato.Mandatum, i n: encargo, comisin, recado, orden, mandato.Paucus, a, um: poco.Per, prep acus: por medio de, a travs de, por.Pervenio, perveni, perventum 4 int: arribar, llegar.Pompeius, ii m: Pompeyo (nombre propio).Postulatum, i n: splica, peticin, solicitud, reclamacin, queja.-que: y.Remitto, remisi, remissum 3 tr: hacer volver, devolver; int: amainar, calmarse, cesar.Renuntio 1 tr: informar, proclamar, negar. Res, rei f: cosa, asunto, hecho.Respondeo, respondi, responsum 2 tr e int: responder.Roscius, ii m: Roscio (nombre propio).Scriptum, i n: lnea, escrito, texto.Socius, ii m: compaero, socio, aliado.

    47

  • DOMICIO ANUNCIA A LOS SUYOS EN ASAMBLEA LA PRONTA LLEGADA DE POMPEYO EN SU AUXILIO Y LES EXHORTA A NO DESFALLECER, MIENTRAS QUE, EN SECRETO, DECIDE HUIR.

    Domitius pronuntiat Pompeium celeriter subsidio venturum hortaturque eos ne animo deficiant et ut parent quae usui ad defendendum oppidum sint. Ipse arcano cum paucis familiaribus suis conloquitur consiliumque fugae capere constituit.Csar, Guerra civil I, 19, 1-2

    Ad, prep acus: a, hacia, cerca de, junto a, para.Animus, im: alma, espritu, pensamiento, mente, nimo, intencin, deseo.Arcano, adv: en secreto, secretamente, ocultamente.Capio, cepi, captum 3 tr: toma, coger.Celeriter, adv: rpidamente, prontamente.Conloquor, conlocutus sum dep 3 int: conversar; tr: hablar, decir.Consilium, ii n: deliberacin, consejo, decisin, plan, proyecto.Constituo, constitui, constitutum 3 tr: colocar, construir, establecer, organizar, determinar, fijar.Cum, prep abl: con; conj: como, porque, aunque, cuando.Defendo, defendi, defensum 3 tr: alejar, rechazar, defenderse contra, preservar, defender.Deficio, defeci, defectum 3 tr e int: separarse, apartarse, fallar, desalentarse, abandonar, cesar, desanimar.Domitius, ii m: Domicio (nombre propio).Et: y.Familiaris, is m: amigo, familiar.Fuga, ae f: fuga, huida.Hortor dep 1 tr: animar, exhortar, incitar.Ipse, a, um: el mismo, l mismo.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Ne, conj: que no, que, para que no.Oppidum, i n: plaza fuerte, ciudad.Paro 1 tr: preparar, disponerse a.Paucus, a, um: poco.Pompeius, ii m: Pompeyo (nombre propio).Pronuntio 1 tr: proclamar, publicar, anunciar, designar, nombrar.-que: y.Qui, quae, quod: que, cual, quien, este.Subsidium, ii n: socorro, auxilio, refuerzo, ayuda.Sum, fui: ser, haber, existir, estar.Suus, a, um: su, suyo.Usus, us m: uso, empleo, prctica, til, provecho, necesidad, utilidad.Ut, conj: como, cuando, de tal manera que, aunque, para que, que.Venio, veni, ventum 4 int: venir, ir, llegar, presentarse.

    48

  • LOS BRBAROS ENVAN EMISARIOS.

    Mittuntur etiam ad eas civitates legati, quae sunt Citerioris Hispaniae finitimae Aquitaniae; inde auxilia ducesque arcessuntur. Quorum adventu magna cum auctoritate et magna cum hominum multitudine bellum gerere conantur. Duces vero ii deliguntur, qui una cum Q. Sertorio omnes annos fuerant.Csar, Guerra de las Galias, III, 23, 3

    Ad, prep acus: a, hacia, junto a, cerca de, para.Adventus, us m: llegado, venida.Annus, i m: ao.Aquitania, ae f: Aquitania (regin de la Galia).Arcesso, arcessivi, arcessitum 3 tr: llamar, hacer venir.Auctoritas, atis f: garanta, autoridad, prestigio, influencia.Auxilium, ii n: auxilio, socorro, ayuda; auxilia, iorum n pl: tropas auxiliares.Bellum, i n: guerra.Citerior, ius: Citerior.Civitas, atis f: ciudad.Conor dep 1 tr: prepararse, disponerse, emprender, intentar, esforzarse.Cum, prep abl: con; conj: como, porque, cuando, aunque.Deligo, delegi, delectum 3 tr: elegir.Dux, ducis m: general, jefe.Etiam, adv: an, todava, adems, tambin.Finitimus, a, um: vecino, limtrofe, contiguo, lindante.Gero, gessi, gestum 3 tr: llevar.Hispania, ae f: Hispania.Homo, hominis m: hombre.Inde, adv: de all, de all.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Legatus, i m: legado, embajador.Magnus, a, um: gran, grande.Mitto, misi, missum 3 tr: enviar.Multitudo, inis f: multitud, gran nmero, muchedumbre.Omnis, e: todo.Q. Sertorius, ii m: Sertorio (nombre propio).-que: y.Qui, quae, quod: que, cual, quien, este.Sum, fui: ser, estar, haber, existir.Una: juntamente, en compaa de, a una; una cum: junto con, al mismo tiempo que.Vero, adv: verdaderamente, s, por cierto, an, hasta; conj: mas, pero, por otra parte.

    49

  • DESCRIPCIN DE LAS COSTUMBRES DE LOS GERMANOS.

    Germani multum ab hac consuetudine differunt. Nam neque druides habent, qui rebus divinis praesint, neque sacrificiis student. Deorum numerum eos solos ducunt quos cernunt et quorum aperte opibus iuvantur: Solem et Vulcanum et Lunam.Csar, Guerra de las Galias, VI, 21, 1

    Ab: prep abl: de, desde, por.Aperte: abiertamente, claramente, francamente.Cerno, crevi, cretum 3 tr: distinguir, discernir, ver.Consuetudo, inis f: costumbre, uso, hbito.Deus, i m: dios.Differo, distuli, dilatum irr 3 tr: esparcir, diseminar; int: ser diferente, diferenciarse.Divinus, a, um: divino.Druides, um m pl: druidas (antiguos sacerdotes de los galos).Duco, duxi, ductum 3 tr: hacer seguir, sacar, conducir, guiar, estirar, considerar, estimar.Et: y.Germani, orum m pl: germanos.Habeo, i, itum 2 tr: haber, tener, poseer.Hic, haec, hoc: este, esta, esto.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Iuvo, iuvi, iutum 1 tr: ayudar, asistir, ser til.Luna, ae f: luna.Multum: mucho.Nam: pues.Neque: y no; neque...neque: ni...ni.Numerus, i m: nmero.Ops, opis f: poder, fuerza, ayuda.Praesum, fui irr int: estar delante de, estar al frente de, presidir.Qui, quae, quod: que, cual, quien.Res, rei f: cosa, asunto, hecho, bienes, fortuna, causa.Sacrificium, ii n: sacrificio.Sol, solis m: sol.Solus, a, um: solo, nico.Studeo, ui 2 int: afanarse, dedicarse, interesarse.Vulcanus, i (mejor Volcanus, i) m: Vulcano.

    50

  • XITO DE LAS COHORTES DE CSAR.

    At barbaris consilium non defuit... Nostri, tametsi ab duce et a Fortuna deserebantur, tamen omnem spem salutis in virtute ponebant et, quotiens quaeque cohors procurrerat, ab ea parte magnus numerus hostium cadebat.Csar, Guerra de las Galias, V, 34.

    Ab, prep abl: de, desde, por.At: pero, por el contrario, en cambio.Barbarus, a, um: brbaro, extranjero, enemigo, inculto, cruel, salvaje.Cado, cecidi, casum 3 int: caer, ir a parar.Cohors, ortis f: cohorte, tropa auxiliar.Consilium, i n: deliberacin, consejo, decisin, prudencia, razn, nimo.Desero, serui, sertum 3 tr: separarse de, abandonar, dejar, desertar.Desum, defui irr, int: faltar.Dux, ducis m: general, jefe.Et: y.Fortuna, ae f: Fortuna.Hostis, is m y f: enemigo.In: prep abl: en; prep acus: a, hacia.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Magnus, a, um: gran, grande.Non: no.Noster, tra, trum: nuestro, nuestra.Numerus, i: nmero.Omnis, e: todo.Pars, partis f: parte, porcin.Pono, posui, positum 3 tr: poner, disponer, colocar.Procurro, curri, cursum 3 int: avanzar, correr.Quisque, quaeque, quodque: cada, cada uno, cualquiera.Quotiens: cuantas veces, siempre que.Salus, utis f: salud, salvacin, conservacin.Spes, ei f: espera, esperanza, confianza.Tamen: con todo, sin embargo.Tametsi, conj: aunque, a pesar de que, dado que; adv: sin embargo, no obstante.Virtus, utis f: valor, valenta, esfuerzo, virtud.

    51

  • CSAR, ATACANDO POR SORPRESA, EXPULSA A LOS POMPEYANOS DE SU TRINCHERA.

    Neque Caesarem prima opinio fefellit, nam et pervenit prius quam Pompeius sentire posset et, tametsi erant munitiones castrorum magnae, tamen sinistro cornu, ubi erat ipse, celeriter aggressus Pompeianos, ex vallo eos deturbavit. Et, cum irrumpere nostri conarentur, hic paulisper est pugnatum.Csar, Guerra civil, III, 67, 4.

    Aggredior, aggressus sum dep 3 tr: acercarse, dirigirse a, atacar.Caesar, aris m: Csar (nombre propio).Castra, orum n pl: campamento.Celeriter: rpidamente, prontamente.Conor, dep 1 tr: prepararse, disponerse, emprender, intentar, esforzarse.Cornu, us n: cuerno, asta, extremo, punta, ala.Cum: prep abl: con; conj: cuando, puesto que, porque, aunque, mientras que, como.Deturbo 1 tr: derribar, arrojar, desalojar violentamente, expulsar, echar.Et: y; et...et: no solo...sin tambin.Ex, prep abl: de, desde.Fallo, fefelli, falsum 3 tr: engaar, pasar inadvertido.Hic: aqu, en este lugar.Ipse, a, ud: l mismo, ella misma.Irrumpo, rupi, ruptum 3 int y tr: irrumpir, penetrar.Is, ea, id: este, ese, aquel, l.Magnus, a, um: gran, grande.Munitio, onis f: fortificacin, trinchera, parapeto.Nam: pues.Neque: y no.Noster, tra, trum: nuestro, nuestra.Opinio, onis f: opinin, creencia, suposicin.Paulisper: durante poco tiempo, un momento.Pervenio, veni, ventum 4 int: arribar, llegar.Pompeianus, a, um: pompeyanos (partidarios de Pompeyo).Pompeius, i m: Pompeyo (nombre propio).Possum, potui irr int y tr: poder, ser capaz de.Primus, a, um (superlativo): primer, primera, primero.Prius quam: antes que.Pugno 1 int: combatir, luchar.Sentio, sensi, sensum 4 tr: sentir, darse cuenta de, comprender.Sinister, tra, trum: izquierdo, del lado izquierdo.Sum, fui: ser, estar, haber, existir.Tamen: con todo, sin embargo, no obstante.Tametsi, adv y conj: sin embargo, no obstante; aunque, a pesar de que.Ubi, adv rel: en donde, all donde; int dir: en dnde; conj: cuando.Vallum, i n: empalizada, vallado, trinchera.

    52

  • ENSEANZAS DE LOS DRUIDAS, SACERDOTES DE LOS GALOS.Situacin social y formacin de los Druidas.

    (Druides) hoc volunt persuadere: non interire animas, sed ab aliis post mortem transire ad alios, atque hoc maxime ad virtutem excitari putant, metu mortis neglecto. Multa de sideribus atque eorum motu iuventuti tradunt.Csar, Guerra de las Galias, VI, 14.Situacin de otras clases sociales.

    Ab: prp abl: de, desdeAd: prep ac: aAlius, a, ud: adj-pron: otro; alius...alius: uno...otroAnima, ae f: aliento, respiracin, vida, alma.Atque conj: yDe: prep abl: desde, despus de, de.Druides, um: Druidas, antiguos sacerdotes de los galos.Excito 1, tr: hacer salir, excitar, estimular, construir.Hic, haec, hoc: pron-adj demostr: este, esta, estoIntereo, ii, itum, irr int: morir, desaparecer.Is, ea, id: pron-adj demost: este, ese, aquel, lIuventus, utis f: juventud.Maxime: adv: mucsimo, sobre todo.Metus, us m: miedo.Mors, tis f: muerte.Motus, us m: movimientoMultus, a, um: mucho, numerosoNeglego, xi, ctum 3, tr: descuidar, despreciarNon: noPersuadeo, asi, asum 2 tr: persuadir, convencerPost: prep ac: destrs de, despus dePuto 1 tr: poner en claro, valorar, estimar, creer, pensar.Sed conj: peroSidus, eris n: estrella, astroTrado, didi, ditum 3 tr e int: pasar, pasarse, convertirse, extinguirseVirtus, utis f: valor, valenta, mrito, talento, virtud.Volo, volui irr tr e int: querer, desear

    53

  • Csar, sin demora alguna, hizo salir a la impedimenta hacia la ciudad de Apolonia y organiz sus legiones.

    Itaque, nulla interposita mora, impedimenta omnia silentio ex castris Apolloniam praemisit. Duas in castris legiones retinuit, reliquas compluribus portis eductas eodem itinere praemisit.

    Guerra civil, III, 75.

    54

  • Dadas las enormes dificultades para el avance por tierra, Csar ordena a sus soldados construir naves de fabricacin sencilla y de material ligero.

    Cum in his angustiis res esset atque omnes viae ab Afranianis militibus equitibusque obsiderentur nec pontes perfici possent, imperat militibus Caesar ut naves faciant. Carinae ex levi materia fiebant; reliquum coprus navium, viminibus contextum, coriis integebatur.

    Guerra civil, I, 54.

    55

  • Mientras tanto, Csar enva por delante hacia Hispania a su legado C. Fabio.

    Dum haec parat atque administrat, C. Fabium legatum cum legionibus tribus in Hispaniam praemittit celeriterque Pyrenaeos saltus occupari iubet qui eo tempore ab L. Afranio legato praesidiis tenebantur. Reliquas legiones quae longius hiemabant subsequi iubet.

    Guerra civil, I, 37.

    56

  • Csar juzga que la lluvia puede serle til para tomar una decisin.

    Postrero die, Caesar, promota turri derectisque operibus quae facere instituerat, magno coorto imbre, non inutilem hanc ad capiendum consilium tempestatem arbitratus est.

    Guerra civil, VII, 27.

    57

  • Disposicin de la lnea de combate de Labieno.

    Hostes interim, quorum dux erat Labienus, aciem derigunt mirabili longitudine non peditum sed equitum confertam, et inter eos levis armaturae Numidas et sagittarios pedites interposuerant et ita condensaverant ut procul Caesariani pedestres copias arbitrarentur; dextrum ac sinistrum cornu magnis equitum copiis firmaverant.

    Atribuido a Csar, De Bello Africo, 13.

    58

  • Descripcin de los bisontes.

    Magna vis eorum est et magna velocitas, neque homini neque ferae quam conspexerunt parcunt. Hos studiose foveis captos interficiunt; hoc se labore durant adulescentes atque hoc genere venationis exercent et qui plurimos ex iis interfecerunt, relatis in publicum cornibus, magnam ferunt laudem.

    Guerra civil, VI, 28.

    59

  • Csar distribuye sus nueve legiones en tres partes.

    Partito exercitu, T. Labienum cum legionibus tribus in eas partes quae Menapios attingunt praemittit; C. Trebonium cum pari legionum numero ad eam regionem quae ad Atataucos adiacet mittit. Ipse cum reliquis tribus legionibus ad flumen Scaldem, quod influit in Mosam, ire constituit.

    Guerra de las Galias, VI, 33.

    60

  • Csar derrota a los galos con la ayuda de la caballera germana.

    Caesar ex castris equitatum educi iubet, proelium equestre committit; laborantibus iam suis, Germanos equites circiter sescentos submittit, quos ab initio secum habuerat. Eorum impetum Galli sustinere non potuerunt atque, multis amissis, se ad agmen receperunt. His rebus confectis, Caesar ad oppidum Avaricum profectus est.

    Guerra de las Galias, VII, 13.

    61

  • Cicern avisa por carta a Csar sobre los movimientos de los enemigos.

    Caesar sescentos obsides poposcit. His traditis omnibusque armis ex oppido collatis, ab eo loco in fines Ambianorum pervenit, qui se suaque omnia sine mora dediderunt.

    Guerra de las Galias, II, 15.

    62

  • Movimiento de Csar junto al Tmesis y posicionamiento del enemigo.

    Caesar, cognito consilio eorum, ad flumen Tamesim in fines Cassivellauni exercitum duxit; quod flumen uno loco pedibus atque hoc aegre transiri potest. Eo cum venisset, animadvertit ad alteram fluminis ripam magnas esse copias hostium instructas.

    Guerra de las Galias, V, 18.

    63

  • Aunque los germanos se retiran, los romanos estn tan asustados que no creen lo que les dice Voluseno.

    Germani, desperata expugnatione castrorum, cum ea praeda quam in silvis deposuerant trans Rhenum sese receperunt. Ac tantus fuit etiam post discessum hostium terror ut C. Volusenus fidem non faceret adesse cum incolumi Caesarem exercitu. Hunc timorem Caesaris adventus sustulit.

    Guerra de las Galias, VI, 41.

    64

  • Ante las peticiones de sus soldados, Marcio Rufo ordena a los comandantes de las naves tener estas preparadas al anochecer.

    His rebus cognitis, Marcius Rufus quaestor in castris relictus a Curione cohortatur suos ne animo deficiant. Illi orant atque obsecrant ut in Siciliam navibus reportentur. M. Rufus pollicetur magistrisque navium imperat ut primo vespere omnes scaphas ad litus appulsas habeant.

    Guerra civil, II, 43.

    65

  • Estrategias de los bandos de combate.

    Postero die munitiones parat perficere. Illi vadum fluminis tentant transire. Qua re animadversa, Caesar Germanos levis armaturae equitumque partem flumen traicit crebrasque in ripis custodias disponit.

    De bello civili, I, 83.

    66

  • Los Nervios atacan las legiones romanas.

    At totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, cum in dextro cornu legio duodecima et septima constitisset, omnes Nervii confertissimo armine duce Boduognato, qui summam imperii tenebat, ad eum locum contenderunt; quorum pars aperto latere legiones circumvenire, pars summum castrorum locum petere coepit.

    La guerra de las Galias, II, 23, 5.

    67

  • Ataque de la caballera por orden de Curin.

    Novitate rei Curio permotus praemittit equites, qui primum impetum sustineant ac morentur; ipse, celeriter ab opere deductis legionibus, aciem instruit. Equitesque committunt proelium et, priusquam plane legiones explicari et consistere possent, tota auxilia regis, impedita ac perturbata, quod nullo ordine et sine timore iter fecerant, in fugam se coiciunt.

    Guerra civil, II, 26.

    68

  • Los trveros se disponen a atacar a Labieno, lugarteniente de Csar.

    Dum haec a Caesare geruntur, Treveri, magnis coactis copiis, Labienum cum una legione, quae in eorum finibus hiemaverat, adoriri parabant; cum iam ab eo non longius bidui ia abessent, duas venisse legiones missu Caesaris cognoscunt. Positis castris, auxilia Germanorum expectare constituunt.

    Guerra de las Galias, VI, 7.

    69

  • Los enemigos descubren y atacan a los primeros soldados de Csar recin desembarcados.

    Hostes, notis omnibus vadis, ubi ex litore aliquos singulares ex navi egredientes conspexerant, incittis equis, impeditos adoriebantur; plures paucos circumsistebant, alii ab latere aperto in nostros tela coniciebant.

    La guerra de las Galias, IV, 26.

    70

  • Los soldados romanos consiguen su objetivo, aunque el enemigo trata de impedirlo.

    Ipsi ex silvis rari propugnabant nostrosque intra munitiones ingredi prohibebant. At milites legiones septimae, testudine facta et aggere ad munitiones adiecto, locum ceperunt eosque ex silvis expulerunt, paucis vulneribus acceptis.

    La guerra de las Galias V, 9.

    71

  • Csar realiza las disposiciones oportunas para hibernar tras la campaa de Britania. Al llegarle noticias preocupantes del continente, Csar pasar el invierno en la Galia. Da rdenes de que le entreguen rehenes y haya una situacin pacfica entre los lderes tribales; dispone todo para cruzar el estrecho.

    Caesar interdicit atque imperat Cassivellauno ne Mandubracio noceat. Obsidibus acceptis, exercitum reducit ad mare, naves invenit refectas. His deductis, quod et captivorum magnum numerum habebat et nonnullae tempestate deperierant naves, duobus commeatibus exercitum reportare instituit.

    Se cumplieron todas las previsiones de Csar y pudo cruzar sin problemas a Galia.

    La guerra de las Galias V, 22, 5/23, 1-3.

    72

  • Csar prefiere una victoria incruenta.

    Caesar in eam spem venerat se sine pugna et sine vulnere suorum rem conficere posse, quod re frumentaria adversarios interclusisset. Cur etiam secundo proelio aliquos ex suis amitteret? Cur vulnerari pateretur optime de se meritos milites? Cur denique Fortunam periclitaretur? Praesertim cum non minus esset imperatoris consilio superare quam gladio.

    La guerra civil, I, 72.

    73

  • Las tropas de Csar consiguen cruzar un ro.

    Magnis diurnis nocturnisque itineribus confectis, contra omnium opinionem ad Ligerem venit, vadoque per equites invento, disposito equitatu, qui vim fluminis refringeret, atque hostibus primo aspectu perturbatis, incolumen exercitum traduxit.

    La guerra de las Galias VII, 56.

    74