This document consists of 6 printed pages, 2 blank pages and 1 Insert.

DC (LK) 120312/2© UCLES 2016 [Turn over

Cambridge International ExaminationsCambridge International Advanced Level

*9040681399*

MARATHI 9688/04Paper 4 Texts October/November 2016 2 hours 30 minutesNo Additional Materials are required.

READ THESE INSTRUCTIONS FIRST

An answer booklet is provided inside this question paper. You should follow the instructions on the front cover of the answer booklet. If you need additional answer paper ask the invigilator for a continuation booklet.

Answer three questions, each on a different text. You must choose one question from Section 1, one question from Section 2 and one other.Write your answers in Marathi.Dictionaries are not permitted. You may not take set texts into the examination.

You should write between 500 and 600 words for each answer.All questions in this paper carry equal marks.

1

READ THESE INSTRUCTIONS FIRST

An answer booklet is provided inside this question paper. You should follow the instructions on the front cover of the answer booklet. If you need additional answer paper ask the invigilator for a continuation booklet.

Answer three questions, each on a different text. You must choose one question from Section 1, one from Section 2 and one other.Write your answers in Marathi.Dictionaries are not permitted. You may not take set texts into the examination.

You should write between 500 and 600 words for each answer. All questions in this paper carry equal marks.

सवर् प्रथम खालील सूचना वाचा

उ� तरप�ु�तका ही ��नपित्रकेत सामावलेली आहे. िदले�या उ� तरप�ु�तके�या मखुप�ृठावरील सूचनांचे पालन करा.सूचना मराठीतूनही खाली िदले�या आहेत. अिधक प�ृठांची ��री अस�यास पयर्वेक्षकाकंडे मागावीत आिणप�ृठांचा क्रम चालू ठेवावा.

कोणतेही तीन ��न सोडवा. ��येक ��न हा वेगवेग�या पा�यप�ुतकांवर आधािरत असावा. िवभाग 1 मधून एक��न, िवभाग 2 मधून एक ��न व उरलेला एक ��न कोण�याही िवभागातून सोडवा.��नांची उ� तरे मराठीत िलहा.��दको�ांचा वापर कर�यास मनाई आहे. पिरक्षेत पा�यप�ुतकांचा वापर कर�यास मनाई आहे.

��येक उ� तर 500 ते 600 ��दां�या मयार्देत असावे.या ��नपित्रकेत ��येक ��नाला समान गुण िदले आहेत.

उ� तरपित्रका भर�यासाठी मराठीतून िलिहले�या सूचना या ��नपित्रके�या प�ृठ क्रमाकं २ वर पहा.

2

9688/04/O/N/16© UCLES 2016

������ु��के उ� तरप�ु�तकेगडद िन�याउ� तर पु��तदोन ओळी मतु�ही िलिहत

तु�ही िलिहतअिधक उ� तर

कसाठी सूचना

क�या मखुप�ृठा अथवा का�तकेत तमु�या मोक�या सोडत असले�या

त असले�या तरप�ृठ क्रमशः

ठावरील नमदू�या शा��या प्र�नांची उ� त

डा. उ� तराचा प्र�न

प्र�नाला जर ः वापरली अस

द केले�या िरकलेखणीने िलहतरे िलहा. प�ृ

न क्रमांक पि

उपप्र�न असेस�यास ती स

2

का�या जागाहावे. कृपया ब�ठा�या दो�ही

िह�या समासा

सेल, उदा: सवर् प�ृठे उ� त

ठळक अक्षरबारकोडवर की बाजूंचा वाप

सात िलहा.

तर उपप्र�नतरपु��तकेत ए

रात भरा. काहीही िलहू नपर करा. प्र�ये

नक्रमांक, दसुर्एकत्र ठेवावीत

नका. यक दोन उ� त

र्या समासात

त.

तरां�या म�ये

िलहा.

Question Part

1

1

ai

aii

������ु��के उ� तरप�ु�तकेगडद िन�याउ� तर पु��तदोन ओळी मतु�ही िलिहत

तु�ही िलिहतअिधक उ� तर

कसाठी सूचना

क�या मखुप�ृठा अथवा का�तकेत तमु�या मोक�या सोडत असले�या

त असले�या तरप�ृठ क्रमशः

ठावरील नमदू�या शा��या प्र�नांची उ� त

डा. उ� तराचा प्र�न

प्र�नाला जर ः वापरली अस

द केले�या िरकलेखणीने िलहतरे िलहा. प�ृ

न क्रमांक पि

उपप्र�न असेस�यास ती स

2

का�या जागाहावे. कृपया ब�ठा�या दो�ही

िह�या समासा

सेल, उदा: सवर् प�ृठे उ� त

ठळक अक्षरबारकोडवर की बाजूंचा वाप

सात िलहा.

तर उपप्र�नतरपु��तकेत ए

रात भरा. काहीही िलहू नपर करा. प्र�ये

नक्रमांक, दसुर्एकत्र ठेवावीत

नका. यक दोन उ� त

र्या समासात

त.

तरां�या म�ये

िलहा. 1a,

3

9688/04/O/N/16© UCLES 2016 [Turn over

BLANK PAGE

4

9688/04/O/N/16© UCLES 2016

िवभाग

साथर् ौी ज्ञानेश्वरी – संत ज्ञानेश्वर – अध्याय बारावा (ओवी बमांक 83–94) िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

िकंबहुना, धनुधर्रा! जो मातेिचया ये उदरा I तो मातेचा सोयरा I केतलुा पां! ||८३||

तेवी मी; तयां I जैसे असती तिैसया I किळकाळ नोकोिनयां I घेतला पटा ||८४||

एर् हवी तरी, मािझया भक् तां I आिण संसाराची िचतंा? I काय समथार्ची कांता! I कोरान्न मागे? ||८५||

तसेै, ते माझे I कलऽ हे जािणजे I काियसेिनही न लाजें I तयांचेिन मी ||८६||

जन्ममतृ्यूचां लाटी I झळंबती इया सषृ्टी I ते देखोिनया, पोटी I ऐसे जाहले ||८७||

भव िसंधचेूिन माजें I कवणािस धाकु नुपजे I येथ जरी की माझे I िबिहती हन? ||८८||

म्हणौिन, गा पांडवा I मूतीर्चा मेळावा I करुिन, त्यांिचया गावा I धावत ुआलों ||८९||

नामािचया, सहस्तर्वरी I नावा इया अवधारी! I सजूिनया, ससंारी I तारू जाहलो ||९०||

सडे जे देिखले I ते ध्यानकासे लािवले I पिरमही, घातले I तिरयावरी ||९१||

ूेमाच्या पेटी I बांधली एकाचां पोटी I मग आिणलें तटी I सायजु्याचां ||९२||

पिर, भक् तांचेिन नांवे I चतुं पदािद आघवे I वैकंुठीिचये रािणवे I योग्य केले ||९३||

म्हणौिन गा भक् तां, नाही एकही िचतंा I तयातें समदु्धतार् I आिथ मी सदा ||९४||

भगवान ौीकृंणाच्या भक् तांवरच्या ूेमाचे वणर्न करताना कोणत्या उपमा वापरल्या आहेत? भगवान ौीकृंण गोंधळलेल्या अजुर्नाचे कसे सांत्वन करतात?

अथवा

अभ्यासबमात नमूद केलेल्या अभंगांच्या आधारे बाराव्या अध्यायातील आशयाचे उदाहरणांसह ूितपादन करा.

1

1

(a) (b)

(a)

(i)(ii) [25]

(b) [25]

5

9688/04/O/N/16© UCLES 2016 [Turn over

साथर् ौी तकुारामाची गाथा – संत तकुाराम (अभंग बमांक 1446–1448) िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

िनवडावे खडे I तरी दळण वोजें (वोज) घडे || १ ||

नाहीं तिर नासोिन जाय I कारण आळस उरे हाय || २ ||

िनवडावे तन I सेती करावे राखण || ३ ||

तकुा म्हणे नीत I न िवचािरता नव्हे िहत || ४ ||

दजुर्नाचा मान I सुखे करावा खंडन (ण) || १ ||

लाता हाणोिनया वारी I गुडंा वाट शदु्ध करी || २ ||

बहुतां पीडी खळ I त्याचा धरावा िवटाळ || ३ ||

तकुा म्हणे नखें I काढुनी टािकजेती सुखें || ४ ||

नका धरू कोणी I राग वचनाचा मनी || १ ||

येथें बहुतांचें िहत I शुद्ध करोनी राखा िचत् त || २ ||

नाहीं केली िनदंा I आम्ही भेदा || ३ ||

तकुा म्हणे मज I येणेंिवण काय काज || ४ ||

वरील अभंगांच्या सदंभार्त 'खड्याची' उपमा कोणाला िदली आहे आिण का?

'लाथाडलेला दगड' कोणाला म्हटले आहे आिण का? संत तकुारामांच्या मनोभूिमकेचे वणर्न करा.

अथवा

अभ्यासबमात नमूद केलेल्या अभंगांच्या आधारे संत तकुारामांचे िविवध भक् ती-भाव उदाहरणांसह ःपं ट करा.

दिुषल�से

2

(a) (b)

(a)

(i)(ii)(iii) [25]

5

2 साथर् �ी तुकारामाची गाथा – संत तकुाराम (अभंग क्रमाकं 1446–1448) िवभाग (a) िकंवा िवभाग (b) िनवडा.

(a)      िनवडावे खड ेI तरी दळण वोज� (वोज) घड े|| १ ||

नाहीं तिर नासोिन जाय I कारण आळस उरे हाय || २ || िनवडावे तन I सेती करावे राखण || ३ || तुका �हणे नीत I न िवचािरता न�हे िहत || ४ ||

दजुर्नाचा मान I सखेु करावा खंडन (ण) || १ || लाता हाणोिनया वारी I गुंडा वाट शदु्ध करी || २ || बहुता ंपीडी खळ I �याचा धरावा िवटाळ || ३ || तुका �हणे नख� I काढुनी टािकजेती सुख� || ४ ||

नका ध� कोणी I राग वचनाचा मनी || १ || येथ� बहुतांच� िहत I शुद्ध करोनी राखा �च� त || २ || नाहीं केली िनदंा I आ�ही दिुशल�से भेदा || ३ || तुका �हणे मज I येण�िवण काय काज || ४ ||

(i) वरील अभंगां�या सदंभार्त 'ख�याची' उपमा कोणाला िदली आहे आिण का? (ii) 'लाथाडलेला दगड' कोणाला �हटले आहे आिण का? (iii) सतं तुकारामां�या मनोभूिमकेचे वणर्न करा. [25] अथवा

अ�यास�मात नमदू केले�या अभंगां�या आधारे सतं तुकारामाचं ेिविवध भिक्तभाव उदाहरणांसह �प� ट करा.

(b) [25]

6

9688/04/O/N/16© UCLES 2016

'ह्या नभाने' – ना.धों. महानोर

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

अ या नभाने अ या भईुला दान द्यावे

आिण ह्या मातीतनु चतैन्य गावे

कोणती पणु्ये अशी येती फळाला जोंधळ्याला चांदणे लखडून जावे

अ या नभाने अ या भईुला दान द्यावे

आिण माझ्या पापणीला पूर यावे

पाहता ऋतगुंध कांती सांडलेली पाखरांशी खेळ मी मांडून गावे

गुंतलेले ूाण अ या रानात माझे

फाटकी ही झोपडी काळीज माझे

मी असा आनंदनुी बेहोष होता शब्दगंधे, त ूमला बाहूत घ्यावे.

िनसगार्कडून कवीच्या कोणत्या अपेक्षा आहेत?

कवीमनाची अंितम इच्छा कोणती? अथवा

एक 'िनसगर्किवता' म्हणनू या किवतेचे ःपष्टीकरण करा.

3

(a) (b)

(a)

(i)(ii) [25]

(b) [25]

7

9688/04/O/N/16© UCLES 2016

िवभाग

'ती फुलराणी' – प.ु ल. देशपांडे

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

'ती फुलराणी' या नाटकातील कोणतीही एक व्यक् तारेखा उदाहरणांद् वारे ःपं ट करा. अथवा

'ती फुलराणी' या नाटकाचे लेखक प.ु ल. देशपांडे, यांच्या ूितभेच्या िविवध पैलूंचे उदाहरणांद् वारे ःपं ट करा.

मराठी लघुकथा – कथा संमह

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

'माणसू जगतो कशासाठी?' या ना. सी. फडके यांच्या कथेत भाःकर दामले आत्महत्येचा िवचार िनिँ चत करून शेवटी का बदलतो?

अथवा

'माझे दत् तक वडील' या िच.ं िव. जोशी यांच्या कथेत अण्णा फाटक, िचमणरावांची कशी फसवणकू करतात?

'पावनिखंड' – कादंबरी – रणिजत देसाई

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

'पावनिखंड' या ऐितहािसक कादंबरीतील बाजी ूभू अिंतम त्यागाचे ःपं टीकरण करा. अथवा

'पावनिखंड' या कादंबरीकाराच्या ूितभेचे िनवडक उदाहरणांच्या आधारे िवँ लेषण करा.

देशपां��ां��ा

2

4

(a) (b)

(a) [25]

(b) [25]

7

िवभाग 2 4 'ती फुलराणी' – पु. ल. देशपांड े

िवभाग (a) िकंवा िवभाग (b) िनवडा. (a) 'ती फुलराणी' या नाटकातील कोणतीही एक �य�तीरेखा उदाहरणां� वारे �प� ट करा. [25] अथवा

'ती फुलराणी' या नाटकाचे लेखक पु. ल. देशपांड,े यां�या प्रितभेचे िविवध पलैू उदाहरणां� वारे �प� ट करा.

5 मराठी लघकुथा – कथा संग्रह

िवभाग (a) िकंवा िवभाग (b) िनवडा. (a) 'माणसू जगतो कशासाठी?' या ना. सी. फडके यां�या कथेत भा�कर दामले आ�मह�येचा िवचार िन�� चत

क�न शेवटी का बदलतो? [25] अथवा (b) 'माझ ेद� तक वडील' या िच.ं िव. जोशी यां�या कथेत अ�णा फाटक, िचमणरावांची कशी फसवणूक करतात?

[25] 6 'पावनिखडं' – कादंबरी – रणिजत देसाई

िवभाग (a) िकंवा िवभाग (b) िनवडा. (a) 'पावनिखडं' या ऐितहािसक कादंबरीतील बाजी प्रभ ूदे�पांडयां�या अिंतम �यागाच े�प� टीकरण करा.  [25] अथवा (b) 'पावनिखडं' या कादंबरीकारा�या प्रितभेच ेिनवडक उदाहरणां�या आधारे िव� लेषण करा.    [25]

िवभाग

'ती फुलराणी' – प.ु ल. देशपांडे

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

'ती फुलराणी' या नाटकातील कोणतीही एक व्यक् तारेखा उदाहरणांद् वारे ःपं ट करा. अथवा

'ती फुलराणी' या नाटकाचे लेखक प.ु ल. देशपांडे, यांच्या ूितभेच्या िविवध पैलूंचे उदाहरणांद् वारे ःपं ट करा.

मराठी लघुकथा – कथा संमह

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

'माणसू जगतो कशासाठी?' या ना. सी. फडके यांच्या कथेत भाःकर दामले आत्महत्येचा िवचार िनिँ चत करून शेवटी का बदलतो?

अथवा

'माझे दत् तक वडील' या िच.ं िव. जोशी यांच्या कथेत अण्णा फाटक, िचमणरावांची कशी फसवणकू करतात?

'पावनिखंड' – कादंबरी – रणिजत देसाई

िवभाग िकंवा िवभाग िनवडा.

'पावनिखंड' या ऐितहािसक कादंबरीतील बाजी ूभू अिंतम त्यागाचे ःपं टीकरण करा. अथवा

'पावनिखंड' या कादंबरीकाराच्या ूितभेचे िनवडक उदाहरणांच्या आधारे िवँ लेषण करा.

देशपां��ां��ा

5

(a) (b)

(a) [25]

(b) [25]

6

(a) (b)

(a) [25]

(b) [25]

8

9688/04/O/N/16© UCLES 2016

Permission to reproduce items where third-party owned material protected by copyright is included has been sought and cleared where possible. Every reasonable effort has been made by the publisher (UCLES) to trace copyright holders, but if any items requiring clearance have unwittingly been included, the publisher will be pleased to make amends at the earliest possible opportunity.

To avoid the issue of disclosure of answer-related information to candidates, all copyright acknowledgements are reproduced online in the Cambridge International Examinations Copyright Acknowledgements Booklet. This is produced for each series of examinations and is freely available to download at www.cie.org.uk after the live examination series.

Cambridge International Examinations is part of the Cambridge Assessment Group. Cambridge Assessment is the brand name of University of Cambridge Local Examinations Syndicate (UCLES), which is itself a department of the University of Cambridge.

BLANK PAGE