bsf final new - bharat shield force

2

With a dedicatedexperienced and

highly skilled coredevelopment teamwe strive to provide

the best client satisfaction

“ “

5

Ms. BHAKTI WAGH (Financial legal and Tax Advisor)

Professionally she is having 5 years of compliance, Audit and

financial issues Experience. Tax Administration liaising with

Govt. Authorities.

Ms. Shubhada Yadav she is having a dynamic personality 7+ years of Rich

Experience in the area of HR, IR, General Administration

Liaising with Govt. she is one of the founder members

of BSF Group. Empowering people to grow further & get best

performance from them to contribute organization success &

growth. expertise & skill to take the HR department to the next

level.

Mr Shubhash Gaikwad he is an ex-service man retired from

Ex-Indian Navy officer. Is a young entrepreneur in the field of

security Work with MNC Company for fifteen yrs. Train in

International Foundation for Protection Officer from USA (Florida)

Specialized in site survey, client meeting for his requirement of

site, security survey, training for security staff as per site

requirement For organization, cost cutting, staffing, recruiting &

scrutiny & verification of staff, proper Documentation with

verification report, suddenly checking of site, incident report for

any incidents.

Mr. Tanaji Jagdale processionals having 20+ years of Rich

Experience in the areas of FMS in Facility Operations, Legal Liaison,

Documentation and Client Relationship Management and

Capable of problem solving with highly organized and analytical.

TEAM

6

( Consulting Director)

Ex. Sub . Major Surinder Singh( Head – Training )

Ex. Sub . Major Surinder Singh he is Having 25+ years of Rich

Experience in the areas of Professional training in security

operations, Specialized Experience in security, Safety And Allied

Services From reputed Security Agencies And he is an ex- service

man retired from armed force.t is Needless to sate that he is

one of the key assets and leading person of our training team

Mr. Ganesh Rane He is senior Human Resources Professional

having thirteen years of rich experience in HR operations”,

completed HRM degree from “Maharashtra Institute of Labour

Studies” Mumbai University. young, dynamic, and enthusiastic,

self-driven HR professional can bring experience in an

organization. their strengths are getting along with people.

Understand human psychology, human behaviour, human traits,

understanding human strength & weaknesses.

Mr. Akash Bangar( Sales & CRM )

Mr. Suhas More( Director)

He is having the dynamic young personality since his schooling

tenure and he has completed his graduation from since Faculty

He is having 5+ Years of rich experience in the field of security

industry Safety and allied Services with well - known

organization namely M/S Hi tech Private Limited Pune and

recently associated with BSF Group in the capacity of Director

Operations and CRM In addition grass route supporting Officers

& well experienced Workforce is having with our team

Mr Akash Bangar is Having a dynamic personality and he

acquired the specialized experience n security safety and allied

services from reputed security Agencies for 3+ Years It is needles

to sates that he is one of the key assets and leading person of

our Marketing / Sales and Operations Team.

Our mission is to provide protection and security to our clients througha bespoke service tailored to their specific needs, ultimately the safetyand security of the client’s staff, premises, assets, and the generalpublic is our highest priority.

Mission Statement

We are committed to the ongoing improvement of the services weprovide to our clients. By investing in and developing our mostimportant assets, our staff, we aim to achieve all our goals andexceed our clients’ expectations. Through our commitment to highstandards, it is our vision to earn the trust of our clients by deliveringthe best quality services within the Maharashtra.

Vision

Covering all aspects of Private Security services as well as systemsincluding Manned Guarding and Electronic Surveillance systemsensuring 360˚ security to the client.

Scope

As a company and as individuals we value above all else honesty, integrity,unselfishness, professionalism, and mutual respect. For our staff, we offera rewarding and challenging environment where personal developmentcan flourish. We hold ourselves accountable to our clients, staff, andpartners by honouring our commitments, providing results, and continuallystriving to provide the highest quality services.

Values

Along with ensuring client and customer satisfaction, create an environmentto nurture employee satisfaction leading to loyal and productive employees.This employee recognition and job satisfaction to be a leading indicator ofcustomer loyalty and satisfaction.

Competitive Advantage

7

8

SpecializedGuardingServices

CorporateSecurityServices

BouncerServices

EventSecurityServices

EscortGuardingServices

RiskManagement

Services

IndustrialSecurityServices

Bank

SecurityServices

ElectronicSecurityServices

SecurityGuard

TrainingServices

Responsive / TrafficWarden

FireWarden

Hotel &Hospitalities

Services

It / ItESServices

IndustrialLabourSupply

IndustrialHouse

keepingServices

Our Services

Quick Reaction Team (QRT) BSF has its own

unit of Quick Reaction Team (QRT), lead by

Ex-Army personnel. In any kind of “ALARM SIGNAL”

received at our CMS, QRT reaches your premises

equipped with non-fatal arms to help to protect your

asset. QRT functional 24X7 hrs., and is regularly

carrying out patrol duties to check the performance

of the security guards deputed in various assignments

The company has a vehicle based patrol round the

clock to meet any emergency situations and also

deploys additional security at the installation/

establishment.

9

TRANSFERWe transfer our personnel every six months so that no individual develops

familiarity/ vested interest in a particular site. The transfers will be effected

only after due consultation with the site management

11

12

POLICE LIAISON

Dog squads are handled by experienced dog trainers. These

are serving the requirements of various industrial sectors

including perimeter and facility patrol, area search operations

and Intruder detection. Our healthy Dogs have the ability to

detect explosives and narcotics. The dog squads are also

used for home/family protection, intruder deterrence and

intervention, as also for personal property protection.

13

ACHIEVEMENT

26

Surkshit Pune Awarded

32

SECURITYTRAINING

33

Selection of Process-Security Guards/Supervisors

Man Power Resourcing: Advertisement in Newspaper / Notice Board / References.

Interview Process:Interview by Operational Manager » HR

Training:Subject: As Per PSARA 2005 ACT

Medical & Documentation: Individual's ID | Certificates

Verification:Of Antecedents, through Field Officers/ Civil Police as Required.

Deployment: Deployment at Site Required, 10 Days At Least.

On the Job Training:Firefighting, Practice, Tele. Duties, First Aid, Frisking & Checking PersonnelOperating Alarm Systems / Motors, General Documentation, DutiesParticular To The Unit Etc.

Desirable Physical & Educational Standards:

Height: Minimum of 165 C.M.Weight: Minimum 50 Kgs.Chest: Minimum 77 Cm & 85Cm.Expansion.

Age: 18 Years to 45 YearsEducation Std: Minimum10th, Be Able To Read, Writea English

34

BSF SECURITY TRAINING CAPSULE

Drill &Behavioural Skills

Uniform & Equipment (Wearing & Maintenance)

Gatehouse Functions

Search Procedure

Patrolling Duties

Store Inventory Tracking

Contingency Management

Health/Safety & First Aid

Telephone Handling

Handling and Operations Of Wireless

And Mobile Telephones

Crisis Management

Legal Aspects

Documentation

Site & Post Training

Fire Safety & Prevention

Physical Security, Area Security, Material

Security & Building Security

Access Control

Checking Incoming ,Outgoing Men, Material &

Transport Search Of Persons & Vehicles

Combating Internal Theft

Action To Be Taken On Dharnas, Gheraos,

Lockout & Strike

Mob Control

Dos & Don'ts of Security

Procedure of Reporting Incidence

Action To Be Taken On Occurrence Of An

Incident

First Aid

Standard Operating Procedures

LIST OF SUBJECTS COVERED DURING TRAINING

Principlesof Security

PhysicalSecurity

PersonnelSecurity

MaterialSecurity

DocumentsSecurity

LabourIntelligence

MusteringIn –OutSearch

AccessControl

Measures

ActionDuringLabour

Agitation

RightOf PrivateDefence

BombThreats

Sabotage Investigation Identification

FireFighting

DocumentsAt Gate &Various

Locations

GoodManners

& Etiquette

35

An affiliate of Bharat Shield Force, is

Maharashtra foremost training institute

dedicated to uplifting the standards of

service in the security industry through

comprehensive and innovative training of

security personnel. Each Bharat Shield Force

security practitioner, from security guards to

senior management, undergoes entry-level

and continuous training programs conducted

by P4, providing the individual with world-class

skills in threat detection, protection, combat,

fire-fighting, materials control & accounting,

as well as soft-skills such as courtesy,

positive attitude and loyalty towards client.

P4 path breaking training modules enable

security guards not only to handle physical

security requirements, but also situations

that call for intelligence and judgement.

TRAINING CYCLE

36

Police Private Security PartnershipProgramme (P4) Maharashtra state

R

IN-HOUSE TRAINING AT BSF GROUP

• Discipline

• Integrity

• Honesty

• Loyalty

• Courtesy

• Responsibility

• Hard-Work

Our Training Regime Includes

• Basic Training

• Specialized Training

• Supervisory, Pre-job & refresher Training

Refresher Courses Every six Months

Onsite Training

• Orientation

• Tasks & Duties

• Site Assessment

• Risk Assessment

• Threat Perceptions

• Contingency Planning

• Practice Drills

• Emergency Procedures

37

BASIC TRAINING

Physical Training

Professional Training

People Skills TrainingWe provides a training programme to all security

personnel before being placed on assignment

which includes :

BASIC TRAINING

We provide physical training to our security

professionals to overcome any kind of physical

threats. The physical training includes drill, physical

conditioning & unarmed combat.

Physical Training

We provides professional training to its security

personnel to effectively handle any kind of

emergency including personal protection,

security patrolling, industrial unrest, liaison with

police and filing of FIR, record keeping of men,

materials and vehicles...

Professional Training

We provides People skills training to its security

personnel to effectively handle all aspects of

indust r ia l re la t ions w i th government

departments, customer care etc...

People Skills Training

38

Positive Attitude

Environmental Training

PHYSICAL TRAINING

Drill

Physical Conditioning &

Unarmed Combat

We holds many sessions to develop a positive

attitude in its security personnel to cope with

difficult real-life situations without bitterness

or any negativity.

Positive Attitude

We a lso t ra ins i t s secur i t y pe r sonne l

to be eco-friendly in their outlook and care for the

paryavaran (environment).

Environmental Training

To enable the trainee to carry out the duties as

uniformed security staff in immaculate dress,

having smart, crisp movements, responding

promptly to orders of superiors in a disciplined

manner at all times.

PHYSICAL TRAINING Drill

To improve physical fitness of the trainee, enabling

him to be capable of carrying out sustained work,

thereby contributing to a healthy body capable of

resisting small illnesses. He learns also learn to

handle certain violent situations.

Physical Conditioning &Unarmed Combat

39

PROFESSIONAL TRAINING

Search and Blocking

Personal Protection

Emergency Situations &

Actions of Security Staff

Thereupon

W e p r o v i d e s t h i s t r a i n i n g t o m a k e

the trainees aware of the importance of security

patrols in maintaining security and safety of the

organisation’s premises. At the end of the training

session, the trainee is able to prevent thefts and

pilferage and other crimes, illegal encroachments,

accidents and report any breaches of safety

regulations, unauthorised entry at the organisation’s

premises, particularly at night.

PROFESSIONAL TRAININGSearch and Blocking

We provides this training to enable the trainees

to carry out the tasks of basic unarmed personal

protection. After training, the security personnel

are able to provide protection to the designated

individuals.

Personal Protection

We provides this training to prepare the trainees to

be able to recognise an emergency pertaining to

fire, bomb threat, dacoit, arson, riot, serious injury,

drunkenness and sexual harassment and to take

immediate and appropriate action to come to the

help of the victims without loss of time.

Emergency Situations & Actionsof Security Staff Thereupon

40

Liaison with Police

& Filing an FIR

Corporate Office

Industrial Unrest & Right

of Private Defence &

Legal Aspects

We provides this training to make the trainees

aware of the importance of maintaining good

liaison with the local police, and learn how to

file an FIR in accordance with the existing

laws, rules and regulations.

Liaison with Police &Filing an FIR

We provides this training to identify and assess

threats to the vulnerable areas and vital points

in the corporate office with particular reference to

VIPs working there and use the deterrent effect of

patrolling there.

Corporate Office

We provides this training to make the trainees

aware of legal aspects of crime, their statutory

rights of private defence, union activities, rights

and limitations and the role of security staff in

situations of industrial unrest

Industrial Unrest & Right ofPrivate Defence & LegalAspects

41

PEOPLE SKILLS TRAINING

Social skill is one of those

which include:

Client and

Industrial Relations

Customer Care

Today security personnel are not expected to be mere

gatekeepers. Keeping this fact in mind, BSF provides

appropriate training to make its security personnel lexible

and capable to meet the client's requirements. After this

training, the security guard gains an end-client "service"

orientation, courtesy, politeness, pleasant demeanour

and positive attitude.

Positive Attitude

We provides this training to make the trainees aware of

maintaining proper relations with the public and the

organisation’s employees. At the end of the training sessions,

the trainees shall have elementary knowledge of maintainin

good public relations and to resolve various types of inter

personal conflicts.

Social skill is one of those whichinclude: Client & Industrial Relations

We provides this training to make the trainees aware of the

fundamental importance of caring for the customers and

maintaining best relations with them so that they will be

able to conduct themselves well and give an excellent first

impression to every customer. To be aware of personal

hygiene, displaying positive and helpful attitude towards

the customer and to be careful about customers

Customer Care

42

POSITIVE ATTITUDETRAINING

All our programs lay stress on positive attitude.

Attitude emanates from the thinking process.

The beads of academic and professional subjects in

our programs are strung together by the thread of

positive attitude. This, we believe, acts as a powerful

lever for change and the benefits go far beyond the

ability to do the job in hand.

It is more about changing values and behaviour.

This encourages employees to think about their

role in the organisation in a wider context.

Overall the employees feel valued by the

organisation and are therefore more loyal to it.

Thus, by the end of the program, each of our security

guards is an effective performer plus an asset to

your organisation.

Our programs create not only good professionals but

also good human beings.

We attempts to inculcate a sense of costiveness in

our personnel. Our goal and hope is that the

positive attitude emanating from our staff will

enthuse everyone at the client site to bring out

the best in all. At the end of the training session,

the trainees imbibe respect and love for customers,

superiors, colleagues and subordinates; is sensitive

about good inter-personal relations, inculcate the

habit of following the orders of superiors with no

question raised; learn to be enthusiastic and sincere

in work; has an urge to improve professionally; learns

to maintain positive and happy attitude at home as

well as on the job; learns to take pride in the job, and

in the Organisation; become a positive influence on

other colleagues.

POSITIVE ATTITUDE TRAINING

43

ENVIRONMENTAL TRAININGSPECIALIZED TRAININGFire Prevention and Fire

FightingFirst Aid and Evacuation

Procedure

Our guards are made to realize the importance of

being a part of the biosphere. As such, they are

taught to treat resources with respect conserve and

not waste - and wherever possible contribute towards

the cause of protecting the environment.

ENVIRONMENTAL TRAINING

We provide special training to our security personnel

to make them aware of the causes of fire, the types

of fire, operate various types of fire extinguishers and

other equipment generally used for putting off fire. At

the end of the training session, the trainee is able to

know what to do in case of a fire emergency, their

duties as part of a fire fighting party, cordon party,

salvage party, rescue party, take precautions to

prevent out-break of fire and if required be able to

organise the existing manpower in these groups.

SPECIALIZED TRAININGFire Prevention and Fire Fighting

We provide special training to have elementary

knowledge of serious accidents and serious illnesses,

give first aid to the victims under the circumstances

of serious burn injury, gas victims, and victims of

de-hydration,cardiac attack and electric shock.

First Aid and EvacuationProcedure

44

Traffic ControlHandling Threat ofBomb/Explosive We prepare all Bharat Shield Force personnel to

carry out one of the most important assignments

that they frequently do i.e., Access and Traffic

Control. The main purpose of this training is to make

them able to handle all visitors, government

personnel, contractors, employees and their

relations, casual labour, and others on the

organisation’s premises; control and account for

the keys to the organisation's property and

premises; control incoming and out-going materials

with the view to avoid pilferage; control the entry

and exit of all types of vehicles and maintain records

on the computer or in registers.

Traffic Control

We provide special training to our security personnel

to take precautionary steps in case of threat of

bomb/explosives, reduce the damage as far as

possible, obtain assistance from government

agencies concerned, lead the organisation’s

employees to safety (crowd control), assist the

p o l i c e b o m b d i s p o s a l s q u a d i n t h e i r

investigation of the threat and/or explosion.

Handling Threat ofBomb/Explosive

45

OTHER TRAININGSupervisory Training

Pre-Job TrainingRefresher Training

Besides basic and specialized training, we also

provide other training modules like supervisory

training, pre-job training and refresher training for

our security personnel.

OTHER TRAINING

We provide supervisory training to those security

personnel found capable of supervisory duties. This

training module covers supervision, leadership,

human relationship management, substance abuse

detection and counselling, mentoring, psychological

aspects of leadership, emergency response, etc.

Supervisory Training

According to each client's requirements, all BSF

group security personnel are given appropriate

pre-job orientation & training. This training is based

on the client's specifications, job complexity and level

of responsibility.

Pre-Job Training

We give mandatory refresher training to all our security

personnel twice a year. More frequent training is

provided as per the client's needs and the performance

of each specific individual.

Refresher Training

46

सर�ार�काची कत��ये व जबाबदारी ु ं(मािहती पि�तका)ु

�थापना :-महारा�� शासन उ�ोग उजा� व कामगार िवभागाची अिधसचना �.एसजीए – १५९५/(२८५७) / काम – ५,ूिद. ०५-०१-२०२०अ�वये योजना लाग क�न अिधसचना �.एस.जी.ए.१३२०२ (२0२/१२) काम – ५,ू ूिद. ०६-०२-२००३ पण े िज�हा सर�ार�क मडळाची �थापना कर�यात आली.ु ु ं

पण ेिज�हा काय��े�ातील कारखाने व अ�थापना मधील खाजगी सर�ार�का�या नोकरीच ेिनयमन व क�याणु ु ंकरण ेआिण न�दीत मालकाकडे आव�यकतेनसार िवतरीत करण ेह ेयोजनेच े�येय आह.ेु

सर�ार�काना आिथ�क फायद ेिमळावेत �हणन िद. ०१-०१-२०१० पासन नवीन वेतन व भ�िे नि�त केले आह.ेु ं ू ूसर�ार�काना भरीव आिथ�क फायद ेिमळावेत �हणन न�दीत मालकाकडन वेतनावर ४२.५% अिधभार (ले�ही)ु ं ू ं ूआकार�यात येत असन या अिधभारातन सर�ार�काना भिव�य िनवा�ह िनधी, उपदान, िदवाळी बोहणी,ू ू ु ंरजेचा पगार, पगारी स�या. ई. एस. आय.सी. गणवेश इ�यादी फायद ेद�ेयात आले आहते.ु ्

न�दीत मालकाकडे सर�ार�काना िवतरीत के�यानतर �यानी करावयाची कत��ये व जबाबदा�या पारपाड�या�यां ु ं ं ंआहते.

पहारेकरी/ सर�ार�क यानी �याना नेमन िदलेली काम ेकरताना बजावावया�या कत��या सबधीच ेठळकु ं ं ू ं ं ंम� ेसर�ार�काची आव�यकता.ु ु ं

१.१ सर�ार�काकडन काम अपेि�त आहे:ु ं ू

१.१.१समथ�ता सव�साधारण �सगी आपणास आव�यकता वाट�यास कशी व कोठन मदत िमळवावी ह े�या समािहत असलें ं ू पािहजे व अशी प�रि�थती तो समथ�पण ेहाताळ शकला पािहजे.ू१.१.२सावधपणा कत��य बजावत असताना तो नेहमी सावध असला पािहजे, �या�या प�रणामी इजा होईल िकवा मालम�ा आिणं ं अवजारे याच ेनकसान होईल अशा काय��मा�या वेळी, प�रि�थती िकवा जोखमी�या वेळी तो सदवै जाग�कं ु ं असला पािहजे. १.१.३ व�ीृ अशीलाकडे येणा�या अ�यागताला �थम सपक� नेहमी सर�ार�काशी साधावा लागतो. अ�यागत अशीला�यां ु कपनीच ेजे म�याकन करतो �यावर सर�ार�क �या प�तीने अ�यागताच े�वागत करतो आिण �या�या ��ानां ु ं ु ं उ�रे दतेो �याचा �भाव मोठया �माणावर पडतो. मानवी आिण कमच� ारी �तरावरच ेसबध सर�ार�का�या ् ुं ं व�ीवर मोठया �माणावर अवलबन असतात.ृ ् ूं

47

१.१.४ सौज�य सर�ार�क सदवै सौज�यशील असला पािहजे. �याने ठाम असले पािहजे �याचा अथ� �याने नेहमी लढाई�याु तयारी वर अस�यासारख ेअसायला हवे असा नाही. सर�ार�क बेपवा�ईपणाचा अवलन करता सौज�यशीलु ं राह शकतो अमीअिश�पणा नकरता चाग�या प�तीने वाग शकतो.� ं ू१.१.५ िश�त �यि�गत आवडी िनवड�मळे सर�ार�क कत��य बजाव�या पासन ढळता कामा नये. व�र�ानी िदले�या सव�ु ु ू ं आदशेाच ेपालन सव� सर�ार�कानी स�वर क�न यो�यती काय�वाही करण े अपेि�त आह.े िश�तयाचां ु ं अथ� िश�ा असा�हवे, खरी िश�त िह व�र� उपि�थत नसताना सव� प�रि�थतीम�ये �य��या उिचत वत�णक�तनं ु ू �य� होत असते.१.१.६ अनकरणीय वत�वणकु ू सव� वेळी अशा रीतीने वागले पािहजे क�, �या मळे आपली �वतःची, आप�या िवभागाची आिण स�थेचीु ं �ित�ा वाढेल.१.१.७ क�पनाश�� १.१.७.१ िदले�या ठरािवक प�रि�थतीत काय घड शकेल याची क�पना कर�याची श�� आिणू १.१.७.२ आणी बाणी उ�व�यास करावया�या यो�य �या कारवाईची �परेषा आख�याची श�� आपण वाढिवली पािहजे.१.१.८ कत��याबाबत आ�था सर�ा र�कानी �या�या कत��याबाबत अिभमान बाळगला पािहजे आिण �या�या कामाम�ये �यानी पण � आ�थाु ं ं ं ं ू दाखिवली पािहजे. ते �या प�तीने �याच ेकत��य करतात �या प�तीत ही आ�था �तीत होत असते आिणं �या�याशी सपका�त येणा�या�या तील�ातही येते.ं ं ं ं१.१.९ िन�ा सर�ा र�क, सर�ाकाशी आिण स�थेशी एकिन� असला पािहजे. “ह ेस�थे�या िहताच ेआह ेकाय?” याचाु ु ं ं िनणय� �याने घतेला पािहजे. िन�ा याचा आथ� असाही नाही िक, गोपनीय मािहती�याबाबत व�र� तम�या िवषयीु िचताम� राहतील एवढा �याचा तम�यावर िव�ास राहील.ं ु ं ु१.१.१० चातय�ु सर�ा र�काने उतावळेपणाने िकवा अवाजवी भावनावश होऊन कती करता कामा नये. लोकाबरोबर वादिववादृु ं ं करता कामा नयेत आिण िनतात आव�यकता नसेल ते�हा बळाचा वापर टाळला पािहजे. शाततेच े�दशन� करा.ं ं जबाबदारीची �ित�ा राखा ताबा ठेवा.

48

१.२ आपण खालील�कारे सर�ण करतों १.२.१ अिनयिमत प�रि�थती व हालचाली याच ेिनरी�ण क�न.ं १.२.२ अिनयिमत प�रि�थतीत सधारणा क�न िकवा �याबाबतचा अहवाल सादर क�न.ु ं १.२.३ कारखा�या�या आत ये�यास िकवा बाहरे जा�यास फ� अिधकत साम�ीसच परवानगी दऊेन.ृं ु १.२.४ कारखा�या�या आत ये�यास िकवा बाहरे जा�यास फ� अिधकत �य��सच परवानगी दऊेन.ृं १.२.५ िनयमाची व काय�ाची अमलबजावणी क�न.ं ं १.२.६�यव�थापनाची व कमच� ा�याची सेवा क�न.ं १.२.७ सभा�य हानी ल�ात घऊेन �यासाठी योजना आखन.ं ू १.२.८कमच� ा�याना आदर व �या�या शभ�ेया सपादन क�न आिण �यायोगे कमच� ारी व �यव�थापन �या�यां ं ु ं ं सबधाच ेजतन क�न आिण �यात वाढ क�न.ं ं

१.३ खालील बाब�चे आपण िनरी�ण करतो १.३.१ आग आिण सरि�ततेची जोखीम.ु १.३.२ घातपाती क�या�या परावा.ृ ु १.३.३ साम�ीचा अप�यय.ु १.३.४ स�थेची साम�ी िकवा कमच� ा�याची मालम�ा याची चोरी.ं ु ं ं ं १.३.५ िव�त �हात / उपक� �ात �यामळे आग लाग शकेल असे िकवा �फोटक सािह�य.ु ु ू ं १.३.६ उिचत िब�ले व पास याची ओळख पटिवण ेआिण साम�ीची सटका करण.ें ु ु १.३.७ मादक िकवा गगी आण�या�या ��यासारखी िविहत न केलेली औषध ेनेण.ें ं ु १.३.८ अग�य� िकवाअ�य ह�यारे वापरण.ें १.३.९ नाद��त िकवा िन�पयोगीपणाने जळणारे िदवे.ंु १.३.१० वग�कत िकवा मह�वाच ेकागदप� उघड करण.ेृ ं १.३.११ स�थेची मालम�ा साभाळ�याच ेकाम नीट होत आह ेयाच ेिनरी�ण करण.ें ं १.३.१२ कलपबद न केलेली दारे व खो�या.ु ु ं १.३.१३ स�थेची मालम�ते गैरवत�वणक / गैरवापर.ं ू १.३.१४ र�गाळण.े १.३.१५ उ�पादनाच ेकामात ढवळाढवळ करणाराअडथळा. १.३.१६ परवानगी नसेल अशा िठकाणीध�पान करण.ेु १.३.१७ सर�े�या िठकाणची न�त�ची कलपबद न केलेली कपाटे .ु ु ु ं १.३.१८ स�थे�या धोरणाच ेिकवा िनयमाच ेअ�य सव� �कारच ेउ�लघन.ं ं ं ं ं

49

१.६ ल�ात ठेवा १.६.१ सौज�यामळे आदर िमळतो.ु १.६.२ �ानाचा प�रणाम होतो. १.६.३ सहनिशलतेमळे सहकाय� िमळते.ु १.६.४ सेवेमळे सिद�छा वि�गत होते.ृु ं १.६.५ यासवा��या योजनेक�मळे काम चाग�या �कारे होते.ु ं १.६.६ अिशला�या िनयमाची यो�यरी�या अमलबजावणी कर�यासाठी त�ही या िनयमाच,े तसेच आप�यां ं ु ं स�थे�या िविनयमाच ेपालन केले पािहजे. ह ेअितशय मह�वाच ेआह.ें ं १.६.७ �ािधकरणािवषयी सहजपण ेअपश�द वापरले जातात आिण �या�या अपयोजनेमळे लगेचच सताप,ं ु ं असतोष उ�प�न केला जातो.ं १.६.८ ह ेल�ात ठेवा क�, ��येक �य��िह पथक आह ेआिण ती अगदी तम�या सारखीही अस शकतेअसेृ ु ू समजन ित�याशी वागा.ू १.६.९ ग��ाब�ल तम�या िव�� बदल घ�ेयाचा �य�न होण ेह ेत�हाला मळ ग�हगेारापे�ा अिधक कमीपणाच ेु ु ु ू ु आह.े १.६.१० सहनशीलता आिण चातय� याची सव� प�रि�थतीम�ये आव�यकता असते.ु ं

२.१ कत��यातील द�ता २.१.१ सर�ा र�क कत��य बजावत असताना द� व सावधान राहन कामातील �याची आ�था �कट करतील.�ु ं ं

२.२ अ�ाचे पालन २.२.१ कोणीही सर�ा र�क एकसघ रा�या�या, दशेा�या अथवा महाना�पालीके�या िनयमाच ेजाणनबजनु ं ं ू ु ू अथवा उ��ेपव�क उ�लघन करणार नाही.ु ं

२.३ सर�ा र�काचे �व�पु २.३.१ कामावर असताना िकवा नसताना लोकासमोर येताना सर�ा र�क टापटीपीत व �व�छ �व�पात येईलं ं ं ं ं ु आिण �या�या पय�वे�काना िविहत केलेला पण � गणवेष तो प�रधान करील.ं ू २.३.२ चामोडे व िपतळ नेहमी पॉिलश केलेले असेल. २.३.३ आप�या �यवसायाच ेसाव�जिनक �व�प कमच� ारी वग� �ािधकरणाच े�ितिनिध�व करत अस�याने �यावसाियक आव�यकता �हणन केसाची लाबी व चहे�यावरीलकेसा�या बाबतीत खालील�माण ेसकेत िविहतू ं ं ं ं कर�यात आले आहते.

िनयम आिण िविनमय

50

१.४ आपण खालील गो��या िव�� अमलबजावणी करतो.ं १.४.१ आगीची अवजारे, उपयोगी व�त िकवा य� या�यात अनिधकत िफरवा िफरव करण.ेृू ं ं १.४.२ घातपाती िकवा हरेिगरीची िकवा िवघातक क�ये.ृं ं १.४.३ सरि�तते�या िनयमाच ेउ�लघन.ु ं ं १.४.४ अशीला�या आिण कमच� ा�या�या मालम�चेी चोरी.ं १.४.५ स�थे�या मालम�ते मादक िकवा गगीकार ��यासारखी िविहत न केलेली औषध ेबाळगण ेिकवा वापरण.ें ं ं ु ं १.४.६ ह�यारे बाळगण.े १.४.७ गैरवत�वणक, अनैितक िकवा अस�य वत�वणक.ू ं ू १.४.८ धागडिधगा िकवा द� ब�ीने केले�या खोडया.्ं ं ुु १.४.९ स�थे�या प�रसरात जगार खळेण ेिकवा याचना करण.ें ु ं १.४.१० धमि� नदा करणारी िकवा अस�य भाषा वापरण.ें ं १.४.११ मालम�ा, अवजारे, य�े िकवा साम�ी याचा द�पयोग अथवा नाश करण.ें ं ु ं ु १.४.१२ परवानगी नसेल अशा िठकाणी ध�पान करण.ेु १.४.१३ स�थे�या प�रसरात िनदशन� े करण ेिकवा अडथळा उ�प�न करण.ें ं १.४.१५ स�थे�या मालम�ते सािह�याच ेअनिधकत िवतरण करण.ेृं १.४.१६ अफवा पसरवण.े १.४.१७ र�गाळण.े १.४.१८ स�थेची मालम�ा ठेवले�या िठकाणी अनिधकतरी�या िफरवण.ेृं

१.५ सय�ाची सर�ा करणे �हणजे िनमा�ती िवभागाचे काम करणे आहे काय?ं ु १.५.१ “िनमा�ती” श�दची सव�सामा�य �या�या िवचारात �यावयाची तर �याच ेउ�र “नाही” असे आह.े १.५.१.१ आपणसर�ण क�न �या�ारे अखिडत िनिमत� ी होईल असे पाहतो.ं ं १.५.१.२ नको असले�या गो�ीपासन आपण बचाव करतो आिण उ�पादनासाठी आव�यक �या गो��ना �वेश दतेो.ू १.५.१.३ इमारती, य�े. अवजारे आिण साम�ी व उ�पादना�या उपयोगा�या व�त याच ेआपण जतन करतो.ं ु ू ं १.५.१.४ स�थे�या आिण कमच� ा�या�या मालम�चे ेआपण चोरी िकवा द�पयोग यापासन र�ण करतो आिणं ं ं ूु अशा �कार�या घटना�या तपास करतो.ं १.५.१.५ सशया�पद घातपात िकवा िवघातक कारवाया�या घटना�या तपासा�या कामी आपण सहा�य करतों ं ं ं आिण अहवाल तयार करतो. १.५.१.६ आपण सर�ा उपकरणाची चाचणी करतो आिण सर�ेचिेनयम जरी करतो.ु ं ु १.५.१.७ आपण हकमाच ेपालन करतो आिण वत�णक�च ेिनयम जरी करतो.� ु ं ु १.५.१.८ ��य� िनिमत� ीखरेीज अ�य सव� काम ेआपण आप�या हातानी करतो आिण िनिमत� ीस उपय�ं ु अशी प�रि�थती िनमा�ण कर�यास आपण सहा�य करतो. 51

२.३.४ सर�ा र�क, �याने घातलेली टोपी (जी काया�लयीन गणवेशाचाच अिवभा�य भाग असन सव� सर�ाु ू ु कमच� ारी वगा�ने ती घालण ेआव�यक आह)े नीट बसेल तशा रीतीने आपले केस कापेल व �याचा भाग टापटीपीनें ं पाडेल. प�षाच ेकेस शटा��या कॉलरपे�ा अिधक लाब असता कामा नये. चहे�यावरील केसा�या बाबतीत पढीलु ं ं ं ु प�त िविहत कर�यात आली आह.े त�डाची �दी आिण खाल�या ओठा�या पिलकडे व िव�तरणारी �यवि�थतं कापलेली िमशी अन�ेय आह.े काना�या पाळी�या खाल�या बाजपे�ा अिधक न िव�तारणारे �यवि�थतु ू कापलेले बाजच ेकेस अन�ेय आहते. (क�ले राखण ेअयो�य)ंू ु २.३.५ गणवेश नेहमी �व�छ आिण नमनेदार अव�थेत असेल.ु २.३.६ कामावर असताना िब�ले/ओळखप� नेहमीप�रधान केलेले असतील. लॉकर द�ेयात आला असेल तरं ं िब�ला आिण गणवेश नेहमी �यात ठेव�यात यावा.ं ं २.३.७ सर�ा र�काची ही जबाबदारी आह ेक�, �यास िदले�या पदास उिचत व �व�छ रीतीने तो/ती राहील.ु ं २.३.८ गणवेशावर स�थेने परिवले�याबािब�यित�र� अ�य अिधिच�ह,े �येयिच�ह,े बटण अथवा अ�य व�तं ु ं ू स�थे�या �प� परवानगीिशवाय कोणीही प�रधान करणार नाही.ं २.३.९ जोडे-चामडे अथवा त�सम सािह�याचवे पॉिलश कर�यायो�यअसतील. जोडे, पय�वे�काने ठरिव�यानसारु सरि�तता, चपळपणा व म� हालचाली याना अतिनरोध न करणा�या धाटणीचचे असतील.ु ु ं ं २.३.१० सर�ा र�काच े�व�प या िवषयी २.३ म�यनमद केले�या तरतद�चवा वारवार भग के�यासु ू ु ं ं कमच� ा�यास लेखीसमज िदली जाईल आिण चका द��त कर�याबाबत �वैर दल�� के�यास व स�थे�या ��थािपतु ंु ु धोरणाच ेअनपालन न के�यास कमच� ा�यािव�� िश�तभगाची कारवाई केली जाईल.ं ु ं ं

२.४ लोकाना �ावयाची सौज�यपण� वागणकं ू ू २.४.१ सर�ा र�क लोकाशी सव� वेळी सौज�याने, दयाळपण,े सहनशीलपण ेव आदरपव�क वागतील आिणु ं ू ू कत��य बजावत असताना ते नी:प�पातीपण ेवागन �वतःसाठी व �या स�थेच े�ितिनिध�व ते करतात �यां ू ं स�थेसाठी लोका�या �शसा िमळिव�याच े�य�न करतील.ं ं ं

२.५ व�शीरपणा २.५.१ सर�ा र�क �याना सोपिवलेले काम त�परतेने व व�शीरपण ेपार पडतील.ु ं २.५.२ सर�ा र�क यो�यरी�या काय�म� के�यािशवाय नेमन िदले�या पदाचा कारभार सोडणार नाही.ु ु ू २.५.३ अ��यरी�या अनपि�थत रािह�यास िश�तभगिवषयक कारवाई कर�यात येईल.ु ं २.५.४ व�शीरपणा या िवषयी २.५ म�ये नमद केले�या तरतद�चा वारवार भग आिण / िकवा �यािवषयी अनादरू ु ं ं ं दाखिव�यास कमच� ा�यास लेखी समज िदली जाईल आिण चका द��त कर�यािवषयी �वैर दल�� के�यास वु ु ु स�थे�या ��थािपत धोरणाच ेअनपालन न के�यास व स�थे�या ��थािपत धोरणाच ेअनपालन न के�यासं ं ु ं ं ु कमच� ा�यािव�� िश�तभगाची कारवाई केली जाईल.ं ं 52

२.६ आदेश २.६.१ सर�ा र�क सव� आदशेाच ेत�परतेने पालन करील आिण जारी झालेले सव� नवीन आदशे तोु ं प�रहारकाला सागेल.ं २.६.२ आदशे व सचनाब�ल ब�ीपर�सर अनादर बाळग�यास िश�तभगिवषयक कारवाई केली जाईल.ू ं ु ु ं

२.७ कामावर असतानाची वत�वणकं ू २.७.१ सर�ा र�क कामावर असताना नेहमी जागत व सावध राहील.ृु ं २.७.२ सचना आिण काम कसे कारावयाच ेयासबधी िदले�या सािह�या�यित�र� अ�य सािह�य तो कामावरू ं ं असताना वाचणार नाही.ं २.७.३ तोअनाव�यक सभाषण करणार नाही.ं २.७.४ राजकारण, धम � अशा वाद��त िवषयाशी चचा� तो करणार नाही.ं २.७.५ नोकरी�या जागेम�ये अथवा स�थे�या गणवेशात असताना तो बाहरेील कामकाज करणार नाही.ं ं २.७.६ कोणाहीकडन कोण�याही कारणासाठी तो ब�ीस िकवा उपदान �वीकारणार नाही.ू ं ं २.७.७ तोवैयि�क कारणासाठी दर�वनीवापरणार नाही.ं ू २.७.८ तो सहकारी कमच� ा�याकडन िकवा नेमले�या स�थेतील कमच� ा�याकडन पैसे उसने घ�ेयाचा �य�नं ू ं ं ं ू करणार नाही. २.७.९ बाह�ेन आले�या दर�वनीस तो “सर�ा र�क (नाव)” असे सागन �ितसाद दईेल. सव� िनरोप िलहन घईेल.�ु ं ं ूू २.७.१० तो कपाटे, डे�कस यावरील सािह�य तो हलवणार नाही. �याचीपन��यव�था लावणार नाही िकवा तेु ं वाचणार नाही आिण कोणा अनिधकत �य��सही तसे क� दणेार नाही.ृ २.७.११ �ितिष� �े�ात िकवा लोकासमोर तो ध�पान करणार नाही. सय�ाच ेध�पानासबदी सव�साधारण िनयमं ं ु ं ु ं ं �यास बधनकारक असतील.ं २.७.१२ लोकाशी िकवा सहकारी कमच� ा�याशी बोलताना तो धमक�ची, अपशा�� िकवा अपमाना�पद भाषां ं ं ं ु ं वापरणार नाही िकवा �या�याशी तो अनादराने वागणार नाही.ं ं २.७.१३ कामावर असतानाची वत�वणक यािवषयी २.७ म�ये नमद केले�या तरतद�चा वारवार भग आिण / िकवा ं ू ू ु ं ं ं �यािवषयी अनादर दाखिव�यास कमच� ा�यास लेखी समज िदली जाईल आिण चका द��त कर�यािवषयी �वैरं ु ु दल�� के�यास व स�थे�या [��थािपत धोरणाच ेअनपालन न के�यास कमच� ा�यािव�� िश�तभगाची कडकं ं ु ं ंु कारवाई केली जाईल.

२.८�ितिष� काय��म

53

२.८.१ कोण�याही वशािव�� िकवा धािमक� गटािव�� षेमलक िकवा गैरसमज िनमा�ण करणारा �चारं ं ु ं करणा�या िकवा जोपासना करणा�या �य��शी अथवा सघटनेशी सर�ा र�क जाणीवपव�क सल�न असणारं ं ु ू ं नाही िकवा �या�याशी तो कसलाही �यवहारही करणार नाही.ं ं २.८.२ बेकायदशेीर काया�त गतले�या कोणाही �य��शी तो जाणीवपव�क सल�न करणार नाही.ंु ू ं २.८.३ कामावर असताना िकवा कामावर याय�या लगेच आधी तो मादक ��य सेवन करणार नाही.ं ं अन��ीधारक वै�ाने िविहत के�याखारेच कधीही तो गगीकारक ��य िकवा नाद लावणारी ��य दणेार नाही.ु ं ु ं २.८.४ अिभ�ात गणवेशात असताना तो जेथे मादक ��ये िवकली जातात अशा जागेत जाणार नाही.ं २.८.५ मादक ��ये िवकणा�या आ�थापनेची नोकरी तो, स�थे�या लेखी परवानगीिशवाय �वीकारणार नाही.ं २.८.६ �ासामधन अ�कोहोय� ��याची दग�धी येते आह,े अशा अव�थेत तो/ती कामावर �ज होणार नाही.ू ु ूु २.८.७ अशीला�या जागेत तो प� ेिकवा योगायोगाच ेिकवा जगारी �व�पाच ेखळे खळेणार नाही िकवां ं ु ं कोण�याही वेळी बेकायदशेीर खळे (जगार) खळेणार नाही.ु २.८.८ स�थे�या लेखी परवानगीिशवाय तो अ�य कोण�याही स�थेस/कपनीस जािहरातीसाठी, प�ाकनासाठी वाृं ं ं ं �वा�रीसाठी �वतः�या छायािच�ातील गणवेशावरील नाव व उपाधीचा वापर क� दणेार नाही.ं २.८.९ �ितिष�काय��म यािवषयी २.८ म�ये नमद केले�या तरतद�बाबत अनादर दाखिव�यास कमच� ा�यासू ु लेखी समज िदली जाईल आिण चका द��त कर�यािवषयी �वैर दल�� के�यास व स�थे�या ��थािपत धोरणाचेु ं ंु ु अनपालन न के�यास कमच� ा�यास बडतफ� केले जाईल.ु

२.९ अहवाल देणे २.९.१ िदले�या पदा�या ��ी�ेपात अथवा ऐकणा�या क�ेत घडणा�या बाबतीत सर�ा र�क सावध असेल वुु सव� बाब�च ेतो िनरी�ण करील. २.९.२ उ�र आदशेात समािव� नसले�या आणीबाणी�या �सगी तो पय�वे�कास त�काळ दर�वनीव�नं ू अहवाल दईेल. २.९.३ स�थेच ेिनयम िकवा प�यथ� उ�र आदशेा�या सव� �कार�या उ�लघनाबाबत तो लेखी अहवाल तयारं ं ु ं ं करील. २.९.४ अहवालात कोण, कधी, के�हा, कठे, का, काय, आिण कसे या सव� बाब�चा तो समावेश करील.ु ं २.९.५ अहवालात तो आपले मत न िलिहता फ� वा�त�ठीतीबाबातच िलिहत. चक��या िवधानाबाबत गभीरु ु ं ं िश�तभगाबाबत गभीर कारवाई केली जाऊ शकेल.ं ं २.९.६ कत��य बजावत असताना सर�ा र�कास अपघात झाला- मग तो िकतीही िकरकोळ असला तरी – तरं ु सा�ीदारा�या नावासिहत �याचा तपिशलावर पण � अहवाल तो/ती िलिहत व �या�या / ित�या पय�वे�कासू ताबडतोब लेखी अहवाल सादर करील. 54

२.९.७ घरा�या प�याम�ये अथवा दर�वनी �माकात बदल झा�यास सर�ा र�क �यािवषयी �या�या / ित�यां ु ंू पय�वे�कास ताबडतोब लेखी अहवाल सादर करील. २.९.८ नाग�रक, कमच� ारी अथवा सर�ा र�क �या�याकडन ह�यार वापरले जाईल अशा कोण�याही �करणी तोु ं ू लेखी अहवाल दईेल.

२.१० गोपनीय सािह�य २.१०.१ सर�ा र�क काम करीत असताना �या�या मागा�त जे जे सािह�य आिण मािहती �या�या ल�ात येईलु ं ं ं तो सव� गोपनीय समजेल. २.१०.२ सर�ा र�काना �या िवभागा�या सर�े�या कामावर नेमलेले असेल �या िवभागा�या काया� िवषयीु ं ु िकवा जािहर भा�य करणार नाहीत.ं

३.१ घातपाती क�याचे �कारृ ३.२.१ याि�क घातपात ं ३.२.१.१ मोडतोड िकवा हातचलाखी यामळे य�े िकवा अवजारे याच ेनकसान होण.ें ु ं ं ं ु ३.२.१.२ िव�त क� �, पारेषण तारमाग�, बदली क� �,े �वीच बोड�स कनवा िव�त �णाली�या अ�य मह�वा�याु ् ु जागा याच ेनकसान होण.ें ु ३.२.१.३ य�ाची जलद व अित�र� झीज हो�यासाठी चिल�ाम�ये घषक� ��य िकवा रसायन टाकण ेआिणं ं य�ाम�ये असबिधत व�त ठेवण.ें ं ं ू ३.२.१.४ बेअ�र�ज जाळ�यासाठी चिल�े �रकामी करण ेआिण �ॅक केसेसम�ये काकवी ओतण ेअशा �कारें वगण �णालीत िबघाड करण.ें ३.२.१.५ चलिच�ात जादा भारिनमा�ण कर�यासाठी िव�त अवजाराच ेिकवा िनय�णाच ेनकसान करण.ेु ं ं ं ु ३.२.१.७ मौ�यवान अवजारे िकवा ताि�क य�णचेी चोरी करण ेिकवा नकसान करण.ें ं ं ं ु ३.२.१.८ सय�ाम�ये बसिवले�या िकवा वापरले�या साम�ीच ेनकसान करण.ें ं ं ु ु ३.२.१.९ तयार उ�पादनाच ेसय�ाम�ये नकसान करण ेआिण �या�या वाहतक�स िवलब लावण.ें ं ु ु ं ३.२.१.१० िनला�ा�, स�, काम चाल असलेले नमने िकवा अ�य गोपनीय अधसा�म�ी यात ह�त�ेप करण ेिकवाू ू ु ं ु ं �याची चोरी क�न नकसान करण.ें ु

३.२ घातपात कर�याची करणे ३.३.१ वेतन ३.३.२ अितरेक� दशेभ��-दशेासाठी कोणताही �याग कर�याची तयारी ३.३.३ राजक�य अितरेक- राजक�य त�व�ाना�या �सारासाठी कोणताही �याग करावयाची तयारी.

55

३.३.४ पवा�य�यातील अिववेक� कती �काशात आणण ेिकवा बळाचा धाक दाखिवण.ेृू ु ं ३.३.५ शासन, मालक िकवा सहकारी कमच� ा�यािव�� सडाची भावना खोलवर �जलेली असण.ें ं ु३.४ घातपात रोख�यासाठी काय करता येईल ३.४.१ िन�ावान अस�याच ेढ�ग करतात अशा �य��, आिण उ�ोगी कामगार जे दस�या�या कामात रसु दाखिवतात, परत �या िनिम�ाने सय�ाची आरेखन आरि�त ममभ� देी जागा आिण सय�ा�या िकवा कमच� ारीं ु ं ं ं ं ं वगा��या सवाई याचा अ�यास करतात अशा �य��वर ल� ठेऊन घातपात रोखता येईल.ं ३.४.२ भिव�यदश� कामा�या बाबतीत लहानलहान चका क�न उ�पादनात िबघाड करतात अशा �य��वर ल�ु ठेऊन घातपात रोखता येईल. ३.४.३ लहानसहन कामात वेळ दवडन, मोठया कामाना िवलब लावणा�या �य��वर ल� ठेऊ.्ं ू ं ं ३.४.४ सव� आजाराच ेकाळजीपव�क िनरी�ण क�न आिण शारी�रक सर�ण उपयोजनेची वारवार तपासणी क�न.ं ू ं ं ३.४.५ मौ�यवान अवजारे व कागदप�े याच ेसात�याने सर�ण क�न.ं ं ३.४.६ िनब�िधत �े�ािवषयी “मािहती होण ेआव�यक नाही“ अशा �य�� आिण अनिधकत �य�� याना �वेशृ ं नाका�न. ३.४.७ ओळख न पटणा�या �य��िवषयी अहवाल सदर क�न आिण सशया�पद हालचाल�िवषयी आ�ेप घऊेन.ं ३.४.८ दोष/उणीवाब�ल यो�य अिधका�यास लगेच अहवाल सादर क�न.ं

४.२ औ�ोिगक सर�ा र�काची कत��ये ु ं ४.२.१ बेकायदशेीर �वेशास �ितबध करण.ें ४.२.२ चोरीस �ितबध करण.ें ४.२.३ स�थे�या िनयम व िविनयमा�या उ�लघनास �ितबध करण.ें ं ं ं ४.२.४ �थािनक, रा�य आिण सधीय िनयमा�या उ�लघनास �ितबध करण.ें ं ं ४.२.५ अ�नीस �ितबध करण,े आग लाग�यास ताबडतोब धो�याची सचना �ा आिण अ�य आव�यक तीं ू काय�वाही करा. ४.२.६ लगत�या दर�वनीच ेिठकाण आिण आग, आणीबाणी�या प�र�थती व शातता भगा�या �करणी अहवालं ंू कसा �ावा याची मािहती क�न �ा. ४.२.७ सचमाडणी�या भगोलाचा िनत प�रचय क�न �ा व लोकाना माग�दशन� कर�याची �मता आ�मसात करा.ं ं ू ं ४.२.८ सर�ा, वाहतक आिण वाहन तळािवषयी�या सव� िनयमाची अमलबजावणी करा.ु ू ं ं ४.२.९ आणीबाणी�या �सगी सडकमाग� मोकळे ठेवा.ं ४.२.१० सर�ा, वाहतक आिण वाहन तळािवषयी�या सव� िनयमाची अमलबजावणी करा.ु ू ं ं ४.२.११ आणीबाणी�या �सगी सडकमाग� मोकळे ठेवा.ं.

56

४.२.१२ तम�या पदाचा काय�भार ि�वका�न िवचाराह � शासक�य आिण स�थेची मालम�ा तसेच स�थे�याु ं ं कमच� ा�याची वैयि�क मालम�ा याच ेसर�ण करा.ं ं ं ४.२.१३ र�क पदा�या जारी झाले�या नवीनतम िवशषे व सव�साधारण आदशेाचा प�रचय क�न �या.ं ४.२.१४ नेहमीपे�ा िनरा�या घटनेिवषयी तम�या लगत�या पय�वे�कास ता�काळ अहवाल सादर करा.ु ४.२.१५ आदशेात समािव� नसले�या कोण�याही �करणी ता�काळ तम�या लगत�या पय�वे�कास बोलवा.ु ४.२.१६ सशया�पद िकवा िश�तशीर नसले�या �य��स आिण मादक िकवा गगीकारक पेया�या अमलाखालीलं ं ं ं ु ं �य��स �थानब� करा अथवा रोखन ठेवा.ू ४.२.१७ मा�यता �ा� स�था अथवा शासक�य कमच� ा�याकडन त�हाला आदशे िमळा�याबरोबर ता�काळं ं ू ु तम�या पय�वे�कास बोलवा आिण �यास त�हाला िमळालेली मािहती �ा आिण �या�याकडन अिधकत आदशे ृु ु ू �ा

५.१ चो�यावर िनय�ण कर�याची काय�प�ती ं ं ५.१.१ भरटया चो�या कमी कर�यासाठी सचना ु ् ू ५.१.१.१ िनकेल, पराग, ताबे, िपतळ, िशसे, तेले, वगण, इ�यादी मौ�यवान धात�या िन�काळजी साठवणीवर वं ं ं ू हातालणीवर ल� ठेवा. ५.१.१.२ िवजेरी, टायस�,होराय�, रेडीयस इ�यादी उ�ण भाग वापरले िकवा साठवले जातात अशा जागीं ं चालले�या िन�काळजीपना�या िकवा शका�पद कारवायाकडे िवशषे ल� परवा.ं ं ं ु ५.१.१.३ �या मालम�चेा दिव�िनयोग �ाम�याने केला जाऊ शकतो अशा मालम��ेया अिधक सरि�तु ुु िनय�णासाठी तम�या िशफारसी �ा.ं ु ५.१.१.४ पाळी सपताना जेथे अवजारे िन�काळजीपणाने पस�न सोडन िदली जाऊ शकतात अशा जागा वं ू कामािवषयी अहवाल �ा. अशी काही अवजारे सर�ेसाठी सय� सर�ेसाठी�या म�यालयात आणण ेउिचत ठरेल.ं ु ं ु ु ५.१.१.५ पाळी�या शवेटी, �हण क� कमच� ारी कामावर नसताना अवजारे व अ�य परवठा �हण गोदीत पडलेलां ु आढळ�यास �याबाबत अहवाल सादर करा. ५.१.१.६ अनिधकत �य��ची उपि�थती िकवा सशया�पद�र�या वावरणारा कमच� ारी शोधन काढ�यासाठीृ ं ं ू अवजाराची पेटी आिण स�ह क� तपासा.ं ं ५.१.१.७ आठवडया�या शवे टी कलपबद न केलेले लोकस� तपासा. तसेच �यावेळी कामा�या बाकाव�नही् ु ु ं ं नजर टाका. ५.१.१.८ कच�या�या िढगातन िकवा मालम��ेया टोकाजविळल लपिव�या�या अ�य जागातन हडकन काढा.�ू ं ं ू ू ५.१.१.९ य� िकवा अवजार स�ह �े�ात चिल� िफरिवणा�या सदहेा�पद / सशया�पद कमच� ा�याची तपासणीं ं ं ं ं ं करा.

काय�प�ती

57

५.१.१.१० तयार उ�पादन ठेवले�या स�ह �े�ात िफरणा�या सदहेा�पद कमच� ा�याची तपासणी नको.ं ं ५.१.१.११ नको तेथे अवजाराची पेटी िकवा मालासाठी जागा सापडते िक काय �याचा तपास करा.ं ं ५.१.१.१२ सय�ाच ेकपण अथवा इमारती�या िखडक��या सदहेा�पद�र�या र�गाळणा�या �य��या तपासणी करा.ं ं ु ं ५.१.१.१३ यो�य �े�ा�या बाहरे सापडलेला माल िकवा पिव�िनयोगासाठी ठेवलेला माल आढळ�यास �याब�लं ु लगेच अहवाल सादर करा.५.१.२ माल लपिव�यासाठी वापर�या जाणा�या प�ती ५.१.२.१ कोटात लपवन नेण.ेू ५.१.२.२ शरीराभोवती गडाळण े(तार, लहान व�त, िकमती कापड इ�यादी).ंु ू ं ५.१.२.३ कोटा�या आतील कबरे�या दोराला बाधण.ें ं ५.१.२.४ शट� िकवा कोटा�या आत खा�ावर टागण.ें ं ं ५.१.२.५ पेटी�या पायाम�ये तरगत ठेवण.ें ५.१.२.६ टोपीम�ये सािह�य लपिवण.े ५.१.२.७ पायमोजाम�ये अशा �रतीने ठेवायच ेक�, ते पाया�या नडगीशी िकवा पोट�रशी एक�प होऊन जाईल.ं ५.१.२.८ पायाला बाधण.ें ५.१.२.९ हाता�या बाहीवरा�या कपडयातन नेण.े् ू ५.१.२.१० बाही�या आतील कपडयातन नेण.े् ू ५.१.२.११ बगलेतन नेण.ेू ५.१.२.११ बद छ�ीतन नेण.ें ू

५.१.३ र�कात सशय येईल अशा�रतीने वावरणें ५.१.३.१ कमच� ा�याने �वेश�ारापाशी खपच बेिफकारीने जाण.ेू ५.१.३.२ �वेश�ारापाशी खप वेगाने, खप हळहळ जाण.ेू ू ू ू ५.१.३.३ �वेश�ारापाशी येऊन कोणाला तरी खण करण.ेु ५.१.३.४ �वेश�ारापाशी येऊन परत मागे िफरण.े ५.१.३.५ ग�तीवर असले�या सर�ा अिधका�याची नीरथ�कबडबड स� करण.ेु ु ५.१.३.६ जेवणाचा डबा िकवा पास�ल दाखिव�यास अितशय उतावळेपणा करण.ें ५.१.३.७ जा�त कपडे घालण.े ५.१.३.८ हवामानानसार कपडे न घालण.ेु ५.१.३.९ बचावा�या मागा�ची जागा काळजीपव�क िनवडण.ेू ५.१.३.१० �वेश�ाराजवळ आ�यावर ग�तीवर असले�या अिधका�यापासन बाजला जाण.ेू ू ५.१.३.११ �याने/ितने “काही तरी िवसरले” असे सागन प�हा परत सय�ाकडे जाऊ लागण.ें ू ु ं ं 58

५.१.३.१२ अनैसिग�कपण े– पागळेपणाने िकवा पाय ताठ क�न चालण.ें ं ५.१.३.१३ नैसग�कतेपे�ा जा�त ताठ चालण.े ५.१.३.१४ नैसग�कतेपे�ा जा�त वाकन चालण.ेू ५.१.३.१५ हात सहजपण ेन हलवता ताठर ठेवण.े ५.१.३.१६ आतम�ये घटा वाज�या�या आधीच सय�ाकडे जाण.ें ं ५.१.३.१७ �वतः�या िवभागाखरेीज अ�य भागाम�ये र�गाळण.े ५.१.३.१८ कामा�या तासाम�ये गाडीम�ये र�गाळण.ें ५.१.३.१९ गा�तीवारीन सर�ा अिधका�याशी असणा�या वागणक�त ठरवन िकवा अनपेि�त बदल करण.ेु ु ू ं �या�याशीअसले�या सव�साधारण वागणक�त �हणजे म�ैीच ेवागण ेसोडन एकाएक� श��वाच ेिकवा उदासीनतेनेु ू ु ं वागण ेिकवा नेहमी�या शात �वभावाच े�पातर गि�प� �वभावात होण.ें ं ं

५.२सिवधेने वापर�यात येणा�या पास व िब��याचे िनय�ण करणेु ं ं ५.२.१िब�ले सव� वेळी िदसतील अशा �रतीने कपडया�या बाहरेील बाजस लावलेले असतील याकडे ल� �ा.् ू ५.२.२ सय� मालम��ेया आत ब� असताना सव� �यि� िब�ला लावत आहते याकडे ल� �ा.ं ं ं ५.२.३ सय�ा�या मालम�ते �वेश करणा�या सव� अ�यागताकडे िवशषे पास आह ेयाकडे ल� �ा.ं ं ं ५.२.४ म�य काया�लयाऐवजी सय� मालम�ते असताना सव� कमच� ारी आिण �शासक�य �यि�अशावेळीु ं ं ं आव�यक ते िब�ले लावत आहते याकडे ल� �ा. ५.२.५ या िनयमास कोणताही अपवाद करता कामा नये. यो�य �या ओळखीिशवाय आढळणा�या कोण�याहीं �यि�बाबत �या �यि��या अिधकारा�या �दयाचा िवचार न करता तम�या पाळी �भारी अिधका�यास अहवालु सादर करावा. ५.२.६ िब��यािशवाय कामावर येणा�या कमच� ा�यानी �वेश�ार पासासाठी सर�ा गहात तसे सागावे.ृं ु ं

५.३ कलप व चािव ब�ल�या सचनाु ू ू् ५.३.१ सव� दोष कलपाब�ल अहवाल �ावा.ु ु ं ५.३.२ कलप चावीचा गैरउपयोग िकवा मोडतोड आिण कलपाचा द�पयोगया िवषयी अहवाल �ा.ु ू ं ु ं ु ५.३.३ घ� बाधलेली असाव या सहवी अशी सव� – कलपे घ� बाधलेली आहते याची खा�ी क�न �या आिणं ु ु ं ती �यानी घ� बाधलेली नसतील अशा �य�� िवषयी अहवाल �ा.ं ं ५.३.४ कलप बद न करता लटकलेले आढळ�यास ते बद करा. जर कलप वारवार उघडे असलेले आढळले तरु ू ं ं ु ू ं �या िवषयीचा िन�काळजीपणा उघड �हावा �हणन ते म�यालयात आणन ठेवावे.ू ु ू ५.३.५एखा�ा �यि�स �वेश द�ेयासाठी कलप उघडताना �या �यि�स �वेश कर�याचा अिधकार आह ेका ?ु ू याची खा�ी क�न �या.

59

५.४.१७ इमारतीम�ये एखादी �यि� लपली आह ेअसा त�हाला सशय आ�यास, खो�यामधन �वेश क�नु ं ं ू तम�या मागच ेसव� दरवाजे पटापट बद करा आिण तमच ेचमकदीप तम�या शरीरापासन दर ठेवा.ु ं ु ु ू ू ५.४.१८ एखादा सशय िन�तर�यासाठी त�ही ग�त घालत असाल ते�हा प�रि�थती हाताळ�यासाठी तयार रहा.ं ु

५.७ ग��ा�या �सगी सर�ण देणेु ं ं ५.७.१ स�थे�या जागेत ग�हा घडला ते�हा �या ग��ा�या जागेत कामा वरील र�काने सर�णासाठी यो�यतीं ु ु ं कारवाई त�परतेने करण ेआव�यक आह.े ५.७.२ गभीर ग�हाघटला असेल ते�हा सर�ार�क �या �े�ाच ेअ�वेषण करणार नाही.ं ु ु ५.७.३ ग��ा�या जागेतील परा�यास र�क �पश � करणार नाही आिण असा परावा हाताळ�यापासन अनिधकतृु ु ु ू �यि�स पराव� करील.ृ ५.७.४ �े�ातील ग��ा�या आिण परा�या�या �कारा�या �व�पानसार सर�ा र�काने अितशय सावध रािहलेु ु ु ु पािहजे. ग��ा�या परावा पसला जाणार नाही िकवा अ�य �कारे न� केला जाणार नाही याची �याने िफरतानाु ु ु ं ं काळजी घतेली पािहजे. ५.७.५ ग��ाच े�े� आिण तेथील �वेशाचा िकवा तेथन पाळ�याचा माग� सर�ा र�क दोरीने बाधन ठेवेल िकवाु ं ू ु ं ू ं तो वेगळा क�न ठेवेल. ५.७.६ कायदा बजावणी स�थेच े�ितिनधी येऊन �ाथिमक तपासणीच े�े� िनि�त करेपय�त कोणासही �वेश दऊें नये. िकवा जागा सोड�याची परवानगीही दऊे नये.ं ५.७.७ कायदा अमलबजावणी स�थेस द�ेयासाठी कोण�याही सभा�य सा�ीदाराची नावे व प�ा िमळिव�याचां ं ं ं ं �य�न सर�ा र�क करील.ु

६.१सव�साधारण ६.१.१ �थमोपचार िह वै� येईपय�त अथवा रो�यास वै�ाकडे नेईपय�त�या मध�या काळात जखमी िकवां िवप�ी��त �यि�ची ताबडतोब �यावयाची काळजी आह.ें ६.१.२ सय� सर�ा र�कास चाग�या �थमोपचार सरावाच े�ान असले पािहजे आिण वेळ�सगी �यास �याचां ं ु ं ं पयोग करता आला पािहजे.

६.१ �थमोपचारात करावया�या व नकरावया�या गो�ी ६.२.१ रो�यास आडवे झोपवा. ६.२.२ र��ावावर िनय�ण ठेवा.ं

�थमोपचार

61

५.३.६िवभागीय पास िकवा ग�ती�या चा�या इत�तत: सोडन जाऊ नका. कारण �या अनिधकत �यि��या हातीृं ू लाग�याची श�यता असते. ५.३.७ चाकच ेपाते िकवा त�सम व�त घालन उघडता ये�या जो�या रा�ी�या पोट कलपाची काळजी �या.ू ं ू ू ु ु �यासाठी घोटा�यात टाक�याच ेउपाय योजने आव�यक आह.े ५.३.८ बाहरेच ेदरवाजे व �वेश�ाराच ेकलप याच ेजवळन िनरी�म करा.ु ू ं ू ५.३.९ जेथे कलप हवे आह ेअसे वाटते �या जागेसाठी कलप बसिव�याची िशफारस करा.ु ू ु ू

५.४ ग�तघालणे ५.४.१ द� आिण सावध रहा. ५.४.२ ��येक िवभागात व �े�ात जाताना �यामागील �योजन मािहत असेल असे पहा. ५.४.३ आपली इि�ये वापरा. ऐका, पहा, वास �या, �पश � करा आिण चव �या.ं ५.४.४ समािव� �वासमागा�त िकवा �सगी घडया�या�या िनिम�ाने ग�त घाल नका. तम�या ये�या�या ् ू ुं ं वेळेव�न लोकानी घडयाळ लावावे व तम�या प�हा भटे द�ेया�या वेळाम�ये िकती वेळ आह ेते जाणन �यावे हे् ु ु ूं अपेि�त नाही. ५.४.५ व�तवर शोधक नजर टाका.ंू ५.४.६ रा�ी�या वेळी अचानक उ�वणा�या धो�यािवषयी सावध रहा. ५.४.७ िदवसा िकवा रा�ी चाग�या अव�थेतील चमक दीप उपल�ध आह ेअसे पहा.ं ं ५.४.८ ��येक ग�ती�या वेळी सव� िनब�िधत �े� पणप� ण ेतपासा.ू ५.४.९ कपण काप�यात आलेले आह ेिकवा नाही �या�या खालन भयार कर�यात आलेले आह ेिकवा नाही हेंु ं ू ु ं ठरिव�यासाठी सव�कपणाच ेिनरी�ण करा.ंु ं ५.४.१० कपणावर चढ�यासाठी उपय� ठरेल िकवा घातपातासाठी उपय� ठरेल अशी कपणा�या आत िकवांु ु ं ु ं ु ं बाहरे ठेवलेली अनोळखी व�त तपासा.ू ५.४.११ ग�ती�या फे�या वेळोवेळी थाबवन सावलीम�ये परत या आिण तम�या मागे चालले�या हालचालीं ू ु �याहाळा. ५.४.१२ कमच� ा�याची आिण ते �या पा�यात काम करतात �या पा�याची मािहती क�न �या. �े�ात उपि�थतं ं ं असण ेआव�यक नाही असे वाटणा�या कोण�याही �यि�चीकमच� ा�याचीही तपासणी करा.ं ं ५.४.१३ अ�थानी आहते असे वाटेल अशा चालकाची व �वाशाची तपासणी करा.ं ं ५.४.१४ वाहन तळावर नेहमी उ�या कर�यात येणा�या गाडयाची मािहती क�न �या.् ं ५.४.१५ ग�त घालताना तम�यावर पहा.ं ु ५.४.१६ चोरी कर�यात आ�याची सचना दणेारा सकेत िमळा�यास �याकडे द� �ा. ू ं 60

६.२.३ आव�यक असेल ते�हा आकडया�या अथवा टिनकेत य�ाचा दाब �ा.् ु ं ६.२.४ आव�यक असेल ते�हा कि�म �ास �ा.ृ ६.२.५ जखमा ससाग�दिषत हो�यापासन वाचवा.ं ूु ६.२.६ जखमवेर थेट मलमप�ी बाध नका. दाब द�ेयाचा �योग क�न पहा.ं ू ६.२.७ ध�का दऊेन पहा. ६.२.८ वेदना सस� करा. ससग�दषनापासन बचाव करा,आिण भाज�या�या �करणी ध�का दऊेन पहा.ु ं ूु ६.२.९ रासयिनक�र�या भाज�यास ते पा�याने लगेच धवन टाका.ु ू ६.२.१० भाज�या िठकाणी आयोडीन कधीही लाऊ नका. ६.२.११ अ�थीभगावरसय�ाम�ये कधीही उपचार क� नका. वै� ये�याची वात पहा.ं ं ं ६.२.१२ बेश�ी�या सव� �करणात वै�ाला बोलवा.ु ं ६.२.१३ बेश� �यि�ला कधीही काहीही िप�यास दऊे नका.ु ६.२.१४ अप�मारा�या झट�याचा �ास असणा�या रो�याच ेआकडी आवर�याचा �य�न क� नका.ं ६.२.१५ रो�यास ने�या आण�यासाठी ��ेचरचा उपयोग करा. ६.२.१६ ने�या आण�यात एखादी दखापत आिण िबघडत नाही याची खबरदारी �या.ु ६.२.१७ सव� दखापती सापड�या आहते याची खा�ी क�न �या.ु ६.२.१८ रो�यास उबदार ठेवा. ६.२.१९ वातावरण थड ठेवा.ं ६.२.२० दखापत��त �य��पासन गद� दर ठेवा.ूु ू ६.२.२१ डो�याव�न अनिभ� व�त हलिव�याचा �य�न क� नका.ं ू

७.१ मह�व ७.१.१ �यवसाय आिण उ�ोगा�या बचाव व सरि�ततेसाठी तरतद करता यावी �हणन व सदभा�साठी,ु ू ू ं सव�साधारण अिभलेख ठेव�यासाठी व अ�वेषण कर�यास मदत �हावी आिण सधारणा करता या�यात �हणनु ू पय�वे�क कमच� ा�यास व �यव�थापनास कळिवता यावे �हणन सर�ा र�काने लेखी अहवाल सादर करण ेू ु आव�यक आह.े

अहवाललेखन

62

AFFILIATIONSAPPROVALS

&PLEDGE

DEPARTMENT OF LABOUR

MAHARASHTRA, INDIA

CENTRAL VIGILANCE COMMISSION, INDIA

NATIONAL HUMAN RIGHTS COMMISSION, INDIA

Ministry of Skill Developmentand Entreneurship

Ministry of Youth Affairsand Sports

DEPARTMENTOF JUSTICE

67

Social Activities

R

Head Office Siddhartha Park, Flat

No-1& 2, Opp. Gliding Centre, NearBadoda Bank Hadaspar, Pune-411028

Surksha Bhavan P-4 Off. No. .19, Matru Chhaya

Society, Lane No.2, Shastri NagarChowk, Kalyani Nagar,Pune - 411006

www.bharatshieldforce.com | [email protected] | +919096293355, +91 9623612463

www.p-4.in | [email protected] | Control Room No. +91 9665000100

“Securing Values of Business”

BHARAT SHIELD FORCE PVT LTD

Regd. Office Off. No. 1, Bazar Maidan, Nhavare, Tal - Shirur, Dist. - Pune - 412211